N
auczanie zdalne na Uniwersytecie Jagiellońskim było nie tylko chwilowym, jednosemestralnym doświadczeniem (w roku akademickim 2019/2020), ale okazało się systemem pracy, który przeorganizował proces dydaktyki, zmuszając zarówno prowadzących zajęcia, studentów, jak i administrację do zmiany dotychczasowych praktyk i zdobywania zupełnie nowych doświadczeń. Osiągnięcia edukacyjne studentów zależą w oczywisty sposób od jakości procesu kształcenia. Na jego jakość wpływa wiele czynników: kompetencje prowadzącego, styl nauczania, motywacja studenta i nauczyciela akademickiego, materiały dydaktyczne, ale też tryb kształcenia. Badanie, realizowane od lipca do grudnia 2020 roku przez zespół ekspertów z Centrum Ewaluacji i Analiz Polityk Publicznych UJ (jednostka Wydziału Filozoficznego) na zlecenie rektora UJ prof. Wojciecha Nowaka i rektora UJ prof. Jacka Popiela, dotyczyło wielu aspektów związanych ze zdalnym nauczaniem w semestrze letnim 2020 roku. Oprócz identyfikacji wyzwań i dobrych praktyk, rozwiązań, które zastosowano w tym okresie, interesujące było także znalezienie odpowiedzi na pytanie w jakim zakresie fakt przejścia na zdalne nauczanie w czasie pandemii miał wpływ na osiągane efekty uczenia. W badaniu postawiono następujące pytania: Jak zorganizowano proces dydaktyczny w czasie pandemii? Jaka jest ocena jakości nauczania zdalnego? Jak wyglądał monitoring i ewaluacja efektów nauczania w czasie pandemii? W jaki sposób weryfikowano efekty uczenia podczas zdalnego nauczania (co się zmieniło w porównaniu z czasem przed pandemią)? W projekcie wykorzystano unikatową metodologię składającą się z czterech etapów.
44
ALMA MATER nr 222–223
Badaniem objęty został cały Uniwersytet, wszystkie 16 wydziałów. W ramach poszczególnych etapów: • Analizowano dane z zasobów wewnętrznych UJ (badania: Barometr Satysfakcji Studentów, Badanie Nauczycieli Akademickich, Ocena Zajęć Dydaktycznych, a także raporty z platform MS TEAMS, PEGAZ) oraz wyniki zajęć (oceny i zaliczenia). Analizą objęto 4215 kursów. • Przeprowadzono rozmowy z przedstawicielami władz 16 wydziałów UJ. W rozmowach wzięli udział dziekani lub prodziekani i wydziałowi pełnomocnicy/ koordynatorzy odpowiedzialni za działania ewaluacyjne i/lub za doskonalenie efektów uczenia. Łącznie w tym etapie wzięło udział 25 osób. • Do szczegółowej analizy wybrano tylko 10 kursów, z różnych wydziałów. W rozmowach on-line udział wzięło 14 prowadzących, których pytano o doświadczenia nauczania zdalnego z semestru
letniego oraz organizację zajęć w trwającym semestrze. Przeprowadzono rozmowy (w formie miniwywiadów) z 17 studentami. • W końcowym etapie, w celu oceny realizacji uczenia w trybie zdalnym w semestrze letnim przez prowadzącego i studentów oraz oceny zmian w zakresie weryfikacji efektów uczenia, połączono techniki badań: wywiady oraz internetowe badania sondażowe. W części badań sondażowych udział wzięło 185 respondentów. JAK UCZONO W CZASIE PANDEMII? Praktycznie natychmiastowo – po wprowadzeniu lockdownu – na Uniwersytecie dokonano zmiany formy zajęć dydaktycznych, przenosząc je z sal wykładowych na kanały internetowe. Ostateczny wybór formy realizacji konkretnych zajęć należał do prowadzących kursy – mogli dowolnie wybrać sposób komunikowania się ze studentami (spotkania synchroniczne on-line
Katarzyna Wojciechowska
SCHOLARIS
KSZTAŁCENIE ZDALNE NA UJ W CZASIE PANDEMII – WYZWANIA I DOBRE PRAKTYKI
