Elementy identyfikacji wizualnej wydawnictwa naukowego by Alicja Wydmańska

Wyższa Szkoła Sztuki i Projektowania w Łodzi Wydział Wzornictwa Kierunek: Wzornictwo Specjalność: Komunikacja wizualna Alicja Wydmańska nr albumu: 1892 Praca licencjacka pt.

Elementy identyfikacji wizualnej wydawnictwa naukowego. Opis projektu.

Promotor: dr Jarosław Golanek Łódź, 2014

Przyjmuję: Data ........................................... Podpis promotora ...........................................

Wyrażam zgodę na udostępnienie mojej pracy dyplomowej teoretycznej licencjackiej pt. „Elementy identyfikacji wizualnej wydawnictwa naukowego. Opis projektu.” dla celów naukowo-badawczych. Data ....................................

Podpis autora pracy ...........................................................

OŚWIADCZENIE Świadoma odpowiedzialności prawnej oświadczam, że niniejsza praca dyplomowa została napisana przeze mnie samodzielnie i nie zawiera treści uzyskanych w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami prawa. Oświadczam również, że składana praca nie była wcześniej przedmiotem procesów związanych z uzyskaniem tytułu zawodowego wyższej uczelni. Ponadto oświadczam, że załączona wersja elektroniczna jest identyczna z niniejszą wersją pracy. Data ....................................

Podpis autora pracy ...........................................................

Spis Treści Wstęp

................................................................................................................

1. Czym jest wydawnictwo? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 2. Elementy identyfikacji wizualnej wydawnictwa naukowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 3. Identyfikacja wizualna wydawnictw naukowych w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 4. Inspiracje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1 MIT Press . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2 Princeton University Press . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3 Harvard University Press . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14 14 17 18

5. Opis dotychczasowej identyfikacji wizualnej wydawnictwa Akapit

..................................

6. Opis projektu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1 Logo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2 Zawartość identyfikacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.3 Papeteria biurowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4 Materiały promocyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.5 Publikacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.6 Strona Internetowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

22 22 23 23 24 25 26

Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Źródła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Spis ilustracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Wstęp Jako temat mojej pracy licencjackiej postanowiłam wybrać zagadnienie związane z identyfikacją wizualną wydawnictw naukowych. Temat ten wybrałam po zapoznaniu się z polskim rynkiem wydawniczym, na którym niewiele projektów graficznych związanych z kreacją wizerunku jest poprowadzonych spójnie i ciekawie. Dziedzina ta, poza nielicznymi wyjątkami, odcina się całkowicie od pojęcia dobrego projektowania i kreacji graficznej. Instytucje te wolą stawiać na zawartość swoich publikacji, a stronę wizualną traktują jak konieczne zło i wykorzystują niezbędne minimum do promocji. Zdecydowałam się na taki temat mojej pracy dyplomowej, który pozwoliłby mi na przełamanie tego trendu. Swoim projektem chciałam pokazać, jak można poprowadzić wizualną stronę wydawnictwa tak, aby było to spójne nie tylko z jego charakterem, ale i z trendami panującymi na rynku graficznym. Postanowiłam zrobić rebranding jednego z krakowskich wydawnictw naukowych o nazwie Akapit, zajmującego się przede wszystkim tematyką konstrukcji, inżynierii i materiałoznawstwa. Wyniki moich działań i badań opisuję w poniższym opracowaniu. Najobszerniejszą część mojej pracy zajmuje opis projektu, w którym skupiam się na procesie twórczym, uzasadnieniu decyzji projektowych i szczegółowej prezentacji całej pracy praktycznej. Opis jest poprzedzony zagadnieniami, które które mogą pomóc w zrozumieniu specyfiki wydawnictwa. Pierwszy rozdział skupia się na wyjaśnieniu czym jest wydawnictwo i jakie elementy identyfikacji wizualnej powinno posiadać, aby tworzyć spójny wizerunek instytucji. Następnie zrobiłam analizę kreacji graficznej w wydawnictwach naukowych na terenie Polski. W następnym rozdziale zostały zebrane i opisane również najlepsze projekty związane z instytucjami wydawniczymi, które stały się inspiracją do powstania mojego znaku graficznego i późniejszej identyfikacji wizualnej. Zwieńczeniem całej analizy był opis aktualnych elementów graficznych wydawnictwa, które postanowiłam poddać próbie przeprojektowania. Niełatwo odnaleźć opracowania stricte poświęcone tej specyficznej gałęzi projektowania, więc mam nadzieję, że moja praca, wzbogaci nieco literaturę o tematyce projektowania dla wydawnictw naukowych, a sam projekt może zainspirować do myślenia nieszablonowo na temat pewnych dziedzin.

1. Czym jest wydawnictwo? Wydawnictwo, zwane też oficyną wydawniczą, jest instytucją, za której pieniądze przygotowywana i wydawana jest publikacja. Najbardziej popularnym typem wydawnictwa jest wydawnictwo książkowe, w którym publikowane są książki, czasopisma, podręczniki. Jednak do zakresu obowiązków wydawnictwa może też należeć m.in wydawanie gier, płyt, filmów, komiksów czy prasy. Wydawcą może być firma zatrudniająca setki pracowników, lecz jednocześnie może być to tez pojedyncza osoba, która z własnych środków rozpowszechnia publikacje. Pierwsze instytucje tego typu powstawały wraz z wynalezieniem druku przez Jana Gutenberga w XV wieku. Jednym z bardziej znanych w tamtym okresie, było wydawnictwo pod nazwiskiem Aldusa Manucjusza, które wydawało publikacje w dużym nakładzie i doskonałej jakości. Było to też jedno z pierwszych wydawnictw stosujące znak, który reprezentował swój warsztat, nie rodzinę, osobę czy innego typu patronat przedsiębiorstwa.1 Każda z publikacji posiada swoje indywidualne cechy jak np. liczba stron, kolorów, przeznaczenie, nakład czy oprawa. Im bardziej spójne są cechy, tym lepsze konotacje z wydawnictwem posiada czytelnik. il. 1: Znak Aldusa Manutiusa

Publikacje rozpowszechniane przez wydawnictwa dzielą się one na: • zwarte - są publikacjami wydawanymi w całości, najczęściej też spotykanymi na rynku np. powieści, wiersze, encyklopedie (nawet te wydawane w tomach) • ciągłe - są to publikacje o nieplanowanym zakończeniu, posiadające ten sam tytuł oraz numerację chronologiczną Do publikacji ciągłych zalicza się wydawnictwa: • seryjne (tzw. seria wydawnicza) - posiadają indywidualne tytuły i tematykę (np. seria Klasycy Sztuki, gdzie tytułami poszczególnych wydań są nazwiska znanych artystów) oraz tym że jest wydawana nieregularnie. Mimo różnych tytułów i tematyki, łączy je format, numeracja, tytuł główny, datowanie i numeracja. • periodyczne - ukazujące się codziennie, tygodniowo, miesięcznie, kwartalnie lub rocznie • zbiorowe - zawiera prace wielu autorów, zazwyczaj wydawane w postaci tomu lub zeszytu.2 Mimo coraz mniejszego zainteresowania formą papierową na rzecz cyfrowego przekazu danych, wydawnictwa na dzień dzisiejszy prosperują bardzo dobrze. Coraz częściej przechodzą na formę e-booków i cyfrowego wydawania serii wydawniczych lub czasopism, aby dopasować produkt do zmieniających się trendów.

il. 2: Przykład publikacji przygotowanej na urządzenia mobilne

W zależności od środków i polityki wewnętrznej, wydawnictwo może powstawać z myślą o szerokiej lub wąskiej grupie docelowej. Stąd też wiele wydawnictw specjalistycznych, które skupiają się na określonym segmencie rynku, np. dzieciach, informatykach czy miłośnikach sztuki.

1 www.wikipedia.pl 2 www.progress.plantprotection.pl

Wydawnictwa naukowe skupiają się na publikacjach edukacyjnych i literaturze fachowej. Nie zawsze są one skierowane do konkretnej grupy odbiorców, co widać na przykładzie wydawnictwa PWN, którego publikacje ogarniają każdą dziedzinę, od literatury pięknej po bioinżynierię. Często do ich kompetencji należy wydawanie podręczników szkolnych i akademickich, a nieraz wydawnictwa naukowe są odnogą uczelni wyższej i działają pod tą samą nazwą, markując swoimi publikacjami uczelnie.

2. Elementy identyfikacji wizualnej wydawnictwa naukowego Konkurencja na rynku w dziedzinie wydawnictw jest na pewno ogromna, w samej Polsce jest ich kilkaset, o różnym zasięgu i grupie docelowej. Jednym ze sposobów aby wybić się spoza konkurencję jest obecność w Internecie, spójna identyfikacja wizualna oraz zachęcająca reklama. Kreowanie identyfikacji wizualnej ułatwia klientowi rozpoznawanie marki. Jest to szczególnie ważne dla firm, w których bezpośredni kontakt z klientem końcowym ma wpływ na przychód i sukces działalności. Takim przypadkiem są wydawnictwa naukowe, gdzie czytelnik dyktuje warunki, a reprezentatywność jest cechą najważniejszą. Projektowanie identyfikacji dla wydawnictw naukowych nie różni się szczególnie od tego dla korporacji czy innych instytucji, jednak projektując dla nich trzeba zwrócić uwagę na pewne elementy, które są kluczowe.

Logo “Logo marki odgrywa podobną rolę jak jej nazwa. Jest wynikiem potrzeby szybkiego komunikowania się i sterowania decyzjami nabywców. Powinno pomagać w rozpoznawaniu i sponsorowaniu oferty oraz stanowić jej znak gwarancyjny. 3”

- Jerzy Altkorn

il. 3: Budowa logo

Logo jest znakiem graficznym, który tworzy podstawę do budowania identyfikacji wizualnej firmy. Spełnia funkcję reprezentacyjną, marketingową i informacyjną. Logo powinno odzwierciedlać nazwę firmy graficznie i/lub typograficznie. Składa się zazwyczaj z sygnetu, czyli symbolu graficznego, oraz logotypu, czyli odpowiednio stylizowanego liternictwa. Zazwyczaj są połączone ze sobą, jednak mogą również ograniczyć się tylko do przedstawienia sygnetem (obecny znak Apple) lub logotypem (Coca-Cola).

Dobry znak musi być przede wszystkim prosty, rozpoznawalny i zapamiętywalny, jednocześnie tworząc nową i niepowtarzalną formę. Powinien też odzwierciedlać założenia firmy poprzez pokazanie działalnoś-ci lub cech, z których firma jest znana. Od strony technicznej, logo musi dobrze wyglądać w małych i dużych rozmiarach oraz zachowywać swoją formę przy aplikacji na różne powierzchnie za pomocą różnych technik (np. druku haftu, tłoczenia) Logo wydawnictw naukowych zazwyczaj łączą sygnet z logotypem i zaprojektowane tak, aby łatwo je było oddzielić od siebie nie tracąc charakteru logo. Przy tym typie znaków, ważna jest przede wszystkim skalowalność znaku. Musi on wyglądać dobrze przy bardzo małych rozmiarach (grzbiety książek), oraz bronić się na dużych powierzchniach np. na witrynie promocyjnej.

Jerzy Altkorn, Strategia marki, Warszawa 1999, str. 90

Druki korespondencyjne

Akcydensy, czyli druki korespondencyjne, potrzebne są w każdej firmie, która chce utrzymać spójny wizerunek. Projektowanie obejmuje wtedy wszelkie materiały, którymi biuro dzieli się z klientami lub partnerami. Zazwyczaj na zestaw akcydensów składają się wizytówka, papier firmowy, papier listowy, kiedyś strona faxu. Można też rozszerzyć asortyment o teczki, naklejki, bileciki, wzory zaproszeń. Są to potrzebne materiały do budowania świadomości już od pierwszego kontaktu z klientem. Wydawnictwa dużą część swoich materiałów i produktów wysyłają drogą pocztową, dlatego ważnym jest dla nich uświadamianie klienta już na tym poziomie - kiedy do swoich rąk dostaje oznaczoną kopertę, a w środku dołączony jest np. mini-katalog, zestaw naklejek, liścik, ulotka lub po prostu wizytówka. Istotną częścią są też identyfikatory, którymi pracownicy posługują się codziennie. Dobrze zaprojektowane gwarantują szybką rozpoznawalność i pełnią także funkcję reprezentacyjną poza ścianami biura. Wizytówki w tego typu branży zazwyczaj są schludne i bardzo proste. Znajduje się na nich dużo informacji związanych z wydawnictwem, dlatego istotną rolę odgrywa dobrze uporządkowana typografia. to samo tyczy się papieru firmowego.

il. 4: Druki korespondencyjne (koperta i liścik) od wydawnictwa MIT Press

Niestety bardzo niewiele wydawnictw naukowych, zwłaszcza w Polsce, zdaje sobie sprawę jak ważne jest świadome budowanie marki, więc i materiały do druku nie zawsze są ze sobą całkowicie spójne. Często jedynym spoiwem między akcydensami jest logo, typografia, układ i ogólny styl są pomijane.

Materiały promocyjne

Przykłady materiałów promocyjnych można wymieniać bez końca. Taką formą promocji mogą być między innymi gadżety reklamowe jak czapki, długopisy, notatniki, samoprzylepne karteczki czy teczki, jednak zalicza się także do nich reklamy outdoorowe, bannery, stoiska promocyjne, czy nawet oklejenia na samochody. Jeśli chodzi o stoiska promocyjne na targach rzadko są projektowane, widoczny jest brak bannerów reklamowych i trybunek. Wśród gadżetów reklamowych pojawiających się w wydawnictwach naukowych, prym wiedzie zakładka do książek. Jest to gadżet prosty i tani w realizacji, a jednocześnie nie rezygnuje ze swojej funkcjonalności i jest atrakcyjny dla fanów książek. Dodatkowo, prócz logo na awersie, rewers można wykorzystać na dodatkową reklamę lub ofertę firmy, najnowsze publikacje lub nadchodzące wydarzenia. Jak się okaże w akapicie poświęconym MIT Press, istotną rolę w budowaniu marki odgrywają dobrze zaprojektowane plakaty. Są one formą informacji, a jednocześnie mogą być ciekawe wizualnie, interesujące dla oka, działać jako samodzielny obraz. Jeśli chodzi o promocję poszczególnych produktów lub wydarzeń, istotną częścią są także ulotki i katalogi reklamowe zawierające sezonowe publikacje.

il. 5: Elegancka i oryginalna zakładka do książek Harvard University Press

Ulotki i katalogi

Ulotki i katalogi są najczęstszą formą promującą ofertę danej firmy. Ponieważ są szczególnie ważne dla wydawnictw, poświęciłam im osobny akapit. Przekazują informację o nowych produktach i nowościach w ofercie firmy np. o promocjach, konkursach, publikacjach, wywiadach. Wydawnictwa naukowe wyko8

rzystują je przede wszystkim do promocji swoich nowych publikacji oraz wydarzeń związanych z wydawnictwem np. spotkań autorskich, promocjach, wyprzedażach. Jeśli chodzi o katalogi, zwykle są to sezonowe projekty, wypuszczane raz na kwartał lub na pół roku. W ich przypadku bardzo słusznym krokiem jest trzymanie się layoutu, rozmiaru i stylu graficznego przy poszczególnych seriach katalogów. Różnice między ofertą można zróżnicować rozmiarem czy papierem wybranych katalogów. Ważne jednak, aby dalej styl graficzny projektu nawiązywał do całej identyfikacji. Można wykorzystać do tego typografię, kolorystykę lub elementy graficzne charakterystyczne dla danego wydawnictwa naukowego. W przypadku ulotek, ich rola jest dużo mniejsza. Zazwyczaj informują o promocjach lub najciekawszych książkach ostatnich miesięcy. Mogą również pełnić funkcję formy kieszonkowej plakatu promującego, w której znajdują się dodatkowe informacje.. Jeśli to możliwe, powinny nawiązywać stylem graficznym do katalogów wydawanych w tym samym okresie czasu. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika traktuje ulotki jako miniaturowe wersje plakatów, wykorzystujac dokładnie ten sam układ, typografię i graficzne elementy na dwóch różnych formatach.

Publikacje

Projekt graficzny publikacji to struktura wieloelementowa. Pierwszym z nich jest okładka, tył i grzbiet. Na tym polu istnieją przykłady bardzo zgrabnych okładek, które przypisane są zazwyczaj do serii wydawniczej. Jednym z takich przykładów są okładki autorstwa Michała Batorego, który w pewnym okresie projektował dla wydawnictwa Drzewo Babel. Połączenie jego fotomontaży z frywolną typografią wyróżniało książki na półkach, tworzyło spójność między publikacjami.

il. 7: Okładki autorstwa Michała Batorego stworzone dla wydawnictwa Drzewo Babel

Drugim przykładem jest seria okładek, stworzona przez Marcina Banachowicza dla Wydawnictwa Dolnośląskiego, związana z twórczością Agathy Christie. Wszystkie książki opatrzone są tą samą, rozpoznawalną typografią, wyrazistymi kolorami, często wykorzystywany jest kolaż fotografii i rysunku.

il. 8: Okładki serii Klasyka Kryminału dla wydawnictwa Dolnośląskiego

Nie ma tutaj szczególnych restrykcji czy zasad, które powinny obejmować okładki. W wydawnictwach naukowych często zdarza się sytuacja, że każda okładka książki tworzona jest przez innego projektanta i nie ma żadnego wspólnego elementu graficznego z innymi publikacjami wydawnictwa. Jest to podejście, które nie wyróżnia książek na żadnej płaszczyźnie, nie przyciąga do siebie klientów. Teoretycznie w tej branży najważniejsza jest treść publikacji, a nie okładka. Trudno określić, o ile wzrosłaby sprzedaż, gdyby okładki swoją formą graficzną imponowały klientom i przykuwały wzrok. W świecie rządzonym przez klientów-wzrokowców, sądzę, że sprzedaż mogłaby znacznie wzrosnąć, budując bardziej przyjazny wizerunek marki. Kolejnym elementem graficznym jest logo, które pojawia się na grzbiecie i w środku książki. Ważne jest ustalenie standardu, według którego będzie można umieszczać znak wewnątrz publikacji w jednakowy sposób. Okładki książek mają różne kolory, dlatego ważne jest aby znak dobrze działał w czarnym i białym kolorze, takie warianty najczęściej są umieszczane na grzbietach.

Strona internetowa

Strona internetowa jest dzisiaj najważniejszym nośnikiem informacyjnym każdej firmy. Ma o wiele większy zasięg niż wspomniane wcześniej katalogi czy ulotki, a coraz więcej osób korzysta z internetowych sklepów aby kupić dany produkt i dostać go w szybki i prosty sposób - drogą pocztową.

il. 9: Strona wydawnictwa MIT Press

il. 10: Strona wydawnictwa Springer

il. 11: Strona wydawnictwa PWN

Coraz więcej wydawnictw naukowych przenosi się do Internetu, prezentując swoje zasoby oraz ofertę na stronach WWW. Ważny jest czytelny układ i ograniczona ilość informacji widocznych na pierwszy rzut oka. Działy powinny być posegregowane w sposób intuicyjny dla czytelnika szukającego konkretnych informacji lub produktów. Na stronie internetowej wydawnictwa najważniejsze są dwa elementy. Pierwszą z nich jest dobrze zaprojektowany i zakodowany formularz wyszukiwania lub katalog on-line podzielony na czytelne kategorie i zawierający odpowiednie filtrowanie danych. Ułatwia to wyszukiwanie przez zainteresowanego produktów, o których chce poczytać więcej. Drugim istotnym elementem jest dobry formularz kontaktowy lub strona kontaktu dla zainteresowanych partnerów, pracowników, pisarzy czy czytelników. W tych dwóch celach głównie odwiedza się na stronę danej firmy. Coraz częstszą praktyką jest też angażowanie się wydawnictw w media społecznościowe takie jak Facebook, Twitter czy pisanie blogów. Firma chce być przez to bliżej młodego klienta, przedstawiać się jako nowoczesna i obeznana z najnowszymi technologiami.Strony coraz częściej są projektowane w sposób responsywny, umożliwiając prawidłowe przeglądanie na urządzeniach mobilnych. Równocześnie firmy inwestują w e-booki dostępne na specjalnych czytnikach.

3. Identyfikacja wizualna wydawnictw naukowych w Polsce Przyglądając się identyfikacji wizualnej wydawnictw naukowych w Polsce, odnosi się wrażenie, że samomodzielny branding na tym polu praktycznie nie istnieje. Trzeba jednak zaznaczyć, że mowa tu wyłącznie o wydawnictwach naukowych. W innych specjalizacjach ta branża ma się całkiem dobrze. Przyczyną tego zjawiska jest to, że zarówno za granicą jak i w Polsce większość wydawnictw naukowych stanowią instytucje należące do uniwersytetów i uczelni wyższych. Tworzą one pierwszą grupę znaków występujących w tej branży. (il. 12-22). Nie mają potrzeby budowania odrębnej identyfikacji, chcąc aby publikacje były kojarzone wizualnie ściśle z uczelnią. Najczęściej spotykanym zabiegiem jest zastosowanie logo zwierzchłej instytucji na stronie i w książkach. Czasem posiada ono lekkie zmiany, czasem pozostaje w tej samej formie (nawet z niezmienioną typografią i nazwą). W niektórych przypadkach wydawnictwo egzystuje tylko jako jedna z kategorii na stronie internetowej uniwersytetu. Wydawnictwa te często nie mają materiałów reklamowych wewnątrz wydawnictwa czy systemu opisującego książki.

il. 12

il. 13

il. 14

il. 17

il. 18

il. 20

il. 21

il. 15

il. 16

il. 19

il. 22

Drugi typ to wydawnictwa, które na własną rękę postanowiły zrobić grafikę dla swojej działalności (il 23-25). Czasami jedyną grafiką jest banner na stronie internetowej. Samodzielne logo nie występuje w innej postaci niż tej na witrynie internetowej.

il. 23

il. 24

il. 25

Trzecia grupa (il. 26-33) jest najbardziej obiecująca, ponieważ stawia na autorskie, odrębne znaki, które mają potencjał do bycia bazą rozwiniętej identyfikacji. Niestety tylko nielicznym się to udaje, większość wciąż pozostaje tylko znaczkiem na stronie internetowej i nigdzie indziej się nie pojawia. Znaki zazwyczaj nawiązują do branży (ukazując książkę lub symbole wiedzy) lub do nazwy (często pierwsze litery nazwy wydawnictwa).

il. 26

il. 27

il. 30

il. 28

il. 31

il. 29

il. 32

il. 33

Parę polskich kreacji jednak zasługuje na uznanie, chociażby ze względu na pójście w stronę obszernej identyfikacji.

il. 34: Stare logo PWN

il. 35: Nowe logo PWN

il. 36: stoisko Wydawnictwa Naukowego PWN

il. 37 logo wydawnictwa UMK

Do takich wyjątków zalicza się między innymi Wydawnictwo Naukowe PWN, które jako największe z polskich wydawnictw naukowych, musiało zadbać o graficzną stronę swoich materiałów. Logo zaprojektował Konstanty Sopoćko, łącząc w logotypie nazwę PWN z kagankiem, symbolizującym wiedzę. W niedawnym czasie znak odświeżono, skracając jego nazwę oraz redukując szeryfy w typografii. Logo pomimo upływu czasu, wciąż spełnia kryteria dobrego znaku - jest zapamiętywalne, charakterystyczne i dobrze wygląda zarówno na wielkoformatowych szyldach jak i na grzbietach książek. Wydawnictwo zaprojektowało też wiele materiałów reklamowych oraz z powodzeniem wykorzystuje znak w przestrzeni.

Drugim przykładem jest Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (UMK). Znak ukazuje uproszczony układ słoneczny, rzecz którą najbardziej kojarzy się z Mikołajem Kopernikiem. Sygnet jest prosty tak samo jak typografia. Strona internetowa wydawnictwa jest również prosta i czytelna, znak jest wykorzystywany na plakatach i ulotkach, a serie wydawnicze są spójne graficznie. Na ilustracji 38. widoczna jest spójność formy i estetyczność materiałów reklamowych wydawnictwa.

il. 38: ulotki i katalogi z wydawnictwa UMK

il. 39: Identyfikacja wizualna wydawnictwa szkolnego PWN

il. 40 Okładka książki WS PWN

Z wyżej wymienionym wydawnictwem naukowym PWN związane jest Wydawnictwo Szkolne PWN, które zawiera indywidualną identyfikację, zaprojektowaną przez Andrzeja Ludwika Włoszczyńskiego. Identyfikacja posiada sygnet zawierający w sobie literę S, kojarzący się z płomieniem ognia (być może nawiązanie do kaganka wiedzy PWN), kolor całej identyfikacji jest czerwony, więc znacznie odcina się od niebieskiego logo samego PWN.

il. 41: Logo wyd. Katedra

il. 42: Logo wyd. Semper

il. 43: Logo wyd. Libron

Na uwagę zasługują też znaki wydawnictw: Samper, Katedra oraz Libron. Są to czyste i ciekawe w formie znaki, które dobrze spełniają zalożenia znaku i są bardzo dobrze wykorzystywane we wdrożeniu identyfkacji.

il. 44: Okładki książek z wydawnictwa Katedra

Pomimo pewnych wyjątków, rynek polski dotyczący wydawnictw naukowych jest dopiero na początku budowania świadomości o potędze znaku i marki. Mało jest projektów, które swoją formą byłyby inspirujące, elementy graficzne traktuje się jako konieczność, nie jako środek dla wyrażenia charakteru wydawnictwa.

4. Inspiracje Szukając inspiracji do stworzenia mojej pracy licencjackiej, zebrałam znaki kilkudziesięciu wydawnictw naukowych z Polski i zza granicy. Wybór trzech poniżej opisanych prac był uzależniony kryteriami takimi jak prostota i geometryczna forma sygnetu. Wyselekcjonowane prace, sprawdzają się doskonale zarówno na materiałach drukowanych jak i cyfrowych, co we współczesnym świecie mediów opartych na internecie oraz urządzeń mobilnych jest dość istotne. Wszystkie prace łączy także dbałość o każdy nawet najmniejszy element identyfikacji oraz rozbudowa całego systemu wizualnego.

4.1 MIT Press

il. 45: Muriel Cooper

MIT Press jest wydawnictwem naukowym należącym do Massachusetts Institute of Technology z siedzibą w Stanach Zjednoczonych. Jest jednym z największych wydawnictw naukowych, a jego wizualna strona w mojej opinii jest jedną z najbardziej spójnych i nowoczesnych, jakie powstały w tej branży. W latach 60. MIT Press stało się osobnym wydawnictwem po separacji z Wiley & Sons. Dyrektorem instytucji został Carrol Bowen, który od razu postanowił zbudować rozpoznawalne wydawnictwo. Potrzebował do tego dyrektora artystycznego, który zajmie się budowaniem identyfikacji wizualnej.4 W 1962 roku MIT Press zatrudniło Muriel Cooper na stanowisku art directora5. Spod jej ręki wyszło nowe logo, w późniejszym czasie kompletna oraz spójna identyfikacja firmy - okładki książek, akcydensy firmowe, materiały promocyjne. Łatwo można dostrzec inspiracje stylem Bauhausu i modernizmem - geometryczne formy, ograniczona paleta barw, duże kontrasty oraz znacząca rola typografii, to wszystko odróżniało wówczas MIT Press na tle innych wydawnictw.

il. 46: Logo MIT Press

Sygnet składa się z siedmiu wertykalnie ułożonych prostokątów tworzących napis “m i t p” (Massachusetts Institute of Technology Press). Swoją formą nawiązuje również do książek ułożonych na półce oraz kodu kreskowego, który znajduje się zawsze na tylnej okładce publikacji . Znak również swoją formą może kojarzyć się z heksagramami i trygramami występującymi w kulturze chińskiej. 6 Na logo składa się sygnet i bezszeryfowa typografia umieszczona po prawej stronie lub pod znakiem. Znak spełnia wszystkie zasady funkcjonalności, jest rozpoznawalny, skalowalny i bardzo dobrze działa w kontrze. Swoją technicznością podkreśla charakter wydawnictwa.

il. 47 Jacqueline Casey na swojej wystawie

Jego forma zdecydowanie odstaje od stylistyki innych wydawnictw i jest ponadczasowa. Logo wciąż jest nowoczesne i aktualne mimo upływu ponad pięćdziesięciu lat (!). Można nawet powiedzieć, że swoją formą wuprzedza większość kreacji powstałych w tej dziedzinie po dwutysięcznym roku.

4 The MIT celebrating 50 years 5 według źródła w postaci katalogu MIT wydanego na 50-lecie firmy, w innych źródłach jest mowa o przystąpieniu Muriel Cooper już w latach 50., odejściu na parę lat i wróceniu ponownie w 1963 roku. 6 www.museum.mit.edu/

il. 48: Stoisko MIT Press, 1966 r.

il. 49: Pracownicy wydawnictwa, 1979

Następnie pracę w MIT Press zaczęła, zatrudniona przez Muriel Cooper, projektantka Jacqueline Casey, która była odpowiedzialna za plakaty i inne materiały promujące letnie nowości w wydawnictwie.7 Jej prace również opierające się na stylistyce Bauhausu, posiadały nowoczesną typografię i geometryczny sygnet. W każdym plakacie projektantka starała się przemycić swoją ekspresję, inspirowała się powojennym projektowaniem ze Szwajcarii, skupiała się na kompozycji plakatu. Używała grubych odmian krojów pisma, jej ulubionymi stały się Helvetica i Univers.Przy projektowaniu plakatów najczęściej używała wyrazistych barw. Nawet gdy tworzyła w czerni i bieli, kompozycje były pełne kontrastów. Próbowała przekazać temat w sposób niedosłowny i humorystyczny, używając licznych metafor i łamigłówek słownych.8 Z czasem stały się bardzo rozpoznawalne, tworząc spójną całość kojarzoną z MIT. Jacquiline Casey kontynuowała swoją pracę aż do emerytury w 1989 roku.

il. 50: Plakaty stworzone dla MIT Press autorstwa Jacqueline Casey

7 www.grainedit.com 8 www.web.mit.edu

il. 51: Okładki książek M. Cooper

Il. 52: Pzypinki

IL. 54: Znak na grzbietach książek

Il. 53: Stoisko z książkami

IL. 55: Logo wydawnictwa na grzbietach książek

Oprócz profesjonalnej kreacji materiałów promocyjnych, plakatów oraz ponadczasowego logo, MIT Press jako jedno z nielicznych wydawnictw naukowych mogło pochwalić się spójną identyfikacją całej firmy - od akcydensów firmowych, przez czasopisma i ulotki, po koszulki, torby i przypinki. W odróżnieniu od tego, co można zauważyć w plakatach zaprojektowanych przez Jacqueline Casey - czyli spójności projektów z identyfikacją wydawnictwa, nie można przypisać tego okładkom. Jest to jednak naturalna przypadłość, uzależniona od odmiennej tematyki każdej z publikacji.

il. 56: Okładki książek wydawanych w latach 60.

il. 57: Okładki książek wydawanych po 2000. roku

4.2 Princeton University Press

Princeton University Press (PUP) to wydawnictwo naukowe ze stanu New Jersey, podlegające pod uczelnię założoną w 1905 roku. Identyfkacja tego uniwersitetu jest kolejnym przykładem obszernego i konsekwentnego projektu. Wszystkie działania graficzne w obszarze oficyny oparte są o bardzo rozbudowaną księgę znaku, która wraz z logo została zaprojektowana w 2005 roku przez studio graficzne Chermayeff & Geismar , twórców znaków dla takich firm jak Mobil, National Geographic czy NBC. Logo zostało stworzone na setną rocznicę powstania wydawnictwa i miało na celu odświeżenie wizerunku firmy oraz poszerzenie grupy docelowej - wyjście poza akademickie mury z silną marką. 9 Jako że wydawnictwo nie ma ściśle określonej tematyki publikacji, logo wymagało pewnej uniwersalności. Całość więc zawiera pełną nazwę wydawnictwa w subtelnie przedstawionym i ascetycznym sygnecie. Przedstawia on literę P, od nazwy wydawnictwa - Princeton. Linearna forma zawiera w sobie il. 58: Sygnet wydawnictwa Princeton University Press, przedstadrugie P, które nawiązuje do słowa Press oraz przewiający inicjały wydawnictwa zamknięte w geometrycznej formie. kręconą o 90 stopni literę U od “University”. Całość tworzy zgrabny akronim o zapamiętywalnej formie. Projektanci zdecydowali się na kolor pomarańczowy, który konsekwentnie zaimplementowano w reszcie identyfikacji. Logo najczęściej pojawia się na czarnej apli, jednak działa dobrze na wszystkich zaproponowanych przez projektantów tłach. Zostało również zaprojektowane pod wiele wariantów, wykorzystano pełną oraz skróconą nazwę wydawnictwa.

il. 59: Logo wydawnictwa, geometryczne logo połączone z szeryfową typografią łączy nowoczesność i tradycję

Poprzez połączenie geometrycznego i prostego sygnetu z szeryfowym krojem Trajan, logo pokazuje zarówno tradycję i historię z nowoczesnym podejściem, jakie firma reprezentuje sobą dzisiaj. Wszystkie elementy tworzą profesjonalny i elegancki wizerunek firmy.

Sama księga znaku posiada ponad pięćdziesiąt stron, na których znajdują się podstawy budowy znaku, zastosowanie na akcydensach i materiałach promocyjnych, wygląd reklam, a także umieszczenie znaku i kodów kreskowych na książkach i czasopismach, szczegóły dotyczące składania katalogów i okładek10. Takie podejście do tematu pokazuje, że identyfikacja wizualna to nie tylko sam znak, ale i spójny system oznaczeń w każdej publikacji. Znak został zaprojektowany także na materiały promocyjne takie jak torby czy czapki, pojawia się na kopertach, paczkach, zakładkach do książek i liścikach dołączonych do przesyłek. Widać, że projektanci i pracownicy wydawnictwa zadbali o najmniejszy szczegół.

il. 60: Stoisko PUP 9 10

il. 61: Grzbiety książek

il. 62: Materiały promocyjne

il. 63: Okładki katalogów

www.cgstudionyc.com na podstawie księgi znaku pobranej z: www.identityworks.com

Harvard University Press

Uczelni Harvard znajdującej się w Stanach Zjednoczonych chyba nie trzeba nikomu przedstawiać. Jeden z największych i najbardziej prestiżowych uniwersystetów postanowił niedawno zmienić identyfikację wizualną swojego wydawnictwa naukowego Harvard University Press (HUP).

il. 64: Znaki graficzne wydawnictwa HUP w latach 1922 - 1960

Zabieg był uzasadniony, ponieważ stare logo HUP było bardzo zachowawcze. Nowy kierunek wydawnictwa opiera się na cyfrowym przekazie danych wypuszczaniu e-booków i zdigitalizowanych wersji książek oraz katalogów, obecności na smartfonach i tabletach. Przy prezentacji starego znaku, jako główną jego wadę wymieniono staroświeckość. Stwierdzono, że znak wygląda dobrze tylko na grubych tomach encyklopedii obitej w skórę. Na tabletach taka forma logo po prostu się nie sprawdza, ponieważ tutaj górują proste, geometryczne formy. Postanowiono, że w w dobie cyfrowych publikacji, musi ono przybrać bardziej nowoczesną formę.

„Zawsze zaczynamy od rozmowy z ludźmi. Na początku zorganizowaliśmy serię spotkań z redaktorami, projektantami i kluczowymi ludźmi z wydawnictwa. Zrobiliśmy małe ćwiczenie na temat wizji wydawnictwa i doszliśmy do zadziwiającej konkluzji. Narysowaliśmy wykres, gdzie linią pionową była oznaczona tradycja, a linią poziomą nowoczeność. Poprosiliśmy każdą z osób, aby postawiła dwie kropki, jedną w miejscu gdzie identyfikacja Harvard Press znajdywała się w tamtym czasie, drugą w miejscu gdzie chcieliby, aby się znalazła. Ku naszemu zdziwieniu, prawie wszyscy swoją drugą kropkę umieścili na końcu osi oznaczającej nowoczesność. Gdy zaczęliśmy projektować, zastanawialiśmy się głównie nad tym jak połączyć nowoczesność z tradycją.” 11

- Sagi Haviv, partner C&G Za odświeżenie identyfikacji Harvardu było odpowiedzialne wymieniane już wcześniej studio graficzne Chermayeff & Geismar. W 2013 roku została z prezentowana cała identyfikacja wizualna. 12 „Ogólnym celem wydawnictwa było ujednolicenie identyfikacji zarówno w płaszczyźnie druku jak i mediów cyfrowych. Nowa forma jest na tyle ill. 65: Porównanie starego i nowego znaku HUP prosta, że pozostaje efektywna zarówno w tradycyjnej formie aplikacji, takiej jak grzbiety książek czy strony tytułowe, jak i w zdigitalizowanych mediach takich jak ikony aplikacji mobilnych, ikony przeglądarek internetowych i eBooki.” 13

– Sagi Haviv I faktycznie, nowy znak zachował tylko starą kolorystykę. Jego forma uprościła się znacznie, nie pozostawiając w swojej formie nic ze starej wersji. Podobnie jak w przypadku Princeton University, projektanci pokusili się o połączenie geometrycznej formy sygnetu z szeryfowym krojem pisma. Opisują je jako połączenie historii uniwersytetu z jego nowym kierunkiem w cyfrowy i mobilny świat. 11 12 13

Fragment wywiadu ze strony: www.designersandbooks.com, tłumaczenie własne www.cgstudionyc.com Fragment wywiadu ze strony: www.designersandbooks.com, tłumaczenie własne

Sam sygnet oparty jest na sześciu wertykalnie ustawionych prostokątach, które swoją formą na pierwszy rzut oka przypominają słynne okna uniwersytetu. W przestrzeni negatywowej widoczna jest litera H, pierwsza litera nazwy wydawnictwa. Według autorów, istnieją jeszcze dwa koncepty zawarte w sygnecie. Pierwsze odnosi się do książek ułożonych na półce. Ma być równocześnie nawiązaniem do starego znaku, gdzie w tarczy widnieją trzy otwarte książki. „Musieliśmy też pomyśleć o ponadczasowości znaku. O platformach, które jeszcze nie istnieją – nikt nie może być pewien co powstanie za parę lat! Przypominam sobie prace moich partnerów, które powstały w latach 60., zrobienie czegoś prostego, co wyglądałoby dobrze przy jednokolorowym druku w gazetach. A te proste znaki dziś dobrze wyglądają na wszystkich cyfrowych nośnikach. Więc mamy nadzieje, że nasz kierunek będzie kontynuowany, nieważne co nastąpi później.” 14

– Sagi Haviv Znak faktycznie bardzo dobrze prezentuje się zarówno na tradycyjnych nośnikach jak i na tabletach, smartfonach. Trzeba też przynać, że sam sygnet świetnie działa na materiałach reklamowych, które postanowiono wykonać z nietradycyjnych materiałów. I tak np. Wszystko to prezentuje się bardzo elegancko. Katalogi i gadżety często wykorzystują kolor czerwony jako aplę, na której umieszczone jest białe logo. Studio miało do opracowania wizualizacje zastosowania znaku w wielu sytuacjach i w każdej logo obroniło się. Jego sygnet jest rozpoznawalny a typografia elegancka i nawiązująca do długoletniej tradycji wydawnictwa. Samo logo może spokojnie przetrwać najbliższe dekady.

il. 66: Okładki katalogów

il. 67: plecak z aplikacją znaku

il. 68: Okładki katalogów

il. 69: Aplikacja znaku na stronie tytułowej

il. 70: Aplikacja znaku na grzbiecie książki

il. 71: Aplikacja znaku na grzbiecie książki

il. 72: Eleganckie broszki do garnituru 14

il. 73: Znak na stronie tytułowej e-booka

il. 74: Strona internetowa na tablecie

Fragment wywiadu ze strony: www.designersandbooks.com, tłumaczenie własne

5. Opis dotychczasowej identyfikacji wydawnictwa Akapit “Naszą specjalnością jest drukowanie książek, czasopism oraz materiałów konferencyjnych o charakterze naukowym i technicznym, i to nie tylko w języku polskim. Ten profil wydawniczy wiąże się z drukiem nisko- i średnionakładowym, którym często duże wydawnictwa nie są zainteresowane. Powstałe w 1993 r. nasze Wydawnictwo zapełniło tę lukę na rynku wydawniczym, choć wydawało się, że nie jest to czas na książkę drukowaną w dobie szybko rozwijających się nowych technologii cyfrowych. Przeciwnie, pokazaliśmy, że możemy wydawać książki, komunikując się z Autorami jedynie za pomocą poczty elektronicznej - przykładem są pozycje Autorów z USA współpracujących z NASA, czy też wydawanie materiałów konferencji zagranicznych. Działając już od 18 lat możemy poszczycić się wydaniem ponad 300 książek z różnych dziedzin nauki, w tym: metalurgii, matematyki, geologii, informatyki, inżynierii materiałowej, ekonomii, czy medycyny oraz drukiem materiałów z ponad 30 konferencji naukowych.“ 15

- dr. inż. Marcin Środa

Wydawnictwo Naukowe Akapit jest instytucją z siedzibą w Krakowie i działa już ponad 20 lat. Tematyka publikacji koncentruje się wokół nauk technicznych, które są niszowe na dzisiejszym rynku wydawnictw. Wspomniany wyżej, nisko i srednionakładowy druk stał się specjalnością firmy dzięki specjalnej technologii, która pozwalała wydać książkę w ciągu paru tygodni. Przy takiej działalności identyfikacja firmy powinna jasno wskazywać na takie aspekty jak: • nowoczesność • techniczność • nowe technologie • specjalistyczność Co sugeruje w dniu dzisiejszym? Wydawnictwo można zanalizować tylko na podstawie trzech elementów: znaku graficznego, strony internetowej i okładek publikacji. Logo składa się z sygnetu przedstawiającego czarno-żółtą literę A (od słowa Akapit) z ostrym, czarnym cieniem. Sygnet opatrzony jest wyjustowaną typografią w kolorze żółtym. Pasy na sygnecie mają sugerować wersy i interlinię, jednak pomysł nie jest il. 75: Logo wydawnictwa Akapit występujące na różnych tłach. czytelny dla przeciętnego widza. Logo w takiej formie nie jest przystosowane do aplikacji na różne tła, rysunek litery i cienia jest poprowadzony niedbale, typografia nie jest wyrównana do siebie. Logo na pewno byłoby ciężkie do grawerowania lub do wykorzystania na grzbiecie książki. Zdecydowanie nie jest to znak przemyślany pod kątem użyteczności. Okładki czasopism i książek są wykonane w różnej stylistyce, raz wykorzystując fotografią, innym razem szkice lub ilustracje, jeszcze innym samą typografię. Nie posiadają wspólnego pierwiastka, który identyfikowałby je z wydawnictwem.

15 www.akapit.krakow.pl

il. 76: Okładki podręczników wydawnictwa Akapit

il. 77: Okładki książek wydawnictwa Akapit

Sama strona internetowa wprowadza dodatkowy, niebieski kolor. Na witrynie można dowiedzieć się jedynie o publikacjach wydawnictwa oraz przeczytać o samej instytucji. Dane są podane w sposób niedbały i nieczytelny, a także nieciekawy wizualnie. Strona nie wychodzi także naprzeciw nowym technologiom i ekranom o większej rozdzielczości, na których dużo przestrzeni jest niewykorzystanej. Strona nie jest także przystosowana do urządzeń mobilnych.

il. 78: Strona internetowa wydawnictwa Akapit

Przedstawiona całość wizualnie nie współgra z charakterem wydawnictwa, jest niepraktyczna, przestarzała, swoją formą nie nawiązuje do techniki ani do nauki. Samo logo nie wyszło poza stronę internetową, a spójność identyfikacji wizualnej wydawnictwa praktycznie nie istnieje.

6. Opis projektu Projektując graficzną oprawę wydawnictwa Akapit, należało się zastanowić głównie nad jej charakterem. Po dogłębnej analizie tematyki publikacji i technik druku, nasunął się jeden wniosek: logo jak i całą identyfikacja wizualna powinny sugerować przede wszystkim techniczność i nowoczesność instytucji, jednocześnie zachęcając do zapoznania się z ofertą większą grupę odbiorców, bardziej “wyczulonych” estetycznie.

6.1 Logo

Przy tworzeniu logo zdecydowałam się, aby sygnet ukazywał uproszczony symbol akapitu, nawiązując bezpośrednio do nazwy wydawnictwa. Na sygnet składają się trzy horyzontalnie ustawione belki, układające się w symbol akapitu poprzez wcięcie jednej z nich. Forma tworzy prosty, geometryczny kształt, który jest jasny w przekazie, ale nie zanadto dosłowny. Konstrukcja sygnetu oparta jest na proporcjach złotego podziału i liczbach Fibonacciego. Sygnet wpisany jest w prostokąt o bokach w proporcji 5:3. Taką samą proporcję można przypisać stosunkowi krótszej belki górnej do belki dłuższej. Proporcja ta wprowadza do znaku harmonię i porządek. Sama idea złotego podziału ma dużo wspólnego z matematyką, a wykreślony dzięki niej znak kojarzy się również z technicznością i nauką.

il. 79: Budowa i proporcje sygnetu

Budowa świadomie nawiązuje do praw przyjętych przy składaniu tekstu. Belki, sugerujące wersy tekstu, oddzielone są od siebie odstępami równej miary, które wynoszą dokładnie 25% wysokości belki, czyli dokładnie tyle, ile powinna wynosić interlinia dla wersu. Logo dobrze prezentuje się w wersji czarnobiałej, jednak aby dodać mu technicznego charakteru i wprowadzić kolor wiodący do identyfikacji, zdecydowałam się na użycie barwy niebieskiej o zmniejszonym nasyceniu. Zdefiniowany kolor w palecie CMYK: 70 45 41 27, w palecie RGB jest to: 77 102 112. Jest także dostępny w palecie Pantone jako 7545EC. Kolor dopełniający zdefiniowany jest jako CMYK 75 64 60 77, RGB 32 34 36 oraz Pantone 7547U. Znak występuje również w kontrze i w wersji czarnobiałej.

il. 80: logo wydawnictwa

Typografia do znaku została stworzona samodzielnie na bazie grubych linii ułożonych pod kątem prostym. Każda litera opiera się na prostokącie i posiada tę samą szerokość i wysokość. Typografia została też dostosowana do małych rozmiarów i zachowuje czytelność nawet przy jednym centymetrze szerokości. W wersji podstawowej napis znajduje się pod sygnetem i jest wyrównany do jego szerokości. Drugim wariantem znaku, używanym do specyficznych horyzontalnych układów, jest sygnet występujący po lewej stronie typografii, wynoszący ¾ jego wysokości.

Do logo powstała czternastostronicowa księga znaku, opisująca budowę, proporcje, warianty i kolorystykę znaku oraz typografię użytą w identyfikacji. 22

6.2 Zawartość identyfikacji

Identyfikacja wizualna, nie licząć logo, zawiera akcydensy biurowe, materiały promocyjne oraz specyfikację dotyczącą występowania znaku na publikacjach. Każda część tworzy spójną identyfikację poprzez zastosowanie tego samego koloru, typografii oraz materiałów. Do elementów identyfikacji wizualnej zostały użyte fotografie przepuszczone przez filtr w kolorze logo. Fotografie są zazwyczaj dobrane odpowiednio pod zastosowanie poszczególnych elementów. Dobrze współgrają z typografią i znakiem, które umieszczone na białej apli, tworzą prosty i ascetyczny projekt. Typografia wykorzystana w identyfikacji to Fabryka i Exo Light/Bold, techniczne fonty, które podkreślają charakter wydawnictwa. W ramach identyfikacji wewnątrz biura dla wydawnictwa Akapit, zaprojektowane zostały: wizytówki każdego z pracowników oraz ogólna wizytówka biurowa, papier firmowy, koperty DL, identyfikator pracownika, projekt pieczątki, płyta CD wraz z opakowaniem, koperta A4 na przesyłki, koperta A4 na przesyłki specjalne dla ważnych gości, samochód dostawczy oraz pudło dostawcze. Jeśli chodzi o materiały promocyjne, zaprojektowane zostały ulotki A3, składające się do formatu A6 z opisem najnowszych publikacji, katalog sezonowy A4, zakładka do książki, zaproszenie, długopisy, gumki, przypinki reklamowe, dwa plakaty A0, torby papierowe, pendrive’y oraz notatniki i kalendarze. Dodatkowo powstał pełny projekt strony internetowej, również w wersji mobilnej na smartfony i tablety.

6.3 Papeteria biurowa

Przy projektowaniu wizytówek skupiłam się na tym, co jest w nich najistotniejsze - przekazanie najważniejszych danych kontaktowych oraz skojarzenie osoby, do której mamy sprawę. Na rewersie każdej z wizytówek jest naniesione zdjęcie osoby, do której wizytówka należy. Ułatwia to rozpoznanie osoby, z którą miało się kontakt oraz charakter wizytówki staje się bardziej personalny. W papierze firmowym i kopercie DL zostały użyte zdjęcia ukazujące konstrukcję. Opakowanie na płytę CD posiada wycięty sygnet, przez który prześwituje płyta CD. Tematyka jej zdjęcia zależy od jej zawartości. Identyfikator wydawnictwa dla każdego z pracowników posiada duże, czarnobiałe zdjęcia z wtopionymi informacjami i kodem kreskowym. Zawieszony jest na pasku w kolorze logo. Kalendarze i notatniki przedstawiają pracującego człowieka, logo wytłoczone jest na środku okładki.

il. 81: Elementy papeterii biurowej

il. 82: Koperty A4

il. 83: Torby papierowe

il. 84: Pudło kartonowe na dostawę

Koperty na przesyłki podzieliłam na dwa rodzaje: pierwsza z nich, posiadająca zdjęcie przepuszczone niebieskim filtrem, jest dla przesyłek specjalnych - dla stałych klientów, partnerów, ważnych osób. Druga propozycja jest zrobiona czysto technicznie, posiada duży, czarny znak nałożony pieczęcią, co nadaje jej „magazynowy” wygląd. Taki sam projekt został wykorzystany do pudeł, które są dostarczane przy przesyłce i dostawie książek do magazynów. Opatrzone są również czarną taśmą.

6.4 Materiały reklamowe

Ulotka reklamowa, informująca o najnowszych publikacjach, została podzielona na pewne sekcje. Format A3 złożono czterokrotnie, aby uzyskać sześć sekcji formatu A6 i na nich umieścić informacje niczym na modułach. W odpowiednich sekcjach pojawiły się najnowsze książki, zapowiedzi, najbliższe wydarzenia, krótkie informacje o firmie oraz kontakt wraz z mapką. Projekt jest czytelny przy niekompletnym rozłożeniu w poziomie lub pionie.

il. 85: Materiały reklamowe

Kolejną ważną częścią materiałów reklamowych był katalog sezonowy w formiacie A4. Okładka przedstawia zdjęcie konstrukcyjne, co w połączeniu z krojem pisma Fabryka, poziomą linią oraz znakiem w prawym dolnym rogu, tworzy ascetyczną, geometryczną kompozycję. Każda strona katalogu została poświęcona jednej książce, czasem również promując autora. Torby promocyjne zostały zaprojektowane w taki sam sposób, jak koperty, tworząc dwa odrębne projekty, jednocześnie łącząc całą identyfikację ze sobą. Samochód dostawczy il. 86: Samochód dostawczy został zaprojektowany tak, aby zachować kolory znaku, sygnet wydawnictwa przeskalowałam na cały bok pojazdu pod kątem 60 stopni, tworząc tym samym dynamiczną grafikę, jednocześnie promującą znak.

il. 87: Plakaty promujące wydarzenia organizowane przez wydawnictwo

Ważną częścią każdej kampanii reklamowej są plakaty pojawiające się na citylightach. Zaprojektowałam dwa plakaty, które łączą w sobie przekaz dotyczący tematu promowanego na plakacie z promocją samej marki wydawnictwa dzięki fotomontazowi znaku z materiałem zdjęciowym.. Pierwszy z nich przedstawia wydarzenie „Czego nie dostrzegł Darwin?”, gdzie użyto zdjecia wtopionego w sygnet wydawnictwa. Przestrzen poza znakiem służy do zasłonięcia oczu tytułowego Charlesa Darwina. Ten sam motyw jest wykorzystany na zaproszeniu do wydarzenia o tej samej nazwie. Drugi z nich, promujący debatę „Naukowe czynniki w agrokulturze” ukazuje znak, który jednocześnie tworzy trzy uprawy na polach.

6.5 Publikacje

W okładkach książek, które zaprojektowałam, również zastosowałam materiał zdjęciowy. Ze względu na odrębny charakter każdej książki, nie można utrzymać ich wszystkich w jednym kolorze przypisanym wydawnictwu. Mimo oczywistych różnic, tworzą rozpoznawalną całość.

il. 88: Okładki książek

Logo na grzbiecie składa się z sygnetu i typografii przy grzbietach o grubości powyżej 15 mm. Przy grzbietach cienszych niż 15 mm zaleca się usunięcie typografii i pozostawienie samego sygnetu. Znak, w zależnośći od koloru grzbietu, może być czarny lub biały. Ważne, aby zachował swoją czytelność. Przy białych grzbietach, najlepiej użyć kolorów zdefiniowanych dla znaku lub – jeśli charakter książki tego wymaga – koloru czarnego.

il. 89: Logo wydawnictwa na grzbiecie.

6.6 Strona internetowa

Przy projektowaniu witryny internetowej, przyjrzałam się informacjom, które są najważniejsze przy małym wydawnictwie. Zdecydowałam się podzielić stronę na publikacje (książki, czasopisma i podręczniki), informacje o autorach, wydawnictwie oraz podstronę kontaktową, ponieważ uznałam te działy za najbardziej potrzebne. Dodatkowo na stronie umieściłam podmenu z działami Współpraca, Reklama i Regulamin sklepu. Oprócz tego, na stronie znajduje się wyszukiwarka oraz link do Facebooka. Na stronie głównej zaprojektowana jest karuzela, która przedstawia najnowsze publikacje dostępne na stronie.W dolnej części ekranu można przeglądać najnowsze wydarzenia, premiery i zapowiedzi. Zostały stworzone również podstrony dla sklepu internetowego oraz podglądu książki. Projekt został dostosowany do trzech urządzeń: przeglądarek na monitorach, tabletach i komórkach.

il. 90: Zrzuty ekranu strony www

il. 91: Zrzuty ekrany strony www na urządzeniu mobilnym

Podsumowanie Projekt dał mi pretekst do zbadania dość specyficznego rynku jakim jest wydawnictwo naukowe. Niestety wśród wielu instytucji tego typu, Polski rynek od strony wizualnej wygląda bardzo ubogo - bardzo mała ilość wydawnictw ma dobrze zaprojektowane logo, nie mówiąc już o profesjonalnie opracowanej identyfikacji wizualnej. Tym bardziej zmobilizowało mnie to próby podjęcia takiego temat. Gdy poszerzy się pole poszukiwań do wydawnictw prowadzonych za granicą, dostrzega się zupełnie inne podejście - traktowanie wydawnictwa jako solidnej marki. Najświeższe i najlepiej poprowadzone identyfikacje omówiłam przy okazji dzielenia się swoimi inspiracjami. Przy okazji projektowania dyplomu musiałam zbadać także czym jest wydawnictwo oraz jakimi prawami rządzi się przy promocji własnej marki. Na przykładzie prac omówiłam niezbędne elementy identyfikacji przykładowego wydawnictwa oraz wybrałam najbardziej efektywne rozwiązania z tych panujących na rynku. Przy okazji poznałam również pewne zasady, które obowiązują w tej branży m.in uniwersalne logo, które dobrze wygląda w małych i dużych rozmiarach, na ekranie urządzeń mobilnych i na grzbiecie książki oraz o materiałach reklamowych, które najlepiej sprawdzają się do promocji tego typu instytucji. Swoim projektem próbowałam uczulić projektowe myślenie w tym sektorze, który tak mało uwagi zwraca na dobry projekt i promocję własnej oferty. Starałam się, aby cała identyfikacja była spójna, utrzymana w nowoczesnym i technicznym klimacie. Wydawnictwo Akapit, na tle innych wydawnictw, mogłoby pochwalić się poprowadzoną od początku do końca spójną wizją firmy i projektów. Mam nadzieję, że moja praca rozjaśni trochę temat związany z projektowaniem dla wydawnictw oraz zachęci do myślenia, że każda instytucja wymaga spójnej identyfikacji wizualnej i jasnego przekazu od początku kreowania swojego wizerunku.

Źródła Czym jest wydawnictwo? 1. http://pl.wikipedia.org/wiki/Wydawca 2. http://en.wikipedia.org/wiki/Aldus_Manutius 3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Wydawnictwo_%28publikacja%29 4. http://www.progress.plantprotection.pl/pliki/wskazowki.pdf Elementy identyfikacji wizualnej 5. Jerzy Altkorn, Strategia marki Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1999, ISBN: 83-208-1170-8 6. http://e-alw.com/faq1.html 7. http://www.creologo.pl/projektowanie-logo/logo-znak-firmowy.php 8. http://www.progress.plantprotection.pl/pliki/wskazowki.pdf 9. http://www.creologo.pl/projektowanie-logo/logo-znak-firmowy.php Inspiracje 10. Katalog „The MIT celebrating 50 years” 11. http://mitpress.mit.edu/ 12. http://designhistorymashup.blogspot.com/2009/09/muriel-cooper.html 13. http://en.wikipedia.org/wiki/MIT_Press 14. http://museum.mit.edu/nom150/entries/1299 15. http://en.wikipedia.org/wiki/I_Ching#Trigrams 16. http://en.wikipedia.org/wiki/Muriel_Cooper 17. http://museum.mit.edu/nom150/entries/1206 18. http://web.mit.edu/museum/exhibitions/casey.html 19. http://grainedit.com/2008/03/25/30-years-of-jacqueline-s-casey-posters/ 20. http://en.wikipedia.org/wiki/Princeton_University_Press 21. http://www.cgstudionyc.com/identities/princeton-u-press 22. http://www.identityworks.com/tools/PrUnivPress.pdf 23. http://www.designersandbooks.com/blog/new-look-harvard-university-press-qa-sagi-haviv-and-tim-jones 24. http://www.cgstudionyc.com/identities/harvard-u-press 25. http://www.designersandbooks.com/blog/new-look-harvard-university-press-qa-sagi-haviv-and-tim-jones 26. http://www.designboom.com/design/chermayeff-geismar-harvard-university-press-logo/ Opis wydawnictwa akapit: 27. http://akapit.krakow.pl/

Spis ilustracji il. 1: Znak Aldusa Manutiusa, źródło: http://www.ilab.org/ il. 2: Podgląd wydania „Gazety Bankowej” na iPada źródło: http://optizenlabs.com/ il. 3: Logo firmy Target, naniesione informacje: projektu własnego. Źródło: http://instinctmagazine.com/ il. 4, 5, 6: zdjęcia własne il. 7: Przykłady okładek Michała Batorego stworzone dla wydawnictwa Drzewo Babel, źródło: http://www.michalbatory.com/ il. 8: Przykłady okładek dla serii wydawniczej Klasycy Kryminału: Agatha Christie, Wydawnictwo Dolnośląskie. Źródło: http://www.empik.com/ il. 9: Witryna internetowa wydawnictwa naukowego MIT Press, źródło: http://mitpress.mit.edu il. 10: Witryna internetowa wydawnictwa naukowego Springer, źródło: http://www.springer.com/ il. 11: Witryna internetowa wydawnictwa naukowego PWN, źródło: http://www.pwn.pl/ il. 12: Logo wydawnictwa Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej. źródło: http://www.wsb.edu.pl/index.php?idg=wyd il. 13: Logo wydawnictwa naukowego Wydziału Nauk Społecznych. źródło: https://wns.amu.edu.pl/ il. 14, 20: Logo Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Szczecińskiego. Źródło: http://www.us.szc.pl/main.php/wydawnictwo il. 15: Logo wydawnictwa naukowego US. Źródło: http://forumakademickie.pl il. 16: Logo wydawnictwa naukowego Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Źródło: http://www.wydawnictwoup.pl/ il. 17: Logo wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Śląskiego. Źródło: https://wydawnictwo.us.edu.pl/ il. 18: Logo wydawnictwa naukowego Uniwersytetu Papierskiego im. Jana Pawła II w Krakowie. Źródło: http://upjp2.edu.pl il. 19: Logo wydawnictwa Dolnośląskiej Szkoły Wyższej http://www.wydawnictwo.dsw.edu.pl/ il. 21: Logo wydawnictwa naukowego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Źródło: http://www.press.amu.edu.pl/ il. 22: Logo wydawnictwa Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Źródło: http://www.wydawnictwo.ue.wroc.pl/ il. 23: Banner ze strony wydawnictwa naukowego Akademii Pomorskiej w Słupsku. Źródło: http://www.wydawnictwo-apsl.pl/ il. 24: Banner i logo ze strony Wrocławskiego Wydawnictwa Naukowego Atla2. Źródło: http://www.atla2.com.pl/ il. 25: Banner ze strony wydawnictwa naukowego Bogucki. Źródło: http://www.bogucki.com.pl/ il. 26: Logo wydawnictwa naukowego Nomos. Źródło: http://www.nomos.pl/ il. 27: Logo wydawnictwa Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Łodzi, wariacja logo uczelni. Źródło: http://www.wydawnictwo.wsp.lodz.pl/ il. 28: Logo wydawnictwa naukowego Ibidem. Źródło: http://www.ibidem.com.pl/ il. 29: Logo wydawnictwa naukowego Adam Marszałek. Źródło: http://www.marszalek.com.pl il. 30: Logo wydawnictwa naukowego Śląsk. Źródło: http://www.slaskwn.com.pl/ il. 31: Logo wydawnictwa naukoewgo Impuls. Źródło: http://www.impulsoficyna.com.pl/ il. 32: Logo wydawnictwa naukowego Scholar. Źródło: http://scholar.com.pl/ il. 33: Logo wydawnictwa naukowego Askon. Źródło: http://www.askon.waw.pl/ il. 34: Stare logo Wydawnictwa Naukowego PWN. Źródło: http://www.targi.krakow.pl/ il. 35: Nowe logo Wydawnictwa Naukowego PWN. Źródło: http://konferencjamui.wordpress.com/partnerzy/ il. 36: Stoisko Wydawnictwa Naukowego PWN. Źródło: http://www.azymut.pl/pl/Aktualnosci il. 37: Logo wydawnictwa naukowego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (UMK) il. 38: Ulotki i katalogi na stoisku wydawnictwa naukowego UMK il. 39: Identyfikacja wizualna autorstwa Andrzeja Ludwika Włoszczyńskiego. Źródło: http://www.alw.pl/ il. 40: Okładka książki „Czas na geografię. Klasa 1” wydawnictwa Szkolnego PWN. Autorzy: Barbara Lenartowicz, Marcin Wójcik; ISBN: 9788326211805. Źródło: http://www.wszpwn.com.pl il. 41: Logo wydawnictwa naukowego Katedra. Źródło: http://wnkatedra.pl/ il. 42: Logo wydawnictwa naukowego Semper. Źródło: http://semper.pl/ il. 43: Logo wydawnictwa Libron. Źródło: http://libron.pl/ il. 44: Okładki książek: „Media, wersja beta” Mirosława Filiciaka (ISBN 978-83-63434-09-0) oraz „Książka jako towar” Marcina Rychlewskiego (ISBN 978-8363434-11-3). Źródło: http://wnkatedra.pl/ il. 45: Fotografia Muriel Cooper. Źródlo: http://museum.mit.edu/ il. 46: Logo MIT Press zaprojektowane przez Muriel Cooper. Źródło: http://mitpress.mit.edu il. 47: Fotografia Jacqueline Casey. Źródło: http://museum.mit.edu/ il. 48, 49: Fotografie archiwalne MIT Press, Źródło: katalog „The MIT Press celebrating 50 years” il. 50: Plakaty aurostwa Jacqueline Casey. Źródło: Posters: Jacqueline Casey – 30 years of design at MIT il. 51: Okładki ksiązek autorstwa Muriel Cooper. Źródło: http://www.aiga.org/medalist-murielcooper/ il. 52-55: Materiały reklamowe wydawnictwa MIT, Źródło: www.facebook.com/mitpress il. 56: Okładki książek zaprojektowanych w latach 60., Źródło: katalog „The MIT Press celebrating 50 years”, str. 17 il. 57: Okładki książek zaprojektowanych po 2000. roku., Źródło: katalog „The MIT Press celebrating 50 years”, str. 23 il. 58: Warianty sygnetu Princeton University Press. Źródło: księga znaku wydawnictwa dostępna na http://www.identityworks.com/tools/PrUnivPress.pdf il. 59: Trzy warianty logo Princeton University Press. Źródło: księga znaku wydawnictwa dostępna na http://www.identityworks.com/tools/PrUnivPress.pdf il. 60-63: Materiały reklamowe wydawnictwa Princeton University Press. Źródło: https://www.facebook.com/PrincetonUniversityPress il. 64: Selekcja znaków graficznych dla wydawnictwa Harvard University Press powstałch w latach 1922-1960. Źródło: http://www.designersandbooks.com il. 65: Porównanie starego i nowego znaku graficznego Harvard University Press. Źródło: http://www.cgstudionyc.com il. 66, 67, 68, 70, 71, 72, 73: Elementy identyfikacji wizualnej Harvard University Press. Źródło: http://www.behance.net/gallery/Harvard-University-Press/9762507 il. 69: Strona tytułowa jednej z książek wydawnictwa Harvard University Press. Źródło: http://www.designersandbooks.com il. 72: Elegancka broszka do garnituru z sygnetem Harvard University Press. Źródło: http://notmyvirginears.com/ il. 73: Strona tytułowa z logo HUP widoczna na tablecie. Źródło: http://www.hup.harvard.edu il. 74: Strona internetowa na urządzeniu mobilnym. Źródło: http://www.hup.harvard.edu il. 75: Logo wydawnictwa Akapit. Źródło: http://akapit.krakow.pl il. 76: Okładki czasopism z wydawnictwa Akapit. Źródło: http://akapit.krakow.pl il. 77: Okładki książek z wydawnictwa Akapit. Źródło: http://akapit.krakow.pl il. 78: Strona internetowa wydawnictwa Akapit. Źródło: http://akapit.krakow.pl il. 79-91: Fragmenty praktycznej pracy licencjackiej. Źródło: zbiór własny