“Maximaal effect voor het milieu"

“Maximaal effect voor het milieu”

Het Regeerakkoord van de nieuwe Vlaamse Regering kent Aquafin een belangrijke nieuwe rol in de watersector toe. Het Gewest draagt het bedrijf op om het asset management voor de riolerings- en hemelwaternetwerken te coördineren met de gemeenten en hun rioolbeheerders. Die coördinatie moet leiden tot meer efficiëntie met het oog op de verdere verbetering van de waterkwaliteit in beken en rivieren. CEO Jan Goossens en directeur Business Development en Innovatie Danny Baeten kijken ambitieus vooruit.

AQUAFIN BEREIDT ZICH VOOR OP NIEUWE ROL

Geen enkele Vlaamse waterloop voldoet vandaag aan de verwachtingen van de Europese Kaderrichtlijn Water. Bovendien zijn economische schade door wateroverlast én droogte jaarlijks terugkerende onderwerpen in de media, net als plotse zinkgaten in het wegdek door falende riolen. Toch investeren zowel het Vlaamse Gewest als de steden en gemeenten jaarlijks samen zo’n 500 miljoen euro in de riolerings- en zuiveringsinfrastructuur. Als iedereen zijn deel doet, waarom zijn we er dan nog niet?

Jan Goossens: “Iedereen doet zijn werk naar best vermogen: Aquafin, de gemeen - telijke rioolbeheerders en de meer dan 100 gemeenten die zelf instaan voor het rioolbeheer. Alleen is dus met al die spelers het beheer van de netwerken voor afval- en hemelwater erg versnipperd. Doordat er te weinig afstemming is, gaat er veel efficiëntie verloren. Bovendien beschikt niet iedereen over dezelfde technologische mogelijkheden. Wij lieten berekenen dat met een goede coördinatie een efficiëntie - winst van 60 miljoen euro realistisch is, voornamelijk door het beter onderling afstemmen van investeringen en het vermijden van onnodige vervangingen. Zo komt er ruimte vrij voor andere investeringen om de vervuilingsdruk op onze waterlopen verder te verminderen.”

LOKALE UITVOERINGSPLANNING ALS BASIS

Coördinatie betekent voor Aquafin in de eerste plaats het samenbrengen van verschillende partijen en ruimte om projecten op elkaar af te stemmen.

Het bedrijf wil af van de klassieke manier van jaarprogramma’s voor investeringen en in eerste instantie gaan luisteren naar de intenties die lokaal aanwezig zijn. “De ambities van een gemeente om haar reductiedoelstellingen te halen, zijn voor ons het uitgangspunt,” zegt Danny Baeten. “We leggen ze op tafel samen met de ambities van buurgemeenten en plannen van andere stakeholders. Vanuit Aquafin ondersteunen we de gemeenten en hun rioolbeheerders met adviezen om onderbouwde keuzes te maken. We willen daardoor alvast overbodige investeringen voorkomen. Vervolgens gaan we na hoe we hier bovengemeentelijk optimaal kunnen op aansluiten en stemmen we de uitvoering van de projecten op elkaar af. De bedoeling is dat we samen het effect van de investeringen op het milieu maximaliseren. Waar mogelijk gaan we bovendien voor win-wins in de omgang met hemelwater. Het is belangrijk dat de VMM aangeeft waar welke reductie - doelstellingen moeten nagestreefd worden zodat we de beschikbare middelen maximaal inzetten met het oog op de Kaderrichtlijn Water.”

Aquafin wil een geïntegreerde planning voor elke gemeente rollend voor zes jaar opmaken. Met een actualisatie per kwartaal kan er tijdig ingespeeld worden op wijzigingen en heeft iedereen toch ruim vooraf een zicht op de financiële planning. Subsidies kunnen hier op afgestemd worden. Danny Baeten: “Het investerings - niveau moet op peil blijven. Wanneer projecten ergens in Vlaanderen vertraging oplopen, zal het een kwestie zijn om ze elders te compenseren. Het doel moet zijn om elke reductiedoelstelling te kunnen realiseren met de beschikbare middelen.”

BETROUWBARE INFRASTRUCTUUR Het matchen van de inspanningen op lokaal en bovenlokaal niveau alleen volstaat echter niet voor een structurele ecologische vooruitgang. Daarvoor is ook een goede toestand van de infra - structuur cruciaal, asset management pur sang dus. Een expertise van Aquafin die het Vlaamse Gewest wil inzetten voor heel Vlaanderen. “We gaan zo efficiënt en snel mogelijk de toestand van de rioleringsinfrastructuur, dus ook de gemeentelijke, in kaart brengen met de beste technologie en op een gelijke noemer,” legt Jan Goossens uit. “Efficiënt betekent in dit geval trouwens ‘niet alles’ maar wel op basis van faalkans en gevolgschade, zoals we het ook voor het gewest doen. Het wordt een gemeen - schappelijke databank die voor alle actoren zal open staan, maar wij blijven ze verder voeden en coördineren.”

“Het is dan aan de gemeenten en hun rioolbeheerders om op basis van een herstelprogramma de juiste prioriteiten te stellen om hun infra structuur in goede conditie te houden. Een verstandig asset management voorkomt immers grote herstellings kosten. Zo blijven er meer middelen over om de reductie - doelstellingen te realiseren.”

MEETNET VOOR OVERSTORTEN Behalve door het falen van riolen kan ongezuiverd afvalwater ook via een overstort in een waterloop terechtkomen en daar ecologische schade aanrichten. “Het verminderen van de werking van een overstort kan daarom even goed een maat regel zijn om een reductie doelstelling te halen,” verduidelijkt Danny Baeten. “Om dat te weten moet je de overstort - activiteit kennen. Aquafin zal op vraag van het gewest het initiatief nemen

om samen met onder meer de riool - beheerders en de VMM een meetnet voor heel Vlaanderen uit te rollen. Ook deze meetresultaten zullen transparant beschikbaar zijn.”

Aquafin heeft op vraag van de Vlaamse Regering een actieplan uitgewerkt voor de invulling van zijn nieuwe rol die het, na een aantal beleids beslissingen, zo snel mogelijk wil opnemen. “Het zal hoe dan ook wat tijd vergen. We zullen er jaar na jaar verder in groeien maar we vertrouwen erop dat we samen met de andere actoren grote stappen gaan zetten,” besluit Jan Goossens. l

MINISTER DEMIR: “ELKE EURO ZO EFFICIËNT MOGELIJK INZETTEN”

“Door projecten op elkaar af te stemmen, willen we overbodige investeringen voorkomen.”

Aqua vroeg minister voor Omgeving Zuhal Demir naar de sterktes van Aquafin’s aanpak

“De uitdaging is nog heel groot. Als Vlaamse Regering engageren we ons om alles in het werk te stellen om de Europese waterkwaliteits - doelstellingen te halen binnen de door Europa gestelde timing. Maar dan moeten we ook zorgen dat we de beschikbare kennis, expertise én middelen zo goed mogelijk inzetten. Elke euro moet een maximaal ecologisch rendement hebben. Versnippering, of het nu van het rioolbeheer is of van iets anders, werkt vertragend. Er zijn veel meer synergieën mogelijk die leiden tot meer efficiëntie.

Daarnaast beschikken niet alle spelers over de meest recente technologie in rioolinspectie en -onderhoud en is er momenteel zelfs geen goed beeld over de staat waarin de riolen zich bevinden. Helaas komt een knelpunt dan soms pas aan het licht als het te laat is, bijvoorbeeld als de weg inzakt. En naast de hinder die dat oplevert, lopen de kosten dan ook heel sterk op. Dat moet vermeden worden.

Aquafin gaat voor een bottom-up aanpak vanuit de gemeenten. De gemeenten blijven echter de regisseur op hun domein en kunnen vervolgens gebruik maken van de expertise die Aquafin jarenlang opbouwde. Door een betere afstemming tussen boven - gemeentelijke en gemeentelijke projecten hebben lokale besturen de garantie dat hun investeringen een optimale impact hebben op de kwaliteit van het oppervlaktewater en dat het geld dat de Vlaming uitgeeft aan zijn afvalwater zo efficiënt mogelijk wordt ingezet. En daar draait het voor mij om.”