Atlantic Review SPRING 2019

FOR ATLANTIC AIRWAYS TRAVELLERS – FREE COPY

ATLANTIC REVIEW EDITION #2 – 2019

ELINBORG LÜTZEN

THE CENTENARY OF A PIONEER THEME

100 ANNIVERSARY OF THE FAROESE FLAG th

TEAM RYNKEBY

YELLOW BIKES RIDING FOR A CAUSE

IN GOOD COMPANY At Skansi Offshore, it is our strong emphasis on human values that make us who we are. Built on helpfulness, skill, and pride in our heritage, we strive to make our team feel at home – whether on land or at sea. But being ‘in good company’ also means working for a good company. A company that our clients can trust in – in the long run.

We are Skansi Offshore

Website

www.skansi.fo

Telephone

+298 61 49 00

Fax

+298 31 49 06

E-mail

skansi@skansi.fo

The Heart of Shopping The largest shopping centre in the Faroe Islands SHOPS: Mon.–Thurs.: 10–18 // Fri.: 10–19 // Sat.: 10–18 RESTAURANTS: Mon.–Sat.: 9–22 // Sun.: 14–22

sms.fo

sms.fo

smsfo

á Trapputrøðni Tel. (+298) 34 19 00 www.sms.fo

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

MERKIÐ – OUR SHARED SYMBOL “Where the flags fly, fly mine too.”

Why have a flag, a language, a country, a pride?

Most people need a connection to other people, to a place that is home, a hamlet on this green earth, a part of the world map where the language and culture feel familiar.

This year is the centenary of the first time the Faroese flag, our Merkið, flew in the breeze, but it wasn’t until 1940 that Merkið was duly recognised after many years of conflict and struggle.

The challenges facing the Faroe Islands and the Faroese are quite different today, but with the flag still comes responsibility. It is up to us who live and work in this country to collectively shoulder the responsibility of continuing to develop and make the Faroe Islands an even better society for all, young and old, strong and vulnerable, experts and laypeople, we must not become mere shadows of our predecessors, but remain a people with the courage, diligence and will to continuously move forward.

In this instalment of Atlantic Review we honour Merkið with a fascinating theme touching on history, struggles, emotions, as well as the exciting events marking its centenary in June.

We also have another centenary to celebrate.

Trailblazing artist Elinborg Lützen would have been 100-years-old this year. The woman whose name adorns one of our aircraft, printmaker Elinborg Lützen, never had an exhibition in her own name. Though she is one of our greatest artists, shoulder-to-shoulder with the likes of Mikines and Kamban, she was a modest woman, quietly creating her pieces without fuss. The National Gallery of the Faroe Islands will be inaugurating an exhibition honouring the great woman in May. Read on to find an article about Elinborg Lützen.

From art and history we can slowly move towards the yellow bicycles brightening up the ­Faroese country roads again. They ride for a good cause: Raising funds for children with life-threat-

4

ening diseases and their families. Meet the couple Eyð Matras and Tummas Joensen, who both bike with Team Rynkeby. Their daughter Tóra died of cancer four years ago aged only 17. For her parents joining Team Rynkeby and riding for this good cause has been a positive experience.

As always we strive to bring your relevant and interesting reading material. You will find some lines on Dane Anders Lund Madsen, who wants to find a holiday home in Fugloy. We also have an article on the new weather radar that has made helicopter flights in the Faroe Islands even safer.

As well as top tips for a trip to our new destination, Paris.

Before I conclude, let me return to the Faroese flag. It takes grit to open new paths. This is true for many of life’s circumstances, and it is as true today as it was in 1919, when Merkið first started gaining support.

The Faroese are few and our islands far-flung, but we have always tried our wings far and near, at sea and on land, and in more recent years also in the air. Wherever this may be, we represent Merkið one way or another. Several of the ­articles in this magazine are excellent examples of just that. The Faroe Islands is our corner stone and Merkið our shared symbol.

Congratulations to Merkið, congratulations to the Faroese people.

Wishing you happy travels and a good read, Jóhanna á Bergi CEO, Atlantic Airways

HiddenFjord continues to lead the world in Sustainable and Innovative methods of raising superior Atlantic salmon in the Wild.

HiddenFjord salmon lives a stress-free life in its natural environment around the Faroe Islands with no antibiotics and no hormones throughout.

HIDDENFJORD • P.O.Box 29, FO-510 Gøta, Faroe Islands • Tel +298 66 21 00 • www.HiddenFjord.com

Innihaldsyvirlit / Contents:

08

TEMA / THEME

70

MERKIÐ 100TH ANNIVERSARY

ÚT AT FERÐAST VIÐ BARBARU SAMUELSEN

STRÍÐIÐ UM MERKIÐ

TRAVELLING WITH BARBARA SAMUELSEN

MERKIÐ 100 ÁR

THE BATTLE FOR ­THE FAROESE FLAG

SAMLEIKI FØROYINGA POWERFUL SYMBOL OF ­FAROESE IDENTITY

FØROYSK TRÆSKIP TIL DANMARKAR AT HEIÐRA MERKIÐ FAROESE WOODEN SHIPS CROSSING TO DENMARK TO HONOUR MERKIÐ

30 ANDERS LUND MADSEN: SJÁLVTILNEVNDUR SENDIHARRI FYRI FØROYAR ANDERS LUND MADSEN: SELF-­ APPOINTED AMBASSADOR FOR THE FAROE ISLANDS

38 ELINBORG LÜTZEN: EIN UNDANGONGUKVINNA FYLLIR 100

74

EVENT CALENDAR

76 AUTHOR OF THE SEASON: ODDFRÍÐUR MARNI RASMUSSEN

84

BARNASÍÐAN CHILDREN’S PAGE

85

KROSSORÐ & SUDOKU

ELINBORG LÜTZEN: THE CENTENARY OF A PIONEER

CROSSWORD PUZZLE AND SUDOKU

46

86

TÍN VEGVÍSARI Í PARÍS

52 GULU SÚKKLURNAR VIÐ TÍ GÓÐA ENDAMÁLINUM YELLOW BIKES RIDING FOR A CAUSE

62

NØVNINI Á FLOTANUM HJÁ ATLANTIC AIRWAYS FLEET NAMES

88

USEFUL INFORMATION

SÍGGJA NÚ SKÝGGINI HANDAN FJØLLINI

90

WE CAN SEE THE CLOUDS BEYOND THE MOUNTAINS NOW

THE STORY OF ATLANTIC AIRWAYS

SØGAN UM ATLANTIC AIRWAYS

ATLANTIC REVIEW is published by Atlantic Airways, Vagar Airport, FO-380 Sørvágur, tel. +298 34 10 00.

Advertising: atlanticreview@atlantic.fo. Editor: Ingrid Bjarnastein – ingrid@atlantic.fo. Layout: B ­ árður Mikkelsen – bmi@atlantic.fo and Janus Kampmann. Responsibility: Jóhanna á Bergi. Proof and translation: Sprotin.fo. Printed by: Foroyaprent.fo. This publication may only be reproduced in agree­ ment with the publishers. Cover: Rannvá Joensen – instagram.com/rannvajoensen

prentsmiðja 541 705

Photo: Alessio Mesiano @alessiomesiano

STERKUR FELAGSNEVNARI OG

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

Stríðið um

Søgan um flagg føroyinga, Merkið, hevur frá byrjan í 1919 til viðurkenningina í 1940 verið eyðkend av ósemjum, stríði og samanbrestum. Vit kaga í tvær av týdningarmestu hendingunum í søgu Merkisins SK R I V A Ð H E V U R J Á K U P B OGI JOE NSE N M Y N D I R : Ó L A V U R FR E DE RIK SE N/FA ROE P H OTO

8

MERKIÐ 100 ÁR

Tað eru í ár liðin hundrað ár, síðani føroyskir studentar í Keypmannahavn teknaðu og veittu føroy­­ing­­um Merkið. Men hvussu varð Merkið til?

Og hvussu fekk Merkið sína viðurkenning? Saman við Hans Andriasi Sølvará, dekani, ph.d. og lektara í søgu á Fróðskaparsetri Føroya, fara vit á ferð aftur í tíðina og kanna tvær av týdningarmestu hend­­ing­­unum í søgu Merkisins.

ÓSEMJA UM UPPRUNAN Søgan um Merkið byrjar á Langelinie í Keyp­ manna­havn veturin 1918–19. Har hittast teir báðir ungu studentarnir Jens Olivur Lisberg og Janus Øssur­son javnan og práta um ymisk viðurskifti og rák í tíðini. Spurningurin um eitt føroyskt flagg er framm­ar­laga í huganum.

Hans Andrias Sølvará heldur, at tjóðskaparliga rákið í tíðini fyrst í farnu øld hevur havt ógvuliga stóra ávirkan á føroysku studentarnar í Keyp­ manna­havn – eisini í spurninginum um flaggið. „Tað er ógvuliga sjónligt, at studentarnir eru ávirkaðir av romantiska rákinum og ymsu tjóð­ skapar­ ligu rembingunum í tíðini. At Ísland fær egið flagg í 1913 og fullveldi í 1918, og Noreg loysir

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

frá Svøríki í 1905 og verður sjálvstøðug tjóð, hevur uttan iva skumpað undir føroysku studentarnar,“ sigur hann.

Men hvør teknaði og veitti føroyingum flaggið?

Sambært fyrstu keldunum átti Jens Olivur Lisberg úr Fámjin uppskotið um litirnar í føroyska flagg­­ inum; at krossurin á hvíta dúkinum skuldi vera reyður innast við bláari rond uttanum.

Jens Olivur Lisberg búði um hetta mundið á kamari saman við Paula Dahl í Store Kongensgade í Keyp­mannahavn. Og tað var har, sambært fyrstu keld­unum, at Merkið varð teknað.

Nógv ár seinni, í 1943, stakk ósemja seg upp, tá ið Emil Joensen, prestur, segði seg hava teknað flagg­ið. Jens Olivur Lisberg andaðist ungur tann 31. august í 1920, men hjá Janusi Øssurssyni kom tað dátt við, at Emil Joensen fleiri ár seinni tók sær heið­ur­in og æruna.

Sambært Hans Andriasi Sølvará er spurningurin ongan­tíð til fulnar svaraður, men ábendingarnar eru kortini so greiðar, at tað mestsum verður tikið sum givið, at tað er Jens Olivur Lisberg, ið teknaði og setti litirnar á føroyska flaggið. „Keldukritiskt verður altíð leitað aftur til fyrstu keldur­nar at vita, hvat er tað fyrsta, sum er

9

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

MERKIÐ 100 ÁR

skrivað. Og av tí at fyrstu keldurnar peika á Jens Olivur Lisberg, verður heiðurin verandi hansara,“ sigur hann.

Jens Olivur Lisberg hevði fyrsta Merkið við sær til Føroya longu á sumri í 1919. Tað er hetta upprunamerkið, sum hevur fingið serligt heiðurs­ pláss í kirkjuni í Fámjin, heimbygd Jens Olivurs.

VIÐURKENNINGIN Hóast Merkið varð teknað og evnað til og tí til taks hjá føroyingum longu í 1919, var tað ikki fyrr enn í 1940, at Merkið fekk sína viðurkenning eftir mong ár við ósemjum, stríði og ógvusligum saman­ brest­ um, eitt nú millum føroyingar og danskar myndug­leik­ar.

Stríðið fekk ein enda, tá ið seinni heimsbardagi brast á í apríl í 1940. Tað vóru kortini ikki dansk­ ir myndugleikar, sum viðurkendu Merkið, men bretskir. Og tað var fyrst og fremst av praktisk­ um ávum, at Merkið varð viðurkent sum flagg á sjónum, vísir Hans Andrias Sølvará, søgufrøðingur, á.

Tá ið kríggið brast á, varð Danmark hersett av Týsklandi, og bretar hersettu Føroyar. Og tá ið føroysk skip fullfermd sigldu til Onglands við fiski, var talan um vandasjógv, tí við donskum flaggi var vandi fyri, at týskarar sóu føroysk skip sum fígginda. Tí góvu bretar føroyingum boð um at brúka annað flagg enn tað danska. Bretar varnaðust ikki fyrr enn seinni, at teir við hesari avgerð høvdu brotið lyftið um ikki at leggja seg út í beinleiðis viðurskifti Føroya og Danmarkar millum, og at avgerðin hevði týdning fyri sjálvstýrisrørsluna í Føroy­um.

Men hvussu skal søgan tulkast, og hvørjum er tað veruliga fyri at takka, at Merkið fekk sína viður­ kenning tann 25. apríl í 1940?

Hans Andrias Sølv­ ará heldur, at tað veldst um eygað, sum sær, og hvør boðberin er. Hann vísir á, at bretar, danir og føroyingar eru ógvuliga ymisk­ir á máli um spurningin.

Hans Andrias Sølvará

10

Fyrsta Merkið hongur í kirkjuni í Fámjin, heimbygd Jens Olivurs

»Hóast Merkið varð teknað og evnað til og tí til taks hjá føroyingum longu í 1919, var tað ikki fyrr enn í 1940, at Merkið fekk sína viðurkenning« Hans Andrias Sølvará, lektari í søgu á Fróðskaparsetri Føroya

MERKIÐ 100 ÁR

Flaggdagur

Bretski søgufrøðingurin John F. West heldur, at tað mest av øllum var eitt mistak og vantandi innlit og vitan hjá bretum um viðurskiftini millum Føroyar og Danmark, ið hevði við sær, at bretar viðurkendu Merkið, men danskir søgufrøðingar eru av aðrari hugsan. Eitt nú hevur Niels Arne Søren­sen víst á, at føroyska sjálvstýrisrørslan var í veruleikanum máttleys og uttan týdning, og at av­ gerðin hjá bretum at viðurkenna Merkið í roynd og veru var ein stuðul til danskar myndugleikar. Tí hevði amtmaðurin tikið avgerðina, hevði hetta verið fatað, sum slakaði hann fyri trýsti úr Føroyum, og tá hevði hann staðið munandi veik­ari mótvegis sjálvstýrisrørsluni. Merkið varð við øðrum orðum ikki viðurkent eftir trýsti úr Føroyum, men tí bretar vildu stuðla og styrkja um danska valdið sambært Niels Arne Sørensen.

Føroyingar hava uppaftur aðra fatan, sigur Hans Andrias Sølvará. Hann vísir á, at úr føroyskum sjónar­horni gongur sjón fyri søgn, at talan veruliga hevur verið um eitt langt, drúgt og áhaldandi stríð at vinna Merkinum viðurkenning bæði á sjógvi og á landi. Og tað er í hesum ljósi, at stríðið fyri at vinna Merkinum viðurkenning skal síggjast sam­ bært føroyingum, sigur hann.

FAKTA

25. apríl er almenni flaggdagur Føroya.



Tað var henda dagin í 1940, at Frederick Mason, bretski konsulin í Føroyum, í brævi til amtmannin boðaði frá avgerð síni, at Merkið skuldi veittra á øllum føroysk­ um skipum. Bretar viðurkendu har­við Merkið sum siglingarflagg á sjó­ num undir seinna heimsbardaga, og í heimastýrislógini frá 1. apríl 1948 varð Merkið løgfrøðiliga staðfest sum al­ menna flagg føroyinga.



Fyrstu ferð, Merkið veittraði í frískum loti, var á vári í 1919 úr vindeyganum hjá Emil Joensen á kamari 16 á sjeyndu gongd á studentagarðinum Regensen í Keypmannahavn.



AÐRAR KELDUR



F LAGGSØGAN, MERKIÐ Niels Juel Arge, triðja økta útgáva, Forlagið Tjarnardeild, 2005.



S JÁ, TÚ BLÁNAR Suni Merkistein og Hans Petur Hansen, Kringvarp Føroya, 2013 L ATIÐ EI SØGUNA DOYGGJA Flaggrøða, Hans Andrias Sølvará, 2009

12

Merkið varð fyrstu ferð sýnt fram alment á útferð hjá Føringafelag í Normans­ dalinum í Fredensborg 2. juni 1919.

3. august í 2009 løgdu Kári P. Højgaard og Kári á Rógvi, sáli, fyri Sjálvstýris­ flokkin uppskot til samtyktar á Løgtingi, at Merkið skal virðast og hava hóska­ ndi pláss í tingsalinum. Uppskotið vann frama, og Merkið hongur nú í ting­ salinum.

THE ORIGINAL

ICELANDIC LIQUORICE & MILK CHOCOLATE IN A SATISFYINGLY CRUNCHY SHELL

www.landshandilin.fo

www.landshandilin.fo

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

The story of the Faroese flag, Merkið, was from its design in 1919 to its recognition in 1940 marked by strife. Here is a look at two pivotal moments in its history This year marks the 100th anniversary of the Faroese flag. But who designed it? And how did it gain official recognition? Let us take a look back in time with Dr Hans Andrias Sølvará, historian and Dean of the University of the Faroe Islands.

DISPUTED ORIGINS The story of Merkið starts in Copenhagen in the winter of 1918-19 where students Jens Olivur Lisberg and Janus Øssurson meet regularly to discuss, amongst other things, the question of a Faroese flag.

Hans Andrias Sølvará believes that the national­romantic trends of the time, with both Iceland and Norway gaining independence, had a great impact on Faroese students in Copenhagen.

But who designed the flag? According to the

14

earliest sources Jens Olivur Lisberg from Fámjin suggested the colours: a red cross with blue trimming on a white background. He shared a room with Pauli Dahl in Copenhagen and the first sources have it that this was where Merkið was drawn.

Years later in 1943 a dispute arose when priest Emil Joensen said that he drew the flag. Jens ­Olivur Lisberg passed away as early as 1920, but Janus Øssurson was greatly surprised by Emil Joensen’s claim.

According to Hans Andrias Sølvará, the quest­ ion has never been fully answered. However, historians always look to the earliest sources to see what was first written. Given that they all point to Jens Olivur Lisberg the honour is considered his.

Jens Olivur Lisberg brought the first Merkið to the Faroe Islands in 1919, where it has a place of honour at his local village church in Fámjin.

RECOGNITION The struggle to win recognition for the Faroese flag lasted over twenty years. It wasn’t settled until World War II broke out in 1940. In the end it was the British authorities, which recognised Merkið for very practical reasons.

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

MERKIÐ 100th ANNIVERSARY

During the war Denmark was under German occupation while the British occupied the Faroe Islands. It became very dangerous for Faroese ­ vessels to sail fish to the UK under the Danish flag, as the Germans would consider them enemy ships. The British therefore ordered Faroese vessels to fly a different flag. It was only later that they realised they had broken their own promise not to interfere with relations between the Faroe Islands and Denmark.

The decision was a milestone for the Faroese independence movement. However, it has many of interpretations. Hans Andrias Sølvará thinks it depends who is doing the interpretation.

While British historian John F. West considers it a mistake more than anything, owing to lack of insight into local affairs, Danish historians think otherwise. Niels Arne Sørensen, for example, has written that the Faroese independence movement was toothless and that the British decision was actually in support of the representatives of the Danish authorities in the Faroe Islands, because had they made the decision they would have been perceived as giving in to Faroese pressure and been weakened in the eyes of the independence move­ment.

For the Faroese on the other hand, there is little doubt that official recognition of the Faroese flag was the result of a protracted hard-fought battle and that the outcome speaks for itself.

According to Hans Andrias Sølvará, it is all a matter of perspective.

OTHER SOURCES F LAGGSØGAN, MERKIÐ Niels Juel Arge, third expanded edition, Forlagið Tjarnardeild, 2005 S JÁ, TÚ BLÁNAR Suni Merkistein and Hans Petur Hansen, Kringvarp Føroya, 2013 L ATIÐ EI SØGUNA DOYGGJA Flag Day address, Hans Andrias Sølvará, 2009

FACTS

April 25th is Faroese Flag Day.



It was on that date in 1940 that the British consul in the Faroe Islands, Frederick Mason, wrote a letter notifying the Danish Prefect in the Faroe Islands of his decision that all Faroese vessels should fly the Faroese flag Merkið. The British thereby recognised Merk­ ið as a flag at sea during World War II, and in the Home Rule Act of April 1st, 1948, Merkið was enshrined in law as the official flag of the Faroese nation.



The first time Merkið waved in the wind was in spring 1919 from the window of Emil Joensen’s room at the student residence Regensen in Copenhagen.



Merkið was displayed to the public for the first time on an excursion of the Faroese Association to Normansdalen in Fredensborg on June 2, 1919.



On August 3, 2009, Kári P. Højgaard and Kári á Rógvi from the Home Rule Party tabled a proposal to the Faroese Parliament to honour Merkið with a fitting display in the parliamentary chamber. The proposal was adopted and Merkið now adorns the chamber.



15

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

Jóannes Jakobsen, hjálparvenjari á føroyska fótbóltslandsliðnum hjá monnum

Ólavsøka

16

Til landsdyst

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

MERKIÐ 100 ÁR

STERKUR FELAGSNEVNARI

og samleiki føroyinga

Einki kann sum Merkið siga søguna um virðini og samleika føroyinga. Tað heldur stjóri í fyritøku, sum fæst við samleika, samskifti og marknaðarføring. Fyrrverandi liðskiparin og núverandi hjálparvenjarin á føroyska fótbóltslandsliðnum tekur undir við honum: „Rótin er føroysk, og Merkið er mín samleiki,“ sigur hann S KR IV AÐ M YN D IR :

H E V U R J Á K U P B O G I J O E N SE N ÓLA V U R FR E D E R I K SE N / FA R O EP HOTO

Merkið. Hvíti dúkurin, reyði krossurin og bláa rondin. Krossmerkið, sum ber boð um kristna siða­­arvin og grundvøll føroyinga.

Litirnir, sum siga søguna um sterku bondini til norður­lendsku brøðratjóðirnar og felags norrøna mentan og uppruna.

Flaggið, hvørs viðurkenning kravdi kríggj og manna­lív á sjónum.

Men hvønn týdning hevur Merkið fyri land og tjóð? Hvat merkir føroyska flaggið fyri føroyingar og føroyskan samleika?

MERKIÐ TALAR TIL KENSLURNAR Fyritøkan Sansir fæst millum annað við sam­ skifti og marknaðarføring. Sansir fæst eisini við sniðgeving og ráðgevur javnan stovnum og fyri­ tøkum um búmerki og samleika. Sansir hevur tí hollan kunnleika innan økið og veit, hvat sam­leiki er og hevur at týða.

Tór Verland Johansen er stjóri á Sansum, og hann er ikki í iva um týdningin, sum føroyska flagg­ið, Merkið, hevur fyri samleika føroyinga og føroysku tjóðina. „Merkið umboðar tey virði, sum føroyingar eru

felags um. Okkara mál, mentan og siðaarv. Merkið er sterkasti felagsnevnari føroyinga og myndar tí okkara felags samleika. Einki ber sum Merkið boð um, hvørji vit eru, og hvørji virði vit standa saman um. Merkið er tað, sum bindur tjóðina, land­ið og fólkið saman og vísir, at føroyingar eru føroy­ ingar,“ sigur hann.

Skaldið Hans Andrias Djurhuus yrkti annars longu í 1904 um sundurlyndið í føroyinginum: „Saman at halda varð ei okkum givið.“ Hóast brigdið ikki er ókent og tjóðin stundum farin í tví­ningar í eitt nú politisk­um og átrúnaðar­ ligum spurningum, hevur Merk­ ið alla sína tíð megnað at varð­veitt sína sterku støðu sum savn­­­andi megi í sam­felag­ num. Orsøk­in er at finna í einum øðrum brigdi, í brigdinum pa­tos, sum talar til kenslur­­nar, heldur Tór Verland Johansen. „Merkið vekir sterk­ar kenslur hjá øllum føroyingum.

Tað sæst týðiliga,

Tór Verland Johansen, stjóri á Sansum Mynd: Amy Hansen

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

tí ger onkur seg inn á og vanvirðir Merkið, verða øll meint rakt og ógvuliga særd. Tað stingur djúpt, tí tað nertur við okkara grundleggjandi samleika sum tjóð, land og fólk. Tí hevur Merkið so stóran týdning,“ sigur hann.

RÓTIN ER FØROYSK At Merkið hevur stóran týdning fyri Føroyar og føroyingar, eru ítrótturin og føroysk umboðan og luttøka í altjóða kappingum eitt dømi um.

»Rótin er føroysk, og Merkið er mín samleiki.

Tí hevur tað altíð havt stóran týdning fyri meg at umboða Føroyar undir føroyskum og ikki undir fremmandum flaggi« Jóannes Jakobsen, hjálparvenjari á føroyska fótbóltslandsliðnum hjá monnum

Føroyar hava síðani 1984 – tað vil siga í meira enn 30 ár – roynt at fingið limaskap og viður­kenn­ ing í altjóða olympiska felagsskapinum IOC, men higartil uttan úrslit. Tí sleppa føroysk ítrótt­ar­fólk framvegis ikki at luttaka á olympisku leik­unum undir føroyskum flaggi.

Tað hevur kortini eydnast fleiri sersambondum undir ÍSF, Ítróttasambandi Føroya, at fáa altjóða viður­kenning, og tí luttaka Føroyar á jøvnum føti við aðrar tjóðir og undir føroyskum flaggi í fleiri altjóða ítróttarkappingum. Men ikki øllum.

Tað var í tøkum tíma, at Føroyar í 1988 fingu lima­skap og viðurkenning í altjóða fótbólti, tí eftir hetta varð hálað í bremsuna, og bara lond, sum eru fullveldi, hava síðani fingið limaskapin viður­ kendan.

18

MERKIÐ 100 ÁR

Jóannes Jakobsen var liðskipari á føroyska fót­ bólts­landsliðnum, tá ið Føroyar vunnu minniliga 1–0 sigurin á Eysturríki í Landskrona 12. september í 1990.

Fyri fyrrverandi liðskiparan og núverandi hjálp­ ar­­­ venjaran á fótbóltslandsliðnum er altjóða lut­ tøka undir føroyskum flaggi hjartablóð og vekir sterk­­ar kenslur. „Rótin er føroysk, og Merkið er mín samleiki.

Tí hevur tað altíð havt stóran týdning fyri meg at umboða Føroyar undir føroyskum og ikki undir fremmandum flaggi,“ sigur hann.

Hann vísir á, at stoltleikin at umboða Føroyar og Merkið er tað, sum framvegis eyðkennir andan á føroyska fótbóltslandsliðnum. „Merkið umboðar okkara felags samleika. Tí stríðast vit fyri Merkið og okkara land og fólk,“ sigur hann.

Jóannes Jakobsen heldur, at altjóða luttøka undir føroyskum flaggi er púra avgerandi. Ikki bara fyri ítróttin, men fyri landið og fólkið alt. Og ítrótt­ urin er gott amboð og góð umboðan, ið kann selja Føroyar úti í heimi, heldur hann.

Tilvitskan og tilvitanin um søguna og stríðið at veita Merkinum viðurkenning hevur altíð verið sterk í huga Jóannesar. Mamman er úr Fámjin, haðani Jens Olivur Lisberg, sum teknaði og veitti føroyingum Merkið, var ættaður.

MUNUR Á MARKNAÐARFØRING Tað er ikki bara ítróttur og mentan, sum vekir og veitir Merkinum ans uttanlands. Eisini føroyskar vinnu­­fyritøkur nýta javnan Merkið og litirnar í føroyska flagginum í síni marknaðarføring – bæði heima og uttanlands. Men munur er á marknaðar­ føring, heldur Tór Verland Johansen, stjóri á Sansum.

Hann vísir á, at tað hevur týdning at hugsa um móttakaran, tá ið Merkið verður brúkt sum agn í marknaðarføring. Tað er munandi lættari at nýta Merkið í marknaðarføring, sum er stílað móti føroyingum, sigur hann, tí føroyingar kenna Merk­ið og hava felags fatan av, hvørji virði Merkið um­boð­ar, og knýta sterkar kenslur at Merkinum.

Tí savnast føroyingar eisini um Merkið, til dømis tá ið fótbóltslandsliðið spælir.

Men Merkið vekir ikki somu kenslur hjá

= =

SHIPYARD

MODERN = EQUIPMENT To make our customers more efficient

VIBRATION MEASUREMENT For preventive maintenance

LATHE – SEMI AUTOMATIC New CNC lathe in MEST Skála

ABB TURBOCHARGER BALANCING MEST is a Certified ABB Service Center

“

PRESS BRAKE For bending steel plates

LAZER CUTTER A new lazer cutter for stainless steel

Tel. +298 30 11 00 • sales@mest.fo • www.mest.fo

MODERN DRAWING DEPARTMENT To assist you in design, consultancy and project management

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

útlendingum og fremmandafólki, sigur hann, tí tey hava ikki sama tilknýti til Merkið, sum føroying­ ar hava. Tí er avbjóðingin ein onnur og grund­ leggjandi øðrvísi. Er talan til dømis um mark­naðar­ føring, sum skal fáa útlendsk ferðafólk til Føroya, er munandi lættari at nýta myndatilfar, sum vísir á serligar upplivingar eitt nú úr føroysku náttúr­uni.

Hinvegin er Merkið frálíkt, tá ið føroyskar vørur, til dømis føroyskar fiskavørur, verða flutt­ar á útlendskar marknaðir, tí tá er lætt hjá móttak­ aranum at spora, hvaðani vøran stavar. Men slík marknaðarføring talar ikki til kenslurnar, vísir Tór Verland Johansen á.

Hann letur tó ongan iva vera um, hvat hann held­ur um Merkið og tann týdning, sum Merkið hevur fyri føroyingar og føroysku tjóðina. Fyri heima­føroyingar eins og útisetar og útlendingar, sum hava búsett seg í Føroyum og tikið Føroyar og føroyska mentan og samleika til sín. „Vit kunnu ikki flagga við øðrum flaggi enn tí før­oyska, tí vit eru føroyingar. Vit eru vit og ikki sum onnur. Vóru vit líka sum hini, var Merk­ ið óneyðugt. Merkið er tað, sum ímyndar okkara sam­felag, okkara sjálvsfatan og samleika sum land og tjóð,“ sigur hann.

20

MERKIÐ 100 ÁR

BROT ÚR LØGTINGSLÓG UM FLAGGIÐ §1. Føroya flagg er hvítt krossmerki.

Kross­urin er fagur­reyð­ur (PMS 032) og azur­blá­rand­aður (PMS 300). Reyði liturin er 1/8 av flagg­sins breidd og bláu rendur­nar 1/2 av reyða liti­num.

Teir hvítu teig­arnir eru fer­hyrn­ dir. Teir næst stongini javn­lið­ aðir, men hinir tvær ferðir so langir. Mun­ur­in millum breidd og longd flagg­sins er sum 8-11. §8. Ongin má vanvirða flaggið hvørki í orðum ella gerðum.

Tað er ólógligt at gera nýtslu av flagginum sum merki hjá einstøkum persónum, feløgum ella stovnum ella sum eyðkenni á atgongumerkjum ella á annan tílíkan hátt. Tað er bert loyvt at nýta flaggið í reklamuendamáli, herundir at seta endurgevingar á vørur, sum verða bodnar út til sølu, ella á tílíka vøru etikette ella íløt, tá ið vøran er føroysk framleiðsla. Sama er galdandi fyri vøru- og firmamerkir.

Bláa og reyða kortið á telefonini Nú er bláa og reyða kortið tøkt í Tryggingarappini.

Bláa kortið skalt tú altíð hava við, tá tú ferðast

Tá tú ferðast við skrokktryggjaðum bili, skalt tú harumframt hava reyða kortið

Fráboða skaða á ferðini við appini Kanna hvønn landafrøðiliga dekning tín ferðatrygging hevur á tryggingaryvirlitinum í appini

Tak appina niður við at skriva “trygging”, tá tú leitar inni á App Store (IOS) ella Play Store (Android).

Vit ynskja tær góða ferð.

Ring á tel. 348 600.

Vit hjálpa tær fegin

POWERFUL SYMBOL

of Faroese identity Merkið the Faroese flag. The white background, red cross and azure fimbriation.

The cross symbolising the Christian heritage and foundation of the Faroese nation.

The colours bearing testimony to the strong ties to the Nordic sister nations and the shared Norse culture and origin.

A flag not recognised until war broke out and lives were lost at sea.

But what does the Faroese flag mean to the Faroe­se and to Faroese identity.

MERKIÐ SPEAKS TO THE EMOTIONS Sansir is a Faroese a company specialising in communication and marketing. It is often called on to ad­vise Jóannes Jakobsen, companies on brand­ ing assistant coach for the Faroese and identity. ­Sansir’s CEO national team Tór Verland ­Johansen is in no doubt when he says: “Merkið represents the values the Faroese people share. Our language, culture and heritage. It is our most powerful common denominator and therefore shapes our common identity. (…) It binds together our nation, country and people and shows that the Faroese are Faroese.”

Even in times of political or religious division, the flag has maintained its strong position as a uniting force, according to Tór Verland Johansen, this is because of its emotional charge. When

22

a­ nyone disrespects Merkið everyone feels deeply hurt and offended. It affects our fundamental identity as a nation, country and people.

ROOTED IN THE FAROE ISLANDS In sports the Faroese flag also flies.

Though the Faroes have yet to secure recognition from the International Olympic Committee and Faroese athletes are barred from competing at the Olympics under the Faroese flag, in other arenas it is a different story.

Luckily the Faroe Islands were re­ cognised in international football in the nick of time. Since the country joined in 1988 only sovereign nations have been allowed to join.

Jóannes Jakobsen cap­ t­ained the football team that won the memorable 1-0 victory over Austria in 1990. He says that competing under the Faroese flag r­ouses strong emotions, “I’m root­­ed in the Faroe Islands and Merkið is my identity. It has always been crucial for me to re­present the Faroe Islands under the Faroese flag, not a foreign one.”

Pride in representing our islands and their flag still characterises the spirit of the Faroese squad.

“Merkið represents our common identity. We fight for Merkið, country and people,” the former captain adds.

MERKIÐ 100th ANNIVERSARY

MERKIÐ IN MARKETING The flag is also used in international marketing.

Faroese businesses regularly draw on the flag and its colours in their marketing both locally and inter­nationally.

But not all marketing is the same, says Tór Verland Johansen, you have to consider whom ­ you are targeting. It is considerably easier to use it in marketing targeting Faeroese people, because they know it and have a shared perception of the values it represents.

However, Merkið does not stir the same feelings amongst people from other countries, because they don’t have the same ties to it. For example, if you are trying to draw tourist to the Faroe Islands it is considerably easier to use ­images showing unique experiences and landscapes in the Faroe Islands.

On the other hand, the flag is very useful for exporting Faroese products, such as fish. It makes it easy for recipients to trace where the product comes from, but this is not the sort of marketing that seeks to speak to peoples’ emotions.

Tór Verland Johansen concludes by adding that for people living in the Faroe Islands, whether born here or born elsewhere, as well as the Faroese diaspora “Merkið is the symbol of our society, self-perception and identity as a country and nation.”

Tór Verland Johansen, CEO at Sansir Photo: Amy Hansen

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

EXCERPTS FROM THE FAROESE FLAG ACT §1. The flag of the Faroe Islands is a white sign of the cross. The cross is bright red (PMS 032) with fimbriation (PMS 300). The red colour measures 1/8 of the width of the flag and the blue fimbriation ½ of the red colour.

The white fields are rectangular.

The ones adjacent to the pole are equilateral, while the others are twice as long. The difference between the width and length of the flag is 8:11. §8. Nobody must disrespect the flag in word or in deed. It is illegal to make use of the flag as the brand of private individuals, organisations or institutions, or to use it as a logo on tickets or in any similar manner. The flag may only be used for advertising purposes, this includes placing reproductions on goods offered for sale or on such product labels or containers, when the goods are Faroese production. The same applies to brands and company logos.

23

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

Føroysk træskip til Danmarkar at heiðra Merkið

Í sambandi við, at Merkið verður 100 ár, fara føroysk træskip í summar at sigla til Danmarkar at heiðra føroyska flaggið S KRIV AÐ MYN D IR :

24

H E V UR J Á K U P B O G I J O E N SE N ÓL AV U R FR E D E R I K SE N / FA R O E P H OTO

MERKIÐ 100 ÁR

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

Claus Reistrup, nevndarlimur í felagnum Føroysk Træseglskip

dalinum við Fredensborg.

Og tað er hesa søguligu hending fyri 100 árum síðani, at felagið Føroysk Træ­ segl­ skip heldur vera so áhugaverda og av so stórum týdningi, at hon er verd at minnast – Merkinum til heiðurs og æru.

Hugskotið til siglingina spratt á aðalfundi felags­ins 3. november í 2017, og síðani hevur ein fyrireikingar­bólkur miðvíst arbeitt við at gera tað til veruleika og føra ætlanina út í lívið.

Felagið leggur dent á, at talan ikki er um eitt pol­ itiskt litað átak. Tvørturímóti, sigur felagið, er talan um at heiðra Merkið, sum er merki alra føroyinga uttan mun til politiska ella aðra sannføring.

SKIPINI TÓKU MERKIÐ TIL SÍN

Felagið Føroysk Træseglskip skipar í summar fyri forkunnigari sigling til Danmarkar.

Endamálið við ferðini er at heiðra føroyska flagg­ið, Merkið, sum í ár hevur 100 ár á baki.

Merkið varð fyrstu ferð borið fram fyri før­oy­ ing­­ar á føstugangsveitslu í Føringafelag í Keyp­ manna­ havn 2. mars í 1919. Stutt eftir veittraði Merk­ið fyrstu ferð í frískum loti úr vindeyganum hjá Emili Joensen úr kamari nummar 16 á sjeyndu gong á studentagarðinum Regensen, ella á Garði, sum føroyingar róptu tað.

Men tað var ikki fyrr enn 2. juni hetta sama árið, at Merkið fyrstu ferð varð víst fram al­ment.

Tað hendi á útferð hjá Føringafelag í Normans­

Claus Reistrup er limur og í nevndini í felagnum Føroysk Træseglskip. Hann vísir á, at tað hevur sína serligu orsøk, at júst felagið við gomlum føroysk­um træskipum hevur valt, at tað í summar skal siglast til Danmarkar at heiðra Merkið á 100 ára degnum. „Føroysku skipini vóru tey fyrstu, sum tóku Merk­ ið til sín, langt áðrenn Merkið varð viðurkent. Og tá ið Merkið loksins fekk sína almennu viður­kenning, var tað eisini á sjónum, at hetta hendi. Tí halda

25

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

MERKIÐ 100 ÁR

vit, at tað hóskar seg væl at sigla til Danmark­ar við gomlum føroyskum træskipum og heiðra Merk­ið,“ sigur Claus Reistrup.

Skipini, sum fara at sigla til Danmarkar, verða sjey í tali. Tey eru Norðlýsið, Dragin, Thorshavn, Heimdal og Norðan umframt tær báðar fyrstu og elstu sluppirnar Johanna og Westward Ho, sum vórðu bygdar í Onglandi í 1884 og komu til Føroya fá ár seinni.

Júst sluppirnar og gomlu træskipini hava havt serligan týdning í menningini av føroyska sam­ felagnum frá siðbundnum bónda- og land­búnað­ arsamfelagi til eitt modernað fiskivinnusamfelag við peningabúskapi, vísir Claus Reistrup á.

KNÝTA SAMAN SØGU OG SAMTÍÐ Skráin fyri ferðina er bæði long og umfatandi. Far­ ið verður úr Føroyum tann 16. mai, og ætlanin er at vera burtur í ein mánað.

Skipini leggja at bryggju í fleiri donskum býum, og fleiri ymisk tiltøk av bæði mentanarligum og vinnuligum slagi verða á skránni. Byrjað verð­

ur í Odense tann 23. mai, og endað verður í Keypmannahavn tann 2. juni, har stóri hátíðar­ dagur Merkisins verður hátíðarhildin.

Vitjað verður á Regensen, áðrenn farið verður til føroyska gudstænastu í Holmens kirke. Eftir gudstænastuna verður farið útferð til Normans­ dalin, har Merkið fyrstu ferð varð víst fram alment fyri 100 árum síðani.

Maðurin, sum fyrstu ferð bar Merkið, var Kjartan Mohr. Tí heldur felagið Føroysk Træseglskip tað vera hóskandi, at tað í ár verður abbasonur Kjartans, Mouritz Mohr, stjóri á skipasmiðjuni Mest, sum fær heiðurin at bera Merkið.

Hóast talan fyrst og fremst er um fagnað Merki­ num til heiðurs, er ferðin eisini ætlað at vísa fram Føroyar, føroyskt vinnulív og føroyska mentan í breið­astu merking. „Endamálið er at knýta søgu og samtíð saman og siga ta góðu søguna um Føroyar. Søguna, sum lýsir Føroyar sum eitt framkomið og modernað samfelag, sum tó ikki hevur gloymt sínar røtur í for­tíðini,“ sigur Claus Reistrup.

Føroyar

Lerwick

SKRÁIN FYRI FERÐINA 16. mai: Fara úr Føroyum 23. – 26. mai: Odense 26. – 29. mai: Aarhus 30. mai: Helsingør 30. mai – 6. juni: Keypmannahavn 6. juni: Ebeltoft 10. juni: Siglt verður heim aftur til Føroyar. Á heimferðini verður lagt at bryggju í Lerwick í Hetlandi 16. juni: Ferðin endar, og ferðalagið kemur aftur til Føroya

Aarhus

Odense

Ebeltoft Helsingør Keypmannahavn



FIVE STAR CONFERENCE FACILITIES The Nordic House is the perfect setting for your meeting, workshop or conference.

A warm atmosphere and peaceful rooms allow people to immerse themselves in their activities.

The café, SMAKKA, serves homemade, organic and wholesome food.

nlh.fo

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

MERKIÐ 100th ANNIVERSARY

Claus Reistrup, board member, Føroysk Træseglskip

Faroese wooden ships crossing to Denmark to honour Merkið The association of Faroese wooden ship enthusiasts is organising a rare expedition to Denmark this summer. They wish to honour the Faroese flag, Merkið, which is rounding its 100th year in 2019.

The association wants to celebrate the first public display of Merkið on an excursion the ­Faroese Association organised to Normansdalen near Fredens­borg on June 2, 1919. But this is not a politic­ally motivated initiative; on the contrary, for the association this is an occasion to honour the flag that flies for everyone in the Faroe Islands, regardless of political hue or other beliefs.

Preparations for the expedition have been under­way since 2017.

MERKIÐ FOUND ITS FIRST HOME AT SEA Claus Reistrup is a member of the association’s board. He points to the historical connection between Merkið and the sea, “Faroese vessels were the first to adopt Merkið, long before it was recogn­ised. And when it finally was officially recognised, this also happened at sea. We therefore believe it very fitting to sail to Denmark with old Faroese wooden ships to celebrate Merkið.”

Seven ships will set sail: Norðlýsið, Dragin, Thorshavn, Heimdal and Norðan, as well as the first and oldest smacks Johanna and Westward Ho, which were built in the UK in 1884. Precisely these types of vessels were pivotal in the develop-

ment of Faroese society from traditional agrarian to a modern-day fisheries society.

LINKING THE PAST AND THE PRESENT The programme for the month-long voyage is extensive. The ships will dock in several Danish towns where both cultural and business events will take place. The last stop will be Copenhagen on June 2 for a celebration of Merkið’s big day.

This includes a visit to the old student home, Regensen, where the flag was created, a Faroese mass and an excursion to Normansdalen where the flag was first displayed in public. Mouritz Mohr, grandson of the first man to carry the flag, will have the honour of carrying Merkið.

Amidst the celebration of the flag, this is also an occasion to showcase Faroese business and culture in the broadest sense. “We aim to link past and present (…) with the story of the Faroe Islands as a progressive modern society, which has not forgotten its roots,” adds Claus Reistrup.

SAILING SCHEDULE May 16th: Departure from the Faroe Islands May 23rd to 26th: Odense May 26th to 29th: Aarhus May 30th: Helsingør May 30th June 6th: Copenhagen June 6th: Ebeltoft

28

June 10th: Departure to the Faroe Islands.

The vessels will enter port in Lerwick, Shetlands, on the crossing.

June 16th: The voyage ends as the voyagers land again in the Faroe Islands.

Einar’s Akvavitt er kryddað við kumman, föroyskum urtum og distillerað við föroyskum vatni. Smakkurin er mildur og frískur.

Hóskar væl til föroyskan mat og sum durasnapsur.

S M A L L B A T C H F A R O E S E A K V A V I T T. FINE ST FAROE SE FLAVOUR

DISTILLED AND BOTTLED IN THE FAROE ISLANDS BY EINAR’S DISTILLERY www.einarsdistillery.com

Drink Responsibly Ovurnýtsla av alkohol er skaðilig

Skál og vælkomin...

ANDERS MADSEN

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

SJÁLVTILNEVNDUR SENDIHARRI FYRI FØROYAR

30

LUND FYRSTU FERÐ HANN VITJAÐI Í FØROYUM, VAR Í 1985. HANN VARÐ HANDTIKIN, MEN LEYSLATIN AFTUR, OG HÓAST HESA MEIRA ELLA MINNI SKELKANDI UPP­LIVINGINA HAVA FØROYAR FINGIÐ EITT HEILT SERLIGT PLÁSS Í HJARTANUM Á ANDERS LUND MADSEN, IÐ DROYMIR UM AT KEYPA SÆR SUMMARHÚS Í FUGLOY S K R IV AÐ M Y ND IR :

A

H E V U R I N G R I D B J A R N A ST E I N R ÓG V I L A N G G A A R D

nders Lund Madsen. Sjálvtilnevndur sendi­ harri fyri Føroyar, sum hann sjálvur tekur til. Uppvaksin sunnan fyri Keyp­manna­ havn, útbúgvin journalistur. Kendur sum útvarpsog sjónvarpsvertur og undirhaldari. Føroyavinur. „Eg minnist væl fyrstu ferð, eg vitjaði í Føroyum.

Tað var í 1985, tá ið eg saman við nøkrum lesandi á RUC sigldi við einum farmaskipi til Føroya. Vit skuldu gera eina uppgávu um seyð og seyðahald, og vit vóru í Føroyum í hálvt ár. Vit funnu skjótt útav, at vit fingu ikki nógv burtur úr uppgávuni, men tíbetur høvdu vit ikki funnið út av tí, áðrenn vit fóru úr Danmark, tí annars høvdu vit ongantíð komið til Føroya,“ greiðir Anders Lund Madsen frá og heldur fram: „Vit búðu hjá Hanusi Vang í Hoyvík, og so súkklaðu vit oman í býin. Har var jú bara ein kafé, Kondittaríið, har vit fingu kaffi, te ella kakao. Og so um 13-tíðina, minnist meg rætt, plagdi eg at

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

fara oman í kioskina á Vaglinum at keypa donsku avísirnar. Tá var alt so deiliga bygdarligt, romantiskt og gamaldags. At vera í Havn í dag er sum at vera í einum nýmótans donskum býi, burtursæð frá at í Havn er nógv hugnaligari. Men fert tú út um Havnina, so finnur tú framvegis handan deiliga friðin.“

HANDTIKIN Í dag fegnast Anders Lund Madsen um hetta hálva árið miðskeiðis í 80’unum, tá ið hann og hini av RUC búðu í Føroyum. Tað at sleppa at vera í oyggjunum í so langa tíð og uppliva fleiri árstíðir, minnist hann sum nakað serligt.

Ein onnur serlig uppliving, ið hevur brent seg fasta í minnið á danska undirhaldaranum er, tá ið hann ein dagin varð handtikin, júst sum hann var farin at mjólka neytunum hjá Hanusi. Tá kom ein si­vilur løgreglubilur koyrandi, og tveir politistar komu út og søgdu ymiskt á føroyskum, sum Anders ikki skilti. „Tá snúði tað seg um meg, og eg varð tikin oman á løgreglustøðina til avhoyringar. Tað vísti seg, at eg hevði fingið eitt illgrunasamt bræv sendandi uttan avsendara. Eg varð avhoyrdur í einum lítlum kliva við eini arkitektlampu, men eg segði meg ikki vita nakað um hetta,“ minnist Anders Lund Madsen.

Onki spurdist tó burtur úr handtøkuni, og ­Anders varð leyslatin aftur.

VITJAR AFTUR OG AFTUR OG ...

Hendan fyrsta ferðin hjá Anders Lund Madsen til Føroya gjørdist onkursvegna avgerandi. Síðan hesa ferðina í Føroyum hevur hann javnan vitjað aftur í oyggjunum, hóast hann í eitt tíðarskeið var, sum hann sjálvur kallar tað, ótrúgvur við Íslandi. Men soleiðis er støðan ikki longur. Sjálvur veit hann ikki, hvussu ofta hann hevur verið í Føroyum, men tað er ofta. „Fólk í Føroyum eru veruliga nøkur deilig

31

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

­ ennis­ m kju. Eg havi ongantíð hitt nakran, sum mær ikki dámdi. Eg havi hitt ør og ill fólk, men føroy­ingar eru yvirhøvur ómetaliga vinaligir og hjálpsamir. Tá ið vit búðu í Føroyum hetta hálva árið, og vit søgdu, at vit búðu hjá Hanusi Vang, so var tað líka­sum, at tú vart góðtikin. Tí um Hanus hevði sagt gott fyri mær, so var tað í lagi. Onkurs­ vegna er tað sum at vera partur av heimsins størstu mafiu bara uttan øll lógarbrotini,“ tekur Anders Lund Madsen skemtiliga til.

Og so er tað møguleikin at finna frið. Hóast Anders Lund Madsen heldur, at Havnin upp á ­ nógvar mátar er sum ein danskur stórbýur, so vísir hann á, at tær nýtist ikki at fara langt fyri at finna frið. „Fert tú til dømis til Húsavíkar, so er friðurin lon­gu har. Eina av teimum seinastu ferðunum, vit vóru í Føroyum, høvdu vit leigað eitt neyst við ein­um heitum potti. Tá fært tú framvegis kensluna av at vera langt av allari leið,“ sigur danski undir­ haldarin og heldur fram: „Mær dámar so væl Føroyar av øllum hesum or­ søku­ num, og eg dugi ikki at ímynda mær, at tað fer at broytast. Eg hevði so fegin viljað búð í ­Føroyum, men tað er torført, tá ið tú hevur arbeiði aðrastaðni.“

FUGLOY, ÁH, FUGLOY! Í fjør sendi danska kringvarpið DR eina sjónvarps­ røð í trimum pørtum við heitinum „Den yderste ø“, sum var um og úr Fugloy. Anders Lund Madsen og Nina Rydahl Andersen stóðu fyri sendingini.

Tað var hálvgum av tilvild, at tað gjørdist júst Fugloynna, sendingin snúði seg um. Áðrenn upp­ tøkurnar fóru í gongd, vóru Anders og Nina á kanningar­ferð í Føroyum. Tey skuldu velja millum tríggjar av Norðoyggjunum og vóru tí eisini í Kalsoynni og skuldu til Svínoyar. „Men tá ið vit komu í land í Fugloy, vórðu vit beinanvegin sannførd um, at tað skuldi vera har.

Tað var sum at trína inn í ein film; fullkomna staðið,“ heldur Anders Lund Madsen.

Meðan sendingin varð gjørd, búði Anders saman við familju síni, konu og trimum av sínum seks børnum, í oynni. Fýra ára gamli sonurin spældi nógv við hini børnini, sum eisini vóru og ferðaðust í oynni, og familjuni dámdi sera væl á Føroya „ytstu“ oyggj.

32

NAVN: ANDERS LUND MADSEN ALDUR: 55 ÁR JOURNALISTUR, ÚTVARPSOG SJÓNVARPSVERTUR OG UNDIRHALDARI BÝR SAMAN VIÐ HÚSKINUM Á EYSTURBRÚGV Í KEYPMANNAHAVN

DO YOU WANT TO XPERIENCE SOMETHING XTRAORDINARY ?

CONFERENCES, MEETINGS AND UNIQUE XPERIENCES IN THE FAROE ISLANDS WITH NAX Our top professional team will make your trip to the Faroe Islands an unforgettable xperience

WE OFFER XPERIENCES WITHIN • Team Building – nature Xperiences – personal challenges - ribboat trips preparing the best and most beautiful dishes • Hiking in unspoiled nature – clean and fresh • Rappelling • Ribboat Xperiences • Kayaking • Cave swimming - Travel in ribboats into the cave and swim/float through.

• Practice “safety at sea”, possible to combine with helicopter rescue exercises

TEAMBUILDING THEMES • High Performance Team lecture • Solve practical and logical team tasks • GPS teambuilding in the mountains • Gourmet teambuilding - Collaborate on "hunting" for fresh local ingredients to make the tastiest and most beautiful dish

CONTACT US TODAY * WE ARRANGE FLIGHTS, HOTELS AND EVENTS

" OG TÁ IÐ TÚ

ERT GAMAL, SO VILT TÚ BARA HAVA FRIÐ!

Mynd: DR

„Tað var hugaligt at síggja, hvussu væl børnini duga at læra hvørt annað, hvat tú kanst og ikki kanst gera, og tað er nógvar ferðir betri, enn tá ið vit foreldur skulu siga ‚lat vera, lat vera‘. Mær dám­ar væl hetta við bara at senda børnini út at spæla og lata tey læra hvørt av øðrum, tí tá hendir tað av sær sjálvum og ikki bara, tá ið foreldrini hava tíð.“ „Um tað er nakað, tú kanst læra av at vera í Fugl­ oy, so er tað fyrst og fremst at taka tað róligt. Har hendir ikki so nógv, men tíðin gongur skjótt hóast alt. Eg hevði ongantíð kensluna av at keða meg, og har er jú eisini internetsamband, hóast tað ikki var nakað, vit brúktu nógv. Og so er sambandið við umheimin eisini gott við ferjuni, sum siglir hvønn dag, og tyrluni fleiri ferðir um vikuna. Tá ið eg var í Føroyum í 1985, var kenslan av at vera avbyrgd nógv sterkari enn nú, ið infrakervið er so gott.“

FRÍTÍÐARFUGLOYINGUR OG SENDIHARRI Anders dámdi so mikið væl í Fugloy, at hann av álvara er farin undir at hyggja sær eftir einum húsum í oynni til frítíðarnýtslu. Tað er tó lættari sagt enn gjørt. „Eg havi ein dreym um at keypa eini hús í Fugl­ oy. Avbjóðingin er bara, at fólk eiga øll húsini, og tey vilja ikki av við tey, tí tey brúka húsini sum summar­hús. Og tað skilji eg eisini væl. Men tað er vans­in við at royna at gerast partur av heimsins størstu mafiu, tá ið tú ikki ert føddur inn í hana,“ sigur Anders Lund Madsen skemtandi.

34

Hann býr saman við familjuni á Eysturbrúgv í Keypmannahavn, og júst har er metro-útbyggingin í gongd. Og metroin fer at koyra beint undir hús­un­ um hjá Anders Lund Madsen. „So nú kemur larmurin eisini niðanífrá. Og tá ið tú ert gamal, so vilt tú bara hava frið! Vit eru 7,5 milliardir í heiminum, og tað eru fólk alla­ staðni. Tí er tað ein framíhjárættur at kunna fara einastaðni, har tað ikki eru so nógv fólk, og reinsa eyguni og oyruni. Og tað nýtist tær als ikki at fara til Fugloyar at gera. Longu tá ið tú koyrir frá flogvøllinum í Føroyum, ert tú væl á veg.“ Hetta góða sambandið til Føroya vil Anders Lund Madsen eisini fegin varðveita. Og sum hann sjálvur tekur til, so sær hann seg sjálvan sum ein „good will“-sendiharra fyri oyggjarnar. „Eg vóni, at eg kann vera ein ‚good will‘-sendi­ harri fyri Føroyar. Tað hevur við sær, at eg altíð geri mær ómak at tosa væl um oyggjarnar, tá ið eg eri saman við týdningarmiklum fólkum. Og eg síggi tey flestu sum týdningarmikil,“ sigur hann við einum skálkabrosi.

Næsta ferðin til Føroya er ikki sett á skránna enn. Men næstu ferð ætlar Anders Lund Madsen sær millum annað til Suðuroyar. Kanska fer hann til Sumba at vitja eftirkomarar hjá frensinum Snop­p­rikki. Men tað er heilt onnur søga ...

BRÚGVASIMULATOR

MASKINRÚMSSIMULATOR

HEILSUSIMULATOR

ROYN TÍNA VITAN Í VERULEIKAKENDUM UMSTØÐUM

TAK SKEIÐINI TÁ TÚ ERT HEIMA Vit hava nýggjastu tøknina og bestu umstøðurnar at læra nýtt.

Siglir tú úti ella heima er tað ómakaleyst at taka skeiðið hjá okkum. Vinnuháskúlin hevur í 130 ár útbúgvið tey bestu av teimum bestu.

VIT BJÓÐA ØLL SKEIÐ  BRM-skeið

 ERM-skeið

 ECDIS-skeið

 Tecdis-skeið

 GOC-skeið

 Heilsu-skeið

 DP-skeið

 ARPA-skeið

 Eldsløkkingar-skeið

 Trygdar-skeið

 SSO-skeið

 Stroppa-skeið

… og nógv onnur skeið

Finn skeiðsyvirlit og tilmelding á www.skeid.vh.fo

Vinnuháskúlin · Boks 104 · 110 Tórshavn Tel 350 250 · info@vh.fo · www.vh.fo

ANDERS LUND MADSEN SELF-APPOINTED AMBASSADOR FOR THE FAROE ISLANDS The well-known Danish TV and radio personality Anders Lund Madsen calls himself a self-appointed ambassador for the Faroe Islands. He remembers his very first visit in 1985 fondly, it was a 6-month field trip to study sheep husbandry.

Nothing much came of the actual research, but the Faroe Islands made a lasting impres­sion. Anders Lund Madsen reminisces: “We lived with Hanus Vang up in Hoyvík, so we cycled into town.

There was only one café (…) Around 1 pm I used to head to the kiosk in the town square for the Danish papers. It was so wonderfully provincial, romantic and old-fashioned.”

UNDER ARREST It wasn’t all romance though. He was arrested one day on his way to milk the cows. Apparently a suspicions letter had been sent to Anders Lund ­Madsen with no sender, so he was hauled in for

36

interrogation. He found himself in a little room with a lamp and all. Once he had explained that he didn’t know anything about this correspondence he was released.

BACK FOR JUST ONE MORE VISIT… Ever since that first encounter with the F ­aroe Islands Anders Lund Madsen has returned ­ regular­ly, though, as he admits, he did cheat on the ­Faroes with Iceland for a while. But he has seen the errors of his ways now and has lost count of all his trips to the Faroe Islands.

“People in the Faroe Islands really are wonder­ ful human beings. I have never met anyone I didn’t like. I have met crazy and angry people, but overall the Faroese are incredibly kind and helpful. (...) when I used to say I lived with Hanus Vang I was accepted. Because if Hanus said I was alight, then I was. Somehow it’s like being part of the

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

world’s biggest mafia, just without all the crime,” Anders Lund Madsen laughs.

And then there is the tranquillity he loves.

Though Tórshavn today is like a big Danish city in many ways, except much more cosy, that wonderful tranquillity of old is still to be found a stone’s throw from Tórshavn.

“The Faroe Islands is a place where you can,” says the entertainer, who loves the country for all those reasons and doesn’t think it will change. He would like to live here, but it is not easy when you work elsewhere.

“I hope to be a goodwill ambassador for the Faroe Islands. I always go out of my way to talk nicely about the islands when I’m with important people.

And I consider most people important,” Anders concludes with a sly smile.

Fugloy

FUGLOY, OH FUGLOY! Last year Danish broadcaster DR aired a threepart series entitled “The outermost island,” about Fugloy, Anders Lund Madsen co-created the programme.

While the series was shot Anders lived with his family and three of his six children on the island.

His four-year-old spent a lot of time with the local children.

“It was wonderful to see how the kids can teach each other what you can and cannot do, it is so much better than we as parents have to say, ‘don’t do this and don’t do that’.”

Anders also adds that if there is anything you can learn from Fugloy it is first and foremost to take it easy. Not much happened, but time still flew and he never felt bored or isolated with the excellent transport connections and Internet, though the latter he didn’t use much.

A HOME FOR THE HOLIDAYS Anders had such a great time in Fugloy that he is looking for a holiday home there. The challenge is that all the houses already have owners who, understandably, also love to vacation there. “That’s the disadvantage of trying to join the world’s biggest mafia when you weren’t born into it,” Anders Lund Madsen quips.

The Faroephile explains that a metro will soon start running right under his home in Copen­hagen, and then the noise will come from below too!

With 7.5 billion people in the world it is a privilege to be able to go somewhere uncrowded, and in the Faroe Islands you already find that as you drive away from the airport.

Photo: DR

NAME: ANDERS LUND MADSEN AGE: 55 YEARS OLD JOURNALIST, TELE­VISION AND RADIO HOST AND ENTERTAINER LIVES WITH HIS FAMILY IN COPENHAGEN 37

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

:

Elinborg Lutzen

Ein undangongukvinna fyllir 100 16. juli 2019 hevði Elinborg Lützen fylt 100 ár, og tað hevur Listasavn Føroya sett sær fyri at hátíðarhalda. Elinborg var fyrsta føroyska listafólk at nema sær útbúgving innan fyri listarligt grafiskt arbeiði, og sostatt var hon ein undangongukvinna í grafiskari list í Føroyum

SK R I V A Ð H E V U R E I LE N A NTHONIU SSE N M Y N D I R : B E I N T A Á TORK ILSHE YGGI

38

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

Elinborg Lützen var ein óvanliga virkin listakvinna.

Hon arbeiddi nógv við sínum listaverkum, og hon hevði sertakliga gott eyga fyri smálutum. Við tryggari hond sat hon og skar og telgdi í linoliumið fyri at geva sínum myndum júst ta dýpd, hon vildi hava, og sum síðani hevur eyðkent hennara arbeiði. „Tað, sum eyðkennir grafiska handverkið, er kynstrið at taka burtur. Tú skalt síggja tað í mun til, hvussu listamálarin arbeiðir: Hann brúkar litir til at fáa fram motiv, skuggar og dýpd. Grafikarin arbeiðir øvugt. Grafikarin tekur burtur við at skera og telgja, og tað krevur sera nógv arbeiði og nærlagni. Harafturat skal grafikarin alla tíðina hava í huga, at myndin má venda øvugt, tá ið hon fer í pressuna, fyri at venda rætt, tá ið hon er liðug.

Enn torførari verður tað, tá ið tú skalt arbeiða við fleiri litum og vilt hava eitt verk prentað í fleiri litum. Tá verður hvør litur prentaður sær, t.e. at tú skalt gera fleiri skurðir av sama myndevni – eitt til hvønn litin – og áðrenn tú fert í gongd, mást tú vita, hvussu hvør litur skal dragast fram.“

SJÁLVKRITISK OG ANONYM Tað er Nils Ohrt, stjóri á Listasavninum, ið greiðir frá listakvinnuni. Hóast hon var arbeiðssom og ómeta­ liga dugnalig, hevði Elinborg gjøgnum sítt 76 ára langa lív onga stakframsýning við egnum verkum. „Hon var sera sjálvkritisk, og tað er ivaleyst orsøkin til, at hon ikki sýndi fram. Hon varð fleiri ferðir eggjað til at hava framsýningar, men har var einki at gera. Og av somu orsøk vita vit sera lítið um hana. Tað eru stór hol í hennara søgu, har vit snøgt sagt ikki vita, hvat hon gjørdi.“ Tað er so heppið, at arvingarnir eftir Elinborg hava latið Listasavninum nógv av verkunum, ið lógu eftir hana. Í stóran mun er talan um prent og skurðir. Men Elinborg arbeiddi eisini við øðrum amboðum. Áðrenn hon fór undir at arbeiða við grafikki, teknaði hon fyri tað mesta, og í ymsum tíðarskeiðum hevur hon eisini arbeitt við akvarellum. „Og tað er serliga verk av hesum slag, vit hava eftirlýst til framsýningina. Akvarellir og tekningar.

Og søgur, sum kunnu kasta ljós á, hvør Elinborg Lützen í veruleikanum var.“

HVØR VAR ELINBORG? Okkurt vita vit kortini. Eitt nú at hon er fødd og uppvaksin í Klaksvík, og at hon sum 11 ára gomul fór til Havnar at vera hjá fastur sínari, meðan hon gekk á realskúla. Í heiminum hjá fastrini komu listafólk javnan inn á gólvið, og her kom Elinborg at kenna listamálaran Mikines og myndahøggaran Janus Kamban. Hon sat modell fyri teir báðar, og vakra bringumyndin úr bronsu, ið Janus Kamban evnaði av henni, stendur saman við hennara verkum á Listasavni Føroya.

"Hon var sera sjálv­ kritisk, og tad er ivaleyst orsøkin til, at hon ikki sýndi fram."

Niels Ohrt, stjóri á Listasavni Føroya

Hetta listarliga umhvørvið ávirkaði hana, og av tí at hon sjálv var gávuríkur teknari, beyð fastirin sær til at gjalda fyri hennara skúlagongd á Tegneog Kunstindustriskolen for Kvinder í Keyp­manna­ havn, har hon gekk í 1937–40.

“Tá í tíðini var tað ofta so, at menn málaðu, og kvinnurnar teknaðu. Menninir arbeiddu við størri penslastroki, og kvinnurnar teknaðu í smærri støddum.” Í so máta vóru tað tveir mótsetningar, ið funnu saman, tá ið hon og Mikines gjørdust par. Tey bæði giftust í 1944, meðan tey vóru innibyrgd í Keypmannahavn orsakað av krígnum. Tey fluttu aftur til Føroya eftir kríggið, men gliðu hvørt frá øðrum, og hon fór aftur til Klaksvíkar at vera, har hon arbeiddi í klædnahandlinum hjá pápa sínum. Men hesa tíðinahesa tíðina fór hon eisini at arbeiða við vatnlitum. So líðandi fór hon at tekna til bløð og bøkur. Eitt nú myndprýddi hon kendu barnabókina “Í Skýmingini” frá 1948, sum var eitt savn við skjaldrum og ævintýrum, ið Sofía Petersen savnaði.

39

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

FRÁ TEKNING TIL GRAFIKK Upprunaliga var Elinborg teknari og akvarellmálari.

Hon var dugnalig at myndprýða ævintýr, og tað var her, hennara dirvi og áræði komu til sjóndar.

Men tað, sum av álvara gjørdi mun í hennara yrkisleið, var tá ið hon sum 38 ára gomul valdi at fara til Bergens at fáa sær útbúgving frá danska grafikaranum Povl Christensen. Her fór hon av álvara undir at arbeiða við linoskurðinum, og nú sást ein skillig menning í hennara list. Eitt dømi um menning hennara frá teknara til grafikara sæst týðiliga í útgávunum av „Ævintýr“, sum Heðin Brú ritstjórnaði, og Elinborg myndprýddi. „Tú sært ein týðiligan mun á bindi 1, sum kom út í 1959, har hon hevur myndprýtt við tussj­ tekningum, og so bindi 2, ið kom í 1964, sigur Nils Ohrt og blaðar upp í bókunum at vísa á munin.“ „Tekningarnar í bindi 1 eru fínar og sýna gott handverk. Men í bindi 2 er hon farin at nýta grafikk, og tá fáa myndirnar heilt aðra kraft og dýpd. Tú sært, hvussu alt livir í skuggunum, um­ hvørv­inum og ikki minst í karakterunum sjálvum.

Myndir­nar anda av lívi. Hennara úttrykk er eks­ press­ io­ nistiskt, men tú sært eisini brá av sur­ realismu,“ greiðir Nils Ohrt frá.

Elinborg hevði nevniliga tvær sera ymiskar síður í síni list: Ævintýr og landsløg. „Ævintýrmyndirnar mynda aðra síðuna av Elinborg sum listakvinnu. Her var hon frásigandi, hugsveimin og leitandi. Á hinari síðuni arbeiddi hon við veruleikanum og tí, eygað sær, og her finnur tú nógv grafisk verk av landsløgum og gomlum húsum. Umhvørvið, har hon vaks upp í Klaksvík, fylti nógv, og hon gav landslagsmyndunum haðani eina serliga dýpd við hvørjum prikki og hvørji evarska lítlu striku.“

MILLUM TEY BESTU Elinborg flutti aftur til Havnar í 1981 og búði í Havn restina av sínum døgum. Hon doyði í 1995, sum nevnt uttan at hava eina ta einastu framsýning við egnum verkum.

Nils Ohrt greiðir frá, at hon telist millum mest viðurkendu listafólk í landinum og hoyrir til sama ættarlið sum Mikines, Kamban og onnur. Men hon var í langa tíð einsamøll um at arbeiða við grafikki. „Tað vóru fá, sum valdu at arbeiða við grafikki í Føroyum, men í Danmark vóru nógvir grafikarar eftir kríggið. Hon lærdi frá tí allarbesta og hevði

40

As a world leading classification society, we work to reduce risk and helping to ensure our clients’ crew stay safe and their assets are sustainable

World wide classification and related services Classification, Certification, Surveys & Approval Quality, Environmental, Health & Safety Management Technical and Technological Innovation: Energy Efficiency & Environmentally Friendly Solutions

KREA

Visit us on: www.bureauveritas.com www.veristar.com

sansir.fo

Bureau Veritas, Føroyar: Tummas Eli Joensen, Laðagøta 5, Strendur Tel / Fax: +298 44 94 51, Fartel +298 74 81 51, tummas.joensen@dk.bureauveritas.com

Heildarloysnir frá ArtiCon BANKNORDIK

Eitt trygt grundarlag Articon hevur serligan førleika innan jørð-, kloakk-, betongarbeiði, byggibúgving, vegaog havnagerð, fjarhita, timbur- og snikkaraarbeiði eins og ymisk apteringsarbeiði, tá skip verða bygd ella umvæld. Men vit kunnu standa fyri ella vera partur av so at siga øllum verkætlanum ella byggiarbeiði so sum skrivstovubygningar, verk smiðjubygningar, goymsluhallir, umvæling og umbygging.

Articon P/f · á Hjalla 20 · 188 Hoyvík · Tel. 350 700 · www.articon.fo

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

eitt gott handalag. Hon var vill í sínum hugflogi.

Ekspressionistisk, útfarandi og beinleiðis. Tað er einki ‚kvinnuligt‘ í hesum. Einki sart og við­ brekið.“ Hon var slóðbrótandi og serstakliga dugnalig, og hóast hon var sjálvkritisk og varin, hevur hennara arbeiði gjørt hol í sjógv, sum sæst aftur millum modernað listafólk í dag. „Hon hevur avgjørt verið fyrimynd fyri aðrar grafikarar og onnur listafólk. Eitt nú hevur tann unga listakvinnan Silja Strøm, sum hevur sama frásigandi, fantasifull og karikeraða myndamál, sagt seg heinta íblástur frá Elinborg.“ Í summar verður arvurin eftir listakvinnuna heiðraður við eini fjølbroyttari og spennandi føðingar­dags­framsýning.

Framsýningin um Elin­borg Lützen letur upp 10. mai og verður hangandi til 21. juli.

VISTI TU...

at Elinborg Lützen síðani 1977 varð heiðrað



við sømdargávu til skøld og listafólk, sum løgtingið letur listafólki á hvørjum ári? Árliga upphæddin var tá 2.000 kr. Í dag er hon 22.000 kr. Undan Elinborg var Ruth Smith einasta kvinna, ið hevði fingið hendan heiðurin. Tað var í 1955, og upphæddin var tá 800 kr.

at eitt av flogførunum hjá Atlantic Airways



er uppkallað eftir Elinborg Lützen? Hini eita Will­iam (Heinesen) og Ingálvur (av Reyni).

Tyrlur­nar eru uppkallaðar eftir Ruth Smith og Sámal Joensen-Mikines.

at



hennara list hevur verið víða um, hóast hon ikki vildi sýna fram í Føroyum?

Hon luttók í stórt sæð øllum føroyskum framsýningum eftir seinna veraldarbardag, eitt nú í USA, Ukraina, Noregi, Svøríki og Danmark.

42

Sjálvsmynd

OUR REGION OF EXPERTISE

AUDITING ACCOUNTING TAX ADVISORY In order to foresee the future you must know the past.

WWW.JANUAR.FO

BOOK SMÆRAN

Smæran’s new modern hall is capable of hosting courses, lectures and small concerts. Emphasis is on architecture, technology and sound quality. There are two interpretation rooms in the hall as well as headsets for each seat.

”

The new interpretation rooms are very spacious and provide an excellent view of the hall, making it easier to concentrate while you are interpreting. The technology is top notch.“ JÓHANN HLÍÐAR HARÐARSON

”

The most beautiful and the best lecture room, not only in the Faroe Islands, but the most beautiful I have ever used while teaching.“ THOMAS MILSTED, LECTURER AND STRESS EXPERT

STARVSMANNAFELAG@STARVSMANNAFELAG.FO TLF. 614 868

:

Elinborg Lutzen The centenary of a pioneer This summer the National Gallery of the Faroe Islands will be celebrating the centenary of Elinborg Lützen’s birth on July 16, 1919. She was a prolific artist with a keen eye for detail and the first trained Faroese printmaker.

Printmaking is a painstaking art of elimination by cutting and carving. Printmakers have to work in reverse as their cuttings go into the press inverted in order for the prints to come out as intended.

Highly complex in monochrome, even more so in colour. Every hue has to be printed separately, so the artist has to produce several versions of the same motif, one for each colour, and decide how those colours should be highlighted before they even begin creating.

A RESERVED PERFECTIONIST The Director of the National Gallery of the ­Faroe­ Islands, Nils Ohrt, explains that in spite of her great talent Elinborg resisted all encouragement to stage any solo exhibition. This is one reason we know very little about her.

We do know, however, that Elinborg drew before studying printmaking and that she also spent periods painting aquarelles. The National Gallery has sought high and low for these lesser known drawings and paintings, as well as anecdotes that

44

might shed more light on who the self-effacing artist really was. The pieces uncovered will go on show alongside the many printed pieces Elinborg’s heirs bequeathed to the Gallery.

WHO WAS ELINBORG? Born in Klaksvík she moved to Tórshavn aged 11 to live with her aunt while attending secondary school. Artists such as painter Mikines and sculptor Janus Kamban frequently visited the aunt’s home and Elinborg modelled for both.

The artistic environment influenced Elinborg.

Her aunt recognised her gift for drawing and offer­ed to pay for her to study drawing and industrial design in Copenhagen from 1937 to 40.

Nils Ohrt comments, “At the time men often painted while women drew. Men worked in big brush strokes and women drew in smaller formats.”

So, when Elinborg married painter Mikines in 1944 it was a union of opposites in art. They moved back home after the war, but grew apart.

Elinborg returned to Klaksvik and gradually started illustrating books and magazines. Her early work includes illustrations for the collection of fairytales “Í Skýmingini” (In the Dusk) from 1948 compiled by Sofía Petersen.

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

FROM DRAWING TO PRINTMAKING Aged 38 Elinborg moved to Bergen to study under Danish printmaker Povl Christensen.

When she took up linocut her art blossomed.

Her develop­ ment as an artist is palpable in “Ævintýr” (Fairytales) compiled by Heðin Brú and illustrated by Elinborg. Volume 1 from 1959 was illustrated in Indian ink, while Volume 2 from 1964 featured linocut illustrations.

Accord­ing to Nils Ohrt, “... the [printed] images acquired an entirely different character and depth. Shadows and surroundings and not least the characters themselves really come alive.

The images exude life. Her expression is expressionistic, but there are also traces of surrealism.”

But Elinborg had two very different sides to her art: fairytale and landscape.

“The fairytale images make up one side of Elinborg as an artist. She created narratives, was imaginative and pushed boundaries. On the ­other hand, she also worked with reality and what meets the eye with her prints of landscapes and old houses from her childhood village,” adds Nils Ohrt.

DID YOU KNOW?

That Elinborg Lützen in 1977 was awarded the Faroese Parliament’s Lifetime Grant for Writers and Artists. The award was then DKK 2,000 per year, today it is DKK 22,000. Prior to Elinborg, Ruth Smith was the only woman to have received the honour. That was in 1955 and the grant was then DKK 800 per year.



That one of Atlantic Airways’ aircrafts is named after Elinborg Lützen? The others are named William (Heinesen) and Ingálvur (av Reyni). The helicopters are named after Ruth Smith and Sámal Joensen-Mikines.



That her art has travelled far and wide, even though she never wanted to exhibit in the Faroe Islands? She took part in practically every Faroese exhibition internationally since World War II in countries like USA, Ukraine, Norway, Sweden and Denmark.



ONE OF THE GREATS Elinborg Lützen is one of the most acclaimed artists in the Faroe Islands. Mikines and ­Kamban were her peers, but she remained the only printmaker for a long time.

“She learned from Denmark’s finest printmaker and excelled at the technique. She also had a wild imagination. She was expressionistic, outgoing and direct. There is nothing ‘feminine’ about this. Nothing fragile or vulnerable,” remarks Nils Ohrt.

“She is undoubtedly also a role model for other artists. As acknowledged by young artist Silja Strøm who draws on the same story-telling and imaginative imagery,” concludes Nils Ohrt.

The Elinborg Lützen exhibition will be on from May 10th until July 21st. Visit the National Gallery of the Faroe Islands to honour the legacy of a consummate, yet modest, artist who excelled at her craft, left a lasting legacy and blazed a trail for future generations.

A bronze bust by Janus Kamban of Elinborg Lützen in the National Gallery in Tórshavn

45

VE

I Í N TÍ AR ÍS V G

París

Í juli fer Atlantic Airways at flúgva beinleiðis úr Vágum til París í Fraklandi. París meta mong sum heimsins mest romantiska høvuðsstað, men hann er ikki bara romantiskur, har er eisini ein ørgrynna at síggja og uppliva bæði fyri stór og smá. Her hava vit savnað eitt sindur av íblástri til tína ferð til París!

SK R I V A Ð

H E V U R

I N G R I D

B JA RNA STE IN

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

1

3

MONTMARTRE OG SACRÉ-COEUR

LA VILLETTE

Montmartre er 129 metrar høgt og hægsta punkt­ ið í París. Montemartre, sum merkir „fjall pínsla­ váttanna“, er kent fyri sítt listarliga umhvørvi, har bohemar, rithøvundar, yrkjarar, listarmálarar og onnur savnaðust. Har finnur tú eisini glæsi­ligu kirkju­na Sacré-Coeur, sum merkir „heilaga hjartað“.

Í La Villette býlinginum finnur tú Cité des Sciences et de L’ Industrie (vísinda- og ídnaðarbýin). Alt ­árið kun­nu børn og vaksin læra um tøkni og vísindi gjøgn­um spæl og royndir, og um summarið eru uttan­d ura filmsýningar. Har finnur tú eisini La Géode, har náttúruvísindaligir filmar verða sýndir.

Á Montmartre liggur „Cimetière de Montmartre“ kirkju­g arðurin, har millum onnur listamaðurin Degas, rithøvundurin Alexandre Dumas og týski yrkjarin Heinrich Heine liggja grivnir. Eisini leik­húsið Moulin Rouge er á Montmartre, sum varð kent fyri sínar vælumtóktu cancan-dansarar.

Les meira um Cité des Sciences et de l’Industrie á www.cite-sciences.fr

4

Stutt frá Rue de Saules liggur einasti vínakur, sum eftir er í París.

2

ILE DE LA CITÉ OG NOTRE-DAME

JØDISKI BÝLINGURIN MARAIS Her kanst tú vitja Picasso-listasavnið, Bastiljuplássið og jødiska Holocaust-minnissavnið.

Jødiska Holocaust-minnissavnið: memorialdelashoah.org Picassosavnið: museepicassoparis.fr

Søguliga hjartað í París, Ile de la cité, hevur verið miðdepil hjá politiska valdinum, kirkjuni og lóg­ ar­innar valdi. Soleiðis er ikki longur, men oyggin, sum liggur mitt í Seineánni, er í dag ein rættiligur magnetur hjá ferðafólki, ið vil síggja prýðiliga Palais de Justice og dómkirkjuna Notre-Dame. Stutt frá Notre-Dame í eystara enda á oynni er martýrminnið til minnis um tey 200.000, sum vórðu send í nasistiskar týningarlegur.

Sí meira um Notre-Dame á www.notredamedeparis.fr Meira um martýrminnið á www.cheminsdememoire.gouv.fr

47

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

5

7

EIFFELTORNIÐ OG GRANNALAGIÐ

FRÁ LOUVRE TIL ARC DE TRIOMPHE

Eiffeltornið varð upprunaliga bygt í sambandi við Heims­fram­sýningina í 1889, men er nú vorðið mentanarligt eyðkennismerki í Fraklandi og eitt av kendastu tornunum í heiminum. Grannalagið kring tornið er eisini áhugavert. Eitt nú Hotel des Invalides, ein húsasamstøða við ymsum bygningum. Í Dôme-kirkjuni, sum tók 27 ár at byggja, finst grøvin hjá Napoleon. Í grannalagnum eru bæði søvn og ein ørgrynna av vøkrum og sermerktum bygningum at síggja.

Savnið Louvre er heimsins størsta listasavn og telist millum tey kendastu; eisini tí at har hongur mál­ning­ urin Mona Lisa hjá Leonardo da Vinci. Louvre var upprunaliga ein hermannaborg og gjørdist seinni kongsbústaður. Louvre læt upp sum savn í 1793. Tú kanst spáka gjøgnum Jardin des Tuileries og allan vegin eftir Champs-Élysées til Sigursbogan, Arc de triomphe de l’Étoile. Tað tekur millum trý korter og ein tíma.

Stutt frá sæst frælsislogin við norðurendan á Almabrúnni, sum nú er kendur sum minnisvarði yvir Dianu prinsessu.

6

Framman fyri Louvre er lítli Sigursbogin, og í Jardin des Tuileries er eitt nú Musée de l’Orangerie, sum hýsir verkum hjá fronskum listarmonnum sum Monet og Cézanne.

8

DISNEYLAND PARIS

PARC ASTÉRIX

Vitjið gandakenda heimin hjá Disney í Marne-laVallée beint eystan fyri París. Uml. 15 milliónir fólk vitja hvørt ár stuttleikaparkina. Har hittir tú øll tey kendu úr Disney-heiminum, Dunnald, Mikkjal Mús og Disney-prinsessur í hópatali.

Kendu fraklendingarnir René Goscinny og Albert Uderzo skaptu teknirøðirnar og -filmarnar um gælisku krígsmenninar Asterix og Obelix.

Vitja disneylandparis.com fyri at keypa atgongumerki og lesa meira.

48

Umleið 35 km uttan fyri París liggur áhugaverda Asterix-lundin við alskyns stuttligum at royna og læra – bæði hjá børnum og barnsligum sálum.

Les meira á parcasterix.fr

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

10

9

LATÍNARABÝLINGURIN Í gamla Latínarabýlinginum millum Seine-ánna og Jardin du Luxembourg er nógv at síggja. Har er eitt nú Panthéon, har nógv kend fólk eru grivin; t.d. Marie og Pierre Curie, Louis Braille, Alex­andre Dumas, Victor Hugo og fleiri onnur. Í Latínarabýlinginum er Mosquée de Paris, størsta moskan í Fraklandi, og Jardin des Plantes umframt lærdi háskúlin Sorbonne og fleiri aðrir skúlar. Her finnur tú eisini leivdir av rómverskari arenu frá árinum 200, og her spæla fransmenn ofta petanque seinnapart.

HEIMSINS STØRSTI LOPPUMARKNAÐUR Marché aux Puces loppumarknaðurin við Clignan­ court sigst vera tann størsti í heiminum við fleiri enn 2000 ymsum básum. Marknaðurin er ikki vanligur loppumarknaður, tí her kanst tú keypa nýggjar, óbrúktar lutir og klæðir, men til ber eisini at keypa brúkt og gera kvettið.

Opið er leygar-, sunnu- og mánadag, best fyrrapart.

Les meira á www.marcheauxpuces-saintouen.com

Keldur: Politikens Kultur Guide Paris & Politikens visuelle guide o.a.

s í r a vir P

y t r o K

3

8

10 1

7

6

7 5

4 9

2

Franski køkurin er víðagitin kring allan heim fyri dygd og góðan smakk. Í París er ein ørgrynna av Michelin-matstovum, og Martin Restorff, stjóri á Hilton Garden Inn Faroe Islands, fer javnan matferðir til París MARTIN VIÐMÆLIR: Restaurant Epicure  Rue du Faubourg Saint-Honoré, 75008 Paris www.oetkercollection.com Le Cinq  31 Avenue George V, 75008 Paris www.restaurant-lecinq.com David Toutain  29 Rue Surcouf, 75007 Paris www.davidtoutain.com Benoit  20 Rue Saint-Martin, 75001 Paris www.benoit-paris.com Allard 41 Rue Saint-André des Arts, 75006 Paris Onga michelin-stjørnu, men nevnd í Michelin-vegleiðingini www.restaurant-allard.fr 50

Kundi tú hugsað tær at roynt klassiskan franskan mat, so kanst tú til dømis biðja um:

Foie gras - steikt ella sum terrine Sniglar vid hvítleyki Boeuf Borguignon Creme brûlé´e

SOUVENIRS MADE IN FAROE ISLANDS LEYPUR

WOODEN CREEL

Read the story on www.looknorth.fo

Faroe Law provides legal assistance to business enterprises with an emphasis on the commercial, practical and pragmatic objectives of the client.

Height 11 cm

AVAILABLE IN LOCAL SHOPS

Our areas of practice include: ■ ■ ■ ■ ■

Mergers and acquisitions Company law Project development and financing Restructuring and insolvency law Building and construction law

■ ■ ■ ■ ■

Banking and financing law Oil and gas law Maritime law Tax law International contracts

KÓPAKONA SEAL WOMAN

Read the story on www.visitkalsoy.fo Height 12 cm

Faroe Law is an independent Faroese Law Firm with associated offices in Copenhagen, Aarhus and Nuuk. We are result oriented and provide a personal tailored service to our clients.

FAROE LAW Sp/f Magnus Heinasonar gøta 10 · Postbox 158 · FO-100 Tórshavn · Faroe Islands Tel. (+298) 66 99 00 · faroelaw@faroelaw.fo · www.faroelaw.fo

Telefon: (+298) 45 81 00

•

looknorth@looknorth.fo

• www.looknorth.fo

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

52

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

súkklurnar við tí góða endamálinum Gulu súkklurnar, ið venja til París-túrin, eru so smátt farnar at síggjast aftur á føroysku vegunum. Høvuðsendamálið er at savna inn pening til børn við álvarsligum sjúkum, men verkætlanin fevnir eisini um familjur, sum hava verið í djúpari kreppu. Tí hava Eyð Matras og Tummas Joensen meldað seg til Team Rynkeby 2019 SK R I V A Ð

H E V U R E ILE N A NTH ONIU SSE N M Y N D IR E YB IIMYNDIR

Tær eyðkendu gulu súkklurnar hjá Team Rynkeby eru oftari og oftari at síggja á føroysku vegunum, nú tað er farið at vára. Súkkluliðið, sum á hvørjum ári sendir 50 føroyskar súkklarar til París fyri at savna inn pening til børn við álvarsligum sjúkum.

Millum teir 50 súkklararnar, ið eru valdir út til Team Rynkeby Føroyar, er eitt par. Tað er í sjálv­um sær ikki óvanligt, at pør luttaka í Team Rynkeby. Í hesum førinum er kortini talan um ein innan­ hýsis mun. Hann hevur nevniliga luttikið tríggjar ferðir fyrr, men súkklingin er spildur­nýggj fyri hana. „So tað er nógv nýtt at læra hjá mær. Til dømis at súkkla í klikkskóm,“ greiðir Eyð Matras frá, og tey bæði flenna innforstaðið. „Klikkskógvarnir sita fastir á pedalunum, og tú skalt nýta ein serligan teknikk fyri at sleppa

leys. So ein kann rokna við at detta nakrar ferðir í fyrstuni,“ greiðir maðurin, Tummas Joensen, smílandi frá. Nakað, sum Eyð hevur stríðst við tá ið hon fór at venja.

Og fyri ein óroyndan súkklara á landsvegnum er nógv nýtt at læra. „At súkkla í rað, at brúka gearini, at fara upp í ferð, at lata fara, tá ið ein fer í undanbrekku. At flyta seg millum bilar og at ansa eftir ferðsluni. Ein má ikki líta á ein bilførara, fyrr enn ein er vísur í at hava eygnasamband,“ leggur Tummas áherðslu á.

Hann tosar bókstavliga av royndum. Í 2014 súkk­ laði hann til Havnar, har hann skuldi í gallaveitslu hjá Team Rynkeby. Tá ið hann kom í Gundadal, stóð ein bilur klárur at koyra út á høvuðsvegin.

Tummas helt, at bilførarin sá seg, men tað gjørdi

53

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

hann ikki, og Tummas rendi inn í síðuna á bilinum við nógvari ferð. Hann varð syftur av súkkluni og fór bóltandi gjøgnum luftina. Tummas slapp við einari brotnari hond, einum brotnum splintri í mjødnini og varð blóðmeltaður um allan kroppin. „Her varð ongin veitsla hjá mær hetta kvøldið.

Eg eri ikki vorðin bangin fyri at súkkla, men eg havi lært at ansa betur eftir.“

TRYGD Á VEGNUM Trygdin er umráðandi, og tí verður nógv gjørt burtur­úr at kunna súkklararnar um vandar á veg­ num. Súkkling er ein nýggj ítrótt í Føroyum, og tí krevst eisini, at bilførararnir venja seg við gulu súkk­lararnar á landsvegunum. Ein tilvenjing, sum er í umbúna, heldur Tummas. „Nú eru alsamt fleiri, ið súkkla, og eg upplivi tað, ið hvussu so er, sum at bilførarar taka meir atlit í dag.“ Eisini millum súkklararnar er trygdin raðfest frammarlaga. Av teimum 50, ið sleppa við á liðið, er helvtin royndir súkklarar. Undir venjingini verða luttakararnir býttir upp í tvær røðir, har ein royndur súkklari hevur ein óroyndan undir liðini, so hann kann vegleiða og hjálpa. „Tað krevur hugsavning at sita á súkkluni

gjøgnum ein so langan tein. Tí um ein dettur, kann hann taka fleiri aðrar súkklarar við sær í fallinum.“

SJÚKA TÆTT INN AT LÍVINUM Tað eru nógvir fyrimunir við at melda seg til Team Rynkeby. At íðka, at koma í form, merkja náttúruna í øllum veðri og at hitta onnur, ið eisini vilja gera ein mun fyri seg sjálvi ella onnur. Og so er tað høvuðsendamálið við súkklingini: At savna inn pening til børn við álvarsligum sjúkum. Og júst hetta er serligt fyri Eyð og Tummas.

Tey hava nevniliga havt álvarsliga sjúku tætt inn at lívinum. „Dóttir okkara Tóra livdi við sjúkuni, frá hon var 1½ ár. Tú kanst siga, at vit høvdu eitt vanligt lív, til hon varð 14 ára gomul. Tá kom vend í. Hon misti spakuliga sínar førleikar, til hon doyði einans 17 ára gomul,“ sigur Eyð.

Tá ið Tóra var 1½ ára gomul, funnu læknarnir ein svull í heilanum á henni, og hon varð skurðviðgjørd. Trý ár seinni var aftur galið, og Tóra varð aftur løgd undir skurð. Tá ið tey hildu, at tað nú endiliga fór at verða friður, kom krabbin aftur, og hesa ferð fingu tey at vita, at hon fór ikki at gerast frísk. „Eftir tvær krevjandi skurð­ við­ gerðir dag um

Nógv nýtt er at læra, tá ið tú setir teg á eina Rynkeby-súkklu. Til dømis at súkkla í klikk-skóm

EXHIBITION AND OPEN AIR MUSEUM

EXPERIENCE THE NATURE AND HISTORY OF THE FAROE ISLANDS

welcome to gjáargarður

Live like a local IMAGINE a hotel, that doesn’t feel like a hotel. Where you instantly find you’re at home, and not a paying customer. Where you make friends with the staff and become part of the family. You have just pictured living at Gjáargarður.

OPENING HOURS SUMMER SEASON FROM 15. MAY MONDAY - SUNDAY

10 -17

FROM 16. SEPTEMBER THURSDAY AND SUNDAY 14 - 17

Guesthouse

of Gjógv

Nestled between the high mountains, the drive alone makes it worth a visit. In the lush summer months you may feel like you’re in the Austrian Alps – in the winter, you are struggling to make it through Mordor. Once you’re there just feel yourself unwind.

EXHIBITION: BREKKUTÚN 6, HOYVÍK OPEN AIR MUSEUM: KÚRDALSVEGUR 15, HOYVÍK

This is Gjáargarður. We like to call it a Guesthouse. You will like to call it Home.

www.tjodsavnid.fo

WELCOME TO ATLANTIC FAIR

INTERNATIONAL MARITIME EXHIBITION

GJÁARGARÐUR Guesthouse of Gjógv

Gjógv +298 423 171 www.gjaargardur.fo

21-23 MAY 2019 FAROE ISLANDS OPENING HOURS Tuesday 21 May Wednesday 22 May Thursday 23 May

10:00-17:00 10:00-17:00 10:00-16:00

WWW.FAIR.FO

KLAKSVÍK

ATLANTIC FAIR

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

dag misti hon næst­an allar før­ leik­ ar­ nar og mátti læra seg at tosa og ganga av nýggjum. Hon var sterk, og hon var alla tíðina í gongd. Hon hevði bara eitt ynski, og tað var at gerast frísk.“ Tóra doyði 13. september í 2015.

RÆÐAST AT TOSA UM DEYÐAN Eyð og Tummas lýsa Tóru sum sterka og treiska, og hóast mót­ gongd stríddist hon fyri lívinum heilt til tað síðsta. „Hon var altíð í gongd, hóast hon var ógvuliga merkt av sjúk­ uni. Hon var kreativ, seym­aði, teknaði og málaði. Okkara heim er enn so merkt av hennara nær­veru. Sum familja livdu vit í einari bobblu. Hóast syrgiligu um­støðurnar høvdu vit ein góð­ an gerandisdag saman við okk­ ara deyðasjúku dóttur.“ At missa eitt barn kann illa lýsast við orðum. Tíðin aftaná var merkt av tómrúmi og ein­ semi. Tað eru ikki nógv børn í Føroyum, sum gerast álvarsliga sjúk, og enn færri, sum doyggja.

Tí kann hendan støðan kennast sera einslig fyri tey avvarðandi. „Hetta var okkara stríð. Vit vóru einsamøll um stríðið, og ein­ semið merktu vit eisini aftaná. Fólk tora illa at tosa um deyðan og tey deyðu, serliga tá ið talan er um børn. Rætt skal vera rætt, vit høvdu eisini fólk, sum traðkaðu til, men tey flestu hildu seg burtur.“ Eyð heldur, at kvinnur og menn eru ymisk í sorgargongd­ ini. Hon hevur størri tørv á at tosa um sínar tankar og kenslur.

Hann hevur ikki havt somu

56

trongd til at práta, men kortini hevur hann havt lættari við at tosa um tað, sum teirra familja fór ígjøgnum. Og at halda seg í gongd. Eitt nú við at súkkla. „Eg føldi, at vit líkasum gingu í hvør sínari verð. Team Rynkeby fylti so nógv hjá Tummasi, og hann virkaði glaður, men eg gekk her heima og var kedd.“

TÓRA TAPTI IKKI Fyri at gera okkurt við støðuna valdi Eyð at søkja um at sleppa við á føroyska Team Rynkeby liðið – uttan at Tummas visti tað. Hann varð tí ikki sørt bilsin, tá ið hann glaður kunngjørdi, at hann aftur var sloppin við hesa ferð, og hon svaraði: Eisini eg. „Tað var ein avbjóðing at koma út aftur millum fólk. At verða sjónlig aftur. Men eg gleð­ist samstundis um, at eg eri komin so langt. Tí tað væntaði eg ikki fór at henda, tá ið eg stóð mitt í tí. Eg eri komin so langt, at ein skal loyva sær at vera glað aftur. Eg vil varðveita sorg­ ina. Eg vil minnast Tóru í øll­ um, sum er. Men hon traðkar í bakgrundina viðhvørt, og so­ leið­is skal tað nokk vera. Fyri Flóvinsa (lítlibeiggin í húsinum, red.) skuld mugu vit eisini royna at verða glað aftur.“ Fyri Eyð hevur tað verið trup­ ult at sameina hugburðin at vinna, tá ið talan er um so álvars­ liga sjúku. Vit hoyra jú fólk siga, at tey hava vunnið á krabba­num. Hevur onkur vunn­ ið, má ein annar tapa. Bardist taparin tá ikki nóg mikið? spyr hon. „Í ítrótti vita vit, at jú meira tú venur, og jú meira tú stríðist,

Norðoya Sparikassi varð stovnaður 24. september 1919 og er Føroya elsti peningastovnur.

Norðoya Sparikassi er ein sjálveigandi sparikassi, sum skal gera mun í føroyska samfelagnum við at veita fíggjarligar tænastur til privat og vinnurekandi.

Norðoya Sparikassi vil vera við til at styrkja møguleikan at búgva og virka í egnum nærumhvørvi.

Norðoya Sparikassi hevur høvuðssæti í Klaksvík umframt deild í Tórshavn og Fugla­­firði.

Norðoya Sparikassi – tín peningastovnur í 100 ár.

Norðoya Sparikassi · Ósávegur 1 · Postboks 149 · FO-710 Klaksvík · Tel. 475000 · ns@ns.fo · www.ns.fo

Tummas Joensen og Eyð Matras eru við á føroyska Rynkeby-liðnum í ár

longur fram kemur tú. Tað sama er ikki galdandi viðvíkjandi sjúku. Jú, tú kanst gera nakað sjálv.

Liva sunt og fylgja góðum heilsuráðum. Og við­ hvørt er tað nóg mikið til at verða frísk aftur.

Men ikki altíð. Viðhvørt er sjúkan so meinsk, at persónurin doyr, hvussu nógv hann so stríðist. Og Tóra tapti ikki. Hon doyði.“ „Og eg haldi, at vit missa nøkur týdningarmikil ting á gólvið við bert at tosa um at blíva frísk. Og tað má Team Rynkeby eisini vera við til at varpa ljós á.“

geri. Tað er eitt stríð at halda fokus og traðka á pedalarnar á hasari súkkluni. Fari eg at flákra í huganum, missi eg intensitetin. Tá ið eg siti á súkkluni, hugsi eg um stríðið hjá Tóru, har tað mangan tóktist meiningsleyst. Og eg spyrji meg sjálva: Til hvørja nyttu? Og tað er tað sama, eg hugsi um, tá ið eg súkkli: Til hvørja nyttu? Men eftir ein langan súkklutúr merki eg, at tað ger mær væl, og eg eri glað.“

TAÐ GER MÆR VÆL Tíðin eftir Tóru hevur verið hørð og slítandi fyri familjuna. Tey hava verið noydd at spyrja seg sjálvi, hvat tað er, sum hendir við parlagnum, tá ið ein familja missir eitt barn. „Vit hava roynt at livað eitt vanligt lív, men einsemið eftir Tóru hevur fylt nógv og ger tað enn.

Hvat skulu vit nú gera, og hvat skulu vit tosa um?

Nei, tað er ikki lætt at vera par, sum fer ígjøgnum slíkan mótgang. Vit vita jú, at nógv pør halda ikki til tað og enda við at fara hvør til sítt.“ Tað er nógv positivt við sosiala felagsskapinum kring Team Rynkeby, so tað hevur avgjørt givið nakað at melda seg inn í liðið, heldur Eyð. „Mín avbjóðing er at vera nærverandi í tí, eg

58

Team Rynkeby er eitt norðurlendskt súkklulið, sum á hvørjum ári súkklar til París fyri at savna inn pening til børn við lívshættisligum sjúkum og familjur teirra



Team Rynkeby fevnir um 2.100 súkklarar og 500 hjálparfólk á 54 liðum úr Føroyum, Danmark, Svøríki, Finnlandi, Noregi, Íslandi og Týsklandi



Í 2018 læt Team Rynkeby tilsamans 70,4 mió. kr til norðurlendskar felagsskapir, ið hjálpa børnum við lívshættisligum sjúkum. Av hesum fóru 1,3 mió. kr. til Krabbameinsfelagið



Les meira um Team Rynkeby á team-rynkeby.fo ella fylg liðnum á Facebook

Hvussu við einum býarskáa í

EDINBURGH?

SKAPA TÍNA FRAMTÍÐ

sansir.fo

Bílegg á atlantic.fo

IST: NARFRE UMSÓK 15. APRÍL : 2 A T KVO LI 1: 1. JU KVOTA

FRÓÐSKAPARSETUR FØROYA UNIVERSITY OF THE FAROE ISLANDS www.atlantic.fo SETUR.FO

Vestmanna Tourist Centre * Boat tours * Restaurant * Souvenirshop * Museum Make sure to Visit us in Fjarðarvegur 2 Vestmanna

www.puffin.fo

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

YELLOW

bikes riding for a cause

The yellow Team Rynkeby bikes are on the road again. Fifty Faroese cyclists join the ride to Paris every year to raise funds for children with critical illnesses. Among them is a couple with very different levels of experience. For Eyð Matras this is all new, while Tummas Joensen has taken part three times.

For Eyð it is a steep learning curve, particularly using bike shoes, which click onto the pedals, so you need a special technique to free your foot before stopping to prevent falls. Something Eyð has some personal experience with. And then there is biking in a line, using the gears…

ROAD SAFETY Safety is crucial. Half of the cyclists are experienced and ride side-by-side with a novice, so they are available to assist. Riders have to concentrate, if one tumbles they can take several others down too.

Training includes how tackling road hazards.

Cycling is a relatively new sport in the Faroe ­Islands and drivers are still getting used to cyclists, though Tummas thinks they are becoming more considerate.

However, Tummas emphasises from experience, “Never trust a driver until you are sure you have eye contact.” In 2014 he was cycling to a Team Rynkeby galla. At a junction a car was about to pull out on the main road. Tummas thought the driver had seen his bike, but he hadn’t. The encounter cost Tummas a broken hand and fissured hip. “There was no galla for me that evening. It didn’t make me fear cycling, but I learned to be more careful.”

60

TOO FAMILIAR WITH THE CAUSE Team Rynkeby offers riders a chance to exercise, see nature and meet people who want to make a difference by raising funds for critically ill child­ ren. Eyð and Tummas are all too familiar with terminal illness.

When their daughter Tóra was 18 months old the doctors found a brain tumour. Though she had several operations, Eyð says the family had normal life until she turned 14. Then, following two major surgeries she had to relearn to walk and talk. Mother Eyð says, “She was strong and always active. She only had one wish, to get well.” Tóra died in 2015 at only 17.

AFRAID OF TALKING ABOUT DEATH Eyð and Tummas describe Tóra as strong and stubborn, she fought for her life until the very end, “She was creative, would sew, draw and paint. She is still present in our home. As a family we lived in a bubble. In spite of the circumstances our dayto-day life with our terminally ill daughter was good.”

There are hardly words to talk about loosing a child. Few children in the Faroe Islands become critically ill, fewer die. It can feel lonely. The ­couple says, “This was our battle. We were alone in the battle, and we felt the loneliness afterwards too. People don’t realy dare to speak of death or the dead, particularly when they are children. To be fair, there were also people who stepped up, but most stayed away.”

Eyð thinks that women and men grieve differently. She has a greater need to talk than Tummas, yet he has found it easier to share what they went

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

Rynkeby cyclists arriving in Paris Photo: Thomas Nørremark

through and stay active. For example by cycling.

“It felt like we were in different worlds. Team Rynkeby meant so much to Tummas, he seemed happy, while I was home feeling sad,” Eyð says.

TÓRA DIDN’T LOOSE Eyð applied to join Team Rynkeby, without telling Tummas. It was quite the surprise when he announced that he had been accepted for another Paris tour and she replied: me too.

Eyð goes on, “It was a challenge to get out again […] But I’m happy that I have made it this far. I didn’t believe it would happen when I was in the middle of it all. I have come to a point where you should let yourself be happy again. I want to

preserve my grief. I want to remember Tóra in all that she is. But she steps into the background sometimes, and that is probably how it should by.

For the sake of Flóvin [the couple’s younger son] we must try to be happy again.”

Eyð finds it tough to reconcile the concept of ‘winning’ with critical disease. People say they ‘conquer cancer’. If someone wins then someone else has to loose. “So did the looser not fight hard enough?” she asks. In sports the harder you train the better you do. This doesn’t apply to disease. Of course you can try to live a healthy life, but sometimes the disease is so aggressive that you die, regardless of how hard you fight. “Tóra didn’t loose, she died,” Eyð underscores and continues, “I think we loose sight of something important when all we talk about is getting cured.”

IT DOES ME GOOD

Team Rynkeby is a Nordic bicycle team, which rides to Paris every year to raise funds for chil­ dren with life-threatening illnesses and their families



Team Rynkeby is made up of 2100 riders, 500 assistants and 54 teams from the Faroe Islands, Denmark, Sweden, Finland, Norway, Iceland and Germany



In 2018 Team Rynkeby donated a total of DKK 70.4 million to Nordic organisations that help children with life-threatening diseases.

Of these DKK 1.3 million were donated to the Faroese cancer society



For further information on Team Rynkeby visit team-rynkeby.fo or look them up on Facebook

Time after Tóra has been tough. What happens to couples when they loose a child? “We have tried to live an ordinary life, but the loneliness after Tóra was and is immense. What do we do now? What should we talk about? It’s not easy.”

But for Eyð joining Team Rynkeby has been positive. “My challenge is to be present in what I do. It’s a battle to stay focused and hit those pedals.

If I let my mind stray I loose intensity. When I’m on the bike I think about Tóra’s battle often seeming pointless. And I ask myself, ‘What for?’ And that’s also what I think about when I bike, ‘What for?’ But after a long ride I can feel that it does me good and I’m happy.”

61

Nýggi veðurradarin hjá Atlantic Helicopters, sum er settur upp á Sornfelli, hevur kollvelt tyrluflúgvingina í Føroyum sambært flogovastanum. Nú síggja flogskipararnir nágreiniliga, hvussu veðrið er kring oyggjarnar, tá ið teir fara á flog. Teir síggja í roynd og veru eisini keðiligu skýggini við ælingi, sum liggja handan fjøllini S KRIV AÐ MYND IR

H EV UR J AKOB

U N I

L E I T I SST E I N

H A N SE N

J Ø R G E N SE N

Hans Erik Jakobsen, flogovasti á tyrlu­deildini hjá Atlantic Helicopters, letur fingrarnar glíða lætt eftir hylkinum á framkomnu AgustaWestland 139 tyrluni, meðan hann kannar, at alt er, sum tað skal vera, áðrenn farið verður á flog.

Tyrlan, sum júst er rullað út úr hangarinum, er onnur av teimum báðum spildur­nýggju tyrlunum, sum Atlantic Helicopters keypti í 2015 og 2016, tá ið gomlu Bell tyrlurnar vórðu skiftar út.

62

Hendan sera vakra vetrardagin gongur leiðin fyrst vestur til Mykines, áðrenn flogið verður til Havnar og síðani til syðru oyggjarnar.

Alla tíðina skeitir Hans Erik Jakobsen út í havs­ brúnna at kanna skýgerðina. Tá ið flogið verður við ferðafólki millum oyggjarnar, krevst 4000 metra sýni, og skýhæddin skal vera í minsta lagi 150 metrar. „Tað er inngrógvið í okkum tyrluflogskiparar

FØROYA VAKRASTA HÁLV MARATON 7. S E P T E M B E R 2 0 1 9

Luttøka: www.fraelsi.fo

#FVHM2019

ROYN OKKARA TALGILDU UNDIRHALDSSKIPAN TRY OUR DIGITAL ENTERTAINMENT SYSTEM Tendra WIFI Turn on your WIFI Vel „AtlanticAirfi” Choose "AtlanticAirfi" Tendra kagan á tíni eind Open your browser

atlantic.airfi.io

10108

Njót ferðina Enjoy the flight

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

Andreas Mouritsen og Hans Erik Jakobsen, tyrluskiparar, hjá Atlantic Airways

støðugt at kanna og meta um veðrið við okkara egnu eygum, hóast vit eru umgirdir av alskyns há­ tøkni­ligum veðurmátingartólum bæði á landi og í tyrluni.“ Tað kemst ikki uttan um, at veðrið hevur ein sera avgerandi leiklut, tá ið flogið verður við tyrlu. „Avbjóðingin er, at vit flúgva so lágt samanborið við flogførini. Flogførini fara skjótt upp og niður gjøgnum veðrið við fráferð og lending, men tyrlur­ nar flúgva allan túrin í sama veðri, sum nú einaferð kann merkjast á jørðini.“

VÍSIR VERULIGA VEÐRIÐ Nú hava Hans Erik Jakobsen og hinir tyrlu­flog­ skipararnir hjá Atlantic Helicopters fingið eitt eyka amboð, tá ið teir skulu meta um veðrið. Hetta eyka eygað er ein framkomin veðurradari, sum Altantic Airways hevur keypt fyri góðar tvær milliónir krónur og sett upp á Sornfelli á Streymoynni.

64

Radarin vísir, hvussu skýggini og ælini ganga kring oyggjarnar. „Veðurradarin ger okkara arbeiði lættari á tann hátt, at nú vita vit akkurát, hvussu veðrið er kring oyggj­ar­­nar, áðrenn vit fara á flog. Tað hava vit ikki rætti­liga vitað fyrr,„ staðfestir Hans Erik Jakobsen erliga. „Áðrenn radarin varð settur upp, noyddust vit í ávísan mun at gita okkum til eina mynd av veðri­ num í løtuni við at brúka veðurtænastur í granna­ londunum og veðurstøðir her í Føroyum.“ Ein veðurradari er umborð á framkomnu Agusta­ Westland tyrluni, men tað var ikki heilt nøktandi. „Veðurradarin umborð vísir bara tað, sum er beint framman fyri tyrluna. Hann vísir okkum ikki, hvat veður vit kunnu vænta at flúgva inn í handan fjøllini, men tað ger nýggi radarin,“ greiðir Hans Erik Jakobsen frá, meðan hann dregur nýggju radaramyndina fram á fartelefonini. Á myndini sæst bæði, hvar ælini liggja beint nú,

Pakkaferðir

KOM VIÐ OG HEIÐRA MERKIÐ Í KEYPMANNA­ HAVN 2. juni 2019 eru 100 ár liðin, síðani Merkið varð víst fram alment fyri fyrstu ferð. Hendan dagin skipar felagið Føroysk Træseglskip fyri serligum hátíðarhaldi í Keypmannahavn. Millum annað verður vitjað á Regensen, kirkjugongd í Holmens Kirke og farið verður eisini útferð í Normansdalin, har Merkið fyri fyrstu ferð varð víst fram alment fyri 100 árum síðani.

Pakki 1

Íroknað pakkaferðina Vágar – Keypamannahavn kl. 08.20 Keypmannahavn – Vágar kl. 10.20 Gisting við morgunmati í ávíkavist tríggjar ella fýra nætur á Wakeup Copen­ hagen, Bernstorffsgade Bussferð til Normansdalin úr Keypmannahavn t/r Ferða­ og avgreiðslugjøld

Pakki 2

4.195,- 3.795,fyri hvønn, tá ið tvey deila dupult­ kamar / 5.575,­ í einkultkamari Ferðast: 30. mai – 3. juni 2019

fyri hvønn, tá ið tvey deila dupult­ kamar / 4.795,­ í einkultkamari Ferðast: 31. mai – 3. juni 2019

10107

Seinasta freist at bíleggja er 3. maj 2019

Les meira á atlantic.fo Treytir: Bíleggingin er bindandi og skal gjaldast við bílegging.

Broyting er ikki loyvd, hvørki tíð, stað ella navn. Um avlýst verður áðrenn fráferð, verða bert ferðaavgjøld endurgoldin (- 100 DKK fyri hvønn). Møtir tú ikki til fráferð, er øll ferðin mist.

Atlantic Airways

Vága Floghavn

FO­380 Sørvágur

Tel. 34 10 00

www.atlantic.fo

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

men eisini hvussu tey hava ferðast seinasta hálva tíman. Hetta er umráðandi at vita, tá ið tú flýgur við tyrlu. „Vit gera alt, vit eru mentir, at sleppa undan skýggjum og ælingum. Skýggj eru trupul at flúgva í, tí tey geva turbulens, sum er sera óbehagiligur í einari tyrlu. Harumframt kann tora ella ísur eisini vera í skýggjunum. Legst ísur á bløðini, so missa bløðini evnið at halda tyrluni á flogi, og tað er álvarsligt. Men tað er sera sjáldan, at ísur er í skýggjunum, tí sjógvurin um okkara leiðir er so heitur,“ greiðir Hans Erik Jakobsen frá gjøgnum samtaluútbúnaðin umborð í tyrluni.

EIN ÆLINGUR VIÐ STÓRU DÍMUN AgustaWestland 139 tyrlan lættir sera smidliga av flogvøllinum og vendir gronini vestureftir. Tey fimm ferðafólkini, sum eru umborð, fáa ein berg­ takandi túr í sólskini fram við kavakløddum fjøllum og tindum. Á túrinum gongur sjón fyri søgn, at tyrlu­ manning­in veruliga roynir at gera alt fyri at sleppa uttan um skýggj og teir ælingar, sum ofta fylgja við. Á radaramyndini frá nýggju veðurradaranum síggja flogskipararnir, at eitt æl liggur við Stóru Dímun, sum er eitt av ferðamálunum á rutuni hendan dagin. „Vit hava altíð nóg mikið av brennievni umborð, so vit hava møguleikan at flúgva til havs at bíða, til ælingarnir eru farnir framvið,“ greiðir Hans Erik Jakobsen frá, áðrenn hann boðar ferðafólkunum frá, at teir umhugsa at útseta lendingina í Dímun eina løtu.

Flogovastin er tó avgjørdur í einum: Sama hvussu nógv tól, tú hevur til taks, so er altíð umráðandi at brúka eyguni og royndirnar, tá ið tú flýgur við tyrlu í Føroyum. Tyrluskipararnir, sum hava flogið í Føroyum gjøgnum tíðirnar, hava eisini gjørt eina hand­bók út frá sínum royndum við veðrinum. „Veðurlæra er partur av tyrluflogskipara­út­búgv­ ingini, men hon vigar ongantíð heilt upp ímóti royndunum. Eitt nú skalt tú vita, at norðan er hervilig ætt í Mykinesi, útsynningurin keðiligur í Skúgvi og landnyrðingurin baldrutur í Dímun.

Hetta eru ikki veðurviðurskifti, tú kanst lesa teg til í lærubókunum. Tí er sera umráðandi, at okkara tyluskiparar eru kønir í at meta um veðrið í Føroyum.“

66

EIN RADARI FYRI ØLL Tá ið tyrlan hevur sett seg í Froðba, er ein lítil steðgur í flúgvingini, meðan brennievni verður fylt á, áðrenn leiðin gongur norðureftir aftur. Í lítla skúrinum, sum stendur við tyrlupallin, fæst ein kaffimunnur og ein keks. Hans Erik Jakobsen og stýrimaður hansara hendan túrin, Andreas Mouritsen, eru ikki í iva: „Nýggi veðurradarin hevur gjørt tað tryggari at flúgva í Føroyum. Harvið ikki sagt, at tað hevur verið ótrygt, men nú vita vit betur um verðið, sum vit kunnu vænta at flúgva inn í, áðrenn vit fara á flog.“ Men nýggi veðurradarin kann eisini gerast eitt ískoyti til restina av samfelagnum. „Eitt nú er tað upplagt, at Landsverk kann brúka radaran í sambandi við kavarudding. Veðurradarin vísir nágreiniliga, hvar og hvussu ælini ganga, og tí kann Landsverk laga kavaruddingina eftir radara­ myndini.“ Hans Erik Jakobsen, flogovasti, sær eisini fyri sær, at vanlig fólk kunnu fáa stórt gagn av veður­ radaranum. „Um fólk skulu út at ganga í fjøllum ella gera annað uttandura virksemi, so er hent at vita, hvus­ su veðrið er. Spurningurin er, hvussu fólk ítøki­liga skulu fáa atgongd til radaramyndina. Men eg vóni, at so nógv sum gjørligt fáa ágóðan av radara­num sum frá líður.“

FAKTA

Veðurradarin hjá Atlantic Airways er av slagnum Furuno WR-2100, sum málar avfall.



Radarin er 1x1 metur og vigar einans 68 kilo.



Radarin hevur 50 kilometra skotmál og kann máta avfall heilt upp í 10 kilometra hædd.



Radarin er ein doppler-radari, sum kann máta veðrið í trimum hæddum, samstundis sum hann sendir radarabylgjur á trimum ymiskum frekvensum.



Nýggi veðurradarin kann skyna á, hvat slag av avfalli er í skýggjunum; um tað er regnæl, kavaæl, heglingsæl og so framvegis.



Kelda Louis Juliusson, sp/f Contrive, Klaksvík

M SÓL KRE Hóast tað er deiligt at ferðast í sólríkum londum, er týdningarmikið at ansa eftir brennandi sólini.

Ikki bert av teirri orsøk, at tað er spell at spilla burtur dýrabærar frídagar, um tað nú skuldi hent seg, at tú verður sólskáldað/ur, og at tað er jú eisini heilsuskaðiligt. Sjálvt um tað skáldaða hvørvur av húðini, elvir hetta til varandi skaða á arvatilfarið hjá húðkyknunum. Hesin skaði kann elva til krabbamein í húðini.

Tann góði parturin av søguni er, at krabbamein í húðini kann verða fyribyrgt. Vit skulu bert fylgja nøkrum fáum, týðandi sólráðum og minnast til, at sólverja er týdningarmikil alt lívið. Ansið serliga væl eftir børnunum, tí teirra húð er uppaftur meira viðkvom í sólini. Børn yngri enn 1 ár eiga als ikki at vera í beinleiðis sól. Og lat vera at fara í solarium heldur ikki áðrenn sólferiuna. Tað er falskur tryggleiki at fara í solarium áðrenn feriuna, í mun til økta vandan fyri at fáa krabbamein.

Atlantic Airways

Vagar Airport

380 Sørvágur

Tel 34 10 00

www.atlantic.fo

Tey mest týdningarmiklu ráðini til skilagóðar vanar á sólferiuni eru hesi:

1

Hav fleiri steðgir frá sólini í tíðarskeiðinum, har sólin er sterkast, ofta millum klokkan 12 og 15. T.d. kanst tú hvíla teg eina løtu í skugganum, njóta ein langan matarsteðg undir sólskjóli, fara ein túr í býin – ella gera sum tey, ið búgva á staðnum: Halt siesta!

2

Fjal bera húð við pløggum, ið røkka til kníggja og albogar, brúka hatt við breiðum skugga, og minst til sólbrillur.

3

Brúka sólkrem á húð, ið ikki verður fjald av pløggum ella skugga. Á sólferð verður mælt til høgan faktor (30+) í ríkiligari mongd - til allan kroppin skal nýtast upp í ein neva.

WE CAN SEE THE CLOUDS BEYOND THE MOUNTAINS NOW Atlantic Helicopters has just installed a brandnew cutting-edge weather radar on Sornfelli mountain in Streymoy. It has revolutionised helicopter traffic in the Faroe Islands by giving pilots access to detailed information about local weather conditions in every corner of the country. Now they can know before take-off if there are any dark clouds amassing behind the mountains.

Weather conditions have a great impact on any form of air traffic, but this is especially true for helicopter flights.

Hans Erik Jakobsen is the Flight Operations Manager of Atlantic Airways’ helicopter division. He says, “The challenge is that we fly so low compared to airplanes. They ascend and descend quickly through weather systems at departure and on landing, while helicopters have to fly in the weather you can feel on the ground.”

The new radar shows the presence and direct­ ion of cloud cover and precipitation throughout the archipelago. Hans Erik Jakobsen acknowledges that it makes flying easier. Pilots now know exactly what they can expect before take off and no

68

longer have to rely solely on data from meteorological services abroad and local weather stations to estimate conditions.

Atlantic Airways’ highly advanced AgustaWestland helicopters are equipped with weather radars, but they can only detect weather conditions right up ahead of the helicopter, not what is happen­ing on the other side of the mountain. This is where the new radar is so useful, it helps pilots plot their course.

"We do all we can to avoid clouds and showers.

It’s difficult to fly in clouds as they cause turbulence, which is very unpleasant in a helicopter.

Clouds can also contain thunder or ice. If ice coats the rotors, then the rotors loose their capacity to keep the helicopter in the air and that is serious. But ice is very rare here, because the sea is so warm," explains Hans Erik Jakobsen during a flight. He also explains that Atlantic Airways helicopters always carry enough fuel to be able to wait out any passing showers.

On one point the Flight Operations Manager is adamant, though, no matter how much equipment

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

you have, you must never forget to use your eyes and draw on your experience. The helicopter pilots servicing the Faroe Islands have compiled a manual to preserve and pass on their experience with Faroese weather. One thing is learning about meteorology during training, another thing being familiar with local conditions. For example, anyone flying in the Faroe Islands has to know that the north wind is terrible in Mykines and the north-easter is rough in Stóra Dímun. No textbook will tell you that.

This is why Atlantic Airways needs and has such competent and experienced pilots. They agree that the new radar contributes to making flying safer in the Faroe Islands, not that it was unsafe before, but the pilots are now armed with more knowledge before take-off.

The new radar also has the potential to make contributions to other areas of society. It could, for example, be used to chart snow-clearing routes as it indicates precisely where any snowstorm is heading. And if the weather data was made available to the general public, it could also be of great help to anyone heading out for a hike.

Hans Erik Jakobsen concludes that he hopes that as many people as possible will gradually be able to benefit from this new equipment.

FACTS

The Atlantic Airways weather radar is a Furuno WR-2100, which measures precipitation.



The radar measures 1x1 m and weighs only 68 kg.



The radar has a 50-km observation range and can measure precipitation up to10 km above sea level.



This is a Doppler radar capable of measuring weather at three heights while simultaneously transmitting on three different frequencies.



The new weather radar can detect the type of precipitation present in clouds, e.g. rain, snow, hail.



Source Louis Juliusson, sp/f Contrive, Klaksvík

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

Út at ferðast við Barbaru Samuelsen TRAVELLING WITH BARBARA SAMUELSEN MYNDIR:

P RIVA TA R

O.A .

HVUSSU OFTA FERÐAST TÚ?

Mær dámar sera væl at sleppa burtur nakrar ferðir um árið; ikki minst ein túr um veturin til heitari veðurlag.

Annars ferðist eg helst einar fimm-seks ferðir um árið, bæði í arbeiðsørindum og við familju og vinfólki.

How often do you travel?

I love to get away a few times a year, especially on a winter trips to warmer climes. In general I travel about five to six times a year for work or with family and friends.

HEVUR TÚ NAKAÐ YNDISFERÐAMÁL ELLA FERÐAMÁL, IÐ TÚ JAVNAN VENDIR AFTUR TIL? Mær dámar væl Spania sum ferðamál; serliga økið sunn­an fyri Barcelona. Veðurlagið er deiligt, fólkini eru blíð, og so ber framvegis til at finna nakrar óspiltar perl­ur har um leiðir. Og so má eg nevna Asia, har bæði fólk og matur eru einastandandi.

Do you have any favourite holiday spots, which you return to regularly?

I love Spain as a destination, particularly the area south of Barcelona. The weather is wonderful, the people welcoming and it´s still possible to find some unspoilt gems in the region. And I also have to mention Asia where both the people and the food are amazing.

70

Blá bók ···

PROFILE

···

Navn: Barbara Samuelsen Aldur: 49 ár Útbúgving: Kandidat í kommunikatión og søgu Familja: Livi saman við Hans Peturi, og vit eiga børnini Magnus 24, Vár 22, Hugin 19 og Gilla 19.

Starv: Stjóri á Visit Tórshavn

··· Name: Barbara Samuelsen Age: 49 Education: Master in Communications and History Family: I live with my partner Hans Petur and our children are Magnus 24, Vár 22, Hugin 19 and Gilla 19.

Job: Director of Visit Tórshavn

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

HVAGAR FERT TÚ NÆSTU FERÐ?

Eg fari tveir bindiklubbatúrar í ár, annan til Krakow og hin til Berlin. Vit fylla allar 50, so har er nógv at hátíðarhalda :) Eg kundi hugsað mær at farið burtur í vetur eisini. Fyri tveimum árum síðani vóru beiggi mín og eg við familjum ein mánað í Vietnam um jóltíðir og ferðaðust í landinum. Ein stór uppliving.

Where are you heading next?

I’m joining two knitting circle trips this year: one to Krakow and the other to Berlin. We are all turning 50, so there is lots to celebrate :) I would also like to get away over winter. Two years ago my brother´s family and our family flew to Vietnam over Christmas and travelled the country together. It was an incredible experience.

HVAT ER EITT “MÁST” AT HAVA VIÐ Í KUFFERTIÐ?

HVUSSU VELUR TÚ TÍNI FERÐAMÁL?

Eg ferðist ógvuliga lætt; oftast bara við hand­ viðføri. Ein góð bók er eitt mást, og tað eru renniskógvarnir eisini. Og so sólbrillurnar ...

Vit seta okkum í roynd og veru ofta fyrst við ein­ um heimskorti, tí tað gevur besta yvirlitið, og so finna vit eitt stað, vit ikki hava verið fyrr. Í fjør vóru maðurin og eg t.d. í Albania. Tað var eitt for­ kunnugt land at vitja.

Is there anything you can’t leave home without?

I travel very light. Often all I take is hand luggage. A good read is a must, and so are my running shoes. And then the sunglasses...

How do you choose your travel destinations?

Actually, we often first sit down with an atlas of the world, because it gives the best overview. Then we find a place we haven´t been to before. Last year, for example, my partner and I travelled to Albania.

It was a rare treat to visit there.

Vietnam

Albania

71

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

HVØRJI FERÐAMÁL STANDA Á TÍNUM DREYMALISTA? Kinesiski múrurin, Maldivurnar og Taj Mahal í India.

Which destinations are on your holiday wish list?

The Chinese Wall, The Maldives and the Taj Mahal in India

HVAT ER TÍTT YNDISSTAÐ Í FØROYUM? Familjan eigur eini summarhús í Oyndarfirði, og har er fantastiska hugnaligt. Tíverri vitja vit alt ov sjáldan har norðuri. Vit koma annars víða um í Føroyum, ikki minst tí synirnir spæla við B36, so tað er eitt mást :)

What is your favourite place in the Faroe Islands?

We have a family holiday home in Oyndarfjørður and it has such a cosy atmosphere. Unfortunately, we really don’t visit it often enough. Having said that, we do travel widely in the Faroe Islands, not least because our sons play with the B36 football club, so it’s a must :)

72

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

HVAT ER TAÐ BESTA VIÐ AT FERÐAST? Eg havi altíð ferðast nógv, og eftir mínum tykki er tað ein tann heilt stóra gleðin í lívinum. Sum 20 ára gomul fór eg til London at lesa, og síðani havi eg verið fongd við ferðabasilluni. Tað er fan­tast­iskt at eygleiða, hvussu onnur fólk liva, at síggja stór­ slignan mentanararv aðrastaðni í heiminum og ikki minst samveran við familjuna, tá ið tú hevur frí.

What is the best thing about travelling?

I have always travelled a lot, I think it’s one of life’s greatest joys. When I was 20 I moved to London to study, that was when I caught the travel bug and I still have it! It’s fabulous to observe how other people live, and to see magnificent cultural heritage around the world, and not least to spend time with family when you are off work.

TÍTT BESTA/STUTTLIGASTA/ LØGNA/SERLIGA FERÐAMINNI Tá ið børnini vóru smá, sigldu vit við seglbáti millum oyggjarnar í Karibiska havinum í fýra mán­ aðir. Tað var ein serlig uppliving. Tað er ótrúliga av­slapp­andi at búgva umborð á e1inum báti við næstan ongum hentleikum og ongum interneti. Tú kemur fram á oydnar strendur og kastar akker í nakrar dagar, meðan havskjaldbøkurnar forvitnar hyggja at. Tað er ringt at sláa!

Salka Valka

Your best/funniest/strangest/ most special holiday memory When the children were young we went on a sailboat voyage around the Caribbean islands for four months. It was an unparalleled experience. It was so incredibly relaxing to live on board a boat with almost no modern comforts and no Internet. You reach deserted beaches and cast your anchor there for a few days under the curious gaze of sea turtles.

It’s hard to beat that!

Kenya

73

Photo: Annika á Lofti ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

EVENT CALENDAR WHAT´S ON? There are many exciting events around the country year-round. There is up-to-date information available on the websites: WHATSON.FO and KUNNING.FO

4 may: MUSIC:

Húsagongd Húsagongd is based on the HOYMA concept where music is performed in local homes, right in the living room. Húsagongd takes place in Sandavágur, this year on May 4th. The line-up includes Bollarnir, Edith Dahl Jakobsen & Allan Tausen and Blátt Gras.

For further information visit: facebook.com/husagongd To buy tickets please visit: atgongumerki.fo

Photo: Beinta á Torkilsheyggi

10 may-21 july:

Photo: Fair.fo

21-23 may:

ART EXHIBITION:

M A R I T I M E F E S T I VA L :

Elinborg Lützen at the National Gallery of the Faroe Islands

Atlantic Fair

Elinborg Lützen (1919–95) was the first printmaker in Faroese art. And on May 10th a major exhibition of her works will open at the National Gallery of the Faroe Islands. Her preferred medium was linoleum, but she also left us a host of paintings and drawings to enjoy.

For further information please visit: art.fo

Atlantic Fair is an international maritime festival, which takes place every other year. This year will see the ninth instalment of Atlantic Fair. Two years ago 180 exhibitors from 24 different countries came together for the fair. This time exhibitors are invited to set up in the two big adjacent sports halls in Klaksvík, Badminton høllin and KÍ høllin.

For further information please visit: fair.fo

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

11–13 april:

Photo: Country.fo ARTS AND CRAFTS:

Knitting Festival The 2019 Knitting Festival will grace Fuglafjørður village from April 11th to 13th. Crafters are invited to come together for talks, workshops, time together and, of course, knitting!

For further information and to buy tickets please visit: bindifestival.com

Photo: Ein dagur á grynnuni

4 may:

13–15 june: MUSIC:

Country & Blues Festival 2019 Two of country legend Merle Haggard’s sons will be the main draw at this year’s Country & Blues Festival. Ben and Noel Haggard have taken up their father’s mantle and travel the world performing his music. They will be joined at the festival by a host of other great artists including Hallur Joensen, Signar í Homrum, Ólavur á Váli og FOurmehn, Jens Lisberg, Hans Jacob Hjelm and others.

For further information please visit: country.fo

SHALLOW FISHING:

Ein dagur á grynnuni On May 4th Tórsgøta in Tórshavn will once again be transformed into a mecca of stalls showcasing the very best of our maritime resources. ‘Shallow fishing’ is a free event and visitors will be treated to sample a cornucopia of tasty seafood.

For further information please visit: facebook.com/eindaguragrynnuni

Photo: Einar Vang

2 june: SPORTS:

20 april: MUSIC:

Heima in Nólsoy

Atlantic Airways Tórshavn Marathon

On Easter eve the people of Nólsoy would like to invite you into their living rooms. This is a recurrent where, just like at HOYMA and Húsagongd, concerts take place in the intimacy of local living rooms. This year you can look forward to concerts on April 20th.

The marathon in the world’s smallest, and possibly most charming, capital city, Tórshavn, will take place on June 2nd. It has something for everyone.

You can register to run a whole or half marathon or to walk a half marathon. And if you prefer a shorter distance you can run or walk 10.5 km or 5.5 km or why not join the family track, which is 1.6 km long.

For further information please visit: facebook.com/heimafestival

For further information and to register please visit: torshavnmarathon.com

75

Far

Lit

FarLit AUTHOR OF THE SEASON:

ODDFRÍÐUR MARNI RASMUSSEN Oddfríður Marni Rasmussen (1969) grew up in the village of Sandur on Sandoy island in the Faroe Islands. He is a primary school teacher. To date he has authored 19 poetry collections, the first was published in 1994 and the most recent one is due for release this year. Between 1998 and 2000 he attended the writers’ academy, Forfatterskolen in Copenhagen. Oddfríður Marni Rasmussen is also one of two editors of Faroese contemporary literary periodical "Vencil".

76

Oddfríður Marni Rasmussen has received the national Faroese M.A. Jacobsen's Award for fiction twice, and last year he won the Faroese Book Shop Association's novel competition with the tome "Ikki fyrr enn tá" (Not Until Then). The Award Committee wrote about the book: "With this new novel Faroese literature welcomes a new voice. It is a convincing novel written by a convincing author about an important subject, which needs to be put into words".

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

POETRY: WHERE TO BUY Published translations of original Faroese literature are available for purchase at the two main bookshops in Tórshavn.

You can also visit the bookshops online.

Rit og Rák www.ritograk.fo H.N. Jacobsens Bókhandil www.bokhandil.fo

g

á

ur

ur frá

Oddfríður M. Rasmussen

arnast

IKKI FYRR ENN TÁ

skilja.

g

num?

IKKI FYRR ENN TÁ

at

du

Oddfríður Marni Rasmussen

saman

This is a story about losing a spouse to brain cancer, frightening, heartfelt and a masterful account of what it is like to be the one left behind. Exceptionally moving, shocking, sad, honest, realistic, optimistic and relevant this is a book with all the right ingredients beautifully married to craft a novel, which leaves you wanting to open it again for a second reading.

"Ikki fyrr enn tá" was published on February 22nd, 2019, by Sprotin.

ALDUR HUGANS, 1994, Fannir INNANTANNASKRÍGGJ, 1995, Self-published SKIL, 1998, Fannir RÁS SÁR, 2000, Mentanargrunnur Studentafelagsins ER DET ALVORLIGT DOKTOR?, 2000, Anthology, Forlaget Basilisk TAÐ FØROYSKA LJÓSIÐ/DET FÆRØSKE LYS/ THE FAROESE LIGHT, 2001, Forlaget Rhodos KVØRKRINGAR, 2002, Mentanargrunnur Studentafelagsins GRÁIR TÝDNINGAR, 2003, Mentanargrunnur Studentafelagsins INN OG ÚT UM GLUGGAN/INNSIDE OUTSIDE, 2003, Anthology, Listaskálin á Akureyri PLÁSTRIÐ, 2005, Mentanargrunnur Studentafelagsins LÍVRÁM, 2008, Sprotin BLÓMUGRÓT, 2011, Sprotin EG ERI NÆSTUR, 2013, Sprotin OKTOBERBLØÐ Í FALLANDI SÓL, 2014, Sprotin Oddfríður Marni Rasmussen varð føddur í Havn í 1969, vaks upp AV men HEILUM HJARTA, 2015, Haiku, Sprotin á Sandi.

GANDAKENDU FØROYAR, 2016, Images and Hann hevur gingið á Rithøvundaskúlanum í Keypmannahavn og Words, Sprotin varð útlærdur lærari á Føroya læraraskúla í 2011. ÚRTÍÐ, 2016, Sprotin Oddfríður hevur skrivað yrkingar, OG, 2017, Sprotin stuttsøgur, barnabøkur, týðingar og ummæli. Hann er annar ritstjórin á ÚRVALSSAVN, 2019, Anthology, Sprotin tíðarritinum Vencili.

CHILDREN'S BOOK: INNANTANNA ANNA OG TÚSUNDBEINIÐ SÚNI, 2008, Bókadeild Føroya Lærarafelags

TRANSLATIONS: VAIKUSTE VARJUS, 2002, Esti, Raamat ONKI, 2013, Bókadeild Føroya Lærarafelags, (translations of Janne Teller) TÚ VEITST ONGANTÍÐ, 2013, Sprotin, (translations of Ron Padgett) EITT LØGIÐ SKIP, 2014, Bókadeild Føroya Lærarafelags, (translation of Anita Krumbach) BÍBLIUSØGUR ÚR NORÐRI, 2014, Bókadeild Føroya Lærarafelags

SHORT STORY: AGE ERASES ITSELF, 2017 bit.ly/age-erases-itself

NOVEL: IKKI FYRR ENN TÁ, 2019, Sprotin 77

Fyrivarni verรฐur tikiรฐ fyri prentvillum.

NEW

JURA SINGLE MALT SCOTCH WHISKY 0,7L - 45,6%

DKK 679 / EUR 92

NEW

PIPER HEIDSIECK CUVร E BRUT CHAMPAGNE

BALMAIN SUMMER CARE SET

0,75L

SUN PROTECTION + DETANG BRUSH

DKK 345 / EUR 47

DKK 269 / EUR 36

NEW

NEW

BESTSELLER

MARC JACOBS DAISY - SUNSHINE

HUGO REVERSED - EDT

EAU DE TOILETTE - 50 ML

EAU DE TOILETTE – 75 ML

DKK 419 / EUR 57

DKK 349 / EUR 47

BESTSELLER

MAOAM - MAOMIX

TOBLERONE GOLD

750 G

CHOCOLATE - 360 G

DKK 85 / EUR 12

DKK 55 / EUR 8

Photo: Daniel Casson - @dpc_photography

Photo: Joshua Cowan - @joshzoo

Photo: Joshua Cowan - @joshzoo

WELCOME TO THE FAROE ISLANDS! Think of the world’s population.

Now think about how few of these 7 billion people have visited the Faroe Islands.

You are actually part of a very small and exclusive group of people in the whole world who have the opportunity to visit these small islands in the North Atlantic Ocean. Lucky you!

We also feel fortunate to be able to invite you to our country.

We are pleased you have decided to visit us and we want you to enjoy your stay to the fullest.

Following these simple yet essential guidelines will help to ensure an enjoyable and unforgettable journey in the Faroe Islands.

Guidelines: • • • • • • • • • •

Respect and preserve nature, as it is fragile and should be protected for future generations.

Be mindful of sheep and birds you may encounter in the fields - or on the roads!

Remember to bring your rubbish with you after hiking in the mountains.

Be particularly careful when hiking in areas with loose stones and rocks.

Refrain from walking too close to the cliffs, especially in wet areas when the ground can be slippery.

Check the weather forecast to see if conditions are favourable for walking/hiking.

The weather can be unpredictable and change rapidly. It is a good idea to always wear layered clothes suitable for the weather.

Be thoughtful of the locals and respect their privacy as much as possible.

If you plan on flying a drone, please read and follow the guidelines on www.visitfaroeislands.com under Plan Your Stay.

Lastly, remember to close your eyes and take a deep breath of the freshest air in the world!

More information visit www.visitfaroeislands.com 112

Emergency

Dial 112 for any type of emergency assistance anywhere in the country

Enjoy the Faroe Islands!

#FAROEISLANDS

Duty free import

For travellers 18 years or older / Fyri ferðandi 18 ár og eldri Alcohol / Alkohol

Tobacco / Tubbak

You can bring one of the examples below to the Faroe Islands Tú kanst taka eitt av dømunum við til Føroyar

You can bring only one of the products below to the Faroe Islands Tú kanst bert taka eina av vørunum niðanfyri við til Føroyar

1L

2L

Spirits / Spiritus

Wine / Vín / Cider

2L

Beer / Øl

200 stk (1 karton) Cigarettes / Sigarettir

50 stk

50 stk

1L

1L

Spirits / Spiritus Strong wine / Sterkt vín

2L

250 g

Tobacco/ Tubbak

Cigarillos / Sigarillos

Cigars / Sigarir

Beer / Øl

Did you know 250 g

Snuff/ Snús

Visti tú 4L

2L

Wine / Vín / Cider

Beer / Øl That you can bring more duty free goods by paying taxes?

You can for example bring 6 bottles of wine (75 cl) in addition to the quota by paying DKK 150 in total.

At tú kanst taka størri nøgdir við, um tú rindar toll og avgjøld?

T.d. kanst tú taka 6 fløskur av víni á 75 cl við, umframt mest loyvdu nøgdina, um tú rindar tilsamans 150 kr.

2L

Strong wine / Sterkt vín

2L

Beer / Øl

Maximum allowances / Mest loyvdu nøgdir: Beer up to 5,8% Wine / Cider up to 15% Spirits over 22%

Max. 10 ltr. in total, incl. quota. Tax. DKK 5,- per. 33 cl. can.

Max. 9 ltr. in total, incl. quota. Tax. DKK 33,- per. ltr.

Max. 3 ltr. in total. incl. quota. Taxes vary according to percentage.

Perfumes max. 50 gr. After shave max. 25 cl. Chocolates max. 3 kg. Soft drinks max. 10 l. Øl upp til 5,8% Wine / Cider up to 15% Spirits over 22%

Í mesta lagi 10 ltr. inkl. kvotu. Tollur KR 5,- pr. 33 cl. dós. Í mesta lagi 9 ltr. inkl. kvotu. Tollur KR 33,- per. ltr. Í mesta lagi 3 ltr. Tollur verður ásettur eftir alkoholstyrki.

Luktilsi í mesta lagi 50 gr. Rakivatn í mesta lagi 25 cl. Sukurlátavørur í mesta lagi 3 kg.

Sodavatn í mesta lagi 10 litrar.

10L

Beer / Øl

Spirits / spiritus: > 22% alc. (max. 60%). Wine / Vín / Cider: < 15% alc. Strong wine / sterkt vín: 15-22% alc.

GÓÐGÆTI Anthon Berg

SMYRSL Elizabeth Arden

LUKTILSI Versace

SÓLBRILLUR Marc by MJ

LEGG Í KURV

LEGG Í KURV

LEGG Í KURV

Keyp tínar vørur, áðrenn tú kemur í Vága Floghavn Keyp lætt og ómakaleyst tínar tollfríu vørur á dutyfree.fo, áðrenn tú kemur í Vága Floghavn. Tú sleppur undan bíðirøð og hevur góðar stundir at finna røttu vørurnar. Vit pakka tínar vørur, so tær eru klárar at heinta í DutyFree handlinum, tá ið tú skalt avstað ella kemur heim aftur.

LEGG Í KURV

Eftir: Regin Nolsøe Simonsen

Orðaputl Fá øll orðini at passa inn í puntarnar PLANTUR ÁRAR VASI BRILLUR KETTLINGAR

KANINUNGAR BANAN BLÁTT SLEÐA TALV

Lita tekningina Lombini eru vilst!

Hjálp lombunum at koma aftur til mammu teirra

Hvussu nógvir tríhyrningar?

Hvussu nógvar tríhyrningar dugir tú at finna her?

Svar: 13 tríhyrningar

KROSS orรฐagรกta

ยฉ www.bergur.NET

kallast hesin sjรณfuglur, 1 Hvussu iรฐ er av skrรกpsfuglaรฆtt?

2

รญ ร tnyrรฐingsafrika, iรฐ 4 Land hevur veriรฐ franskt hjรกland til 1956.

Sunnasta bygd รญ Fรธroyum, har viti varรฐ bygdur รญ 1909.

japanskur rithรธvundur, 5 Hvรธr iรฐ er fรธddur รญ Kyoto รญ 1949,

hvรธrjum amerikonskum stati 3 ร eitur hรธvuรฐsstaรฐurin Jefferson

hevur skrivaรฐ vรฆl umtรณktu bรณkarรธรฐina ยป1Q84ยซ?

City?

ยฉbergur

.net 2019

5

1

AMBOร SERA SOLTIN

2

3

2 EINS

BERGHOL MITT ร SVร Rร KI

4

ร Dร LKAร AR

2 EINS

HYGG KEMPAN Hร SBร NAร UR

GRร GVA

STEVNA

MINKA

6

Tร M GJALDOYRA

AMBOร ROYNA EFTIR FISKI

LJร ร Fร RI

KROATIA

KRYDD

FISKUR TJร ร ร EVROPA LUFTEVNI

FLENTU

NAVN MITT ร PORKERI FRUMEVNI

RUSSLAND (ALNร T) Tร SK ร

LETUR ร VISSA

YRKI

Hร RUTUR FUGLALJร ร

Rร KJA

LIVA

ร SLร KAN Hร TT

1051

INDONESIA

GERMANIUM YVIRSTร TT

GRAMM

LAND ร EVROPA NATRIUM

METAL DAMPURIN

S U d o k u

NYTTA HEILIVร GUR FYRI MALARIA KILO KOYR

URAN

KLEYVDร R

SVร VUL

bygningur hevur 1665 6 Hvรธr trappustig upp til toppin?

YANGTZE

HERFLOTASTJร RI

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

HEINESEN

Airbus 320: RCJ

HEINESEN 1900–1991

William Heinesen (1900-1991) er víða gitin sum rithøvundur og telist millum teir stóru í norðurlendskum bókmentum. Hann lýsti sína list sum “myndakrutl”, men hon er meir enn tað. Fyri tað mesta nýtir hann litkrit í fyrstu verkunum og avmyndar romantiskt huglag úr føroyska fjallaheiminum, gykl um tann alheim, ið fólkatrúgv hevði skapt, og speiskar samfelagsviðmerkingar. Tey seinastu tíggjuáraskeiðini koma evnini til pappírsklipp til sjóndar, har hugflog og prýðing og litfagnaður sameinast. Eitt høvuðsverk er myndprýðingin av kommunuskúlanum í heimbýnum Havnini.

William Heinesen (1900-1991) is best known as an author, one of the great in Nordic literature. He saw his art as nothing but drawing pictures, but there is more to it. Pastels dominate the early works, which motifs are the romantic ambience of Faroese mountainscapes, phantasies from local folklore and satirical social commentary. During his last decades, his paper cuttings blossomed, where fabulation, decoration and a love for colour are united. His magnum opus is the decoration of a municipal school in his hometown, Tórshavn.

AV REYNI 1920–2005

Airbus 319: RCI

AV REYNI 1920–2005

Ingálvur av Reyni (1920-2005) varð tann fyrsti abstrakti málarin í føroyskari list. Ígjøgnum sítt langa lív eydnaðist honum at endurnýggja seg sum fáur við franskari list sum leiðarstjørnu. Ein litføgur naturalisma varð á leið 1960 skift út við heldur daprar kubistiskar málningar.

Frá 1980-árunum kom ein abstrakt ekspressionisma í einum svørtum og dramatiskum úttrykki, sum snýr seg um náttúru og menniskja, kropp og litevni. Heimafturkomin eftir útbúgving í Danmark livdi og virkaði Ingálvur av Reyni alt lívið í Havn.

Ingálvur av Reyni (1920-2005) was the first Faroese abstract painter. During his long life and with French art as his leading star, he was able to renew himself as few others can. A colourful naturalism was replaced with a dark, brooding cubism around 1960. An abstract expressionism, dominantly black and dramatic, dealing with nature and people, body and colour, followed in the 1980s. After returning home on finishing his education in Denmark, Ingálvur av Reyni lived his whole life in Tórshavn.

LÜTZEN

1919–1995

Airbus 319: RCG

LÜTZEN

1919–1995

86

Elinborg Lützen (1919-1995) var tann fyrsti og leingi tann einasti grafikarin í føroyskari list.

Henni dámdi best at arbeiða við linoliumsskurði, og úr tí fekk hon gandað eitt ríkidømi við ymiskari skurðtøkni og avbrigdum av svørtum. Frá ekspressionistiskum ævintýramyndum flutti listakvinnan seg yvir í klassiskt úttrykk við myndevnum úr bygdum og gerandisdegnum.

Seinni fór hon yvir til surrealistiskar gyklmyndir úr einum duldarfullum undirheimi, ofta niðansjóvar: Føroyar undir vatnskorpuni. Listakvinnan livdi og arbeiddi meginpartin av lívi sínum í Klaksvík.

Elinborg Lützen (1919-1995) was the first and for a long time the only Faroese printmaker.

Her favoured technique was the linocut, from which she elicited great riches with a varied cutting technique and black tones. From expressionistic fairy tale pictures, she moved over into a classic expression of motifs of villages and common life. These were followed by surrealistic phantasies of a mythic underworld, often under-sea: Submarine Faroes!

The artist lived and worked for most of her life in Klaksvík.

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

Nøvnini á flotanum hjá Atlantic Airways Fleet names

SMITH

1913 –1958

Agusta Westland 139: OY-HIH

Ruth Smith (1913-1958) er koloristurin í fyrsta føroyska málaraættarliðinum. Fyrst og fremst var hon impressionistur, sum eymliga lýsti, hvussu litir koma til lívs í ljósi. Ein sterkur og livandi málingarháttur ber samstundis boð um eitt sinni við spenningi í. Á tann hátt vórðu náttúra og sinnalag bregdað saman í eina hægri eind í hennara list. Eftir lokna útbúgving í Danmark búsettist Ruth Smith saman við húskinum í Suðuroy. Sum listafólk livdi hon í einingi, og hon andaðist brádliga undir umstøðum, eingin kennir til fulnar.

SMITH

Ruth Smith (1913-1958) is the colourist among the first generation of Faroese painters. An Expressionism with a fine sense of portraying the play of colours in light was her point of departure.

An intense and expressive painting style is at the same time a testimony to a tense disposition. In this way, nature and mind meet in her art in a higher unity. On finishing her education in Denmark, Ruth Smith settled with her family in her home island of Suðuroy, where she lived as an isolated artist and died unexpectedly under unsolved circumstances.

1913 –1958

JOENSEN-MIKINES 1906–1979

Agusta Westland 139: OY-HIL

JOENSEN-MIKINES 1906–1979

Sámal Joensen-Mikines (1906-1979) er tann fyrsti veruligi, føroyski listamálarin. Hjá honum fær listin sína egnu rødd við havi og bygd, jarðarferð og grindadrápi, ið verða lýst í máttmiklari ekspressionistiskari naturalismu stundum við ávirkan úr romantikki og symbolismu. Inn í ávirkanina frá Edwardi Munch leggur hann eina stranga og náttúruvakra tyngd í eitt egið – og føroyskt úttrykk. Mikines varð útbúgvin í Danmark, har hann búði meginpartin av lívinum, og har fekk hann eisini tilnevnið eftir oynni, har hann vaks upp.

Sámal Joensen-Mikines (1906-1979) is the first major painter in Faroese fine art. In him Faroese art gains its own voice; ocean and villages, funerals and whale hunts are depicted in a forceful expressionistic naturalism that encompasses both romantic and symbolic touches. He combines an influence from Edward Munch with a tight objectivity and weighty quality in a personal – and Faroese – expression. Mikines was educated in Denmark, where he also lived for most of his life and where he received his nickname, a reference to his home island, Mykines.

USEFUL INFORMATION INFORMATION OFFICES Visitnordoy.fo/Klaksvík Visiteysturoy.fo/Fuglafjørður Visiteysturoy.fo/Runavík Visitvagar.fo/Sørvágur Visittorshavn.fo/Tórshavn Visitsandoy.fo/Sandur Visitsuduroy.fo/Tvøroyri/Vágur Visitsuduroy.fo/Vágur

Tel (+298) 45 69 39 Tel (+298) 23 80 15 Tel (+298) 41 70 60 Tel (+298) 33 34 55 Tel (+298) 30 24 25 Tel (+298) 36 18 36 Tel (+298) 61 10 80 Tel (+298) 23 93 90

EMERGENCY ASSISTANCE Dial 112 for any type of emergency assistance anywhere in the country. First aid is provided at the hospitals in Tórshavn, Klaksvík and Tvøroyri.

HEALTH INSURANCE Citizens of Nordic countries and Great Britain are covered under their respective public health plans while in the Faroes. Residents of other countries will need to acquire their own traveller’s health insurance.

BANKING HOURS Banks in major towns and some villages are open from 9:30 to 16:00 weekdays. All banks are closed on Saturdays and Sundays. Secure Automatic Teller Machines (ATMs) are available from 6:00 until 02:00 every day.

BUSINESS HOURS Most shops are open from 10.00 – 17.30. On Thursday and Friday many are open until 18.00. Shops close on Saturday at 14.00 or 16.00. SMS shopping centre in Tórshavn is open until 18.00. Most shops are closed on Sunday. Kiosks, petrol stations and most bakeries do not close until 23.00, also on Sundays.

POSTAL SERVICES The main post office in Tórshavn is open Monday to Friday 09.00 – 17.00. Village post offices have shorter opening hours. Please note that all post offices are closed on Saturdays and Sundays. Read more: posta.fo TRANSPORT A well developed transport network makes it easy to travel around the islands. Timetables for the helicopter (atlantic.fo), buses and ferries (ssl.fo) can be found in all travel and tourist offices, as well as on board all ferries and in the hotels.

CAR HIRE It is possible to hire a car at the airport in Vágar, in Tórshavn and several other places around the islands.

For more information, contact the information offices.

MOUNTAIN HIKING Due to the changeable weather, it is advisable to take a map and warm clothes. Never go alone.

CURRENCY As a self-governing region of the Kingdom of Denmark, the Faroese government prints its own currency, the króna, although Danish coins are used. The exchange value is equivalent to the Danish krone.

TIME DIFFERENCE The local time is GMT, which is one hour behind CET (Denmark – Norway – Sweden).

FACTS LOCATION AND SIZE Situated in the heart of the Gulf Stream in the North Atlantic at 62°00’N, the Faroe Islands lie northwest of Scotland and halfway between Iceland and Norway.

The archipelago is composed of 18 islands covering 1399 km2 (545.3 sq.miles) and is 113 km (70 miles) long and 75 km (47 miles) wide, roughly in the shape of an arrowhead.

There are 1100 km (687 miles) of coastline and at no time is one more than 5 km (3 miles) away from the ocean.

The highest mountain is 880 m (2887 ft) above sea level and the average height above sea level for the country is 300 m (982 ft).

CLIMATE The weather is maritime and quite changeable, from moments of brilliant sunshine to misty hill fog, to showers.

The Gulf Stream encircling the islands tempers the climate. The harbours never freeze and the temperature in winter time is very moderate considering the high latitude.

Snowfall occurs, but is shortlived.

The average temperature ranges from 3,5°C in winter to 12°C in the summer. In sheltered areas, the temperature can be much higher, but the air is always fresh and clean no matter what the season.

POPULATION The population is 51.371 (Januar 2019). More than 20.000 people live in the metropolitan area which comprises Tórshavn, Kirkjubøur, Velbastaður, Nólsoy, Hestur, Koltur, Hoyvík, Argir, Kaldbak, Kaldbaksbotnur, Norðradalur, Syðradalur, Hvítanes, Sund, Kollafjørður, Signabøur and Oyrareingir, while about 4,800 (Januar 2019) people live in Klaksvík, the second largest town in the Faroe Islands.

FORM OF GOVERNMENT Since 1948, the Faroe Islands have been a self governing nation of the Kingdom of Denmark. It has its own parliament and its own flag. It is not, however, a member of the European Union and all trade is governed by special treaties.

LANGUAGES SPOKEN Faroese is the national language and is rooted in Old Norse.

Nordic languages are understood by most Faroese, and English is also widely spoken.

RELIGION Religion plays an important part in Faroese culture and over 80% of the population belong to the established church, the Evangelical-Lutheran. 10% of the population belong to the Christian Brethren (Plymouth Brethren).

INDUSTRY The fishing industry is the most important source of income for the Faroes. Fish products account for over 97% of the export volume. Tourism is the second largest industry, followed by woollen and other manufactured products.

WHAT’S ON Find out what’s on in the Faroe Islands: whatson.fo

ATLANTIC REVIEW | SPRING 2019

Iceland

Denmark, Iceland, Norway, Scotland and Spain

Denmark Mainroad

Ferry routes

Helicopter

Bus routes

Airport Tunnel (no toll) Sub-sea tunnel (Toll)

89

Søgan um Atlantic Airways

FLOTIN Our Fleet

28. mars 1988 var dagurin, Atlantic Airways fyrstu ferð setti seg í Vágum. Hetta var ein hátíðardagur fyri føroysku tjóðina, sum nú fyri fyrstu ferð nakrantíð kundi fara á flog á føroyskum veingjum. Men stovnanin av flogfelagnum hevði tó verið alt annað enn løtt. Ein samanrenning av miðvísi, hepni og tilvild hevði gjørt dreymin hjá føroyingum Eina løtu var ivi, um felagið fór at hóra undan. Men brádliga vendist gongdin, og ferðafólkatalið fór aftur at vaksa og er vaksið støðugt síðani. Virksemið í felagnum øktist, flogfør løgdust afturat flotanum, flogið varð til fleiri ferðamál, starvsfólkahópurin í 2007/08 hevði Atlantic Airways sjey flogfør og tvær tyrlur í flotanum og 277 ársverk vóru í felagnum. Tá ið farið var undir at leingja flogvøllin í Vágum í 2010, lat hetta upp fyri fleiri nýggjum møguleikum hjá føroyska flogfelagnum. Gjørt varð av at skifta British Aerospace flogførini út við flogfør av slagnum Airbus. Og bert fýra mánaðir eftir, at flogvøllurin stóð liðugur, lendi fyrsta Airbus A319 flogfarið í Vágum í

LÜTZEN

1919–1995

OY­RCG (ELINBORG) Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:

S/N 5079 Airbus 319-115 144 2x CFM56-5B7/3 33,84 m 33,91 m 911 Km/h 5.984 Km

Flogførini bøttu eisini munandi um bæði rutunetið og reglusemið til og úr Føroyum. Atlantic Airways var fyrsta flogfelag í Evropa at brúka nýggju og Nýggju flogførini kundu eisini flúgva munandi longur enn tey gomlu flogførini, og føroyingar merktu tað longu sama summarið, tá ið fyrsta SÓL-rutan til Barcelona Flotin hjá Atlantic Airways telur trý flogfør og tvær tyrlur. Í 1994 yvirtók Atlantic AIrways rutuflúgvingina millum oyggjarnar frá Strandfaraskipum Landsins, og hesa Í 2015 og 2016 vórðu gomlu Bell tyrlurnar í flotanum skiftar út við tvær spildurnýggjar og nýtmótans AgustaWestland AW139 tyrlur. Tær eru bæði rúmligari og kunnu flúgva heilt út á 200 fjórðinga sjómarkið, har tær kunnu arbeiða í 30 minuttir í bjargingarátøkum. Hetta hevur stóran týdning, tí Atlantic Airways er partur av tilbúgving Føroya, sum merkir, at hvønn dag á árinum, alt samdøgrið, er ein Í desember 2016 fekk Atlantic Airways aftur eitt flogfar: ein spildurnýggjan Airbus A320. Í sambandi við, at nýggja flogfarið kom til Føroya, gjørdi Atlantic Airways av at geva flotanum nøvn. Flogfør og tyrlur eru nú nevnd eftir mætum, føroyskum Flogførini eita William (Heinesen), Elinborg (Lützen) og Ingálvur (av Reyni), og

The Story of Atlantic Airways

March 28, 1988, was the day Atlantic Airways landed for the first time in Vágar. It was a day of celebration for the Faroese nation who for the first time was able to fly with Faroese wings. But the establishment of the company was far from easy. A combination of determination, luck and chance made the Faroese dream of having a national airline come true.

For a while, it was uncertain whether the company would survive. But suddenly it took a turn for the better, and the number of passengers grew and continued to grow ever since. The activity of the company increased, aircraft were added to the fleet, more destinations were added, the number of employees increased, and the company entered into several large contracts involving charter abroad.

In 2007/08 Atlantic Airways had seven aircraft and two helicopters in its fleet, and the company had 277 full-time equivalents. The extension of the runway at Vágar Airport in 2010 opened up new possibilities for the Faroese airline. The decision was made to replace the British Aerospace aircraft with Airbus aircraft. Only four months after the runway was finished the first Airbus 319 landed in Vágar Airport in March of 2012.

The aircraft profoundly improved the route net and regularity to and from the Faroe Islands. Atlantic Airways was the first airline in Europe to use the new and advanced navigation technology RPN AR 0.1. The new aircraft could stay in the air longer which the Faroese people became aware of that same summer when the first SÓL routes to Barcelona saw the light of day.

The Atlantic Airways fleet is made up of three aircraft and two helicopters. In 1994 Atlantic Airways took over the scheduled air service between the Faroese islands from the national company Strandfaraskip Landsins, and Atlantic Airways has been in charge of the service ever since.

In 2015 and 2016 the fleet’s old Bell helicopters were replaced by two brand-new up-to-date AugustaWestland AW139 helicopters. They are both more spacious and able to fly 200 nautical miles all the way out to the territorial water limit where they can be at work for 30 minutes in rescue campaigns. These are crucial qualities as Atlantic Airways serves as part of the emergency preparedness team which means In December 2006 Atlantic Airways purchased yet another aircraft: a brand-new Airbus A320. In connection with the arrival of the new aircraft to the Faroe Islands, Atlantic decided to name the fleet. The aircraft and helicopters are now named after distinguished Faroese artists.

The aircraft are named after William (Heinesen), Elinborg (Lützen) and Ingálvur (av Reyni), and the helicopters are named Sámal (Joensen-Mikines) and Ruth (Smith).

AV REYNI 1920–2005

OY­RCI (INGÁLVUR) Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:

S/N 3905 Airbus 319-112 144 2x CFM56-5B6/3 33,84 m 33,91 m 911 Km/h 5.984 Km

HEINESEN

OY­RCJ (WILLIAM) Type: Seats: Engines: Length: Wingspan: Max Speed: Max Range:

S/N 7465 Airbus 320-214 174 2x CFM56-5B4/3 37,57 m 34,10 m 911 Km/h 4.800 Km to 5.700 km

OY­HIH (RUTH) Type: Built: Engines / power: Lenght: Lenght fuselage: Width: Height: Main rotor diameter: Weight, empty: Weight, fully loaded: Max. speed: Normal speed: Max. altitude: Passengers:

SN: 31718 Agusta Westland 139 2015 2 stk. Pratt & Whitney PT6C-67C (2 x 1862 SHP) 16,42 m 13,52 m 2,26 m 4,98 m 13,80 m 4.600 kg 7.000 kg 310 km/t 259 km/t 6.096 m 15

OY­HIL (SÁMAL) Type: Built: Engines / power: Lenght: Lenght fuselage: Width: Height: Main rotor diameter: Weight, empty: Weight, fully loaded: Max. speed: Normal speed: Max. altitude: Passengers:

SN: 31722 Agusta Westland 139 2015 2 stk. Pratt & Whitney PT6C-67C (2 x 1862 SHP) 16,42 m 13,52 m 2,26 m 4,98 m 13,80 m 4.600 kg 7.000 kg 310 km/t 259 km/t 6.096 m 15

Flogleiðir

REYKJAVÍK FØROYAR

BERGEN

AALBORG EDINBURGH

BILLUND

PARÍS Nýtt ferðamál

BARCELONA MALLORCA

Danmarkar-rutur (Denmark Routes) NORÐ-rutur (NORD Routes)

GRAN CANARIA

SÓL-rutur (SUN Routes)

KEYPMANNAHAVN

Ný

tt

fe r

ða

m

ál

Úr Føroyum beinleiðis til býanna bý 1. juli – 30. september 2019

MÁNADAG, MIKUDAG OG FRÍGGJADAG 4 oktober – 27. desember 2019

MÁNADAG OG FRÍGGJADAG

10101

Bílegg á atlantic.fo

Atlantic Airways

Vága Floghavn

FO-380 Sørvágur

Tel. 34 10 00

www.atlantic.fo