Banki
Cusub oo Caalami ah
B
ankigii labaad oo caalami ah ayaa laga furay Soomaaliya, taa oo calaamad u ah koboca dhaqaalaha iyo bankiyada dalka. Furista Premier Bank, ayaa imanaysa kaliya lix bilood kadib markii dalka laga hir galiyay Bankiga Caalamiga ah ee Soomaaliya. Waxaa xafladda furitaanka ka qeyb galay Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud iyo Madaxa Bankiga Dhexe ee Soomaaliya Bashiir Ciise, iyada oo madaxda bankiga ay balan qaadeen in ay dib u habeyn ku sameenayaan hanaan bankiyeedka Soomaaliya, iyaga oo la imanaya xalka lacag xawilidda. “Ujeedada Premier Bank, waa in aan saameyn ku yeelanaa koboca dhaqaale ee ka socda dalkayaga, waxaan sidoo kale hirgalinay adeegyo gaar ah oo gacan ka gaysanaya koboca ganacsiga, waxaa farxad inoo ah in aan ku dhawaaqno in Premier Bank uu ka diiwaan gashanyahay shirkadda swift, uuna leeyahay swift code, taa oo dadkeena iyo macaamiisheena u ogolaanaysa in ay lacago u diraan caalamka intiisa kale,” ayuu yiri Mahad Axmed, oo ah Agaasimaha Maamulka Premier Bank. Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa Bankiga Dhexe ee Soomaaliya ku amaanay horumarkan, isaga oo sheegay in Bankiga uu ka shaqeeyay koboca hay’adaha dhaqaalaha ee dalka. “Waxaan Bankiga Dhexe ee Soomaaliya ku ammaanayaa dadaaladooda ku aaddan dhiira galinta hay’adaha dhaqaalaha ee madaxa bannaan, sida kan maanta la furayo oo kale. Iyada oo Bankiga Dhexe uu gacanta ku hayo diyaarinta sharuudaha sharciga ah ee ay u baahanyihiin jaalayaasheena caalamiga ah, haddana waxaa wali jira gaabis xagga hay’adaha dhaqaalaha ah. Balse waxaan ku faraxsanahay waxa ilaa hadda noo qab32
Majaladda AMISOM
soomay, waxaana jira wax badan oo aan ku tallaabsanay,” ayuu yiri Madaxweyne Xasan. Premier Bank, oo bixinaya adeegyo kala duwan, waa banki Islaami ah, oo ku shaqaynaya lacagaha qalaad. Waxa uu la jaal yahay shirkadaha MasterCard iyo SWIFT si uu u bixiyo adeegayada caalamiga ah, oo ay kamid tahay Lacag La Bixidda Elektaroonikka ah. Bankiga waxa uu labo xafiis ku leeyahay caasimadda Muqdisho, isaga oo qorshaynaya in howlihiisa uu ku ballaariyo magaalooyinka waaweyn ee Soomaaliya. Marka aad eegto sida uu bankiga u shaqaynayo iyo adeegyada uu bixinayo, waxa uu la heer yahay bankiyada kale ee caalamka ku yaala. Waxaana sidaa Caddeynaya Wasiirka Maaliyadda Soomaaliya Maxamed Ibraahim. “Kani waa Bankigii ugu casrisanaa ee laga furay Soomaaliya. Markii aan soo galay gudaha [Bankiga], waxaan u haystay in aan joogo meel dalka ka baxsan, maxaa yeelay waxaan halkan ku arakay wax alla wixii Banki looga baahnaa. Milkiilayaasha iyo shaqaalaha waxaan ku ammaanayaa howsha wanaagsan ee ay macaamiishooda u diyaariyeen,” ayuu yiri. Furitaanka bankigan ayaa caddeyn buuxda u ah nabadda iyo daganaashiyaha ka jira Soomaaliya tan iyo markii ay soo fara galiyeen Howlgalka Midowga Afrika (AMISOM), kuwaa oo xagjiriinta al-Shabaab ka saaray inta badan dalka. Qiyaaso aan la xiqiijin ayaa tilmaamaya in isticmaalka bankiyada Soomaaliya uu yahay kaliya 3 Boqolkiiba marka la eego 10-ka Milyan ee Soomaalida ah. Mallaayiin Soomaali ah ayaa wali ku tiirsan habka lacag isku xawilidda aan sharciga aheyn ee xawaaladaha. Si kastaba ha ahaatee, iyada oo caalamka xadidayo hab xawilaadda lacagaha aan sharciga aheyn, sababao la xirira ammaanka, ayaa Dowladda Federaalka ee Soomaaliya, waxa ay dadka Soomaaliyeed ku dhiira galinaysaa habka lacag xawilidda tooska ah.