Poezi
Riza Lahi
HANNIBAL ANTE PORTAS* Nga cikli :” NË VATERLONË E UJRAVE Shkodër, nëntor - dhjetor 2010” Ujrat janë ndalur para mureve të Shkodrës: “ Hapi portat!” Ujrat vijnë të sulmojnë qytetin si një falangë kartagjenase e heshtur dhe me nerva të çelikta. Mbi ujra - një erë e ftohtë, e mprehtë, e djallëzuar si borie sulmi. Jam krejt i vetëm veteëm me hapat e mi. Shallin rrymat kërkojnë të ma shkulin me arrogancë. Endem nëpër erë, anës ujrave, si një kronikan në pikën e tij të vetmisë. Errësira ka mbuluar qytetin ku vezullojnë dritat e gëzuara e moskokçarëse, si sy kurtizanesh romake. Endem…ende endem. Unë jam një rojë që ka zbritur për zbulim nga karakollet e “Rozafës”. Varkat bosh të peshkatarëve të lidhura në breg, në dhomën e torturave të valëve; asnjë rrjetë, asnjë peshk të zënë, atyre varfërinë ua kanë marrë peng ujrat.
Ujrat po kacavaren drejt dërrasave të urës së Bunës Edhe paksa Edhe paaaak Paaaaaaaak Nëpër terr shkojnë mbi urë makina, si skifterë deti. Agimi nuk ka ndër mënd të agojë këtë mëngjes. Ujrat përgatiten të sulmojënë qytetin! Mes tyre shelgjet si shatorre të marra peng për të tmerruar banorët e rrethuar. Endem sërish...Erë sërish... Shallin ma rrëmbeu era dhe asaj ia morën ujrat. Ujrat.. ...Nesër ...në të zbardhur.. …Ujrat… do të nisin sulmin! Do ta nisin, sapo t’u vijnë përforcime nga damarët e fshehtë të nëntokës, nga qielli dhe nga retë e zeza. Retë sillen rrotull kurorës prej bedenash si dashnorë të dëshpëruar të Rozafës. * (lat.) Hanibali erdhi te portat
HANNIBAL ANTE PORTAS! Halted at Shkodra’s walls, the waters shout: “Open the gates!” The waters are collecting forces like a silent, iron nerves Carthaginian falanga to raid my town. On waters - a cold , foxy and sharp wind like a dash’s trumpet. I am alone only with my footsteps and shawl which by arrogance insist to yank out the blasts. I am wandering in wind, on waters’ side line, like a chronicler in his peak of solitude. The darkness has covered the town, where spark hilarious and casual lights like courtesans’ eyes . I wander…yet wander like a warrior climbed down from“Rozafa”s* pickets for discovery, The empty boats of fishermen corded in shore, in torture’ s room of waves; neither fishnet, nor fishes in; their poorness is waters ‘hostage. The waters are climbing up a little a liiiiiiitleeeeeee biiiit a liiiiiiitleeeeeeeeeeeeee to the woods of the Buna’s** Bridge.
Deep darkness on the bridge and, like sea’s peregrine– the cars. The day spring does not intend to dawn this morn. The waters are preparing to assault the town; they have on between some willows like hostage pavilions like cut green heads to horrify besieged town. I am wandering… wandering Waters…Tomorrow…early morn… The waters will start their dash to my besieged town; they will start, when will come reinforcements from the hided reefs of underground, from the sky and from that black clouds strolling around over the bulwark like despaired lovers of “Rozafa” “Rozafa” * - the castle of very old town Shkodra, in north of Albania, my birth town (R.L.); Buna *** - the river down that castle That poem is created on the Bridge of Buna, in morn, 04.30 , November 28, 2010. That is trasnalted in Hindu Language from Dr. Harish K Thakur Associate Professor, RKMV, Shimla, India, 171001 Poet, Critic, Story writer, Researcher
========================================================== ========================================================== ==
MËNGJES * Mëngjes Gjelbërana olimpike është ende mbuluar nga pluhuri i djeshëm si me drecka plage. Njerëzit ecin ngadalë, makinat shumë shpejt. Njerëzit nuk qeshin, shkojnë kokëulur, të mplakur si fiq që po bien vetë në tokë nga pema. Vetëm një dallandyshe e gëzuar Kalon mbi mua duke cicëritur këngë gazmore Oh, moj budallaqka ime e vockël Që vdes sapo dikush të të futë në kuvli. Shkodër, 28 qershor • Teresinka Pereira, Presidentja e Shoqates Boterore te Shkrimtareve dhe Artisteve, për poezinë më poshtë, ( përfshirë në librin tim “Hanibal Ante Portas”), ka bërë këtë koment:“Poets are much like that bird.When there is an oppresive political government and police authority, poets are the first citizens to be caged” (“Poetët i ngjajnë shumë këtij zogu. Kur ka qeveri që shtyp politikisht , kur ka shtet policor, poetët janë qytetarët e parë që arrestohen”)
MORNING Olympic green is covered from yesterday’s dust Like a covered wound The people walk slowly The cars very speed The human beings do not laugh, go down hearted, decrepit Like figs falling down from the tree Only a hilarious swallow Wings for me chirping jolly songs O, my little stupid You will die if somebody will put in cage
28th of march
A MANHÀ (MWNGJES) A olìmpica manhà verde de ontem foi coberta pela poeira como se fosse uma ferida. A gente caminha lentamente os carros correm e a humanidade parou de rir, coraçào sofrendo, decrépito como figos caindo da àrvore. Sò um gracioso pardal me acena com suas asas e seu trinar de alegre cançào. Oh, meu estùpido passarinho, vocé vai morrer se alguèm te puser numa gaiola. Pwrkthyer nw portugisht, gjuhwn e sw wmws, Teresinka Pereira, Presidente e Shoqates boterore te shkrimtareve dhe artisteve
RáNO (MËNGJES) Ráno Zeleň je pokrytá včerajším prachom Ako zakrytá rana Ľudia idú pomaly Autá veľmi rýchlo Vrchol tvorstva sa nesmeje, nemilosrdne klesá, vetchý Ako figovníky opadávajú zo stromu Iba veselá lastovička Letí nado mnou a švitorí zábavné piesne Ach môj malý hlupáčik Zomrieš ak ťa niekto zavrie do klietky Në gjuhën sllovake, përkthyer nga Pavol Janik, KRYETAR i Lidhjes se Shkrimtareve dhe artiste tw Sllovakisw
ÇASTET E FUNDIT TË NDARJES NGA ATDHEU Tjetri! U ndal para varkës Dhe nuk po e bënte hapin tjetër; askush nuk e këshilloi të nxitonte nëpër atë heshtje dhe llokaçitje valësh. Tjetri! Nxori gurë nga xhepi i brendshëm i xhaketës i numuroi me zë – ishin pesë i përplasi me forcë përtokë bërtiti “mos ua pafsha më bojën kurr“... Dhe me shalët e gjata zuri kryet e varkës Tjetri! Po ecte si somnambul me sytë e tretur pa shikuar asgjë përpara javash, sikur shkon tabuti. Tjetri! Një burr zu të qante me të madhe... Kishte zë të trashë si adoleshent që i kanë dalë qimet e burrërisë dhe i lyp me të qarë bukë asaj që i ka lypur gjithmonë -së ëmës. Si e mblodhi veten zuri vënd me valixhen mes shalëve.
Të gjithë ulën kokën për të mos u kthyer më kurr Ndërsa bregu largoooooooooheeeeeeej 4 nëntor, natë...në bregun e Adriatikut
LAST MOMENTS OF DEPARTING FATHERLAND The next! He stopped of at the boat. He Could ’n act the next step; Nobody advised him to hurry up During that silence and Waves’ plash The next! Got out pebbles from the vest-pocket Accounted aloud – were five Throw down by force And shouted “Never will see again“ ...! With his long thigh Took a place on the boat’s head. The next! Was moving like a sleepwalker Looking nothing Noiselessly Like the coffins walks The next! Was a man... Started to cry aloud....Has a roughly voice, like of teenager almost man asking for bread to that woman to whom asked always “... wont bread!“
- his mother. As he collected the brain seat with his case in the midst of thighs. Everybody with downed heads and the shore was going away awaaaaaaayyyyyyy.... 4 November, night...Adriatic sea.
ULTIMOS MOMENTOS DEJANDO LA PATRIA (LAST MOMENTS OF DEPARTING FATHERLAND) El siguiente! Se detuvo ante la embarcación. él no podía dar el siguiente paso; Nadie le aconsejó que se diera prisa Durante ese silencio y el chapotearr de las olas ' El siguiente! Sacó guijarros del bolsillo del chaleco contó en voz alta - cinco Arrojados por la fuerza y gritó: "Nunca los volveré a ver" ...! Con su largo paso Tomó un lugar al frente de la embarcación. El siguiente! Estaba moviéndose como un sonámbulo buscando nada sin hacer ruido Como un ataúd que camina El siguiente! Era un hombre ... Se puso a llorar en voz alta .... Tenía apenas la voz, de un adolescente casi hombre
pidiendo pan a esa mujer a la que siempre pedía "... dame pan! " - Su madre. Al darse cuenta tomo asiento con su estuche entre sus muslos. Todo el mundo con cabezas bajas y la costa se iba alejando lejosssss.... 4 de noviembre, noche ... el mar Adriático.
Translated in Spanish Patricia Garza Soberanis, México Member of WPS, The Cove/Rincón International -Delegate in Mexico, winner of Golden Medal in 31 WCP Congress, 2011, in Kenosha, USA.
PILOTËT E VJETËR* Hodhën nga një grusht dhe në varrin e hapur ku qanin të gjithë. Iu afruan të heshtur tavolinës së mortit. U ulën Pikëlluan ca Pinë dhe nga pakëz raki Dhe bënë shaka. Kishin luajtur me vdekjen tër’ jetën. Unë ua njoh të gjithëve: Mëritë, Djallëzitë, Modestitë, Egoizmin, Pisllëqet, Furinë, Plogështinë Fuqinë Dobsinë Të qeshurat Lotët Që të gjithë këta E patën një të dashur Që i treguan gjithëçka Që i falën gjithëçka Që i qeshën gjithëmonë Që nuk e tradhëtuan kurrw... Ajo ishte
hapsira mbi atdhe. Shënim – kjo poezi është shkruar në një ceremoni vdekjeje
*Koment nga poeti Vangjush Ziko, Korçw – ShBA: “Kjo poezi e veshur me veladonin e zi tw mortit dhe me kaltwrsinw e qiellit te pwrjetshëm; kjo kundwrvwnie,ky kontrast,ky antagonizwm i ka dhwnw asaj krahwt fluturues. Kontrasti pwrshkrues i sfondit, midis varrit dhe qiellit, procesionin e varrimit, e kthejnw nw njw fluturim tw pwrjetshwm.Ke luajtur bukur artistikisht me fatalitetin dhe wndrrwn.Prandaj edhe "gostia" e pwrmortshme nuk ka aspak hijen e zymtw tw vdekjes;ajo shndwrrohet kwshtu nw njw gosti sfiduese njerwzore,sepse piloti kishte luajtur twrw jetwn me vdekjen nw emwr tw njw dashurie tw madhe - tw qiellit mbi atdheun e tij. Ky qiell wshtw i pwrjetshwm dhe emri i tij do mbetet njw yll nw kwtw qiell.Poezia wshtw njw himn njerwzor pwr aviatorin, wndwrrimtarin, guximtarin dhe martirin e qiellit tw vet.”
VETERAN PILOTS * Threw a palm land on opened grave Where were crying at all.
They approached silently to mortal dinner’s table Set down Afflicted a little Took a sip raki And did Jokes.
All their life they had played with death ‌
I know to everybody: The grudges The deceits The modesty
The egoism The dirtiness The frenzies The apathy The strength The weakness The rushes The laughs The tears
All they had a lover To whom They Told everything Gave everything Everywhere only laughed And Never Betrayed‌. Was That: The sky
Over Homeland .
Note – written on a death ceremony *Comment of Poet and Translater Vangjush Ziko, who lives in Korcha ( Albania ) and USA “Dressed with the death's black cloak but also with the eternal heavenly blue of the skies, your poem , a conflict, a contrast and even an antagonism, is the incentive to give itself flying wings. . The descriptive and contrasting background of the grave and the heavens, the funeral procession itself, turns the poem into an eternal flight. You have played well and in an artistic way with the fate and the dream. Hence the farewell "party" doesn't have the death's gloomy shadows. In contrary, it is being transformed into a human challenge. That's because the pilot had always challenged himself and dared both life and death. That done in the name of a greater love , that of the love of his country as he observed and protected his homeland's skies. These skies are eternal and the pilot's name remains forever as one of its bright stars. The poem is a human hymn for the aviator, the dreamer, the daring the martyr of his own heavens.” (The English version of that comment - Merita Bajraktari, poetess, publicist and hero of the author’s roman dedicated to Albanian pilots fate “Serenade from Korcha in New York”. Merita i known in roman as “Mjelma”)
老練な操縦士 (VETERAN PILOTS) ぽっかりと空いた墓に投げ出された一握の土地 そこは泣き叫ぶ声ばかりだった 静かに死の夕食のテーブルに来て
座って 少し考え込んで ラキをすすり 冗談を交わした
死を奏でたのが彼らの人生
みんな分かっている その敵意 その地獄絵 その内気 その自己主義 そのいやらしさ
その激しさ その冷淡 その無力 その弱さ その活力 その笑い その涙
みんな愛人をもっていた 彼らが 何でも話せる人 何でも与えて 笑いだけが残る所で そして 決して 裏切ることがなく．．． それは 故郷の空のこと 死の儀式で書かれた詩
死の儀式で書かれた詩 Note – written on a death ceremony Përkthyer në japonisht nga poetesha e shquar Kae Morii, antare e bordit ekzekutiv tw “Shoqatës Botërore të Shkrimtarëve dhe Artistve”
ΒΕΤΕΡΑΝΟΙ ΠΙΛΟΤΟΙ (VETERAN PILOTS) Έριξαν μια χούφτα χώμα στον ανοιχτό τάφο Εκεί που όλοι έκλαιγαν
Πλησίασαν αθόρυβα στο τραπέζι με το μνημόσυνο δείπνο Κάθισαν Κάπως λυπημένοι Πήραν μια γουλιά ρακί Και Αστειεύτηκαν.
Σ’ όλη τους τη ζωή έπαιζαν με το θάνατο…
Γνωρίζω πολλά για τον καθένα τους: Τις έριδες Τις απάτες
Την μετριοφροσύνη Τον εγωισμό Την ατιμία Τις εντάσεις Την απάθεια Τη δύναμη Την αδυναμία Τις βιασύνες Τα γέλια Τα δάκρυα
Όλοι αυτοί είχαν έναν εραστή Σε αυτόν Έλεγαν Τα πάντα Έδιναν τα πάντα Παντού γελαστός Και Ποτέ Δεν τους πρόδωσε… Ήταν Αυτός:
Ο Ουρανός Πάνω Απ’ την Πατρίδα. Përkthyer nga poetesha athiniote Vassiliki Ergazaki, antare e “Shoqatës Botërore të Shkrimtarëve dhe Artistëve”
PILOTOS VETERANOS (VETERAN PILOTS) Lançou uma palma na terra na cova aberta Onde todos estavam chorando.
Eles se aproximaram silenciosamente à mesa do jantar mortal Sentarem-se Afrigiram-se um pouco Tomaram um trago de raki* E contaram Anedotas.
Toda a vida eles brincaram com a morte…
Conheço a todos: Os rancores As decepçòes As modestias O egoismo
As sugeiras Os arrebatamentos A apatia A força A fraqueza As pressas Os risos As làgrimas
Todos tiveram uma amada Para quem Eles Contaram tudo Deram tudo Riram em toda parte E Nunca Trairam… Foi Assim: O cèu Sobre
A patria. Nota: Escrito numa cerimònia de morte . *Raki – Bebida alcoòlica de Albania Traduçao po Teresinka Pereira Përkthyesja, poetesha Teresinka Pereira, është Presidente e “Shoqatës Botërore të Shrimtarëve dhe Artistëve”
PILOŢII VECHI (VETERAN PILOTS) Au aruncat câte-un pumn de pământ Alături de mormântul uitat, unde plângeau toţi. Au stat tăcuţi la masa mortului Au stat în linişte, unii trişti… Alţii au şi plâns Au băut câte-un pic de rachiu Au glumit. Ei sunt cei ce au râs de moarte toată viaţă. Eu le cunosc tuturor: Geloziile Satanismele Modestiile Egoismele Murdăriile Furiile Leneviile Puterile Slăbiciunile Fugile Lacrimile Şi toţi aceştia au avut o iubită Căreia I-au spus totul I-au dăruit totul I-au împărtăşit bucuriile Şi Niciodată… Nu au trădat-o…
Această iubită Fusese Cerul Peste Patria lor… Notă: poem scris la o ceremonie a morţii Përkthyer në gjuhën romune nga dy poetw, publicstw dhe botues të njohur nga Bukureshti, Viorela Codreanu dhe Baki Ymeri
PILOTOS VETERANOS Tiró un palmo de tierra sobre la tumba abierta donde todos estaban llorando. Ellos se acercaron en silencio a la mesa de la cena mortal se sentaron un poco afligidos tomaron un sorbo de raki * y contaron chistes. Toda la vida habían jugado con la muerte... Los conozco a todos en sus: Rencores engaños modestias egoísmos suciedades delirios apatías fuerzas
debilidades corridas risas lágrimas Todos tuvieron una amada A quién ellos le contaban todo, daban todo… En todo, sus risas y… nunca traicionando.... Era así: El cielo encima de la Patria. Nota - escrito en una ceremonia de la muerte *raki= Bebida espirituosa de Albania Përkthyer në spanjisht nga Ernesto Kahan
Риза Лахi (Албания)* Riza Lahi (Albania) ПИЛОТЫ ВЕТЕРАНЫ ( VETERAN PILOTS) Бросим горсть земли в открытую могилу, Не сдерживая плача, Потом молча сядем за стол и помянем всех. Садитесь, Устраивайтесь поудобнее, Отхлебните глоток раки И пошутите. Всю свою жизнь они играли со смертью... Я познал всё: Злобу, Обман, Скромность, Эгоизм Грязь, Исступление, Апатию, Силу, Слабость, Спешку, Смех, Слёзы. У каждого из них был свой любимый, Которому Они Говорили всё, Отдавали всё, Всегда только смеялись, Никогда не предавая...
Было Только Небо Над Родиной. Përkthyer nga poeti rus Adolf Shvedchikov, PhD, LittD (RUSSIA) * My dear friend! Many thanks for your emotional poem VETERAN PILOTS! Here you'll find Russian version of your poem. I send my love to your family and friends! Have a nice May days!!! I'll be in Los Angeles the last month, and from June to October I am in Moscow again.Friendly, Adolf ( Miku im i dashur! Të falenderoj shumë për poezinë emocionuese “Pilotët veteranë). Po të dërgoj variantin rusisht të pezisë tënde. Po u dërgoj familjes dhe shokëve tuaj dashurinë time.! Paç ditë të bukura gjatë majit!!!. Do të rri nw Los Anxhelos edhe këtë muaj dhe mandej, që nga qershori deri në tetor do të jem sërish në Moskë. Miqësisht, Adolfi)
Ky ështw varianti në gjuhën hindu i poezisë “Pilotët Veteranë” nga poeti dhe botuesi indian Dr.Harish Thakur
GAZI PILOTLAR (VETERAN PILOTS) Açık mezar üzerine bir avuç toprak attı Herkesin ağladığı yere. Onlar sessizce ölüm akşam yemeği masasına yaklaştı başları eğik Biraz üzgün Birer yudum rakı içip ve Şakalar yaptı. Hayatları boyunca onlar ölümle oynamıştı ... Bilirim herkesin: Kinleri, Aldatmaları, Tevazuları, Bencilliği, Pislikleri, Hararetleri, Uyuşuklukları, Güçleri, Zayıflıkları, Telaşları, Gülüşleri, Gözyaşları. Hepsinin tek bir aşkı vardı Ona
Herşey anlattıkları, Herşey verdikleri, Her yerde sadece gülerlerdi ve asla ihanet etmezlerdi .. O idi Vatan üzerindeki gökyüzü. Tercüme eden Astrit Yaupi Hv.Plt.Tuğgeneral ( Emekli) Hava Kuvvetleri Komutanı ( 2000-2008) ARNAVUTLUK Përkthyer turqisht nga piloti shqiptar, Gjeneral – Brigade Astrit Jaupi