te weinig aan bod komt. Het aspect ict raakt het dna van de samenleving en daarmee het weefsel van organisaties, bedrijven en andere menselijke verbanden.” Het zou dus een duidelijke en praktische parallel moeten kennen in het HBO en in de onderwijspraktijk. Dat zou zowel moeten op het onderwijs zelf (ict als hulpmiddel in het onderwijs) als wat betreft de integratie van ict en als voorbereiding van jonge mensen op de toekomstige beroepspraktijk. “Daarin is ict als fenomeen prominent aan de orde en deze factor zal voor duidelijke omwentelingen en versnellingen blijven zorgen.” Jacobs signaleert en illustreert hoe zeer we met en in het onderwijsveld de boot missen als we niet uitkijken en vooral: als we de urgentie ervan niet onder ogen zien. Het werk van Jacobs is er op gericht bouwstenen aan te dragen om de kloof te overbruggen en een grotere verantwoordelijkheid van het onderwijs te bereiken voor digitale competenties. Op welke manier kunnen daar professionele digitale competenties van studenten worden versterkt? Hoe kunnen we bereiken dat mensen voor hun toekomstige werk goed worden toegerust? Hoe kunnen we vermijden dat we jongeren voorbereiden op een toekomst die er niet meer is als ze haar bereiken? Jacobs presenteert ontwerpprincipes alsmede heldere en bruikbare perspectieven. “Ik heb in mijn proefschrift vooral geanalyseerd welke zaken mensen in een leeromgeving essentieel vinden, en wel vanuit meerdere gezichtspunten.” Hij heeft zijn werk van heldere aanbevelingen voorzien. De kern is een ontwerpmodel (zie rechts) waarin hij een twaalftal kristalheldere aanbevelingen verpakt.
13 |
Ontwerpprincipes voor leeromgevingen die professionele digitale competenties van hbo - studenten versterken 01. Onderhoud een competentieprofiel dat steeds een uitdrukking blijft van actuele eisen uit de beroepspraktijk. 02. Garandeer dat professionele digitale competenties van studenten expliciet en dynamisch deel uitmaken van curricula. Besturende processen
03. Integreer professionele digitale competenties van docenten, andere medewerkers en managers in functionerings- en beoordelingsgesprekken. 04. Creëer een bedrijfsmodel dat vanuit studentperspectief digitale mogelijkheden benut voor tijd, plaats, ruimte, bronnen, materialen en connecties. 05. Zorg ervoor dat studenten praktijkopdrachten uitvoeren over kritische vraagstukken bij digitalisering. 06. Bied studenten tijd-, plaats- en toestel-onafhankelijke coaching.
Primaire processen
07. Gebruik velerlei beschikbare en nieuwe digitale middelen en bronnen, zoals simulaties en serious games. 08. Bouw, op basis van criteria en procedures, een competentiegericht online systeem voor assessment dat studenten als zinvol ervaren. 09. Zet als docent besloten online communities op met opdrachtgevers en studenten voor feedback en reflectie over praktijkopdrachten. 10. Werk in online netwerken met de sector aan open innovaties.
Ondersteunende processen
11. Bewaak dat informatievoorziening en communicatie over verwachtingen en voortgang van studenten in de leeromgeving uniform en volledig zijn. 12. Realiseer een gepersonaliseerd digitaal platform voor primaire processen, en informatievoorziening en communicatie.
Overzicht van het antwoord op de hoofdvraag. Indeling in processen naar Hardjono & Bakker (2011, pp. 158-159).
© Frans Jacobs, 2013.