Maria Pawłowska
POD PRZEWODNIĄ GWIAZDĄ NAUKI
W
90
Pawłowską, którą uzupełniło kilka eksponatów i doświadczenie ilustrujące ruchy Browna. Wystawa w całej okazałości została otwarta 3 września 2017 w Collegium Maius, gdzie była prezentowana do Anna Wojnar
2017 roku minęła 100. rocznica śmierci wybitnego polskiego fizyka Mariana Smoluchowskiego. Rok ten został przez Polskie Towarzystwo Fizyczne ogłoszony Rokiem Smoluchowskiego. Wśród instytucji, które włączyły się w celebrację tego wydarzenia, nie zabrakło Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, które we współpracy z Biblioteką Wydziału Fizyki Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ przygotowało niecodzienną wystawę. Pierwsza jej prezentacja miała miejsce w gmachu Senatu RP, gdzie podczas uroczystej sesji 28 czerwca 2017 przyjęto specjalną uchwałę1, w której przypomniano postać prof. Mariana Smoluchowskiego, a 30 czerwca zorganizowano specjalną konferencję poświęconą temu znamienitemu uczonemu. Najważniejszą częścią wystawy pokazywanej w Warszawie była bogato ilustrowana ekspozycja planszowa, przygotowana przez Macieja Kluzę i Marię
15 października 2017, a od 19 października do 31 grudnia 2017 można ją było oglądać w Bibliotece WFAIS UJ. Tytuł wystawy nawiązywał do słów Smoluchowskiego, który 15 listopada 1915 w liście skierowanym do swego nauczyciela Aloisa Höflera napisał: Wyrzekłem się właściwie już dawno wszelkiej społecznej, politycznej i narodowej działalności: wtedy, gdy po maturze zdecydowałem się obrać naukę za gwiazdę przewodnią. To jest podstawowa zasada, której pozostanę wierny i wobec której muszą ustąpić wszystkie inne względy. Rzeczywiście, Smoluchowski pozostał wierny swej przewodniej gwieździe, ale w jego życiu nie zabrakło miejsca na życie rodzinne, pielęgnowanie pasji czy działalność społeczną. Te wszystkie aspekty jego życia znalazły odzwierciedlenie na wystawie. Mimo że od publikacji ostatniej pracy Mariana Smoluchowskiego upłynęło blisko sto lat, uczony wciąż jest jednym z najczęściej cytowanych polskich naukowców. Tylko w XXI wieku na jego artykuły powoływano się blisko 8000 razy2, a w ciągu ostatnich pięciu lat cytowano je 3084 razy. Na wystawie pokazano rękopisy dwóch najczęściej cytowanych artykułów Smoluchowskiego. Pierwszy z nich, Versuch einer mathematischen Theorie der Koagulationskinetik kolloider Lösungen3, opublikowano w 1917 roku (5532 cytowania), drugi, Drei Vortrage über diffusion. Brownsche bewegung und koagulation
ALMA MATER nr 199 „Gabinet” prof. Mariana Smoluchowskiego