Kolonyayı belki biz bulmadık ama kolonya anlamını bizde buldu.
B
ayramda, seyranda, evde, misafirlikte, hastanede hep o tanıdık koku, o bildik ferahlık karşılıyor insanı. Nostaljik olduğu kadar güncelliğini de kaybetmeyen kolonya geleneğini nasıl da sevdik, ne kadar benimsedik… Limonlusuyla, tütünlüsüyle, lavantasıyla çeşit çeşit kolonya ailelerimizin vazgeçilmez bir ferdi oldu adeta. Kokunun gizemli bir etkisi vardır insan üzerinde. Zaman makinesi gibi alır götürür bizi yıllar öncesine. Hafızamızı tetikler, o anları yeniden yaşatır. Kolonyayı kültürel olarak öyle bir sahiplendik ki, eminim birçok kişi kolonyayı Türklerin icat ettiğini sanıyordur ama işin aslı öyle değil. Almanya’nın Köln şehrinde ortaya çıkan ve bu yüzden de daha sonra bu şehrin ismiyle adlandırılacak olan kolonya, 19. yüzyılın başlarında Fransa tarafından sahiplenilmiş ve “Köln Suyu” anlamına gelen “Eau de Cologne” adını almış. TÜRKLER KOLONYAYI ÇOK SEVDİ... Kolonyanın Osmanlı topraklarına girişi, II. Abdülhamid döneminin ilk yıllarına rastlar. İthal edilen Farina’nın Eau de Cologne’u ülkede çok beğeni topluyordu. Bunun üzerine yerli kolonya üretmek üzere harekete geçildi. İlk ıtriyat fabrikası 1882’de Ahmet Faruki tarafından kuruldu. Faruki o dönemlerde halk tarafından “odikolon” olarak adlandırılan Eau de Cologne’a “kolonya” adını verdi. Daha sonra, 1912 yılında, Süleyman Ferit Eczacıbaşı tarafından İzmir’de üretilen kolonya, Türkiye’de bir sanayi haline geldi. Kolonyanın Türkiye’de gelenekselleşmesinin en önemli mimarlarından biri Eyüp Sabri Tuncer’dir. Kolonyayı markalaştırma çabaları başarılı olmuş ve Cumhuriyet ile yaşıt olan bu markanın halen sevilip sahiplenilmesini sağlamıştır. Eczacıbaşı’nın ürettiği ilk kolonyanın izinde bugünlere gelen Selin Limon kolonyasının ve cam şişesinin, kırmızı etiketiyle Tariş kolonyasının girmediği ev yoktur herhalde. Limon çiçeği kolonyasını Türkiye’de yaygınlaştıran ise Pe-Re-Ja markasıdır. Markanın hangi isimlerin kısaltmasından oluştuğu adeta ulusal Sonbahar 2012 • Altınbaş Life • 19