Algemene informatie

Historiek

Aquafin werd in 1990 opgericht door het Vlaamse Gewest met het oog op de realisatie van de Europese Richtlijn Stedelijk Afvalwater. Omdat de zuivering van afvalwater in België een bevoegdheid is van de gewesten, is Aquafin in Vlaanderen verantwoordelijk voor de uitbouw, het beheer en de financiering van de gewestelijke rioolwaterzuiveringsinfrastructuur. De oprichting van de vennootschap kadert in de wetgeving van 26 maart 1971 onder het hoofdstuk “Wet op de bescherming van de oppervlaktewateren tegen verontreiniging”, die in 2018 werd omgevormd tot Decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid, gecoördineerd op 15 juni 2018.

Naast de opdracht voor Vlaanderen, opereert Aquafin ook als rioolbeheerder voor gemeenten en werkt het bedrijf aan verschillende methodes om restproducten uit afvalwater te valoriseren en is zij steeds op zoek naar innovatieve toepassingen om zowel binnen als buiten het bedrijf aan te bieden. Aquafin hanteert de principes van gescheiden boekhouding om de commerciële activiteiten af te zonderen van de activiteiten opgedragen binnen de gewestelijke (bovengemeentelijke) opdracht.

Controle

De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) voert als regulator toezicht uit op de activiteiten die Aquafin uitvoert voor het Vlaamse Gewest. Verder is Aquafin een nv naar privaat recht met een autonome Raad van bestuur, audit comité, revisor.., etc.

Financiering En Facturatie

Sinds 1 januari 2023 is Aquafin zelf verantwoordelijk voor de keuze van bovengemeentelijke investeringsprojecten die zij agendeert om de opgelegde doelstellingen te halen. Voordat de projecten op bovengemeentelijke budgetten uitgevoerd worden, oordeelt de Vlaamse Milieumaatschappij over het bovengemeentelijk karakter van het project. Na oplevering van de aannemer kan de Vlaamse Milieumaatschappij tot twee kwartalen nadien steekproefsgewijs projecten controleren. Daarna zijn de gemaakte kosten finaal goedgekeurd en heeft Aquafin contractueel recht op de terugbetaling ervan, gespreid over een periode tot maximaal 30 jaar. Anderzijds stelt Aquafin ook, op basis van LCP-analyses (levenscyclusplannen), een asset management programma voor de bestaande installaties op. De komende jaren zal het aandeel aan vervangingsinvesteringen (asset management) toenemen, waardoor het aandeel dat terugbetaald wordt over 15 jaar geleidelijk aan zal stijgen.

De drinkwatermaatschappijen zijn bij decreet verplicht om het drinkwater dat zij leveren, te zuiveren. Zij sloten hiervoor een overeenkomst af met Aquafin, dat de zuiveringstaak van hen overneemt. Aquafin factureert de investeringskosten over de vastgestelde looptijd aan de drinkwatermaatschappijen, net als de werkingskosten van het bedrijf. De drinkwaterbedrijven betalen de facturen van Aquafin met enerzijds een toelage uit het Minafonds, dat aangevuld wordt met algemene belastingsinkomsten. Anderzijds rekenen ze het overige deel, momenteel zo’n 70% van de totale factuur, door aan de consument volgens het principe “de vervuiler betaalt”.

Het budget voor werkingskosten, exclusief financieringskosten, wordt binnen de beheersovereenkomst gerelateerd aan onder andere de verwerkte vuilvracht, het beheerde patrimonium, de behandelde debieten en de investeringsbudgetten. Dit wordt aangevuld met een aantal vaste enveloppes. Het berekende budget is een totaal werkingsbudget voor Aquafin volgens de zogenaamde formule van het prestatiebudget. Daardoor heeft Aquafin de vrijheid om eigen accenten te leggen en het beschikbare prestatiebudget volgens die accenten intern toe te wijzen. Op een aantal enveloppes uit het prestatiebudget wordt een cumulatieve jaarlijkse efficiëntiewinst toegepast.

In de facturatiestroom tussen Aquafin en de drinkwatermaatschappijen is het Vlaamse Gewest co-debiteur. De gefactureerde omzet wordt gespreid over de verschillende Vlaamse drinkwatermaatschappijen, op basis van een verdeelsleutel die jaarlijks wordt opgemaakt door Aquaflanders en die goedgekeurd wordt door de Vlaamse Milieumaatschappij. Omdat Aquafin de uitgaven voor de investeringen gespreid krijgt terugbetaald, moet het bedrijf hiervoor financiering ophalen. Langetermijnfinanciering voor een project is pas mogelijk nadat het intern werd opgeleverd en in de facturatiestroom richting de drinkwatermaatschappijen zit. Deze investeringen op lange termijn houden dus voor de financiers geen bouwrisico in. De financiering op korte termijn tijdens de uitvoering van een project overbrugt Aquafin met eigen middelen, commercial paper, kredietlijnen en general corporate purpose financiering.

Beheersovereenkomst En Affectatieovereenkomst

De opdrachten van Aquafin zijn vastgelegd in een beheersovereenkomst afgesloten tussen het bedrijf en het Vlaamse Gewest. Het is een overeenkomst met een rollend karakter van 20 jaar die bepaalt dat Aquafin naast de uitbouw, het beheer en de exploitatie van de zuiveringsinfrastructuur ook verantwoordelijk is voor de financiering ervan. De laatste aanpassing aan de overeenkomst dateert van 1 januari 2023.

Tussen het Vlaamse Gewest, Aquafin, de Europese Investeringsbank en Belfius Bank geldt een affectatieovereenkomst, waarbij Belfius Bank optreedt als agent. De overeenkomst bepaalt dat, als Aquafin in financiële moeilijkheden verkeert, de drinkwatermaatschappijen niet langer aan Aquafin moeten betalen voor de zuivering van het door hen geleverde drinkwater maar aan Belfius Bank. Als agent van de affectatieovereenkomst stort Belfius Bank de bedragen nadien door naar de financiers op de (tussentijdse) vervaldag van de financieringsovereenkomsten. Volgens de affectatieovereenkomst moet het uitstaande tegoed dat Aquafin heeft op de drinkwatermaatschappijen altijd groter zijn dan de schuld onder de affectatieovereenkomst, dat is de affectatieratio. De commissaris controleert deze ratio na elke financieringsopname onder de overeenkomst en attesteert dit aan Belfius Bank. Deze bank communiceert de affectatieratio op haar beurt aan de financiers. Voor hen is het ook belangrijk om weten dat wijzigingen aan de beheersovereenkomst die een financiële impact hebben, volgens de affectatieovereenkomst eerst ter goedkeuring aan hen moeten worden voorgelegd.

Om toe te treden tot de affectatieovereenkomst, ondertekent de financier samen met Aquafin en Belfius Bank een agentschapsovereenkomst.