30
Bilişsel Gelişim Kuramı Piaget, zekanın çekirdeğinin mantıksal düşünce olduğunu ve onun da kalıtımsal ve çevresel güçlerin karşılıklı etkileşimiyle geliştiğini ileri sürer. Piaget ile diğer zeka kuramcıları arasında özellikle ölçme açısından önemli ayrılıklar vardır. Piaget, çocukların ne kadar bilip ne kadar düşündüklerinden çok, nasıl düşündükleriyle ilgilenir. Örneğin, çocuğun renkleri bilmesinden çok, onları açıktan koyuya doğru sıralaması önemlidir. Piaget, aynı dönemdeki çocuklar arası düşünce farklılıklarından çok, düşüncenin genel doğasıyla ilgilenmiştir. Çocuğun potansiyelinin ne olduğunu arayarak onu ortaya çıkarıcı durumları yaratmaya çalışmıştır. Çocuğun her gün neyi yaptığı değil, kendini verdiği ve güdülü durumlarda neyi yapabileceği önemlidir. Piaget, zihinsel gelişimi dönemlere ayırıp onlar için yaklaşık zaman periyotlarını da saptamıştır. Bir çocuk herhangi bir dönemde daha uzun veya daha kısa kalabilir, bir sonraki döneme geç veya erken girebilir, fakat; gelişim dönemlerinin sırası hiçbir çocukta farklı olmaz. Ancak bu dönemlerden geçiş hızı her çocuk için farklı olabilir. Piaget, bir dönem kuramcısı olduğu ve gelişimi de bir dizi değişmez sıra içinde açıkladığı için Gessell gibi olgunlaşmacı olarak
düşünülmüştür.
Oysa
Piaget,
gittikçe karmaşıklaşan düşünce
sistemlerinin kazanılmasından söz etmektedir. Çocuk ısrarlı bir biçimde keşfederek, deneyerek, manipüle ederek kendisi için anlamlı bir çevre yaratmaya ve bu süreç içinde daha zengin ve ileri yapılar oluşturarak bu yapılar sayesinde dünyayı anlamaya çalışır. Piaget'ye göre çocuklar, bütün organizmalarda bulunan biyolojik eğilimlere sahiptir. Bu eğilimler, asimilasyon, akomodasyon ve organizasyondur. En basit anlamıyla asimilasyon yeme veya sindirmedir. Zihinsel anlamda da nesne ve bilgileri bizim bilişsel yapımızda sindirme gereksinimidir. Bazı nesne veya bilgiler varolan yapılara kolaylıkla uymazlar; bu durumda biz yapıyı değişikliğe uğratırız ve bu da akomodasyondur. Dört aylık bir bebek iki ayrı yeti olarak nesnelere bakma ve onları yakalama kapasitesinde de olabilir. Kısa süre sonra bu iki hareketi birleştirir ve gördüğü nesneyi yakalar. İnsanın ahenkli sistemler içinde fikirlerini organize etmesi, Piaget'ye göre organizasyondur. Piaget, dönemlerin genetik koda bağlı olmadığını ancak biyolojik eğilimlere bağlı bir süreç içinde çocuk tarafından yapılandırıldığına inanır. Gelişime ne içsel olgunlaşmayla ne de dıştan, yetişkinlerden gelen öğretmelerle ortaya çıkar. Çocuk, gittikçe daha ayrıştırılmış ve daha karmaşık bilişsel yapıları kendi hareketleriyle organize ederek aktif bir yapılandırma süreci içinde gelişir.