Η
ευρωπαϊκή επέμβαση στη Λιβύη είναι μέρος και αποτέλεσμα μιας πολιτικής που δεν μπορεί να εκτιμηθεί με τη συνηθισμένη λογική της ελληνικής αριστεράς. Ούτε είναι εύκολο να κινητοποιηθεί ο πολίτης υπέρ ή κατά αυτής της πολιτικής, παρότι η ελληνική αριστερά κατεβάζει με κάθε αφορμή τον «κόσμο της» στους δρόμους. Όσο περισσότερος θόρυβος γίνεται τόσο καλύτερα… πλησιάζει η μέρα της σοσιαλιστικής επανάστασης… Όμως, φωνάζοντας, είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς: τον εμποδίζει η ίδια του η φωνή. Η επέμβαση είναι εξαρχής προβληματική: η Ευρώπη, συμπλεγματική έναντι των ΗΠΑ, προλαβαίνει το ΝΑΤΟ – και ο Νικολά Σαρκοζί χάνει σε δημοτικότητα αλλά κερδίζει εύσημα επειδή δεν κολακεύει τις μάζες. Όσο για το Σοσιαλιστικό κόμμα, τον υποστηρίζει – οι Σοσιαλιστές είναι πρώτα Γάλλοι και ύστερα σοσιαλιστές. Αντίθετα από τους Έλληνες ομοϊδεάτες τους που υπονομεύουν τα συμφέροντα της ίδιας τους της χώρας. Ωστόσο, προσδίδουν στην επέμβαση διαφορετικό ιδεολογικό περιεχόμενο: δεν αποδέχονται την αντίληψη της δυτικής σταυροφορίας.
Τ
ο πρώτο λοιπόν πρόβλημα είναι το αληθινό, ψυχολογικό αίτιο της επέμβασης: η Ευρώπη δηλώνει
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ:
ΚΙΝΗΤΡΟ χρειάζομαι
ΚΙΝΗΤΗΡΙΟ ΜΗΝΥΜΑ μία φορά αρκεί;
ΕΙΚΟΝΟΛΟΓΙΑ μια επιστήμη
στις ΗΠΑ ότι η Μεσόγειος είναι δική της· ο Νικολά Σαρκοζί προσθέτει ότι η Γαλλία αποτελεί παγκόσμια δύναμη, πόσο μάλλον όταν ενώνεται με τους εταίρους της… Επίσης, και σε τούτο έχει δίκιο, υπογραμμίζει, με τον τρόπο του, ότι η Ευρώπη τα δοκίμασε όλα με τον Καντάφι –διπλωματία, ψυχρό πόλεμο, οικονομική συνεργασία, εκβιασμούς, επιθέσεις φιλίας– και ιδού τα αποτελέσματα… Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα επικοινωνίας και άβυσσος ανάμεσα στα αξιακά συστήματα. Η Λιβύη δεν έχει ούτε οργανωμένη αντιπολίτευση, ούτε πολιτικά κόμματα, ούτε σύνταγμα: ο Καντάφι βασιλεύει σε ένα πλέγμα φυλών· η ισχύς του είναι το πετρέλαιο και η απειλή ότι θα πλημμυρίσει την Ευρώπη με εξαθλιωμένους μετανάστες. Τι πρέπει να κάνει κανείς; Ποια είναι τα όρια της διπλωματίας; Ποια είναι τα όρια της ανοχής; Ποια είναι τα όρια των «εσωτερικών υποθέσεων» μιας χώρας; Κι αν οι στρατιωτικές επεμβάσεις απαγορεύονται a priori, γιατί δεν προχωρεί η αποστρατιωτικοποίηση του κόσμου; Τα ερωτήματα αυτά δεν έχουν απαντηθεί. Αν, όμως, η Ευρώπη δεν μπορεί να υποφέρει σφαγές προτείνονται τρία μέτρα: πρώτον να μη συμμετέχει σε αμφίβολες επιχειρήσεις, όπως π.χ. στο Ιράκ και το 24 A.V. 14 - 20 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2011
Τ
ο τέταρτο πρόβλημα είναι ότι μερικές επεμβάσεις δεν εκτελούνται όσο γρήγορα περιμένουν οι στρατιωτικές ηγεσίες: χρονίζουν· οι κανόνες του να βρω ένα πολέμου καταστρατηγούνται· συχνότατα, οι αντίπαλοι διαθέτουν ευρωπαϊκό οπλισμό· επίσης, καθώς η ανθρώπινη ζωή έχει μικρότερη αξία απ’ όση σε καιρό ειρήνης, υπάρχουν απρόσμενα πολλές απώλειες. Από την άλλη πλευρά, ο εθνικισμός καλλιεργείται θα βρω μία αργότερα εύκολα: οι Ευρωπαίοι που θα μπορούσαν να θεωρηθούν σωτήρες, καταλήγουν να γίνει στις άλλες μεγάλες δυνάμεις –στην Κίνα, νουν ανεπιθύμητοι. Οι «λαοί» δεν ανέχονται στη Ρωσία– έναντι των οποίων είναι ακινηξένους στο έδαφός τους. Εξάλλου, οι «λαοί» τοποιημένη: οποιαδήποτε παρέμβαση θα καθρεφτίζονται στις ηγεσίες τους. Αντίθεσήμαινε, ενδεχομένως, παγκόσμιο πόλεμο. τα λοιπόν από όσα υπαγορεύουν τα συνΚι όμως συμβαίνουν πολλές φρικαλεότητες θήματα της αριστεράς, οι εξεγερμένοι του στις οποίες η Ευρώπη θα έπρεπε, υπό κανοαραβικού κόσμου, καθώς στερούνται δηνικές συνθήκες, να παρέμβει. μοκρατικού ήθους και παράδοσης, τείνουν Γίνεται λόγος για την «υποκρισία» των επεμνα αντικαταστήσουν τον έναν δικτάτορα βάσεων. Πράγματι υπάρχει αυτό το στοιΑφγανιστάν, δεύτερον να μην συγκαλύπτει με έναν άλλον. Τίποτα δεν μπορεί να τους χείο: οι επεμβάσεις γίνονται περισσότερο την επιθετική πολιτική δυνάμεων όπως οι εμποδίσει από το να το κάνουν αυτό. για οικονομικά συμφέροντα παρά για ανΗΠΑ και το Ισραήλ και τρίτο να μη συνάπτει Το τελευταίο πρόβλημα είναι ότι οι επεμθρωπιστικούς λόγους. Ωστόσο, λαοί σαν «θεατρικές» διπλωματικές σχέσεις και παβάσεις στοιχίζουν στους ίδιους τους Ευρωτους Λίβυους μπορούν να επωφεληθούν ράδοξες συμμαχίες. Χρειάζεται περισσότεπαίους οικονομικά και κοινωνικά. από αυτή την υποκρισία: κοντολογίς, αν ήρη συνέπεια, λιγότεροι αυτοσχεδιασμοί: το Μερικοί μάλιστα, όπως οι Έλληνες, μουν Λίβυα επί Καντάφι, θα ευχόδιεθνές κατεστημένο μετατρέπει τους σηπου έχουν εκτεθεί περισσότερο μουν να τον διώξει κάποιος και να μερινούς φίλους σε αυριανούς αντιπάλους από άλλους με αλλοπρόΤη στιγμή με σώσει – κι ας είναι υποκριτής. και αντιστρόφως... Το πιθανότερο είναι ότι σαλλες φιλίες στην περιοπου η Ελλάδ χή, βρίσκονται, δικαίως, σε η Ευρώπη θα ωφελούνταν από ένα είδος α απομονωτισμού: δεν μπορούμε να τα έχουκαταρρέει, αμηχανία: τη στιγμή που η με όλα. Αν δεν επιθυμεί τον απομονωτισμό, Ελλάδα καταρρέει, δεν είδιεθνής διπλωματία δεν είν αι λο- ναι χρειάζεται να εφαρμόσει ευρύτερη δικαιολογικό να συμμετέχει σε που είχε αρχίσει να γικ ό να συμ- στρατιωτικές σύνη: ποια είναι, λόγου χάρη, η στάση των αναπτύσσεται στη μετέχει σε Το λογικό είναι,επιχειρήσεις. Ευρωπαίων έναντι του καθεστώτος στη Βιρόπως φαίνεδεκαετία του 1970 φαίνεται αστρατιωτικέ ται, μια στάση αναμονής και μανία; Στη Ζιμπάμπουε; Στη Σαουδική Αρανίσχυρη. Αντί γι’ αυτή, μπαίνει ς βία; Στη Γουινέα όπου, προσθέτω με την ευσε λειτουργία ο μηχανισμός επιχειρήσεις διακριτικότητας: εξάλ λου, καιρία, τα κέρδη από το πετρέλαιο τσεπώνει μια από τις προκλήσεις που «μικρομεσαίων» περιφερειαο φύλαρχος Ομπιάνγκ; Θέλω να πω ότι αν αντιμετωπίζει σήμερα είναι η κών συγκρούσεων στις οποίες αρχίσει η Ευρώπη να επεμβαίνει στις δικταμείωση των στρατιωτικών της δαπακαταναλώνεται οπλισμός («καλό» για τορίες, έχει μπροστά της πολλή δουλειά. νών και η εξοικονόμηση παραγωγικών την οικονομία...) με ανυπολόγιστες Κι αν δικαιούται να παρεμβαίνει στον Τρίτο ωρών μέσω της κατάργησης της στρατιπολιτικές κοινωνικές συνέπειες σε τοπικό Κόσμο, πρέπει να δικαιούται να παρεμβαίωτικής θητείας. Μια άλλη πρόκληση είναι και παγκόσμιο επίπεδο. Για παράδειγμα, μια νει, για παράδειγμα, έναντι των «ολοκληη διαφοροποιημένη της στάση μέσα στην επέμβαση σαν αυτή στη Λιβύη μπορεί να ρωτικών», «ολιγαρχικών» τάσεων των ΗΠΑ ευρωπαϊκή ομάδα που, αντί να δείξει την μεταφραστεί σε ένταση της διεθνούς τροόπου, μεταξύ άλλων, διατηρείται η θανατιαλληλεγγύη που απαιτούν οι περιστάσεις, μοκρατίας και σε άνοδο του φονταμεντακή ποινή και σημειώνονται βασανιστήρια. θέτει ανέφικτους στόχους και κερδοσκοπεί λισμού στο εσωτερικό της Ευρώπης. Δεν Τέλος, πρέπει να έχει το κύρος να παρεμβαίσε βάρος της. A εννοώ ότι η Ευρώπη πρέπει να ενεργεί φο-
ΚΙΝΗΤΡΟ
ΕΙΚΟΝΑ
Αυτοσχεδιασμοί Της ΣΩΤΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ
βικά: ωστόσο, είναι απαραίτητο να λαμβάνονται υπόψη τα σημερινά δεδομένα – τα οποία δεν λαμβάνονται υπόψη. Η εξωτερική πολιτική φαίνεται ένα μείγμα από “boo” (φόβητρα) κι από «ντου» (εισβολές): ένδειξη της τριτοκοσμικοποίησης του πλανήτη. Το τρίτο πρόβλημα είναι η εξάρτηση της Ευρώπης από προϊόντα χωρών με δικτατορικά καθεστώτα: ενεργειακές ύλες κυρίως. Ο τρόπος με τον οποίο γίνονται οι επενδύσεις καθώς και ο τρόπος με τον οποίο τις διαχειρίζονται αυτές οι χώρες δεν ωφελούν τους λαούς: οι τοπικοί άρχοντες συνεργάζονται με τους ξένους επενδυτές στην εκμετάλλευση των φτωχών. Όσα ακολούθησαν την αποικιοκρατία ήταν χειρότερα από την αποικιοκρατία: οι εθνικοαπελευθερωτικοί αγώνες υπήρξαν ένα παιχνίδι της Σοβιετικής Ένωσης. Και ιδού τα αποτελέσματα...
Η