4 minute read

Kortenberg zet hemelwaterplan om in de praktijk

Na 2024 kan een stad of gemeente enkel nog aanspraak maken op watergerelateerde subsidies als ze beschikt over een voldoende ambitieus hemelwater- en droogteplan. In de gemeente Kortenberg bleef het niet bij een plan. Samen met de gemeente en landschapsarchitect Studio K toverden we een wijkspeeltuintje om tot een biodiverse, blauwgroene oase waar water de nodige ruimte krijgt in infiltratie- en bufferzones. Fien Vos, Water- en Omgevingsingenieur bij Aquafin, leidt ons even rond.

Voor de opmaak van ons hemelwater- en droogteplan door Aquafin werd het watersysteem in zijn totaliteit bekeken”, zegt Emmy Crabbé, Projectenbeheerder van de gemeente Kortenberg. “Daaruit bleek dat er in onze deelgemeente Erps-Kwerps nood was aan extra ruimte voor water. Verder kwam uit het hemelwaterplan naar voren dat de groenzones en speelpleintjes van de wijk Weesbeekdal interessant waren voor de buffering van regenwater uit de nabijgelegen woonzones. Bij onze dienst Jeugd waren er al plannen voor een nieuwe speeltuin. Dat waren dus twee vliegen in één klap.” Kortenberg sprak opnieuw Aquafin aan voor Water- en Omgevingsadvies om het project uit te werken.

Een gecombineerd systeem voor infiltratie en buffering

Fien: “Zand- versus kleigronden, diepe of net hoge grondwatertafels, … Elke regio, elke locatie, elke bodem heeft zijn eigen karakteristieken. Het is belangrijk om hiervan een inschatting te maken bij de opmaak van een water- en omgevingsadvies. Dit kan bijvoorbeeld aan de hand van bodemkaarten, grondwaterpeilmetingen of infiltratieproeven. Op basis van deze informatie bepalen we of de omgeving geschikt is om volledig in te zetten op infiltratie van regenwater, of dat er een gecombineerd systeem nodig is waar we ook deels inzetten op buffering met vertraagde afvoer. Dat laatste bleek voor de regio Weesbeekdal uiteindelijk de beste oplossing. Twee infiltratiekommen vangen het regenwater op, waarna het deels kan infiltreren en deels gebufferd wordt. Door het regenwater meer ruimte te geven in de speeltuin verkleinen we de kans op wateroverlast in het afwaartse rioolstelsel.”

Quick wins

Fien: “Met de bevindingen uit het hemelwaterplan in het achterhoofd, focusten we in het water- en omgevingsadvies sterk op de waterfunctie van het speelplein. Op dit moment ligt er in de wijk nog een gemengd rioolstelsel, wat betekent dat het regenwater samen met het afvalwater via de riolering wordt afgevoerd. Op het eerste gezicht leek het dus niet meteen mogelijk om regenwater naar de infiltratiekommen in de speeltuin te sturen. In het advies ging ik daarom op zoek naar quick wins. Zijn er verhardingen of daken die met behulp van een kleine aanpassing naar de speeltuin kunnen afwateren? Door enkele garageboxen af te koppelen en een dwarsrooster te installeren in de hellende weg, leiden we afstromend water naar de infiltratiekommen. Zo krijgt water op korte termijn al extra ruimte.”

Inclusief en biodivers

Fien: “Van een kortgemaaid grasveld vroeger, naar een biodiverse groeninrichting met inclusieve speeltuigen nu. De gemeente ambieerde een speeltuin voor iedereen. In de keuze van de speeltuigen werd daarom ook rekening gehouden met rolstoelgebruikers en konden de kinderen uit de buurt hun zegje doen. Daarnaast werden bestaande bomen maximaal behouden, of gecompenseerd door nieuw gewas. De grondoverschotten – afkomstig van de uitgegraven infiltratiekommen – werden ter plaatse gerecupereerd, wat voor een leuk dynamisch reliëf zorgt. Dankzij ongemaaide stroken krijgt biodiversiteit een kans.”

Spelen in een inclusieve biodiverse omgeving, met een klimaatadaptieve functie.
Hydraulische meerwaarde van het project

Fien: “Zo’n klimaatadaptieve speeltuin is niet alleen fijn om in te spelen en mooi voor het oog, de make-over is uiteraard ook nuttig. Door het regenwater verstandig vast te houden en te laten infiltreren, sparen we stroomafwaarts de riolering en de overstromingsgevoelige waterloop Weesbeek. De bedoeling is om op termijn ook de andere drie pleintjes in de buurt om te vormen tot klimaatrobuuste pleinen om het effect stroomafwaarts te vergroten.”

WATER- EN OMGEVINGSADVIES, IETS VOOR JOUW GEMEENTE?

“We kunnen advies op maat formuleren voor een heel gebied of voor één specifieke locatie”, legt An Dufour uit, Corporate Innovator bij Aquafin. “We kijken naar het ruimere kader, vertalen een doordachte visie in een concreet ontwerp en houden daarbij rekening met de wensen van de gemeente. Bijna elke gemeente heeft intussen wel een hemelwaterplan, maar vaak blijven de actiepunten liggen. Dat zijn gemiste kansen. Met ons Water- en Omgevingsadvies vertalen we het hemelwaterplan – samen met de betrokken partners – naar een ontwerp en een realisatie, op een relatief korte termijn.” Benieuwd wat de mogelijkheden voor jouw stad of gemeente zijn? Mail vrijblijvend naar waterenomgevingsadvies@aquafin.be.

This article is from: