Wprowadzenie do problematyki narcyzmu
podręcznika wymieniają dziewięć cech tej jednostki chorobowej i uznają osobę za cierpiącą na ten syndrom po stwierdzeniu jednoczesnego wystąpienia co najmniej pięciu cech: (1) nadmiernie rozwinięte poczucie własnej ważności (czyli wyolbrzymione osiągnięcia i talenty, oczekuje, że zostanie uznana za najlepsza bez wybitnych osiągnięć) (2) pochłonięcie fantazjami o nieograniczonym sukcesie, władzy, blasku, pięknie, albo idealnej miłości (3) wiara we własną wyjątkowość i w to, że może zostać zrozumiana i kojarzona z innymi wyjątkowymi ludźmi bądź instytucjami o wysokim statusie (4) domaganie się przesadnego podziwu (5) posiadanie nieuzasadnionych oczekiwań, chce być traktowana w sposób wyróżniony, oczekuje też, że inni automatycznie podporządkują się jej oczekiwaniom (6) wykorzystuje innych do osiągnięcia własnych celów (7) brak empatii, niechęć do utożsamienia się z uczuciami i potrzebami innych (8) często zazdrości innym, albo wierzy, że inni mu (jej) zazdroszczą (9) okazuje innym arogancję i wyniosłość (DSM-IV-TM 2000:661). „Kandydat” do otrzymania tej diagnozy powinien spełniać, między innymi, takie kryteria, jak: nastawienie wielkościowe, potrzeba bycia podziwianym, brak empatii, wykorzystywanie innych do własnych celów. Jego fantazje obracają się na ogół wokół nieograniczonego sukcesu, związanego z władzą, bogactwem, wyjątkowymi zdolnościami, własnym pięknem etc. Uważanie siebie za kogoś wyjątkowego wiąże się z zazdrością o innych, jak również z przeświadczeniem, że inni mu zazdroszczą. Jednak, niezależnie od trafności tej klasyfikacji, należy pamiętać, że diagnoza nie jest w stanie uchwycić w sposób całościowy istoty tego zaburzenia. Nazwa nadana zespołowi objawów nie jest tym samym, co rzeczywistość osoby zdiagnozowanej i otoczenia, na które ona oddziałuje. Istnieje pewne podobieństwo pomiędzy egzorcyzmem a diagnozą, które dotyczy wiary w moc słowa. Nazwanie demona, choroby somatycznej czy zaburzenia psychicznego daje wiarę w możliwość zapanowania nad tym, co nazwane. Jak pisze Rollo May (1998:79): „Diagnozę (pochodzi od greckiego słowa dia-
9