Tom D’Haenens De wereld rond in acht maanden...

Het 13de boek van Tom D’Haenens is eindelijk klaar. Ruim 8 maanden heeft hij er aan gewerkt. Vliegtuig in en helikopter uit, een beetje de halve wereld rond, in de stijl die we van hem gewoon zijn. Tom is een avonturier ‘pure sang’, maar met een fotocamera in de hand. Iemand die het harde werk niet schuwt met hem ontbijten in Gent.

CMm: Tom, ik zie weer een enorm vrachtschip op de cover. Vanwaar die passie toch voor het maritieme, de grote zeereuzen, wereldhavens en alles wat daarmee gerelateerd is?

Tom D’Haenens: “Van kindsbeen af had ik een voorliefde voor grote zeeschepen. Je deed mij meer plezier om me een dagje mee te nemen naar een zeehaven dan naar een pretpark. Die fascinatie is altijd gebleven. En vandaag heb ik die passie voor een stuk kunnen omzetten in mijn werk.”

CMm: En toch is ‘Routes of Energy’ anders dan ‘The Port of Antwerp’. Hier gaat het over één enkele gastanker, niet?

Tom D’Haenens: “Klopt. Als locatiefotograaf moet je erover waken niet twee keer hetzelfde verhaal te brengen. Je kunt gerust bij een onderwerp blijven, in casu de grote vrachtschepen, maar de invalshoek moet verschillend zijn. Ik hoorde dat Nicolas Saverys van Exmar een grote gastanker ging bouwen in Zuid-Korea en ik stelde hem voor om rond dit schip een verhaal te maken. Ik zou de bouw van deze tanker in beeld brengen en het dan volgen op zijn eerste reis over de wereldzeeën. Het idee werd goed bevonden en ik kon aan de slag. Maandenlang hebben we de tanker gevolgd, niet op het dek, maar van haven tot haven, veelal in Amerika, maar ook in Brazilië, El Salvador, China, zowat alle Scandinavische landen, Schotland, Nederland en België, en uiteraard ook in Zuid-Korea waar het schip geboren werd...”

CMm: Dit moet een hectische periode geweest zijn? Tom D’Haenens: “Dat kun je wel zeggen! Zo’n boek samenstellen is een zeer arbeidsintensieve en tijdrovende aangelegenheid. Soms moet je voor twee dagen het vliegtuig op naar de andere kant van de wereld. Soms moet je je dagen voorbereiden om met slechts een paar beelden naar huis te keren. Ik ben geen portretfotograaf, ik moet het hebben van algemene zichten. Als er iets zou kunnen storen in het totaalbeeld dat ik voor ogen heb, dan wil ik dat eruit, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Er komt veel bij kijken. Het gaat soms om straten die moeten afgezet worden of objecten die moeten verwijderd worden omdat ze het zicht belemmeren. Een precieze voorbereiding is cruciaal. We hebben gelukkig fantastisch kunnen samenwerken met de mensen van Exmar, anders was dit niet mogelijk geweest.

Bij momenten was het heel stresserend, want er werd dikwijls heel kort op de bal gespeeld. Zo van “Hey Tom, morgen word je verwacht in Schotland, het schip zal er liggen.” Of leuker nog, locaties die op het allerlaatste moment veranderen van Zweden naar Gibraltar. Geloof me, ik ben een controlefreak. Maar bij dergelijke projecten heb je nooit alles in de hand. Het komt regelmatig voor dat je dan alles perfect hebt geregeld en plots gooien de weergoden roet in het eten of zit het licht volledig tegen.”

CMm: Het is ook geen risicoloze onderneming. Een groot deel van de tijd hang je buiten een helikopterdeur, honderden meters boven de begane grond. Heb je nooit schrik?

Tom D’Haenens: “Weet je, op het moment dat je aan het fotograferen bent, sta je niet echt stil bij het gevaar. Je bent volledig in een eigen leefwereld. Om dit beroep uit te oefenen moet je vertrouwen hebben. En natuurlijk ben je ook beveiligd. De kunst bestaat erin geen onnozele dingen te doen. In België doe ik zo’n 70 helikoptervluchten per jaar. Ik werk met een vaste piloot, een vrouw. We hebben een uitstekende werkrelatie opgebouwd en we zijn perfect op elkaar ingespeeld. Zij weet precies hoe ze een schip moet benaderen. Hoog, laag, dichtbij, het maakt haar allemaal weinig uit. Door onze lange samenwerking begrijpt ze welk soort beelden ik voor ogen heb. Ik voel mij 100% veilig en weet dat ze nooit risico’s zal nemen. Als ze het te gevaarlijk vindt, vliegt ze gewoon niet uit. Dringend of niet!

In andere delen van de wereld waar ik werk, moet ik beroep doen op lokale toestellen en piloten. Dan gebeurt het wel eens dat je ervaart hoe snel je hart kan kloppen. Ik heb zo een paar momenten meegemaakt in Afrika. Best spannend!”

CMm: Grote schepen op een nog grotere zee. Wat maakt het meest indruk op jou?

Tom D’Haenens: “De zeeschepen worden inderdaad met de jaren groter. Als je ze de haven ziet binnenvaren lijken het net naast zo’n mastodont. En toch is alles relatief... Eens zo’n kolos immers de weidse zee intrekt, initieel voortgetrokken door zo’n kleine sleepboot, besef je hoe de ‘walvis’ vrij snel zelf zo groot als een garnaal oogt. In de weidsheid van een immense oceaan is zo’n gigantisch schip plots ook niets meer dan een stip in een onmetelijk blauw vlak. Ze zijn broos en kwetsbaar en zelfs het grootste schip is niet tegen de kracht van de zee

“Op het moment dat je aan het fotograferen bent, sta je niet echt stil bij het gevaar. Je bent volledig in een eigen leefwereld. Om dit beroep uit te oefenen moet je vertrouwen hebben.” opgewassen. Het respect voor de zee en de oerkracht van de natuur is er alleen maar groter op geworden. Hoe groot wij mensen de dingen ook zullen maken, de natuur zal altijd beschikken en beslissen.” van de ‘Waasmunster’, kolossen van ruim een paar 100 meter lang.”

CMm: Ik veronderstel dat je ook een hele lijst regels moet respecteren om aan boord van dergelijke schepen te mogen fotograferen. Hoe gaat dat in zijn werk?

CMm: Je hebt nu de geboorte van een gastanker in beeld gebracht. Ooit nagedacht de ontmanteling van een schip te fotograferen?

Tom D’Haenens: “Nee, tot nu toe nog niet, maar ik zal het idee zeker onthouden. Doodgevaarlijk beroep trouwens, het

Tom D’Haenens: “In het concrete geval van onze gastanker ‘Waasmunster’ is het antwoord heel kort. Er is slechts één regeen ruimte voor ‘spielereien’. Geen helikopter mag erop landen, geen geklik van camera’s. Je moet beseffen dat er aan boord niets aan het toeval wordt overgelaten, want bij de allerminste ontsteking of vonk, kan er gevaar dreigen. Uiteraard heb ik de omvang van de tanker goed kunnen inschatten toen ik er in Zuid-Korea bij was als het schip werd gebouwd. Man, nog nooit zoiets gezien! De grootste scheepswerf ter wereld. Ze maken er 100 tankers per jaar. Allemaal van de grootorde ontmantelen van zo’n zeereus. Ik ken het werk van de Franse fotograaf Pierre Torset die hele reeksen maakte op die gigantische werven in Bangladesh. Hallucinante beelden!”

CMm: Wat is de volgende bestemming?

Tom D’Haenens: “Ik wil er nog niet veel over kwijt, het moet een beetje een verrassing blijven. Maar ik kan je wel zeggen dat het sneller zal gaan dan je misschien zou verwachten. Ik plan met het volgende boek klaar te zijn ergens in mei dit jaar en een volgend, al aansluitend, in september 2015. Een reden misschien om elkaar nog eens terug te zien...”