ODESZLI... PROFESOR TADEUSZ ULEWICZ 5
maja 2012 zmarł Tadeusz Ulewicz, emerytowany profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego, historyk literatury i kultury, nauczyciel akademicki, członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności. Urodził się 4 sierpnia 1917 w Radomiu w rodzinie urzędniczej. Dzieciństwo spędził w Krakowie, ukończył II Państwowe Gimnazjum im. św. Jacka, któremu zawdzięczał solidne przygotowanie klasyczne, znajomość łaciny i greki. Debiutował w 1935 roku artykułem poświęconym twórczości Luigiego Pirandella zatytułowanym Laureat Nagrody Nobla (gazetka „Szkolne Czasy” nr 1). Po zdaniu matury w 1935 roku rozpoczął studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Trafił na znakomite seminarium prowadzone przez prof. Stefana Kołaczkowskiego – znawcę twórczości Wyspiańskiego, Mickiewicza, Fredry, Kasprowicza, znamienitego komparatystę. Niezwykle cenił sobie zajęcia z językoznawstwa u prof. Kazimierza Nitscha. Uczęszczał również na wykłady z filologii klasycznej i historii sztuki. W tym okresie aktywnie działał w Kole Polonistów, Sodalicji Akademickiej, uczestniczył w pracach Towarzystwa Studentów UJ „Liga”. Fascynacja poezją sprawiła, że w 1938 roku zdecydował się na debiut poetycki wierszem Ukochałem („Tydzień” nr 39 – dodatek kulturalny „Głosu Narodu”). Już w okresie okupacji, w roku 1940 ukazał się wydany konspiracyjnie pod pseudonimem Przemko Hreczecha tomik zatytułowany O wolność. W czerwcu 1939 otrzymał dyplom magistra. W czasie okupacji Tadeusz Ulewicz mieszkał w Krakowie. Pracował, między innymi, w Instytucie Niemieckiej Pracy Wschodniej, w Instytucie Odona Bujwida – lekarza immunologa, bakteriologa, który założył tu wytwórnię surowic i szczepionek. Praca chroniła go przed wywózką na roboty do Niemiec i dawała okazję do prowadzenia działalności konspiracyjnej.
72
ALMA MATER nr 148-149
Jako członek Związku Walki Zbrojnej szkolił żołnierzy Armii Krajowej, należał do konspiracyjnej katolickiej organizacji Unia, nauczał w ramach tajnej edukacji na poziomie szkoły średniej – prowadził, między innymi, konspiracyjne komplety z literatury, historii, łaciny i języka niemieckiego. W czasie okupacji rozwijał swą twórczość naukową i literacką. Po wojnie – ściągnięty do uczelni przez profesora Pigonia, który go znał z tajnego nauczania, a także i ze studiów – pracę asystencką zaczął od przenoszenia szyb z wojennych pomieszczeń wojskowych przy ul. Garncarskiej na ul. Gołębią 20 i wstawiania ich w okna budynku. Przy ulicy noszącej już z początkiem XVI wieku nazwę Platea Colubarum trzeba było przecież sale wykładowe, także do ćwiczeń, zabezpieczyć przed styczniowym czy lutowym mrozem1. Od 1 kwietnia 1945 został młodszym asystentem w Seminarium Historii Literatury Polskiej. We wrześniu tegoż roku uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy Świadomość słowiańska Jana Kochanowskiego. Z zagadnień psychiki polskiego Renesansu, napisanej pod kierunkiem prof. Stanisława Pigonia. Od 1 września 1950 został starszym asystentem. Stanowisko adiunkta w katedrze Historii Literatury Polskiej na Wydziale Filologicznym UJ objął 1 marca 1953. Habilitował się na podstawie rozprawy Sarmacja, studium z problematyki słowiańskiej XV i XVI wieku. 29 kwietnia 1955 decyzją Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej dla Pracowników Nauki przyznano Tadeuszowi Ulewiczowi stanowisko docenta. Kolejne lata potwierdziły, że z Jego osobą wiązano przyszłość uniwersyteckiej Katedry Historii Literatury Polskiej. W Archiwum UJ znajduje się wniosek ówczesnego kierownika tej Katedry, prof. Wacława Kubackiego, poparty przez radę Wydziału Filologicznego, który stał się podstawą wystąpienia ówczesnego rektora UJ prof. Zygmunta Grodzińskiego do Departamentu Studiów Uniwersyteckich Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego
Jerzy Sawicz
(4 sierpnia 1917 – 5 maja 2012) w sprawie zwolnienia z zajęć dydaktycznych i organizacyjnych do połowy wymiaru w roku akademickim 1957/1958. Po śmierci prof. Juliusza Kleinera – pisał rektor UJ – i wobec powtarzających się zasłabnięć prof. Stanisława Pigonia Katedra Historii Literatury Polskiej musi w najkrótszym czasie przygotować się do zastąpienia zgasłego profesora i do stworzenia rezerwy na wypadek choroby drugiego seniora polonistyki krakowskiej. Prośba o obniżkę godzin pensum miała pozwolić doc. Ulewiczowi ukończyć prace, które będą podstawą do wystąpienia z wnioskiem o tytuł profesora nadzwyczajnego. W następnych latach niezwykle aktywna praca dydaktyczna i organizacyjna wypełniała jednak większość czasu Tadeusza Ulewicza. Tytularnym profesorem nauk humanistycznych został w 1967 roku, profesorem zwyczajnym nauk humanistycznych w roku 1980. W roku akademickim 1971/1972 i od jesieni 1974 aż do momentu przejścia na emeryturę kierował Zakładem Literatury Staropolskiej i Oświeceniowej w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Profesor jest autorem ponad pięciuset rozpraw naukowych, w tym kilkunastu książek, poświęconych średniowiecznej i wczesnonowożytnej kulturze i literaturze europejskiej i polskiej. To jeden z najwybitniejszych znawców twórczości Jana Kochanowskiego, drukarstwa staropolskiego (m.in. za książkę Wśród impressorów krakowskich doby Renesansu, 1977, otrzymał Nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki oraz Nagrodę Miasta Krakowa), oddziaływania idei sarmatyzmu w kulturze staropolskiej oraz powiązań kulturalnych polsko-włoskich. Profesor badał historię rodzimej i europejskiej polonistyki (m.in. Konterfekty, sylwetki, cienie. Z dziejów filologii w Polsce, 1997). Pod jego redakcją ukazały się Dzieje Katedry Historii Literatury Polskiej w Uniwersytecie Jagiellońskim (1966). Swe studia i rozprawy publikował na łamach najważniejszych pism