UB-servaties

bijna weekend?

Vier het bij BUUR! Elke donderdag tussen 15:00 en 18:00 drink je onze wisselbieren met 20% korting. De bieren wisselen mee met het seizoen, dus verwacht veel herfsten winterbieren!

BUUR is de plek in Brakkenstein waar je kan borrelen, lunchen, dineren of flexwerken. Je vindt ons direct achter de campus.

BUUR, Deken Hensburchstraat 2, 6525 VJ Nijmegen. Ingang tegenover speeltuin Brakkefort | www.buurbrakkenstein.nl

UB-SERVATIES

Naomi Habashy woont zowat in de UB. Een treurig feit, maar ze is lang niet de enige. Vanaf haar plekje in de leeszaal observeert ze de mensen om haar heen, die net als zij met andere dingen bezig zijn dan studeren. In deze column rapporteert ze haar bevindingen.

Vele voorstellingen van het vergaan van de wereld worden gekenmerkt door totale anarchie, buitensporig natuurgeweld of een zombieapocalyps. Nu het einde der tijden echt lijkt te naderen, is er nergens meer een vel wc-papier te krijgen en heeft een enkel mondkapje de prijs van een sixpack bier. Samen met het dringende advies om vooral niet buitenshuis te gaan, doet het ergens wel denken aan een oorlogsscenario. Maar niet iedereen heeft een idee van wat er zich afspeelt in de wereld, of wil hieraan gehoor geven. De trotseerder wil zijn goede voornemens eindelijk in praktijk brengen en gaat op tijd naar de bieb. De mensheid mag dan wel aan de afgrond staan, maar ze is nog niet over de rand getuimeld! Daarbij moet hij morgen twee essays inleveren en dat lukt niet thuis. In tijden van voorspoed lukt het al niet om binnen die vier muren iets gedaan te krijgen, en hij wil zijn leven eindelijk eens beteren. Nu zal hij zien dat het door alle chaos eens rustig is in de bieb en dat er plek genoeg is: ieder nadeel heeft zo zijn voordeel. Normaal gesproken arriveert hij namelijk pas ’s middags in de bieb om zich – net zoals altijd – te realiseren dat er geen plek meer voor hem is. Ook vergeet hij net iets te vaak zijn laptop mee te nemen, waardoor er niets anders opzit dan huiswaarts te keren. Daar zal hij dan – net zoals altijd – op de bank in slaap vallen en de rest van de dag niets meer doen. Maar dit zijn andere tijden en hij wil het zekere voor het onzekere nemen. De laatste keer dat hij de maatregelen checkte, werden er nog negenennegentig personen per ruimte toegelaten. Het is dus zaak dat hij als eerste bij de ingang staat om meteen om half negen naar binnen te rennen. Natuurlijk heeft de dappere trotseerder zich verslapen en wordt hij verschrikt om 10 uur wakker, waarna hij, half in pyjama en half in een uit de wasmand geviste trui, op de fiets stapt. Eenmaal aangekomen bij de Universiteitsbibliotheek laten de schuifdeuren het afweten en is er in de verste verte geen leven te bespeuren. Dan maar weer naar huis – zoals altijd. Hij was zijn laptop toch vergeten, wel fijn dat die nu volledig opgeladen op hem ligt te wachten.

GENOEG ALS KROEG In Tijdsgeest wordt iedere editie het verleden, heden en de toekomst van een fenomeen of ontwikkeling besproken. Deze editie: kroegen en cafés Tijdsgeest

Je kunt het je bijna niet meer voorstellen, maar in de negentiende eeuw openden veel kroegen al om zes uur ‘s ochtends hun deuren. Arbeiders die nog even indrinken voor de zware dag zie je niet meer. Sterker nog: niet al leen de kroeggasten in de vroege uurtjes verdwijnen, maar ook de kroegen zelf. Volgens cijfers van het Financieel Dagblad waren er in 2006 nog 18.000 cafés in Nederland, waarvan er in 2016 nog maar 6600 van zijn overgeble ven. Deze cijfers gaan echter over traditionele cafés, waar je alleen een biertje kunt drinken. Heden ten dage zie je veel meer hybridevormen: zo zijn er cafés waar je niet alleen ‘s avonds een biertje kan bestellen, maar ook ‘s ochtends een luxueus ontbijt met een glas melk. Officieel zijn het geen cafés, maar eetgelegenheden. Hoe is deze functie van het café door de jaren heen veranderd en wat biedt het café ons in de toekomst?

Verleden: Van kroegvriendjes naar fraternité ‘Het kroegleven was in de negentiende eeuw veel groter dan tegenwoordig’, vertelt Jan-Hein Furnée, hoogleraar Cultuurge schiedenis aan de Radboud Universiteit (RU). Volgens Furnée bood de kroeg een ontsnapping aan het werk en familieleven van, met name mannelijke, arbeiders. ‘Er waren nauwelijks andere plekken waar mannen hun vrije tijd konden besteden’, licht hij toe. De arbeider nam zijn maten niet alleen mee naar de kroeg, maar maakte daar ook nieuwe ‘café’-vrienden. ‘Het opvallende is dat ze niet eens van elkaar wisten waar ze woonden of wie hun familie was’, vertelt Furnée. Die sociale functie van de kroeg kon ook politieke polemiek teweegbren gen. ‘De Franse Revolutie ontstond deels in cafés waar politiek geëngageerde arbeiders zich verenigden’, aldus de hoogle raar Cultuurgeschiedenis. De overheid was natuurlijk niet echt gecharmeerd van de grote gevolgen van het spraakwater en probeerde het kroegleven dan ook te reguleren door kroegen eerder te laten sluiten en zingen in de cafés te verbieden. Tegelijkertijd moedigden de kerk en vakbonden mannen aan om minder met de kroeg bezig te zijn en meer met hun kroost zodat die een beter leven kreeg. Toch veranderde dit niet van dag op dag: vele kroegvrienden werden nog iedere dag onder de tafel gedronken. Er gingen decennia voorbij voordat het aantal cafégangers en daarmee ook de hoeveelheid cafés zelf echt afnam. Echt verdwenen zijn ze nooit, zoals we nu nog kunnen zien in de straten van steden en dorpen.

Heden: Biervertier en kinderplezier Tegenwoordig bezoekt een veel breder publiek het café. ‘Er zitten niet alleen mannen in de kroeg die louter vaasjes weg werken, maar ook vrouwen en zelfs hele families’, vertelt Lia Karsten, universitair docent Sociologie aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Dit komt door suburbanisatie in de jaren zestig van de vorige eeuw: ‘Toen was er in de stad een grote toename van jeugdige een- en tweepersoonshuishoudens. Gezinnen trokken namelijk weg naar kindvriendelijke buiten wijken en overloopsteden.’ Het café speelde voor de groep jonge mensen in de stad vooral de rol van ontmoetingsplaats, waardoor het al een meer genderdiversere omgeving werd dan vroeger. Toen er in de jaren negentig weer meer gezin nen in de stad gingen wonen, konden vrouwen ook gemakkelijker naar het café. Zij eisten dat er ook in het café kon worden gegeten en dat kinderen ook mee mochten. Huib Ernste, hoogleraar Sociale geografie aan de RU beaamt dat niet alleen het publiek, maar ook het aanbod diverser is ge worden. ‘Een simpele koffie of een borrel volstaat niet meer’, vertelt hij. ‘We zoeken allemaal iets bijzonders en vooral ook een beleving.’ Deze functie van het café komt enerzijds als gevolg van de grotere keuzevrijheid die welvaart met zich meebrengt. Anderzijds ontstaat die keuze natuurlijk wanneer er een kroeg komt die voor het eerst een bijzonder aan bod heeft. Zodra de consument dit weet, gaat hij ernaar op zoek. Marktwerking zorgt vervolgens dat er een trend wordt gevormd. Zo kunnen consumenten nu naar een kattencafé, spelletjescafé of onorthodoxe plek, zoals een oud fabrieksge bouw, om hun drankjes te nuttigen.

Toekomst: Water bij de wijn ‘Het café waarin mannen nog dagenlang doorpraten over Ajax is verleden tijd aan het worden’, vertelt Karsten. De reden voor het verdwijnen van de bruine kroeg is volgens Ernste de competitie met diverse, moderne kroegen. ‘Men heeft toch liever wat extra’s dan het ouderwetse, simpele aanbod.’ Kroegen in het algemeen zullen niet snel uit een stad verdwijnen, vervolgt hij: ‘De kroeg biedt diversiteit aan een stad, waardoor het aantrekkelijker wordt om er te wonen.’ Het café zal dus zeker als essentiële plaats blijven bestaan, maar zijn sociale functie staat niet vast. De bruine kroeg ver dwijnt en dat is niet per se problematisch, maar volgens Jan Rath, hoogleraar Stedelijke sociologie aan de UvA, verdwijnt hiermee wel een handelsmerk: de barman of -vrouw als huispsycholoog die zorgt voor interactie in de kroeg. ‘Deze functioneert eigenlijk als aanjager’, vertelt hij. ‘Voordat er een gesprek tussen mensen onderling begint, heb je iemand nodig die het leuk vindt om te ouwehoeren, maar het ook aandurft om iedereen aan te spreken.’ Dit gezelligheidsdier is steeds meer overbodig als gevolg van de moderne com municatiemiddelen. ‘Stel: je hebt gedoe gehad met collega’s dan hoef je niet meer per se met de barman te praten. Je kan het meteen delen met vrienden op Whatsapp’, zegt Rath. Als deze trend zich doorzet, zal het café van de toekomst steeds minder vaak met een huispsycholoog als extraatje komen. Liefhebbers van de barman wees getroost: er zijn steeds meer aanvullende opleukers in het café te vinden. ANS

19e eeuw: De kroeg als ontmoetingsplek van de arbeiders.

20e eeuw: Regulering van kroegen en cafés .

1990: Cafés en kroegen voor het hele gezin.

2020: De kroeg als een bijzondere plek waar je katten aait of speciaalbier drinkt.