[1]
[2]
ΣΕΡΓΚΕΪ ΡΑΧΜΑΝΙΝΟΦ ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ ΝΤΑ ΡΙΜΙΝΙ ***
ΤΟ ΛΙΜΠΡΕΤΟ του Μοντέστ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΟΡΡΕ
[3]
[4]
[5]
Действующие лица: Тень Вергилия Данте Ланчотто Малатеста, властитель Римини Франческа, его жена Паоло, его брат Кардинал Призраки ада, свита Малатесты. Время действия — XIII век.
[6]
баритон тенор баритон сопрано тенор мимическое лицо
ΠΡΟΣΩΠΑ Το φάντασμα του Βιργιλίου Δάντης Αλιγκέρι Λαντσότο Μαλατέστα, Άρχοντας του Ρίμινι Φραντσέσκα ντα Ρίμινι, σύζυγός του Πάολο Μαλατέστα, αδερφός του Καρδινάλιος Σκιές της κόλασης, συνοδεία του Μαλατέστα Χρόνος: 13ος αιώνας.
[7]
βαρύτονος τενόρος βαρύτονος υψίφωνος τενόρος βουβά πρόσωπα
Пролог I Первый круг Ада. Скалы. Мрак. Уступы, ведущие вниз, в бездну. Все озарено только красным отблеском быстро мчащихся туч. Слышны безнадежные вздохи. Входят Тень Вергилия и Данте. Приблизившись к уступам, прежде чем спускаться, Тень Вергилия как бы не может преодолеть ощущение страха и останавливается. Тень Вергилия Теперь вступаем мы в слепую бездну. Я буду впереди. Иди за мной! Данте Как я пойду, когда ты сам страшишься? Ты до сих пор мне был опорой... Тень Вергилия Мучения тех, кто там внизу томится, Мне сострадание вызвали в лице, Не страх. Идем, не замедляй пути... (Спускаются по уступам вниз. Черные тучи заволакивают всё. Воцаряется полный мрак.)
[8]
ΠΡΟΛΟΓΟΣ I Πρώτος κύκλος της Κόλασης. Τόπος βραχώδης. Σκοτάδι. Μονοπάτι που οδηγεί κάτω στην Άβυσσο. Μοναδικό φως οι κόκκινες αντανακλάσεις πάνω σ’ ιλιγγιώδη σύννεφα. Στεναγμοί απελπισίας. Εμφανίζονται ο ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ και ο ΔΑΝΤΗΣ. Πλησιάζοντας στο χείλος του μονοπατιού πριν από την κάθοδο, ο ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ κοντοστέκεται σκυθρωπός. ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ Να ’μαστε τώρα στην Άβυσσο τη μαύρη. Εγώ μπροστά. Εσύ ακολούθα! ΔΑΝΤΗΣ Μα πώς να πας εσύ κι εγώ ν’ ακολουθάω, Που ’ναι σαν να πηγαίνω εγώ, ν’ ακολουθάς εσύ… ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ Είναι ο πόνος όσων βρίσκονται εκεί κάτω· Το πρόσωπο μού ζάρωσε η συμπόνια, Όχι ο φόβος. Εμπρός, έχουμε δρόμο. (Κατεβαίνουν το μονοπάτι. Μαύρα σύννεφα σκεπάζουν τα πάντα. Απόλυτο σκοτάδι.)
[9]
II Мрак рассеивается. Пустынная скалистая местность с далеким горизонтом, озаренным красным светом. Направо возвышение с обрывом в пропасть. Отдаленный грохот бури и приближающегося вихря страждущих. На верху возвышения, у обрыва, показываются Тень Вергилия и Данте. У края пропасти они останавливаются. Тень Вергилия Мой сын, теперь мы там, где свет немеет. Здесь вечный вихрь, в стремлени неустанном, Влечет с собою страждущие души И корчит их, и терзает их, и бьет... Со всех сторон они к нему стремятся И, без луча надежды на спасение, В безбрежной скорби стонут и мятутся. Данте Кого так черный воздух истязует? Тень Вергилия Людей, что подчиняли разум страсти Любви...
[10]
II Το σκοτάδι διαλύεται. Μια ερειπωμένη κακοτράχαλη γη –πέρα ο ορίζοντας– ολοένα φωτίζεται από ένα κόκκινο φως. Στα δεξιά προβάλλει ένας λόφος στην Άβυσσο. Ακούγεται από μακριά βόμβος κυκλώνα· η δίνη των κολασμένων πλησιάζει. Οι σιλουέτες του ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ και του ΔΑΝΤΗ διακρίνονται στην κορυφή του λόφου. Κοντοστέκονται στην άκρια του γκρεμού. ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ Και τώρα, γιε μου, ιδού η γη όπου το φως δεν φτάνει. Ιδού η αιώνια δίνη όσων δεν έχουν λυτρωμό· Τις δύστυχες ψυχές άγει και φέρει – Κτήμα της· και καθήκον: να τυραννάει και να κακοποιεί… Κι αυτών δουλειά τους να συστρέφονται εκεί, Ψάχνοντας –ξέροντας πως δεν– ελπίδα επί ματαίω Μονάχα οιμώζοντας χωρίς σταματημό. ΔΑΝΤΗΣ Και σαν ποιος τάχα δέρνεται στ’ αγιάζι τ’ αμαυρό; ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ Αυτοί που ο νους τους έπεσε στον πόλεμο του πάθους: Υπέρ αγάπης.
[11]
Приближающийся вихрь заглушает Тень Вергилия. Проносятся со страшной быстротой призраки. Стон, вопли, крики отчаяния. Данте в ужасе прижимается к скале. Тень Вергилия как бы называет тени пролетающих мимо. Постепенно вихрь, удаляясь, стихает; толпа страждущих редеет. Показываются призраки Франчески и Паоло. Данте Кто эти два, что так легки для ветра? О, я хотел бы с ними говорить. Тень Вергилия Во имя той любви, что их влечет, Проси, они твою исполнят волю. Данте (к призракам) Печальные, измученные тени; Когда возможно вам, — приблизьтесь. Кто вы? Страдания ваши вызывают слезы... Скажите мне, пока молчит злой ветер, Откуда вы и как сюда ниспали? (Призраки Паоло и Франчески подлетают к Данте. Облака заволакивают сцену.) Голоса Паоло и Франчески Нет более великой скорби в мире, Как вспоминать о времени счастливом В несчастье... (Облака мало-по-малу рассеиваются. Занавес медленно отпускается.)
[12]
Η δίνη πλησιάζει προς τον ΒΙΡΓΙΛΙΟ. Ξάφνου περικυκλώνονται από τη φοβερή στρατιά των φαντασμάτων. Κλάμα, φωνές, κραυγές απελπισίας. Ο ΔΑΝΤΗΣ τρομοκρατείται στη μονιά του. Ο ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ τους νεύει να μεριάσουν. Η δίνη σιγά σιγά οπισθοχωρεί, γαληνεύει. Το πλήθος των κολασμένων σκορπίζει. Τότε, αναδύονται τα φαντάσματα του ΠΑΟΛΟ και της ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ. ΔΑΝΤΗΣ Ποιοι είναι ετούτοι οι δυο οι θείοι μες στο σκότος; Ω, πρέπει να τους μιλήσω. ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ Στ’ όνομα της αγάπης που τους δένει, Μίλα – θ’ αποκριθούνε. ΔΑΝΤΗΣ (Στα φαντάσματα) Ψυχούλες τάλαινες, στεναχτικές, Αν το μπορείτε, πλησιάστε. Ποιοι είστε; Τι βάσανα τι δάκρυα να ’χουν φέρει… Πείτε μου, τώρα που σώπασε η αντάρα η μοχθηρή, Από πού έρχεστε, βασανισμένοι; (Τα φαντάσματα του ΠΑΟΛΟ και της ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ πλανιούνται προς τον ΔΑΝΤΗ. Μαύρα σύννεφα σκοτεινιάζουν τη σκηνή.) ΠΑΟΛΟ ΚΑΙ ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Θλίψη σαν τούτη δω καμιά στην οικουμένη – Της ευτυχίας η θύμηση πώς βρίσκεται Στον Άδη… (Λίγο λίγο, τα σύννεφα διαλύονται. Πέφτει αργά η αυλαία.)
[13]
КАРТИНА I Римини. Дворец Малатеста. Сцена I Ланчотто Малатеста, Кардинал и свита обоих. Ланчотто Ответ мой прост. Ланчотто Малатеста, Не тратя слов, свершит веленье Папы. Вы не вернетесь в Рим еще, когда Падут враги Святейшого Престола. (к свите) Сегодня в ночь мы двинемся на Форли. Готовиться к походу! Смерть врагам Непогрешимого владыки! Хор Смерть врагам, Гибеллинам! Ланчотто (к Кардиналу) Благословите именем Владыки Меня, мой меч и воинство мое. (Опускается на колени. Кардинал благословляет и медленно удаляется со свитой своей.) Ланчотто (к своей свите) Готовьтесь выступать! (Свита удаляется.) (к слуге) Позвать мою супругу.
[14]
ΠΡΑΞΗ ΠΡΩΤΗ Ρίμινι. Στον οίκο των Μαλατέστα. ΣΚΗΝΗ I ΛΑΝΤΣΟΤΟ ΜΑΛΑΤΕΣΤΑ, καρδινάλιος και συνοδεία. ΛΑΝΤΣΟΤΟ Αυτή ’ναι η τελευταία μου κουβέντα. Λαντσότο, Λαντσότο, Γιατί ξοδεύεις σάλιο για τον Πάπα… Πίσω στη Ρώμη δε γυρνάς – τώρα Που ’ναι να πέσει ο άγιος μας εχθρός. (Στη συνοδεία) Απόψε αναχωρούμε για Φορλί. Ετοιμαστείτε για την αρχή μιας εκστρατείας! Θάνατος στον εχθρό, Θάνατος στην Κεφαλή της Εκκλησίας! ΧΟΡΟΣ Θάνατος στον εχθρό, γιβελίνε! ΛΑΝΤΣΟΤΟ (Στον καρδινάλιο) Προσευχηθείτε στον Κύριο ημών, Για με, για το σπαθί, για τα στρατά μου. (Γονατίζει. Ο καρδινάλιος τον ευλογεί και απομακρύνεται αργά με τη συνοδεία.) (Στη συνοδεία) Στην εκστρατεία! (Η συνοδεία βγαίνει.) (Σε έναν υπηρέτη.) Φώναξέ μου τη γυναίκα μου.
[15]
Сцена II (За сценой слышны фанфары выступления и сбора.) Ланчотто (в глубокой задумчивости) Ничто не заглушит ревнивых дум... Призыв трубы будил, бывало, Огонь в крови. Война, как пир, Весельем душу наполняла... Я вызывал на бой весь мир! А ныне... Где ты, прежний пыл? Франческа! Франческа, что ты сделала со мной?..
[16]
ΣΚΗΝΗ II. (Πίσω από σκηνή ακούγονται εμβατήρια και φωνές.) ΛΑΝΤΣΟΤΟ (Βαθιά συλλογισμένος.) Σώος κανείς δεν βγήκε από τη γέενα της ζήλιας. Φυσάει φωτιά η σάλπιγγα στο αίμα. Κέφια πολέμου ευφραίνουν Την καρδιά μου… Πόλεμο κήρυξα σ’ ολάκερο τον κόσμο! Και τώρα… και τώρα πού ’σαι, αιώνιό μου πάθος; Φραντσέσκα! Φραντσέσκα, τι μου ’χεις κάνει;
[17]
(Задумывается.) Отец твой, да, отец, всему виною! — Проклятый Гвидо! — Он обманул тебя!.. Он правду скрыл! — Я Паоло послал, чтобы открыто, По-рыцарски, назвать тебя моей Женой у алтаря, — а он, дитя, Поддался хитрым уговорам Гвидо И скрыл, что я — не Паоло, — супруг твой. И ты поверила!.. И ты клялась Пред Господом быть верною ему... Не мне!.. Здесь корень зла... О, если бы ты знала, что не брата, Меня, супругом назвала Пред Господом — ты, кроткая, На брата Паоло и не взглянула б! Любви к нему не знала бы и мне, Мне одному осталась бы верна... Ты страшных слов: «зачем, увы, зачем Меня вы обманули?» — не сказала б... Смиренная, быть может, ты меня Тогда бы полюбила... А теперь?.. Сомнения нет, увы, ты любишь брата... И вместе с ним смеешься надо мною! Хромой урод, могу ль сравняться с ним? Я мрачен, груб, пред женщиной робею... А Паоло красив, высок и статен, Так нежен, так лукаво вкрадчив с ней... Проклятые! Нет, надо разрешить Ужасное сомнение и казнить... (Задумывается.) А если... если это только бред Больной души?.. И ты не изменила? Тогда изгнание залечит рану... Да! Паоло исчезнет навсегда, И я могу еще быть счастлив с ней... Но как узнать? О Боже! Как?.. Она!.. Ланчотто, призови на помощь ад, Чтобы лукавее расставить сети!..
[18]
(Σκεφτικός.) Τον πατέρα σου, ναι, τον πατέρα – αυτόν κατηγοράω! Γκουίντο καταραμένε! Αυτός όποιος σε φλόμωσε στο ψέμα! Αυτός σου ’κρυψε όλη την αλήθεια! Εγώ ’στειλα τον Πάολο να πάει ιπποτικά Για να σε φέρει νύφη μου Μέχρι την εκκλησία – κι αυτός, το νιάνιαρο, Πήγε στον Γκουίντο, τα συμφώνησε καλά Και σου ’κρυψε ότι εγώ –και όχι αυτός– σε παίρνω για γυναίκα. Κι εσύ τον πίστεψες! Κι ορκίστηκες, ενώπιον του Κυρίου, Πως θα σε δένει η πίστη σου σ’ εκείνον… Όχι σ’ εμένα! Ορίστε η ρίζα του κακού… Αχ και να ήξερες πως είμαι εγώ και όχι αυτός Π’ από τους δυο αδερφούς θα διάλεγες Ενώπιον του Κυρίου – και θα ’χες, λατρεμένη μου, Του Πάολο τον αδερφό και δεν θα έριχνες το βλέμμα σου σ’ εκείνον! Για κείνον εσύ έρωτα δε θα ’νιωθες ποτέ Κι εγώ θα ’χα τη νύφη μου πιστή μόνο σ’ εμένα… Τα λόγια αυτά τα φοβερά δε θα ’λεγες ποτέ: «Γιατί, Θεέ, γιατί Μου είπες τέτοιο ψέμα;» – ποτέ… Κι ίσως ακόμη να μου ’χες λίγο σέβας Κι ίσως ακόμη και να μ’ αγαπούσες… Αλλά, τώρα; Τώρα, αλίμονο, καμιά αμφιβολία: τον αδερφό μου αγαπάς… Κι αυτός πίσω απ’ την πλάτη μου γελάει! Ένας σακάτης είμαι εγώ, να συγκριθώ πώς μαζί του; Είμαι στριφνός εγώ, τον τρόπο μου δεν έχω στις γυναίκες… Κι ο Πάολο όμορφος, ψηλός, ευθυτενής, Καταφερτζής – τι ωραία που θα πρέπει να της τα λέει… Ανάθεμα! Όχι, πρέπει να μπει ένα τέλος Σ’ αυτές τις φοβερές μου υποψίες… (Σκεφτικός.) Κι αν… κι αν όλα αυτά είναι μονάχα ανοησίες Μιας άρρωστης ψυχής; Αν τίποτα κακό δεν έχεις κάνει; Η εξορία θα γιατρέψει τις πληγές… Ναι! Ο Πάολο επ’ αόριστον φευγάτος Κι εγώ εδώ να ζω ευτυχισμένος πλάι σ’ αυτήν… Μα, πάλι, πώς το ξέρω; Ω Θεέ μου! Πώς; Έρχεται! Λαντσότο, το χέρι του ας βάλει ο σατανάς Να μην καταλάβει τίποτα.
[19]
Сцена III Входит Франческа. Франческа Мой повелитель звал меня? Ланчотто Да! Звал... Франческа, я сегодня еду в ночь В поход на Гибеллинов, ты ж одна Останешься... одна... Франческа Как мне прикажет Мой властелин. Твоей покорна воле, Я в монастырь на время удалюсь... Ланчотто Зачем? Охраною твоею будет Брат Паоло... (пристально смотрит на Франческу) Что ж ты не отвечаешь? Франческа Мой долг лишь исполнять твои веления... Ланчотто Франческа! О Франческа! Неужели Мне никогда не слышать от тебя Ни слова ласки и привета? Скажи, Зачем при мне твой взор всегда так мрачен? Франческа Синьор супруг мой, я всегда была И буду вам покорною женой. Я помню долг и подчиняюсь свято Ему...
[20]
ΣΚΗΝΗ III. Μπαίνει η ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ. ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Με φώναξε ο αφέντης μου; ΛΑΝΤΣΟΤΟ Ναι! Σε φώναξα… Φραντσέσκα, απόψε φεύγω Για εκστρατεία με τους γιβελίνους. Κι εσύ θα μείνεις Εδώ πέρα μοναχή σου… ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Όπως διατάξεις, Κύριέ μου. Θα γίνει αυτό που θέλεις – Θα μείνω εδώ ολομόναχη… ΛΑΝΤΣΟΤΟ Γιατί ολομόναχη; Θα έχεις συντροφιά Τον αδερφό μου τον Πάολο… (Κοιτάζει τη ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ) Γιατί δεν μιλάς; ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Μόνο μου χρέος να υπακούω στις προσταγές σου… ΛΑΝΤΣΟΤΟ Φραντσέσκα! Ω, Φραντσέσκα! Μόνο αυτό Έχεις να πεις; Ούτε μία κουβέντα τρυφερή, ούτ’ ένα αντίο; Πες μου, Γιατί πρέπει το βλέμμα σου να είναι πάντα τόσο σκοτεινό; ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Άντρα μου, σαν γυναίκα σου, Ήμουν και θα ’μαι ακριβώς καθώς μου πρέπει. Γνωρίζω τι μου ορίστηκε, γνωρίζω Πως μ’ ορίζεις.
[21]
Ланчотто Нет! Не подчиненья, нет! Любви Твоей хочу я!.. Погляди, на что Похож стал ныне грозный Малатеста! Передо мной все трепетало прежде, Одним движением руки Я приводил в повиновение... Теперь же, при тебе, я робок, Я бессилен... О, снизойди, спустись с высот твоих, Звезда моя! Покинь эфирные селения, Где спит, не зная вожделения, Краса твоя! Хоть раз, блестя лучом заката, Любовным пламенем объята, Пади на грудь! Огнем страстей земных согрета, В сверкании радостного света Дай потонуть! (Франческа остается безмолвна.) Проклятье! Ты меня любить не можешь.
[22]
ΛΑΝΤΣΟΤΟ Όχι! Δεν σ’ ορίζω, όχι! Αχ, αγάπη μου, Πόσο πολύ σ’ έχω ποθήσει! Κοίτα τώρα, κοίτα Πού ξέπεσε ο φρικαλέος ο Μαλατέστα, Αυτός που τρέμουν οι άνθρωποι εμπρός του, Που μ’ ένα νεύμα του Σκορπίζει υποταγή… Τώρα εγώ τρέμω σ’ εσένα εμπρός, Καν δύναμη δεν έχω… Ω άστρο μου, Κατέβα απ’ τη νυχτιά σου! Την κάμαρά σου την καθάρια εγκατάλειψε, Κει όπου θέτεις συ, Η ομορφιά η παρθένα! Ας σε φωτίσει μονάχα μια φορά Μια σπίθα τόση δα Στα στήθια σου για μένα να φωλιάσει! Μέσα στων τέρψεων τη φωτιά, Μέσα στο φως, σ’ αυτό το φως το ιλαρό Αχ να πνιγόμουν! (Η ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ παραμένει σιωπηλή.) Π’ ανάθεμά με! Εσύ δεν πρόκειται ποτέ να μ’ αγαπήσεις.
[23]
Франческа Простите мне, но лгать я не умею. Ланчотто Не можешь лгать? (овладев своим гневом) Ну, Бог с тобой! (ласково) Тебе я верю... Мы простимся после... Ступай и помни: я всегда люблю Тебя и жду!.. Франческа Когда вернется мой супруг? Ланчотто (пристально смотрит на Франческу) Когда падут враги... не раньше... стой!.. Нет... нет... ступай... (Франческа уходит.) Когда вернусь? Ха, ха, xa! Узнаешь скоро! (Занавес.)
[24]
ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Συχώρα με· να ψεύδομαι δεν ξέρω. ΛΑΝΤΣΟΤΟ Δεν ξέρεις; (Συγκρατεί την οργή του.) Ο Θεός να σε φυλάει, αν είναι έτσι. (Στοργικά.) Σε πιστεύω. Τώρα έχε γεια… Πήγαινε, μα να θυμάσαι: πάντα θα σ’ αγαπώ Και θα σε περιμένω… ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Σαν πότε θα ξανανταμώσω το στεφάνι μου; ΛΑΝΤΣΟΤΟ (Το βλέμμα του μένει κολλημένο στη ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ.) Όταν θα ’χει ηττηθεί ο εχθρός… Όχι νωρίτερα… Πάψε! Όχι… Όχι… Πήγαινε τώρα! (Η ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ βγαίνει.) Πότε θα με ξανανταμώσεις; Χα! Θα το μάθεις σύντομα. (Αυλαία.)
[25]
КАРТИНА II Римини. Комната во дворце. Сцена I Франческа и Паоло. Вечереет.
Паоло (читает) «... Прекрасная Гиневра, удалив прислужниц и пажей, одна сидела. Тогда предстал, блестя вооружением, Галего и, колени преклонив, сказал ей так: «Дозволь слуге красы твоей небесной, королева, привести героя. Именем твоим он совершил ряд подвигов великих. Он сын короля Геневиза, зовут его бесстрашный, непобедимый Ланселот, „из Озера Пришедший“. Он жаждет пасть к стопам твоим!» Как думаешь, Франческа, разрешит Гиневра встать пред нею Ланселоту? Франческа О да! Я не любила бы ее, Когда б она его не пожалела. Паоло A ты сама, жестокая... Франческа Молчи, Неверный, ты забыл, что дал мне клятву Не поминать о том, чего не смею И не должна я слушать?..
[26]
ΠΡΑΞΗ ΔΕΥΤΕΡΗ Ρίμινι. Κάμαρα στον Οίκο των Μαλατέστα. ΣΚΗΝΗ I. ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ και ΠΑΟΛΟ. Βράδυ. ΠΑΟΛΟ (Διαβάζοντας.) «Η όμορφη Γκουίνεβιρ καθόταν αμονάχη, δίχως τις συνοδούς και τους λακέδες. Και τότε εφάνη –ένοπλος– εκείνος ο Γοϊδέλος, που έπεσε στα γόνατα και είπε: “Τον δούλο της μεγαλειότητάς σου δέξου – ήρωα τώρα, Π’ άθλους πολλούς έφερε εις πέρας στ’ όνομά σου. Γιος βασιλιά –γενιά γαλατική–, ατρόμητου έχει φήμη, Λάνσελοτ ο δυσμάχητος, ετούτος δηλαδή: ο γιος της λίμνης Που τώρα εμπρός σου θε να κλίνει γόνυ”». Τι λες, Φραντσέσκα, θα συγκινηθεί Η Γκουίνεβιρ απ’ του Λάνσελοτ τα λόγια; ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Μα ναι! Θα τη μισούσα Την ίδια στιγμή που της λειβόταν η συμπόνια. ΠΑΟΛΟ Εσύ ’σαι ανήλεη… ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Σώπα και σφάλεις. Ξέχασες πως μου ’χεις δώσει όρκο; Θάρρητα ξέχασες πως δεν μου πρέπει να ’χω; Πως δεν μου πρέπει τώρα να σ’ ακούω;
[27]
Паоло О Франческа! (Франческа делает ему знак молчать. Он читает.) «Как раннее предвестие утра красит восток оттенком нежно светлых роз, так точно щеки бледной королевы при имени „Пришельца из Озера“, вдруг заиграли сладостным румянцем. Едва кивнув головкой, Гиневра дозволила прийти герою, и Галего ввел того, кто был когда-то ему врагом, а ныне, боязливый и трепетный, не смел поднять очей на королеву»... О, как им было сладостно и жутко... Счастливые!.. (Задумывается.) Франческа (задумчиво) Счастливые... o, да!.. (Молчание.) Паоло (читает) «И вот раздался чудный голос дамы: „Неустрашимый рыцарь, что ты хочешь?“ Но продолжать бедняжка не могла. „Сын Озера“ взглянул ей прямо в очи. Тогда увидела она, что дальше не надо спрашивать, что хочет он того же, что она: смотреть и млеть в восторженном молчании»... Франческа О, не гляди так на меня... Читай!
[28]
ΠΑΟΛΟ Αχ, Φραντσέσκα! (Η ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ του νεύει να σωπάσει. Διαβάζει.) «Πώς είν’ όταν τα ουράνια το χάραμα νοτίζει Με μια υποψία απ’ τ’ άλικο του ρόδου; Έτσι ’ναι τώρα οι παρειές Της ρήγισσας –της λευκόδερμης– μπροστά στον “ξένο από τη λίμνη”. Νά ’το ξάφνου κοκκίνισμα. Κι ίσα που γνέφει το κεφάλι Και δέχεται η Γκουίνεβιρ κοντά της τον ιππότη. Μα ο Γοϊδέλος, Τώρα πια φίλος σ’ αυτόν που ’τανε εχθρός, δειλά δειλά πηγαίνει, σκιαχτικά, Μην και τα μάτια επάνω της τολμήσει να σηκώσει». Ω, τι ομορφιά κι ανατριχιά… Τι ευτυχία… (Σκεφτικός.) ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ (Μελαγχολεί.) Στ’ αλήθεια, τι ευτυχία… (Σιωπή.) ΠΑΟΛΟ (Διαβάζοντας.) «Κι νά σου της κυράς η αγγελική λαλιά: “Γενναίε ιππότη, Τι γυρεύεις;” – αλλά δεν άντεξε η άμοιρη να συνεχίσει. Κατάματα την κοίταξε ο “γιος της λίμνης”. Κι αυτή κατάλαβε Πως καν δεν είχε νόημα να ρωτήσει· το ’χε πει: Ατάραχα σ’ ευφρόσυνη σιωπή». ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Ω, μην με κοιτάζεις έτσι. Διάβαζε!
[29]
Паоло (бросая книгу) Читать ли мне о том, как он, счастливый, Припал к устам возлюбленной своей, Как все забыв, они отдались страсти и замерли в блаженстве вечной ласки?! О, Франческа!.. (Падает перед ней на колени и рыдает.) Франческа О, не рыдай, мой Паоло, не надо... Пусть не дано нам знать лобзаний, Пускай мы здесь разлучены... Недолог срок земных скитаний, Мелькнут, как миг, земные сны! Не плачь, ценой земных мучений Нас ждет с тобой блаженство там, Где нет теней, где нет лишений, Где у любви нетленный храм! — Там, в высоте, за гранью мира, В твоих объятиях паря, В лазури светлого эфира Я буду в вечности твоя!.. Паоло На что мне рай с его красой бесстрастной, Когда бушует вихрь в крови? И я охвачен волей властной Земной любви?! О, жаркое блаженство поцелуя! Бесплотных духов светлый лик, И рай, и неба красоту я Отдам за миг... За миг один, за миг прикосновения Огнем горящих уст к устам... Вся жизнь, весь мир в одном мгновении, Вся вечность там!.. (Хочет обнять Франческу. Она избегает его.)
[30]
ΠΑΟΛΟ (Πετώντας το βιβλίο.) Τι να διαβάσω; Πόσο ευτυχισμένος είναι; Πώς κρέμεται απ’ της εκείνης του τα χείλη; Πώς –καθώς να το ξεχνούν κάποιοι αγαπάνε– στο πάθος παραδόθηκαν; Πώς μες στα χάδια πάγωσαν τον χρόνο; Ω, Φραντσέσκα! (Πέφτει στα πόδια της κλαίγοντας.) ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Ω Πάολο, μην κλαις, όχι μην κλαις… Ας μην γευτούμε εμείς δέσιμο τέτοιο, Ας μην υπάρχουμε παρ’ έτσι: χωριστοί… Περνά ο καιρός πάνω σ’ ετούτη εδώ τη γη· Σε μια στιγμή πάν’ οι επίγειες απολαύσεις! Μην κλαις για μία τέρψη χοϊκή· Η ευτυχία εκεί ψηλά μας περιμένει Οπού δεν έχει στέρηση, σκιά Κι ο έρωτας είναι εκκλησιά χωρίς φθορά! Πέρα απ’ του κόσμου τ’ όσο πέρα, Στην αγκαλιά σου, αγάπη μου, Στον κυανόν αθέρα, Εκεί θα είναι η αιώνιά μου η θέση. ΠΑΟΛΟ Τι να μου κάνει εμένα η δόξα τ’ Ουρανού, Όταν το αίμα βράζει; Τι όταν πεθαίνω πάνω ώς κάτω να θαφτώ Μέσα στην ηδονή τη χωματένια; Ω συ πυρά μακάρια του φιλιού! Πνεύματα άσαρκα, του σέλαος Εικόνα, Παράδεισε και της εντέλειας Ουρανοί, Για μία στιγμή σας θυσιάζω… Για μία στιγμή μονάχα, ώς να ξεσπάσει η φωτιά Του στόματος που ενώνεται με στόμα… Ολάκερη η Ζωή, η Αιωνιότητα όλη Σε μία μόνο στιγμή, κι η Αθανασία: είναι εκεί! (Κάνει ν’ αγκαλιάσει τη ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ. Εκείνη τον απωθεί.)
[31]
Франческа Увы! Другому отдана я! Паоло Нет! Нет! Пред небом ты моя! Нас Бог соединил!.. Не мне ли ты клялась с мольбою Пред сонмом вышних сил Связать всю жизнь с моей судьбой?.. Франческа Уйди... Уйди... оставь меня... не надо... Паоло Пред небом ты моя! Франческа Нас ожидают муки ада!.. Паоло С тобой там буду я!.. (Обнимает слабеющую Франческу.) Франческа О!.. Паоло!.. Паоло О!.. Франческа!.. (Оба погружены в молчаливое и восторженное созерцание друг друга.)
[32]
ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Αλίμονό μου! Είμαι παντρεμένη! ΠΑΟΛΟ Όχι! Όχι! Όχι ενώπιον του Θεού! Βουλή δική Του να συναντηθούμε! Εσύ δεν ήσουν που ορκιζόσουν Με το βλέμμα ψηλά στους Ουρανούς Με τη ζωή μου να δέσεις τη ζωή σου; ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Φύγε… Φύγε… Άσε με… Μη… ΠΑΟΛΟ Ενώπιον του Θεού! ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Στης κόλασης τις φλόγες θα καούμε! ΠΑΟΛΟ Θα είμαστε μαζί… (Αγκαλιάζει στοργικά τη ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ.) ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Αχ, Πάολο… ΠΑΟΛΟ Αχ, Φραντσέσκα… (Βυθίζονται στη σιωπή και την ονειροπόληση ο ένας του άλλου.)
[33]
Франческа С тобою ад мне лучше рая! Где ты, там счастье без конца! Паоло Где ты, там счастье без конца! С тобою ад мне лучше рая! Франческа В твоих объятьях замирая, Что мне до райского венца?.. Паоло Моя и в счастье, и в страданиях... Везде, всегда с тобою я! Франческа Возьми меня... твоя... твоя... Паоло Замри, замри в моих лобзаниях! Оба За миг один, за миг прикосновения, Огнем горящих уст к устам... Вся жизнь, весь мир в одном мгновении. Вся вечность там!.. О, светлый миг! О, миг блаженный! «Желанный»!.. «Родная!».. «Твоя навсегда!» Все, все отдам!.. В тебе блаженство вечное!.. (Замирают в поцелуе.) Сцену начинают заволакивать облака. Из глубины, позади влюбленных выступает Ланчотто. Ланчотто (занося кинжал над обоими) Нет! Вечное проклятие!!! Облака закрывают все. Раздаются раздирающие крики Франчески и Паоло. В отклик к ним раздаются отдаленные вопли и крики страждущих. [34]
ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Καλύτερα είμαι εδώ απ’ τον Παράδεισο! Ο Χρόνος δεν ζυγώνει εκεί που βρίσκεσαι εσύ! ΠΑΟΛΟ Ο Χρόνος δεν ζυγώνει εκεί που βρίσκεσαι εσύ! Καλύτερα είμαι εδώ απ’ τον Παράδεισο! ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Στης αγκαλιάς σου την ειρήνη, Τι να μου κάνουν τα ελέη του Παραδείσου; ΠΑΟΛΟ Στις χαρές και στις λύπες, Παντού και πάντα εμείς μαζί! ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Πάρε με… για… για… ΠΑΟΛΟ Μην κάνεις βήμα – πλάι μου μείνε! ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ Για μία στιγμή μονάχα, ώς να ξεσπάσει η φωτιά Του στόματος που ενώνεται με στόμα… Ολάκερη η Ζωή, η Αιωνιότητα όλη Σε μία μόνο στιγμή, κι η Αθανασία: είναι εκεί! Ω, τι υπέροχη στιγμή! Τι ευλογία! –Θησαυρέ μου!... –Αγάπη μου!, –Για πάντα μαζί σου!, –Τα πάντα θα σου δώσω! Εσύ είσαι η αιώνια ευτυχία! (Φιλιούνται.) Σύννεφα σκοτεινιάζουν τη σκηνή. Στο βάθος, πίσω από τους εραστές, διακρίνεται ο ΛΑΝΤΣΟΤΟ. ΛΑΝΤΣΟΤΟ (Κραδαίνοντας ένα στιλέτο ενάντια και στους δύο.) Όχι! …Η αιώνια δυστυχία! Σύννεφα σκεπάζουν τα πάντα. Ακούγονται οι κραυγές της ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ και του ΠΑΟΛΟ. Φτάνει η ηχώ απ’ τις απόμακρες φωνές και τα ουρλιαχτά των κολασμένων. [35]
ЭПИЛОГ Декорация второй части пролога. Данте и Тень Вергилия. Показываются призраки Паоло и Франчески. Призраки Паоло и Франчески О, в этот день мы больше не читали! (Исчезают. Данте протягивает им руки и падает навзничь, как падает мертвое тело.) Хор Нет более великой скорби, Как вспоминать о времени счастливом В несчастье... Занавес
[36]
ΕΠΙΛΟΓΟΣ Σκηνή όμοια με το δεύτερο μέρος του ΠΡΟΛΟΓΟΥ. Ο ΔΑΝΤΗΣ και το φάντασμα του ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ. Τα φαντάσματα του ΠΑΟΛΟ και της ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ. ΠΑΟΛΟ ΚΑΙ ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Ω! Ποιος θα πει τι γι’ αυτήν τη μέρα… (Εξαφανίζονται. Ο ΔΑΝΤΗΣ απλώνει τα χέρια του και πέφτει προς τα πίσω σαν νεκρός.) ΧΟΡΟΣ Θλίψη σαν τούτη δω καμιά στην οικουμένη – Της ευτυχίας η θύμηση πώς βρίσκεται Στον Άδη… ΑΥΛΑΙΑ
[37]
[38]