Ruimte voor water en groen” in Kalmthout

Wie Kalmthout zegt, denkt al snel aan de heide – één van de grootste en oudste natuurreservaten die Vlaanderen te bieden heeft. Maar ook Kalmthout zelf staat bekend als een groene gemeente. En met het structuurplan dat enkele jaren geleden werd goedgekeurd – in combinatie met het hemelwaterplan van Aquafin – zal de Kempische gemeente, er alleen maar groener op worden.

Kalmthout wil groene vingers door de woonband laten trekken zodat landbouw en natuurgrond met elkaar verbonden zijn. Die vingers moeten dan ook dienen om water te kunnen bergen, bufferen en infiltreren. Hoe zo’n groene vinger er juist uitziet, gingen we in Kalmthout zelf ontdekken.

Diensthoofd Openbare Werken Erik Van Belle neemt ons mee door de straten van de gemeente, waar ooit grote stukken onder water kwamen te staan elke keer de hemel openbrak. “In 1998 werden de kleinere dorpskernen en enkele verkavelingen hier voor het eerst echt geconfronteerd met wateroverlast. Zware zomeronweders zetten toen verschillende delen van Kalmthout onder water en dat heeft gezorgd voor een versnelling in hemelwater - maatregelen in de publieke ruimte.”

Vanaf die overstromingen aan het einde van de vorige eeuw laat Kalmthout gescheiden rioleringsstelsels aanleggen, en op particulier niveau laten ze hun burgers afkoppelen waar mogelijk. “We zijn ook retentiebekkens beginnen ontwerpen waarvan er verschillende zijn gerealiseerd in de loop van de laatste vijftien jaar. We hebben ook wadi's aangelegd, grachten omgebouwd om meer regenwater te kunnen bufferen, noem maar op.”

VERPLICHTE GROENE VINGER

De gemeente legt sindsdien ook strengere normen op bij verkavelingen. Kort samengevat: er moet meer ruimte zijn voor water bij nieuwe verkavelingen. Want, zo zegt Van Belle, stroom- afwaarts zijn er in Kalmthout een aantal ‘probleem wijken’ op het vlak van wateroverlast. Wijken die in de jaren zeventig, tachtig zijn ontwikkeld op natuurlijke overstromingsgebieden. “Al bij al kwam er weinig weerstand op de verstrenging, maar het blijft natuurlijk een delicaat evenwicht. Een verkavelaar wil ontwikkelen en zoveel mogelijk woningen op een perceel. Wij als gemeente daarentegen willen ruimte voor water en groen.”

Op vijftien minuten wandelen van het gemeentehuis is er zo’n nieuwe verkaveling, waar genoeg ruimte is voor groen en waar verschillende maatregelen tegen wateroverlast zijn getroffen. We staan aan het begin van een retentiebekken, met recent gebouwde privéwoningen aan weerszijden.

Achter ons ligt het dorpscentrum, met de kerktoren die nog net boven de bomen uitkomt. Voor ons ligt een landbouwveld dat op zijn beurt wordt gevolgd door natuurgebied De Kalmthoutse Heide. Een groene vinger die van het natuurgebied, door het landbouwveld en de woonwijk, tot aan het centrum loopt.

BUFFERVOORWAARDEN

Een broodnodige maatregel, want hiernaast ligt stroomafwaarts een van de eerder vernoemde ‘probleemwijken’. “Dus toen verkavelaars hier wilden ontwikkelen hebben we heel wat buffervoorwaarden gesteld. Nu komt het water terecht in het bekken hier. Een pompstation van Aquafin pompt het water met een bepaald debiet naar de beek hier verderop.” Daarnaast zijn er ook nog wadi-grachten die het water tegenhouden en met knijpopeningen trekt het water stelselmatig de grond in. “Als ook dat niet volstaat, dan stort het water over naar het rooster en via het pompstation kan het weer weg.”

Volgens Van Belle blijft het hier niet bij en zal Kalmthout in de toekomst nog meer hemelwatermaatregelen uitvoeren.

Kent u Blauwgroenvlaanderen.be al?

Samen maken we Vlaanderen klimaatbestendig. Dat is het motto van de website Blauwgroenvlaanderen.be. Hiermee willen we steden en gemeenten én burgers inspireren om anders te kijken naar de inrichting van de publieke en private ruimtes en slim om te gaan met regenwater. Want verharding hoeft echt niet de regel te zijn. Door meer ruimte te geven aan groen en blauw houdt u kostbaar water bij en zorgt u ervoor dat de temperatuur in de zomer leefbaar blijft. Onmisbaar in een klimaat waar hevige regenbuien en verschroeiende hittegolven steeds vaker voorkomen.