EPILOGI - MIXANISMOI XRIMATOS (Nov. 2010) by DIGITAL PUBLISHING

TMENT • DEVELOPMENT � VALUE � ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ • ΕΤΟΣ 20ο • ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010

Χρόνια ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Οι Έλληνες Τραπεζίτες & µάχη της Oικονοµίας η µεγάλη

follow link

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2009

π ε ρ ι ε χ ο µ ε να ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

08. Από τον εκδότη 10. Παγκόσµια οικονοµία STRESS TESTS ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗ

12. Παγκόσµια οικονοµία

Θεοφάνους 19, 115 23 Αθήνα Τηλ.: 210 64 01 850 Fax: 210 64 24 850 email: a@allmedia.gr web: www.epilogimag.gr ή www.επιλογη.gr

ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΤΗΣ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑΣ

14. Ελληνική οικονοµία ΣΤΕΡΝΗ ΜΟΥ ΓΝΩΣΗ

EΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

16. Ελληνική οικονοµία

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΘΩΜΗ ΜΕΛΙΔΟΥ

ΑΛΛΟ ΕΥΡΩΠΗ, ΑΛΛΟ ΕΛΛΑΔΑ

18. Τράπεζες–Διεθνή

ΣΥΝΤΑΞΗ Tηλ. 210 64 01 852 email: press@allmedia.gr

ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Tηλ. 210 64 23 688 email: marketing@allmedia.gr

20. Τράπεζες–Διεθνή ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

36. Οικονοµική κρίση ΕΚΤΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Από τον Κώστα Καλλωνιάτη

Χρόνια

ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

σελ.: 20

40. Κόσµος ΟΙ ΣΥΛΛΕΚΤΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

Από τον Αντώνη Λιβιεράτο

44. Οικονοµία–Ελλάδα ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΡΑΠΕΖΙΤΕΣ & Η ΜΕΓΑΛΗ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Από την Ευαγγελία Παπαϊωάννου

50. Οικονοµία–Ανάπτυξη ΣΤΟ ΠΑΡΑ ΠΕΝΤΕ

Συνέντευξη του Κώστα Μητρόπουλου, προέδρου δ.σ. της Eurobank EFG Equities στη Θώµη Μελίδου.

54. Banking ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ

a la française

Συνέντευξη του Κωνσταντίνου Βαρλαµίτη, διευθυντή ανάπτυξης προϊόντων της Εµπορικής Τράπεζας στον Μάκη Ντόβολο.

58. Retail Banking ΤΟ ΝΕΟ ΔΟΓΜΑ

Συνέντευξη του Στέλιου Πιρπινιά, επικεφαλής λιανικής τραπεζικής & marketing της HSBC Ελλάδας στην Έλενα Ερµείδου.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2009

62. Retail Banking

TMENT • DEVELOPMENT � VALUE � ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

ΕΤΟΣ 20Ο ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010

VALUE FOR MONEY

Άρθρο του Α. Γιαννήση, deputy retail director της Marfin Egnatia Bank.

64. Retail Banking ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΑΙ ΑΕΙ ΔΙΔΑΣΚΟΜΕΝΟΣ

Συνέντευξη του Δηµήτρη Ρωµοσσιού, αναπληρωτή διευθύνοντα συµβούλου της Millennium Bank στην Έλενα Ερµείδου.

66. Retail Banking ΤΟ ΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΜΕΡΑΣ ΣΤΟ ΓΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑΣ

Συνέντευξη του Κωνσταντίνου Αθανασιάδη, διευθυντή ιδιωτών & ανάπτυξης της FBB Bank στην Έλενα Ερµείδου.

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Tηλ. 210 64 01 850 email: sindromes@allmedia.gr ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Tηλ. 210 64 01 850 email: logist@allmedia.gr ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΝΔΡΙΑΝΕΣΗΣ, ΘΑΝΑΣΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ, ΕΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ, ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΛΩΝΙΑΤΗΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΡΔΕΡΑΣ, ΣΙΜΟΣ ΚΟΣΜΕΤΑΤΟΣ, ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΥΡΙΔΗΣ, ΜΑΚΗΣ ΝΤΟΒΟΛΟΣ, ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΗΓΑΣ

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΜΑΡΙΝΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΦΛΩΡΑ ΛΕΝΟΥ ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΛΙΤΣΑ ΦΡΑΓΚΟΥ ART DIRECTOR ALLMEDIA CREATIVE ΑΤΕΛΙΕ Α. ΠΑΠΑΔΕΑ, Μ. ΚΟΥΦΟΥΔΑΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΤΑΥΡΑΚΗΣ ΤΑΧΥΔΙΑΝΟΜΗ: MASS COURIER ΔΙΑΝΟΜΗ ΠΕΡΙΠΤΕΡΩΝ: ΕΛΛ. ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Ξ. ΤΥΠΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΛΤΑ: 1260 ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ALLMEDIA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ A.E. Απαγορεύεται η αναδηµοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, µερική ή περιληπτική, κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχοµένου του εντύπου µε οποιονδήποτε τρόπο, µηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλον, χωρίς πρoηγούµενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόµος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα. Τιµή πώλησης: 7 €

follow link

π ε ρ ι ε χ ο µ ε να ΕΤΟΣ 20Ο ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2010

70. Banking–Εξωστρέφεια

ινη Πράστυξη ανάπ

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΜΥΣΤΙΚΑ

Από τον Μάκη Ντόβολο

74. Banking–Εξωστρέφεια ΩΡΑ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

Συνέντευξη του Γιώργου Μαρίνου, επικεφαλής της γενικής διεύθυνσης Corporate Banking Group της Eurobank EFG στον Μάκη Ντόβολο.

76. Νεοκαπιταλισµός Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ

Συνέντευξη του Ντοµινίκ Μπίντερµαν, διευθυντή του Ethos Fund.

80. Banking ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Από τον Μάκη Ντόβολο

82. Banking GREEN BANKING

Συνέντευξη του Σταύρου Ιωάννου, γενικού διευθυντή εργασιών, τεχνολογίας και οργάνωσης της τράπεζας Eurobank EFG στον Μάκη Ντόβολο.

86. Wealth Management ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ & ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΡΙΣΚΟ

Συνέντευξη του Δηµοσθένη Αρχοντίδη, γενικού διευθυντή /Head of Group of Private Banking της Eurobank EFG στη Θώµη Μελίδου.

90. Factoring

94. Tech Banking ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ SOCIAL MEDIA

Άρθρο του Σωτήρη Συρµακέζη, αναπληρωτή γενικού διευθυντή της winbank της Τράπεζας Πειραιώς.

96. Banking–Τεχνολογία TECH SPIRIT

Συνέντευξη του Νίκου Πετρακόπουλου, διευθύνοντος συµβούλου της Mellon Technologies στον Παναγιώτη Ανδριανέση.

100. Tech Banking

ΡΕΥΣΤΟmania

Άρθρο του Γιώργου Καραγιαννόπουλου, γενικού διευθυντή της Eurobank EFG Factors.

ΜΕΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟΥ

Συνέντευξη του Εµµανουήλ Λεµονάκη, διευθυντή του γραφείου της Saxo Bank σε Ελλάδα και Κύπρο στον Μάκη Ντόβολο.

104. Banking–Επικοινωνία Η ΑΡΕΤΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ

7ζι0κή

Τραπε εια φ εξωσ τρέ

Από τον Δηµήτρη Κορδερά

112. Insurance ΕΞΩ ΒΡΕΧΕΙ, ΜΕΣΑ ΟΧΙ

Συνέντευξη του Τριαντάφυλλου Λυσιµάχου, γενικού διευθυντή ασφαλιστικών εργασιών της Τράπεζας Πειραιώς στην Έλενα Ερµείδου.

116. Insurance ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2009

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ

Συνέντευξη του ο Giuseppe Zorgno, διευθύνοντα συµβούλου της Chartis στην Έλενα Ερµείδου.

118. Insurance Η ΚΙΒΩΤΟΣ ΤΗΣ ΥΦΕΣΗΣ & ΟΙ ΝΕΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

Συνέντευξη του Γιώργου Κώτσαλου, διευθύνοντα συµβούλου της Interamerican στην Έλενα Ερµείδου.

120. Insurance ΣΤΑΘΕΡΗ ΑΞΙΑ

Συνέντευξη του Βασίλη Λυµπέρη, διευθυντή του Τµήµατος Προσωπικών Ατυχηµάτων και Υγείας της Alico στην Έλενα Ερµείδου.

follow link

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2009

ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΚΔΟΤΗ 20 Χρόνια ΜΧ

Πειράµατα πολιτικής

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Σηµαντική εξέλιξη αποτελεί η ενίσχυση των απόψεων για φορολόγηση των βραχυπρόθεσµων διασυνοριακών χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών, δικαιώνοντας τον James Tobin που πρώτος την πρότεινε, ώστε να καταστεί ακριβότερη για τους επενδυτές η συµπεριφορά αγέλης που χαρακτηρίζει τις αγορές.

Tέτοια εποχή, πέρυσι, οι εκτιµήσεις µιλούσαν για δειλή έξοδο της παγκόσµιας οικονοµίας από την ύφεση που προκάλεσε η χρηµατοπιστωτική κρίση. Σήµερα τα προβλήµατα στην παγκόσµια οικονοµία είναι διαφορετικά. Από τη µία πλευρά η αβεβαιότητα για τη διατηρησιµότητα της ανάκαµψης βαραίνει στο σκηνικό, καθώς η επιβράδυνση είναι πλέον βέβαιη στις µεγάλες ανεπτυγµένες οικονοµίες. Από την άλλη πλευρά, στις κεφαλαιαγορές δύο είναι τα θέµατα. Πρώτο, οι νέοι αυστηρότεροι κανόνες κεφαλαιακής επάρκειας στις τράπεζες που θα κάνουν τη χρηµατοδότηση της ανάκαµψης ακριβότερη, η η οποία και θα χορηγείται µε φειδώ, όπως τονίζουν οι τραπεζίτες. Δεύτερο, και αναδυόµενο θέµα, τα χαµηλά επιτόκια στις ανεπτυγµένες οικονοµίες που δηµιουργούν συνθήκες νέας φούσκας στις αγορές των αναδυόµενων. Το πρόβληµα της παγκόσµιας οικονοµίας έχει ήδη περάσει στο τρίτο στάδιο: από τη χρηµατοπιστωτική κρίση και την ύφεση στο πρόβληµα των κρατικών χρεών και τις ανησυχίες για ένα νέο επεισόδιο τύπου Ελλάδας που µπορεί να αναστατώσει τις αγορές. Οι οποίες το επόµενο διάστηµα θα υποδεχθούν τις τεράστιες εκδόσεις κρατικών οµολόγων που σχεδιάζουν οι κυβερνήσεις για να χρηµατοδοτήσουν ελλείµµατα και χρέη. Στο πλαίσιο αυτό πολύ σηµαντικό θέµα, που σε θεσµικό επίπεδο τέθηκε πρόσφατα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ό έλεγχος των οίκων αξιολόγησης που µε τις εκθέσεις τους θέτουν στο έλεος των αγορών χώρες και κυβερνήσεις. Ακόµα, σηµαντική εξέλιξη, που εστιάζει στον έλεγχο της δυναµικής των µηχανισµών του χρήµατος για την αποσταθεροποίηση των οικονοµιών, αποτελεί η διστακτική ενίσχυση των απόψεων για φορολόγηση των βραχυπρόθεσµων διασυνοριακών χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών, δικαιώνοντας τον James Tobin του πανεπιστηµίου Yale που ήταν ο πρώτος που την πρότεινε, ώστε να καταστεί ακριβότερη για τους επενδυτές η συµπεριφορά αγέλης που χαρακτηρίζει τις αγορές, µε τα cliff effects που συνεπάγεται, δηλαδή την απότοµη καταβαράθρωση της αξίας των οµολόγων, άλλων τίτλων και νοµισµάτων. Στο περιβάλλον αυτό δύο είναι τα πειράµατα: • Στη µεν παγκόσµια οικονοµία σε εξέταση είναι η έκβαση του πειράµατος ποσοτικής χαλάρωσης στις ΗΠΑ που θα επηρεάσει όλους. • Στην Ευρώπη η συγχρονισµένη µείωση των δηµοσίων ελλειµµάτων και η επίπτωσή της στην ανάκαµψη. Ειδικότερα στην Ελλάδα το πείραµα είναι πώς η απότοµη µείωση των ελλειµµάτων του δηµοσίου τελικά θα επιτρέψει την ανάκαµψη. Έχοντας υπόψη ότι την εικόνα επιβαρύνει το γεγονός ότι η κρίση χρέους οδήγησε σε προβλήµατα τις τράπεζες που πέρα από τη δοκιµασία της ύφεσης στις δραστηριότητές τους πληρώνουν το τίµηµα των προβληµάτων της χώρας µε τον αποκλεισµό τους από τις χρηµαταγορές. Η Ελλάδα βέβαια δεν έχει άλλη επιλογή παρά να πορευτεί µε αντίθετους ανέµους.

Οι Μηχανισµοί του Χρήµατος συµπληρώνουν φέτος τα 20 χρόνια τους. Η επετειακή αυτή έκδοση εκτός από τον παλµό της χρηµατοπιστωτικής αγοράς παρουσιάζει τις απόψεις σηµαντικών προσωπικοτήτων του χώρου όπως αυτές παρουσιάστηκαν στις σελίδες της στη διάρκεια της εικοσαετίας. Απόψεις που περιγράφουν την πορεία της χώρας µέσα από τα µάτια εκείνων που κινούσαν τα νήµατα στην καρδιά των µηχανισµών του χρήµατος. Γιατί οι µηχανισµοί αυτοί, σήµερα περισσότερο από ποτέ, είναι εκείνοι που αντανακλώντας τις ανεπάρκειες και τα ισχυρά σηµεία της πολιτικής κάθε χώρας, απότοµα προσγειώνουν στην πραγµατικότητα. Ευαγγελία Παπαϊωάννου

follow link

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Κόσµος

Stress tests οικονοµικής πολιτικής

Ανάκαµψη και δηµόσια χρέη, οι προτεραιότητες των µεγάλων του κόσµου. Οι συνταγές οικονοµικής πολιτικής δοκιµάζονται µε αβέβαιο αποτέλεσµα.  ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΜΧ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

δ 10

Δύο είναι τα θέµατα που απασχολούν τις κυβερνήσεις των ανεπτυγµένων χωρών: Tο πρώτο πώς θα διασφαλιστεί η ανάκαµψη των οικονοµιών τους. Το δεύτερο, πως θα περιορίσουν τα τεράστια δηµόσια χρέη, ώστε να µην βρεθούν ποτέ σε θέση ανάλογη µε των χωρών της περιφέρειας της Ευρωζώνης, οι οποίες µε αφορµή την Ελληνική κρίση χρέους, κινδύνευσαν να χάσουν την εµπιστοσύνη των επενδυτών στα οµόλογά τους. Όσον αφορά το πρώτο, οι αβεβαιότητες είναι µεγάλες. Γνωρίζοντας ότι έχουν σχεδόν εξαντλήσει τα δηµοσιονοµικά περιθώρια για την τόνωση των οικονοµιών τους, προχωρούν µε διστακτικά βήµατα στη µείωση των ελλειµµάτων τους για να µην υπονοµεύσουν την ανάκαµψη που περιβάλλεται από αβεβαιότητες. O ρυθµός ανάπτυξης της Ευρωζώνης εκτιµάται στο 1,7% για φέτος µε περίπου ανάλογο ρυθµό και το 2011. Ωστόσο ο ρυθµός αυτός κρύβει µεγάλες διαφορές. Από τη µια πλευρά η Γερµανία, η οποία επανήλθε στο προσκήνιο ως ο δυναµικός πυλώνας της, µε τον ρυθµό ανάπτυξης φέτος στο 3,3%, σε µια ανάκαµψη που βασίζεται κατά κύριο λόγο στις εξαγωγές του προηγµένου τεχνολογικά και ανταγωνιστικού βιοµηχανικού της τοµέα. Η δραστηριότητα στη Γερµαν ική βιοµηχαν ία εξαρτάται από τις διακυµάνσεις της ζήτησης σε ΗΠΑ, Κίνα και αλλού, παράγοντες που ε ν ισ χύουν

την αβεβαιότητα για τις εξελίξεις το επόµενο διάστηµα. Ηπιότερη είναι η ανάκαµψη στη Γαλλία και την Ιταλία, µε µόνη την Ισπανία από τις µεγάλες οικονοµίες της Ευρωζώνης σε ύφεση φέτος. Η Ιρλανδία, που βρέθηκε στη δίνη της κρίσης των κρατικών οµολόγων την περασµένη άνοιξη, και για την οποία συζητείται το ενδεχόµενο προσφυγής στον Ευρωπαϊκό Μηχανισµό Στήριξης, βρίσκεται σε ύφεση, µε µείωση του αεπ της φέτος 0,9%. Όµως και γι αυτή προβλέπεται έξοδος από την ύφεση το 2011, έτος κατά το οποίο µόνο η Ελλάδα προβλέπεται να είναι σε ύφεση. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στις ΗΠΑ, η οικονοµία ανακάµπτει, µε δυναµική ανάλογη της Γερµανίας, µε τον ρυθµό ανάπτυξης στο 2,6% φέτος και µε πρόβλεψη 2,3% το 2011. Στην Ιαπωνία, η φετινή άνοδος του αεπ κατά 2,8% προβλέπεται να επιβραδυνθεί στο 1,5% για το 2011 και, καθώς βλέπει να εξαντλούνται οι επιπτώσεις του προηγούµενου πακέτου στήριξης της οικονοµίας, προχωρά σε νέο 65 δισ. δολ., συνεχίζει την πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης µε νέες αγορές κρατικών χρεογράφων από τις τράπεζες 60 δις δολ. και µηδενίζει το επιτόκιο παρέµβασής της από το 0,1% για να παράσχει ακόµα φθηνότερη ρευστότητα στην οικονοµία. Στον πόλο των αναδυόµενων οικονοµιών, η Κίνα, η Ρωσία, η Βραζιλία και η Ινδία (και σε µικρότερο βαθµό οι µικρότερες, Τουρκία και Νότια Αφρική) αναπτύσσονται δυναµικά, έχοντας βγει σχεδόν αλώβητες από τη χρηµατοπιστωτική και την ύφεση της περασµένης διετίας, ενισχύοντας τη θέση τους στο διεθνές σκηνικό. Αποτελούν την ατµοµηχανή της παγκόσµιας ανάπτυξης. Σύµφωνα µε την Παγκόσµια Τράπεζα το 2015 οι οικονοµίες τους θα έχουν ξεπεράσει σε µέγεθος εκείνες των ανεπτυγµένων χωρών. Το ΔΝΤ προβλέπει παγκόσµια ανάπτυξη 4,8% το 2010 και 4,2% το 2011, 2,7% για τις ανεπτυγµένες το 2010 και 2,2% το 2011 και 7% και 6% για τις αναπτυσσόµενες αντίστοιχα.

ασφάλειες ζωής & σύνταξης

ασφάλειες προσωπικού ατυχήματος

ασφάλειες πλοίων & σκαφών αναψυχής

ασφάλειες μεταφορών

ασφάλειες πυρός

ασφάλειες αυτοκινήτων

ασφάλειες αστικής ευθύνης

οδική βοήθεια

MINETTA INTERPARTNER ASSISTANCE

τεχνικές ασφαλίσεις

Για περισσότερα από 50 χρόνια, έχετε δίπλα σας έναν σύμμαχο ζωής. Για περισσότερα από 50 χρόνια, η ΜΙΝΕΤΤΑ βρίσκεται κοντά σας σε κάθε σας ανάγκη. Με ολοκληρωμένα προγράμματα, σας καλύπτει αξιόπιστα και υπεύθυνα, αποζημιώνοντας αμέσως. Αυτή είναι η δέσμευση της ΜΙΝΕΤΤΑ, της μεγάλης ελληνικής ασφαλιστικής: να είναι πάντα δίπλα σας, ό,τι κι αν τύχει. Κι αυτό το ζείτε εδώ και 50 χρόνια… Και θα το ζήσουν και τα παιδιά και τα εγγόνια σας. Σίγουρα.

Κεντρικά Γραφεία: Λ. Συγγρού 193 – 195 & Χρ. Σμύρνης 2 Ν. Σμύρνη 17121 Τηλ. Κέντρο: 210 9309500-99 Fax: 210 9314542 e-mail: info@minetta.gr www.minetta.gr

follow link

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Κόσµος

Το σύµπαν της αβεβαιότητας

Αβεβαιότητες µε λίγες µόνο βεβαιότητες. Οι δεξαµενές σκέψεις του κόσµου σε διαρκή µάχη µε ζητούµενο µία δυναµική επανεκκίνηση της παγκόσµιας οικονοµίας.  ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΜΧ

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΑΓΚΩΝΕΙ!

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Χαρακτηριστική η έκφραση της Γαλλίδας υπουργού Οικονοµικών Κριστίν Λαγκάρντ, ανακοινώνοντας νέες περικοπές δαπανών και αύξηση φόρων που θα ελαφρύνουν τον προϋπολογισµό κατά 50 δισ. ευρώ «Une fois mordu, timide la seconde» (Αν σε δαγκώσουν µια φορά, την επόµενη είσαι πιο προσεκτικός).

Κοινός παρονοµαστής όλων των αβεβαιοτήτων σήµερα είναι τα υψηλά δηµόσια χρέη και ότι ένα επεισόδιο τύπου Ελλάδας, µπορεί να οδηγήσει σε µεγάλη αποσταθεροποίηση. Έτσι, οι κυβερνήσεις περιορίζουν σταδιακά τα ελλείµµατά τους, έχοντας υπόψη ότι η εµπιστοσύνη των επενδυτών στα οµολογά τους είναι ευαίσθητη και ευµετάβλητη. Στις ΗΠΑ, η επιβράδυνση και ο κίνδυνος αποπληθωρισµού (µε τον πληθωρισµό µόλις στο 0,9%) θορυβούν τον πρόεδρο της Fed, Μπεν Μπερνάνκε. Ο οποίος δηλώνει έτοιµος για ένα νέο γύρο ποσοτικής χαλάρωσης µε νέες αγορές κρατικών οµολόγων, για να ενισχύσει τη ρευστότητα των τραπεζών, να διοχετευθούν δάνεια στις επιχειρήσεις και να µειωθούν τα µακροπρόθεσµα επιτόκια (που κινούνται αντίθετα µε τις τιµές των οµολόγων που αυξάνονται όσο αυξάνεται η ζήτηση γι’ αυτά), ώστε να είναι φθηνότερος ο δανεισµός για κατανάλωση και επενδύσεις. Αυτά ενόσω υπάρχει αβεβαιότητα για την αποτελεσµατικότητα της ποσοτικής χαλάρωσης, στις τωρινές συνθήκες πολύ χαµηλού πληθωρισµού, καθόσον αν εδραιωθεί η προσδοκία ακόµη χαµηλότερου πληθωρισµού

θα οδηγήσει σε αναβολή δαπανών από τους καταναλωτές και σε αποτυχία το πρόγραµµα. Έτσι, το κλειδί για τη Fed είναι η επικοινωνία στην οικονοµία ότι θα διασφαλίσει ένα µέτριο επίπεδο πληθωρισµού. Συγχρόνως, η ποσοτική χαλάρωση θα οδηγήσει σε νέα αποδυνάµωση του δολαρίου που θα καταστήσει πιο απρόθυµη την Κίνα να επιτρέψει την ανατίµηση του γουάν, µε συνέπεια την ένταση του χάσµατος µεταξύ πλεονασµατικών χωρών της Ασίας και της ελλειµµατικής Δύσης. Στην Ιαπωνία, µε το γιεν σε υψηλά 15 ετών έναντι του δολαρίου, η κυβέρνηση παρεµβαίνει για να αποτρέψει περαιτέρω ενίσχυσή του. Στο περιβάλλον αυτό αναδύεται ένας «κρυφός» πόλεµος νοµισµάτων µε την υποχώρηση του δολαρίου να θέτει σε κατάσταση συναγερµού πολλές χώρες. Η Ιαπωνία, η Νότιος Κορέα, η Βραζιλία και άλλες παρεµβαίνουν στην αγορά συναλλάγµατος ή µε άλλα µέτρα (η Βραζιλία διπλασίασε τον φόρο στις αγορές οµολόγων από ξένους για να περιορίσει τις εισροές κεφαλαίων) για να αποτρέψουν την ενίσχυση των νοµισµάτων τους που θα πλήξει τις εξαγωγές. Πώς όµως µπορεί να αποδώσουν οι στρατηγικές αυτές όταν πάρα πολλές χώρες συγχρόνως στοχεύουν σε χαµηλότερες ισοτιµίες και εξαγωγές και πολύ λίγες επιτυγχάνουν να τονώσουν την εγχώρια ζήτηση; Οι ΗΠΑ πιέζουν την Κίνα να επιτρέψει µεγαλύτερη ανατίµηση του γουάν. Σε απάντηση, ο κεντρικός τραπεζίτης Ζου Ξιαοτσουάν κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι µε την εξαιρετικά χαλαρή νοµισµατική πολιτική τους πληµµυρίζουν µε ρευστότητα τις αναδυόµενες οικονοµίες, καθώς οι επενδυτές αναζητούν υψηλότερες αποδόσεις, µε κινδύνους αποσταθεροποίησής τους καθώς οι εισροές αυτές είναι ιδιαίτερα ευµετάβλητες. Από το Eurogroup, ο Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, τονίζει ότι η υποχώρηση του δολαρίου δεν ανταποκρίνεται στα θεµελιώδη οικονοµικά δεδοµένα. Οι αβεβαιότητες αυτές θορυβούν κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισµούς που αποτελούν τις δεξαµενές σκέψεις της παγκόσµιας οικονοµίας. Συνεπώς, η οδός για τη σταθερότητα είναι ακόµα σε αναζήτηση.

follow link

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ελλάδα

Στερνή µου γνώση

Πριν δέκα χρόνια η συµµετοχή στο ευρώ θεωρήθηκε ασπίδα προστασίας, σήµερα διαπιστώνουµε ότι αυτό δεν ισχύει, και µε δικές µας ευθύνες. Η αλήθεια κάπου στη µέση!  ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΜΧ

ΑΣΤΑΘΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Όταν πριν δέκα χρόνια η Ελλάδα έγινε µέλος της Ευρωζώνης, η γενικευµένη εντύπωση ήταν ότι το κοινό νόµισµα θα αποτελούσε ασπίδα προστασίας για τη χώρα, αφού δεν θα είχε πρόβληµα στη χρηµατοδότηση των µόνιµα ελλειµµατικών συναλλαγών της µε το εξωτερικό και θα απαλλασσόταν από τις πιέσεις στο εθνικό της νόµισµα. Αυτά όταν το έλλειµµα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών κυµαινόταν µεταξύ 3% και 8% του ακ. εγχώριου προϊόντος της χώρας και µόνο το 1985 έφθασε στο 10%. Με την εικόνα να αλλάζει δραµατικά από το 2000, οπότε αυξανόταν συνεχώς για να φθάσει το 14% τη διετία 2007-08 διαπιστώσαµε την άλλη πλευρά του νοµίσµατος. Ότι όταν µια χώρα συµµετέχει σε κοινό νόµισµα, και συγχρόνως έχει υψηλά ελλείµµατα, οι ανησυχίες των επενδυτών για τη δυνατότητά της να αποπληρώσει τα χρέη της µεταφέρονται στους όρους δανεισµού της. Κάτι που έζησε η χώρα από τις αρχές του 2010. Ακόµη και τώρα, µετά την υπογραφή του Μνηµονίου µε την ΕΕ και το ΔΝΤ, η διαφορά απόδοσης των ελληνικών κρατικών οµολόγων από τα γερµανικά, που αποτελούν και το επίπεδο αναφοράς, είναι 7 ποσοστιαίες µονάδες περίπου, απαγορευτική για οποιαδήποτε σκέψη επιστροφής της χώρας στις αγορές για άντληση κεφαλαίων.

Τα ελλείµµατα στην κρατική διαχείριση συµβαδίζουν µε τα εξωτερικά, και αν προσθέσουµε και το γεγονός ότι η Ελλάδα χρωστά στο εξωτερικό περίπου το 85% του ετήσιου παραγόµενου προϊόντος της (αυτή είναι η καθαρή διεθνής επενδυτική θέση της χώρας) γίνεται φανερό ότι η χώρα κινείτο σε συνθήκες ασταθούς ισορροπίας. Με αναµενόµενο τον κλονισµό της εµπιστοσύνης στα ελληνικά οµόλογα, στον οποίο συµβάλλαµε µε τη δηµοσιοποίηση των προβληµάτων µας και τις συνεχείς αναθεωρήσεις των στοιχείων για τα οικονοµικά µας. Η µόνιµη ελλειµµατικότητα των εξωτερικών συναλλαγών -που ως ένα βαθµό δικαιολογείται σε µια αναπτυσσόµενη χώρα- υπέκρυπτε σηµαντικές αδυναµίες. Έναν αδιαφανή δηµόσιο τοµέα ο οποίος σπαταλούσε το χρήµα του Έλληνα φορολογούµενου, και µιας διαχείρισης που έβλεπε βραχυπρόθεσµα και αγνοούσε το αυτονόητο, ότι τα χρέη κάποτε πρέπει να πληρωθούν. Και µια οικονοµική οργάνωση που έκλεινε τα µάτια στις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές ώστε η χώρα να µπορεί να παράγει ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες και να παρακολουθεί τις εξελίξεις στο διεθνές σκηνικό. Έτσι, φθάσαµε στα δέκα χρόνια της συµµετοχής µας στο ευρώ να έχουµε απώλειες ανταγωνιστικότητας 20-25%, σύµφωνα µε την Τράπεζα της Ελλάδος. Το θέµα είναι πως θα πορευτούµε από εδώ και στο εξής. Με την οικονοµία σε ύφεση, την αγορά σε συνθήκες πιστωτικής ασφυξίας, τους ανέργους στις 600 χιλ., η δυνατότητα της κυβέρνησης να εισπράξει τα φορολογικά έσοδα που απαιτούνται για να πετύχει τον στόχο µείωσης του δηµόσιου ελλείµµατος στο 7,8% του αεπ περιορίζονται. Περικόπτει συνεπώς ακόµη περισσότερο τις δαπάνες και καθυστερεί πληρωµές οφειλοµένων, κάτι που επισηµαίνει το ΔΝΤ ως παράγοντα ανησυχίας. Για το 2011 στόχος είναι το δηµόσιο έλλειµµα να περιοριστεί στο 7% του αεπ µε αύξηση των εσόδων κατά 7%. Στόχοι δύσκολα επιτεύξιµοι σε µια οικονοµία όπου το ονοµαστικό αεπ θα µειωθεί 1,7%.

follow link

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ελλάδα

Άλλο Ευρώπη, άλλο Ελλάδα

Οι συνταγές σταδιακής µείωσης των ελλειµµάτων στην Ευρώπη θα λειτουργούσαν. Στην Ελλάδα, δεν µπορεί να εφαρµοστούν. Μόνη διέξοδος, η επιµήκυνση της διάρκειας των δανείων που έλαβε η χώρα µέσω του Μνηµονίου.  ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΜΧ

ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Την επόµενη διετία οι λήξεις οµολόγων είναι µεγάλες, ώστε εύλογη να είναι η εκτίµηση ότι µόνο µια επέκταση της χρονικής διάρκειας του Μηχανισµού Στήριξης θα επιτρέψει την οµαλή εξυπηρέτηση των δανείων µας.

Στην πρόσφατη έκδοσή του για τις προοπτικές της παγκόσµιας οικονοµίας, το ΔΝΤ αναφέρει ότι οι επιπτώσεις της µείωσης των δηµόσιων ελλειµµάτων στον ρυθµό ανάπτυξης είναι µεγαλύτερες όταν όλες οι χώρες συγχρόνως επιδιώκουν τη µείωσή τους. Αυτό συµβαίνει σήµερα και αυτό είναι το περιβάλλον στο οποίο θα κινηθεί η Ελλάδα το επόµενο διάστηµα. Ένα περιβάλλον όπου ως µέλος µιας νοµισµατικής ένωσης δεν µπορεί να υποτιµήσει το νόµισµά της για να περιορίσει βραχυπρόθεσµα τις επιπτώσεις της δραστικά περιοριστικής δηµοσιονοµικής πολιτικής στην οικονοµία, όπου το νόµισµά της, το ευρώ, αντίθετα ενισχύεται. Το ΔΝΤ συστήνει στις χώρες που έχουν το περιθώριο και εφόσον βλέπουν επιβράδυνση ή νέα ύφεση προ των πυλών να θεσµοθετήσουν τώρα µέτρα που µειώνουν τα ελλείµµατα στο µέλλον, για να διατηρήσουν την εµπιστοσύνη των επενδυτών στα κρατικά τους οµόλογα και συγχρόνως να µην υπονοµεύσουν την ανάκαµψη των οικονοµιών τους. Για την Ελλάδα η συνταγή αυτή δεν ισχύει, αφού η εµπιστοσύνη έχει ήδη χαθεί, η δραστική περικοπή των

ελλειµµάτων είναι µονόδροµος και προβλέπει ύφεση και το 2011 µε µείωση του αεπ 2,6%. Και όταν χαθεί η εµπιστοσύνη οι κίνδυνοι είναι µεγάλοι, αν ληφθεί υπόψη και η συµπεριφορά αγέλης των επενδυτών που δίνει διαστάσεις εκτός πραγµατικότητας στα προβλήµατα. Ένας από αυτούς, όπως τονίζει ο οικονοµολόγος του ΟΟΣΑ, Hans Blommestein, είναι να αναγκαστούν οι χώρες να µειώσουν απότοµα τα ελλείµµατά τους στραγγαλίζοντας την ανάπτυξη. Σε αυτό το περιβάλλον και πολύ σύντοµα η Ελλάδα θα πρέπει να αρχίσει να αποπληρώνει τα δάνεια που έλαβε από τον Μηχανισµό Στήριξης. Πόσο εφικτό είναι αυτό; Η µόνη διέξοδος είναι η επιµήκυνση της διάρκειας των δανείων του Μνηµονίου µετά το 2013. Το ΔΝΤ δεν έχει αντίρρηση και όπως δηλώνει ο επικεφαλής του η απόφαση εναπόκειται στους Ευρωπαίους. Η Γερµανία αρνείται την αλλαγή των όρων δανεισµού. Όµως, όπως έδειξαν και οι διαπραγµατεύσεις για το Μνηµόνιο Στήριξης της χώρας, προ του αδιεξόδου τελικά αποδέχτηκε το αναπόφευκτο. Τη διετία 2014-15 λήγουν κρατικά οµόλογα 145 δισ. ευρώ από τα οποία τα 68 δισ. αφορούν δάνεια από τον Μηχανισµό. Πώς θα καλυφθούν αφού τότε θα έχει λήξει ο Μηχανισµός; Ο υπουργός Οικονοµικών, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, δηλώνει ότι η Ελλάδα θα µπορεί να βγει στις αγορές για να αντλήσει κεφάλαια στα τέλη του 2011. Προϋπόθεση όµως είναι να έχουν υποχωρήσει τα spreads στα ελληνικά οµόλογα από το τωρινό 7%, εξέλιξη αµφίβολη µε δεδοµένο ότι το δηµόσιο χρέος προβλέπεται να είναι τότε υψηλότερο από ότι σήµερα, κατά το ΔΝΤ θα ξεπεράσει το 150% του αεπ από 135% σήµερα. Ένα τέτοιο spread ισοδυναµεί µε απροθυµία των αγορών να µας δανείσουν. Συνεπώς µόνο η επέκταση της χρονικής διάρκειας του Μηχανισµού θα επιτρέψει την οµαλή εξυπηρέτηση των δανείων µας. Συγχρόνως θα αποδυναµώσει τα σενάρια όσων εκτιµούν ότι η Ελλάδα αναγκαστικά θα προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του χρέους της αφού οι αριθµοί απλά «δεν βγαίνουν».

follow link

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Δύο χρόνια µετά

Κόσµος

Δριµύτερη επιστρέφει η επιτροπή της Βασιλείας για να νοικοκυρέψει και πάλι το αύριο του χρηµατοπιστωτικού καπιταλισµού. Το ενδεχόµενο µίας νέας κρίσης δεν µπορεί ακόµη να αποκλειστεί. Αντίθετα ...κινεί τα νήµατα των εξελίξεων.  ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΜΧ

ΏΡΑ ΓΙΑ ΝΕΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Ο Ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης, Ζαν Κλοντ Τρισέ, παρέχει στις τράπεζες απεριόριστη ρευστότητα µε την ελπίδα ότι αυτή θα διοχετευθεί στην πραγµατική οικονοµία. Οι τράπεζες όµως στην επιδίωξη ισχυροποίησης της κεφαλαιακής τους θέσης είναι ιδιαίτερα φειδωλές στις χορηγήσεις δανείων.

Δύο χρόν ια µε τά την κατάρρευση της Lehman Brothers και αφότου οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έθεσαν στη διάθεση των τραπεζών τους ενισχύσεις ίσες µε το 1/4 περίπου του συνολικού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος των χωρών τους για να τις στηρίξουν, µε ανάλογη στήριξη και στις ΗΠΑ, η επιτροπή της Βασιλείας που καθορίζει το ρυθµιστικό πλαίσιο των τραπεζών, επανέρχεται δριµύτερη για να προλάβει µια νέα κρίση. Η συµφωνία του περασµένου Σεπτεµβρίου θέτει νέα πολύ αυστηρότερα πλαίσια κεφαλαιακής επάρκειας για τις τράπεζες, ποσοτικά και ποιοτικά, µε στόχο να αυξήσει τη δυνατότητά τους απορρόφησης ζηµιών. Συγχρόνως προβλέπει ένα πρόσθετο ανάχωµα, που εφόσον οι τράπεζες δεν το διαθέτουν, θα τίθενται αυτοµάτως περιορισµοί στα µερίσµατα που διανέµουν και στα bonus των στελεχών τους. Η εµπειρία της προηγούµενης διετίας έδειξε ότι το ισχύον ρυθµιστικό πλαίσιο ήταν µεροληπτικό υπέρ των τραπεζών: Αν τα πράγµατα εξελίσσονταν οµαλά, τα οφέλη καρπώνονταν οι µέτοχοι και τα υψηλόβαθµα στελέχη, όταν όµως οι

κίνδυνοι γίνονταν πραγµατικότητα, για µεγάλο µέρος των ζηµιών καλείτο ο φορολογούµενος να εγγυηθεί και να πληρώσει. Έτσι, πλέον οι τράπεζες πρέπει να διαθέτουν µεγαλύτερα κεφάλαια για να µπορούν να ανταπεξέλθουν σε µια κρίση. Οι ελάχιστες απαιτήσεις για το µετοχικό τους κεφάλαιο διπλασιάζονται και, µε την πρόβλεψη ενός πρόσθετου περιθωρίου ασφαλείας, τριπλασιάζονται. Ενώ σήµερα το ελάχιστο ποσοστό µετοχικού κεφαλαίου ως προς το σταθµισµένο ως προς τον κίνδυνο ενεργητικό είναι 2%, το ποσοστό αυξάνεται στο 4,5%. Συγχρόνως απαιτείται, αναλόγως του ενεργητικού κάθε τράπεζας, ένα πρόσθετο ανάχωµα 2,5%, οπότε το ποσοστό φθάνει το 7%. Αν µια τράπεζα βρίσκεται µεταξύ του 4,5% (ελάχιστο) και 7% (απαιτούµενο όριο) και όσο πιο κοντά βρίσκεται στο ελάχιστο όριο τόσο µεγαλύτεροι θα είναι οι περιορισµοί στη διανοµή κερδών (µερίσµατα, bonus). Το ελάχιστο ποσοστό εποπτικού κεφαλαίου πρώτης διαβάθµισης (tier I), που περιλαµβάνει εκτός από το µετοχικό κεφάλαιο και αποθεµατικά, αυξάνεται από 4% σε 6%, και µε το περιθώριο ασφαλείας φθάνει το 8,5%, ώστε να διασφαλιστεί ότι σε περίοδο κρίσης οι τράπεζες έχουν επαρκή κεφάλαια για να στηρίξουν τη λειτουργία τους. Δυσκολότερα γίνονται τα πράγµατα για τις τράπεζες µε διεθνείς δραστηριότητες, που είναι και οι συστηµικά σηµαντικές τράπεζες, οι οποίες θα πρέπει να προχωρήσουν σε σηµαντικές αυξήσεις κεφαλαίου. Και αυτό γιατί µε την ποιοτική αναβάθµιση των κριτηρίων υπαγωγής στο tier I ορισµένα κεφάλαια αµφίβολης ποιότητας δεν υπολογίζονται πλέον σε αυτό (π.χ. τον µη υπολογισµό των συµµετοχών των εγχώριων επενδυτών σε θυγατρικές του εξωτερικού και τον αποκλεισµό ορισµένων υβριδικών) ώστε το τωρινό ελάχιστο ποσοστό 4% είναι ισοδύναµο µε 2% σύµφωνα µε τα νέα κριτήρια. Συνεπώς απαιτείται τριπλασιασµός των κεφαλαίων της τράπεζας για να φθάσει το ελάχιστο 6% του νέου καθεστώτος και τετραπλασιασµός για να φθάσει το απαιτούµενο 8,5%.

follow link

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

ΤΡΑΠΕΖΕΣ Κόσµος

Νέο πρότυπο κεφαλαίων

Οι τράπεζες ανά τον κόσµο µπροστά στη µεγάλη πρόκληση της αύξησης της κεφαλαιακής τους βάσης σύµφωνα µε τους κανόνες της Βασιλείας ΙΙΙ. Τα υπέρ και τα κατά στο τραπέζι της συζήτησης σε µόνιµη βάση.  ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΜΧ

ΠΡΑΞΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Οι τράπεζες προειδοποιούν ότι αν πίεση που δέχονται από τις αγορές για υπερκάλυψη των κριτηρίων Βασιλείας ΙΙΙ τις οδηγήσει σε «έναν αγώνα δρόµου προς την κορυφή» όπως τον περιέγραψε ο επικεφαλής της Deutsche Bank, Josef Ackerman, συνέπεια θα είναι η απότοµη µείωση του ενεργητικού και των χορηγήσεων.

Μετά τους νέους αυστηρότερους κανόνες κεφαλαιακής επάρκειας της Βασιλείας ΙΙΙ, προφανές είναι το γιατί όλοι µιλούν για αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών. Από την πλευρά τους οι τράπεζες αντιτείνουν ότι οι νέοι κανόνες συνεπάγονται αυξηµένο κόστος άντλησης κεφαλαίων καθώς οι επενδυτές απαιτούν υψηλότερες αποδόσεις από τους καταθέτες. Το υψηλότερο αυτό κόστος θα µετακυλισθεί στους δανειολήπτες µε τη µορφή υψηλότερων επιτοκίων χορηγήσεων, µε συνέπεια χαµηλότερη ανάπτυξη της πραγµατικής οικονοµίας. Επίσης, προειδοποιούν ότι αν η πίεση που δέχονται από τις αγορές και τους επενδυτές για υπερκάλυψη των κριτηρίων Βασιλείας ΙΙΙ τις οδηγήσει σε «έναν αγώνα δρόµου προς την κορυφή» αναπόφευκτη συνέπεια θα είναι η απότοµη µείωση του ενεργητικού (ο παρανοµαστής του κλάσµατος ώστε να αυξηθεί ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας) και των χορηγήσεων δανείων. Όλα αυτά επηρεάζουν και τις ελληνικές τράπεζες. Τα πρόσφατα stress tests των ευρωπαϊκών και των ελληνικών τραπεζών έγιναν µε βάση το νέο όριο κεφαλαιακής επάρκειας tier I 6%. Οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας των 6 µεγαλύτερων τραπεζών κυµαίνονται από 8,4% ως 17,1% γ ια το 2009 µε τη βοήθεια και των προνοµιούχων µετοχών που αγόρασε το Ελληνικό Δηµόσιο, κάτι βέβαια που έγινε αντίστοιχα και για τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Στο δυσµενές σενάριο των ασκήσεων προσοµοίωσης ακραίων καταστάσεων ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας µειώνεται από 3 ως 7 ποσοστιαίες µονάδες αναλόγως της τράπεζας. Ακόµη όµως και στο ακραίο αυτό

σενάριο οι πέντε µεγάλες τράπεζες περνούν µε επιτυχία το όριο του 6% για τα εποπτικά κεφάλαια ανώτερης διαβάθµισης, µε τη µόνη τράπεζα που απέτυχε την Αγροτική. Εφόσον όµως οι εξελίξεις δροµολογούν νέα υψηλότερα όρια κεφαλαιακής επάρκειας, από 6% (ελάχιστο) ως 8,5% (το απαιτούµενο από τη Βασιλεία ΙΙΙ για τις τράπεζες µε διεθνείς δραστηριότητες), εύλογο είναι οι ελληνικές τράπεζες να αναζητούν νέα κεφάλαια. Οι νέοι κανονισµοί θα τεθούν σε ισχύ το 2013 µε περίοδο µετάβασης ως το 2017. Στην Ελλάδα την αρχή έκανε η Εθνική µε αύξηση κεφαλαίου 1,8 δις. ευρώ. Στη Γερµανία η Deutsche Bank µε 10 δισ. ευρώ. Σύντοµα θα ακολουθήσουν και άλλες. Στις διαπραγµατεύσεις οι Αγγλοσαξονικές χώρες και η Ελβετία υποστήριξαν την εφαρµογή ακόµη αυστηρότερων κανόνων. Στις προτάσεις τους αντιτάχθηκε η Γερµανία, καθώς οι περιφερειακές της τράπεζες (Landesbanken) θα αντιµετώπιζαν µεγάλα προβλήµατα κεφαλαιακής επάρκειας και χρειάζονται µεγαλύτερο διάστηµα για να βελτιώσουν την ποιότητα των κεφαλαίων τους. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι κάθε εθνική εποπτική αρχή θα µπορεί, µε τη διακριτική της ευχέρεια, να θέτει υψηλότερα όρια, πχ η Βρετανία ήδη εξετάζει να θέσει ως όριο το 10% για τα εποπτικά κεφάλαια πρώτης διαβάθµισης αντί του 8,5%. Πιο προνοητική, η Ελβετία ζητά από τις µεγάλες της τράπεζες, τη UBS και την Credit Suisse να αυξήσουν ακόµη περισσότερο τα ίδια κεφάλαιά τους, µε το ποσοστό να φθάνει ως και το 19% του σταθµισµένου ενεργητικού τους ως ασφάλεια έναντι µελλοντικών κρίσεων. Τους δίνει βέβαια τη δυνατότητα εκτός από την αύξηση κεφαλαίου και τη διακράτηση κερδών να εκδώσουν οµόλογα µετατρέψιµα σε µετοχές αν το ποσοστό κεφαλαιακής επάρκειας υποχωρήσει κάτω από ένα ορισµένο επίπεδο, τα λεγόµενα Cocos (contigent convertible bonds). To ερώτηµα όµως είναι κατά πόσο στις παρούσες συνθήκες αυτά είναι ελκυστικά στους επενδυτές.

Keeping the euro alive and Greece’s economic recovery December 9th, 2010

Divani Apollon Palace & Spa Kavouri, Athens Confirmed speakers:

George Papaconstantinou

Daniel Franklin

Vassilis Rapanos

Greek Minister of Finance

Executive Editor The Economist

President Hellenic Bank Association

Topics to be discussed:

• Measures to be taken in order to achieve stability and future economic growth •How is Greece responding? •To what extent is Europe responding to global recovery? •Why should France and Germany support the bailout programmes? •Will these efforts preserve euro from collapsing? •Evaluating Greece’s progress •How can confidence in the European economy be restored?

• Is the stability programme leading Greece to growth and prosperity? Hazlis & Rivas Co.Ltd in association with

Tel: 210 94 08 750

Official Communication Sponsor

Media Sponsor

www.hazliseconomist.com Sponsor

Internet Communication Sponsors

2010

•The need for a stronger economic governance and sustainable development in order to avoid future hazards

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

•Will the Euro zone emerge stronger from the crisis?

www.economistconferences.eu IT Sponsor

Communication Supporter

follow link

ΧρΜόΧνια

ΙΑ Κ Η Ε Π Ε Τ ΕΣ Η ΕΚ ΔΟ

Χρόνια

ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

TMENT • DEVELOPMENT � VALUE � ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑ

ΓΝΩΣΗ • ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ • ΑΝΑΠΤΥΞΗ • ΑΞΙΑ • KNOWLEDGE • INVES

τος ρήµα Χ υ ί το ισµο ανέδειξε ν α χ Μη οϊόν ιση δοση ς εµφάν ία σ το πρ ος κ έ τη σια φέτ τοµ Η ετή ην πρώτη ν καινο ληρώνει ες που τ ίδ τη από σεις και ση συµπ Στις σελ ρισ τικά ο . η τις τά α».Η έκδ οφορίας ι χαρακτ άρθρα λ α µ ε «χρή όνια κυκ ρουσιάζ ξεις και τ ού α ικ ρ 20 χ υθούν π συνεν τεύ τοπισ τωτ τις ο ε ς ακολ α από τι ου χρηµα άλογο µ ς. ι ι ί τ σηµε nagers ξαν τον δ , εξελίξε a ι ά 20 m που άνο άθε φορ κ α , τοµέ όµενες χ επερ

ΧρΜόΧνια

ΙΑ Κ Η Ε Π Ε Τ ΕΣ Η ΕΚ ΔΟ

Νικόλαος Νανόπουλος 1994

ΛΟΥΚΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ

Το πρόβληµα που «κούρασε τον εαυτό του» Ανατρέχοντας κανείς στις θέσεις και τις απόψεις των opinion leaders δέκα και είκοσι χρόνια πριν, διαπιστώνει ότι η Ελλάδα κινείται στα ίδια προβλήµατα. Ήξερε και ξέρει ποια είναι η λύση, δεν κατάφερε να πείσει τους πολιτικούς να πράξουν αναλόγως. Απόψεις του Λουκά Παπαδήµου το 1998 από τη θέση του διοικητή της ΤτΕ που προφανώς και λόγω των εξελίξεων, δεν πρέπει να είναι διαφορετικές σήµερα, από τη θέση του ως συµβούλου του Πρωθυπουργού.



ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Όπως είχε υποστηρίξει: «Οι κυριότεροι παράγοντες που ενίσχυαν και συντηρούσαν τις πιέσεις στη δραχµή ήταν: Πρώτον, η απώλεια ανταγωνιστικότητας που είχε σηµειωθεί τα προηγούµενα χρόνια και το σχετικά µεγάλο έλλειµµα τρεχουσών συναλλαγών. Δεύτερον, το υψηλό συνολικό εξωτερικό χρέος της χώρας, το οποίο καθιστούσε την αγορά συναλλάγµατος ευαίσθητη σε απότοµες µεταβολές της συµπεριφοράς των ξένων επενδυτών. {…} Η επίτευξη διατηρήσιµης σταθερότητας και η πλήρης αξιοποίηση των δυνητικών ωφελειών από την υιοθέτηση του ευρώ και τη συµµετοχή της χώρας στην έντονα ανταγωνιστική ενιαία ευρωπαϊκή αγορά απαιτούν επίµονη και ευρύτερη προσπάθεια µεγαλύτερης διάρκειας για δύο κυρίως λόγους: πρώτον, επειδή η διαδικασία δηµοσιονοµικής εξυγίανσης πρέπει να συνεχιστεί και µετά την υιοθέτηση του ενιαίου νοµίσµατος και, δεύτερον, επειδή η µονιµότερη άνοδος του βιοτικού επιπέδου της χώρας θα εξαρτηθεί από τη συνεχή ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας κατά τα επόµενα χρόνια, όχι µε την προσαρµογή της ισοτιµίας αλλά µε τη βελτίωση της παραγωγικότητας της οικονοµίας και της ποιότητας των ελληνικών προϊόντων. Αναµφίβολα, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, ποσοτικά και ποιοτικά, πρέπει να αποτελέσει άµεση προτεραιότητα».

Λουκάς Παπαδήµος 1998

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΝΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι Μπροστά από την εποχή του το 1994 ο Νικόλαος Νανόπουλος, διευθύνων σύµβουλος της Eurobank, τότε και σήµερα, απέδιδε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι διαπιστώνοντας σε άρθρο του στους ΜτΧ την ατολµία της πολιτικής εξουσίας. Πρόβληµα που συντηρήθηκε για άλλη µια δεκαπενταετία περίπου µε τη γνωστή σε όλους µας σηµερινή δεινή θέση της χώρας, ως κατάληξη.



Συγκεκριµένα, είχε διατυπώσει: «Η νοµισµατική κρίση του Μαΐου 1994 προκλήθηκε κυρίως από την εκτίµηση στην εσωτερική αγορά ότι η αναµενόµενη τότε απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων θα συνδυαζόταν µε επαναπροσδιορισµό της ισοτιµίας της δραχµής. {…} Χωρίς αµφιβολία, η σταθερότητα της δραχµής θα ενισχυόταν από έναν ταχύτερο ρυθµό σύγκλισης. Όµως, όλα τα οικονοµικά προγράµµατα που υιοθετήθηκαν τα τελευταία χρόνια ήταν άτολµα και δεν προέβλεπαν ταχύ ρυθµό προσαρµογής. Αυτό είναι κάτι που αυξάνει το πολιτικό κόστος, αλλά και εγκυµονεί κινδύνους για την κοινωνική ανοχή των σταθεροποιητικών προγραµµάτων. Θα ήταν χρήσιµη µια αλλαγή φιλοσοφίας και νοοτροπίας που θα συνεπαγόταν µεταστροφή προσανατολισµού από προσπάθεια διαχείρισης του προβλήµατος σε προσπάθεια επίλυσής του».

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΑΡΑΤΖΑΣ

Έλεγχος, αξιολόγηση & ηθική Υπέρµαχος της διαφάνειας ο αείµνηστος Θεόδωρος Καρατζάς από τη θέση του διοικητή της Εθνικής Τράπεζας το 1996 υπερθεµατίζει υπέρ µιας τραπεζικής δοµής που αυξάνει τον έλεγχο στις τράπεζες. Υπό άλλες συνθήκες και από διαφορετική σκοπιά κάτι ανάλογο δεν ζούµε και την τελευταία διετία;



τονίσει στους ΜτΧ: «Η ανάγκη να αποκτήσουµε χαρακτηριστικά ώριµης οικονοµίας καταδεικνύει την έµφαση που πρέπει να αποδώσουµε στην ποιοτική αναβάθµιση των υποδοµών του χρηµατοοικονοµικού συστήµατος και του πνεύµατος που διέπει τις συναλλαγές και την οικονοµική δραστηριότητα εν γένει. Τα στοιχεία που οφείλουµε να ‘µεταγγίσουµε’ στην ελληνική οικονοµία έχουν µια έντονη θεσµική διάσταση αλλά και µια άµεση σχέση µε τις επιλογές και τις αντιδράσεις του καθενός από εµάς. {…} Η ανάπτυξη θα είναι σταθερή, µακροχρόνια και ωφέλιµη, όταν πέρα από µια καλή µακροοικονοµική επίδοση συνοδεύεται και από µια γενικότερη αλλαγή ήθους στην επιχειρηµατική αλλά και στην καθηµερινή ζωή. {…} ».

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Όπως χαρακτηριστικά είχε τότε διατυπώσει: «Η αύξηση της συµµε τοχής ιδιωτικών κεφαλαίων σ τις τ ράπεζ ε ς του ευρύτερου δηµόσιου τοµέα ενισχύει τη δυναµική της αγοράς για ορθή και αποτελεσµατική αξιολόγηση της πορείας τους. Η αγορά, είτε εκπροσωπούµενη από τους θεσµικούς είτε από τους ιδιώτες επενδυτές, είναι σε θέση να κρίνει τις επιλογές της διοίκησης. {…} Μπορεί να κρίνει την ορθότητα των επενδυτικών και άλλων επιλογών των τραπεζών του ευρύτερου δηµόσιου τοµέα, επιλογών που αφορούν τελικά την αξιοπιστία των διοικήσεών τους. Σε κάποιες περιπτώσεις αυτή η κρίση µπορεί να δικαιώσει επιλογές των διοικήσεων, εδραιώνοντας την αξιοπιστία τους σε όλους τους εµπλεκόµενους φορείς. Σε άλλες µπορεί να λειτουργήσει αποδοκιµαστικά αφυπνίζοντας έτσι τον κύριο µέτοχο. Πιστεύω δηλαδή πως η µεγαλύτερη συµµετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων θα βελτιώσει µηχανισµούς ελέγχου και αξιολόγησης. Αυτή η βελτίωση θα ωφελήσει και τις τράπεζες του ευρύτερου δηµόσιου τοµέα αλλά και το ίδιο το Δηµόσιο». Δύο χρόνια µετά το 1998, ο Θεόδωρος Καρατζάς υπεραµύνεται της ανάγκης για ήθος στην επιχειρηµατική ζωή της χώρας. Αυτό που δεν έµελλε να ζήσει ήταν τα δεινά της απληστίας ευρύτερα στην παγκόσµια σφαίρα και τα αποτελέσµατα της κατασπατάλησης του δηµόσιου χρήµατος σ την Ελ λάδα. Συγκεκριµένα είχε

Θεόδωρος Καρατζάς

1996

ΧρΜόΧνια

ΙΑ Κ Η Ε Π Ε Τ ΕΣ Η ΕΚ ΔΟ

Κωνσταντίνος Κυριακόπουλος 1992

ΔΟΥΚΑΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ

Άλλοι καιροί, ίδια προβλήµατα Mάνατζερ της ασφαλιστικής αγοράς µε βαθιά γνώση των αδύνατων σηµείων της στην Ελλάδα. Ο Δούκας Παλαιολόγος αρθρογραφεί στους ΜτΧ το 1992, από τη θέση τότε του προέδρου της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος. Από όσα κακώς κείµενα θίγει για το τότε, πολύ λίγα έχουν γίνει έως σήµερα, περίπου είκοσι χρόνια µετά. Τι είχε διατυπώσει;

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010



Δούκας Παλαιολόγος 1992

«Το δηµογραφικό πρόβληµα θα χειροτερεύει όλο και περισσότερο, όπως εξάλλου συµβαίνει στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, γεγονός που ωθεί τις κυβερνήσεις στην αναζήτηση νέων τρόπων για την αντιµετώπιση του προβλήµατος της κοινωνικής ασφάλισης, µεταξύ των οποίων και η ανάθεση τµήµατος αυτής συµπληρωµατικά σε ιδιωτικές εταιρείες. Στην Ελλάδα το ζήτηµα αυτό δεν έχει ακόµα αποτελέσει αντικείµενο διαλόγου. Πρέπει να παρασχεθεί η δυνατότητα όσων επιθυµούν να ασφαλιστούν σε ιδιωτικό φορέα αλλά και να παρασχεθούν κίνητρα, κυρίως η ίση φορολογική µεταχείριση της ιδιωτικής µε την κοινωνική ασφάλιση».

KΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Μακροχρόνια ανάπτυξη Μόνιµος προβληµατισµός το ύψος των τραπεζικών κερδών και η ανάκαµψη των εθνικών οικονοµιών. Τότε, όπως διατύπωνε ο Κωνσταντίνος Κυριακόπουλος το 1992 στους ΜτΧ από τη θέση του αναπληρωτή γενικού διευθυντή της τότε Τράπεζας Πίστεως, σηµερινής Alpha Bank.



Όπως µας είπε τότε: «Η ανάγκη κεφαλαιακής επάρκειας θα αποτελέσει σοβαρή πρόκληση, όχι µόνο για τις ελληνικές αλλά και για όλες τις τράπεζες της Κοινότητας. {…} Είναι σκόπιµο να αναφερθούµε στο ύψος των κερδών των τραπεζών. Συχνά και ιδιαίτερα σε περιόδους υφέσεως χαρακτηρίζονται υψηλά και συνεπώς, διατυπώνεται η άποψη ότι η µείωσή τους, ενώ θα έθετε σε κίνδυνο την αποτελεσµατικότητα του τραπεζικού συστήµατος, θα βοηθούσε στην ανάκαµψη των εθνικών οικονοµιών. {…} Τυχόν συµπίεση των κερδών των τραπεζών τις οδηγεί αναπόφευκτα σε χορηγήσεις υψηλού πιστωτικού κινδύνου, µε άµεση συνέπεια την αύξηση των επισφαλειών. {…} Πρέπει να τονισθεί ότι δεν µπορεί να υπάρξει µακροχρόνια ανάπτυξη και οικονοµική ισορροπία µε ασταθές και αδύναµο τραπεζικό σύστηµα».

SIR

BRIAN UNWIN

Η αξία του να έχεις ευσεβείς στόχους Σήµερα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, µε πλούσια δραστηριότητα στον τοµέα των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, ετοιµάζεται να διοχετεύσει σηµαντικά επενδυτικά κεφάλαια στη χώρα µας. Αρχές στις οποίες µένει πιστή επί σειρά ετών. Ο πρόεδρός της, Sir Brian Unwin το 1994, το καθιστά σαφές.



Όπως είχε υποστηρίξει στους ΜτΧ: «Η ΕΤΕπ ενισχύει τη διευρωπαϊκή συνεργασία µε σκοπό τη µείωση της εξάρτησης της Κοινότητας από τις εισαγωγές πετρελαίου. Σε αυτή την κατηγορία έργων περιλαµβάνονται οι αγωγοί που εντάσσονται σε ένα διευρυµένο δίκτυο παροχής φυσικού αερίου. Στην Ελλάδα έχει χρηµατοδοτήσει σταθµούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από υδραυλικές πηγές και λιγνίτη, που είναι οι κύριες εγχώριες πηγές. {…} Η ΕΤΕπ είναι διατεθειµένη να πράξει περισσότερα για το περιβάλλον στην Ελλάδα. Κάθε καλοκαίρι καίγονται χιλιάδες στρέµµατα δασών. Το τελευταίο δάνειο της ΕΤΕπ για τη δασική ανάπτυξη χρονολογείται από το 1979 και η Τράπεζα θεωρεί ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα στον τοµέα αυτό».

Sir Brian Unwin 1994

ΧρΜόΧνια

ΙΑ Κ Η Ε Π Ε Τ ΕΣ Η ΕΚ ΔΟ

Γιάννης Στουρνάρας 2001

ΜΙΡΑΝΤΑ ΞΑΦΑ

Τελικά, το αύριο δεν είναι µία άλλη µέρα Στην Ελλάδα τα τελευταία τουλάχιστον είκοσι χρόνια διακρίνει κανείς δύο βασικά χαρακτηριστικά στις κυβερνήσεις: Γνώση του προβλήµατος και αδυναµία επίλυσής του. Οι µεταρρυθµίσεις µπορούσαν πάντα να µετατεθούν στην επόµενη µέρα και πάντα οι επόµενες κυβερνήσεις µπορούσαν να κάνουν όσα δεν ήθελε να αναλάβει να εκτελέσει η τρέχουσα, κάθε φορά, κυβέρνηση για να µην ταράξει τις εγκατεστηµένες ισορροπίες. Μέχρι που «ο χρόνος σταµάτησε» και αύριο δεν υπήρχε. Η Μιράντα Ξαφά, σύµβουλος της Salomon Smith Barney το 1999 αναδεικνύει στους ΜτΧ την πραγµατικότητα αυτή ιδιαίτερα εύστοχα. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010



Μιράντα Ξαφά 1999

«Η αδυναµία της Κυβέρνησης να σφίξει τη δηµοσιονοµική πολιτική προεκλογικά την οδηγεί σε άλλες λύσεις, δηλαδή στην ανατίµηση της κεντρικής ισοτιµίας. Μία τέτοια κίνηση θα περιόριζε τη χαλάρωση της νοµισµατικής πολιτικής, συγχρόνως όµως θα ‘κλείδωνε’ την ισοτιµία της δραχµής σε λιγότερο ανταγωνιστικό επίπεδο από αυτό που θα µπορούσε να επιτευχθεί. Και πάλι το βάρος της αντιπληθωριστικής πολιτικής θα πέσει στη συναλλαγµατική πολιτική, εις βάρος του ελλείµµατος τρεχουσών συναλλαγών, λόγω της αδυναµίας της Κυβέρνησης να περιορίσει τις δαπάνες του Δηµοσίου και να αυξήσει τον ανταγωνισµό ώστε να µην θιγούν συµφέροντα».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ

Ο δανειστής έσχατης ανάγκης «Των φρονίµων τα παιδιά πριν πεινάσουν µαγειρεύουν». Ο Γιάννης Στουρνάρας, από τη θέση του προέδρου και του διευθύνοντος συµβούλου της Εµπορικής Τράπεζας, ήδη από το 2001, µε διορατικότητα προέβλεψε τα τωρινά προβλήµατα της Ευρωζώνης. Σήµερα, από τη θέση του επιστηµονικού διευθυντή του ΙΟΒΕ, συνεχίζει να αναφέρεται στις µεγάλες αλήθειες που θα βρούµε µπροστά µας …αργότερα.



Χαρακτηριστικά είχε υποστηρίξει το 2001 στους ΜτΧ: «Η αξιόπιστη λειτουργία του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος σ τηρίζεται και σ την υπεύθυνη συµπεριφορά εκ µέρους των φορέων της αγοράς. {…} Κρίνεται επιτακτικό, ειδικά µετά τις πρόσφατες εξελίξεις στην παγκόσµια οικονοµία, να ξεκαθαριστεί το ζήτηµα του δανειστή έσχατης ανάγκης (lender of last resort) στο σύστηµα της Ευρωζώνης, θέµα το οποίο δεν ξεκαθαρίστηκε µε την έναρξη λειτουργίας της ΕΚΤ. Πιθανόν το θέµα αυτό να είναι ακόµα σηµαντικότερο και από αυτό της προληπτικής εποπτείας και δεν πρέπει να περιµένει κανείς να υπάρξει µια µείζων κρίση για να το αντιµετωπίσει».

ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΑΛΛΑΣ

αλλά και πάλι αυξητικούς ρυθµούς σε σχέση µε τους ευρωπαίους εταίρους τους». Τέσσερα χρόνια µετά ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς πιάνει το νήµα της ανάπτυξης από άλλη σκοπιά, αυτή που υποστηρίζει ότι οι τράπεζες είναι η ατµοµηχανή της ελληνικής οικονοµίας. Συγκεκριµένα, το 2005, τονίζει στους ΜτΧ: «Είναι φανερό ότι το µεγαλύτερο περιθώριο ανάπτυξης στην Ελλάδα βρίσκεται στον χώρο της τραπεζικής των επιχειρήσεων. Συνεπώς, συνιστά πραγµατική ευκαιρία για τις ελληνικές τράπεζες να κινηθούν µε τρόπο συστηµατικό προς µεθόδους ολοκληρωµένης εξυπηρέτησης της µοντέρνας ελληνικής επιχείρησης. Σύγχρονα εργαλεία όπως αυτά της τµηµατοποίησης της αγοράς (segmentation), της διαχείρισης της πελατειακής σχέσης µέσω εξελιγµένων συστηµάτων διαχείρισης (CRM), της διαµόρφωσης ειδικού πλαισίου συνεργασίας για τις αποδοτικότερες σχέσεις, της εξυπηρέτησης µέσω πολλών διαφορετικών εναλλακτικών δικτύων (περιφερειακά κέντρα επιχειρηµατικής πίστης, εξειδικευµένοι σύµβουλοι επιχειρήσεων, ηλεκτρονική τραπεζική, κινητή τηλεφωνία) θα «δώσουν τον τόνο» στις µονάδες τραπεζικής επιχειρήσεων των ελληνικών τραπεζών».

Η αξία της αυτογνωσίας Η Ελλάδα «δεν είναι Ευρώπη». Και αυτό, αποδείχτηκε καλό. Ο Μιχάλης Σάλλας, το 2001 αναφέρεται στους ΜτΧ στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έκαναν την πραγµατικότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήµατος διαφορετική από την ευρωπαϊκή. Είχε συγκεκριµένα, υποστηρίξει: «Το ελληνικό τραπεζικό σύστηµα παρουσιάζει µια φυσιολογική υποχώρηση κερδών στα πλαίσια της πτώσης του ελληνικού Χρηµατιστηρίου, της µείωσης της ζήτησης για επενδύσεις και της ισχυρής µείωσης της ψαλίδας µεταξύ επιτοκίων χορηγήσεων και καταθέσεων. Όµως το τραπεζικό σύστηµα της χώρας µας έχει ορισµένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία καλό είναι να µην τα ξεχνάµε. Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν µεγάλες και δυσκίνητες τράπεζες. Ακόµα και η Εθνική, η µεγαλύτερη ελληνική τράπεζα, είναι µια µεσαίου µεγέθους ευρωπαϊκή τράπεζα. Αυτό αποτελεί από µόνο του ένα σηµαντικό πλεονέκτηµα προσαρµογής στις νέες συνθήκες. Οι ελληνικές τράπεζες κινούνται µε ισχυρά ανοδικούς ρυθµούς στις χορηγήσεις δανείων. Έτσι, έστω και αν επηρεαστεί ακόµη περισσότερο η ζήτηση, οι ελληνικές τράπεζες θα διατηρήσουν ηπιότερους

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010



29 Μιχάλης Σάλλας 2001

Χρόνια ΜΧ

ΙΑ Κ Η Ε Π Ε Τ ΕΣ Η ΕΚ ΔΟ

DAVID WATSON

Το El Dorado της βαλκανικής Σηµαντική κίνηση εξωστρέφειας και δυνατότητα της χώρας να µπει µε αξιώσεις σε τροχιά ανάπτυξης. Οι επενδύσεις στη ΝΑ Ευρώπη από τις τράπεζες µας έδειξαν τον δρόµο. Το επεσήµανε από τη θέση του συµβούλου διοίκησης της EFG Eurobank Ergasias το 2002 ο David Watson στους ΜτΧ.



Είχε συγκεκριµένα διατυπώσει: «Πρέπει να παρατηρήσουµε ότι ξεπερνώνται τώρα πολλά από τα προβλήµατα που εµφανίστηκαν στην αρχική περίοδο εγκατάστασης των ελληνικών τραπεζών στις χώρες της Βαλκανικής. Είναι αλήθεια ότι αυτό που είχε, αρχικώς, εµφανιστεί ως ‘εύκολη υπόθεση’, χρειάστηκε µεγαλύτερη προσπάθεια συνεννόησης και, συχνά, διαπραγµάτευσης, ώστε να εξευρεθούν λύσεις και να προωθηθούν νέα επιχειρηµατικά σχήµατα, ικανά να απελευθερώσουν τον δυναµισµό των τραπεζικών ιδρυµάτων. {…} Η Ελλάδα αναδεικνύεται τα τελευταία χρόνια ως ένας από τους µεγάλους εµπορικούς εταίρους των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, γεγονός που δρα καθοριστικά και στην ανάπτυξη των τραπεζικών εργασιών. Οι επιχειρηµατικές επενδύσεις ακολουθούν επίσης ανοδικό ρυθµό και, παράλληλα, επεκτείνονται σε νέους τοµείς της οικονοµίας, δηµιουργώντας κι αυτές έναν σπουδαίο λόγο τραπεζικής παρουσίας».

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΡΤΣΟΣ

Κίνδυνοι αφερεγγυότητας Λόγος, κριτική και αντίλογος περί της κεφαλαιακής επάρκειας την εποχή που έµπαιναν οι βάσεις του πλαισίου της Βασιλείας. Επί της ουσίας επισηµάνσεις του Χρήστου Γκόρτσου, γενικού γραµµατέα της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών στους ΜτΧ το 2003, τότε και σήµερα, όσων συνάντησε ο κόσµος µπροστά του µερικά χρόνια µετά.

 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

«Το υπό διαµόρφωση κανονιστικό πλαίσιο της Επιτροπής της Βασιλείας για την κεφαλαιακή επάρκεια έχει υποστεί από ειδικούς της αγοράς και την ακαδηµαϊκή κοινότητα ισχυρή κριτική… Δεδοµένου ότι η πιθανότητα αδυναµίας του οφειλέτη να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του συναρτάται κατά τρόπο αντιστρόφως ανάλογο µε τον οικονοµικό κύκλο, σε κάθε περίοδο που υπάρχει µείωση της οικονοµικής δραστηριότητας θα συνεπάγεται αύξηση των κινδύνων αφερεγγυότητας. Έτσι, οι κεφαλαιακές υποχρεώσεις θα αυξάνονται κατά την περίοδο ύφεσης της οικονοµικής δραστηριότητας. Αποτέλεσµα των προηγούµενων θα είναι ο περιορισµός των χορηγήσεων σε µια προσπάθεια των τραπεζών να αποσείσουν κεφαλαιακές επιβαρύνσεις, συµβάλλοντας µε τον τρόπο αυτό στην έτι περαιτέρω ενίσχυση της ύφεσης. {…}».

Χρήστος Γκόρτσος 2003

ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΕΧΛΙΒΑΝΙΔΗΣ

Έτσι λειτουργούν οι τράπεζες Κάθε εποχή µε τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της. Ο Ιωάννης Πεχλιβανίδης από τη θέση του αναπληρωτή διευθύνοντος συµβούλου της Εθνικής Τράπεζας – σήµερα α’ αναπληρωτής διευθύνων σύµβουλος στην Τράπεζα Κύπρου– το 2005 αναφέρεται στην πρόκληση που αποτελεί η επέκταση των τραπεζών σε νέα εγχειρήµατα.



Χαρακτηριστικά είχε τονίσει σε συνέντευξή του στους ΜτΧ: «Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι τράπεζες εξετάζουν µε προσοχή τη χρηµατοδότηση σχεδίων υψηλού κινδύνου, όπως συµβαίνει να είναι πολλά από τα νέα εγχειρήµατα. Οι τράπεζες έχουν µεγάλη ευθύνη απέναντι στους καταθέτες που τους εµπιστεύονται τα κεφάλαιά τους, αλλά και στους µετόχους τους. Η δυσκολία των τραπεζών να παράσχουν χρηµατοδότηση σε νέες επιχειρηµατικές δραστηριότητες πρέπει να καλύπτεται από επιχειρηµατικά κεφάλαια (venture capital). {...} Οι ελληνικές τράπεζες σήµερα είναι ο δεύτερος µεγαλύτερος ξένος επενδυτής στον χρηµατοπιστωτικό τοµέα των Βαλκανίων, έχοντας επενδύσει συνολικά κεφάλαια που αγγίζουν το 1 δισ. ευρώ. Είναι ευνόητο ότι στις χώρες αυτές οι ελληνικές τράπεζες στράφηκαν στη λιανική τραπεζική, η οποία αναπτύσσεται ταχέως την τελευταία διετία και σε πολλές αγορές είναι πρωτοπόροι στην εισαγωγή προϊόντων και υπηρεσιών. {…} Δεν κερδίζουν µόνον οι επενδυτές στις χώρες αυτές, κερδίζουν οι κοινωνίες, οι πολίτες, κερδίζουν όλοι».

Ιωάννης Πεχλιβανίδης 2005

ΙΑΚΩΒΟΣ ΓΕΩΡΓΑΝΑΣ

Όσα άλλαξε η χρηµατοπιστωτική κρίση Ο Ιάκωβος Γεωργάνας µιλά στους ΜτΧ το 2005, από τη θέση του προέδρου της Ελληνικά Χρηµατιστήρια ΑΕ – σήµερα είναι και οικονοµικός σύµβουλος και µέλος δ.σ. της Τράπεζας Πειραιώς. Το 2005 η Ελλάδα ζούσε στον απόηχο της επιτυχίας των Ολυµπιακών Αγώνων της Αθήνας. Διαβάζοντας κάποιος τις απόψεις του, συνειδητοποιεί ότι ακόµα µία ευκαιρία χάθηκε, αφού προτιµήσαµε να εισπράξουµε τα οφέλη χωρίς να προφυλαχθούµε από τους κινδύνους!

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010



Είχε χαρακτηριστικά υποστηρίξει: «Η ελληνική εµπειρία µπορεί να µας δώσει µια εικόνα του προτύπου ανάπτυξης της ΝΑ Ευρώπης τα επόµενα χρόνια. Και να δείξει τα οφέλη που µπορούµε να αποκοµίσουµε από τη συµµετοχή στο ευρωπαϊκό εγχείρηµα, αλλά και τους κινδύνους από τους οποίους πρέπει να προφυλαχθούµε. Χωρίς αµφιβολία, τα οφέλη θα είναι πολύ µεγαλύτερα από το κόστος. Το βιοτικό επίπεδο θα βελτιωθεί, τείνοντας να συγκλίνει προς το µέσο της ΕΕ. Και αυτό δεν είναι απλά ένα σενάριο. Επενδυτές από όλο τον κόσµο, µεταξύ των οποίων και ελληνικές επιχειρήσεις, έχουν δεσµεύσει κεφάλαια και στελέχη τους στις οικονοµίες της περιοχής µε στόχο να αποκοµίσουν τα οφέλη από αυτή τη σύγκλιση. {…} Οι πόροι, που εισέρευσαν στην ελληνική οικονοµία από πιο προηγµένες και ώριµες αγορές, είναι ίσοι, αν όχι µεγαλύτεροι από τα κεφάλαια που µεταβίβασε η ΕΕ στην Ελλάδα τα 24 χρόνια που αποτελεί µέλος της».

31 Ιάκωβος Γεωργάνας 2005

ΧρΜόΧνια

ΙΑ Κ Η Ε Π Ε Τ ΕΣ Η ΕΚ ΔΟ

Σπύρος Καπράλος 2005

ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΠΡΑΛΟΣ

Ζήτηµα αξιοπιστίας & διαφάνειας Τα προβλήµατα της έλλειψης διαφάνειας και αξιοπιστίας δεν ήταν ξένα µε την ελληνική πραγµατικότητα πριν φθάσουµε στην τωρινή δεινή θέση της χώρας. Οι ενέργειες όµως για την επίλυσή τους ή δεν έγιναν ή δεν ήταν ποτέ όσες θα έπρεπε. Ο Σπύρος Καπράλος που πρόσφατα αποχώρησε από τη θέση του προέδρου του Χρηµατιστηρίου Αθηνών, αναφέρεται ως πρόεδρος του ΧΑ, σε αυτή την πραγµατικότητα το 2005 στους ΜτΧ.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010



«Υπάρχει ένα σοβαρό θέµα: οι αναδοχές. Πολλές εταιρείες λίγο καιρό µετά την εισαγωγή τους στο χρηµατιστηριακό ταµπλό διαπραγµατεύονται πολύ κάτω από την τιµή εισαγωγής. Σε αυτή την περίπτωση –προφανώς– κάτι δεν έχει πάει καλά. Στόχος µας είναι η αξιοπιστία της αγοράς. {…} Δεν είναι αποδεκτό να πωλούνται µετοχές, την πρώτη µέρα εισαγωγής, σε τιµή χαµηλότερη από την τιµή που οι ίδιοι οι φορείς όρισαν σαν τιµή εισαγωγής. Έχω έρθει σε επαφή µε τους αναδόχους και τους θεσµικούς επενδυτές που είναι εκείνοι που καθορίζουν τις τιµές εισαγωγής. Σταµατήσαµε να δεχόµαστε την εισαγωγή µικροµεσαίων επιχειρήσεων µέχρι το τέλος του 2005 µέχρις ότου διαµορφώσουµε ένα καινούργιο αντικειµενικότερο καθεστώς». Έναν χρόνο µετά, το 2006, σε συνέντευξή του στους ΜτΧ υπερθεµατίζει πάνω στην ίδια πραγµατικότητα, αυτή της έλλειψης διαφάνειας. Όπως συγκεκριµένα, µας είπε: «Συντονίζονται ενέργειες στην κατεύθυνση της εξωστρέφειας και του εκσυγχρονισµού της εγχώριας χρηµατιστηριακής αγοράς. Προτεραιότητα έχει δοθεί, τα τελευταία έτη, στην αποκατάσταση του ρόλου του Ελληνικού Χρηµατιστηρίου τόσο στα µάτια των επενδυτών (θεσµικών και ιδιωτών) όσο και στα µάτια των επιχειρηµατιών. Αυτό σήµανε την επιβολή σύγχρονων πρακτικών διαφάνειας στην αγορά από όλους τους φορείς της αγοράς και τη θεσµοθέτηση µιας σειράς µέτρων που εξασφαλίζουν τη διαφάνεια και την εύρυθµη λειτουργία της κεφαλαιαγοράς. Ας σηµειώσουµε ότι στη µακρόχρονη ιστορία του θεσµού του Χρηµατιστηρίου Αθηνών τα φαινόµενα της κερδοσκοπίας δεν ήταν κάτι άγνωστο. Σήµερα εργαζόµαστε για τη διαφάνεια και τη θωράκιση των θεσµών της κεφαλαιαγοράς».

ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΜΠΟΥΛΟΥΤΑΣ

Ο πλούτος, πέντε χρόνια πριν Το 2005 ο Ευθύµιος Μπουλούτας από τη θέση του γενικού διευθυντή Private Banking της Eurobank –διευθύνων σύµβουλος σήµερα της Marfin Popular Bank– σχολιάζει σε άρθρο του στους ΜτΧ τις καλές επιδόσεις της χώρας στη διαχείριση πλούτου. Επιδόσεις που κλόνισε η διεθνής χρηµατοπιστωτική κρίση όπως και την εµπιστοσύνη επενδυτών-διαχειριστών στο παγκόσµιο σκηνικό µε τις σχέσεις τους σήµερα να έχουν αποκατασταθεί σηµαντικά.



Ας δούµε όµως τι είχε διατυπώσει τότε ο κ. Μπουλούτας. «Κάτω από την «οµπρέλα» του Private Banking βρίσκονται σήµερα επενδεδυµένα περίπου 15 δισ. ευρώ στις ελληνικές τράπεζες. Ο ετήσιος ρυθµός ανάπτυξης είναι περίπου διπλάσιος του ρυθµού αύξησης καταθέσεων στο τραπεζικό σύστηµα και εκτιµάται σε 20%, δηλαδή περίπου 3 δισ. ευρώ νέα κεφάλαια κατά το 2005. Περίπου το ένα τέταρτο της αύξησης προέρχεται από αύξηση στην αποτίµηση των επενδύσεων και το υπόλοιπο από νέα χρήµατα τόσο νέων όσο και υφισταµένων πελατών που εισρέουν στα τµήµατα Private Banking. {…} Η τάση υπέρ των διεθνών τοποθετήσεων αυξάνεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια».

Ευθύµιος Μπουλούτας 2005

ΜΑΝΩΛΗΣ ΞΑΝΘΑΚΗΣ

Μεγάλες προσδοκίες Ανατρέχοντας προς τα πίσω, διαπιστώνει κανείς ότι µόνιµη διαπίστωση των σοβαρών και σκεπτόµενων manager ήταν ότι από τους πολιτικούς στην Ελλάδα δεν απουσιάζει η έµπνευση αλλά η πράξη. Το διατύπωσε µε σαφήνεια στους ΜτΧ το 2006 ο τότε αντιπρόεδρος της Marfin Popular Bank, Μανώλης Ξανθάκης.



ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Μανώλης Ξανθάκης 2006

«Διατυπώσαµε, ως χώρα, τη στρατηγική οικονοµικής διε ίσ δυσ ης- ε π έ κ τ ασ ης τ ης Ε λ λάδ ας σ τ ην ευρύ τ ε ρη περιφέρειά της, που υστερούσε αναπτυξιακά και βρισκόταν σε κρίση. {…} Επιχειρώντας τώρα έναν απολογισµό αυτής της πορείας, θα καταγράφαµε στα θετικά την επένδυση σηµαν τ ικών κεφαλαίων ε λ λην ικής προέ λευσης σ τ ην εξεταζόµενη περιοχή, ιδίως από τις τράπεζες. Βέβαια, τα επενδεδυµένα κεφάλαια θα µπορούσαν ίσως να είναι περισσότερα. Οι κυβερνητικέ ς πρωτοβουλίε ς, αν και υπήρξαν, τόσο στην Αλβανία µέσω του αναπτυξιακού νόµου όσο και στις Βουλγαρία-Ρουµανία µε ειδικά σχηµατισµένο κεφάλαιο, δεν µπορούν να χαρακτηριστούν επιτυχείς. Σε κάθε περίπτωση, δεν έκαναν τη διαφορά, όπως επιθυµούσαν οι εµπνευστές τους. Τελικά, εύκολα θα συµφωνούσαµε οι περισσότεροι ότι τα αποτελέσµατα υστέρησαν σηµαντικά σε σχέση µε τις προσδοκίες µας».

ΧρΜόΧνια

ΙΑ Κ Η Ε Π Ε Τ ΕΣ Η ΕΚ ΔΟ

Νικόλαος Γκαργκάνας 2006

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΤΣΑΛΟΣ

Όλα είναι δρόµος Είτε ως απευθείας πώληση το δούµε είτε στη λογική του cross selling των τραπεζών µε την ονοµασία bancassurance, το ζήτηµα είναι ότι η χώρα υπολείπεται σηµαντικά σε σχέση µε την ΕΕ στη συνείδηση ασφάλισης. Το πνεύµα της εποχής του 2008, αποτυπώνει στους ΜτΧ ο Γιώργος Κώτσαλος, διευθύνων σύµβουλος της Interamerican, τότε και σήµερα.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010



Γιώργος Κώτσαλος 2008

«Η ελληνική αγορά είναι τυχερή καθώς µε όλες τις νέες ρυθµίσεις, τα νέα λογιστικά πρότυπα, το Solvency II, την αλλαγή στη λογική των αντασφαλιστών, την αλλαγή στις νοµοθεσίες οδηγούνται οι εταιρείες σε µεγαλύτερη υπευθυνότητα µε αποτέλεσµα να εξυγιαίνεται και να αναπτύσσεται ο κλάδος και να δηµιουργούνται νέα πεδία δράσεων για τις ασφαλιστικές εταιρείες. {…} Το bancassurance αποτελεί ένα καταπληκτικό σχήµα εισόδου των καταναλωτών στις ασφάλειες. Δεν είναι όµως κατ’ ανάγκη το καλύτερο σύστηµα καθώς παρατηρούµε µικρά ποσοστά διατηρισιµότητας σε σύγκριση µε τα κλασικά ασφαλιστικά προϊόντα και τον κλασικό τρόπο πώλησης. Αναµφισβήτητα, γεννά ασφαλισµένους, {…} δεν θα είχαµε σήµερα αυτές τις χιλιάδες των ασφαλισµένων χωρίς τη συµβολή του».

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΚΑΡΓΚΑΝΑΣ

Crash test τραπεζικής αντοχής Πολύ πριν τη διενέργειά τους φέτος, ο διοικητής της ΤτΕ το 2006, Νικόλαος Γκαργκάνας διατύπωνε έντονα την ανάγκη για ορθή αξιολόγηση κινδύνων, µέσω δοκιµών «προσοµοιώσεων κρίσης».



Χαρακτηριστικά είχε διατυπώσει: «Αν και οι κεφαλαιακές απαιτήσεις για την κάλυψη του κινδύνου αγοράς στον οποίο είναι εκτεθειµένες οι ελληνικές τράπεζες αποτελούν µικρό τµήµα των συνολικών κεφαλαιακών τους απαιτήσεων, δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής των αρµόδιων αρχών και των τραπεζών η έλλειψη διαφάνειας στις στρατηγικές ορισµένων επενδυτικών εταιρειών, όπως οι επενδυτικές εταιρίες υψηλής µόχλευσης (hedge funds) και η αυξανόµενη χρήση προϊόντων καινοτοµίας από τις τράπεζες διεθνώς --αν και προς το παρόν σε σχετικά µικρό βαθµό από τις ελληνικές. Οι συνθήκες αυτές, σε συνδυασµό µε ενδεχόµενη αύξηση της µεταβλητότητας στις διεθνείς αγορές χρήµατος και κεφαλαίων, αποτελούν παράγοντες που µπορεί να αυξήσουν σηµαντικά τους κινδύνους αγοράς στους οποίους εκτίθενται οι τράπεζες. Η Τράπεζα της Ελλάδος θεωρεί ότι είναι άµεσης προτεραιότητας η εφαρµογή ενδεδειγµένων πρακτικών και τεχνικών για την αξιολόγηση των κινδύνων στις περιπτώσεις αυτές, µεταξύ άλλων µε τη διενέργεια κατάλληλων προσοµοιώσεων κρίσης».

ΜΙΝΩΣ ΖΟΜΠΑΝΑΚΗΣ

Το αµάρτηµα του πλανητάρχη Οι πλανητάρχες που «έβαλαν τα χεράκια τους και έβγαλαν τα µάτια όλων µας», όπως θα έλεγε ο απλός Έλληνας πολίτης που συνήθισε την τελευταία διετία να διαβάζει ότι η διεθνής χρηµατοπιστωτική κρίση ξεκίνησε στις sub prime αγορές των ΗΠΑ! Τον δρόµο που θα ακολουθούσε στη συνέχεια η Αµερική, σκιαγραφεί ο Μίνως Ζοµπανάκης, πατέρας των κοινοπρακτικών δανείων στην Ευρώπη και αρχιτέκτονας ουσιαστικά ενός συστήµατος που προσέφερε ρευστότητα σε παγκόσµια κλίµακα. Από τους ΜτΧ το 2009. «Η κρίση κλονίζει το status των ΗΠΑ ως οικονοµικής υπερδύναµης. Οδηγούµαστε σε µια αναδιάταξη ισορροπιών, µε την Κίνα, τη Ρωσία, την Ινδία, τη Βραζιλία και την Ιαπωνία να παίζουν µεγαλύτερο ρόλο στη διακίνηση εµπορίου και κεφαλαίων. Τι σηµαίνει αυτό για το δολάριο; Πολλά. Είναι φανερό ότι το δολάριο δεν µπορεί να συνεχίζει να παίζει τον ρόλο του κατ΄ εξοχήν αποθεµατικού νοµίσµατος, στο σηµείο που µέχρι σήµερα το έκανε. {…} Αν αυτό συµβεί, πράγµα που για µένα είναι αναπόφευκτο, η Αµερική θα αναγκαστεί σε µια δηµοσιονοµική πειθαρχία και σε αύξηση της ανταγωνιστικότητας της οικονοµίας της για να µπορέσει να εξυπηρετήσει τα εξωτερικά της χρέη στο νόµισµα που δηµιουργούνται. Πάµε δηλαδή για ένα καινούργιο Bretton Woods, που πιστεύω θα είναι προς όφελος της παγκόσµιας οικονοµίας».

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010



Μίνως Ζοµπανάκης 2009

��

�

��

follow link

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Το πόσο ασφαλής δηµοσιονοµικά χώρα είναι οι ΗΠΑ µπορεί κανείς να διαπιστώσει εάν συγκρίνει, όχι τον λόγο χρέους/ΑΕΠ όπως συνηθίζεται, αλλά τον κρισιµότερο δείκτη του χρέους/εσόδων που έχει κάθε κράτος: εδώ οι ΗΠΑ πρωταγωνιστούν µε 358% έναντι 312% της Ελλάδας, 248% της Ιρλανδίας, 187% της Ιταλίας και 185% της Πορτογαλίας.

εκτός

ελέγχου

ΚΟΣΜΟΣ Οικονοµική κρίση

Υψηλές ταχύτητες αναπτύσσει το χρέος της Αµερικής η οποία προσπαθεί να βάλει φρένο τυπώνοντας νέο χρήµα. Στην άλλη πλευρά της υφηλίου, η Ιαπωνία φλερτάρει µε το ενδεχόµενο να βγει στις αγορές για δανεισµό για να αναχρηµατοδοτήσει το τεράστιο δηµόσιο χρέος της, εξέλιξη που θα ζήσουµε το επόµενο διάστηµα εάν συνεχισθεί η πολιτική υψηλών δηµόσιων ελλειµµάτων και η µείωση της ιδιωτικής αποταµίευσης και του εµπορικού πλεονάσµατος. Στην Ελλάδα το σκηνικό της αβεβαιότητας δείχνει να είναι µόνιµο φόντο στον ορατό ορίζοντα. 

ετά το έτος της ανάνηψης των αγορών από τη χρηµατοπιστωτική κρίση που ήταν το 2009, φέτος φαίνεται να έχουµε ένα έτος δοκιµασίας και έντονων διακυµάνσεων που είναι ευθέως ανάλογες των εναλλαγών στα αισθήµατα των επενδυτών µεταξύ της σιγουριάς και του ενθουσιασµού για την οριστική έξοδο από την κρίση και της αµφιβολίας και των ανησυχιών ότι η ανάκαµψη είναι εφήµερη και µη βιώσιµη. Από τις αρχές του χρόνου οι αγορές µετοχών βρίσκονται σε πλήρη σύγχυση, µε άλλες να κερδίζουν ελαφρά (3-4% π.χ. οι δείκτες σε ΗΠΑ, Γερµανία) και άλλες να χάνουν σηµαντικό έδαφος (π.χ.-14% ο Nikkei στην Ιαπωνία). Αντίθετα, οι αγορές οµολόγων των µεγάλων οικονοµιών καταγράφουν συνεχή άνοδο τιµών από την άνοιξη και µετά µε αποτέλεσµα οι αποδόσεις τους να έχουν πέσει σε νέα χαµηλά (π.χ.2,5% στα δεκαετή οµόλο-

γα των ΗΠΑ). Η µεταστροφή αυτή ήλθε σαν αποτέλεσµα της φυγής των επενδυτών προς την ποιότητα και την ασφάλεια, εξαιτίας της αβεβαιότητας των µετοχικών αγορών αλλά και της δηµοσιονοµικής κρίσης µικρότερων υπερχρεωµένων οικονοµιών όπως της Ελλάδας και άλλων χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Από την πλευρά τους, τα εµπορεύµατα σηµείωσαν συνολικά µικρή κάµψη (-3% ο δείκτης CRB) στο πρώτο 9µηνο του 2010, αν και µε εσωτερικές διαφοροποιήσεις ανά κατηγορία αφού, για παράδειγµα, πολύτιµα µέταλλα και αγροτικά προϊόντα σηµειώνουν εµφανή άνοδο τιµών σε αντίθεση µε τα ορυκτά καύσιµα και ορισµένα βιοµηχανικά µέταλλα τα οποία βαραίνει η αβεβαιότητα της ανάκαµψης. Τέλος, όσον αφορά τις βασικές ισοτιµίες, από τις αρχές του έτους µέχρι τα τέλη Σεπτεµβρίου το ευρώ υποχώρησε 10% έναντι του δολαρίου και το δολάριο χάνει 6% περίπου έναντι του γιεν,

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

ΑΠΟ ΤΟΝ Κ. ΚΑΛΛΩΝΙΑΤΗ

ΚΟΣΜΟΣ Οικονοµική κρίση

αν και οι τάσεις αυτές τελευταία δείχνουν να αντιστρέφονται µετά τις σοβαρές οικονοµικές µεταλλαγές και τις παρεµβάσεις των κεντρικών νοµισµατικών αρχών. Η ασάφεια αυτή στην κατεύθυνση των αγορών δεν µπορεί να κρατήσει πολύ. Σύντοµα θα φανεί πόσο βάσιµες είναι οι προσδοκίες ανάκαµψης της αµερικανικής και παγκόσµιας οικονοµίας. Σήµερα, οι εκτιµήσεις του κυρίου ρεύµατος των αναλυτών συγκλίνουν στην άποψη πως η ανάκαµψη θα είναι υποτονική αλλά θα συνεχίσει και πως απλά στο β’ µισό του 2010 οι ρυθµοί ανάπτυξης θα είναι πιο χαµηλοί συγκριτικά

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Με τον ρυθµό που αυξάνονται οι υποχρεώσεις του αµερικανικού δηµοσίου, το δηµόσιο χρέος της χώρας θα έχει κατά πολύ ξεπεράσει τις προβλέψεις του ΔΝΤ που το ανεβάζουν στο 110% του αεπ το 2015. Αυτός είναι ο λόγος που η πραγµατικά µεγάλη δηµοσιονοµική κρίση που βρίσκεται στον ορίζοντα είναι αυτή των ΗΠΑ και όχι της Ευρώπης όπως συνήθως λέγεται.

µε τις αρχές του έτους. Τίποτε δεν είναι, όµως, περισσότερο αβέβαιο. Δεν είναι λίγοι αυτοί, όπως ο καθηγητής Ρουµπινί, που βλέπουν επιστροφή σε καθεστώς ύφεσης εξαιτίας της συνεχιζόµενης αύξησης της ανεργίας και της αδυναµίας ή απροθυµίας των καταναλωτών να δαπανήσουν, της εξάντλησης των δηµοσιονοµικών περιθωρίων κρατικής παρέµβασης για την τόνωση της οικονοµίας και τη λήψη περιοριστικών δηµοσιονοµικών µέτρων σε αρκετές αναπτυγµένες χώρες (ΕΕ, Βρετανία, ίσως και ΗΠΑ) µε συνέπεια την περαιτέρω εξασθένιση της ανάκαµψης. Και ενώ µέχρι πρότινος το πρόβληµα επικεντρωνόταν στην Ευρώπη και τη δηµοσιονοµική και τραπεζική της κρίση, σήµερα η κρίση αυτή δείχνει να απλώνει πάλι τα πλοκάµια της στη µεγαλύτερη οικονοµία του κόσµου, τις ΗΠΑ, και στην Ιαπωνία, µε κίνδυνο να λάβει σαφείς κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις. Όχι τυχαία, τον κίνδυνο αυτό υπογράµµισε πρόσφατα σχετική έκθεση του ΔΝΤ για τις αναπτυγµένες οικονοµίες της Δύσης συνιστώντας σχετική χαλάρωση στα αυστηρά µέτρα λιτότητας και ταυτόχρονη ενίσχυση των νοµισµατικών ενισχύσεων στις οικονοµίες (βλ.: διατήρηση χαµηλών επιτοκίων και επανάληψη των πολιτικών ποσοτικής χαλάρωσης, δηλαδή αύξησης της ρευστότητας). Έτσι, στις ΗΠΑ η οικονοµική ανάπτυξη σταθερά εξανεµίζεται από τρίµηνο σε τρίµηνο και φαίνεται να καθίσταται εκ νέου αρνητική προς τα τέλη του 2010, η ανεργία δεν έχει σταµατήσει να αυξάνεται αφού µέσα σε 6 µήνες έχασαν τη δουλειά τους πάνω από 2 εκατοµµύρια εργαζόµενοι (ορισµένοι εκτιµούν τη πραγµατική ανεργία σε 20%), η αµερικανική αγορά κατοικίας παραµένει σε ιστορικά χαµηλά επίπεδα και πιθανολογείται νέα κάµψη στο 4ο τρίµηνο του 2010, ενώ τέλος ο µέσος αµερικανός καταναλωτής θα συνεχίσει να εξοικονοµεί χρήµατα και να απέχει από την κατανάλωση στον βαθµό που παραµένει βουτηγµένος στα χρέη, είναι αφερέγγυος και φοβάται για την απασχόληση και το εισόδηµά του. Στο µεταξύ τα επίσηµα χρέη της αµερικανικής κυβέρνησης ανέρχονται σε 14 τρισ. δολ. και αυξάνουν κατά 1,5-2 τρισ. ετησίως χωρίς να υπολογίσουµε δυνητικές υποχρεώσεις από το σύστηµα κοινωνικής ασφάλισης, την υγεία ή τα οµόσπονδα κράτη που αντιµετωπίζουν το φάσµα της χρεοκοπίας. Εάν συνεχίσει η αµερικανική οικονοµία στον σηµερινό δρόµο και απλώσει το κύµα των χρεοκοπιών και διασώσεων από το κράτος, τότε υπολογίζεται οι υποχρεώσεις των ΗΠΑ στα επόµενα χρόνια να υπερβούν τα 30 τρισ. δολ.

H πραγµατικά µεγάλη δηµοσιονοµική κρίση που βρίσκεται στον ορίζοντα είναι αυτή των ΗΠΑ και όχι της Ευρώπης. Εάν δεν έχει φανεί µέχρι τώρα, αυτό οφείλεται στη συνεχή νοµισµατοποίηση του χρέους που κάνει η Fed µέσω της εκτύπωσης χρήµατος και της πληθωριστικής αναχρηµατοδότησης του χρέους και, βεβαίως, χάρη στη σκόπιµη εστίαση της προσοχής στην ελληνική κρίση και την κρίση του ευρώ που ευνόησε επί ένα χρόνο τα αµερικανικά (και γερµανικά) οµόλογα ως ασφαλέστερο επενδυτικό καταφύγιο. Το πόσο ασφαλής δηµοσιονοµικά χώρα είναι οι ΗΠΑ µπορεί κανείς να διαπιστώσει εάν συγκρίνει όχι τον λόγο χρέους/ΑΕΠ όπως συνηθίζεται, αλλά τον κρισιµότερο δείκτη χρέους/εσόδων: εδώ οι ΗΠΑ πρωταγωνιστούν µε 358% έναντι 312% της Ελλάδας, 248% της Ιρλανδίας, 187% της Ιταλίας και 185% της Πορτογαλίας. Η Ευρώπη βρίσκεται σε µία φάση όπου από τη µία η οικονοµική ανάκαµψη δείχνει να επιβραδύνει και από την άλλη η δηµοσιονοµική κρίση πλήττει τώρα εκτός από την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία µε αµέσως επόµενες τις Ισπανία, Βέλγιο και Βρετανία. Οι αµφιβολίες για την ουσιαστική ενεργοποίηση του νέου µηχανισµού διάσωσης, οι αρνητικές αναπτυξιακές προσδοκίες από τις επιπτώσεις των αυστηρών µέτρων λιτότητας σε σειρά χωρώνµελών και η βραδύτητα έως και ασυµφωνία στον τρόπο µε τον οποίο πρέπει να προχωρήσει η Ευρωζώνη σε µία στενότερη δηµοσιονοµική συνεργασία, οικονοµική ολοκλήρωση και πολιτική ενοποίηση, θέτουν το περίγραµµα της ξεχωριστής ευρωπαϊκής οικονοµικής κρίσης. Τέλος, η Ιαπωνία οδεύει ολοταχώς προς µία κρίση αποταµιεύσεων και εµπορικών πλεονασµάτων που αµφότερα βρίσκονται σε συρρίκνωση. Η δυνητική σύγκρουση µεταξύ µεγαλύτερων δηµοσίων ελλειµµάτων και χαµηλότερων ποσοστών ιδιωτικής αποταµίευσης (βασικός χρηµατοδότης τους ως σήµερα) θα µπορούσε να έχει ισχυρές αρνητικές επιπτώσεις στην ιαπωνική και παγκόσµια οικονοµία. Το ποσοστό αποταµίευσης των νοικοκυριών στην Ιαπωνία ανερχόταν σε 15% του εισοδήµατος στις αρχές της δεκαετίας του ’80, 5% στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και µόλις 2% το 2009. Στο µεταξύ, το εµπορικό πλεόνασµα της χώρας µειώθηκε για πρώτη φορά πρόσφατα θέτοντας σε συναγερµό τις αρχές που έσπευσαν να παρέµβουν για την αποτροπή νέας

ανατίµησης του γιεν. Αν συνεχισθούν τα δηµόσια ελλείµµατα και η µείωση των ιδιωτικών αποταµιεύσεων και παράλληλα συµπιεσθεί το εµπορικό της πλεόνασµα, τότε η Ιαπωνία θα χρειαστεί να εξέλθει στις διεθνείς αγορές για να δανεισθεί προκειµένου να αναχρηµατοδοτήσει το τεράστιο δηµόσιο χρέος της (200% του ΑΕΠ). Και αυτό θα σηµάνει την άνοδο των πολύ χαµηλών επιτοκίων (1%) που απολαµβάνει, εξωθώντας σε άνοδο και τα διεθνή επιτόκια. Μία αύξηση του επιτοκίου κατά 2% µε το χρέος στα 200% θα διογκώσει τις πληρωµές τόκων σε 4% του ΑΕΠ αυξάνοντας το δηµόσιο έλλειµµα σε 11% του ΑΕΠ από 7% σήµερα. Στα παραπάνω χαρακτηριστικά της κρίσης των τριών µεγάλων οικονοµιών του πλανήτη

Η απάντηση που η επίσηµη οικονοµική πολιτική δίνει στον κίνδυνο υποτροπής της ύφεσης είναι ο νοµισµατικός πληθωρισµός και πιθανότατα ο προστατευτισµός που αργά αλλά σταθερά αυξάνει. πρέπει να προσθέσουµε την εξαιρετικά δυσχερή θέση πολλών µεγάλων τραπεζών που δεν έχουν καθαρίσει τους ισολογισµούς τους από τα τοξικά δάνεια και περιουσιακά στοιχεία, την τάση δηµογραφικής γήρανσης που µακροχρονίως επιβαρύνει τη δηµοσιονοµική τους αποκατάσταση, καθώς επίσης την κλιµάκωση των ανταγωνιστικών υποτιµήσεων και εµπορικών προστριβών (πχ ΗΠΑ-Κίνας, Κίνας-Ιαπωνίας) που συνθέτουν ένα εύφλεκτο υπόβαθρο για µία νέα έξαρση της διεθνούς χρηµατοπιστωτικής κρίσης. Η απάντηση που η επίσηµη οικονοµική πολιτική δίνει στον κίνδυνο υποτροπής της ύφεσης είναι ο νοµισµατικός πληθωρισµός (υποτιµήσεις νοµισµάτων, εκτύπωση χρήµατος) και πιθανότατα ο προστατευτισµός που αργά αλλά σταθερά αυξάνει. Συνταγές πρόσφατα δοκιµασµένες χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία (χρόνος µόνον κερδήθηκε) και ιστορικά αποτυχηµένες αφού µία διολίσθηση στον προστατευτισµό θα είναι ολέθρια για την παγκόσµια οικονοµία και την ανάπτυξή της. Σε αυτό το σκοτεινό σκηνικό είναι που η Ελλάδα παλεύει να επιβιώσει. Αλίµονο, το οικονοµικό πρόβληµα δεν είναι ελληνικό. Ούτε η Ελλάδα είναι αιτία κάποιας διεθνούς ή ευρωπαϊκής κρίσης.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Ο µεγάλος ασθενής

ΚΟΣΜΟΣ Οικονοµική κρίση

ΟΙ ΣΥΛΛΕΚΤΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ τα όρια & της θεωρίας



ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

ΑΠΟ ΤΟΝ Α. ΛΙΒΙΕΡΑΤΟ

Οι οικονοµολόγοι και οι κυβερνήσεις του κόσµου αναζητούν ακόµα την οδό για την ανάκαµψη. Λιτότητα ή τόνωση της οικονοµίας; Υπάρχουν σχολές σκέψεις και για τις δύο απόψεις. Όσο όµως οι τωρινοί διαχειριστές των αγορών λειτουργούν ως οι αλχηµιστές του σήµερα, αποµακρύνοντας τον καπιταλισµό από τις αρχές που εντυπωσίασαν ακόµη και τους αρνητές του, όπως ο Μαρξ, η ανηθικότητα που κυριαρχεί µοιραία θα οδηγήσει το σύστηµα στην καταστροφή του.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Οιι Έλληνες κατάπληκτοι για πρώτη φορά Ο αντιλαµβάνονται τι σηµαίνουν για τον καθένα λέξεις όπως δηµόσιο χρέος, ιδιωτικό χρέος, µηχανισµοί του χρήµατος, spreads, κλπ. Και αν είχαν ακούσει ή διαβάσει ότι υπάρχει διαχείριση του δηµοσίου χρέους, ελάχιστοι µπορούσαν να καταλάβουν το αντικείµενο και τις επιπτώσεις του στην καθηµερινότητά τους. Τώρα από spread σε spread, o πολίτης µετρά τι αποµένει από το βιοτικό του επίπεδο. Έκπληκτος βλέπει και κάτι άλλο, την εκλεγµένη κυβέρνηση να έχει υιοθετήσει την, πρωτόγνωρη για τους ιθαγενείς, υποταγή στους δανειστές, µην έχοντας, όπως ισχυρίζεται άλλη οµαλή σχετικά διέξοδο, στέλνοντας τους Έλληνες ίσως και είκοσι χρόνια πίσω στις προσδοκίες τους για ένα καλύτερο µέλλον. Δεν είναι παρηγοριά ότι ακόµη και οι πλουσιότεροι λαοί, µε έκπληξη επίσης, βλέπουν την ανάγκη µιας ελληνικής προσέγγισης στα προβλήµατα διαχείρισης της οικονοµίας. Εκείνο όµως που ανησυχεί τους οικονοµολόγους, τους ειδικούς στο θέµα είναι ότι οι κυβερνήσεις στερούνται πυξίδας πλεύσης γιατί… «Η οικονοµική κρίση αποκαλύπτει τα όρια των θεωριών και οι οικονοµολόγοι αδυνατούν να υποδείξουν στους κυβερνώντες την οδό της ανάπτυξης»… (Robert Samuelson στην Καθηµερινή 12/8/2010). Τί έχει συµβεί και ανάµεσα στις µυριάδες οικονοµολόγων δεν έχει βρεθεί ένα φωτεινό µυαλό, ικανό να αποτυπώσει τα τεκταινόµενα και κατ’ επέκταση την αναγκαία πορεία; Η απάντηση είναι απλή: Γιατί δεν υπάρχει πια ο καπιταλισµός της προτεσταντικής ηθικής, όπως τον ενέπνευσαν οι ιδέες του Λούθηρου, του Καλβίνου, του Άνταµ Σµιθ, ο

Δεν έχει µείνει τίποτα από τις ηθικές αξίες που θεµελίωναν τις θεωρίες και τις ιδέες για µια νέα κοινωνία. Ο σηµερινός χρηµατοπιστωτικός καπιταλισµός δεν είναι παρά η ωµή µεταφορά πλούτου, ανωνύµως και ανεξέλεγκτα από τους λαούς προς τους συλλέκτες χρήµατος για µια ακαταλόγιστη ευηµερία τους. Οι λεγόµενοι «επενδυτές» δεν είναι παρά απλοί κερδοσκόποι και οι «αγορές» απλή µεταµφίεση της τοκογλυφίας.

ΚΟΣΜΟΣ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Οικονοµική κρίση

καπιταλισµός που εντυπωσίασε ακόµη και τους αρνητές του όπως οι Μαρξ και Έγκελς (βλ.: Κοµουνιστικό Μανιφέστο). Δεν έχει µείνει τίποτα από τις ηθικές αξίες που θεµελίωναν τις θεωρίες και τις ιδέες για µια νέα κοινωνία. Ο σηµερινός χρηµατοπιστωτικός καπιταλισµός δεν είναι παρά η ωµή µεταφορά πλούτου, ανωνύµως και ανεξέλεγκτα από τους λαούς προς τους συλλέκτες χρήµατος για µια ακαταλόγιστη ευηµερία τους. Οι λεγόµενοι «επενδυτές» δεν είναι παρά απλοί κερδοσκόποι και οι «αγορές» απλή µεταµφίεση της τοκογλυφίας. Στην υπηρεσία, τώρα, επενδυτών και αγορών, τα µαθηµατικά, η πληροφορική και βέβαια µερικά Nobel Οικονοµίας Οικονοµίας, όπως π.χ. οι Myron Sholes και Robert Merton (γνωστοί και από το hedge fund Long term Capital Management Management, το οποίο διασώθηκε από την οµοσπονδιακή Τράπεζα της Νέας Υόρκης το 1998, για να κλείσει το 2000, και να αποτελέσει το πρώτο παράδειγµα ηθικού κινδύνου στις αγορές, αγορές µε την έννοια ότι η διάσωσή του επιβράβευσε τη ριψοκίνδυνη συµπεριφορά των διατου), θεµελιωτές, χειριστών του προαγωγοί και σχεδιαστές της «Θεωρητικής Χρηµατ ο οικο οικονο νο µική ς Επισ τ ή µης» µης», δηλαδή του φύλλου συκής των «επενδυτών» «επενδυτών». Έχουν κιόλας διαµορφώσει ένα µικρό στράτευµα στις υπηρεσίες τους τους, τους quantitative analysts ή quants. quants Στην ουσία, η εν λόγω «επιστήµη» και οι επιστήµονές της δεν είναι παρά προϊόν τα της εγκατάλειψης των ηθικών αξιών και ε γκατάσ τασης µιας κυν ικής στάσης. στάσης Η µόνη αξία είναι το (µαύρο ή λευκό) λευκό κέρδος. Για µερικούς αιώνες η αλχηµεία και οι αλχηµιστές επιχείρησαν τη µετατροπή των αγενών µετάλλων σε ευγενή, σε χρυσό χρυσό. Οι προσπάθειές τους απέβησαν άκαρπες άκαρπες, αλλά η προσδοκία παρέµεινε και οι σύγχρονοι quants, µαγειρεύοντας µαθηµατικούς τύπους, ως ένα σηµείο πέτυχαν την «παραγωγή» πλούτου ως προϊόν χρηµατοπιστωτικών αλχηµειών αλχηµειών. Σε

αυτόν τον κόσµο, σε αυτή τη διάταξη της οικονοµίας, κάποιες λέξεις που ξεφεύγουν από τον έλεγχο του αρµόδιου καθ’ ύλην, π.χ. του κ. Παπακωνσταντίνου, δηµιουργούν πλούτο ανεβάζοντας τα spreads στις χίλιες µονάδες βάσης –δηλαδή σε πάνω από 10% τα επιτόκια δανεισµού του ελληνικού δηµοσίου. Ο χρηµατοπιστωτικός καπιταλισµός δεν είναι παρά η παρακµή του καπιταλισµού, και η διαστροφή του, εξ’ ου και η δυσκολία διάγνωσης και θεραπείας του ανήθικου φαινοµένου.

Το νέο πρόσωπο του ΔΝΤ Λίγο πριν από τη λήξη του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου, διαµορφώθηκε η διάταξη της παγκόσµιας οικονοµίας, που ισχύει µέχρι και σήµερα, που θα επέτρεπε αφενός την ανασυγκρότηση του κατεστραµµένου περίγυρου και αφ’ ετέρου την οµαλή λειτουργία του νέου περιβάλλοντος. Οι θεσµοί που ιδρύθηκαν ήταν η Παγκόσµια Τράπεζα, η οποία θα συνέδραµε την ανασυγκρότηση και το Διεθνές Νοµισµατικό Ταµείο. Βέβαια η πρώτη δεν είχε τη µορφή µιας παγκόσµιας κεντρικής τράπεζας, όπως επεδίωκε ο Keynes. Η λυσσώδης αντίδραση των Αµερικανών τραπεζιτών ανέτρεψε τα σχέδιά του. Ο δεύτερος παγκόσµιος θεσµός, το ΔΝΤ, θα ήταν ο παγκόσµιος ρυθµιστής των συναλλαγµατικών σχέσεων, ο επιβλέπων τη νοµισµατική πολιτική των κρατών και ο δανειστής της ύστατης ανάγκης των κρατών που έχαναν την ισορροπία του νοµίσµατός τους. Αν π.χ. η επιπολαιότητα των διαχειριστών µιας εθνικής οικονοµίας –βλ. Ελλάδα– στράγγιζε τα συναλλαγµατικά αποθέµατα, τα απαραίτητα για τις διεθνείς υποχρεώσεις µιας χώρας και το εθνικό νόµισµα κατέρρεε, το ΔΝΤ βοηθούσε και βοηθά, θέτοντας όµως σκληρούς όρους, πρώτον γιατί δανείζει µε χρήµατα των χωρών που του έχουν εµπιστευθεί τα κεφάλαια που χρησιµοποιεί και δεύτερον γιατί οφείλει να ξαναµαζέψει σε σύντοµο διάστηµα τα κεφάλαια που έχει δανείσει. Σε αυτές τις συνθήκες έγινε «µισητό» για τη σκληρότητα των όρων του. Όµως το µισητό ΔΝΤ σήµερα, παρόλο που φέρει το βάρος του παρελθόντος του, έχει αλλάξει τακτική. Στη συνεδρίαση της Κωνσταντινούπολης (2009), ο νέος διευθυντής του, ο Γάλλος πολιτικός και οικονοµολόγος, Ντοµινίκ Στρος Καν, έπεισε τους συνέδρους αφ ενός να διαθέσουν ένα τρισεκ. δολάρια ως κεφάλαια και να χαλαρώσει το Ταµείο τους όρους δανεισµού. Άλλωστε, µόνο έτσι είχε αποδεχθεί τη θέση

Η ΣΕΙΣΑΧΘΕΙΑ & Η ΑΠΛΗΣΤΙΑ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ Πεντακόσια χρόνια προ Χριστού, η Αθηναϊκή Δηµοκρατία, η οποία λίγα χρόνια αργότερα θα κυριαρχούσε στη Μεσόγειο, βρισκόταν στα πρόθυρα κοινωνικής έκρηξης. Τότε εχέφρονες πλούσιοι, οι οποίοι έβλεπαν τα σύννεφα στον ορίζοντα να αθροίζονται, απευθύνθηκαν σε ένα σοφό και ενάρετο πολίτη, έµπορο στο επάγγελµα, ο οποίος έχαιρε της εκτίµησης όλων των πολιτών, τον Σόλωνα και του ζήτησαν να αναδιοργανώσει την πόλη (Πλούταρχος). Ο Σόλων µετά από πολλούς δισταγµούς, γιατί φοβόταν «τη φιλοχρηµατία των πλουσίων και την αλαζονεία των πτωχών» ανέλαβε το έργον. Κατ’ αρχή επέβαλε τη Σεισάχθεια, δηλαδή όχι µόνο τη διαγραφή των χρεών που έπνιγαν τον λαό αλλά και την επανόρθωση των αδικιών. Κάτι µπορεί να γίνει και τώρα. Είναι δυνατή, και τη ζητούν απεγνωσµένα τα φτωχά κράτη, η απαλοιφή µέρους ή του συνόλου των χρεών τους παρόλο που θα φρυάξουν οι επενδυτές. Όµως και αυτό δεν θα είναι αποτελεσµατικό αν δεν τεθεί ένα όριο στα επιτόκια δανεισµού, π.χ. το 3%. Η πρόταση αυτή δεν είναι παρά µια διανοητική πιρουέτα, γιατί η απληστία των αγορών είναι δεδοµένη και η σωτηρία του καπιταλισµού …ένα όραµα.

Παράλληλα µε το ΔΝΤ ΔΝΤ,, και επιφανειακά επιεικέστερα, χρήµατα παρέχουν οι «επενδυτές» κέστερα, και οι «αγορές». «αγορές». Επιφανειακά, Επιφανειακά, γιατί στην ουσία µε τη λειτουργία της αγοράς οµολόγων οµολόγων, οι δανειζόµενος δεν µπορεί να «αναπνεύσει» χωρίς συνέπειες. Με αυτούς η Ελλάδα συνυπήρχε τα τελευταία τριάντα χρόνια, αρχής γενοµένης µε τον καθηγητή Οικονοµικών, Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος κρατούσε ο ίδιος πάντα το τιµόνι, αλλάζοντας τους υπουργούς όπως άλλαζε πουκάµισο. (Λάζαρης, Κουλουριάνος, Δρετάκης, κ.ά.). Μέχρι το τέλος του 2009, η Ελλάδα δεν δυσκολευόταν να συνεχίζει το παίγνιο, µε το χρέος της να αυξάνεται συνεχώς, όταν ο νέος Πρωθυπουργός ενηµέρωσε το σύνολο της αγοράς ότι η χώρα βρισκόταν στο χείλος της χρεοκοπίας εξ’ αιτίας του ανεύθυνου και διεφθαρµένου χειρισµού της οικονοµίας από την απελθούσα κυβέρνηση. (Όχι πως δεν ήταν, αλλά άλλο να το λένε οι αναλυτές και άλλο ο Πρωθυπουργός της χώρας. Ο Γιώργος Παπανδρέου επεδίωξε τη συντριβή του πολιτικού του αντιπάλου και όποιον πάρει ο Χάρος). Η λογική συνέπεια ήταν να αξιοποιηθεί από τις σαρκοβόρες αγορές η σχετική φιλολογία µε προεκτάσεις προς την Ευρωζώνη και το ευρώ. Οι συζητήσεις, η αρθρογραφία, τα δοκίµια σχετικά µε τη νέα κρίση πολλά και αντιφατικά. Π.χ. η λύση προς την ανάκαµψη είναι η αυστηρή λιτότητα, η φορολογική επιδροµή ή η τόνωση (stimulus) της αγοράς; Υπάρχουν κιόλας σχολές και για τη µία και για την άλλη άποψη (Economist 14/8/10). To πρόβληµα για την Ελλάδα είναι ότι από τους Ευρωπαίους εταίρους και χρηµατοδότες επελέγη η αυστηρή λιτότητα, δίκην τιµωρίας ατακτούντος µαθητή. Ας επιτραπεί λοιπόν στον γράφοντα και µια άλλη ιδέα για την τιθάσευση των αγορών. Έχει κιόλας προταθεί από τον καθηγητή Τόµπιν η φορολόγηση, παγκοσµίως, των διασυνοριακών χρηµατοοικονοµικών συναλλαγών (για την τιθάσευση των χρηµαταγορών και την αποκατάσταση της εθνικής οικονοµικής κυριαρχίας κατά τον εµπνευστή του), απορριφθείσα µετ’ επαίνων µε το αιτιολογικό ότι θα πλήξει την ανάπτυξη. Τώρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επανέρχεται και προτείνει την υιοθέτησή του. Ο γράφων τολµάει να υπενθυµίσει ότι η ανηθικότητα που κυριαρχεί στο σύστηµα µοιραία θα το οδηγήσει στην καταστροφή του. (Είναι ιστορικός κανόνας του τέλους της όποιας παρακµής).

Ο χρηµατοπιστωτικός καπιταλισµός δεν είναι παρά η παρακµή του καπιταλισµού, και η διαστροφή του, εξ’ ου και η δυσκολία διάγνωσης και θεραπείας του ανήθικου φαινοµένου.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

του. Πληροφορίες των New York Times (σε Καθηµερινή, 27/7/2010) επιτρέπουν µια θεώρηση της νέας τακτικής. Μέχρι τώρα η βοήθεια παρεχόταν ύστερα από σκληρές διαπραγµατεύσεις για τη σύναψη της δανειακής συµφωνίας και µετά την υπογραφή της (µε το µαχαίρι στον λαιµό του δανειζόµενου). Τώρα πλέον µπορεί και το πράττει, να βοηθήσει αµέσως και πριν τη σύναψη της σύµβασης. Επιπλέον υπάρχει αλλαγή στα µέτρα λιτότητας που απαιτεί. Κατά τους New York Times… «η φιλοσοφία του (ΔΝΤ) έχει εξελιχθεί. Πρέπει φυσικά να απαιτεί από τους δανειζόµενους τη δέσµευσή τους σε συνετή δηµοσιονοµική πολιτική. Όµως, ολοένα και περισσότερο αποδέχεται την άποψη ότι οι χώρες πρέπει να διατηρήσουν ένα βιώσιµο δίχτυ κοινωνικής προστασίας, ώστε να προστατευθούν οι ευάλωτες κοινωνικές οµάδες. Επί πλέον έχει πάψει να δίνει έµφαση στα κριτήρια των διαρθρωτικών αλλαγών, τις ιδιωτικοποιήσεις, το κανονιστικό πλαίσιο των τραπεζών και την εµπορική πολιτική».

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Τράπεζες

& η µεγάλη µάχη της Οικονοµίας Προετοιµασία για τη µεγάλη µάχη. Το σηµείο ακριβώς που βρίσκονται σήµερα οι τράπεζες ανά τον κόσµο και στην Ελλάδα. Γιατί όταν ανακάµψει η ζήτηση, θα πρέπει να διαθέτουν την απαραίτητη ρευστότητα για να ανταποκριθούν. Και οι Έλληνες τραπεζίτες τη διαθέτουν σε µία διατύπωση «εντός, εκτός και επί τα αυτά» και όχι ακριβώς. Γιατί αυτό που διαθέτουν σήµερα είναι η στενότητα ρευστότητας και η δυσκολία άντλησης κεφαλαίων στις αγορές. Προκλήσεις των καιρών για δυνατούς µονοµάχους! 

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΡΑΠΕΖΙΤΕΣ 47

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Τράπεζες

Θα µπορούσε κανείς να πει ότι ο τραπεζικός τοµέας διεθνώς βρίσκεται σήµερα σε µεταίχµιο εποχής. Από τη µία πλευρά µε τις νέες ρυθµίσεις της Βασιλείας ΙΙΙ δροµολογείται η µετάβαση σε µια νέα εποχή, όπου η ανάληψη κινδύνων θα έχει πολύ µεγάλο κόστος. Από την άλλη πλευρά, η αυστηροποίηση των κριτηρίων χορήγησης δανείων και η περιορισµένη, ακόµα, στην Ευρώπη, ζήτηση δανείων, περιορίζουν τις δυνατότητες κερδοφορίας από τη βασική τραπεζική. Και όπως τονίζει ο Ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης, Ζαν Κλοντ Τρισέ, η πρόκληση για τις τράπεζες είναι να διαθέσουν την απαραίτητη ρευστότητα στην οικονοµία όταν η ζήτηση ανακάµψει περισσότερο. Όλα αυτά βέβαια ισχύουν και για τις ελληνικές τράπεζες. Μόνο που για τις τελευταίες υπάρχει µια άµεση πρόκληση: η µεγάλη στενότητα ρευστότητας που αντιµετωπίζουν λόγω της διαρροής καταθέσεων και από το γεγονός ότι οι διεθνείς χρηµαταγορές είναι κλειστές γι αυτές εξαιτίας των δηµοσιονοµικών προβληµάτων. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας, Βασίλης Ράπανος, αναφερόµενος στις συνθήκες στο ελληνικό τραπεζικό σύστηµα και τα αιτήµατα για µεγαλύτερη ροή δανείων στην οικονοµία: «Η στρόφιγγα δεν είναι κλειστή, η δεξαµενή είναι άδεια». Η ύφεση στην οικονοµία οδηγεί σε διαρροή καταθέσεων από το σύστηµα, καθώς νοικοκυριά κυρίως αλλά και επιχειρήσεις αποσύρουν κεφάλαια για την αντιµετώπιση τρεχουσών αναγκών µετά τη διαρροή το 1ο εξάµηνο λόγω της κρίσης εµπιστοσύνης στις προοπτικές της χώρας. Αν προσθέσουµε και το γεγονός ότι η διατραπεζική αγορά και οι αγορές χρήµατος είναι κλειστές για τις ελληνικές τράπεζες λόγω των δηµοσιονοµικών προβληµάτων της χώρας, µόνη πηγή ρευστότητας αποµένει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα µε τις πράξεις παροχής ρευστότητας. Από την οποία όµως η χρηµατοδότηση είναι γι αυτές πιο ακριβή από ότι για τους ευρωπαίους οµολόγους τους, καθώς η ΕΚΤ επιβάλλει σηµαντικές εκπτώσεις (haircuts) στα οµόλογα

που προσκοµίζουν ως εγγύηση (που φθάνει το 15% της αξίας των ενεχύρων). Συγχρόνως καταγράφουν αποµείωση της αξίας του χαρτοφυλακίου τους τίτλων, εξαιτίας της µείωσης της αξίας των κρατικών οµολόγων. Τα οποία αποτελούν εν δυνάµει πηγή µεγαλύτερων απωλειών. Οι τράπεζες έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους περίπου 50 δισ. κρατικού χρέους και στα πρόσφατα stress tests το ακραία δυσµενές σενάριο προβλέπει αποµείωση της αξίας των κρατικών τίτλων κατά 23%! Πρόσθετη δυσχέρεια για τις τράπεζες είναι η αρνητική επίπτωση στις τιτλοποιήσεις τους από τον κίνδυνο χώρας, όπως αποτυπώνεται στη µεγάλη υποβάθµιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας. Σε αυτό το περιβάλλον το πρόσφατο πακέτο κρατικών εγγυήσεων για άντληση ρευστότητας από την ΕΚΤ, των 25 δισ. ευρώ, θα διευκολύνει τη ροή δανείων στην οικονοµία, όµως η έκταση της διευκόλυνσης µάλλον θα είναι περιορισµένη στην παρούσα φάση. Η κυβέρνηση ζητά από τις τράπεζες το ένα τρίτο των εγγυήσεων να διοχετευθεί στις µικροµεσαίες επιχειρήσεις µέσω προγραµµάτων τύπου ΤΕΜΠΜΕ κ.λπ. Πόσο αυτό είναι εφικτό είναι συζητήσιµο, δεδοµένου ότι οι ανάγκες ρευστότητας είναι µεγάλες και η τάση µείωσης των καταθέσεων, αν και αποδυναµώνεται, διατηρείται. Μέχρι στιγµής ο ρυθµός µεταβολής της χρηµατοδότησης της οικονοµίας διατηρείται θετικός, αν και πλέον έχει περιοριστεί στο οριακό 1,5%, ενώ µέχρι το τέλος του έτους οι εκτιµήσεις µιλούν για µηδενισµό του ή και υποχώρηση του υπολοίπου των δανείων. Στο περιβάλλον αυτό, της υποχρέωσης αύξησης των εποπτικών κεφαλαίων από το νέο καθεστώς της Βασιλείας ΙΙΙ και της επιδείνωσης του ενεργητικού τους λόγω της ύφεσης στην οικονοµία, οι συζητήσεις περιστρέφονται γύρω από το ενδεχόµενο συγχωνεύσεων για την ισχυροποίησή τους και τις αναγκαίες αυξήσεις κεφαλαίου. Όσον αφορά τις αυξήσεις κεφαλαίου, που πέρα από την ενίσχυσή τους για την αντιµετώπιση των κραδασµών που φέρνει η ύφεση θα ενισχύσουν την εικόνα τους στις ξένες αγορές ώστε να ανοίξει και αυτή η πηγή χρηµατοδότησής τους στο µέλλον, στο τωρινό περιβάλλον χαµηλών αποτιµήσεων στο Χρηµατιστήριο Αθηνών είναι δύσκολες. Την αρχή έκαναν η Εθνική Τράπεζα µε 1,8 δισ. ευρώ και η Τράπεζα Κύπρου µε 345 εκατ. Η Εθνική µε την επιτυχηµένη αύξηση κεφαλαίου, η οποία υπερκαλύφθηκε κατά 1,8 φορές, ανοίγει τον δρόµο για την επιστροφή της στις διεθνείς αγορές για άντληση κεφαλαίων, καθώς µετά την αύξηση δέχθηκε προσφορές από µεγά-

Γιάννης Κωστόπουλος, Alpha Bank

Νικόλαος Νανόπουλος, Eurobank EFG

Ανδρέας Ηλιάδης, Τράπεζα Κύπρου

Μιχάλης Σάλλας, Τράπεζα Πειραιώς

Απόστολος Ταµβακάκης, Εθνική Τράπεζα

Ευθύµιος Μπουλούτας, Marfin Bank

Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ

λες επενδυτικές τράπεζες του εξωτερικού για χρηµατοδότησή της. Ενισχύει δε περισσότερο τα κεφάλαιά της µε την πώληση του 20% της θυγατρικής της στην Τουρκία Finansbank. Θα πρέπει εδώ να αναφερθεί και η πρώτη, µετά την κρίση των ελληνικών οµολόγων την περασµένη άνοιξη, κίνηση άντλησης κεφαλαίων από τις αγορές του εξωτερικού ελληνικής τράπεζας, της Eurobank, µε ενέχυρο ελληνικά οµόλογα στα τέλη Οκτωβρίου. Η κίνηση αυτή σηµατοδοτεί τη σταδιακή επάνοδο των ελληνικών τραπεζών στη διατραπεζική αγορά, καθώς βελτιώνεται η δηµοσιονοµική εικόνα της χώρας. Όσον αφορά τις συγχωνεύσεις, πέρα

από τα σενάρια δηµιουργίας κρατικού πυλώνα µε πόλο το Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο και δορυφόρους την Αγροτική Τράπεζα και το Ταµείο Παρακαταθηκών και Δανείων, για τις µεγάλες ιδιωτικές τράπεζες τη διαφορά θα έκανε η συνεργασία µε µεγάλο όµιλο του εξωτερικού. Συνεπώς το τωρινό περιβάλλον είναι περιβάλλον αυξηµένων προκλήσεων. Μια από αυτές είναι και η διατήρηση της ισχυρής παρουσίας τους στα Βαλκάνια. Πόσο µάλλον που οι δραστηριότητες στην περιοχή επιστρέφουν στην κερδοφορία, εξέλιξη ιδιαίτερα σηµαντική σε περίοδο απωλειών στην εσωτερική αγορά λόγω των αυξανόµενων προβλέψεων για τις επισφάλειες που φέρνει η ύφεση.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Πλήρωσαν ακριβά την ελληνική δηµοσιονοµική κρίση µε αποκλεισµό τους από τη διατραπεζική αγορά. Σήµερα, η αύξηση κεφαλαίου της Εθνικής και η άντληση κεφαλαίων από τη Eurobank µε ενέχυρο οµόλογα του ελληνικού Δηµοσίου αποτελούν τις πρώτες ενδείξεις ότι το σκηνικό αλλάζει για τις τράπεζες. Η πρόκληση για τους τραπεζίτες τώρα είναι η µεγαλύτερη θωράκιση των οργανισµών που διοικούν, καθώς η ύφεση φέρνει επισφάλειες και η Βασιλεία ΙΙΙ απαιτεί τράπεζες µε ισχυρότερη σε σχέση µε το παρελθόν, κεφαλαιακή βάση.

follow link

BANKING Οι ελληνικές τράπεζες πρόσωπο µε πρόσωπο µε τις προκλήσεις των καιρών. Ανασυντάσσουν τις δυνάµεις τους, προετοιµάζονται για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις της Βασιλείας ΙΙΙ και θέτουν τις προϋποθέσεις για να γίνουν οι χρηµατοδότες της ανάπτυξης µόλις ξεκινήσει η ανάκαµψη.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΚΩΣΤΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Ανάπτυξη

Στο παρά πέντε Η πλειονότητα της ελληνικής επιχειρηµατικότητας βρίσκεται σε θέση αναµονής, περιµένοντας σηµάδια ανάκαµψης της οικονοµίας προκειµένου να προβεί σε αναπτυξιακές ενέργειες, εκτιµά ο Κώστας Μητρόπουλος, πρόεδρος δ.σ. της Eurobank EFG Equities και Head of Global Equities, Investment Banking, Brokerage and Private Equity του Οµίλου Eurobank EFG  ΑΠΟ ΤΗ ΘΩΜΗ ΜΕΛΙΔΟΥ

Σηµαντικά κέρ κέρδη, βλέπουµε ότι καταγράφουν οι µεγάλες τράπεζες του εξωτερικού από τις δραστηριότητες τραπεζικής που αντισταθµίζουν απώλειες σε άλλους τοµείς. Πόσο αυτό ισχύει στην Ελλάδα; επενδυτικής τραπεζικής,

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Η κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών τα τελευταία χρόνια προέρχεται κυρίως από παραδοσιακές τραπεζικές εργασίες και πολύ λιγότερο από χρηµατοοικονοµικές συναλλαγές και έσοδα προµηθειών από εργασίες στην κεφαλαιαγορά κεφαλαιαγορά. Αντίθετα στο εξωτερικό και ιδίως στις µεγάλες τράπεζες η συµµετοχή των δραστηριοτήτων κεφαλαιαγοράς στην κερδοφορία είναι ιστορικά µεγάλη. Επιπρόσθετα, η φετινή χρονιά είναι και µια ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά για τις δραστηριότητες κεφαλαιαγορών και επενδυτικής τραπεζικής των ελληνικών τραπεζικών οµίλων δεδοµένων των µακροοικονοµικών εξελίξεων, µε αποτέλεσµα να είναι αντίστοιχα µικρή η συνεισφορά αυτών των δραστηριοτήτων στα κέρδη.

Το τωρινό περιβάλλον της ύφεσης στην Ελλάδα, µε τη στενότητα τραπεζικών δανείων, προσφέρεται για να αντλήσουν οι επιχειρήσεις κεφάλαια από τις αγορές κεφαλαίων; Πόσο έχει επηρεαστεί η πιστοληπτική τους ικανότητα από τα προβλήµατα της χώρας; H περιορι-

σµένη ρευστότητα της αγοράς και η δυσκολία µε την οποία αντλούν οι τράπεζες κεφάλαια, αναµφισβήτητα επιδρούν αρνητικά τόσο στη λειτουργία όσο και στην ανάπτυξη των ελληνικών επιχειρήσεων. Η πλειονότητα των ελλη-

νικών εταιρειών βρίσκεται σε ‘stand still’ περιµένοντας σηµάδια ανάκαµψης της οικονοµίας προκειµένου να προχωρήσουν σε αναπτυξιακές κινήσεις. Αναµφισβήτητα η πιστοληπτική ικανότητα των ελληνικών επιχειρήσεων και µάλιστα των µεγαλύτερων επηρεάζεται αρνητικά από την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας και εν γένει τα δηµοσιονοµικά προβλήµατα του Δηµοσίου. Οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν έχουν πρακτικά τη δυνατότητα άντλησης

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Κώστας Μητρόπουλος

δανειακών κεφαλαίων απευθείας από τις αγορές µε την έκδοση οµολόγων αλλά ακόµα και αν είχαν τη δυνατότητα πρόσβασης το κόστος θα ήταν απαγορευτικό µια και θα καθοριζόταν από το spread του δηµόσιου χρέους. Η λύση της χρηµατοδότησης τους µε άντληση ιδίων κεφαλαίων από τις κεφαλαιαγορές προϋποθέτει ενδιαφέρουσες ‘επενδυτικές ιστορίες’ ικανές να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των υφιστάµενων µετόχων και των νέων επενδυτών και ικανοποιητικές αποτιµήσεις για τους µετόχους. Ενώ η πλειονότητα των ελληνικών επιχειρήσεων χρειάζεται ίδια κεφάλαια οι προϋποθέσεις αυτές δεν µπορούν να ικανοποιηθούν αυτήν την περίοδο και για αυτό οι αυξήσεις µετοχικού κεφαλαίου στην ελληνική αγορά το τελευταίο διάστηµα έχουν σταµατήσει.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Πώς βλέπετε το περιβάλλον στο Χρηµατιστήριο στην Ελλάδα και τον κόσµο; Υπάρχουν τµήµατα της αγοράς που προσφέρουν επενδυτικές ευκαιρίες; Με τις τωρινές αποτιµήσεις είναι οι ελληνικές εισηγµένες υποτιµηµένες; Το

κύριο χαρακτηριστικό των περισσότερων αγορών το τελευταίο διάστηµα είναι η επαναφορά της νευρικότητας, καθώς έχουν επανεµφανιστεί οι ανησυχίες για εξάπλωση της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη. Οι προβληµατισµοί είναι εντονότεροι για τις περιφερειακές αγορές της Ευρώπης, και κυρίως για την Ιρλανδία, καθώς οι επενδυτές θεωρούν πλέον αρκετά πιθανή την προσφυγή της στον µηχανισµό στήριξης. Παράλληλα, τα προγράµµατα δηµοσιονοµικής πειθαρχίας που έχουν επιβάλλει οι χώρες της ΕΕ απειλούν την εύθραυστη ανάκαµψη και επαναφέρουν στο προσκήνιο σενάρια διπλής ύφεσης. Αυτό το περιβάλλον αβεβαιότητας πιθανόν να εξακολουθήσει να επηρεάζει και το ελληνικό χρηµατιστήριο βραχυπρόθεσµα, ελλείψει καταλυτών που θα µπορούσαν να αλλάξουν θετικά το κλίµα. Η πορεία του ελληνικού χρηµατιστηρίου εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό από την πορεία εξυγίανσης της ελληνικής οικονοµίας και την ταχύτητα της ανάκαµψης. Η σωστή εκτέλεση του προϋπολογισµού, κυρίως µέσω του ελέγχου των δαπανών και της καταπολέµησης της φοροδιαφυγής, είναι απαραίτητη για την ανάκτηση της εµπιστοσύνης των επενδυτών και κατ΄επέκταση για την προσέλκυση επενδύσεων. Με βάση τις εκτι-

µήσεις της Eurobank EFG Equities, η ελληνική αγορά βρίσκεται σε παρόµοιο επίπεδο αποτίµησης µε τις ευρωπαϊκές αγορές. Δεν φαίνεται υποτιµηµένη, λαµβάνοντας µάλιστα υπόψη ότι η ελληνική οικονοµία θα είναι σε ύφεση και το 2011, τη στιγµή που άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη εισέλθει σε φάση ανάκαµψης. Αυτό δεν σηµαίνει ότι δεν υπάρχουν επενδυτικές ευκαιρίες. Τέτοια παραδείγµατα αποτελούν µετοχές εταιρειών που έχουν έκθεση σε οικονοµίες που θα ανακάµψουν ταχύτερα από την ελληνική ή που δραστηριοποιούνται σε κλάδους που είναι πιο ανθεκτικοί σε περιόδους οικονοµικής κρίσης. Επίσης, ευκαιρίες µπορούν να αναζητηθούν και σε µετοχές επιχειρήσεων που θεωρούνται στόχοι αποκρατικοποίησης, καθώς και σε εταιρείες που διαθέτουν σταθερές ταµειακές ροές και περιορισµένη µόχλευση. Η δραστηριότητα στις εξαγορές και συγχωνεύσεις ανακάµπτει στις ξένες αγορές. Ποιες οι προοπτικές στην Ελλάδα; Πιστεύετε ότι θα αποτελούσαν διέξοδο για ισχυροποίηση των ελληνικών επιχειρήσεων; Είναι γε-

γονός ότι οι εξαγορές και συγχωνεύσεις διεθνώς ανακάµπτουν και µε µεγάλη ταχύτητα. Αντιθέτως στην Ελλάδα οι αντίστοιχες συναλλαγές είναι πολύ περιορισµένες. Αυτό σε σηµαντικό βαθµό έχει να κάνει µε το γεγονός ότι οι περισσότερες ελληνικές εταιρείες έχουν βασικό µέτοχο που συνήθως είναι φυσικό πρόσωπο ή οικογένειες. Συνεπώς πολλές και σηµαντικές στρατηγικές αποφάσεις δεν λαµβάνονται µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Δηλαδή πιθανές συναλλαγές οι οποίες θα είχαν νόηµα από άποψη στρατηγικής και δηµιουργίας οικονοµικής αξίας για τους µετόχους προσκρούουν πολλές φορές σε προσωπικές θεωρήσεις και φιλοδοξίες. Παρά ταύτα, η σηµερινή οικονοµική δυσπραγία και η µειωµένη ρευστότητα θα αποτελέσουν το έναυσµα για συνενώσεις και µεγεθύνσεις εταιρειών µε εξαγορές που θα οδηγήσουν στον εξορθολογισµό ολόκληρων κλάδων της οικονοµίας. Στο τωρινό περιβάλλον αναταραχής στις αγορές κρατικών οµολόγων και αβεβαιότητας για την εξέλιξη των τιµών των εµπορευµάτων και των ισοτιµιών, υπάρχουν ευκαιρίες για τα τµήµατα trading των τραπεζών; Πόσο επηρεάζεται η αποδοτικότητα των δραστηριοτήτων αυτών από τις ρυθµίσεις της Βασιλείας ΙΙΙ που απαιτούν

Σίγουρα σε περιβάλλον αυξηµένης µεταβλητότητας όλων των διαπραγµατεύσιµων αξιογράφων πράγµατι δηµιουργούνται ευκαιρίες για τα τµήµατα trading των τραπεζών. Είναι γεγονός ότι οι νέες αυξηµένες απαιτήσεις στα βασικά εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών (4,5% µέχρι το 2015 συν 2,5% στα επόµενα 8 χρόνια) µπορεί να οδηγήσουν τις τράπεζες στον περιορισµό, ως ένα βαθµό, των θέσεων τους σε αξιόγραφα και στους κινδύνους που συνεπάγονται. Αυτό βέβαια θα είναι συνάρτηση της οριακής αποδοτικότητας των κεφαλαίων σε κάθε δραστηριότητα µιας Τράπεζας. Στην Ελλάδα, τα µεγέθη των τµηµάτων trading των τραπεζών είναι συγκριτικά µικρά σε σχέση µε τη συνολική δραστηριότητα των τραπεζών, και έτσι οι συνέπειες από την εφαρµογή της Βασιλείας ΙΙΙ θα είναι µάλλον αµελητέες. Από πού µπορεί να προέλθει η ανάκαµψη στην ελληνική οικονοµία; Η κυβέρνηση περιορίζει το Πρόγραµµα Δηµοσίων Επενδύσεων αφού δεν διαθέτει τα κεφάλαια για να το χρηµατοδοτήσει. Μήπως όµως έτσι περιορίζει ένα σηµαντικό πολλαπλασιαστή της οικονοµίας; Ποιες είναι οι εκτιµήσεις σας για το επόµενο –κρίσιµο– για τη χώρα διάστηµα; Οι δηµόσιες δαπάνες σε περί-

οδο ύφεσης, όπως αυτή που βιώνουµε στην ελληνική οικονοµία, αναµφισβήτητα βοηθούν έστω και παροδικά στον περιορισµό των επιπτώσεων της και στην επανεκκίνηση της οικονοµίας. Από την άλλη πλευρά, η πίεση για τον περιορισµό του δηµοσιονοµικού ελλείµµατος έχει οδηγήσει σε µεγάλη συρρίκνωση του προγράµµατος δηµόσιων επενδύσεων µε προφανή επίπτωση στην οικονοµική δραστηριότητα ορισµένων κλάδων. Ωστόσο ακόµα και αν το πρόγραµµα των δηµοσίων επενδύσεων εκτυλίσσονταν κανονικά, ένα µακροπρόθεσµο µοντέλο ανάπτυξης της ελληνικής οικονοµίας βασισµένο σε νέες µεγάλες επενδύσεις µε τη συµµετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων παραµένει το κύριο ζητούµενο. Το µοντέλο ανάπτυξης το οποίο µέχρι πρότινος βασιζόταν στην κατανάλωση, τις κατασκευές, τις υπηρεσίες και στην παραοικονοµία έχει πλέον παρέλθει. Το µέλλον πρέπει κατά την άποψή µου, να στηριχθεί σε τρεις άξονες: αναβάθµιση και επέκταση

υποδοµών, διεύρυνση της πράσινης οικονοµίας και εξωστρέφεια. Αυτό προϋποθέτει µεγάλες και στοχευµένες επενδύσεις αλλά και ταχύτητα εφαρµογής. Η συγκέντρωση πόρων σε έργα µεγάλης σηµασίας δεν µπορεί να γίνει µε την πολυκατανοµή κεφαλαίων που δηµιούργησαν οι παλιοί αναπτυξιακοί νόµοι. Χρειάζεται µια άλλη αντίληψη, στηριγµένη στις φοροαπαλλαγές, η οποία θα επιτρέψει την υλοποίηση µεγάλων επενδύσεων αλλά θα δώσει ταυτόχρονα και ζωή σε πολλές ΜΜΕ που αναπτύσσονται γύρω από αυτές. Τέλος, η απουσία ενιαίου πλαισίου χωροθέτησης δεν ευνοεί τη µεγάλου µεγέθους επενδυτική δραστηριότητα. Η γρήγορη τακτοποίηση αυτού του θέµατος µαζί µε τη γρήγορη αδειοδότηση θα επιταχύνει πολλές επενδύσεις που λιµνά-

Η κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων µπορεί να γίνει µόνο σε συνθήκες φορολογικής και νοµοθετικής σταθερότητας και ταχείας λήψης αποφάσεων, κάτι που απαιτεί ριζική αλλαγή αντίληψης στη δηµόσια διοίκηση .

ζουν λόγω γραφειοκρατικών εµπλοκών. Στην όλη πάντως προσπάθεια προέλκυσης κεφαλαίων για φυσικές επενδύσεις είναι αναγκαίο να αντιληφθούµε την κεφαλαιώδη σηµασία δύο παραγόντων: της συνέπειας λόγων και πράξεων και της ταχύτητας. Η κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων µπορεί να γίνει µόνο σε συνθήκες φορολογικής και νοµοθετικής σταθερότητας και ταχείας λήψης αποφάσεων, κάτι που απαιτεί ριζική αλλαγή αντίληψης στη δηµόσια διοίκηση.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

από τις τράπεζες µεγαλύτερα κεφάλαια έναντι των κινδύνων που απορρέουν από τις δραστηριότητες αυτές;

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

BANKING

Χορηγήσεις

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΡΛΑΜΙΤΗΣ

Ρευστότητα

a la française

Ο ρυθµός αύξησης των τραπεζικών χορηγήσεων κινείται σε µηδενικά σχεδόν επίπεδα επίπεδα. Ποιοι παράγοντες ευθύνονται για αυτήν την εξέλιξη εξέλιξη; Μειωµένη ζήτηση, αυστηρότερα κριτήρια δανεισµού ή και τα δύο; Πράγµατι,

τα πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος καταδεικνύουν τη γενικότερη επιβράδυνση επιβρ που καταγράφεται στην πιστωτική επέκταση το τελευταίο διάστηµα. διάστηµα Η έλλειψη ρευστότητας από τις τράπεζες, λόγω της µη πρόσβασης στις διεθνείς χρηµαταγορές και της µείωσης των καταθέσεων, το υψηλό επίπεδο δανεισµού από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, η µείωση του διαθέσιµου εισοδήµατος των νοικοκυριών, η µεταβολή των κριτηρίων πιστοληπτικής αξιολόγησης από τις τράπεζες, είναι µερικοί από τους παράγοντες που συµβάλλουν στη µείωση της χρηµατοδότησης που παρέχουν οι τράπεζες. Η Εµπορική Τράπεζα, ως µέλος της

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Παρά την οικονοµική κρίση, η Εµπορική Τράπεζα δεν έχει µεταβάλει τα κριτήρια χορήγησης δανείων καθώς ως µέλος του γαλλικού οµίλου της Credit Agricole έχει πρόσβαση στις διεθνείς αγορές και διαθέτει την απαιτούµενη ρευστότητα, υποστηρίζει µε συνέντευξή του στους ΜτΧ ο Κωνσταντίνος Βαρλαµίτης, διευθυντής ανάπτυξης προϊόντων της Εµπορικής Τράπεζας.  ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΚΗ ΝΤΟΒΟΛΟ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Κωνσταντίνος Βαρλαµίτης

Credit Agricole, του µεγαλύτερου τραπεζικού οµίλου στη Γαλλία, έχει πρόσβαση στις διεθνείς αγορές, διαθέτει την απαιτούµενη ρευστότητα και στηρίζει τα ελληνικά νοικοκυριά σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες. Παρέχουµε δάνεια µε υπευθυνότητα, χωρίς να έχουµε µεταβάλει τα πιστωτικά µας κριτήρια, προσφέροντας παράλληλα ένα ασφαλές τραπεζικό περιβάλλον.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Η εικόνα είναι η ίδια είτε µιλάµε για ιδιώτες πελάτες είτε για επιχειρήσεις; Υπάρχουν τοµείς χορηγήσεων που παρουσιάζουν έστω και αυτή τη δύσκολη περίοδο µία αυξηµένη κινητικότητα; Η

πισ τωτική επέκταση ακολουθε ί πτωτικούς ρυθµούς τόσο στη χρηµατοδότηση επιχειρήσεων όσο και στη χρηµατοδότηση ιδιωτών. Συγκεκριµένα όµως, σε ό,τι αφορά στα δάνεια προς ιδιώτες, θα έλεγα ότι εµφανίζεται µία οριακά ανοδική τάση στα στεγαστικά δάνεια, δεδοµένου ότι τα ακίνητα, πέραν της κάλυψης αναγκών σ τέγασης, θεωρούνται ως η ασφαλέστερη επένδυση. Αντίθετα, πτωτική τάση καταγράφεται στη ζήτηση για καταναλωτικά δάνεια, λόγω της µείωσης των καταναλωτικών δαπανών των νοικοκυριών. Ωστόσο, το τελευταίο διάστηµα ιδιαίτερο ενδιαφέρον εκδηλώνεται για τα λεγόµενα «πράσινα δάνεια», τα οποία αποσκοπούν στη χρηµατοδότηση της ενεργειακής αναβάθµισης κ τιρίων και εγκαταστάσεων. Σε ό,τι αφορά στη χρηµατοδότηση των επιχειρήσεων παρατηρείται µικρή αύξηση των χορηγήσεων, βεβαίως σε πολύ χαµηλότ ε ρους ρυθµούς από ό,τ ι σ το παρε λθόν. Αυτό ε ν µέρει οφείλεται και στη µείωση των πραγµατικών αναγκών για κεφάλαια κίνησης λόγω του περιορισµού της συνολικής δρασ τ ηριότ ητας. Για το επόµενο χρονικό διάστηµα εκτιµάται ότι ο ρυθµός αυτός θα κινείται

αυξητικά, µε χαµηλούς όµως ρυθµούς, κατ’ αντιστοιχία των αναδιαρθρώσεων στην ελληνική αγορά. Ποιά στοιχεία συνθέτουν την εικόνα στον τοµέα των καταθέσεων; Ο τοµέας των καταθέσεων δεν απο-

κλίνει από τη γενικότερη εικόνα επιβράδυνσης το τελευταίο διάστηµα. Αυτό οφείλεται τόσο στο γενικότερο κλίµα ανησυχίας για την πορεία της ελληνικής οικονοµίας, όσο και στη µείωση του διαθέσιµου εισοδήµατος των καταναλωτών, οι οποίοι χρησιµοποιούν τις αποταµιεύσεις για την κάλυψη των αναγκών τους. Ωστόσο, σύµφωνα µε τα τελευταία δηµοσιοποιηµένα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, η τάση µείωσης αντιστράφηκε τον Αύγουστο του 2010, καθώς ανακτάται σταδιακά η εµπιστοσύνη στην ελληνική οικονοµία.

Σε επίπεδο προϊόντων τί νέο προσφέρει η Εµπορική Τράπεζα το τελευταίο διάστηµα; Υπάρχουν τοµείς εργασιών που θέλετε να αποκτήσετε αυξηµένο µερίδιο;

Στο πλαίσιο της δέσµευσής µας να στηρίξουµε τους πελάτες µας, έχουµε δηµιουργήσει µία σειρά προϊόντων που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πελατών µας, και µε κύριο στόχο να παρέχουµε πρόσθετα οφέλη σ τους καταναλωτές. Χαρακτηρισ τικότερο παράδειγµα αποτελεί το καταναλωτικό δάνειο ‘Xpress’, το οποίο εξασφαλίζει στους πελάτες µας άµεση ρευστότητα, µε εκταµίευση ακόµα και αυθηµερόν, για την κάλυψη των έκτακτων αναγκών τους, µε χαµηλή σταθερή δόση για καλύτερο οικονοµικό προγραµµατισµό. Παράλληλα όµως το δάνειο ‘Xpress’ παρέχει ευελιξία αποπληρωµής και προστασία του δανειολήπτη σε περίπτωση επαγγελµατικής δυσκολίας.

δέσµευση και τη στρατηγική απόφαση να σταθούµε στο πλευρό των νοικοκυριών, των επαγγελµατιών και των επιχειρήσεων, παρέχοντας δάνεια και ένα αξιόπιστο τραπεζικό περιβάλλον, ιδιαίτερα εν µέσω αυτής της δύσκολης οικονοµικής συγκυρίας. Αυτή η απόφασή µας υλοποιείται καθηµερινά µέσα από τη δηµιουργία προϊόντων και υπηρεσιών που καλύπτουν τις ανάγκες των πελατών µας, και τους προσφέρουν προστιθέµενη αξία. Εν µέσω ενός τραπεζικού περιβάλλοντος που διέρχεται σηµαντικές δοµικές αλλαγές, η Εµπορική είναι σε θέση να αξιοποιεί τη ρευστότητα, το κύρος και την εξειδίκευση που µας εξασφαλίζει ο µεγαλύτερος τραπεζικός όµιλος στη Γαλλία, παρέχοντας στους πελάτες µας τραπεζικές λύσεις που προσφέρουν ασφάλεια, ευελιξία και σταθερότητα. Παράλληλα, συνεχίζουµε να επενδύουµε στην αναβάθµιση του δικτύου καταστηµάτων µας, εφαρµόζοντας το νέο µοντέλο λιανικής τραπεζικής της Credit Agricole, ενώ βελτιώνουµε και συγκεντρώνουµε σε κεντρικές υπηρεσίες τις εσωτερικές µας διαδικασίες, εξασφαλίζοντας ταχύτερη και αποτελεσµατικότερη εξυπηρέτηση των πελατών µας.

Στη χρηµατοδότηση των επιχειρήσεων παρατηρείται µικρή αύξηση των χορηγήσεων, βεβαίως σε πολύ χαµηλότερους ρυθµούς από ό,τι στο παρελθόν .

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Ποιές αλλαγές έφεραν τα νέα οικονοµικά δεδοµένα στην πολιτική της Εµπορικής Τράπεζας απέναντι στην πελατεία της; Στην Εµπορική Τράπεζα έχουµε λάβει τη

BANKING Λιανική Τραπεζική

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΙΡΠΙΝΙΑΣ

Το νέο δόγµα

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Ένα από τα µαθήµατα της κρίσης που διανύουµε είναι η κρισιµότητα του risk management, εκτιµά ο Στέλιος Πιρπινιάς, επικεφαλής λιανικής τραπεζικής & marketing της HSBC Ελλάδας. Σχολιάζει τις επιπτώσεις της ύφεσης και διατυπώνει µε βεβαιότητα, ότι η µάχη της τιµολόγησης των τραπεζικών προϊόντων καθοδηγείται πλέον από την ιδιαίτερη σχέση εµπιστοσύνης ή µη που έχει η τράπεζα µε τον πελάτη της.  ΑΠΟ ΤΗΝ ΈΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ

Στην εποχή της ύφεσης, µε τα προβλήµατα ρευστότητας να είναι έντονα στην αγορά πώς βλέπετε να εξελίσσεται ο κλάδος λιανικής τραπεζικής; Ο τραπεζικός κλάδος και κατ’ επέκταση ο κλάδος

της λιανικής τραπεζικής εισέρχεται παγκοσµίως σε µια νέα εποχή, µε νέα δεδοµένα και προοπτικές ως αποτέλεσµα της πρόσφατης κρίσης η οποία οδηγεί τις ρυθµιστικές αρχές παγκοσµίως σε πλαίσια πολύ αυστηρότερα από αυτά των προηγούµενων χρόνων. Η νέα εποχή επιτάσσει τη δηµιουργία ισχυρών τραπεζικών ιδρυµάτων µε υψηλή ρευστότητα αλλά και ισχυρές κεφαλαιακές βάσεις, οδηγώντας ουσιαστικά σε µεσοπρόθεσµη συγκέντρωση του τραπεζικού κλάδου παγκοσµίως. Ήδη οι αρχές της Βασιλείας ΙΙΙ που ανακοινώθηκαν πρόσφατα δίνουν το στίγµα προς αυτή την κατεύθυνση. Η ρευστότητα είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες για την ανάπτυξη της λιανικής τραπεζικής εφόσον ουσιαστικά χρηµατοδοτεί τα νοικοκυριά µιας οικονοµίας. Εποµένως όλα τα παραπάνω επηρεάζουν ευθέως και τη λιανική τραπεζική.

Ποιές είναι οι εκτιµήσεις σας για την εξέλιξη των επισφαλών δανείων ευρύτερα στο τραπεζικό σύστηµα αλλά και στην HSBC; Επειδή η εξέλιξη των επισφαλειών

στα δάνεια είναι συνήθως ευθέως ανάλογη µε την πρόοδο της οικονοµίας, όλες οι έως τώρα εξελίξεις, ιδιαιτέρως όσον αφορά την ύφεση και τις προβλέψεις για την ανεργία, δείχνουν µια τάση προς περαιτέρω αύξηση των επισφαλειών στην αγορά τουλάχιστον κατά τη

διάρκεια του 2011. Η HSBC, τώρα, έχει ένα από τα πιο υγιή χαρτοφυλάκια δανείων στην Ελληνική αγορά. Παρά την κρίση των τελευταίων χρόνων, το ποσοστό δανείων σε καθυστέρηση της τράπεζας είναι κατά πολύ χαµηλότερο από τον µέσο όρο της αγοράς και αυτό οφείλεται ξεκάθαρα στη στρατηγική της τράπεζας να χορηγεί δάνεια µε τρόπο υπεύθυνο και προσεκτικό.

Στο πνεύµα των καιρών και τις απαιτήσεις της εποχής, το «relationship based pricing» µετατοπίζει το κέντρο βάρους του ανταγωνισµού στην καλύτερη εξυπηρέτηση και τις πιο ανταγωνιστικές τιµές στους πελάτες µε τους οποίους έχει «χτίσει» σχέση εµπιστοσύνης.

Η έλλειψη ρευστότητας, οι κεφαλαιακές πιέσεις, τα ακριβά επιτόκια δανεισµού για τις ελληνικές τράπεζες και η φυγή καταθέσεων έχουν οδηγήσει σε έναν πόλεµο τιµών στις καταθέσεις.

προσαρµοσµένα στις ανάγκες των καταναλωτών; Ακριβώς, µέσα σε όλη αυτή την καταιγίδα αρνητικών ειδήσεων αλλά και την έλλειψη εµπιστοσύνης για την Ελλάδα και τις προοπτικές της, η HSBC λάνσαρε πρόσφατα στην αγορά το προϊόν World Selection. Τo World Selection επενδύει στις αναδυόµενες αγορές ανά τον κόσµο και είναι διαχειρίσιµο από τοπικούς και παγκόσµιους επενδυτές µε την τεχνογνωσία της HSBC 24 ώρες το 24ωρο. Το World Selection δίνει την ευκαιρία σ τον Έλληνα πελάτη να εκµεταλλευτεί τη ραγδαία, για τα σηµερινά δεδοµένα, ανάπτυξη που παρουσιάζουν οι αναδυόµενες αγορές και να βάλει τα

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Σχεδιάζετε να ‘’ρίξετε’’ κάποια νέα προϊόντα στην αγορά,

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Στέλιος Πιρπινιάς

χρήµατά του να δουλεύουν για αυτόν σε όλο τον κόσµο µέσω της παγκόσµιας παρουσίας και τεχνογνωσίας της HSBC. Με ποια κριτήρια θα γίνεται από εδώ και πέρα η τιµολόγηση των προϊόντων σας; Ένα από τα µα-

θήµατα της κρίσης που διανύουµε είναι η σηµαντικότητα, ή ακόµη καλύτερα, θα έλεγα, η κρισιµότητα του risk management. Η HSBC παγκοσµίως αλλά και στην Ελλάδα τιµολογεί µε βάση το ρίσκο (risk based pricing). Ως εκ τούτου πολύ βασική αρχή στην τιµολόγηση των προϊόντων είναι το παγκοσµίως γνωστό «Know Your Customer» ώσ τε να µπορεί η τράπεζα να κάνει ορθή αξιολόγηση του ρίσκου. Πέραν όµως της τιµολόγησης µε βάση το ρίσκο, η HSBC οδηγείται µέσω της παγκόσµιας στρατηγικής της σε αυτό που λέµε «relationship based pricing». Έτσι, ως µια παγκόσµια τράπεζα προάγουµε και τιµάµε «τη σχέση» µε τον πελάτη είτε σε τοπικό είτε σε διασυνοριακό επίπεδο. Πάνω σε αυτή τη σχέση εµπιστοσύνης που χτίζεται σε όλο το εύρος των χρηµατοοικονοµικών αναγκών του πελάτη, η τράπεζά µας καθορίζει την τιµολόγησή της ανάλογα.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Σχεδιάζετε να περιορίσετε κάποια προϊόντα που µπορεί ενδεχοµένως να είναι ζηµιογόνα για την τράπεζα; Η HSBC στην Ελλάδα δεν έχει περι-

ορίσει το προϊοντικό της µίγµα από την αρχή της κρίσης έως σήµερα και δεν έχει στα πλάνα της να κάνει κάτι τέτοιο. Τα στεγαστικά δάνεια δείχνουν µικρότερες καθυστερήσεις σε σχέση µε τα καταναλωτικά. Μπορούµε να µιλήσουµε για µια «κόντρα» µεταξύ στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων ως προς την διάθεση καθώς τα πρώτα έχουν µικρότερες επισφάλειες; Δεν θα

µιλούσα για κόντρα µεταξύ των δύο κατηγοριών δανείων. Πρόκειται για δύο τύπους δανείων µε διαφορετικό προφίλ ρίσκου και φυσικά τελείως διαφορετικά περιθώρια κέρ-

Το κράτος έδωσε σηµαντικά κεφάλαια για κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών και την ανατροφοδότηση της πραγµατικής οικονοµίας µέσω δανείων σε µικρές και µεσαίες επιχειρήσεις. Πώς έχει γίνει η κατανοµή αυτή και ποια είναι τα προβλήµατα που εµφανίζονται µέχρι τώρα;

Η HSBC πουθενά στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα δεν συµµετείχε σε πακέτο ενίσχυσης τραπεζών και ως εκ’ τούτου δεν θα ήθελα να κάνω κάποιο περαιτέρω σχόλιο σχετικά µε τις λεπτοµέρειες του πακέτου στην Ελλάδα. Ποια είναι η αλήθεια για όσα λένε οι ενώσεις καταναλωτών για το ότι οι τράπεζες δεν κατανοούν τα προβλήµατα των υπερχρεωµένων νοικοκυριών. Ως τράπεζα εσείς τι διευκολύνσεις παρέχετε; Η HSBC και σε συνέχεια της προηγούµενης ερώτησης χρηµατοδοτεί αδιάκοπα τα ελληνικά νοικοκυριά καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης παρά τη µη συµµετοχή της στα πακέτα της κυβέρνησης και της τρόικας. H παγκόσµια δύναµη της τράπεζας σε κεφάλαια και ρευστότητα µας δίνει αυτή τη δυνατότητα την οποία και χρησιµοποιούµε για να συνεισφέρουµε, στο µερίδιο που µας αναλογεί, στην επιστροφή της ανάπτυξης στην Ελλάδα µέσω της χρηµατοδότησης των νοικοκυριών. Πέραν αυτού, η HSBC στην Ελλάδα παρέχει κάποια από τα πιο ανταγωνιστικά επιτόκια σε στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια στην αγορά. Όλα αυτά σε συνδυασµό µε τον πλούτο των υπηρεσιών και προϊόντων Wealth Management σε παγκόσµια κλίµακα, δίνουν ουσιαστικά ένα µοναδικό «Value Proposition» στον Έλληνα πελάτη. Τέλος ποιες είναι οι τάσεις για τα επιτόκια καταθέσεων και χορηγήσεων; Η έλλειψη ρευσ τότητας, οι κεφαλαιακές πιέσεις, τα ακριβά επιτόκια δα-

νεισµού για τις ελληνικές τράπεζες και η φυγή καταθέσεων στο εξωτερικό έχουν οδηγήσει τους τελευταίους µήνες σε έναν πόλεµο τιµών για τις καταθέσεις, γεγονός που στοιχίζει ακριβά στην κερδοφορία του συστήµατος. Προφανώς οι τράπεζες προσπαθούν να ισοσταθµίσουν αυτές τις πιέσεις µέσω ακριβότερων επιτοκίων στα δάνεια των οποίων ούτως η άλλως η διάθεση έχει µειωθεί αισθητά λόγω έλλειψης ρευστότητας, και αυτό είναι εµφανές στο ότι δεν υπάρχει ανάπτυξη σ τη διάθεση δανείων. Σταδιακά, καθώς η κατάσταση της Ελληνικής οικονοµίας οµαλοποιείται αυτές οι πιέσεις για τις καταθέσεις

Ένα από τα µαθήµατα της κρίσης που διανύουµε είναι η σηµαντικότητα, ή ακόµη καλύτερα, θα έλεγα, η κρισιµότητα του risk management.

λογικά θα ελαχιστοποιηθούν και θα επαναφέρουν τα καταθετικά επιτόκια πιο κοντά στα επίπεδα του κεντρικού επιτοκίου. Αυτό θα βοηθήσει στο να ισορροπήσουν και τα επιτόκια δανείων σε χαµηλότερα επίπεδα ευνοώντας τη χρηµατοδότηση των Ελληνικών νοικοκυριών. Αξίζει να σηµειώσουµε ότι το επίπεδο των επιτοκίων και η δυνατότητα των τραπεζών να αντλήσουν φθηνή ρευστότητα, επηρεάζεται όχι µόνο από την αγορά και τη δυνατότητα της κάθε τράπεζας να αντλήσει διαθέσιµα από τους καταναλωτές, αλλά και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και το αν θα συνεχίσει το πρόγραµµα ρευστότητας και µετά από τις αρχές του 1ου τριµήνου του 2011.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

δους. Ο διαχωρισµός µεταξύ των δύο είναι ξεκάθαρα θέµα στρατηγικής τοποθέτησης, “risk appetite” αλλά και υποδοµών και πόρων της κάθε τράπεζας. Για παράδειγµα µια τράπεζα 400 καταστηµάτων δεν θα είχε την πολυτέλεια να επιλέξει µεταξύ στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων γιατί πολύ απλά υπό αυτές τις προϋποθέσεις δεν θα έκανε βέλτιστη χρήση των παγίων της για να µεγιστοποιήσει την απόδοση σε αυτά (ROA) αλλά και στα ίδια κεφάλαια της (ROE).

BANKING Λιανική Τραπεζική

VALUE FOR MONEY Μία κατάσταση βίαιης προσαρµογής στα νέα δεδοµένα βιώνουµε, αναµφισβήτητα, σήµερα στην ελληνική αγορά. Ως εκ τούτου, η κατάσταση στην αγορά της λιανικής τραπεζικής έχει επηρεαστεί σηµαντικά µε κύριο ζητούµενο το «value for money».  ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΧΙΛΛΕΑ ΓΙΑΝΝΗΣΗ

Αν κοιτάξουµε ανά κατηγορία θα δούµε ότι στην καταναλωτική πίστη η ζήτηση είναι πλέον πολύ χαµηλή καθώς και ο τζίρος των πιστωτικών καρτών ως αποτέλεσµα της µείωσης της κατανάλωσης κατανάλωσης. διαφορετική, Στη στεγαστική πίστη η κατάσταση είναι ελαφρώς διαφορετική κινητικότητα. Παρόλ’ αυτά, συγκρινόµενη υπάρχει κάποια µικρή κινητικότητα µε δύο έτη πριν πριν, τα επίπεδα ζήτησης είναι επίσης χαµηλά. Με δεδοµένο το stock των ακινήτων προς διάθεση ,αλλά και της προτεραιότητας που έχει η αγορά ιδιόκτητης κατοικίας για την Ελληνική οικογένεια, θεωρούµε ότι στη συγκεκριµένη αγορά θα συνεχίσουν να υπάρχουν συναλλαγές µε χαµηλούς, ωστόσο, ρυθµούς. Τα ελληνικά νοικοκυριά αυτή τη στιγµή, είναι σε φάση προσαρµογής στα νέα δεδοµένα του µικρότερου πλέον διαθέσιµου εισοδήµατος. Ως αποτέλεσµα, είναι πολύ πιο επιφυλακτικοί για νέες αγορές ή επενδύσεις και πολύ πιο διερευνητικοί. Το ζητούµενο για έναν πελάτη, πλέον, είναι το «Value for Money». Για παράδειγµα στα πλαίσια της αγοράς µια νέας κατοικίας, ο υποψήφιος αγοραστής θα κάνει πολλαπλάσιες επισκέψεις και θα δαπανήσει πολύ περισσότερο χρόνο για την επιλογή της κατοικίας.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Ο Α. Γιαννήσης είναι deputy retail director της Marfin Egnatia Bank.

Στην Marfin Egnatia Bank αναγνωρίζοντας τα σηµεία των καιρών και µε δεδοµένη την ενεργή τοποθέτησή µας στο retail banking, συνεχίζουµε την εφαρµογή της φιλοσοφίας µας για προσφορά Value for Money ευέλικτων προϊόντων, σε συνδυασµό µε υψηλού επιπέδου παροχή υπηρεσιών, µε επίκεντρο τον πελάτη και στόχο τη δηµιουργία µακροχρόνιας, αµοιβαίας, επωφελούς σχέσης. Ειδικότερα στα στεγαστικά δάνεια, ο ρόλος µας είναι η παροχή τέτοιων υπηρεσιών, ώστε να καθοδηγήσουµε τον πελάτη σε σωστές επιλογές στη µακροχρόνια επένδυση που κάνει. Ως προς τις νέες τάσεις πράσινης ανάπτυξης, σχεδιάζουµε νέα προϊόντα και ήδη έχουµε λανσάρει τη σειρά «Marfin Sun Στο σπίτι σου», για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστηµάτων στις στέγες κατοικιών. Στον τοµέα των µικρών επιχειρήσεων, παρατηρούµε ότι η πτώση των

Στη Marfin Egnatia Bank, πιστεύουµε ότι, παρά την κατάσταση της αγοράς, εµφανίζονται αρκετές νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη και προς αυτή την κατεύθυνση έχουµε τοποθετηθεί.

οικονοµικών και η κατάσταση στην αγορά έχει οδηγήσει σε προβληµατισµό. Με δεδοµένο ότι η συγκεκριµένη κατηγορία αποτελούσε και θα αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονοµίας, στόχος µας είναι η διαρκής αλληλεπίδραση µε τους πελάτες µας και η παροχή διαρκούς στήριξης, προκειµένου να επαναξιολογήσουν και να ορθολογικοποιήσουν το µοντέλο λειτουργίας της επιχείρησής τους και να επανατοποθετηθούν σωστά στην αγορά. Παράλληλα, δηµιουργούµ ε διαρκώς νέες σειρές προϊόντων και υπηρεσιών εστιασµένες στις ειδικότερες ανάγκες επιλεγµένων κλάδων (για για παράδειγµα η σειρά Marfin Pharmacy, η σειρά Marfin Business Professionals, η σειρά Marfin Business για τον κλάδο τροφίµων κοκ) και συµµετέχουµε σαν ενδιάµεσος φορέας στις Δράσεις του ΕΣΠΑ, ΤΕΜΠΕ κ.λπ. Στη Marfin Egnatia Bank, πιστεύουµε ότι παρόλη την κατάσταση της αγοράς, εµφανίζονται αρκετές νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη και προς αυτή την κατεύθυνση έχουµε τοποθετηθεί.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

BANKING

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΡΩΜΟΣΣΙΟΣ

Λιανική Τραπεζική

ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΑΙ αεί ΔΙΔΑΣΚΟΜΕΝΟΣ Η διεθνής χρηµατοπιστωτική κρίση και οι επιπτώσεις της αποτελούν για τον Δηµήτρη Ρωµοσσιό, αναπληρωτή διευθύνοντα σύµβουλο της Millennium Bank, µίας πρώτης τάξεως εκπαιδευτική ύλη για όλα όσα πρέπει να έχουµε κατά νου στο διαρκές παιχνίδι των εναλλαγών ανάµεσα στην ύφεση και την ανάπτυξη. 

ΑΠΟ ΤΗΝ ΈΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ

Κρίση και µαθήµατα. Τι θα µπορούσατε να σχολιάσετε

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

σχετικά κ. Ρωµοσσιέ; Πράγµατι, αρκετά είναι τα

µαθήµατα που αντλούνται από την τρέχουσα όλα: η αυτοχρηµατοδότηση κρίση. Πρώτο από όλα κρίση. και η ορθή τιµολόγηση είναι ζωτικής σηµασίας. ας. Η παλιά ‘επιτυχηµένη συνταγή’ για ταχεία πιστωτική ανάπτυξη, µέσω φθηνής χρηµατοδότησης από τις χρηµαταγορές, χρηµαταγορές στην οποία οι περισσότερες τράπεζες στηρίχθηκαν µέχρι το 2008, δεν είναι πλέον βιώσιµη. Η ισχνή ρευστότητα και η αποκάλυψη της πραγµατικής φύσης του πιστωτικού κινδύνου, είχαν δύο σηµαντικές συνέπειες: ο ρυθµός αύξησης των πιστώσεων δεν θα επανέλθει στα προ της κρίσης επίπεδα –λόγω της ανάγκης χρηµατοδότησης µέσω των καταθέσεων των πελατών, αλλά και των πιο αυστηρών κεφαλαιακών απαιτήσεων – και η πίστωση θα είναι πιο ακριβή. Ένα δεύ-

τερο δίδαγµα είναι ότι οι retail τράπεζες πρέπει να επικεντρωθούν στη σχέση µε τους πελάτες µε µια ολιστική και δια βίου, προοπτική. Οι πελάτες, περισσότερο από ποτέ, έχουν σήµερα την ανάγκη να αισθάνονται ότι η τράπεζά τους είναι αξιόπιστη και τους στηρίζει και δεν είναι µία απλή ‘µηχανή’ χορήγησης πιστώσεων. Η ικανότητα της τράπεζας να εµβαθύνει στις σχέσεις µε τους πελάτες, να αυξάνει τον αριθµό των αποταµιευτών και των σταυροειδών πωλήσεων, θα καθορίσει την επιτυχία της. Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σηµαντικό, η κρίση έχει καταδείξει ότι το να είναι κάποιος ευέλικτος και λειτουργικός είναι ζωτικής σηµασίας. Οι ευκίνητες και αποτελεσµατικές τράπεζες είναι περισσότερο σε θέση να προσαρµοστούν σε απροσδόκητα γεγονότα και είναι έτσι καλύτερα προετοιµασµένες για να επιβιώσουν σε µεγάλες κρίσεις.

Λαµβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες επιδόσεις και τις προοπτικές για την ελληνική οικονοµία και το χρηµατοπιστωτικό σύστηµα, και κυρίως την συνεχιζόµενη επιδείνωση στην αγορά εργασίας, αναµένουµε το βάρος των δανείων σε καθυστέρηση να αυξηθεί, από 9% του συνόλου των πιστώσεων που χορηγούν οι ελληνικές τράπεζες τον Ιούνιο 2010, σε περισσότερο από 10% µέχρι το τέλος του έτους. Ο αριθµός αυτός αναµένεται να κορυφωθεί στο 12% το 2011, αντανακλώντας τη σηµαντική αύξηση της ανεργίας. Παρά το γεγονός τώρα ότι η Millennium bank κατέχει ένα από τα καλύτερα πιστωτικά χαρτοφυλάκια στην ελληνική αγορά (τα δάνεια σε καθυστέρηση περισσότερο από 90 ηµέρες ήταν στο 5,3% των συνολικών τον Ιούνιο 2010), οι καθυστερήσεις έχουν ωστόσο αυξηθεί. Σχεδιάζετε νέα προϊόντα προσαρµοσµένα στις απαιτήσεις της εποχής; Η Millennium bank

είναι µια αποταµιευτική τράπεζα µε πλήρη γκάµα καταθετικών προϊόντων τα οποία συνεχώς εµπλουτίζονται. Ενδεικτικά αναφέρω την κλιµακωτή προθεσµιακή κατάθεση που λανσάραµε πρόσφατα για να γιορτάσουµε την 10η επέτειο της Millennium bank, η οποία προσέλκυσε 500 εκατ. ευρώ σε νέα κεφάλαια. Παρακολουθούµε την αγορά, προκειµένου να προσαρµόζουµε τα προϊόντα µας στις µεταβαλλόµενες συνθήκες και να λανσάρουµε νέα προϊόντα ανάλογα µε τις εκάστοτε ανάγκες. Τα προϊόντα που πρόκειται να λανσαριστούν τους επόµενους µήνες θα συνεχίσουν να επικεντρώνονται στις καταθέσεις πελατών, ιδίως στις όψεως. Με ποιά κριτήρια θα γίνεται από εδώ και πέρα η τιµολόγηση των προϊόντων σας; Η τιµο-

λογιακή µας πολιτική ακολουθεί µια

διαφοροποιηµένη προσέγγιση που βασίζεται σε τέσσερις βασικούς άξονες: το προφίλ κινδύνου των πελατών (κυρίως το ιστορικό αποπληρωµής), την ποιότητα των εξασφαλίσεων, το κόστος της χρηµατοδότησης και τη δυναµική του καταναλωτή. Αυτός ο τελευταίος άξονας είναι κυρίως µια αξιολόγηση της πιθανής ή ήδη υπάρχουσας σχέσης του πελάτη µε την τράπεζα Millennium. Τέλος ποιές είναι οι τάσεις για τα επιτόκια καταθέσεων και χορηγήσεων; Ένα νέο πρότυ-

πο έχει αναδυθεί από την κρίση: δεν είναι πλέον δυνατή η πιστωτική ανάπτυξη µέσω φθηνής χρηµατοδότησης από τις χρηµαταγορές. Λαµβάνοντας αυτό υπόψη, καθώς και τις κανονιστικές απαιτήσεις για τα κεφάλαια των τραπεζών και τις θέσεις ρευστότητας, η τιµολόγηση των δανείων δεν προβλέπεται να επανέλθει στα πολύ χαµηλά επίπεδα που είχαν σηµειωθεί µέχρι το 2008. Όσον αφορά στις καταθέσεις, η ανησυχία για τα δηµόσια οικονοµικά της Ελλάδας είχε ως συνέπεια την έλλειψη ρευστότητας στις χρηµατοπιστωτικές αγορές, µε αποτέλεσµα να ξεκινήσει ένας «πόλεµος» για τη χρηµατοδότηση των πελατών µε παράλογες τιµές. Όταν αυτές οι ανησυχίες υποχωρήσουν σε κάποιο βαθµό, τα επιτόκια των καταθέσεων θα επιστρέψουν σε πιο βιώσιµα επίπεδα διευκολύνοντας έτσι και τη µείωση των επιτοκίων δανεισµού.

Η κρίση έχει καταδείξει ότι το να είναι κάποιος ευέλικτος και λειτουργικός είναι ζωτικής σηµασίας.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Μας «φοβίζουν» ακόµη τα επισφαλή δάνεια ή πρόκειται για µία ελεγχόµενη κατάσταση;

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ

BANKING Λιανική Τραπεζική

ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

ΤΗΣ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΜΕΡΑΣ Την ανάγκη ανάπτυξης νέων εξειδικευµένων προϊόντων, τα οποία θα είναι προσαρµοσµένα στις ανάγκες των ιδιωτών - πελατών καταδεικνύει σε συνέντευξή του στους Μηχανισµούς του Χρήµατος, ο Κωνσταντίνος Αθανασιάδης, διευθυντής ιδιωτών & ανάπτυξης της FBBank, αποτυπώνοντας µε λόγια και αριθµούς την αρνητική εικόνα της αγοράς δανείων, έτσι όπως διαµορφώνεται, αλλά και τους λόγους που οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσµα. Δυσοίωνος στις προβλέψεις σχετικά µε την εξέλιξη των χορηγήσεων αλλά και επιφυλακτικά αισιόδοξος για το νέο πακέτο χρηµατοδότησης που ετοιµάζεται να δώσει η κυβέρνηση στις τράπεζες µε τη µορφή εγγυήσεων. ΑΠΟ ΤΗΝ ΈΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010



ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Κωνσταντίνος Αθανασιάδης

α µπορούσαµε σήµερα κ. Αθανασιάδη, να χαρακτηρίσουµε ως πολύπαθη την αγορά του retail banking; Να

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

σας πω. Ο κλάδος της λιανικής τραπεζικής έχει επηρεασθεί αρνητικά από την οικονοµική κρίση και θα πρέπει να αναµένουµε σηµαντικές εξελίξεις, που θα σηµατοδοτήσουν την έναρξη µίας εποχής µε νέα πιο εξειδικευµένα προϊόντα συµβατά µε τις σύγχρονες ανάγκες του ιδιώτη πελάτη. Σε ό,τι αφορά στην αγορά δανείων, το τελευταίο διάστηµα καταγράφεται επιβράδυνση σε όλες τις κατηγορίες δανείων και ιδιαίτερα στην καταναλωτική πίστη που έχει περάσει σε αρνητικούς ρυθµούς ανάπτυξης (-0,7%). Συνολικά, ο ρυθµός πιστωτικής επέκτασης στους ιδιώτες επιβραδύνθηκε τον Ιούλιο στο 1,1% από 3,1% τον Δεκέµβριο του 2009 και µέχρι το τέλος του έτους είναι πιθανό να γίνει αρνητικός. Αυτή η συνεχιζόµενη επιβράδυνση του ρυθµού ανόδου οφείλεται στη γενικότερη κάµψη της οικονοµικής δραστηριότητας αλλά και σε µια σειρά παραγόντων, οι οποίοι είναι οι εξής: • Δραστική µείωση στη ζήτηση για αγορά ακινήτων, η οποία οφείλεται τόσο στις προσδοκίες για πτώση των τιµών τους, όσο και στη βαριά φορολόγηση τους σε συνδυασµό µε τη γενικότερη µείωση των εισοδηµάτων. Αυτό έχει ως συνέπεια τη µείωση της ζήτησης για στεγαστικά δάνεια από τους ιδιώτες. • Μείωση στη ζήτηση για καταναλωτικά δάνεια, καθώς πολλά νοικοκυριά είναι υπερχρεωµένα και µε δυσκολία ανταποκρίνονται στις µηνιαίες υποχρεώσεις τους.

Μεγαλύτερη θα είναι το 2011 η ζήτηση για χρεωστικές κάρτες ή προπληρωµένες κάρτες, καθώς πολλοί καταναλωτές θα συνεχίσουν να αποστρέφονται τις πιστωτικές κάρτες.

• Σηµαντική µείωση της προθυµίας των τραπεζών να χορηγήσουν νέα στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια, κυρίως λόγω των προβληµάτων ρευστότητας που αντιµετωπίζουν, αλλά και λόγω της συνεχιζόµενης αύξησης των µη εξυπηρετούµενων δανείων. Αξίζει να σηµειωθεί ότι στα στεγαστικά, τα οποία αποτελούν παραδοσιακά την πλέον ασφαλή κατηγορία δανείων, λόγω των εξασφαλίσεων που λαµβάνονται, τα δάνεια σε καθυστέρηση άνω των 90 ηµερών έχουν φτάσει στο 9% του συνόλου, ποσοστό ανησυχητικά υψηλό. • Πολύ αυστηρά πιστωτικά κριτήρια στην αξιολόγηση δανείων από τις τράπεζες και µεγάλο ποσοστό απορρίψεων αιτήσεων. Εκτιµώ ότι η επιβράδυνση του ρυθµού ανάπτυξης της λιανικής πίστης θα συνεχιστεί πιθανόν και τους πρώτους µήνες του 2011, καθώς η ύφεση στην ελληνική οικονοµία βαθαίνει και το πρόβληµα ρευστότητας στο τραπεζικό σύστηµα παραµένει. Η ενεργοποίηση του νέου πακέτου χρηµατοδότησης των 25 δισ. ευρώ προς τις τράπεζες µέσω εγγυήσεων του Δηµοσίου θα αποκαταστήσει εν µέρει τη ρευστότητα στο σύστηµα. Ωστόσο η ρευστότητα αυτή θα είναι βραχυπρόθεσµη, καθώς η καταθετική βάση των τραπεζών παραµένει ακόµα ρευστή και οι καταθέσεις που έφυγαν στο εξωτερικό δεν έχουν ακόµα επαναπατριστεί πλήρως. Αυτό σηµαίνει ότι οι τράπεζες θα παραµείνουν επιφυλακτικές στη χορήγηση νέων δανείων. Αντίστοιχα, στην αγορά των πιστωτικών καρτών, παρατηρείται σηµαντική µείωση τόσο στον αριθµό των πιστωτικών καρτών όσο και στα πιστωτικά υπόλοιπα και στη χρήση της κάρτας (ενδεικτικά αναφέρω ότι ο τζίρος το Β’ Τρίµηνο του 2010 µειώθηκε 12% σε σχέση µε το Α’). Εκτιµώ ότι η χρήση πιστωτικών καρτών ως µέσο δανεισµού θα συνεχίσει να µειώνεται, καθώς οι καταναλωτές σταδιακά εξοφλούν τις κάρτες τους ή υποκαθιστούν τον υψηλότοκο δανεισµό µέσω πιστωτικών καρτών µε πιο χαµηλότοκο δανεισµό µέσω καταναλωτικών δανείων. Σε αυτό βοηθούν και οι ιδιαίτερα συµφέρουσες προσφορές πολλών τραπεζών για µεταφορά των οφειλών από πιστωτικές κάρτες σε ένα δάνειο

Ποιό είναι το σχόλιό σας για το ζήτηµα των επισφαλειών που προβληµατίζει την αγορά; Οι συνολικές επι-

σφάλειες στις τράπεζες συνεχίζουν να αυξάνονται και ανέρχονται πλέον στα επίπεδα του 10%-12%. Σαν αποτέλεσµα, όλες οι τράπεζες έχουν ως πρώτη προτεραιότητα την πιο απο-

Τα επισφαλή δάνεια σε όλες τις κατηγορίες θα συνεχίσουν να αυξάνονται και πιθανόν να κορυφωθούν στα µέσα του 2011.

τελεσµατική διαχείριση των καθυστερήσεων, ενώ είναι ιδιαίτερα αυστηρές στη χορήγηση νέων δανείων. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι τα ελληνικά νοικοκυριά έχουν αυξήσει κατά 2,1% την δανειακή τους επιβάρυνση από το 2009, καθώς αν και δεν έχει αυξηθεί ο δανεισµός τους έχει µειωθεί το ακαθάριστο εισόδηµά τους µε αποτέλεσµα ο λόγος του χρέους προς το ακαθάριστο διαθέσιµο εισόδηµα να έχει επιδεινωθεί στο 72,8% από 70,9%. Η εφαρµογή του Προγράµµατος Σταθερότητας θα οδηγήσει σε περαιτέρω συρρίκνωση των εισοδηµάτων και των επιχειρηµατικών κερδών το 2011, αυξάνοντας πε-

ραιτέρω τον λόγο του χρέους προς το εισόδηµα των νοικοκυριών και κάνοντας ακόµα δυσκολότερη την εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων τους. Κατά συνέπεια θεωρώ ότι τα επισφαλή δάνεια σε όλες τις κατηγορίες θα συνεχίσουν να αυξάνονται και πιθανόν να κορυφωθούν στα µέσα του 2011. Με ποια κριτήρια θα γίνεται από εδώ και πέρα η τιµολόγηση των προϊόντων σας; Θα λέγαµε ότι δύο

είναι τα βασικά κριτήρια που καθορίζουν την τιµολόγηση των προϊόντων µας: α) οι συνθήκες της αγοράς και ο ανταγωνισµός και β) ο πιστωτικός κίνδυνος, καθώς χρησιµοποιούµε εξατοµικευµένη τιµολόγηση για κάθε πελάτη ανάλογα µε τον κίνδυνο που παρουσιάζει (risk based pricing).Με τις καινούργιες συνθήκες που στην αγορά, η τιµολόγηση στα δάνεια θα γίνεται περισσότερο µε κριτήριο την επιθυµητή κερδοφορία σε σχέση µε τον κίνδυνο και λιγότερο τις ανταγωνιστικές προσφορές. Σε ό,τι αφορά τις καταθέσεις, η τιµολόγηση εξαρτάται από το επιθυµητό επίπεδο ρευστότητας, κάθε τράπεζας, καθώς και από τις µελλοντικές ανάγκες χρηµατοδότησης νέων δανείων. Ποιές είναι οι τάσεις στα επιτόκια καταθέσεων και χορηγήσεων; Σε ό,τι αφορά τα επιτόκια χορηγή-

σεων, εκτιµώ ότι θα παραµείνουν αµετάβλητα στα σηµερινά υψηλά επίπεδα για το επόµενο διάστηµα, καθώς οι τράπεζες θα συνεχίσουν να αντλούν χρηµατοδότηση µε υψηλό κόστος, ενώ πρωταρχικός στόχος θα είναι η ενίσχυση της κερδοφορίας τους µέσω ενίσχυσης του καθαρού περιθωρίου επιτοκίου. Σε ό,τι αφορά τις καταθέσεις, εκτιµώ ότι τυχόν αποκλιµάκωση των επιτοκίων από τα πολύ υψηλά σηµερινά επίπεδα θα εξαρτηθεί από δύο σηµαντικούς παράγοντες: τον επαναπατρισµό ή όχι των σηµαντικών καταθέσεων που χάθηκαν από το ελληνικό τραπεζικό σύστηµα µέσα στο 2010 και β) το σταδιακό άνοιγµα ή όχι της διατραπεζικής αγοράς και της αγοράς οµολόγων για τις ελληνικές τράπεζες για την άντληση πιο µακροπρόθεσµης ρευστότητας. Και οι δύο αυτοί παράγοντες σε µεγάλο βαθµό θα εξαρτηθούν από την επιτυχία του Προγράµµατος Σταθερότητας και την επίτευξη των δηµοσιονοµικών στόχων για το 2010 και 2011.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

µε χαµηλό επιτόκιο. Εκτιµώ ότι η τάση στη χρήση καρτών θα αντιστραφεί το 2011, µετά την απόφαση της κυβέρνησης για υποχρεωτική χρήση καρτών (ή δίγραµµων επιταγών) σε συναλλαγές άνω των 1.500 ευρώ. Μεγαλύτερη θα είναι η ζήτηση για χρεωστικές κάρτες ή προπληρωµένες κάρτες. Αυξηµένη ζήτηση αναµένεται να παρουσιάσουν τα επενδυτικά προϊόντα, ιδιαίτερα σε ξένες αγορές, καθώς οι διεθνείς αγορές ανακάµπτουν. Σηµαντικό ρόλο αναµένεται να παίξουν το επόµενο διάστηµα και εξειδικευµένα προϊόντα για συγκεκριµένες χρήσεις όπως δάνεια για εγκατάσταση οικιακών φωτοβολταϊκών συστηµάτων και τακτοποίηση ηµιυπαίθριων χώρων.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

BANKING Εξωστρέφεια

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ

Η τάση ενίσχυσης της συµµετοχής των κερδών του εξωτερικού στη συνολική κερδοφορία του ελληνικού τραπεζικού συστήµατος αναµένεται να συνεχιστεί διότι, σε αντίθεση µε την ελληνική οικονοµία, τα οικονοµικά µεγέθη των χωρών της ΝΑ Ευρώπης παρουσιάζουν σταδιακά τάσεις σταθεροποίησης ή και ανάκαµψης, µε διαφορετικό ωστόσο ρυθµό για κάθε χώρα. Σύµφωνα µε τα όσα αναφέρει η πρόσφατη Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη Χρηµατοπιστωτική Σταθερότητα, η οικονοµία της Τουρκίας και, σε µικρότερο βαθµό, οι οικονοµίες της Σερβίας και της ΠΓΔΜ έχουν θετικές προοπτικές, ενώ αντίθετα η ανάκαµψη στην περίπτωση των οικονοµιών της Βουλγαρίας, της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, της Κροατίας και της Ρουµανίας, αν τελικά προκύψει, θα είναι αναιµική. Οι αργοί ρυθµοί ανάκαµψης που παρατηρούνται στις περισσότερες χώρες της περιοχής οφείλονται σε δύο κυρίως λόγους: α) στο γεγονός ότι οι συγκεκριµένες οικονοµίες εξαρτώνται σε αξιόλογο βαθµό από την οικονοµική κατάσταση των ανεπτυγµένων χωρών της Ευρώπης, οι οποίες όµως αντιµετωπίζουν σηµαντικές αβεβαιότητες και συνεπώς έχουν περιορισµένες προοπτικές ταχείας ανάκαµψης, και β) στο ότι η εγχώρια ζήτηση παραµένει

αδύναµη, καθώς η συµπίεση των εισοδηµάτων αλλά και η συνεχιζόµενη αποµόχλευση του τραπεζικού συστήµατος επιδρούν αρνητικά στη συνολική καταναλωτική δαπάνη. Ενδεικτικό αυτής της αντιφατικής εικόνας είναι ότι η Τουρκία εξήλθε από την ύφεση το τελευταίο τρίµηνο του 2009 και παρουσίασε εντυπωσιακή ανάκαµψη στο πρώτο τρίµηνο του 2010 (12%) ενώ αναµένεται υψηλός θετικός ρυθµός και στο υπόλοιπο του έτους. Η εξέλιξη αυτή οδήγησε σε προς τα πάνω αναθεώρηση του ρυθµού ανάπτυξης για το 2010 (7,8%). Αντίθετα στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης η οικονοµική δραστηριότητα παρέµεινε συµπιεσµένη το πρώτο εξάµηνο του έτους. Εκτιµάται µείωση της οικονοµικής δραστηριότητας και το 2010 συνολικά αλλά σε χαµηλότερα επίπεδα (-1,1%) σε σύγκριση µε το προηγούµενο έτος (-5,5%) ενώ για το 2011 προβλέπεται ρυθµός ανάπτυξης 2,3%. Όµως παρά τις σοβαρές προκλήσεις που αντιµετωπίζουν ακόµη οι χώρες της ΝΑ Ευρώπης οι ενδείξεις δείχνουν ότι το χειρότερο σηµείο της οικονοµικής κρίσης έχει ξεπεραστεί. Την οµαλοποίηση της κατάστασης και τις νέες ευκαιρίες που θα παρουσιαστούν στο µέλλον αναµένει το ελληνικό τραπεζικό σύστηµα το οποίο έχει αποκτήσει σηµαντική

Μια διασάλευση της χρηµατοπιστωτικής σταθερότητας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη στο κοντινό χρονικό διάστηµα θα επηρέαζε σοβαρά τα µητρικά ιδρύµατα στην Ελλάδα ως προς τη συνολική κερδοφορία τους και ως προς την έκθεσή τους σε κίνδυνο.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Τονωτική ένεση για τις ελληνικές τράπεζες ήταν τα αποτελέσµατα α’ εξαµήνου από τις θυγατρικές τους στις χώρες της Νοτιοανα τολικής Ευρώπης δικαιώνοντας τη στρατηγική επιλογή επέκτασης στην ευρύτερη περιοχή. Μετά το δύσκολο 2009 οι διεθνείς δραστηριότητες ενίσχυσαν την κερδ οφορία των τραπεζικών οµίλων αντισταθµίζοντας σε κάποιο βαθµό τα κακά οικο νοµικά αποτελέσµατα που παρουσίασαν εντός συνόρων λόγω των ζηµιών που υπέστησαν από τους τίτλους του Ελληνικού Δηµοσίου αλλά και τις αυξηµένε ς προβλέψεις έναντι επισφαλών απαιτήσεων.  ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΚΗ ΝΤΟΒΟΛΟ

BANKING Εξωστρέφεια

παρουσία στις χώρες της Αναδυόµενης Ευρώπης τα τελευταία 15 χρόνια. Η στρατηγική επιλογή της διεύρυνσης των τραπεζικών δραστηριοτήτων στην ΝΑ Ευρώπη εξυπηρετούσε κυρίως 2 βασικούς στόχους: να αποτελέσουν οι ελληνικές τράπεζες τον απαραίτητο συνεργάτη των 8.000 ελληνικών επιχειρήσεων που ασκούν δραστηριότητα στην περιοχή και παράλληλα να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που παρουσίαζε µια «παρθένα» τραπεζική αγορά σε ένα περιβάλλον υψηλών ρυθµών ανάπτυ-

ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΠΑΝΤΟΥ ΠΑΝΤΟΥ!

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Οι ελληνικές τράπεζες, τράπεζες για να αποκαταστήσουν την αδυναµία διοχέτευσης ρευστότητας στις θυγατρικές τους, τους δανείζονται κεφάλαια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη (EBRD) τα οποία στη συνέχεια θα διοχετεύσουν τους στους πελάτες τους.

Η Eurobank, ειδικότερα, υπέγραψε τρεις δανειακές συµβάσεις συνολικού ύψους 230 εκατ. ευρώ µε τις θυγατρικές τράπεζες του οµίλου στη Ρουµανία, τη Βουλγαρία και τη Σερβία (συγκεκριµένα, η Bancpost Ρουµανίας θα λάβει 95 εκατ. ευρώ, η Eurobank EFG Bulgaria (Postbank) 75 εκατ. ευρώ και η Eurobank EFG Beograd 60 εκατ. ευρώ). Η συµφωνία της Τράπεζας Πειραιώς µε την EBRD αφορά την παροχή πιστωτικών γραµµών, συνολικού ύψους 200 εκατ. ευρώ προς τις θυγατρικές του οµίλου στη Ρουµανία, τη Βουλγαρία και την Αλβανία (ειδικότερα, η Piraeus Bank Romania θα λάβει 90 εκατ. ευρώ, η Piraeus Bank Bulgaria 70 εκατ. ευρώ και η Tirana Bank 40 εκατ. ευρώ). Σηµειώνεται ότι η EBRD έχει υπογράψει δύο συµβάσεις και µε τις θυγατρικές της Alpha Bank, την Alpha Bank Romania και την Alpha Bank Serbia, ύψους 200 εκατ. ευρώ. Η πρώτη θα λάβει 150 εκατ. ευρώ, ενώ η δεύτερη θα λάβει τα υπόλοιπα 50 εκατ. ευρώ.

ξης. Το ενεργητικό των ελληνικών τραπεζικών οµίλων στην ευρύτερη περιοχή αντιστοιχεί σε 12% του συνολικού ενεργητικού τους και στο 22% του ελληνικού ΑΕΠ. Η σηµαντικότερη παρουσία, ως ποσοστό του συνολικού ενεργητικού του ελληνικού τραπεζικού συστήµατος (4,5%), εµφανίζεται στην Τουρκία, ενώ σε άλλες χώρες (π.χ. Βουλγαρία) οι ελληνικές τράπεζες κατέχουν ένα σηµαντικό µερίδιο (κοντά στο 1/3 περίπου) των εκεί αγορών. Συνολικά οι ελληνικές τράπεζες έως στο τέλος του 2009: α) είχαν αναπτύξει ένα σύνολο ενεργητικού 87,6 δισ. ευρώ, το οποίο χρηµατοδοτείται κατά το 40% περίπου από τοπικές καταθέσεις (συνολικού ύψους 37,8 δισ. ευρώ), β) είχαν χορηγήσει δάνεια συνολικού ύψους 61,9 δισ. ευρώ, γ) είχαν αναπτύξει ένα δίκτυο µε περισσότερα από 3.400 καταστήµατα στα οποία απασχολούνται περισσότεροι από 50.000 εργαζόµενοι, και δ) παρουσίασαν κέρδη προ φόρων συνολικού ύψους 607 εκατ. ευρώ.

Οι µεγάλες προκλήσεις Όµως η «χρυσή εποχή» έχει παρέλθει, τουλάχιστον προσωρινά. Η παγκόσµια χρηµατοπιστωτική κρίση ανέδειξε τις µεγάλες µακροοικονοµικές ανισορροπίες αλλά και τις σηµαντικές αδυναµίες του τραπεζικού τοµέα των χωρών της περιοχής, κίνδυνοι που κάθε άλλο παρά έχουν εκλείψει. Μια διασάλευση της χρηµατοπιστωτικής σταθερότητας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη στο κοντινό χρονικό διάστηµα θα επηρεάσει σοβαρά τα µητρικά ιδρύµατα στην Ελλάδα τόσο ως προς τη συνολική κερδοφορία τους όσο και προς την έκθεσή τους σε κίνδυνο. Η κατάσταση δυσκολεύει ακόµη περισσότερο λόγω και της αδυναµίας πρόσβασης των ελληνικών τραπεζών στις αγορές χρήµατος και κεφαλαίων. Γεγονός που αναγκαστικά θα οδηγήσει στη µείωση της εξάρτησης των θυγατρικών από τις µητρικές τράπεζες, εξοµαλύνοντας σταδιακά µια «ανωµαλία» του παρελθόντος. Ειδικότερα στις αγορές αυτές η πιστωτική επέκταση ακολούθησε αλµατώδεις ρυθµούς, µε αποτέλεσµα ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις στις χώρες των Βαλκανίων να έχει διαµορφωθεί γύρω στο 120%. Και όταν

η εγχώρια κρίση υποχρέωσε τις ελληνικές τράπεζες να µειώσουν δραστικά τη χρηµατοδότηση των δανείων στη ΝΑ Ευρώπη από κεφάλαια των µητρικών στην Ελλάδα, αναγκάστηκαν να πληρώνουν πολύ ακριβά επιτόκια καταθέσεων ώστε να προσελκύσουν τις εγχώριες καταθέσεις. Αυτός όµως ο συνδυασµός, υψηλός λόγος δανείων προς καταθέσεις και ακριβά επιτόκια καταθέσεων, δηµιουργούσε σοβαρούς κινδύνους για τη σταθερότητά των ελληνικών τραπεζών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Σύµφωνα µε την Τράπεζα της Ελλάδος οι προκλήσεις για τους ελληνικούς τραπεζικούς οµίλους που δραστηριοποιούνται στην περιοχή έχουν να κάνουν µε: • Τον αυξηµένο πιστωτικό κίνδυνο. Η επιδείνωση των οικονοµικών συνθηκών από το δ’ τρίµηνο του 2008 οδήγησε σε σηµαντική αύξηση των δανείων σε καθυστέρηση προς το σύνολο των δανείων σε όλες τις χώρες της περιοχής (Δεκέµβριος 2009: 6,3%, Δεκέµβριος 2008: 2,9%), µε τις µονάδες των ελληνικών τραπεζικών οµίλων να σχηµατίζουν σηµαντικά αυξηµένες, κατά 87%, προβλέψεις. Αν και ο ρυθµός αύξησης των δανείων σε καθυστέρηση επιβραδύνεται το 2010, η εύθραυστη µακροοικονοµική κατάσταση στις χώρες αυτές δεν αφήνει περιθώρια για εφησυχασµό. • Την ανάγκη διατήρησης επαρκούς ρευστότητας και κεφαλαιακής επάρκειας στις κατά τόπους επιχειρησιακές µονάδες (θυγατρικές και καταστήµατα). Οι ελληνικοί τραπεζικοί όµιλοι, λόγω της οικονοµικής συγκυρίας στην

Ελλάδα, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στον προγραµµατισµό των χρηµατοδοτικών αναγκών τους. Εξίσου προσεκτικοί πρέπει να είναι οι ελληνικοί τραπεζικοί όµιλοι και στον προγραµµατισµό των κεφαλαιακών αναγκών τους, λαµβάνοντας υπόψη την επίδραση της αύξησης των δανείων σε καθυστέρηση. Δεδοµένης της υποτονικής δραστηριότητας των κεφαλαιαγορών στις χώρες της περιοχής, αλλά και των αναµενόµενων αυξηµένων κεφαλαιακών αναγκών στην Ελλάδα, οφείλουν να αξιοποιούν τις δυνατότητες εσωτερικής χρηµατοδότησης στις µονάδες του εξωτερικού.

ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ (31/12/2009) Εθνική Αλβανία Βουλγαρία ΠΓΔΜ Ρουµανία Σερβία Τουρκία

4,78% 11,50% 24,5% 2,6% 4% 3,6%

Alpha Bank 8,1% 4,5% 3% 6,5% 4,9%

Eurobank 8,5% 4,4% 6,5% 0,46%

Πειραιώς

Αγροτική

9,6% 6,2% 4,1% 2,4%

Εµπορική

Marfin

3,38% 0,68% 0,44%

0,21%

0,6%

Αγροτική

Εµπορική

Marfin

ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ (31/12/2009) Εθνική Αλβανία

Βουλγαρία

272

ΠΓΔΜ

Eurobank

Alpha bank 47

209

120

101

Πειραιώς

Ρουµανία

151

286

200

186

Σερβία

177

119

166

558

381

Τουρκία

461

ΣΥΝΟΛΟ

1159

656

ΕΘΝΙΚΗ: Ενεργητικό 21.688 εκατ. ευρώ, Χορηγήσεις 19.375 εκατ. ευρώ, Καταθέσεις 13.598 εκατ. ευρώ EUROBANK: Ενεργητικό 13.536 εκατ. ευρώ, Χορηγήσεις 8.708 εκατ. ευρώ, Καταθέσεις 5.163 εκατ. ευρώ Alpha Bank: Ενεργητικό 8754 εκατ. ευρώ, Χορηγήσεις 6.749 εκατ. ευρώ, Καταθέσεις 2.897 εκατ. ευρώ Πειραιώς: Ενεργητικό 5736 εκατ. ευρώ, Χορηγήσεις 4.211 εκατ. ευρώ, Καταθέσεις 2.361 εκατ. ευρώ Αγροτική: Ενεργητικό 336 εκατ. ευρώ, Χορηγήσεις 212 εκατ. ευρώ, Καταθέσεις 116 εκατ. ευρώ Εµπορική: Ενεργητικό 647 εκατ. ευρώ, Χορηγήσεις 549 εκατ. ευρώ, Καταθέσεις 229 εκατ. ευρώ Marfin: Ενεργητικό 508 εκατ. ευρώ. Χορηγήσεις 357 εκατ. ευρώ, Καταθέσεις 138 εκατ. ευρώ

Σηµείωση: Σε όρους ενεργητικού του τραπεζικού συστήµατος κάθε χώρας, υπολογιζόµενο κατ΄εκτίµηση της κάθε τράπεζας-µέλους της ΕΕΤ που απέστειλε στοιχεία στην Ένωση.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

ΒΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ

BANKING

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ

Εξωστρέφεια

ΩΡΑ ΤΟΥΡΚΙΑΣ Η Τουρκία αποκτά ειδικό βάρος για την ανάπτυξη του Οµίλου Eurobank, από τη στιγµή µάλιστα που η χώρα βιώνει µια περίοδο σταθερότητας και έντονης ανάπτυξης. Αυτό επισηµαίνει σε συνέντευξή του στους ΜτΧ ο Γιώργος Μαρίνος, επικεφαλής της γενικής διεύθυνσης Corporate Banking Group της Eurobank EFG.  ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΚΗ ΝΤΟΒΟΛΟ

Η ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Η κρίση που έπληξε τη Νοτιοανατολική Ευρώπη αλλά και τη χώρα µας πώς επηρέασε την παρουσία των ελληνικών τραπεζών και ιδιαίτερα της Eurobank στην ευρύτερη περιοχή; Παραµένει µια στρατηγική επιλογή ή όλα πλέον επανεξετάζονται εκ νέου; Τα αποτελέσµατα των

θυγατρικών µας επηρεάστηκαν από την κρίση στο βαθµό που επηρεάστηκαν και οι οικονοµίες των χωρών στις οποίες δραστηριοποιούµαστε. Επίσης, τα τοπικά σχέδια πιστωτικής ανάπτυξης αναπροσαρµόσθηκαν έτσι ώστε να αντικατοπτρίζουν τις προοπτικές των οικονοµιών αυτών. Η παρουσία της Eurobank στην περιοχή της Κεντρικής & Νοτιοανατολικής Ευρώπης ήταν και παραµένει µια µακροπρόθεσµη επιλογή στρατηγικής σηµασίας. Πλέον του 20% των δανείων του Οµίλου Eurobank EFG, αφορούν δάνεια της Νέας Ευρώπης και µάλιστα στη Βουλγαρία, Ρουµανία και Σερβία, όπου οι θυγατρικές της Eurobank είναι από τις µεγαλύτερες τράπεζες των χωρών αυτών. Για να συντηρηθεί η ανάπτυξη στην περιοχή, η Eurobank έχει εξασφαλίσει ρευστότητα για τις θυγατρικές της από διεθνείς οργανισµούς όπως η ΕΙΒ, EBRD και το IFC. Πρόσφατα µάλιστα εκκίνησε και τη διαδικασία εύρεσης στρα-

τηγικού επενδυτή για την Πολωνία έτσι ώστε να συνεχιστεί απρόσκοπτα η ανάπτυξη της τράπεζας στην χώρα. Ειδικότερα για την Τουρκία πώς διαµορφώνεται το οικονοµικό σκηνικό στη χώρα; Θα µπορούσαµε να πούµε ότι η Τουρκία, όχι µόνο έχει εξέλθει της οικονοµικής κρίσης (πέρυσι σηµειώθηκε πτώση 4,7% στο ΑΕΠ) αλλά βιώνει µια περίοδο σταθερότητας και έντονης ανάπτυξης. Πρόσφατα ανακοινώθηκε από τη στατιστική υπηρεσία της Τουρκίας, ρυθµός ανάπτυξης δευτέρου τριµήνου 10% και το ΔΝΤ συνεχώς αναθεωρεί προς τα πάνω τις εκτιµήσεις του για τη χώρα. Στην τελευταία ανάλυσή του, προβλέπει ότι το 2010 η ανάπτυξη θα κινηθεί στο 7,8%. Δεν πρέπει να ξεχνάµε επίσης ότι από το 1999 έως το 2003, η Τουρκία βίωσε µια βαθειά οικονοµική κρίση που είχε ως αποτέλεσµα το ΔΝΤ να επέµβει συµβάλλοντας µε 20 δισ. ευρώ. Η τελική απεµπλοκή του Ταµείου κατέστη δυνατή το 2008, αφήνοντας ως σηµαντική παρακαταθήκη στη χώρα, την εµπειρία αντιµετώπισης κρίσεων. Σηµαντικό ρόλο στις µα-

κροχρόνιες προοπτικές κάθε χώρας και στη δυνατότητά τους να αντιµετωπίζουν κρίσεις, παίζουν και τα δηµογραφικά στοιχεία. Η Τουρκία είναι µια χώρα όπου το 70% του πληθυσµού έχει ηλικία µικρότερη των 35 ετών. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι πρόσφατα η Moody’s αναβάθµισε τις προοπτικές της χώρας σε positive από neutral. Μάλιστα αναβάθµισε και το outlook για την αξιολόγηση των καταθέσεων σε ξένα νοµίσµατα 16 τραπεζών σε θετικό, συµπεριλαµβανοµένων και των θυγατρικών των Ελληνικών τραπεζών – Finansbank και EurobankTekfen. Τέλος, δείγµα της εµπιστοσύνης της επενδυτικής κοινότητας αποτελεί και το ύψος των άµεσων ξένων επενδύσεων που από 2 δισ. δολ. ετησίως το 2003 έχουν φτάσει στα 18 δισ. δολ ετησίως το 2009 παρά την κρίση. Ποιούς στόχους έχετε θέσει για την παρουσία σας στην αγορά της Τουρκίας; Λαµβάνοντας υπόψη τις

Πλέον του 20% των δανείων του Οµίλου Eurobank EFG, αφορούν δάνεια της Νέας Ευρώπης.

εταιρείας EFG Istanbul Securities, η οποία έχει ηγετική θέση στον χώρο. Tο τµήµα ανάλυσης αγορών της εταιρείας έχει βραβευτεί αρκετές φορές από διεθνείς οίκους (πρόσφατα διακρίθηκε από την Thomson Reuters Extel Survey ως η κορυφαία εταιρεία στην Τουρκία για το τµήµα της Ανάλυσης). Επίσης η εταιρεία έχει επιδείξει επιτυχηµένη δραστηριότητα στην παροχή συµβουλών και υπηρεσιών και στους τοµείς των ιδιωτικοποιήσεων, εξαγορών και συγχωνεύσεων εταιρειών καθώς και στη διάθεση, µε ιδιωτική τοποθέτηση, µετοχών εισηγµένων εταιρειών.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

προοπτικές ανάπτυξης της γείτονος χώρας, σε συνάρτηση µε την ύφεση που βιώνει η Ελλάδα και οι γειτονικές βαλκανικές χώρες, η Τουρκία αποκτά ειδικό βάρος για την ανάπτυξη του Οµίλου Eurobank EFG. Επίσης η συνεργασία µας µέχρι τώρα µε τους Τούρκους συνάδελφους και τις εποπτικές αρχές, είναι εξαιρετική. Υπό αυτό το πρίσµα, η Eurobank Tekfen έχει καταρτίσει ένα φιλόδοξο σχέδιο επέκτασης της παρουσίας της σε 200 σηµεία έως το 2014. Μέχρι σήµερα, η τράπεζα είχε επικεντρωθεί στην τραπεζική µικροµεσαίων και µεγάλων επιχειρήσεων. Μέσω της επέκτασης του δικτύου της, προσβλέπει να προσεγγίσει και µικρές επιχειρήσεις και να δραστηριοποιηθεί και στη λιανική τραπεζική. Για να υποστηριχτεί το φιλόδοξο σχέδιο ανάπτυξης, γίνονται και οι ανάλογες επενδύσεις. Πρόσφατα µάλιστα, ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση του καινούργιου µηχανογραφικού συστήµατος της τράπεζας και ήδη µέσα στο 2010, το δίκτυο των καταστηµάτων και Business Centres επεκτάθηκε από 40 σε 50 ενώ το απασχολούµενο προσωπικό φθάνει πλέον τα 820 άτοµα. Επίσης, θα πρέπει να επισηµάνω ότι ο όµιλος δραστηριοποιείται στην Τουρκία και στον χώρο της κεφαλαιαγοράς µέσω της θυγατρικής

ΝΕΟΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ Ηθική & Επενδύσεις

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

ΜΕΤΡΑ & ΑΝΤΙΜΕΤΡΑ Ο χρηµατοπιστωτικός καπιταλισµός αναµετρά τις δυνάµεις του στο σκηνικό της ύφεσης και της αβεβαιότητας και διαπιστώνει απώλειες στα σηµεία. Κοινή παραδοχή πλέον για τους επενδυτές ο συνυπολογισµός και άλλων κριτηρίων, που ξεπερνούν τα όρια των χρηµατοοικονοµικών αναλύσεων, και τα οποία προσθέτουν αξία για τον επενδυτή σε µεσοπρόθεσµο ορίζοντα.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΝΤΟΜΙΝΙΚ ΜΠΙΝΤΕΡΜΑΝ

Η δύναµη της ηθικής

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Εκτελεστικός διευθυντής του Ethos Fund, καθηγητής του µεταπτυχιακού τµήµατος Ηθική και Οικονοµία του πανεπιστηµίου του Fribourg και µέλος του διοικητικού συµβουλίου του European Corporate Governance Service, ο Ντοµινίκ Μπίντερµαν ήταν από τους πρώτους που έκαναν πράξη τις αρχές της διατηρήσιµης ανάπτυξης και της εταιρικής διακυβέρνησης στην επενδυτική στρατηγική.  ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Ντοµινίκ Μπίντερµαν

Το Ethos Fund, όπως λέει και το όνοµά του, προωθεί µια νέα ηθική στις επιχειρήσεις. Δηµιούργηµα αρχικά των δύο µεγαλύτερων συνταξιοδοτικών ταµείων της Γενεύης το 1997, σήµερα συµµετέχουν σε αυτό 99 θεσµικοί επενδυτές και διαχειρίζεται κεφάλαια περίπου 2 δισεκ. ελβετικών φράγκων. Με την πίεση που ασκούσε για διαφάνεια στις αµοιβές και τις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης, ο Ντοµινίκ Μπίντερµαν έκανε κολοσσούς όπως η Nestle να υποκύψουν στις πιέσεις του για διαφάνεια και ενηµέρωση και των µικρών επενδυτών για τις αµοιβές των ανώτατων στελεχών και συνεπώς για µεγαλύτερο κοινωνικό έλεγχο. Σήµερα που η χρηµατοπιστωτική κρίση έδειξε ότι ένα στρεβλό σύστηµα αµοιβών µπορεί να οδηγήσει σε µεγάλη κρίση, οι απόψεις του έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Κύριε Mπίντερµαν, είσαστε ο πρώτος, από τη θέση σας στο Ethos fund, που αγωνίστηκε για τη δηµοσιοποίηση των αµοιβών των ανώτατων στελεχών των εισηγµένων στα χρηµατιστήρια επιχειρήσεων. Αυτό ήταν ένα σηµαντικό βήµα για την ενίσχυση της εταιρικής διακυβέρνησης και της διαφάνειας. Βλέπουµε ότι τώρα ανάλογα βήµατα κάνουν οι ρυθµιστικές αρχές για τις µεγάλες τράπεζες µε διεθνείς δραστηριότητες. Σας κάνει αυτό να αισθάνεστε πιο αισιόδοξος, µε την έννοια ότι ο ακτιβισµός των µετόχων µπορεί να ωθήσει την ηθική στις πρώτες θέσεις της εταιρικής λειτουργίας; Ως θεσµικός

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

επενδυτής µε µακροχρόνιο ορίζοντα, επιδιώκουµε να συµβιβάσουµε τα συµφέροντά µας ως µετόχων µε εκείνα των µάνατζερ. Στον τοµέα των αµοιβών των στελεχών, υπεισέρχονται τρία επίπεδα. Πρώτο, απευθυνόµαστε

Η επαναφορά στην οµαλότητα θα απαιτήσει πολλά χρόνια. Η µεγάλη µεταβλητότητα των αγορών θα διατηρηθεί για αρκετό διάστηµα, το οποίο σηµαίνει ότι απαιτείται µεγάλη σύνεση.

σε εταιρείες που µας παρουσιάζουν µε διαφάνεια το σύστηµα αµοιβών τους. Αυτό είναι απαραίτητο προκειµένου να µπορούµε να αξιολογήσουµε αν το σύστηµα αµοιβών είναι συµβατό µε τους διεθνείς κανόνες χρηστής διακυβέρνησης. Και τέλος, είναι απαραίτητο οι µέτοχοί µας να έχουν ένα ελάχιστο επίπεδο δικαιωµάτων στις γενικές συνελεύσεις όσον αφορά τις αµοιβές. Στην πράξη, από τη θέση τους ως ιδιοκτητών της εταιρείας, θα πρέπει να µπορούν να αντιταχθούν σε ένα σύστηµα που οδηγεί σε υπέρογκες αµοιβές και συχνά χωρίς επαρκή κριτήρια απόδοσης. Τα τελευταία δύο χρόνια στην Ελβετία, το Εthos fund, προώθησε µε επιτυχία πολλές καµπάνιες «Say on Pay» για να δώσει τη δυνατότητα στους µετόχους να εκφράσουν την άποψή τους, έστω και µε µη δεσµευτικό ρόλο, στο θέµα των αµοιβών. Η στήριξη πολλών θεσµικών επενδυτών, Ελβετών και αλλοδαπών, µας επέτρεψε να ασκήσουµε πίεση στις εταιρείες. Σήµερα 21 εισηγµένες εταιρείες έχουν αποδεχθεί εθελοντικά την οργάνωση µιας ψηφοφορίας των µετόχων για τις αµοιβές. Η ενσωµάτωση περιβαλλοντικών, κοινωνικών και κριτηρίων διακυβέρνησης στις εταιρικές αξιολογήσεις και συνεπώς στην επενδυτική στρατηγική σας είναι σε πλήρη αντίθεση µε την επιδίωξη άµεσου κέρδους, η οποία συνέβαλλε στην πρόσφατη κρίση. Ενώ η στρατηγική σας συµβάλλει στη διατηρήσιµη ανάπτυξη, πόσο επικερδής αποδείχθηκε για έναν διαχειριστή επενδυτικών κεφαλαίων; Ως διαχειριστές των κεφαλαίων των

συνταξιοδοτικών ταµείων, ακολουθούµε µια

επενδυτική στρατηγική µε µακροπρόθεσµο ορίζοντα. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν αρκεί να αναλύουµε και να αξιολογούµε τις εταιρείες µε τα κλασικά χρηµατοοικονοµικά κριτήρια. Στην πράξη οι εταιρείες αντιµετωπίζουν πληθώρα περιορισµών και κινδύνων, περιβαλλοντικών, κοινωνικών και διακυβέρνησης. Είναι λοιπόν λογικό να αναλύουµε και παράγοντες εξω-χρηµατοοικονοµικούς, οι οποίοι σε µεσο-µακροπρόθεσµο ορίζοντα επηρεάζουν τα αποτελέσµατά τους. Σε ορίζοντα περισσότερων ετών, ο συνυπολογισµός των περιβαλλοντικών και κοινωνικών διαστάσεων όπως και της εταιρικής διακυβέρνησης προσθέτει αξία για τον επενδυτή.

σε συγκεκριµένο κλάδο. Κυρίως αναζητούµε σε κάθε κλάδο τις καλύτερες εταιρείες (best in class) από την άποψη της δυναµικής τους σε µεσοπρόθεσµο και µακροπρόθεσµο ορίζοντα. Αυτό συνεπάγεται ότι πρέπει να κάνουµε αναλύσεις που ξεπερνούν τα όρια των βραχυπρόθεσµων χρηµατοοικονοµικών αναλύσεων. Για παράδειγµα ο συνυπολογισµός των περιβαλλοντικών περιορισµών και των κοινωνικών επιπτώσεων σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός προϊόντος, αλλά και της τήρησης των καλύτερων πρακτικών εταιρικής διακυβέρνησης της εταιρείας, είναι για εµάς πολύ σηµαντικός.

Θα λέγατε ότι ο χρηµατοοικονοµικός τοµέας σήµερα ικανοποιεί τα κριτήριά σας; Μεγάλες αλλαγές επιβάλλονται στον τοµέα από τις ρυθµιστικές αρχές, όµως θα υποστηρίζατε ότι απαιτείται και αλλαγή νοοτροπίας; Και ποιός θα µπορούσε να πιέσει για µια τέτοια αλλαγή; Ο ακτιβισµός των µετόχων; Ζούµε σε ένα κόσµο φι-

Ποιοι είναι οι τοµείς που θα µπορούσαν να αποφέρουν κέρδη για τον διαχειριστή ενός fund που αναζητεί αποδόσεις για τους θεσµικούς επενδυτές; Οι οποίοι µε τη σειρά τους χρειάζονται τις υψηλές αποδόσεις για να χρηµατοδοτήσουν τις µελλοντικές συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις ; Δεν έχουµε κάποια προτίµηση

Πώς βλέπετε τις µελλοντικές εξελίξεις; Υπάρχουν νέοι κίνδυνοι για την παγκόσµια και την ευρωπαϊκή ανάκαµψη που θα σας έκαναν, ως διαχειριστή κεφαλαίων, να τηρείτε αµυντική στάση; Η παγκόσµια χρηµα-

τοπιστωτική κρίση ταχύτατα µετατράπηκε σε οικονοµική κρίση. Σήµερα σε ορισµένες περιοχές οδήγησε σε κοινωνική κρίση. Σε µια τέτοια κατάσταση, η επαναφορά στην οµαλότητα θα απαιτήσει πολλά χρόνια. Η µεγάλη µεταβλητότητα των αγορών θα διατηρηθεί για αρκετό διάστηµα, το οποίο σηµαίνει ότι απαιτείται µεγάλη σύνεση. Συγχρόνως όµως ο µακροπρόθεσµος επενδυτής πρέπει, αναγκαστικά, να αναλαµβάνει ορισµένους κινδύνους. Αυτή είναι η περίπτωση των συνταξιοδοτικών ταµείων που καλούνται να µπορούν να χρηµατοδοτήσουν τις µελλοντικές αυξανόµενες συντάξεις και, συνεπώς, δεν έχουν τα περιθώρια να τηρούν µια υπερβολικά αµυντική επενδυτική συµπεριφορά.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

λελεύθερο και φυσικά θα προτιµούσαµε την αυτορρύθµιση από τους νέους κανόνες. Όµως θα πρέπει πλέον να αναγνωρίσουµε ότι αυτή δεν λειτουργεί πάντα. Σε ορισµένες περιπτώσεις, είναι απαραίτητο οι ρυθµιστικές αρχές (κρατικοί θεσµοί, χρηµατιστήρια, αρχές εποπτείας των χρηµαταγορών κ.λπ.) να ορίσουν ελάχιστους κανόνες συµµόρφωσης για να προστατεύσουν τους επενδυτές και να περιορίσουν τις δυσλειτουργίες των αγορών. Δυστυχώς, πολύ συχνά χρειάζεται να επέλθει µια κρίση για να συνειδητοποιήσουν οι διάφοροι παράγοντες των αγορών ότι απαιτείται µια αλλαγή νοοτροπίας. Και αυτό συνέβη στον χρηµατοπιστωτικό τοµέα, όπου πολλές τράπεζες ιδιωτικοποιούσαν τα κέρδη για πολλά χρόνια και περιµένουν τώρα από τα κράτη να κοινωνικοποιήσουν τις ζηµίες. Εµείς δεν µπορούµε να το αποδεχτούµε αυτό. Και γι αυτό ζητούµε νέους κανόνες που ενισχύουν σηµαντικά τα ίδια κεφάλαια των τραπεζών ώστε να µπορούν να απορροφούν τις ζηµίες τους.

Η στήριξη πολλών θεσµικών επενδυτών, Ελβετών και αλλοδαπών, µας επέτρεψε να ασκήσουµε πίεση στις εταιρείες.

BANKING Green Banks

ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Το εγχώριο τραπεζικό σύστηµα στρέφεται στο πεδίο της «Πράσινης Ανάπτυξης» προσφέροντας µια νέα γενιά δανειακών προϊόντων που αφορούν κυρίως την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστηµάτων σε κατοικίες και την ενεργειακή αναβάθµιση κτιρίων. Και αυτά είναι µόνο η αρχή. Στο επόµενο διάστηµα η πράσινη χρηµατοδότηση θα επεκταθεί και σε άλλους τοµείς της οικονοµίας.  ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΚΗ ΝΤΟΒΟΛΟ

το δύσκολο τοπίο της τραπεζικής χρηµατοδότησης, µε τις πιστώσεις σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις να δίνονται πολύ πιο προσεκτικά και µε πολύ αυστηρότερα κριτήρια σε σχέση µε παλαιότερες εποχές, υπάρχει µια όαση που ακούει στο όνοµα «Πράσινα Τραπεζικά Προϊόντα». Τραπεζικά στελέχη υποστηρίζουν ότι τα πράσινα δάνεια είναι ίσως η µοναδική κατηγορία χορηγήσεων που δείχνει, αυτή τη στιγµή, δυναµισµό και έχει αξιόλογες προοπτικές ανάπτυξης. Η ζήτηση για αυτού του είδους τα προϊόντα είναι αυξηµένη, ενώ και οι τράπεζες δείχνουν µεγαλύτερη προθυµία να ικανοποιήσουν τις σχετικές αιτήσεις δανειοδότησης διότι έχουν σηµαντικές εξασφαλίσεις. Ειδικά για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστηµάτων το εισόδηµα του ιδιοκτήτη της εγκατάστασης είναι εγγυηµένο για 25 έτη! Επιπλέον εντός των προσεχών εβδοµάδων ξεκινά το πρόγραµµα του υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγω-

νιστικότητας µε την επωνυµία «Εξοικονοµώ Κατ’ Οίκον» το οποίο προβλέπει επιδοτήσεις ή άτοκα /χαµηλότοκα δάνεια για νοικοκυριά χαµηλού και µεσαίου εισοδήµατος, προκειµένου να µειώσουν την κατανάλωση ενέργειας µε αντικατάσταση/αναβάθµιση του καυστήρα, µονώσεις, αντικατάσταση κουφωµάτων, κ.λπ. Η κρατική συµµετοχή στο πρόγραµµα είναι 400 εκατ. ευρώ ενώ οι 7 τελικά τράπεζες που θα συµµετέχουν στο πρόγραµµα θα συνεισφέρουν επιπλέον 400 εκατ. ευρώ. Λόγω και της σηµαντικής δηµόσιας στήριξης τα λεγόµενα «πράσινα δάνεια» χορηγούνται µε ευνοϊκότερους όρους σε σύγκριση µε τα υπόλοιπα προϊόντα της ίδιας κατηγορίας. Όταν χορηγούνται µε όρους στεγαστικών-επισκευαστικών δανείων τα επιτόκια ξεκινούν από τα επίπεδα του 4%, ενώ όταν χορηγούνται ως καταναλωτικά δάνεια το επιτόκιο είναι 2-3 ποσοστιαίες µονάδες χαµηλότερο από τα ισχύοντα επιτόκια καταναλωτικής πίστης. Η σύµπραξη δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα στο πεδίο της Πράσινης Ανάπτυξης εκδηλώνεται και σε άλλο πεδίο. Αξίζει να αναφέρουµε ότι φέτος ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς, Μιχάλης Σάλλας, η τότε υπουργός Οικονοµί-

ας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Λούκα Κατσέλη και η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής, Τίνα Μπιρµπίλη ανακοίνωσαν πρόγραµµα Πράσινων Επενδύσεων συνολικού ύψους 1,5 δισ. ευρώ που θα υλοποιηθούν σε βάθος τετραετίας και µε στόχο τη δηµιουργία 12.000 νέων θέσεων εργασίας. Το πρόγραµµα αφορά την περιβαλλοντική αναβάθµιση των υπαρχουσών βιοµηχανικών περιοχών και τη δηµιουργία ενός νέου προτύπου «πράσινων επιχειρηµατικών πάρκων». Οι επενδύσεις θα πραγµατοποιηθούν µέσω της εταιρείας ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ- στην οποία συµµετέχουν η Τράπεζα Πειραιώς µε 65% και το Δηµόσιο µε 35%- και επιχειρήσεων του ιδιωτικού τοµέα που θα υποστηριχθούν τόσο από το ΕΣΠΑ όσο και από τον νέο αναπτυξιακό νόµο. Το σχέδιο περιλαµβάνει πέντε άξονες: τον βιολογικό καθαρισµό (70 εκατ. ευρώ), τις βιοµηχανικές φωτοβολταϊκές στέγες (350 εκατ. ευρώ), 10 µονάδες ανακύκλωσης και κοµποστοποίησης απορριµµάτων (80 εκατ. ευρώ), νέες πράσινες βιοµηχανικές περιοχές - ΒΙΠΕ (440 εκατ. ευρώ) και 10 περιβαλλοντικά πάρκα σε 10 ήδη επιλεγµένα νησιά σε Ιόνιο και Αιγαίο (560 εκατ. ευρώ).

ΈΞΟΔΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Η Τράπεζα Κύπρου, µας είπε ο Γρηγόρης Τζανέτος, χρηµατοδότησε πρόσφατα την εγκατάσταση ενός µεγάλου φωτοβολταϊκού πάρκου στη Βόρεια Ελλάδα όπου το ύψος της επένδυσης έφτασε τα 14 εκατ. ευρώ και συνέχισε: «Μπαίνουµε δυναµικά στο κοµµάτι των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας στηριζόµενοι στα ισχυρά θεµελιώδη µεγέθη µας και στη µεγάλη ρευστότητα που διαθέτουµε. Θέλουµε να κατακτήσουµε µερίδιο υψηλότερο από το µερίδιο που έχουµε γενικά στην εγχώρια τραπεζική αγορά». Ο ίδιος διευκρίνισε αµέσως µετά ότι «οι όροι χορήγησης των λεγόµενων πράσινων δανείων είναι ευνοϊκότεροι από τα αντίστοιχα κλασσικά προϊόντα διότι η δανειοδότηση για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστηµάτων δεν περιέχει ιδιαίτερους κινδύνους. Δεν απαιτούνται πρόσθετες επενδύσεις, τα έσοδα είναι βεβαιωµένα, ενώ και ο τοµέας αυτός παρουσιάζει ιδιαίτερες προοπτικές ανάπτυξης».

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

«Το ενδιαφέρον τόσο ιδιωτών όσο και επιχειρήσεων για δάνεια που αφορούν την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστηµάτων είναι µεγάλο», υποστηρίζει µιλώντας στους «Μηχανισµούς του Χρήµατος», ο Γρηγόρης Τζανέτος, διευθυντής χορηγητικών και καταθετικών προϊόντων του Τοµέα Ιδιωτών της Τράπεζας Κύπρου.

BANKING Πράσινη Οικονοµία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΣΤΑΥΡΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ

Green Banking Ο τραπεζικός τοµέας ως ένας από τους βασικούς µοχλούς ανάπτυξης έχει τη δυνατότητα να διαδραµατίσει κοµβικό ρόλο στη «µόχλευση» της πράσινης ανάπτυξης, υποστηρίζει σε συνέντευξή του στους ΜτΧ ο Σταύρος Ιωάννου, γενικός διευθυντής εργασιών, τεχνολογίας και οργάνωσης της τράπεζας Eurobank EFG.  ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΚΗ ΝΤΟΒΟΛΟ

Η έννοια της πράσινης ανάπτυξης φαίνεται να αποκτά κεντρικό ρόλο στις συζητήσεις και απόψεις πολιτικών, οικονοµολόγων και παραγόντων της αγοράς στην Ελλάδα τον τελευταίο καιρό. Έχει πράγµατι η πράσινη

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

ανάπτυξη αισιόδοξη προοπτική ως νέο µοντέλο; Είναι

αλήθεια ότι τελευταία στην Ελλάδα η έννοια της Πράσινης Ανάπτυξης προωθείται ως µονόδροµος για την έξοδο από την κρίση, τη δηµιουργία ευηµερίας και θέσεων εργασίας. Αυτό όµως είναι κάτι που δεν προέκυψε ξαφνικά. Οι «ζυµώσεις» σχετικά µε την ανάγκη ποιοτικής διαφοροποίησης του µοντέλου ανάπτυξης είχαν αρχίσει εδώ και πάρα πολλά χρόνια και υπήρχαν αρκετά σηµάδια που προοιώνιζαν τον ερχοµό της. Ας µην ξεχνάµε τη χρονολογία ορόσηµο για τα θέµατα αυτά, το 1987, όταν στη διεθνή διάσκεψη του ΟΗΕ υιοθετήθηκε η έννοια της βιώσιµης/διατηρήσιµης (sustainable) ανάπτυξης ως αναγκαία και ικανή συνθήκη για την αντιµετώπιση των προκλήσεων του καιρού µας σε οικονοµικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Η πράσινη ανάπτυξη είναι µία από τις συνιστώσες του µοντέλου αυτού. Έτσι, σε όλο τον κόσµο αλλά ιδιαίτερα στον λεγόµενο δυτικό,

Ποιοί θεωρείτε ότι είναι αυτοί οι drivers? Κατ’ αρχήν

η αδιαµφισβήτητη πλέον πραγµατικότητα των περιβαλλοντικών προβληµάτων. Το φυσικό περιβάλλον, ο πλανήτης δεν µπορεί πλέον να θεωρείται αστείρευτη πηγή πόρων και ακόρεστος αποδέκτης των αποβλήτων της παραγωγικής διαδικασίας. Το οικονοµικό µας σύστηµα παραγωγής, διάθεσης, κατανάλωσης και απόρριψης υλών, υλικών, προϊόντων και παραπροϊόντων πρέπει πλέον να λαµβάνει υπόψη την αλληλεπίδραση των δραστηριοτήτων αυτών µε το περιβάλλον. Κατά δεύτερον, η αντίληψη του κόσµου για τα προβλήµατα αυτά έχει πλέον αυξηθεί και συναντάµε όλο και πιο πολλούς ευαισθητοποιηµένους πολίτες έτοιµους να στηρίξουν και να υποστηρί-

Με δύο λέξεις θα ήταν πολύ δύσκολο να οριοθετήσω την πράσινη ανάπτυξη. Εάν το τολµούσα σίγουρα οι δυο λέξεις που θα χρησιµοποιούσα θα ήταν καθήκον και ευκαιρία.

ξουν την προστασία του πλανήτη. Όλοι πλέον γνωρίζουν ότι ο πλανήτης έχει όρια και αν τα ξεπεράσουµε θα θέσουµε σε κίνδυνο όχι µόνο την ευηµερία και την παραγωγή πλούτου αλλά και την ίδια τη ζωή στη γη. Τρίτος παράγοντας η νοµοθεσία. Οι νόµοι για την προστασία του περιβάλλοντος γίνονται περισσότεροι και πιο αυστηροί. Οι κίνδυνοι από παραβάσεις, ειδικά µε την νέα αντίληψη της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», γίνονται πλέον µετρήσιµοι και διόλου αµελητέοι, και ακόµη και οι λιγότερο ευαίσθητοι στο θέµα έχουν αρχίσει να το λαµβάνουν σοβαρά υπόψη τους. Τέλος, οι ευκαιρίες. Οι νέες τεχνολογίες, οι νέες τάσεις, και το νέο όραµα της πράσινης οικονοµίας είναι το κατάλληλο υπόβαθρο για την απελευθέρωση νέων υγιών δυνάµεων ανάπτυξης, εξωστρέφειας και ανταγωνιστικότητας. Τί σηµαίνει για τον τραπεζικό τοµέα η πράσινη ανάπτυξη; Ποιός είναι ο ρόλος των τραπεζών; Ο

τραπεζικός τοµέας ως ένας από τους βασικούς µοχλούς ανάπτυξης έχει τη δυνατότητα να διαδραµατίσει κοµβικό ρόλο στη «µόχλευση» της πράσινης ανάπτυξης. Με προφανείς ή λιγότερο προφανείς αλλά εξίσου σηµαντικούς τρόπους. Αντιλαµβάνοµαι ότι ως προφανείς τρόπους εννοείτε τα λεγόµενα πράσινα τραπεζικά προϊόντα στον τοµέα της ενέργειας που έχουν κάνει ήδη την εµφάνισή τους από τις περισσότερες τράπεζες. Ορθά το εντοπίζετε.

Πράγµατι ένα από τα βασικά εργαλεία των τραπεζών είναι η παροχή χρηµατοδότησης για την ενίσχυση της πράσινης οικονοµίας όπως το παράδειγµα της ενέργειας που αναφέρατε. Φαίνεται ότι στο όχι και τόσο µακρινό µέλλον τα πράσινα τραπεζικά προϊόντα και υπηρεσίες θα εξειδικεύονται και θα αναπτύσσονται περαιτέρω, όχι µόνο στον κλάδο της ενέργειας αλλά σε όλους τους κλάδους της οικονοµίας. Στη γεωργία, τον τουρισµό, τη µεταποίηση, παντού. Δεν σταµατά όµως µόνο εκεί ο ρόλος των τραπεζών, είναι πιο ευρύς και πρέπει να αναφερθεί. Μην ξεχνάµε ότι οι τράπεζες απασχολούν δεκάδες χιλιάδες εργαζόµενους, διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή µας. Έτσι, η ανάπτυξη περιβαλλον τικής κουλτούρας

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

το «πράσινο» ως επιθετικός προσδιορισµός συνοδεύει όλο και περισσότερα προϊόντα, υπηρεσίες κ.λπ. Πράσινα αυτοκίνητα, σπίτια, κεφάλαια, επιχειρήσεις, τράπεζες, πράσινες ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, και ο κατάλογος συνεχώς µεγαλώνει. Ειδικά δε µετά την έναρξη της τρέχουσας οικονοµικής κρίσης παρατηρήθηκε µία ραγδαία αύξηση της τάσης αυτής. Η άποψή µου είναι ότι η ενδυνάµωση αυτής της τάσης ούτε τυχαία είναι αλλά ούτε και ξαφνική. Οι κινητήριες δυνάµεις πίσω από αυτές τις εξελίξεις, οι λεγόµενοι drivers είναι ιδιαίτερα ισχυροί και έχουν προετοιµασ τεί ακούσια και εκούσια από όλους τους εµπλεκόµενους.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Σταύρος Ιωάννου

στον ίδιο το χώρο εργασίας έχει πολύ σηµαντικό κοινωνικό αντίκτυπο. Εξορθολογισµός της χρήσης χαρτιού και άλλων υλικών, ανακύκλωση, εξοικονόµηση ενέργειας κλπ, είναι στοιχεία της διαχείρισης του «περιβαλλοντικού αποτυπώµατος» από τη λειτουργία των ίδιων των τραπεζών και η κινητοποίηση των εργαζοµένων προς αυτήν τη συµµετοχική διαδικασία παράγει πολλαπλά οφέλη. Παράλληλα έχουµε τις προµήθειες. Η κατάρτιση των ανθρώπων που ασχολούνται µε τις προµήθειες ως προς το περιβαλλοντικό προφίλ των προµηθευτών αλλά και αυτών καθ΄ αυτών των προµηθευόµενων προϊόντων ενθαρρύνει την πράσινη στροφή των επιχειρήσεων ώστε να είναι και στο µέλλον αποδεκτοί συνεργάτες µίας τράπεζας. Ιδιαίτερα σηµαντική είναι τέλος η δυνατότητα των τραπεζών να αναπτύσσουν τεχνογνωσία

εντοπισµού των κινδύνων που απορρέουν από την περιβαλλοντική συµπεριφορά των πελατών τους. Των κινδύνων που, όπως προαναφέρθηκε, δεν είναι πάντα αµελητέοι και που µπορούν να απειλήσουν και την ίδια τη σχέση του πελάτη µε την τράπεζά του. Εδώ βέβαια εδράζονται και σηµαντικές ευκαιρίες παροχής ολοκληρωµένων λύσεων και υποστήριξης προς τους πελάτες, ιδιαίτερα στην τρέχουσα δύσκολη οικονοµική συγκυρία, ώστε να αποκτήσουν περιβαλλοντική τεχνογνωσία και να βελτιώσουν το προφίλ τους µε παράπλευρο όφελος την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους στο ιδιαίτερα απαιτητικό πλέον εγχώριο και διεθνές περιβάλλον. Είναι όµως σε θέση οι τράπεζες να ανταπεξέλθουν σε αυτές τις προκλήσεις; Πόσο εύκολο είναι για έναν µεγάλο τραπεζικό όµιλο όπως η Eurobank να ενσωµατώσει αυ-

αυτά τα πράγµατα δεν είναι καινούργια. Αντίθετα έχουµε εδώ και αρκετά χρόνια ξεκινήσει να εργαζόµαστε συστηµατικά προς αυτό για το οποίο σήµερα µπορώ να πω ότι είµαστε περήφανοι να µοιραζόµαστε µε όλα τα ενδιαφερόµενα µέρη. Και αυτό είναι η ολοκληρωµένη µας προσέγγιση στα περιβαλλοντικά θέµατα. Ενδεικτικά, το 2003 υιοθετήσαµε την περιβαλλοντική µας πολιτική που δίνει µε απλό αλλά εµπεριστατωµένο τρόπο το στίγµα µας για τα περιβαλλοντικά θέµατα. Από το 2004 και µετά είµαστε η πρώτη τράπεζα στην Ελλάδα και µία από τις λίγες στην Ευρώπη που εφάρµοσε ένα πιστοποιηµένο κατά ISO14001 σύστηµα περιβαλλοντικής διαχείρισης, µε σκοπό την τεκµηριωµένη µε διαδικασίες και δείκτες επίδοσης αντιµετώπιση των έµµεσων και άµεσων αλληλεπιδράσεων του οργανισµού µας µε το περιβάλλον. Των επιπτώσεων δηλαδή που προκύπτουν από την καθηµερινή µας λειτουργία (διαχείριση πόρων, ανακύκλωση, κλπ) και εκείνων που προκύπτουν από την παροχή των υπηρεσιών µας (πράσινα προϊόντα, κίνδυνοι, προµηθευτές, εργολάβοι κλπ). Μάλιστα από το 2008 έχουµε καταχωρηθεί στο Ευρωπαϊκό Μητρώο των οργανισµών που τηρούν των Ευρωπαϊκό κανονισµό για την περιβαλλοντική διαχείριση το γνωστό πια EMAS (EcoManagement and Audit Scheme), η ανώτερη δυνατή διάκριση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και η σηµαντικότερη εξωτερικά επικυρωµένη προσήλωση στη διαφάνεια και την αξιοπιστία. Αξίζει να σηµειωθεί ότι αυτή η προσπάθεια επιβραβεύτηκε για 2η χρονιά φέτος µε την απονοµή του εθνικού βραβείου στον ετήσιο διαγωνισµό EMAS 2010. Στο πλαίσιο αυτό, οι εργαζόµενοι, οι πελάτες, οι προµηθευτές, οι µέτοχοι και όλα τα υπόλοιπα ενδιαφερόµενα µέρη αντιµετωπίζονται µε ενιαίο τρόπο κατά τη χάραξη της περιβαλλοντικής µας στρατηγικής. Παράλληλα φροντίζουµε συνεχώς να είµαστε σε επαφή µε τις σηµαντικότερες εξελίξεις στον κλάδο µέσα από την ενεργό συµµετοχή µας σε εθνικά και διεθνή φόρα και πρωτοβουλίες. Η συµµετοχή µας στο Global Steering Committee και η προεδρία στην Ευρωπαϊκή Οµάδα Δράσης της Χρηµατοοικονοµικής Πρωτοβουλίας του Περι-

βαλλοντικού Προγράµµατος του ΟΗΕ (UNEP FI) είναι ένα παράδειγµα της προσπάθειάς µας να φέρουµε όχι µόνο στον Όµιλό µας αλλά γενικότερα στον κλάδο µας στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή την τελευταία λέξη από πλευράς τεχνογνωσίας στα θέµατα της πράσινης οικονοµίας. Ιδιαίτερη σηµασία βέβαια δίνουµε στη σχέση µε τους πελάτες µας, αναπτύσσοντας κατάλληλα και επίκαιρα «πράσινα προϊόντα» στον χώρο των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας όπως για παράδειγµα τα δάνεια για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστηµάτων ή τα δάνεια για εξοικονόµηση ενέργειας στις κατοικίες. Παράλληλα εµβαθύνουµε, σε συνεργασία µε διε-

Η ανάπτυξη περιβαλλοντικής κουλτούρας στον ίδιο τον χώρο εργασίας έχει πολύ σηµαντικό κοινωνικό αντίκτυπο.

θνείς οργανισµούς αλλά και τις εθνικές αρχές, τις διαδικασίες ανάλυσης και διαχείρισης του περιβαλλοντικού κινδύνου, ώστε να είµαστε σε θέση µαζί µε τους πελάτες µας να αντιµετωπίζουµε σηµεία που χρήζουν προσοχής καθώς και να εντοπίζουµε και να υποστηρίζουµε µε την εξειδικευµένη τεχνογνωσία µας τις αντίστοιχες ευκαιρίες που προκύπτουν σε αυτό το νέο και ορµητικό, θα έλεγα, «κύµα» της πράσινης ανάπτυξης. Καταλήγοντας κ. Ιωάννου, µε δύο λέξεις πώς αντιλαµβάνεστε ως τραπεζικός την πράσινη ανάπτυξη; Με δύο

λέξεις θα ήταν πολύ δύσκολο να οριοθετήσω την πράσινη ανάπτυξη, αφού σίγουρα θα στερούσα την ευρύτητα, το βάθος αλλά και την προοπτική του όρου. Εάν όµως το τολµούσα σίγουρα οι δυο λέξεις που θα χρησιµοποιούσα θα ήταν καθήκον και ευκαιρία.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

τή τη νέα οπτική; Για εµάς στον Όµιλο Eurobank

BANKING Wealth management

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΑΡΧΟΝΤΙΔΗΣ

Ιστορίες χρήµατος & το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΡΙΣΚΟ Οι Έλληνες επενδυτές έχουν υπερβολικά µεγάλο ποσοστό των κεφαλαίων τους σε ελληνικό ρίσκο, ενώ, στα πλαίσια της διασποράς του κινδύνου, θα έπρεπε σταδιακά το χαρτοφυλάκιό τους να αποκτήσει έναν πιο διεθνή χαρακτήρα, τονίζει σε συνέντευξή του στους ΜτΧ ο Δηµοσθένης Αρχοντίδης, γενικός διευθυντής /Head of Group of Private Banking της Eurobank EFG. Μία συνέντευξη για τις νέες ισορροπίες στη διαχείριση πλούτου και τα όρια της εµπιστοσύνης ανάµεσα σε επενδυτέςδιαχειριστές, που κλόνισε στο ξέσπασµά της η διεθνής χρηµατοπιστωτική κρίση.  ΑΠΟ ΤΗ ΘΩΜΗ ΜΕΛΙΔΟΥ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Η χρηµατοπιστωτική κρίση είχε ως αποτέλεσµα να κλονιστεί η εµπιστοσύνη των επενδυτών προς τις εταιρείες wealth management, περισσότερο στο εξωτερικό, λιγότερο ίσως στην Ελλάδα. Έχει αποκατασταθεί η εµπιστοσύνη; Η κρίση εµπιστοσύνης η οποία προέ-

κυψε ως αποτέλεσµα της παγκόσµιας χρηµατοπιστωτικής κρίσης δεν έχει αποκατασταθεί στις µέρες µας απλά διότι οι προσδοκίες και οι απαιτήσεις των επενδυτών από τους Asset Managers έχουν αλλάξει ριζικά και οριστικά. Η εύκολη πρόσβαση σε φθηνή χρηµατοδότηση, η σχεδόν µονοσήµαντη άνοδος των χρηµατιστηριακών αξιών και των αγορών χρεογράφων πριν από το 2008 καθώς και η εξάπλωση επενδυτικών σχηµάτων, τα οποία χρησιµοποιούσαν πολύπλοκες και συχνά αδιαφανε ίς σ τ ρα τ ηγ ικέ ς (hedge /pr ivate equity funds, proprietary index trackers,

strategy replicators) µε αντάλλαγµα υψηλέ ς δυνητικέ ς αποδόσεις, είχε οδηγήσει τους επενδυτές σε αποδοχή πολύ χαλαρών κριτηρίων ελέγχου της επενδυτικής διαδικασίας, εναποθέτοντας παράλληλα εξαιρετικά µεγάλη εµπιστοσύνη σε διαχειριστές αµφίβολης ικανότητας, εµπειρίας και µερικές φορές επιλήψιµης ηθικής. Οι διεθνείς επενδυτές του σήµερα έχουν επιστρέψει σε πολύ απλές µορφές επενδύσεων, επιδιώκουν πλήρη ενηµέρωση και δίνουν µεγάλη έµφαση στη ρευστότητα των επενδυτικών θέσεων, την ευρεία διασπορά του ρίσκου αγοράς και την ικανότητα /φήµη των διαχειριστών σε βάθος χρόνου πριν προχωρήσουν σε κάποια συνεργασία. Έχουν δηλαδή πλέον κριτήρια τα οποία αποκλίνουν σηµαντικά από εκείνα της προ-κρίσης εποχής. Σε

Με ποιόν τρόπο διαχειρίζεται ένα τµήµα wealth management την επιφυλακτικότητα που εξακολουθεί να διακρίνει τους επενδυτές, δεδοµένης της δύσκολης οικονοµικής συγκυρίας για τη χώρα; Το έργο του

Έλληνα Asset Manager έχει γίνει εξαιρετικά δύσκολο λόγω της δηµοσιονοµικής κρίσης, η οποία κατέδειξε µε εµφατικό τρόπο εδώ και ένα χρόνο τη σηµασία του συστηµικού ρίσκου στη διαχείριση κεφαλαίων, σε συνδυασµό µε την εταιρική οντότητα των παρόχων τέτοιων υπηρεσιών στην Ελλάδα. Ο φόβος της κατάρρευσης της εθνικής οικονοµίας, υπό το βάρος των σοβαρών δηµοσιονοµικών προβληµάτων,

δηµιούργησε ένα κύµα πανικού στους επενδυτές οι οποίοι επένδυαν παραδοσιακά το µεγαλύτερο µέρος της κινητής τους περιουσίας σε ελληνικό ρίσκο. Ακόµα και όσοι είχαν φροντίσει έγκαιρα να αποκτήσουν µια σταθµισµένη έκθεση και σε αξίες εκτός Ελλάδας, αντιµετώπισαν µε σκεπτικισµό την κλασσική δοµή των περισσότερων παρόχων επενδυτικών υπηρεσιών που ανήκουν σε εγχώριους τραπεζικούς οµίλους, µε αποτέλεσµα τη συχνή επιλογή ξένων οίκων για τη διαχείριση των χαρτοφυλακίων τους. Αν και τα πρώτα σηµάδια από την εφαρµογή του Μνηµονίου Σταθερότητας και Ανάπτυξης είναι αναµφίβολα ενθαρρυντικά, η ανάκαµψη των επενδυτικών κεφαλαίων θα είναι διστακτική και σταδιακή και η διαφοροποίηση ενός παρόχου επενδυτικών υπηρεσιών από το γενικότερο πλαίσιο των τοπικών

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

αυτό το πλαίσιο, η εµπισ τοσύνη επισ τρέφει σταδιακά αλλά σε αυστηρά επιλεκτική βάση και µε εντελώς άλλη µορφή από αυτή που γνωρίζαµε µέχρι σήµερα.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Δηµοσθένης Αρχοντίδης

εξελίξεων απαιτεί πλουραλισµό διεθνών επενδυτικών επιλογών, ποιοτική και έγκαιρη ενηµέρωση και σωστή και άµεση πρόσβαση στις αγορές επενδυτικού ρίσκου. Ζούµε την εποχή της διατήρησης της περιουσίας; Ποιές οι δυνατότητες διεύρυνσής της τουλάχιστον για τους περισσότερο επιθετικούς πελάτες; Υπάρχουν ευκαιρίες που µπορεί να βρει ένας επενδυτής στο σκηνικό της ελληνικής οικονοµίας που δυσκολεύεται να µπει σε τροχιά ανάκαµψης; Τί αποδόσεις πρέπει να περιµένει σήµερα ένας επενδυτής; Οι δυνατότητες ανάπτυξης ενός

επενδυτικού χαρτοφυλακίου είναι σήµερα σηµαντικά περισσότερες σε σχέση µε την εποχή πριν από την παγκόσµια χρηµατοπιστωτική κρίση. Οι διεθνείς αγορές έχουν µέχρι στιγµής δώσει σηµαντικές αποδόσεις σε µετοχές και οµόλογα µετά το πρώτο τρίµηνο του

2009 και λόγω της αυξηµένης µεταβλητότητας ως απόρροια της µεγαλύτερης επαγρύπνησης των διεθνών επενδυτών στις διακυµάνσεις των αγορών, παρουσιάζονται σηµαντικές ευκαιρίες τόσο για τακτικές όσο και για στρατηγικές τοποθετήσεις. Στον Ελληνικό χώρο, οι ακραίες διακυµάνσεις στις µετοχικές αξίες, τα οµόλογα Ελληνικού Δηµοσίου και τα εταιρικά οµόλογα τους τελευταίους 12 µήνες, έχουν ήδη δώσει την ευκαιρία δηµιουργίας επικερδών θέσεων σε χαρτοφυλάκια τα οποία επιθυµούν την ανάληψη υψηλών κινδύνων. Οι δυνητικές αποδόσεις που µπορεί να προσδοκά ένα διεθνές επενδυτικό χαρτοφυλάκιο µεσαίου ρίσκου µε αναπτυξιακό προσανατολισµό κυµαίνονται κατά µέσο όρο σε ετήσια βάση στα επίπεδα του 5-8% (που συνεπάγεται 4%-7% πάνω από το EURIBOR) µε ορίζοντα 5ετίας αλλά µε τη σηµαντική επισήµανση ότι η επίτευξή τους απαιτεί ανοχή σε σαφώς µεγαλύτερα επίπεδα ενδιάµεσης µεταβλητότητας σε σχέση µε το πρόσφατο παρελθόν, στοιχείο το οποίο αποτελεί µια σηµαντική διαφοροποίηση ως προς τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Ας µείνουµε στην ελληνική οικονοµία και την αδυναµία της να περάσει στην επόµενη φάση. Ποιά είναι η εκτίµησή σας για την πορεία της οικονοµίας και πώς αυτή θα επηρεάσει τις επιλογές των επενδυτών; Τα πρώτα

καλά σηµάδια στη βελτίωση των δηµοσιονοµικών προβληµάτων της χώρας από την εφαρµογή των όρων του Μνηµονίου είναι ήδη εµφανή και έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον πολλών επενδυτών του εξωτερικού, οι οποίοι πριν από µερικούς µήνες δεν έδιναν καµιά πιθανότητα στη χώρα µας να βγει από το αδιέξοδο και έπλεκαν διάφορα σενάρια περί χρεοκοπίας και αναδιάρθρωσης του χρέους µας. Η τάση αυτή έχει αλλάξει από τον Ιούλιο και µετά οπότε και παρατηρούµε όλο και περισσότερους ξένους επενδυτές να αναλύουν τις ελληνικές αγορές (οµολογιακή και µετοχική) όπου οι δυνητικές αποδόσεις είναι ιδιαίτερα σηµαντικές. Αυτό σηµαίνει ότι είναι διατεθειµένοι να αναλάβουν ελληνικό ρίσκο, κάτι το οποίο δεν ήθελαν να «αγγίξουν» πριν τον Ιούλιο. Τα δύο µεγάλα στοιχήµατα για την χώρα µας για τους επόµενους 12 µήνες είναι: 1) Η ανάπτυξη που θα οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ και εποµένως σε αύξηση των εσόδων

Ποιό τελικά πιστεύετε ότι είναι το µυστικό της επιτυχίας ενός private banker? Έχουν οι Έλληνες private bankers να ζηλέψουν σήµερα κάτι από τους Ελβετούς; Τα µυ-

στικά της επιτυχίας είναι καλή και ειλικρινής σχέση µε τον πελάτη, συχνή παρακολούθηση του χαρτοφυλακίου του και ενηµέρωσή του, και καλή κατάρτιση σε σχέση µε τις αγορές σε επίπεδο που ξεπερνά τις βασικές γνώσεις. Ο πελάτης θέλει να έχει απέναντί του ένα συνοµιλητή που είναι ειλικρινής, νοιάζεται για αυτόν και την οικογένειά του και γνωρίζει τις αγορές οι οποίες έκρυβαν σηµαντικές εκπλήξεις τα τελευταία δύο χρόνια. Κατά τη γνώµη µου τα µόνα πράγµατα που έχει να ζηλέψει ο

Έλληνας private banker από τον Ελβετό είναι η ιστορία και το brand name των ελβετικών τραπεζών. Οι διαφορές στην εξυπηρέτηση και την προϊοντική γκάµα έχουν εκµηδενιστεί τα τελευταία χρόνια ενώ οι χρεώσεις στην ελληνική αγορά είναι σαφώς χαµηλότερες. Υπάρχει η άποψη ότι οι private bankers µπορούν να συµβάλλουν στη στήριξη της ελληνικής οικονοµίας, προσελκύοντας µεγάλα επενδυτικά χαρτοφυλάκια από το εξωτερικό. Πώς µπορεί να γίνει αυτό στην πράξη;

Αυτό ήδη γίνεται. Κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης, οι private bankers µπορεί να µην µπορούσαν να προσελκύσουν κεφάλαια αλλά συγκράτησαν σηµαντικά κεφάλαια από φυγή στο εξωτερικό παρουσιάζοντας αξιόπιστες

Το µόνο που έχει να ζηλέψει ο Έλληνας private banker από τον Ελβετό είναι η ιστορία και το brand name των ελβετικών τραπεζών.

λύσεις στους πελάτες τους ώστε να µειώσουν την έκθεσή τους σε ελληνικό ρίσκο χωρίς να χρειάζεται να µεταφέρουν τα κεφάλαια σε τράπεζες του εξωτερικού. Τους τελευταίους δύο µήνες, Σεπτέµβριο και Αύγουστο, έχουµε θετική εισροή κεφαλαίων στο private banking, µε αργούς ρυθµούς βέβαια. Αυτό γίνεται γιατί ανακτάται η εµπιστοσύνη στην Ελλάδα, οι Έλληνες επενδυτές βλέπουν πως τα καταστροφικά σενάρια δεν επιβεβαιώνονται και αντιλαµβάνονται ότι µπορούν να έχουν επενδυµένα κεφάλαια στην Ελλάδα χωρίς να έχουν ελληνικό ρίσκο. Εκτιµούµε ότι ο επαναπατρισµός κεφαλαίων, επίσης, εφόσον παραταθεί και επικοινωνηθεί σωστά, µπορεί να συντελέσει σε µια αθρόα εισροή κεφαλαίων και ρευστότητας στην Ελλάδα που θα βοηθήσει την ελληνική οικονοµία προς την ανάκαµψη και ανάπτυξη.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

του κράτους από φόρους και κυρίως εξισορρόπηση της αύξησης της ανεργίας που είναι αναπόφευκτο αποτέλεσµα της ύφεσης. Βασική προϋπόθεση είναι η προσέλκυση ξένων επενδύσεων όπου ήδη έχουµε δει θετικά σηµάδια µε την υπογραφή µνηµονίων συνεργασίας µε τις κυβερνήσεις του Κατάρ και της Κίνας αλλά και η βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας στο ελληνικό χρηµατοπιστωτικό σύστηµα ώστε να ενισχυθούν οι ελληνικές επιχειρήσεις και να προχωρήσουν σε αναπτυξιακές δραστηριότητες. 2) Η εξωστρέφεια της ελληνικής οικονοµίας η οποία ήταν περιορισµένη τις περασµένες δεκαετίες και η οποία θα µας οδηγήσει σε αύξηση των εξαγωγών που συνεπάγεται και αύξηση του ΑΕΠ. Για να πετύχει η ελληνική οικονοµία, βέβαια, χρειάζεται πολιτική βούληση ώστε να συνεχιστούν οι βαθιές τοµές και µεταρρυθµίσεις στην ελληνική οικονοµία. Οι αλλαγές αυτές είναι δύσκολες και επίπονες για όλους σχεδόν τους Έλληνες αλλά ταυτόχρονα απαραίτητες και αποτελούν µονόδροµο. Η εκτίµησή µου είναι ότι θα τα καταφέρουµε καθώς υπάρχουν τα σηµάδια αυτής της πολιτικής βούλησης για αλλαγές. Για τους Έλληνες επενδυτές αυτό σηµαίνει ότι το σηµαντικό ποσοστό του χαρτοφυλακίου τους που είναι επενδυµένο σε ελληνικό ρίσκο θα πάει καλύτερα τους επόµενους 12 µήνες. Εδώ όµως πρέπει να τονίσουµε, στα πλαίσια διασποράς του ρίσκου, ότι οι Έλληνες επενδυτές έχουν υπερβολικά µεγάλο ποσοστό των κεφαλαίων τους σε ελληνικό ρίσκο, ενώ θα έπρεπε σταδιακά να έχουν ένα πιο global χαρτοφυλάκιο.

BANKING Factoring

ΡΕΥΣΤΟmania Μέσα σ’αυτή την ιδιαίτερα δυσµενή συγκυρία που βιώνουν σήµερα οι επιχειρήσεις δεν σηµαίνει ότι δικαίωµα στη χρηµατοδότηση θα πρέπει να έχουν µόνο αυτές που είναι κερδοφόρες. Είναι απαραίτητο να χρηµατοδοτηθούν και ζηµιογόνες επιχειρήσεις µε την προϋπόθεση ότι οι χρηµατοδοτικοί οργανισµοί είναι σε θέση να προσδιορίσουν ποιοτικά και ποσοτικά την ανάγκη ρευστότητας που έχει προκύψει από τη ζηµιογόνο δραστηριότητα, αφού αξιολογήσουν κατά πόσο η ζηµιά είναι δοµική δηλαδή εγκλωβισµένη σε υψηλές ανελαστικές δαπάνες και επισφάλειες ή είναι αποτέλεσµα της µείωσης της δραστηριότητας.  ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Ο Γ. Καραγιαννόπουλος είναι γενικός διευθυντής της Eurobank EFG Factors.

επίκαιρη συζήτηση της δύσκολης εποχής που διανύουµε και το µέγα ζητούµενο για την ελληνική οικονοµία είναι αναµφισβήτητα η εξασφάλιση της ρευστότητας για τις επιχειρήσεις. Κάτω από τις παρούσες συνθήκες κράτος και χρηµατοπιστωτικό σύστηµα πρέπει να παρακολουθούν και να διοχετεύουν µε αυστηρότητα την εσωτερική ρευστότητα του συστήµατος. Αυτό σηµαίνει ότι πρέπει: α) Να διασφαλίζεται µε επάρκεια το ποιός παίρνει χρηµατοδότηση και κυρίως για ποιό σκοπό. Σηµαντική ευθύνη επιµελούς εποπτείας έχουν οι τράπεζες και β) Να διασφαλίζεται η πορεία της ρευστότητας µετά την παροχή της από το χρηµατοπιστωτικό σύστηµα. Αξίζει να θυµηθούµε ότι σε παλαιότερες εποχές όπου η πρόσβαση στις αγορές του εξωτερικού ήταν επιλεκτική, οι τράπεζες προωθούσαν έντονα την έγκριση πιστωτικών γραµµών αποκλειστικά για χρηµατοδότηση εισαγωγών ή προχρηµατοδότηση εξαγωγών. Είναι επίσης σηµαντικό να συνδέεται η χρηµατοδότηση µε άλλες υπηρεσίες συναλλαγών (payment services) περιοδικού χαρακτήρα όπως η πληρωµή ΦΠΑ, πληρω-

µή ασφαλιστικών υποχρεώσεων, µισθοδοσία προσωπικού, πληρωµές ΔΕΚΟ. Το παράλληλο όφελος για το κράτος είναι προφανές. Είναι, παράλληλα, επιτακτικό τώρα όσο ποτέ, όσο και να φαίνεται ότι επιστρέφουµε σε «πατερναλιστικές» εποχές, να διασφαλιστεί στο µέγιστο δυνατό ότι το προϊόν της χρηµατοδότησης µιας επιχείρησης δεν θα αναλωθεί σε καταβολές µερισµάτων, χρηµατικές διευκολύνσεις σε εταίρους ή ανώφελες επενδύσεις, χωρίς να σηµαίνει ότι θα πρέπει να πάµε σε εποχή µηδενικών µερισµάτων ή ότι οι τράπεζες θα πρέπει να έχουν τον πρώτο λόγο στην απόδοση µερισµάτων ή επενδύσεων. Η στοχευµένη παροχή ρευστότητας έναντι στοιχείων ενεργητικού εξασφαλίζει επίσης τον χρηµατοπιστωτικό οργανισµό σε µεγάλο βαθµό, ότι δεν χρηµατοδοτεί ανεξέλεγκτα «ζηµιές».

Focus στη χρηµατοδότηση Όλα αυτά πρέπει να οδηγήσουν την Ελλάδα, όπως έχει ήδη γίνει σε προηγµένες αγορές, σε µεγαλύτερη επικέντρωση στην χρηµατο-

δότηση έναντι στοιχείων ενεργητικού (Asset Based Financing), στο Factoring ειδικότερα και στη χρηµατοδότηση της εφοδιαστικής αλυσίδας (Supply Chain Financing) γενικότερα. Το κράτος θα πρέπει να προωθήσει τα εκάστοτε προγράµµατα ρευστότητας που διαχειρίζεται µέσα από οχήµατα στοχευµένης χρηµατοδότησης. Ενα από αυτά τα οχήµατα είναι και οι εταιρείες Factoring, που σκοπό έχουν την παροχή ρευστότητας έναντι εµπορικών απαιτήσεων. Ο κλάδος του Factoring στην Ελλάδα αναπτύσσεται δυναµικά και βρίσκεται σε αρκετά ώριµο επίπεδο τόσο θεσµικά όσο και σε επίπεδο αποδοχής από τον επιχειρηµατικό κόσµο. Δυστυχώς όµως ακόµα, για καθαρά λειτουργικούς λόγους, δεν έχει καταφέρει να απευθυνθεί µε επάρκεια προς τις µικρές επιχειρήσεις, που το έχουν και µεγαλύτερη ανάγκη. Ανακεφαλαιώνοντας, πέρα από τα οφέλη σε µικροοικονοµικό επίπεδο, το factoring πρέπει να τύχει µεγαλύτερου θεσµικού ενδιαφέροντος γιατί αποτελεί βασικό εργαλείο ενίσχυσης της µικροµεσαίας επιχειρηµατικότητας αλλά και θωράκισης του χαρτοφυλακίου του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος. Και αναµφισβήτητα, η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα σταυροδρόµι που τα έχει ανάγκη και τα δύο σε υπερθετικό βαθµό.

ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ ΑΛΛΟΥ

Στη Γερµανία, ο βραχυπρόθεσµος τραπεζικός δανεισµός υποκαθίσταται όλο και περισσότερο από το Factoring, Στην Γαλλία, ήδη αποτελεί το κυριότερο εργαλείο χρηµατοδότησης αναγκών κεφαλαίου κίνησης. Στην Βρετανία, ο τζίρος της προεξόφλησης εµπορικών απαιτήσεων ισούται µε το 19% του ΑΕΠ της χώρας. Η δε Ιταλία, βρίσκεται εδώ και πολλά χρόνια στην πρώτη τριάδα όταν το factoring ήρθε ως φυσικό υποκατάστατο της καταργηθείσας µεταχρονολογηµένης επιταγής. Το Μεξικό είναι ένα τυπικό παράδειγµα όπου οι τοπικές κοινωνίες άντλησαν µέγιστο όφελος από τον θεσµό. Πολλές µικρές επιχειρήσεις τοπικής εµβέλειας αποτέλεσαν και αποτελούν προµηθευτές µεγάλων πολυεθνικών εργοστασίων ή αλυσίδων λιανικής µε δραστηριότητα στη χώρα. Οι επιχειρήσεις αυτές στην πλειονότητά τους δεν είχαν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστηµα της χώρας. Το δε κυριότερο περιουσιακό τους στοιχείο ήταν τα εµπορικά τους συµβόλαια µε τις πολυεθνικές. Εκχωρώντας τιµολογηµένες απαιτήσεις από αυτά τα συµβόλαια σε οχήµατα factoring κατάφεραν να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα κεφάλαια για τη λειτουργία τους.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Το Factoring στις δυτικές χώρες, αλλά και σε χώρες των οποίων οι οικονοµίες στηρίζονται σε µικροµεσαίες επιχειρήσεις, κερδίζει τα τελευταία 20 χρόνια συνεχώς έδαφος και τυγχάνει όλο και περισσότερου θεσµικού και εµπορικού ενδιαφέροντος.

��

�� follow link

TECH BANKING & Communication Ενέργειες, δράσεις και σενάρια από το εργαστήρι της τεχνολογικής προόδου στην καθηµερινή λειτουργία της τραπεζικής πραγµατικότητας. Μίας πραγµατικότητας που στο επικοινωνιακό κοµµάτι της προβολής της αλλάζει προτεραιότητες σύµφωνα µε τις ανάγκες της εποχής.

TECH BANKING

ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ

Social Media

του social networking Aκολουθώντας τα σηµεία των καιρών, δεν αρκεί µια τράπεζα να στήσει µια σελίδα στο facebook ή ένα account στο twitter και να νοµίζει ότι έχει «καλύψει» και αυτό το κανάλι επικοινωνίας: τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης ήρθαν για να αλλάξουν ριζικά τη σχέση µιας τράπεζας µε τον πελάτη της.  ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΩΤΗΡΗ ΣΥΡΜΑΚΕΖΗ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Ο Σωτήρης Συρµακέζης είναι αναπληρωτής γενικός διευθυντής της winbank της Τράπεζας Πειραιώς.

α µέσα κοινωνικής δικτύωσης (Social Media) δεν αποτελούν πλέον ένα παροδικό φαινόµενο: ήρθαν για να µείνουν. Και γιατί όχι, αφού τα social media δεν είναι παρά µια ακόµη µορφή για να εκδηλώσουµε την κοινωνικότητά µας. Τα πολυπληθή youtube, facebook και twitter, το µικρότερο αλλά εξειδικευµένο LinkedIn αλλά και η (όχι και τόσο) νέα άφιξη foursquare, όλα αυτά έχουν εισβάλει στην καθηµερινή µας ζωή επηρεάζοντας τον τρόπο που αλληλεπιδρούµε µε τον κοινωνικό µας περίγυρο. Κυρίως όµως, έχουν αλλάξει ριζικά τον τρόπο και τη φύση της online επικοινωνίας: για το internet, έχει περάσει πλέον για τα καλά η φάση όπου ένα brand παράγει περιεχόµενο (content) το οποίο «περνά» στους πελάτες του µέσω του επίσηµου website του. Η πρακτική αυτή αποτελούσε ουσιαστικά τη «µετάφραση» των offline µεθόδων επικοινωνίας στον online χώρο. Τώρα πλέον, οι χρήστες έχουν γίνει παραγωγοί περιεχοµένου και αναδεικνύουν οι ίδιοι τη θεµατολογία που κρίνουν ως σχετική και σηµαντική. Η παρουσία ενός Οργανισµού δεν περιορίζεται πλέον στα στενά όρια του website του αλλά συνυπάρχει µε όσα οι ίδιοι οι χρήστες γράφουν για τον Οργανισµό σε πάµπολλα άλλα σηµεία στο web. Η αγοραστική απόφαση

ενός χρήστη δεν βασίζεται αποκλειστικά στις πληροφορίες που βρίσκει σε επίσηµες πηγές καθώς µεγάλη βαρύτητα αποκτά πλέον η γνώµη του κοινωνικού του περίγυρου µε τον οποίο και συναναστρέφεται σε καθηµερινή βάση µέσω των πλατφορµών Κοινωνικής Δικτύωσης. Πώς προσαρµόζονται οι τράπεζες στα νέα αυτά δεδοµένα; Τουλάχιστον αµήχανα. Οι περισσότερες συνεχίζουν να λειτουργούν και να επικοινωνούν την εταιρική τους ταυτότητα µόνο µε τους παλιούς, παραδοσιακούς τρόπους. Ορισµένες άλλες ενστερνίζονται τη νέα πραγµατικότητα και προσαρµόζονται αναλόγως. Οι νέες αυτές πρακτικές συναντιούνται συστηµατικά πλέον ακόµα και στον «συντηρητικό» τραπεζικό χώρο µε τράπεζες όπως η Bank of America να έχουν έντονη παρουσία στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το twitter, λόγω της real-time φύσης του, προσφέρεται για την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης και λειτουργεί συµπληρωµατικά στα παραδοσιακά κανάλια υποστήριξης όπως το call center. Προσφέρεται επίσης για ανακοινώσεις νέων και ειδήσεων, προσφορών και εκπτώσεων σε προϊόντα και υπηρεσίες. Κυρίως όµως, αποτελεί την πιο άµεση «φωνή» των πελατών και η τράπεζα πρέπει πάντα να ακούει τον πελάτη της, όπου κι αν αυτός «µιλάει». Από την άλλη, το facebook, έχοντας λίγο πιο έντονο ψυχαγω-

γικό χαρακτήρα, αποτελεί ιδανικό χώρο για να αναπτύξεις µια πιο χαλαρή και ανθρώπινη σχέση µε τους πελάτες σου µοιραζόµενος µαζί τους χρήσιµες πληροφορίες, συµβουλές, ιδέες και απόψεις χωρίς να προβάλεις µε επιθετικό τρόπο τα προϊόντα σου. Μην ξεχνάµε ότι στο facebook σχετίζεσαι µε «φίλους» και δύσκολα κάποιος θα χρησιµοποιούσε αυτή τη λέξη για την τράπεζά του. Φανταστείτε βέβαια να το έκανε... Αντίστοιχα, ένα channel στο youtube, επιτρέπει σε µια τράπεζα να συγκεντρώσει όλα τα διαφηµιστικά σποτ (tvc), να αναρτήσει εκπαιδευτικά video κ.ο.κ. Και βέβαια, σύντο-

µα θα βλέπουµε τα τραπεζικά καταστήµατα στο foursquare µε τους πελάτες να γίνονται οι ambassadors των νέων σηµείων. Το πιο σηµαντικό που πρέπει κανείς να θυµάται είναι το εξής: ακολουθώντας τα σηµεία των καιρών, δεν αρκεί µια τράπεζα να στήσει µια σελίδα στο facebook ή ένα account στο twitter και να νοµίζει ότι έχει «καλύψει» και αυτό το κανάλι επικοινωνίας: τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης ήρθαν για να αλλάξουν ριζικά τη σχέση µιας τράπεζας µε τον πελάτη της. Έχει πλέον και εκείνος το βήµα για να εκφέρει τη γνώµη του, έχει τα µέσα ώστε η γνώµη του να ακουστεί και να µεγεθυνθεί. Επιπρόσθετα, επιλέγει εκείνος πότε θα αφιερώσει χρόνο σε ένα brand, πότε θα ακούσει τι έχει να του προσφέρει και πότε θα θελήσει να µάθει περισσότερα για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες του. Η µονόδροµη, ad hoc επικοινωνία που η τράπεζα είχε µαζί του έχει µεταλλαχθεί πλέον σε µια αµφίδροµη σχέση όπου ο όρος «σχέση» υπονοεί και τον µακροπρόθεσµο ορίζοντα του πράγµατος: µια τράπεζα δεν µπορεί πλέον να σταθεί απέναντί του µε τυποποιηµένα προωθητικά µηνύµατα αλλά οφείλει να παράγει, µε συνέπεια και συστηµατικότητα, περιεχόµενο µε αξία το οποίο ο πελάτης θα βρει χρήσιµο, θα το εκτιµήσει και, τελικά, θα επιλέξει ενσυνείδητα να την κάνει «follow» και να της χαρίσει το «Like» του.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Το twitter, λόγω της real-time φύσης του, προσφέρεται για την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης και λειτουργεί συµπληρωµατικά στα παραδοσιακά κανάλια υποστήριξης όπως το call center. Αποτελεί την πιο άµεση «φωνή» των πελατών και η τράπεζα πρέπει πάντα να ακούει τον πελάτη της, όπου κι αν αυτός «µιλάει».

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

TECH BANKING Τεχνολογία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΝΙΚΟΣ ΠΕΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

TECH SPIRIT Είναι, από το 1994, διευθύνων σύµβουλος της εταιρείας Mellon Technologies και του οµίλου που έχει προκύψει από αυτή. Η εταιρεία του δραστηριοποιείται κυρίως στον τοµέα των τραπεζών. Ο Νίκος Πετρακόπουλος, από τη θέση του, δικαιούται να έχει γνώµη για τον χώρο – και µια συζήτηση µαζί του δείχνει πως γνωρίζει τον τραπεζικό τοµέα και την ελληνική αγορά. Αλλά κοιτά και προς τα έξω, επιµένοντας πως η εξωστρέφεια θα είχε οδηγήσει πολλές ελληνικές επιχειρήσεις σε καλύτερη µοίρα από τη σηµερινή!.  ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΑΝΔΡΙΑΝΕΣΗ

λά, αλλά το βέβαιο είναι πως πολλά από όσα λέγονται... δεν θα συµβούν. Το θέµα είναι να αντιληφθεί κάποιος πού πάνε τα πράγµατα... Πού πάνε, λοιπόν, τα πράγµατα; Κοιτάξτε, υπάρχουν ποικίλες εξωγενείς πιέσεις για αλλαγές. Αυτό που βιώνουµε εµείς είναι πως οι τράπεζες –δραστηριοποιούµενες και αυτές όπως όλοι µας εντός της ελληνικής πραγµατικότητας– είναι τώρα περισσότερο επικεντρωµένες σε θέµατα risk και compliance.

Να γυρίσουµε λίγο προς τα πίσω; Μήπως δεν πρόσεξαν αρκετά; Μήπως οι εκτιµήσεις τους δεν ήταν τόσο κοντά στην πραγµατικότητα; Προσέξτε: γεγονός είναι

πως πριν από δύο χρόνια συνέβη κάτι που ουδείς περίµενε, ούτε µπορούσε να προβλέψει πως θα συµβεί – εννοώ την υπόθεση Lehman Brothers. Οι τράπεζές µας πιέστηκαν από καταστάσεις έξω από αυτές. Η εσωτερική τους δοµή ήταν, µάλλον, πολύ καλή σε σχέση µε τις ξένες (χαρτοφυλάκια κ.λπ.).

Και ως προς το πλήθος τους; Πολλοί υποστηρίζουν πως –όπως συµβαίνει και σε άλλους τοµείς του επιχειρείν στη χώρα µας– είναι µάλλον πολλές για την εγχώρια αγορά– εσείς τι νοµίζετε; Αυτό λέγεται συχνά,

αλλά να σας πω την αλήθεια, εγώ δεν το έχω καταλάβει. Χώρος για µικρές τράπεζες προφανώς και υπάρχει. Την καλύτερη εξυπηρέτηση ο πελάτης πάντοτε είναι διατεθειµένος να την πληρώσει. Και η ιστορία αυτό έχει δείξει, πως όπου δηµιουργούνται ορισµένα µεγάλα τραπεζικά σχήµατα δίνεται η ευκαιρία και για τη δηµιουργία µικρότερων, µε σηµαντικότερο πλεονέκτηµα την ευελιξία και την αρτιότερη εξυπηρέτηση. Τώρα, ανακατατάξεις πάντοτε γίνονται. Αυτή τη στιγµή φαίνεται πως το κλίµα ευνοεί τη συνεργασία ξένων τραπεζών µε ελληνικές, συνεργασία που αναµένεται να προσδώσει περισσότερο ρευστό στο ελληνικό τραπεζικό σύστηµα. Το θέµα, βέβαια, είναι αν οι ξένες τράπεζες είναι προετοιµασµένες στην παρούσα συγκυρία να κάνουν αυτό το άλµα. Αυτή τη στιγµή, πιστεύω πως η Εθνική Τράπεζα έχει δώσει ένα πολύ καλό δείγµα εξόδου από τη δύσκολη συγκυρία, δείχνει έναν ισχυρό δρόµο προς τα έξω. Γιατί το να περιµένου-

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Η δουλειά σας είναι να παρέχετε υπηρεσίες και προϊόντα υποστήριξης προς τον τραπεζικό τοµέα. Πώς βλέπετε να προχωρά η τραπεζική αγορά; Ακούγονται πολ-

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Νίκος Πετρακόπουλος

µε, σήµερα, να ενωθούν ελληνικές τράπεζες µε σκοπό τη βελτίωση της συνολικής κατάστασης, αυτό είναι λίγο δύσκολο. Μην ξεχνάτε πως σε τέτοιες περιπτώσεις, µέχρι την επίτευξη του τελικού στόχου, απαιτείται και χρόνος και χρήµα. Σήµερα, επικρατεί ακόµη διστακτικότητα εκ µέρους των ξένων τραπεζών, όταν όµως αλλάξει η εικόνα της χώρας µας στο εξωτερικό, τότε πιθανόν και οι ελληνικές τράπεζες να έχουν βρει τον δρόµο προς τις αγορές. Συνεπώς, αν δεν περάσουν µερικοί µήνες –έως ένας χρόνος– να «καθίσει η σκόνη», θα θεωρούσα δύσκολο να γίνει κάτι τέτοιο. Αρχίζουν, πλέον, οι τράπεζες να δίνουν περισσότερη σηµασία στην εκτίµηση του ρίσκου; Βέβαια. Μα είναι

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

και προφανές, το ρίσκο είναι πολύ σηµαντικό ζήτηµα και η εκτίµησή του είναι ιδιαίτερα λεπτή δουλειά: αν το εκτιµάς περισσότερο απ’ όσο πρέπει, διοχετεύεις λιγότερη ρευστότητα στην αγορά, αν το εκτιµάς λιγότερο απ’ όσο πρέπει, τότε κινδυνεύεις ως τράπεζα και ως θεσµός. Φυσικά, είναι δύσκολη η εκτίµηση σε αυτούς τους καιρούς. Σίγουρα υπάρχουν σήµερα πελάτες µε καλό προφίλ κινδύνου, οι οποίοι δυσκολεύονται να βρουν χρηµατοδότηση.

100

Την τεχνολογία την αξιοποιούν όσο χρειάζεται οι τράπεζες; Ναι, αλλά σηµειώστε πως, τόσο καιρό,

η τεχνολογία ήταν στηµένη και προσαρµοσµένη για αγορές µε ρυθµό ανάπτυξης ανοδικό. Ξαφνικά τώρα, χρειάζεται να αποκτήσουµε την ικανότητα να τη χειριστούµε σε εποχές µε αντίθετο πρόσηµο ανάπτυξης. Και το φαινόµενο που ζούµε, ξέρετε, δεν είναι αριθµητικό, είναι οικονοµικό, κοινωνικό, πολιτικό, έχει ένα σωρό προεκτάσεις. Επίσης, η τεχνολογία στηρίζεται σε µοντέλα που έχουν να κάνουν µε το παρελθόν. Και µέχρι τώρα, το παρελθόν ήταν καλό και ολοένα γινόταν καλύτερο. Συνεπώς, από πλευράς στατιστικής, είναι χρήσιµο που περνάµε αυτή την περίοδο κρίσης, ώστε στο µέλλον να έχουµε πίσω µας και δείγµατα κακής περιόδου, κάτι που θα βοηθήσει στην ακριβέστερη αποτύπωση της πραγµατικότητας. Έχετε δίκιο. Και προσέξτε και το εξής:

όλοι οι φόβοι και οι προσδοκίες, όσο επιβεβαιώνονται από τα γεγονότα, τόσο ενισχύονται. Όταν, λοιπόν, τα γεγονότα συστηµατικά αρχίζουν να δείχνουν πως δεν επιβεβαιώνονται, τότε ακριβώς είναι η κρίσιµη στιγµή, από την οποία και ύστερα οι προσδοκίες αρχίζουν να αλλάζουν φορά. Το ίδιο συνέβη και µετά την πτώση του ανατολικού µπλοκ, όπου στην αρχή όλοι µιλούσαν για κατάρρευση, κάτι τέτοιο όµως δεν έγινε, το αντίθετο µάλιστα. Έτσι και τώρα, πολλοί βλέπουν τόσα πολλά προβλήµατα για την Ελλάδα, που αργά ή γρήγορα θα φα-

νεί πως... δεν είναι δυνατό να επιβεβαιωθούν όλοι. Θυµηθείτε και αυτά που έλεγαν ορισµένοι για µεγάλη έκθεση των ελληνικών τραπεζών στις ανατολικές χώρες, γεγονός, για το οποίο αργότερα είπαµε «καλά που είχαµε και αυτή την έκθεση», αφού τελικά βγήκε σε καλό. Μετά κάποιοι έλεγαν για τη ναυτιλία– ανέβηκε και αυτή. Κατόπιν για τον τουρισµό, πως θα έπεφτε 30%– δεν έπεσε ποτέ τόσο πολύ. Πού οφείλεται αυτό; Φήµες, κακές πληροφορίες, λαθεµένες εκτιµήσεις; Και γιατί επηρεαζόµαστε τόσο πολύ;

Καταρχήν µην νοµίζετε πως είναι µόνο ελληνικό φαινόµενο. Διεθνείς µελέτες συχνά µεταφέρουν µηνύµατα καταστροφολογίας. Άρα; Καταλήγουµε σε αυτό που στη µηχανική ονοµάζουµε απλά αστοχία; Ακριβώς. Είναι απλό: όταν

µιλάς για απειλή εκατό κινδύνων, δεν µπορούν να συµβούν τελικά και οι εκατό! Ξέρετε, η απειλή είναι ισχυρότερη από την πραγµατοποίησή της! Από την άλλη, είναι σηµαντικό να τεθεί και ένα σταθερό πλαίσιο από το κράτος, ως προς τα νέα δεδοµένα, µε τα οποία θα λειτουργεί η ελληνική κοινωνία σε όλους τους τοµείς. Μόνο οι αλλαγές στον δηµόσιο τοµέα θα επηρεάσουν όλη την κοινωνία, σε κάθε επίπεδο. Αυτό από µόνο του θα δηµιουργήσει µια δυναµική.

εύκολο ούτε απλό, αλλά είναι πολύ σηµαντικό. Και εντός Ελλάδας, όµως, πάµε καλά και πιστεύω ότι και του χρόνου θα συνεχίσουµε αυτή την πορεία. Έχετε πολύ µεγάλη τεχνογνωσία στον τοµέα των καρτών, βρίσκεστε στον χώρο από το 1994. Τί καινούργιο θα δούµε στον τοµέα αυτό; Μια σηµαντική αλ-

λαγή, γενικότερα, είναι η εξέλιξη της κάρτας chip, η οποία, πλέον, έγινε υποχρεωτική στον τραπεζικό τοµέα. Αυτό δίνει και σε µας µεγάλη ώθηση – αλλάζουν οι κάρτες, τα συστήµατα ανάγνωσης κ.ο.κ. Και µε την τάση, στη χώρα µας, τα συστήµατα πληρωµών να γίνουν όσο πιο ψηφιακά γίνεται (και για λόγους διαφάνειας, π.χ. φοροκάρτα), η ανάπτυξη αναµένεται

Το κλίµα ευνοεί τη συνεργασία ξένων τραπεζών µε ελληνικές, που θα προσδώσει περισσότερο ρευστό στο τραπεζικό σύστηµα.

θέση να την αντιληφθούν και να την παρακολουθήσουν. Αρνητική, για αυτούς που δεν έχουν την ευελιξία ή αρνούνται να το κάνουν. Πιστεύω ότι ένας νέος, σήµερα, παρά τις δυσκολίες, ξέρει πως θα µπει στην αγορά εργασίας σε µια καινούργια εποχή για την Ελλάδα, όπου λιγότερα πράγµατα θα είναι πλέον δεδοµένα, άρα θα έχει -εν τέλει- περισσότερες ευκαιρίες. Φυσικά ευκαιρίες νέου τύπου, όχι του τύπου «να µπω στο Δηµόσιο, να τελειώνω µια για πάντα»! Αυτός ο άνθρωπος, πιστεύω ότι θα αντικρίσει µια κοινωνία σε µετεξέλιξη και θα βρει τον δρόµο του σε αυτή. Εσείς, προχωρώντας προς τη νέα κοινωνία, είστε δυνατοί; Εµείς έχουµε δείξει ευελιξία και προσαρ-

µογή στα δεδοµένα και πάµε καλά. Είναι µεγάλη κουβέντα να το λέει αυτό κάποιος, αλλά είναι έτσι. Έχουµε και δραστηριότητα στο εξωτερικό, η οποία και αυτή παρουσιάζει πολύ καλή δυναµική. Η επιλογή µας στον τοµέα αυτό ήταν πολύ σηµαντική – δίχως αυτή την εξωστρέφεια δεν θα βρισκόµασταν σήµερα σε τόσο καλή κατάσταση. Πιστεύω πως οι ελληνικές επιχειρήσεις οφείλουν να δείχνουν όσο µεγαλύτερη εξωστρέφεια γίνεται – δεν είναι

µεγάλη. Είναι πολλοί, ξέρετε, όσοι µέχρι σήµερα δεν είχαν ή δεν έκαναν συναλλαγές µε πιστωτική κάρτα. Τώρα θα το κάνουν µε κάρτα όχι πιστωτική, αλλά, πάντως, πλαστική κάρτα µε µαγνητική ταινία. Αυτό θα τους βελτιώσει σηµαντικά την καθηµερινότητα. Φυσικά, πρέπει να πειστούν γι’ αυτό. Ξέρετε, δεν µπορείς µε την τεχνολογία να πείσεις κάποιον να αλλάξει συµπεριφορά – θα το κάνει µόνος του, θα επιλέξει να αλλάξει, όταν διαπιστώσει ο ίδιος τη βελτίωση. Στη χρήση της πλαστικής κάρτας, γενικά, ο κόσµος δείχνει όλο και πιο εξοικειωµένος. Εξάλλου και τα συστήµατα γίνονται ολοένα και πιο φιλικά. Θα βοηθήσει πολύ και η εισαγωγή της συλλογής πόντων, µέσω των αγορών. Μια άλλη µεγάλη επανάσταση στον τοµέα της κάρτας, είναι η νέα κάρτα για την πραγµατοποίηση «ανέπαφων συναλλαγών»: δεν θα χρειάζεται να εισάγεται η κάρτα σε κάποιο µηχάνηµα ανάγνωσης, απλά θα περνά δίπλα από αυτό. Αυτή η νέα κάρτα είναι ιδιαίτερα ευκολόχρηστη, ειδικά σε σηµεία µε πολλές και ταχύτατες συναλλαγές. Επίσης, έχει βγει κάρτα µε οθόνη και πληκτρολόγιο επάνω της! Έχουµε πολλά πράγµατα να δούµε ακόµη.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Θετική. Ναι, θετική, για αυτούς που είναι σε

101

TECH BANKING

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΛΕΜΟΝΑΚΗΣ

On line trading

Μέρες Χρηµατιστηρίου Η πορεία της ελληνικής οικονοµίας και οι διεργασίες για συγχωνεύσεις και εξαγορές στις τράπεζες αποτελούν τους κυριότερους παράγοντες που θα επηρεάσουν σε βραχυ-µεσοπρόθεσµο ορίζοντα το XA, υποστηρίζει ο Εµµανουήλ Λεµονάκης, διευθυντής του γραφείου της Saxo Bank σε Ελλάδα και Κύπρο.  ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΚΗ ΝΤΟΒΟΛΟ

Έχετε παρατηρήσει αλλαγή στην επενδυτική συµπεριφο-

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

ρά των Ελλήνων στις παρούσες οικονοµικές συνθήκες;

102

Πράγµατι, στην Ελλάδα διανύουµε ιδιαίτερα δύσκολες και πρωτοφανείς συγκυρίες. Ωστόσο, η παρούσα δυσµενής οικονοµική κατάσταση δεν φαίνεται να έχει επηρεάσει σε µεγάλο βαθµό τους Έλληνες επενδυτές ως προς την πραγµατοποίηση επενδύσεων, µέχρι στιγµής. Σε κάθε περίπτωση, οι Έλληνες επενδυτές διατηρούν µία συντηρητική –ακόµα και επιφυλακτική στάση– ως προς την ανάληψη υψηλού ρίσκου, λόγω της αβεβαιότητας και αστάθειας που επικρατεί τόσο σε εγχώριο όσο και σε διεθνές επίπεδο, ενώ παράλληλα παρατηρείται µία στροφή προς τα ξένα χρηµατιστήρια για τη διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου τους. Επιπλέον, πιστεύω ότι η έκταση που έλαβε το θέµα των Ελληνικών και ξένων κρατικών οµολόγων έχει οδηγήσει µεγάλη µερίδα Ελλήνων επενδυτών να ενδιαφερθούν περισσότερο για τα εν λόγω προϊόντα και εν τέλει να διαφοροποιούν το χαρτοφυλάκιό τους, επενδύοντας

σε κρατικά οµόλογα, µε τη µεγαλύτερη ζήτηση να καταγράφεται στα δεκαετή γερµανικά οµόλογα, στα οµόλογα των ΗΠΑ καθώς και σε άλλα ευρωπαϊκά κρατικά οµόλογα µε αξιολόγηση AAA. Πώς βλέπετε να διαµορφώνεται η αγορά των online επενδύσεων στην Ελλάδα; Είναι γεγονός ότι το

τελευταίο διάστηµα στην Ελλάδα οι online επενδύσεις έχουν γνωρίσει µεγάλη ανάπτυξη, και αναµένουµε ότι η τάση αυτή θα συνεχιστεί. Η ευελιξία, οι πολλαπλές επιλογές που προσφέρουν στους επενδυτές, σε συνδυασµό φυσικά µε το χαµηλότερο κόστος για την πραγµατοποίηση των συναλλαγών αποτελούν τους βασικούς παράγοντες που έχουν συντελέσει σε αυτή την εξέλιξη. Σηµαν τικό παράγον τα σ την προτίµηση των επενδυτών για τις online επενδύσεις φαίνεται να έχει διαδραµατίσει και η απώλεια της εµπιστοσύνης τους προς τους χρηµατοοικονοµικούς συµβούλους τους, και ως εκ τούτου προτιµούν πλέον να λαµβάνουν µόνοι

τους τις αποφάσεις και να διαχειρίζονται οι ίδιοι τα κεφάλαιά τους. Δεν είναι όµως µόνον αυτά. Η αγορά των online συναλλαγών στην Ελλάδα έχει εξελιχθεί σηµαντικά τα τελευταία χρόνια, τόσο ως προς τις προσφερόµενες υπηρεσίες και την έν ταση του αν ταγωνισµού όσο και ως προς τη ζήτηση από τους Έλληνες επενδυτές. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα τη συνεχή βελτίωση των προσφερόµενων προϊόντων και υπηρεσιών, κάτι που ωφελεί πρωτίστως τους ίδιους τους επενδυτές. Φυσικά, η άφιξή µας στην Ελλάδα αποτελεί έµπρακτη επιβεβαίωση της εµπιστοσύνης µας στις προοπτικές ανάπτυξης της εγχώριας αγοράς διαδικτυακών συναλλαγών, και της επιδίωξής µας ότι θα συνεχίσουµε να είµαστε από τους βασικούς πά-

Δύο είναι τα ζητήµατα που θα επηρεάσουν την αγορά µετοχών τους 6 επόµενους µήνες περίπου. Το πρώτο αφορά στη Βασιλεία ΙΙΙ και το δεύτερο, στην άφιξη των αγορών στο 'παράθυρο αναγνώρισης'.

ροχους για online επενδύσεις σε µετοχές, ισοτιµίες συναλλάγµατος, οµολόγα, ETFs και δείκτες. της Saxo Bank; Ένα βασικό χαρακτηριστικό του επενδυτή της Saxo Bank είναι ότι επιδιώκει την αυτονοµία του, τόσο ως προς τη λήψη όσο και ως προς την εκτέλεση των επενδυτικών αποφάσεών του. Στο πλαίσιο αυτό, ο επενδυτής της Saxo Bank θέλει να έχει –και έχει– πρόσβαση στα κατάλληλα εργαλεία και στην απαραίτητη πληροφόρηση, που θα του επιτρέψουν να λαµβάνει αποφάσεις µόνος του, ενώ παράλληλα έχει τη δυνατότητα να διαφοροποιεί το χαρτοφυλάκιό του και να ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο των επενδύσεών του, µέσα από ένα µόνο λογαριασµό στον οποίο έχει πρόσβαση 24 ώρες το 24ωρο,

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Ποιο είναι το προφίλ του µέσου Έλληνα επενδυτή

103

TECH BANKING Εµµανουήλ Λεµονάκης

7 ηµέρες της εβδοµάδας. Σε ό,τι αφορά στις κεφαλαιακές δυνατότητες, υπάρχουν διαβαθµίσεις στην αξία του χαρτοφυλακίου των πελατών µας – µε το ελάχιστο ποσό για άνοιγµα λογαριασµού τα 10 χιλ. δολάρια ΗΠΑ, µε τους επενδυτές που διαθέτουν χαρτοφυλάκιο αξίας άνω των 100 χιλ. δολαρίων (ή το ισόποσο σε κάποιο άλλο νόµισµα) να ανήκουν στην κατηγορία Premium. Και ποιες είναι οι επενδυτικές του προτιµήσεις; Οι Έλ-

ληνες επενδυτές εστιάζουν κυρίως σε γνωστές µετοχές υψηλής κεφαλαιοποίησης από Ευρωπαϊκά και Αµερικανικά Χρηµατιστήρια, καθώς και σε µετοχές από τις αναδυόµενες Ασιατικές αγορές. Ιδιαίτερη προτίµηση υπάρχει για τις µετοχές τραπεζών και εταιριών ενέργειας και τεχνολογίας. Επιπλέον, λόγω και της µεγάλης δηµοσιότητας που έχει λάβει το θέµα των κρατικών οµολόγων το τελευταίο διάσ τηµα, πολλοί επενδυτές ζητούν περισσότερες πληροφορίες για γερµανικά οµόλογα ή οµόλογα άλλων κρατών µε αξιολόγηση ΑΑΑ, ενώ µερίδα επενδυτών έχει επενδύσει σε οµόλογα, διαφοροποιώντας έτσι το χαρτοφυλάκιό τους. Πώς βλέπετε να διαµορφώνεται το περιβάλλον στις διεθνείς αγορές; Να σας πω. Για την ώρα οι αγο-

ρές µετοχών δεν φαίνεται να έχουν κάποια σταθερή κατεύθυνση, ενώ είναι σαφές ότι υπάρχουν διακυµάνσεις, καθώς οι αγορές

φαίνεται να κινούνται σύµφωνα µε την καθηµερινή ειδησεογραφία . Η αγορά δηλαδή «παρασύρεται» από ειδήσεις, κατευθυνόµενη πότε προς τα πάνω και πότε προς τα κάτω. Πιστεύω ότι επί του παρόντος δύο είναι τα ζητήµατα που δηµιουργούνται και που θα επηρεάσουν την αγορά µετοχών κατά τους 6 επόµενους µήνες περίπου. Το πρώτο αφορά στη Βασιλεία ΙΙΙ και το δεύτερο στην άφιξη των αγορών στο «παράθυρο αναγνώρισης», ένα φαινόµενο που αναφέρεται στη συνειδητοποίηση από τους επενδυτές ότι η οικονοµική ύφεση παραµένει. Ποια είναι η εκτίµησή σας για το Χρηµατιστήριο Αθηνών; Τόσο οι διάφορες εκτιµήσεις για την

πορεία της ελληνικής οικονοµίας, όσο και οι διεργασίες για συγχωνεύσεις και εξαγορές στον επιχειρηµατικό κόσµο –και κυρίως στον τραπεζικό κλάδο– αποτελούν τους κυριότερους παράγοντες που φαίνεται να επηρεάζουν σε βραχυ-µεσοπρόθεσµο ορίζοντα το Χρηµατιστήριο Αθηνών, πέραν των διακυµάνσεων των ξένων αγορών, που σαφώς έχουν αντίκτυπο και στο ελληνικό Χρηµατιστήριο. Σε κάθε περίπτωση, η ανάκαµψη σε µακροπρόθεσµο ορίζοντα θα εξαρτηθεί από την αποτελεσµατική υλοποίηση των µέτρων που προβλέπονται στο Μνηµόνιο που έχει υπογραφεί µε την ΕΕ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ για τη χρηµατοδότηση της Ελλάδος µε στόχο την ανάκαµψη της ελληνικής οικονοµίας.

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η άφιξη της Saxo Bank στην Ελλάδα πραγµατοποιήθηκε µόλις ένα χρόνο πριν, τον Σεπτέµβριο του 2009. Η διοίκηση της Saxo Bank έλαβε τη στρατηγική απόφαση να λειτουργήσει γραφείο και στην Ελλάδα, ανταποκρινόµενη στην αύξηση του αριθµού των Ελλήνων πελατών της και στην ανάπτυξη του internet και των διαδικτυακών χρηµατιστηριακών υπηρεσιών στην ευρύτερη περιοχή της Νότιας

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Ευρώπης. Η ελληνική αγορά, παρά τις σηµαντικές αλλαγές που συντελούνται το τελευταίο διάστηµα,

104

από τις οποίες επηρεάζονται όλες οι πτυχές του ιδιωτικού και δηµόσιου βίου, εµφανίζει αξιόλογες προοπτικές ανάπτυξης και περιλαµβάνεται στις 10 σηµαντικότερες αγορές για τη Saxo Bank. Η Saxo Bank διαφοροποιείται σηµαντικά και προσφέρει στους Έλληνες επενδυτές ένα ολοκληρωµένο πακέτο υπηρεσιών και προϊόντων, το οποίο περιλαµβάνει εργαλεία για πραγµατοποίηση online συναλλαγών στις διεθνείς αγορές και διαχείριση κεφαλαίων και χαρτοφυλακίου –σε ανταγωνιστικές τιµές– προνόµια στα οποία µέχρι τώρα πρόσβαση είχαν µόνο οι θεσµικοί επενδυτές. Ο διευθυντής του γραφείου της Saxo Bank στην Ελλάδα πιστεύει ότι οι προσπάθειες της τράπεζας έχουν δικαιωθεί και αυτό φαίνεται από την ανταπόκριση του επενδυτικού κοινού στην Ελλάδα στις προσφερόµενες υπηρεσίες.

��

follow link

106

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Ένα εκατοµµύριο λιγότερες πιστωτικές κάρτες κυκλοφορούσαν στην ελληνική αγορά το 2009 έναντι του 2008, ενώ για το 2010 η περαιτέρω µείωσή τους αναµένεται να φθάσει το 10%. Κατά τις πρόσφατες θερινές εκπτώσεις, µόλις το 18% των καταναλωτών χρησιµοποίησε πιστωτική κάρτα, ενώ το 82% προτίµησε τη χρήση µετρητών. Την ίδια στιγµή, τα «κόκκινα» δάνεια έφθασαν στα 1,8 δις ευρώ, εξέλιξη που προβληµατίζει τις τράπεζες και τους καταναλωτές. Τα δεδοµένα και οι προτεραιότητες στα τραπεζικά προϊόντα αλλάζουν άρδην, επηρεάζοντας στον µέγιστο βαθµό και την επικοινωνιακή στρατηγική τους.  ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΟΡΔΕΡΑ

την παρούσα φάση, είναι σαφές ότι θα ήταν αδιανόητο για τις τράπεζες να εστιάσουν την επικοινωνιακή στρατηγική τους στις πιστωτικές κάρτες. Όπως επίσης, θα ήταν αδιανόητο να δώσουν έµφαση στη διαφήµιση καταναλωτικών δανείων. Η δύσκολη οικονοµική συγκυρία οδηγεί τους τραπεζικούς οργανισµούς σε δύο παράλληλους δρόµους. Από τη µία στο να δώσουν επικοινωνιακή έµφαση στη δηµιουργία εικόνας κύρους και ασφάλειας στους καταναλωτές και από την άλλη στο να στοχεύσουν σε περισσότερο ασφαλή τραπεζικά προϊόντα, όπως είναι π.χ. οι προθεσµιακοί καταθετικοί λογαριασµοί, τα προϊόντα που αφορούν στη µεταφορά υπολοίπων δανείων και καρτών σε ένα δάνειο, αλλά και στη στρατηγικά στοχευµένη διαφήµιση δανείων κατοικίας. Κάθε µια από τις παραπάνω κινήσεις είναι πλέον προσεκτι-

κά µελετηµένη, στηρίζεται σε ρεαλιστικούς επιχειρηµατικούς στόχους και σε καµία περίπτωση δεν αποτελεί προϊόν επιπόλαιων στρατηγικών, όπως συνέβαινε σε αρκετές περιπτώσεις στο πρόσφατο παρελθόν. Αν σε όλα αυτά προσθέσουµε και το ενδεχόµενο συγχωνεύσεων τραπεζών τους προσεχείς µήνες –κάτι που µάλλον θα πρέπει να θεωρηθεί δεδοµένο– γίνεται κατανοητό ότι η επικοινωνιακή στρατηγική των τραπεζών αλλάζει εκ βάθρων. Το 2008, στο ξεκίνηµα της κρίσης, αλλά και µέχρι το πρώτο 6µηνο του 2010, όταν η ανησυχία των Ελλήνων για την τύχη της οικονοµίας της χώρας είχε φτάσει στα ύψη, οι τράπεζες αφού ξεπέρασαν το αρχικό σοκ των εξελίξεων, εστίασαν επικοινωνιακά στη δηµιουργία εικόνας κύρους, αξιοπιστίας και ασφάλειας. Αυτό ήταν το ζητούµενο για τους καταναλωτές. Εκείνη την περίοδο ήταν κάτι παραπάνω από εµφανής η προσπάθεια της διαφήµισης να «µιλήσει» στο

Επικοινωνία & διαφήµιση

Μείωση κονδυλίων, έµφαση στη στρατηγική και στοχευµένη επικοινωνία. Οι τράπεζες αναρριχώνται στο όρος της ύφεσης και δείχνουν ότι ξέρουν να βαδίζουν σύµφωνα µε τις ανάγκες των καιρών.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Η ΑΡΕΤΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ

BANKING

107

BANKING

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Επικοινωνία & διαφήµιση

108

συναίσθηµα του καταναλωτή. Γι’ αυτό και οι διαφηµίσεις της περιόδου είχαν χρώµα, µουσική γεµάτη συναίσθηµα, εικόνες µιας ασφαλούς και ήρεµης οικογενειακής ζωής, το χιούµορ δεν υπήρχε πλέον, ενώ τα νούµερα περνούσαν σε δεύτερη µοίρα. Παράλληλα, οι τράπεζες που είναι συνδεδεµένες µε µεγάλους ευρωπαϊκούς χρηµατοπιστωτικούς οργανισµούς, «πέρναγαν» αυτό το µήνυµα µέσα από την επικοινωνία τους. Πλέον, χαρακτηριστικό παράδειγµα η Γενική Τράπεζα που σε κάθε της διαφήµιση τόνιζε τη σύνδεσή της µε την Société Générale. Κάτι αντίστοιχο έκανε και η Εµπορική Τράπεζα, µέλος της γαλλικής Credit Agricole. Με την υπογραφή του Μνηµονίου διάσωσης της χώρας µας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νοµισµατικό Ταµείο, οι φόβοι περί χρεοκοπίας, τουλάχιστον προσωρινά, υποχώρησαν. Ήταν το πράσινο φως για τις τράπεζες να περάσουν στο επόµενο σ τάδιο, σ το λανσάρισµα νέων προϊόν των που ακολουθούσαν το πνεύµα της εποχής. Τα οποία βέβαια δεν είχαν –και δεν έχουν– καµία σχέση µε τη λογική της προ κρίσης εποχής, η οποία έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.

Η οικονοµική συγκυρία οδηγεί τους τραπεζικούς οργανισµούς σε δύο παράλληλους δρόµους. Από τη µία στο να δώσουν επικοινωνιακή έµφαση στη δηµιουργία εικόνας κύρους και ασφάλειας στους καταναλωτές και από την άλλη στο να στοχεύσουν σε περισσότερο ασφαλή τραπεζικά προϊόντα.

α νέα τραπεζικά προϊόντα αφορούν περισσότερο concepts επιπρόσθετων υπηρεσ ιών προσ τιθέµενης αξίας, τα οποία επιβραβεύουν τη σχέση των πελατών µε την τράπεζά τους, καθώς και τη χρήση συγκεκριµένων προϊόντων. Χαρακτηριστικό παράδειγµα αυτής της τακτικής είναι η σύνδεση καταθετικών προγραµµάτων µε προγράµµατα υγείας, τα οποία λάνσαραν τράπεζες όπως η Marfin Egnatia Bank, η ΕFG Eurobank Ergasias κ.ά. Ισχυρή ώθηση δόθηκε εξάλλου από τους τραπεζικούς οργανισµούς και στο e-banking, προϊόν που αξιοποιεί στον µέγιστο βαθµό την εντυπωσιακή πλέον διείσδυση του internet στην καθηµερινότητα των Ελλήνων. Έτσι, µετά το Win Banking της Τράπεζας Πειραιώς, είδαµε την EFG Eurobank Ergasias να λανσάρει το Live Banking, σε µια τάση που θα έχει συνέχεια. Ίσως όµως η πλέον δυναµική τάση που θα επηρεάσει και την επικοινωνία των τραπεζών, είναι η λεγόµενη «πράσινη ανάπτυξη» και η ενσωµάτωση οικολογικών «πρακτικών» σε πολλούς τοµείς της καθηµερινότητας. Το τελευταίο διάστηµα πληθαίνουν οι διαφηµίσεις για δάνεια «πράσινης κατοικίας», αλλά και τα δάνεια για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστηµάτων σε ιδιόκτητους χώρους. Στο εγγύς µέλλον, τέτοιου είδους διαφηµίσεις θα αυξάνονται µε µαθηµατική ακρίβεια και θα προσφέρονται από ολοένα και περισσότερες τράπεζες, δεδοµένου ότι πρόκειται για µια ασφαλή επένδυση, τόσο για τα τραπεζικά ιδρύµατα, όσο και για τους καταναλωτές. Τέτοιου είδους δάνεια προσφέρουν τράπεζες όπως η Τράπεζα Πειραιώς, η EFG Eurobank Ergasias, η Alpha Bank, το Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο, η Marfin, η Εµπορική, η Εθνική, η Τράπεζα Κύπρου κ.ά. Τέλος, µια ακόµα τάση που θα δούµε εντονότερα τους προσεχείς µήνες θα αφορά στην επικοινωνία ενεργειών εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, τοµέα που οι τράπεζες κάθε άλλο παρά έχουν θέσει σε δεύτερη µοίρα, όπως ίσως θα περίµενε κανείς. Όσο ο ανταγωνισµός των τραπεζών εντείνεται, τόσο ο τοµέας εξυπηρέτησης του πελάτη θα αποτελεί τον πλέον ασφαλή τρόπο διαφοροποίησης. Στο πλαίσιο αυτό κινούνται πλέον αρκετές διαφηµίσεις. Όσον αφορά στα µέσα τα οποία θα προσεγγίσει η τραπεζική διαφήµιση από εδώ και πέρα, είναι πλέον σαφές ότι η τηλεόραση θα εξακολουθήσει να έχει τη µερίδα του λέοντος, έστω κι αν τα επενδυόµενα διαφηµιστικά κονδύλια θα είναι µικρότερα. Στους κερδισµένους σίγουρα θα είναι το internet –ήδη η τάση αυτή έχει φανεί.

ΤΑ UPS & DOWNS ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ O τραπεζικός κλάδος αποτελούσε ανέκαθεν την ατµοµηχανή της διαφηµιστικής δαπάνης στη χώρα µας κι αυτό αποδεικνύεται ακόµα µια φορά σήµερα.

συνολική µείωση της διαφηµιστικής δαπάνης υπολογίζεται ότι θα αγγίξει το 2010 το 30% σε σχέση µε το –ήδη κακό διαφηµιστικά– 2009. Πολύ κοντά στο νούµερο αυτό είναι και η µείωση της διαφηµιστικής δαπάνης των χρηµατοοικονοµικών οργανισµών το 8µηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2010, η οποία σε τεκµαρτά ποσά έφτασε στο -25%, σύµφωνα µε τα στοιχεία της Media Services. Μια µατιά στα ποιοτικά στοιχεία της δαπάνης οδηγεί σε ενδιαφέροντα συµπεράσµατα, µε την έννοια ότι υπάρχουν κατηγορίες δαπάνης που σηµείωσαν αύξηση. Τέτοια κατηγορία είναι αυτή που αφορά στη διαφήµιση εταιρειών αµοιβαίων κεφαλαίων, που σηµείωσε αύξηση 62%, ενώ αύξηση είχε και η δαπάνη που αφορούσε κατηγορία πιο εξειδικευµένων οικονοµικών οργανισµών –όπως π.χ. η Ένωση Θεσµικών Επενδυτών, το Εκπαιδευτικό Κέντρο της Αγροτικής Τράπεζας, εταιρείες leasing κ.ά.– , η οποία επίσης σηµείωσε αύξηση, µε ποσοστό 14%. Οι ελληνικές τράπεζες µείωσαν τη διαφηµιστική τους δαπάνη κατά 26% το 8µηνο του 2010 σε σχέση µε το 2009, ενώ οι ξένες τράπεζες που δραστηριοποιούνται στη χώρα µας δεν ακολούθησαν τον ίδιο ρυθµό µείωσης, αφού περιόρισαν την τεκµαρτή δαπάνη τους µόλις κατά -4%. Όπως αναφέρθηκε, η συνολική µείωση της διαφηµιστικής δαπάνης το 8µηνο του 2010 σε σχέση µε το 8µηνο του 2009 έφθασε στο -25%.

ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 2000 Έτος

Σύνολο τεκµαρτής διαφηµιστικής δαπάνης

2000

68.248.916

2001

56.463.779

2002

61.630.490

2003

69.515.773

2004

73.391.459

2005

101.380.297

2006

125.929.364

2007

167.485.946

2008

172.437.788

2009

157.361.365

2010 (8µηνο)

66.538.689

Ποσά σε ευρώ. Στοιχεία: Media Services

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Οικονοµικός φορέας

Αύγουστος

Διαφορά

Ιαν.- Αύγ.

Ιαν.-Αύγ

Διαφορά

2010

2009

(%)

2010

2009

(%)

2.431.842

3.822.609

-36

51.142.049

69.816.319

-26

Ξένες Τράπεζες

109.894

190.982

-42

4.901.589

5.130.753

-4

Εταιρείες αµοιβαίων κεφαλαίων

148.357

163.581

-9

1.996.665

1.226.380

+62

220.168

293.193

-24

52.122

25.460

+104

1.437.872

1.252.810

+14

2.932.197

4.344.573

-32

66.538.689

89.023.392

-25

Τράπεζες

Εκπτωτικές κάρτες Διάφορα οικονοµικών οργανισµών Σύνολο κατηγορίας οικονοµικών οργανισµών

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Πηγή: Media Services

109

INSURANCE Μύθοι και αλήθειες της ασφαλιστικής αγοράς σε καιρούς απαιτήσεων και αβεβαιότητας. Μanagers του ασφαλιστικού κλάδου προσεγγίζουν και ιχνηλατούν τις τάσεις στην αγορά του ασφαλιστικού χρήµατος.

INSURANCE Θέσεις & Απόψεις

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΛΥΣΙΜΑΧΟΥ

ΕΞΩ ΒΡΕΧΕΙ ΜΕΣΑ ΟΧΙ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Τα πλεονεκτήµατα και τις θετικές προοπτικές του Bancassurance στην Ελλάδα αναφέρει σε συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης, ο Τριαντάφυλλος Λυσιµάχου, γενικός διευθυντής Ασφαλιστικών Εργασιών στην Τράπεζα Πειραιώς. Δεν παραλείπει να επισηµάνει τις ευκαιρίες που δίνει το Solvency II για ανάπτυξη και εξυγίανση της ασφαλιστικής αγοράς, αλλά και τις νέες ευκαιρίες που διαφαίνονται στην ανάπτυξη των συνταξιοδοτικών προγραµµάτων και επαγγελµατικών ταµείων, όπως αυτές προκύπτουν από τις αλλαγές στην κοινωνική ασφάλιση.  ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ

112

Ο κλάδος ιδιωτικής ασφάλισης πέρασε µέσα από πολλά εµπόδια τον τελευταίο καιρό. Από εδώ και πέρα πώς βλέπετε την πορεία του; Εκτιµάτε ότι οι επιπτώσεις της παγκόσµιας χρηµατοπιστωτικής κρίσης και της ύφεσης στην Ελλάδα για τον κλάδο είναι µεγαλύτερες ή περισσότερο αντιστρατεύονται την ανάπτυξή του τα χρόνια προβλήµατα της ασφαλιστικής αγοράς; Μετά από δυο

χρόνια οικονοµικής κρίσης έχει γίνει φανερό ότι η διεθνής αλλά και η ελληνική ασφαλιστική αγορά δεν επηρεάστηκαν στον βαθµό που συνέβη σε άλλους τοµείς της οικονοµίας όπως π.χ. στον χρηµατοοικονοµικό τοµέα και κυρίως στις τράπεζες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ασφαλιστικές εταιρίες δεν είχαν εκτεθεί επικίνδυνα σε ‘τοξικές’ επενδύσεις. Επίσης, το αίσθηµα ανασφάλειας που δηµιουργήθηκε λόγω της κρίσης

στους πολίτες, επηρέασε µάλλον θετικά τους καταναλωτές για να επιβεβαιωθεί για µια άλλη φορά η άποψη ότι η ανασφάλεια οδηγεί στις ασφαλίσεις. Μια δυσµενής εξέλιξη που συνδέεται µε την κρίση είναι η αύξηση των καθυστερήσεων στις πληρωµές των ασφαλίστρων. Επίσης, παρατηρήθηκαν πρόσκαιρα αυξηµένες ακυρώσεις ή εξαγορές συµβολαίων ζωής λόγω αδυναµίας συνέχισης καταβολής ασφαλίστρων είτε για να καλυφθούν συγκεκριµένες οικονοµικές ανάγκες των ασφαλισµένων. Το φαινόµενο αυτό δεν παρατηρήθηκε για τα νοσοκοµειακά προγράµµατα όπου αντίθετα υπήρξε αύξηση για ευνόητους λόγους. Εκτιµώ ότι τα επόµενα δυο χρόνια θα αυξηθούν οι καθυστερήσεις καταβολής ασφα-

λίστρων. Θα δηµιουργηθεί όµως ένα καλύτερο περιβάλλον για την προώθηση συνταξιοδοτικών ασφαλίσεων δεδοµένου ότι έχει γίνει πλέον αντιληπτό στους πολίτες ότι η κοινωνική ασφάλιση δεν αρκεί για να καλυφθούν οι αντικειµενικές τους ανάγκες µετά τη συνταξιοδότηση. Η εφαρµογή του Solvency II θα φέρει περεταίρω εξελίξεις στην ασφαλιστική αγορά γενικά και πώς επηρεάζεται το Bancassurance από την εφαρµογή του; Η

Και, η µεταφορά της ΕΠΕΙΑ στην Τράπεζα της Ελλάδος πιστεύετε ότι θα συµβάλει θετικά στη λειτουργία της αγοράς; Είναι γεγονός ότι η εποπτεία των ασφαλιστι-

κών εταιριών πριν ενεργοποιηθεί η ΕΠΕΙΑ ήταν πληµµελής και ευθύνεται σε µεγάλο βαθµό για τη στρεβλή ανάπτυξη της ιδιωτικής ασφάλισης στην χώρα µας. Η δραστηριοποίηση της ΕΠΕΙΑ τα τέσσερα τελευταία χρόνια ανέδειξε σηµαντικά προβλήµατα και µε τις αποφάσεις που έλαβε επιτεύχθηκε κάποιος βαθµός εξυγίανσης που ήταν

Το αίσθηµα ανασφάλειας που δηµιουργήθηκε λόγω της κρίσης στους πολίτες, επηρέασε µάλλον θετικά τους καταναλωτές για να επιβεβαιωθεί για άλλη µια φορά η άποψη ότι η ανασφάλεια οδηγεί στις ασφαλίσεις.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

εφαρµογή του Solvency II όχι µόνο θα προκαλέσει εξελίξεις στην ασφαλιστική αγορά αλλά θα δηµιουργήσει αναστάτωση που όµως θα οδηγήσει στην εξυγίανση. Ως γνωστό το κανονιστικό πλαίσιο του Solvency II προβλέπει την ενίσχυση των κεφαλαίων των ασφαλιστικών εταιριών ανάλογα µε τη σύνθεση του χαρτοφυλακίου τους, τις επενδύσεις τους και τον τρόπο διαχείρισης και προώθησης των προϊόντων τους. Στην Ελλάδα τόσο από την υπάρχουσα εµπειρία όσο και από το ύψος των κεφαλαίων των ασφαλιστικών εταιριών, διαφαίνεται ότι θα χρειαστεί να ενισχυθούν σηµαντικά τα κεφάλαια σχεδόν όλων των ασφαλιστικών εταιριών που λειτουργούν στην Ελλάδα. Επειδή όµως αφενός µεν δεν φαίνεται να υπάρχει η αναγκαία ρευστότητα αφετέρου δε οι αποδόσεις των επενδύσεων σε ασφαλιστικές εταιρίες είναι από τις χαµηλότερες της αγοράς, δεν είναι εύκολο να βρεθούν πρόθυµοι επενδυτές. Το πιο πιθανό το οποίο αναµένεται είναι κάποιες εταιρίες να προχωρήσουν σε συγχωνεύσεις ή απορροφήσεις µε σκοπό να προκύψουν κεφαλαιακές ενισχύσεις. Σε άλλες περιπτώσεις, κάποιες ασφαλιστικές εταιρίες ίσως µετατραπούν σε διαµεσολαβητικές. Θα δηµιουργηθεί δηλαδή µια ασφαλιστική αγορά µε λιγότερες και πιο δυνατές ασφαλιστικές εταιρίες προς όφελος του θεσµού της ασφάλισης και των καταναλωτών. Το Bancassurance επειδή ασκείται στην Ελλάδα από τράπεζες που συνδέονται µε ασφαλιστικές εταιρίες θυγατρικές τραπεζών ή ισχυρές πολυεθνικές ασφαλιστικές εταιρίες είναι εύλογο ότι θα συνεχίσει να αναπτύσσεται προσφέροντας αξιόπιστες υπηρεσίες και δεν αναµένεται να επηρεαστεί από το Solvency II.

113

INSURANCE Τριαντάφυλλος Λυσιµάχου

απαραίτητος. Πολλά όµως ακόµα θα πρέπει να γίνουν προς την κατεύθυνση αυτή ώστε να αποκατασταθεί η αξιοπιστία της αγοράς στους καταναλωτές. Με την ανάληψη του ρόλου της εποπτείας από την Τράπεζα της Ελλάδος αναγνωρίζεται ότι οι νόµοι και οι κανονισµοί λειτουργίας της ασφαλιστικής αγοράς θα εφαρµόζονται µε µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα και αυστηρότητα λόγω της µεγάλης εµπειρίας που διαθέτει η Τράπεζα της Ελλάδος. Θεωρώ δε ότι η διευθέτηση που έγινε για την µετάβαση ήταν επιτυχής ώστε να αποφευχθούν λειτουργικά κενά που θα είχαν σαν αποτέλεσµα την καθυστέρηση των εξελίξεων. Πώς βλέπετε να διαγράφεται η πορεία του Bancassurance στην Ελλάδα; Έ χε ι γ ίνε ι απο δεκ τό ότ ι το

Bancassurance συνέβαλε ώστε να αναβαθµιστεί ο θεσµός της ιδιωτικής ασφάλισης στη χώρα µας διότι συνέδεσε τα τραπεζικά προϊόντα µε τα ασφαλιστικά. Η ασφάλιση δηλαδή των περιουσιακών στοιχείων τα οποία αποκτώνται µε δάνεια,

αλλά και των ίδιων των δανειοληπτών συνέτεινε στο να αυξηθεί η διεισδυτικότητα των ασφαλιστικών προϊόντων συγχρόνως δε να µειώσει το ρίσκο των τραπεζών σε σχέση µε τα δάνεια τα οποία χορηγούνταν. Συνεχώς σχεδιάζονται νέα προϊόντα που συνδυάζονται µε τις τραπεζικές συναλλαγές και αυξάνουν τα ασφαλιστικά χαρτοφυλάκια που διαθέτουν οι τράπεζες. Το νέο προεδρικό διάταγµα 190/2006 δηµιούργησε έναν εξορθολογισµό στις ασφαλιστικές δραστηριότητες των τραπεζών διότι αναφέρεται στις προϋποθέσεις µε βάση τις οποίες οι πωλήσεις ασφαλιστικών προϊόντων από τα τραπεζικά δίκτυα θα είναι και ποιοτικές και συµφέρουσες για τον πελάτη. Η ανάπτυξη του Bancassurance τα επόµενα χρόνια στην Ελλάδα θα συνεχιστεί περίπου µε τους ίδιους ρυθµούς περισσότερο για τις ασφαλίσεις ζωής όπου αναµένεται να ξεπεράσει το 30 - 35% σαν µερίδιο αγοράς, ενώ για τις ασφαλίσεις γενικών κλάδων θα ξεπεράσει το 20- 25%.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Ποιά θα µπορούσαµε να πούµε ότι είναι τα πλεονεκτήµατα που αποκοµίζει ο πελάτης, αγοράζοντας ένα ασφαλι-

114

Το ασφαλιστικό δηµιουργεί νέες προϋποθέσεις για συνταξιοδοτικά προγράµµατα. Θα υπάρξουν πιστεύετε κάποιες νέες προοπτικές για το κλάδο; Οι προοπτικές

που θα υπάρξουν για τον κλάδο λόγω των αλλαγών στην κοινωνική ασφάλιση είναι ιδιαίτερα θετικές. Είναι φανερό ότι η µείωση των συντάξεων και η επέκταση του χρόνου της υποχρεωτικής εργασίας για την εξασφάλιση σύνταξης θα οδηγήσουν τους εργαζόµενους στην ιδιωτική ασφάλιση είτε σαν συµπληρωµατική είτε σαν κύρια, ανάλογα µε την οικονοµική τους δυνατότητα. Εκτιµώ ότι σύντοµα θα δραστηριοποιηθεί ο τρί-

Η ανάπτυξη του Bancassurance τα επόµενα χρόνια στην Ελλάδα θα συνεχιστεί περίπου µε τους ίδιους ρυθµούς. Στις ασφαλίσεις ζωής όπου αναµένεται να ξεπεράσει το 30-35% σαν µερίδιο αγοράς, ενώ στις ασφαλίσεις γενικών κλάδων το 20-25%.

τος ασφαλιστικός πυλώνας ιδιωτικής ασφάλισης στην Ελλάδα όπως έχει συµβεί και σε άλλες πιο προηγµένες οικονοµικά χώρες. Στο πλαίσιο αυτό εκτός από τα ατοµικά συνταξιοδοτικά προγράµµατα θα δηµιουργηθούν επαγγελµατικά ταµεία ή συνταξιοδοτικά κεφάλαια – ταµεία τα οποία θα εγγυώνται ιδιωτικές συντάξεις στους ασφαλισµένους. Βασική προϋπόθεση είναι η αυστηρή εποπτεία από την Τράπεζα της Ελλάδος. Ποιοί είναι οι στόχοι της Τράπεζας Πειραιώς σε ό,τι αφορά τις ασφαλίσεις; Η Τράπεζα Πειραιώς δραστηρι-

οποιείται τα τελευταία χρόνια στις ασφαλίσεις Ζωής και Γενικών Ασφαλίσεων λειτουργώντας διαµεσολαβητικά µέσω του δικτύου της και των δυο θυγατρικών εταιριών διαµεσολάβησης. Συνεργάζεται αποκλειστικά µε την ING για τις Ασφαλίσεις Ζωής και τη Victoria για τις Γενικές Ασφαλίσεις ενώ µε την υπόλοιπη αγορά για ασφαλίσεις που δεν καλύπτονται από τις πιο πάνω συµβάσεις (Οµαδικές, Νοσοκοµειακά, Ειδικούς Κινδύνους κτλ.). Το 2010 η παραγωγή στους Γενικούς Κλάδους εξελίσσεται πολύ θετικά ενώ στις Ασφαλίσεις Ζωής υπάρχει µια αναµενόµενη κάµψη. Για το 2011 εκτιµούµε ότι θα υπάρξει µια σηµαντική αύξηση των νέων εργασιών στον κλάδο Ζωής κυρίως µέσω των προϊόντων Σύνταξης και των προϊόντων που απευθύνονται σε παιδιά και νέους. Επίσης, θα συνεχιστεί µε υψηλούς ρυθµούς η αύξηση στις Ασφαλίσεις Γενικών κλάδων που προωθούνται µέσω των δικτύων της Τράπεζας. Τα ασφαλιστικά προϊόντα είναι στρατηγικού χαρακτήρα για τον Όµιλο της Τράπεζας Πειραιώς.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

στικό προϊόν µέσω θυγατρικής µιας τράπεζας. Οι τράπεζες λειτουργούν σε ένα αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο και διαθέτουν προωθηµένα τεχνολογικά – λειτουργικά συστήµατα, υψηλή τεχνογνωσία και επαγγελµατισµό που τις καθιστά ιδιαίτερα φερέγγυες τόσο στην πώληση όσο και στην διαχείριση των προϊόντων που διαθέτουν µέσω των δικτύων της. Τα ασφαλιστικά προϊόντα που προωθούνται µέσω των δικτύων των Τραπεζών, κατά κανόνα κατασκευάζονται για να καλύπτουν κινδύνους που συνδυάζονται µε τραπεζικά προϊόντα ή τραπεζικές συναλλαγές. Λαµβάνεται µέριµνα ώστε οι όροι κάλυψης των συµβολαίων αυτών και το ύψος των ασφαλίστρων να είναι ελκυστικά για τους πελάτες και να γίνονται εύκολα κατανοητά τόσο από τον πωλητή που τα προωθεί όσο και τον πελάτη που ασφαλίζεται. Επίσης, οι αυτοµατισµοί οι οποίοι χρησιµοποιούνται για την διάθεση των ασφαλιστικών προϊόντων µέσω των τραπεζών απλουστεύουν τις συναλλαγές και φυσικά µειώνουν τα σχετικά κόστη.

115

INSURANCE

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - GIUSEPPE ZORGNO

Θέσεις & Απόψεις

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ

Η ασφαλιστική αγορά επί σειρά ετών αντιµετωπίζει ζητήµατα έλλειψης διαφάνειας και υγιούς ανταγωνισµού. Σκηνικό που αλλάζει δραστικά το νέο θεσµικό πλαίσιο του Solvency. Στην αναµορφωµένη ασφαλιστική αγορά εκτιµά ο Giuseppe Zorgno, διευθύνων σύµβουλος της Chartis, η δραστηριότητα θα χαρακτηρίζεται από µεγαλύτερη διαφάνεια, υγιείς βάσεις ανταγωνισµού και αντικειµενικότητα.  ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ

Τ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Τον τελευταίο καιρό, ο κλάδος ιδιωτικής ασφάλισης αντιµετώπισε πολλά προβλήµατα. Οι ανακλήσεις αδειών έπληξαν το κύρος του. Ποιά πιστεύετε ότι θα είναι η επόµενη ηµέρα; Αναµφισβήτητα, ορισµένες δυ-

116

εξελίξεις έχουν συµβάλλει στην ενίσάρεστες εξελί σχυση της αρνητικής εικόνας που υπάρχει για τον κλάδο από αρκετούς καταναλωτές. Οι µεµονωµένες αυτές περιπτώσεις δεν µπορούν να εξισωθούν µε την τεράστια προσφορά της ασφάλισης στην ελληνική κοινωνία. Ο κλάδος στηρίζει σήµερα έµπρακτα δεκάδες χιλιάδες ελληνικές οικογένειες, οι οποίες βρέθηκαν µέσα σε µία εξαιρετικά δύσκολη οικονοµική συγκυρία να πρέπει να αντιµετωπίσουν ένα δυσάρεστο γεγονός µε σηµαντικές οικονοµικές συνέπειες. Παράλληλα, ασφαλιστικές εταιρίες και διαµεσολαβούντες βρίσκονται ουσιαστικά δίπλα σε επαγγελµατίες και επιχειρήσεις στην προσπάθεια τους να συνεχίσουν απερίσπαστα την αναπτυξιακή τους πορεία και να αντιµετωπίσουν τις προκλήσεις που γεννά το αβέβαιο επιχειρηµατικό σκηνικό. Μέσα από τη στήριξη του συνόλου της ελληνικής κοινωνίας, αναδεικνύεται σήµερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, η αξία της

ασφάλισης και ο σηµαντικός ρόλος που διαδραµατίζει ο θεσµός της ιδιωτικής ασφάλισης στην ελληνική κοινωνία. Σύµφωνα πάντα µε τις εκτιµήσεις, πιστεύετε ότι η εφαρµογή του Solvency II αποτελεί προϋπόθεση για την εύρυθµη λειτουργία της αγοράς; Ασφαλιστικοί κύκλοι αναφέρουν ότι µπορεί να δηµιουργήσει και προβλήµατα. Ποια ενδεχοµένως να είναι αυτά; Το νέο θεσµικό

πλαίσιο του Solvency ήδη παίζει καταλυτικό ρόλο στις εξελίξεις στον κλάδο, καθώς πολύ σύντοµα, από το 2012, θα οδηγήσει σε ένα εντελώς ανανεωµένο πλαίσιο δραστηριότητας για τις εταιρίες του χώρου, κύρια χαρακτηριστικά του οποίου θα είναι η µεγαλύτερη διαφάνεια, οι υγιείς βάσεις ανταγωνισµού και η αντικειµενικότητα. Από τα παραπάνω δεν προκύπτει κανένα πρόβληµα για τη λειτουργία της αγοράς –το αντίθετο µάλιστα, καθώς µπορεί να δηµιουργήσει µία αναπτυξιακή δυναµική– και δεν διακρίνεται κανένας κίνδυνος για όσες εταιρίες θα ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του νέου κανονισµού. Σχετικά µε την εποπτεία µεγάλων χρηµατοπιστωτικών οργανισµών, η Κοµισιόν προτείνει να δοθεί τέλος στην

ρύθµιση που προβλέπει την επιλογή µεταξύ τραπεζικής και ασφαλιστικής εποπτείας όταν µια τράπεζα εξαγοράζει µεγάλο µερίδιο από µια ασφαλιστική και αντιστρόφως. Ποιά είναι η θέση σας πάνω σε αυτό; Πιστεύω ότι πε-

ρισσότερη σηµασία από τον εποπτικό φορέα –Τράπεζα της Ελλάδος ή ΕΠΕΙΑ– έχει η απρόσκοπτη συνέχιση της αποτελεσµατικής εποπτείας που υπάρχει τα τελευταία σχεδόν τρία χρόνια. Είναι εξαιρετικά σηµαντικό να περάσουµε οµαλά στο νέο εποπτικό πλαίσιο χωρίς να υπάρξει αδράνεια ή κενό στη λήψη αποφάσεων. Από αυτή την εξέλιξη, όλοι οι εµπλεκόµενοι στον κλάδο, ασφαλιστές, διαµεσολαβούντες, και κυρίως οι ασφαλιζόµενοι ιδιώτες και επιχειρήσεις θα είναι κερδισµένοι. Ένα µεγάλο µέρος από τις αποζηµιώσεις του κλάδου γενικών ασφαλειών αφορά την αστική ευθύνη οχηµάτων. Πιστεύετε ότι οι αποζηµιώσεις αυτές θα δηµιουργήσουν πρόβληµα στην οµαλή πορεία του κλάδου και αν ναι πώς θα πρέπει να αντιµετωπιστεί; Βλέπουµε, επίσης, τα τιµολόγια του κλάδου αυτοκινήτου να ανεβαίνουν διαρκώς λόγω της αύξησης των ορίων αποζηµίωσης. Για µεγάλο

Ποιοι είναι οι στόχοι της Chartis για τα επόµενα 3 χρόνια; Σχεδιάζετε να εκδώσετε κάποια νέα προϊόντα; Στην

Chartis Greece συνεχίζουµε να εργαζόµαστε συστηµατικά µε βάση το πενταετές business plan που έχουµε σχεδιάσει και υλοποιούµε για την περίοδο 2010-2015 και που προβλέπει ρεαλιστικούς αλλά και φιλόδοξους στόχους για τα επόµενα 5 χρόνια, µε ικανοποιητικό ρυθµό ανάπτυξης και κερδοφόρα αποτελέσµατα. Σύµφωνα µε την εικόνα που έχουµε στο εννεάµηνο, το 2010 θα κινηθεί σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα ανάπτυξης της παραγωγής µας,

Η ασφαλιστική αγορά στηρίζει σήµερα έµπρακτα δεκάδες χιλιάδες ελληνικές οικογένειες, οι οποίες βρέθηκαν µέσα σε µία εξαιρετικά δύσκολη οικονοµική συγκυρία.

που θα κυµανθεί στα 100 εκατ. ευρώ. Αξίζει να σηµειώσουµε πως σηµαντικό µέρος των νέων εργασιών για το 2010 θα προέλθει από τον κλάδο αυτοκινήτου όπως επίσης και από νέα προϊόντα, όπως το ‘Private Client’ Group, που παρουσιάσαµε πρόσφατα και απευθύνονται αποκλειστικά σε ιδιώτες και οικογένειες µε µεγάλης αξίας περιουσιακά στοιχεία. Στην ανάπτυξή του χαρτοφυλακίου µας, πιστεύουµε ότι θα συµβάλλουν ουσιαστικά ασφαλιστικά προϊόντα ‘αιχµής’, όπως οι ασφαλίσεις Περιβαλλοντικής Ευθύνης Επιχειρήσεων καθώς και µία σειρά νέων προϊόντων και καλύψεων για ιδιώτες και επιχειρήσεις που σχεδιάζουµε για το επόµενο διάστηµα.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

διάστηµα, τα ασφάλιστρα στον κλάδο αυτοκινήτου ήταν πολύ χαµηλά. Μάλιστα, ο όρος που είχε χρησιµοποιηθεί σε πολλές σχετικές δηµοσιογραφικές αναφορές ήταν ‘πτωχευτικά’. Τον τελευταίο χρόνο, τα αποτελέσµατα των εταιριών στον κλάδο αστικής ευθύνης αυτοκινήτων δείχνουν µία τάση αύξησης των ασφαλίστρων. Λόγω των εγχώριων οικονοµικών συνθηκών, η αγορά πιέζει το κόστος της ασφάλισης και οι ασφαλιστικές εταιρίες, τις περισσότερες φορές, ανταποκρίνονται µε µικρότερες αυξήσεις. Προσπαθούµε να προσαρµόζουµε σταδιακά και ήπια το ύψος των ασφαλίστρων. Σε αυτή τη διαδικασία, η υψηλή εξειδίκευση που διαθέτουµε στην Chartis και το παραµετρικό µοντέλο τιµολόγησης που χρησιµοποιούµε, µάς επιτρέπει να αξιολογούµε σωστά κάθε κίνδυνο και ταυτόχρονα, να είµαστε ανταγωνιστικοί. Ως αποτέλεσµα, διαχρονικά µπορούµε και διατηρούµε λογικά ασφάλιστρα για τους καταναλωτές και, παράλληλα, κερδοφόρα εικόνα στον κλάδο της αστικής ευθύνης αυτοκινήτων.

117

INSURANCE

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΤΣΑΛΟΣ

Θέσεις & Απόψεις

Η ΚΙΒΩΤΟΣ ΤΗΣ ΥΦΕΣΗΣ & ΟΙ ΝΕΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

Προβλήµατα αλλά, και ευκαιρίες για την ανάκτηση και ενίσχυση της εµπιστοσύνης των πελατών έφερε η κρίση στις ασφαλιστικές εταιρείες. Η Solvency II από την άλλη ρίχνει γερά θεµέλια για την υγιή και µε διαφάνεια ανάπτυξη του κλάδου ενώ, ταυτόχρονα προσφέρει µια ισχυρή ασπίδα προστασίας στους καταναλωτές, υποστηρίζει ο Γιώργος Κώτσαλος, διευθύνων σύµβουλος της Interamerican.  ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ

Η ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

H οικονοµική κρίση κρίση, κ. Κώτσαλε, δηµιούργησε µια νέα αγορά. κατάσταση πραγµάτων και στην ασφαλιστική αγορά Ποιες είναι οι συνέπειές της για την ιδιωτική ασφάλιση στην Ευρώπη και ειδικότερα στην Ελλάδα Ελλάδα; Πραγµα-

118

τικά, η ασφαλιστική βιοµηχανία –µολονότι η επίδραση της οικονοµικής κρίσης και ύφεσης είναι µικρότερη σε αυτήν από ό,τι σε άλλους κλάδους χρηµατοοικονοµικών υπηρεσιών– βρίσκεται σε φάση αναζήτησης νέων ισορροπιών και κατευθύνσεων. Οι ισορροπίες συναρτώνται µε τις διαµορφούµενες απαιτήσεις λειτουργίας και βιωσιµότητας των ασφαλιστικών εταιρειών στο σύγχρονο ευµετάβλητο οικονοµικό περιβάλλον, ενώ οι κατευθύνσεις αναπροσδιορίζονται µε βάση τις εξελισσόµενες κοινωνικές ανάγκες. Είναι γεγονός ότι η κρίση υποχρεώνει τον ασφαλιστικό κλάδο να γίνει σχολαστικά επίµονος στην αξιολόγηση και αποτίµηση της έκθεσής του σε κινδύνους, ώστε να µπορεί να προβλέπει και να διαχειρίζεται µε αποτελεσµατικότητα κρίσιµα γεγονότα, συνεπώς να γίνει πολύ πιο συντηρητικός. Ταυτοχρόνως όµως, αυτή η πραγµατικότητα θωρακίζει τις ασφαλιστικές εταιρείες και δηµιουργεί µια βάση σταθερή για την ανάκτηση και ενίσχυση της εµπιστοσύνης του καταναλωτή. Στη χώρα µας η σχέση εµπιστοσύνης µεταξύ εταιρειών και ασφαλισµένων έχει

πληγεί ιδιαίτερα, καθώς αναπτύχθηκαν παθογένειες και στρεβλώσεις στην ασφαλιστική αγορά κάτω από ένα καθεστώς ανεπαρκούς εποπτείας, που δεν είναι ευθύνη της αγοράς, αλλά της πολιτείας.

κύριες συνιστώσες. Η πρώτη είναι το θεσµικό πλαίσιο αναφοράς για τους ελεγχόµενους –νοµοθεσία, οδηγίες, βασικές αρχές διακυβέρνησης– µε άλλα λόγια οι κανόνες του παιχνιδιού, που προϋποθέτουν κοινή αναγνώριση και αποδοχή για να είναι µια εταιρεία ‘παίκτης’. Η δεύτερη, είναι ο ελεγκτικός µηχανισµός και η επάρκεια της λειτουργίας του. Είναι γεγονός ότι η Εποπτική Αρχή τα δύο τελευταία χρόνια έκανε ένα αποφασιστικό βήµα για τη λειτουργία του απαραίτητου πλαισίου αναφοράς και των αναπόφευκτων «επεµβάσεων» στην αγορά µε όλες τις συνεπακόλουθες οδύνες, αλλά δεν επιτυγχάνεται διαφορετικά η εξυγίανση που ζητείται για να αποκατασταθεί η εµπιστοσύνη του καταναλωτή στον θεσµό. Αυτό που χρειάζεται είναι ο ελεγκτικός µηχανισµός για την εφαρµογή του στη δική µας αγορά να έχει συνέπεια και συνέχεια και επ’ αυτού εκτιµώ ότι η Τράπεζα της Ελλάδος θα επιτελέσει επαρκώς τον ρόλο της. Σε µια αγορά όπως η δική µας που είναι ‘φορτωµένη’ από εταιρείες ποικίλων ταχυτήτων, είναι προφανές ότι η εφαρµογή του Solvency II θα οδηγήσει σε συγκέντρωση. Όµως, η συγκέντρωση δεν σηµαίνει και µονοπώλιο και είναι βέβαιο ότι από την εφαρµογή του ο καταναλωτής θα βγει ωφεληµένος. Αυτό άλλωστε είναι το κορυφαίο ζητούµενο. Το Solvency II τώρα που θα τεθεί σε εφαρµογή περί τα τέλη του 2012, θεσπίζει ένα ενιαίο σύστηµα υπολογισµού των απαιτήσεων κεφαλαιακής επάρκειας των ασφαλιστικών εταιρειών σε όλες τις χώρες της ΕΕ, εισάγοντας ακόµη τεχνικές διαχείρισης κινδύνων, εταιρικής διακυβέρνησης και διαφάνειας. Ωστόσο, αποτελεί θέµα προς συζήτηση το ύψος των κεφαλαίων που ζητούνται και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ασφαλίσεων (CEA) έχει διατυπώσει ενστάσεις, θεωρώντας την αύξηση των απαιτήσεων υπέρµετρη. Με την προοπτική, λοιπόν, θεαµατικών αλλαγών, πού οδηγείται η ελληνική ασφαλιστική αγορά; Οδηγείται

σε ένα ρόλο υψηλών απαιτήσεων. Διαµορφώνονται συνθήκες µιας περισσότερο δραστικής συµµετοχής της ιδιωτικής ασφάλισης στις συντάξεις και στην υγεία, όπου είναι φανερή η φθίνουσα πορεία της κοινωνικής ασφάλισης.

Βεβαίως, η δυναµική αυτής της συµπληρωµατικότητας θα κριθεί από το κατά πόσο θα είναι ελκυστική και προσιτή οικονοµικά η ιδιωτική ασφάλιση και προς τούτο, πέρα από τη σχέση κόστους-οφέλους των ασφαλιστικών προγραµµάτων για τον καταναλωτή, καθοριστικές θα είναι οι ενθαρρύνσεις από τη νοµοθεσία για τις ασφαλιστικές εταιρείες και τους ασφαλιζόµενους. Τέτοιες ενθαρρύνσεις, όπως είναι οι φοροαπαλλαγές και η ευελιξία-ευκολία για τη δηµιουργία Ταµείων Επαγγελµατικής Ασφάλισης, προς το παρόν δεν υπάρχουν. Θέµα επίσης υφίσταται στη χώρα µας και µε τη σύσταση του Εγγυητικού Κεφαλαίου Ζωής και µε πρόβλεψη υψηλής ετήσιας εισφορά από τις ασφαλιστικές εταιρείες Ζωής, µε αναδροµική µάλιστα ισχύ για την κάλυψη των υποχρεώσεων προς τους ασφαλισµένους των εταιρειών που έκλεισαν. Ενώ επί της αρχής η απόφαση για τη δηµιουργία του Εγγυητικού Κεφαλαίου είναι σωστή, το ύψος της εισφοράς και η αναδροµικότητα εξοντώνουν τον κλάδο Ζωής, στον οποίο οι ασφαλιστικές εταιρείες θα βρεθούν να µειονεκτούν ανταγωνιστικά έναντι των τραπεζών που προωθούν ανάλογα προϊόντα. Ωστόσο, από τα ίδια τα πράγµατα είναι νοµοτελειακή η στροφή προς την ιδιωτική ασφάλιση. Σε δύσκολες καταστάσεις της αγοράς, όπως αυτές που ζούµε, αναδεικνύονται προκλήσεις για τις υγιείς και δυνατές εταιρείες, οι οποίες θα έχουν τον πρώτο λόγο στην αγορά που διαµορφώνεται. Η Interamerican έχει αδιαµφισβήτητα ηγετικά γνωρίσµατα και την επόµενη µέρα θα είναι µεταξύ των πρωταγωνιστών στον χώρο των ασφαλίσεων.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Η εποπτεία περνά τον Δεκέµβριο 2010 στην Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ «επί θύραις» βρίσκεται και η εφαρµογή του Solvency II. Τί αλλάζει; Η εποπτεία έχει δύο

119

INSURANCE

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΥΜΠΕΡΗΣ

Θέσεις & Απόψεις

ΣΤΑΘΕΡΗ ΑΞΙΑ Η σχέση τιµής/καλυπτόµενων και ποιοτικών υπηρεσιών Υγείας σε ένα ασφαλιστικό συµβόλαιο ήταν πάντα ένας ευαίσθητος τοµέας στην προώθηση των ασφαλιστικών συµβολαίων αυτής της κατηγορίας. Στη σηµερινή ύφεση, γίνεται νευραλγικός και αδιαπραγµάτευτος. Αυτό ήταν και το πνεύµα της συζήτησής µας µε τον Βασίλη Λυµπέρη, διευθυντή του Τµήµατος Προσωπικών Ατυχηµάτων και Υγείας της Alico.  ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ

Τ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Τι πρέπει να προσέχει ο πελάτης κατά την αγορά ενός ασφαλιστικού συµβολαίου Υγείας; Ένα ατοµικό

120

πρόγραµµα υγείας ενισχύει την προστασία που µπορεί να εξασφαλίσει κανείς για τον ίδιο και την οικογένειά του σε περίπτωση κάποιου προβλήµατος υγείας. Ακριβώς, λοιπόν, επειδή αφορά στο πολυτιµότερο αγαθό, την υγεία, είναι σηµαντικό για τον υποψήφιο πελάτη να επιλέξει το συµβόλαιο εκείνο που εξυπηρετεί καλύτερα τις δικές του ανάγκες, σε σχέση και µε τις οικονοµικές του δυνατότητες. Επιλέγοντας ένα πρόγραµµα υγείας, ο πελάτης πρέπει να επιλέγει ουσιαστικά το τρίπτυχο Εταιρία- Ασφαλιστής- Συµβόλαιο µε βάση την αξιοπιστία, τη φερεγγυότητα και την ποιότητα των υπηρεσιών, εξασφαλίζοντας τη µεγαλύτερη ανταποδοτικότητα. Πολύ σηµαντικό επίσης για τον πελάτη που επιλέγει ένα πρόγραµµα Υγείας είναι να γνωρίζει τις εξαιρέσεις, τους όρους και τους περιορισµούς στις καλύψεις του συµβολαίου του. Η Alico διατυπώνει πάντα σαφέστατα τις καλύψεις των προγραµµάτων της και τους όρους που τις διέπουν, ώστε να είναι το συµβόλαιο απόλυτα κατανοητό στον ασφαλισµένο.

κάθε προγράµµατος είναι άµεσα συνδεδεµένη µε τις καλύψεις του και µε το επίπεδο νοσοκοµειακής περίθαλψης που προσφέρει στον πελάτη, έτσι ώστε το τελικό όφελος από το πρόγραµµα να δικαιολογεί το κόστος του. Η συµµετοχή του πελάτη σε µέρος των εξόδων νοσηλείας (εκπιπτόµενο ποσό, συνασφάλιση), η οποία βέβαια στα προγράµµατα της Alico µπορεί και να µηδενιστεί µέσα από την παράλληλη αξιοποίηση και άλλων ασφαλιστικών παροχών που έχει στη διάθεσή του ο ασφαλισµένος (Ταµείο, Οµαδική ασφάλιση), επιτρέπει ένα ιδιαίτερα προσιτό κόστος στο πρόγραµµα. Κι αυτό γιατί, ειδικά στις σηµερινές οικονοµικές συγκυρίες, πρωταρχικός στόχος της εταιρίας µας στον τοµέα της Υγείας είναι η προώθηση ρεαλιστικών οικονοµικά προγραµµάτων, προσιτών στον µέσο καταναλωτή, που µπορούν όµως να εξασφαλίσουν αποτελεσµατική οικονοµική υποστήριξη για την αποκατάσταση της υγείας του ακόµα και στα πλέον σοβαρά προβλήµατα υγείας που συχνά προκαλούν καταστροφικά οικονοµικά αποτελέσµατα. Ποιες είναι οι τάσεις στην αγορά και πώς µπορεί ο πελάτης να προστατευτεί απέναντι στον Φ.Π.Α; Η αγορά

ασφαλιστικών προγραµµάτων υγείας παρουσιάζει σαφώς τάσεις ανάπτυξης, ιδιαίτερα στο σηµερινό περιβάλλον οικονοµικής αβεβαιότητας και ανασφάλειας. Βλέπουµε επίσης την τάση συγκέντρωσης της αγοράς στις εταιρίες εκείνες που επιλέγουν να τοποθετούνται µε προγράµµατα και υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στις σηµερινές ανάγκες του καταναλωτή και µε κόστος στο οποίο ο ίδιος µπορεί να ανταποκριθεί. Η πρόσφατη ρύθµιση για εφαρµογή ΦΠΑ και στις υπηρεσίες υγείας καταλήγει σε ακόµα µεγαλύτερη αύξηση του –ήδη υψηλού– κόστους νοσηλείας, σε επίπεδα σαφώς υψηλότερα του γενικού δείκτη τιµών καταναλωτή και την οποία καλούνται να υποστηρίξουν τα προγράµµατα υγείας. Για την προστασία των ασφαλισµένων της, η Alico έχει δηµιουργήσει –και συνεχώς ενισχύει– ένα σύστηµα Υγείας, το Alico Benefit Club, που, µέσα από τις συνεργασίες του µε τα µεγαλύτερα ιδιωτικά νοσηλευτήρια της χώρας, εξασφαλίζει στον ασφαλισµένο µας υψηλή ποιότητα υπηρεσιών υγείας, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα τη διατήρηση του συνολικού κόστους νοσηλείας σε λογικά επίπεδα.

Τέλος, τί καλύψεις παρέχουν τα συµβόλαια Υγείας της Alico σε ό,τι αφορά στην ιατρική και νοσοκοµειακή περίθαλψη; Η Alico διαθέτει µια ευρεία γκάµα προ-

γραµµάτων υγείας, τα οποία, είτε µεµονωµένα είτε συνδυαζόµενα µεταξύ τους, µπορούν να δώσουν αξιόπιστες λύσεις στις διαφορετικές ανάγκες του κάθε υποψήφιου πελάτη, µε βάση και το διαθέσιµο προς ασφάλιση εισόδηµα. Τα προγράµµατα Υγείας της Alico µπορούν να καλύψουν ακόµη και το σύνολο των εξόδων νοσηλείας του ασφαλισµένου ή/και να παρέχουν επιδόµατα για την ενίσχυση του επιπέδου νοσηλείας του ασφαλισµένου και για την υποστήριξή του στην αποθεραπεία. Επιπλέον των προγραµµάτων κάλυψης εξόδων της Εταιρίας, διατίθενται επίσης προγράµµατα που εξασφαλίζουν υψηλά ποσά κάλυψης και εξειδικευµένες παροχές σε περίπτωση διάγνωσης κάποιας σοβαρής πάθησης, για τη γρήγορη και αποτελεσµατική αντιµετώπιση της οποίας θα χρειαστούν σίγουρα πολλά χρήµατα. Όλα τα προγράµµατα υγείας της εταιρίας αξιοποιούν το σύστηµα του Alico Benefit Club, που, µέσα από τη συνεργασία µε τα µεγαλύτερα ιδιωτικά νοσηλευτήρια της χώρας, εξασφαλίζει πλήθος υπηρεσιών και προνοµίων στους ασφαλισµένους, µεγιστοποιώντας έτσι τα οφέλη που µπορεί να έχει κάποιος από το πρόγραµµα υγείας που επιλέγει.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 2010

Πώς διαµορφώνονται οι τιµολογιακές πολιτικές και πόσο µπορεί να κοστίσει ένα συµβόλαιο υγείας; Η τιµή του

121

AllmediaCreative ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ - ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΤΥΠΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ  Σχεδιασµός και παραγωγή κάθε είδους εντύπου.  ∆ηµιουργία καταχωρίσεων για έντυπα και internet.  ∆ηµιουργία banner και pop-up windows.  Παραγωγή πολυσέλιδων εντύπων και business cards.  Μελέτη και σχεδιασµός εταιρικής ταυτότητας /εφαρµογές, σχεδιασµός και κατασκευή συσκευασίας, σχεδιασµός και παραγωγή εταιρικού περιοδικού - newsletter.  Σχεδιασµός και παραγωγή Εταιρικού Απολογισµού - Μετατροπή σε ηλεκτρονική έκδοση.

Για περισσότερες πληροφορίες: τηλ. 210 6401850, e-mail: creative@allmedia.gr

follow link

��

�� & �� , 1�� -2��

��

��© ��

��

�� & �� , 3�� -4��

��

� �� © ��

��

�� & �� , 5�� -6��

��

�� & �� , 7�� -8��

��

��µ�� © ��

��

�� & �� , 9�� -10��

��

�� © ��

��

�� & �� , 11�� -12��

��

�� ��

��

�� �� ��

��

�� ��

��

follow link