Τρίτη 10 Οκτωβρίου 2017
13
αφιέρωμα
επαρχία. Το βασιλικό ζεύγος αναχώρησε την 1η Οκτωβρίου και αρχικά όλα φαίνονταν να βαίνουν καλώς. Ωστόσο, στις 4 Οκτωβρίου ξέσπασε εξέγερση στη Βόνιτσα, που σύντομα επεκτάθηκε σε άλλες πόλεις της δυτικής Ελλάδας, ενώ ο βασιλιάς περιόδευε στην Καλαμάτα. Αποφασίστηκε η εσπευσμένη επιστροφή του στην Αθήνα, όμως ήταν πλέον αργά, καθώς εξέγερση είχε ήδη ξεσπάσει και στην πρωτεύουσα στις 10 το βράδυ της 10ης Οκτωβρίου. Αγνοώντας τις εξελίξεις στην Αθήνα, ο βασιλιάς και η συνοδεία του αποβιβάστηκαν, ενώ η μόνη που φερόταν να είχε εκφράσει κάποιο άσχημο προαίσθημα ήταν η Αμαλία. Η κυβέρνηση του Κολοκοτρώνη είχε αρχίσει τις συλλήψεις υπόπτων ήδη από το πρωί της 10ης Οκτωβρίου. Συνολικά φυλακίστηκαν 23 άτομα στην πρωτεύουσα, ενώ ένα μέρος του πυροβολικού τοποθετήθηκε μπροστά από τα Ανάκτορα διά παν ενδεχόμενο. Και ενώ τα πράγματα έδειχναν να ηρεμούν, κατά το βράδυ, στις 10 η ώρα, μια ομάδα νέων βγήκαν από το Στρατώνα φωνάζοντας «Ζήτω η Επανάστασις». Αργότερα το ίδιο βράδυ, οι εξεγερθέντες κινήθηκαν προς τα Ανάκτορα, όπου άρχισαν να πυροβολούν και επιχείρησαν να τα καταλάβουν. Ο διοικητής των Ανακτόρων έκρινε ότι η όποια αντίσταση θα ήταν μάταιη και ότι θα οδηγούσε σε αιματοκύλισμα, με αποτέλεσμα να ταχθεί στο πλευρό των επαναστατών και διέταξε να ανοίξουν οι πύλες του παλατιού. Ο λαός εισήλθε στα Ανάκτορα πυροβολώντας στον αέρα και ζητωκραυγάζοντας. Αμέσως, διορίστηκε Επιτροπή των Ανακτόρων, η οποία - εκτός των άλλων - έσπευσε να προφυλάξει επιτυχώς το ταμείο και τα προσωπικά αντικείμενα του βασιλικού ζεύγους από ενδεχόμενο πλιάτσικο. Ωστόσο, οι εικόνες, οι προτομές και τα σήματα των βασιλέων καταστράφηκαν από το πλήθος, που δεν πείραξε τίποτε άλλο από το εσωτερικό του κτιρίου. Η πλατεία Ομονοίας Αργότερα, 5.000 πολίτες συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Ομονοίας, που τότε ονομαζόταν πλατεία Όθωνος, ενώ ο ταγματάρχης Παπαδιαμαντόπουλος ανέγνωσε το ψήφισμα που είχε συντάξει ο νεαρός πολιτικός Επαμεινώνδας Δεληγεώργης, ο οποίος αργότερα θα γι-
νόταν και πρωθυπουργός της χώρας: «Τα δεινά της πατρίδος έπαυσαν. Άπασαι αι επαρχίαι και η πρωτεύουσα συνενωθείσαι μετά του στρατού έθεσαν τέρμα εις αυτά, ως πιστή δε απόφασις του ελληνικού έθνους ολοκλήρου κηρύττεται και αποφασίζεται: Η βασιλεία του Όθωνος καταργείται. Η αντιβασιλεία της Αμαλίας καταργείται. Προσωρινή κυβέρνησις συνιστάται όπως κυβερνήση το Κράτος μέχρι της συγκαλέσεως Εθνικής Συνελεύσεως, συγκειμένη υπό των εξής πολιτών: Δ. Βούλγαρη, Κ. Κανάρη, Β. Ρούφου. Εθνική Συνέλευσις συγκαλείται αμέσως προς σύνταξιν της πολιτείας και εκλογήν ηγεμόνος. Ζήτω το Έθνος! Ζήτω η Πατρίς!». Αντίστοιχες συγκεντρώσεις πραγματοποιήθηκαν το ίδιο βράδυ και στον Πειραιά, αλλά και σε άλλες μεγάλες πόλεις, όπως στην Πάτρα και στη Σύρο. Το επόμενο πρωί δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το πρώτο διάταγμα της προσωρινής κυβέρνησης: «Βασίλειον της Ελλάδος Ο πρόεδρος της Προσωρινής Κυβερνήσεως προς τους Έλληνας Έλληναι, Αι ευχαί του Έθνους εισηκούσθησαν τη θεία συνάρσει. Λαός και στρατός ομοφώνως την δυναστείαν του Όθωνος κατέλυσαν και συνέστησαν προσωρινήν κυβέρνησιν εκ των πολιτών Δ. Βούλγαρη, Κ. Κανάρη και Β. Ρούφου. Ο πρόεδρος Δημήτριος Γ. Βούλγαρης». Το δειλινό της 11ης Οκτωβρίου, το πλοίο "Αμαλία", που μετέφερε το βασιλικό ζεύγος, έφτανε στο λιμάνι του Πειραιά. Χιλιάδες πολίτες κατέβηκαν στο λιμάνι πυροβολώντας στον αέρα και βρίζοντας. Εκεί, ο Όθωνας πληροφορήθηκε από το ναύαρχο της φρεγάτας "Ζηνοβία" όλες τις εξελίξεις, τις οποίες φυσικά αγνοούσε μέχρι τότε. «Η βασίλισσα έκλαιεν, ο δε βασιλεύς εκράτει ανά χείρας και ανεγίνωσκε την κομισθείσαν αυτώ γαλλικήν και μολυβδόγραπτον μετάφρασιν της επαναστατικής προκηρύξεως», όπως περιγράφει - μάλλον νοσταλγικά - ο Τρύφων Ευαγγελίδου στο βιβλίο "Ιστορία του Όθωνος, βασιλέως της Ελλάδος (1830-1862)", που εκδόθηκε το 1894. Οι πρώτες σκέψεις ήταν να επιστρέψει το πλοίο με το βασιλικό ζεύγος στο λιμάνι της Καλαμάτας, όμως κανείς δεν μπορούσε να
εγγυηθεί ότι η επανάσταση δε θα εξαπλωνόταν και στην περιοχή εκείνη. Τελικά, το πλοίο προσορμίστηκε στο λιμάνι της Σαλαμίνας, ενώ την επόμενη μέρα ο Όθωνας και η Αμαλία αναχωρούσαν οριστικά από την Ελλάδα με κατεύθυνση αρχικά τη Βενετία και μετά το Μόναχο. Σε προκήρυξή του προς τον ελληνικό λαό, ο Όθωνας έγραφε τα εξής: «Έλληνες! Πεπεισμένος ότι μετά από τα τελευταία συμβάντα, άτινα έλαβον χώρα εις διάφορα μέρη του Βασιλείου, και ιδίως εις την πρωτεύουσαν, η περαιτέρω εν Ελλάδι διαμονή μου κατά την στιγμήν ταύτην ηδύνατο να φέρη τους κατοίκους αυτής εις ταραχάς αιματηράς και δυσκόλως να καταβληθώσιν, απεφάσισα ν' αναχωρήσω του τόπου τούτου, τον οποίο ηγάπησα και εισέτι αγαπώ, και προς την ευημερίαν του οποίου από τριακονταετίας σχεδόν ούτε φροντίδων ούτε κόπων εφείσθην.... Επιστρέφων εις την γην της γεννήσεως μου, λυπούμαι αναλογιζόμενος τας συμφοράς, υφ' ων επαπειλείται η προσφιλής μοι Ελλάς εκ της νέας πλοκής των πραγμάτων, και παρακαλώ τον εύσπλαχνον Θεόν ν' απονέμη πάντοτε την χάριν του εις τας τύχας της Ελλάδος». Αν και υπήρχε μία ομάδα μεταξύ των επαναστατών με πολιτικό εκφραστή τον Δεληγιώργη, που αξίωναν τη δημοκρατική λειτουργία του πολιτεύματος, επικράτησαν οι πιο συντηρητικές δυνάμεις, που ζητούσαν ένα νέο βασιλιά με λιγότερες εξουσίες. Τις επόμενες ημέρες η Εθνική Συνέλευση ψήφισε την εκλογή του πρίγκιπα Αλβέρτου, δευτερότοκου γιου της βασίλισσας της Αγγλίας Βικτωρίας, ως νέου βασιλιά της χώρας. Ωστόσο, η Γαλλία και η Ρωσία αρνήθηκαν το αίτημα αυτό, επικαλούμενες το Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1830. Έτσι, οι τρεις μεγάλες δυνάμεις της εποχής κατέληξαν στο πρόσωπο του δευτερότοκου γιου του διαδόχου του θρόνου της Δανίας, Χριστιανού Γουλιέλμου Γεωργίου Γλίξμπουργκ, ο οποίος έφερε ως "προίκα" την απόφαση της Αγγλίας για ένωση της Επτανήσου με το ελληνικό κράτος. Η απόφαση των δυνάμεων έγινε δεκτή από την Εθνοσυνέλευση στις 18 Μαρτίου 1863, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του σύγχρονου ελληνικού κράτους. [ΠΗΓΗ: neakriti.gr]