WHO-APO's Myanmar Policy Note Series (Burmese translation)

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈလူတိုင္း လက္လွမ္းမီရရွိေရးရွိေရးသို႕ဦးတည္ ေလွ်ာက္လွမ္းရာတြင္ျမန္မာနိုင္ငံရင္ဆိုင္ ေနရေသာ စိန္ေခၚမႈမ်ား မူ၀ါဒမွတ္စု -၁

။ကူးေျပာင္းဆဲျမန္မာ့က်န္းမာေရးစနစ္မူ၀ါဒမွတ္စုတြဲမ်ား က်န္းမာေရးစနစ္နွင့္မူ၀ါဒမ်ားအေပၚအာရွနွင့္ပစိဖိတ္ေဒသအကဲခတ္အဖြဲ႕

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

A

WPR/2015/DHS/001 Š World Health Organization (on behalf of the Asia Pacific Observatory on Health Systems and Policies) All rights reserved.

PHOTO: Nicholas Rikker and onetwodream.wordpress.com

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈလူတိုင္း လက္လွမ္းမီရရွိေရးရွိေရးသို႕ဦးတည္ ေလွ်ာက္လွမ္းရာတြင္ျမန္မာနိုင္ငံရင္ဆိုင္ ေနရေသာ စိန္ေခၚမႈမ်ား မူ၀ါဒမွတ္စု -၁

။ကူးေျပာင္းဆဲျမန္မာ့က်န္းမာေရးစနစ္မူ၀ါဒမွတ္စုတြဲမ်ား က်န္းမာေရးစနစ္နွင့္မူ၀ါဒမ်ားအေပၚအာရွနွင့္ပစိဖိတ္ေဒသအကဲခတ္အဖြဲ႕

ေက်းဇူးတင္လႊာ ျမန္မာမူ၀ါဒစာစုမ်ားသည္

၂၀၁၄ခုနွစ္က ပံုနွိပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့သည့္အသြင္ကူးေျပာင္းဆဲျမန္မာ့

က်န္းမာေရးစနစ္ျပန္လည္သံုးသပ္ခ်က္(အာရွ ပစိဖိတ္အကဲခတ္အဖြဲ႕၏ websitehttp://www.wpro.who.int/asia_pacific_observatory/en/တြင္ရွိပါသည္။) အေပၚအေျခခံထားပါသည္။ ဤမူ၀ါဒ စာစုမ်ားေပၚေပါက္လာေအာင္သြယ္၀ိုက္ အက်ိဳးျပဳခဲ့သည့္အဆိုပါသံုးသပ္ခ်က္ျပဳစုခဲ့သူမ်ားကို ေက်းဇူး တင္ပါသည္။ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ျမန္မာနိုင္ငံမွ Jorge Luna နွင့္ Alaka Singh၊ ကမၻာ့ဘဏ္၊ ျမန္မာမွ နွင္းနွင္းပိုင္၊ DFID၊ျမန္မာမွ Billy Stewart တို႕က ဤမူ၀ါဒစာစုမ်ား အေပၚေ၀ဖန္ သံုးသပ္ အၾကံျပဳခဲ့ၾကပါသည္။ ထိုင္းနိုင္ငံ IHPPမွ Viroj Tangcharoensathien ကနည္းစနစ္ဆိုင္ရာပံ့ပိုးခဲ့ကာ APO အတြင္းေရးမွဴးအဖြဲ႕မွ Dale Huntington ကစီမံတည္းျဖတ္ခဲ့ ပါသည္။ ဤစာစုမ်ားျပဳစုျခင္းနွင့္ ပံုနွိပ္ထုတ္ေ၀ျခင္းတို႕အတြက္ေငြေၾကးပ့ံပိုးခဲ့သည့္ 3MDG Fund ကိုလည္းေက်းဇူးတင္ပါသည္။

ျပဳစုသူမ်ား ဖုန္းျမင့္- ဒုတိယညႊန္ၾကားမွဴးခ်ဳပ္(အျငိမ္းစား)၊က်န္းမာေရးစီမံကိန္းဦးစီးဌာန၊ က်န္းမာေရး ၀န္ၾကီးဌာန၊ ေနျပည္ေတာ္၊ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာနိုင္ငံ သန္းထြန္းစိန္- ညႊန္ၾကားေရးမွဴး၊ လူမႈေရး-ေဆးသုေတသန (အျငိမ္းစား)၊ ေဆးသုေတသနဦးစီးဌာန (ေအာက္ျမန္မာျပည္)၊ က်န္းမာေရး၀န္ၾကီးဌာန၊ေနျပည္ေတာ္၊ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ပါေမာကၡ/သင္ၾကားေရး အဖြဲ႕၊ ျပည္သူ႕က်န္းမာေရးတကၠသိုလ္၊ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာနိုင္ငံ Andrew Cassels, Senior Fellow, Global Health Programme, Graduate Institute of International and Development Studies, Geneva, Switzerland ၂

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

မူ၀ါဒမွတ္စု -၁

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈလူတိုင္းလက္လွမ္းမီရရွိေရးရွိေရးသို႕ဦးတည္ ေလွ်ာက္လွမ္းရာတြင္ျမန္မာနိုင္ငံရင္ဆိုင္ ေနရေသာ စိန္ေခၚမႈမ်ား ခရစ္ နွ စ္ ၂၀၃၀ တြ င္ က်န္း မာေရးေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ ကို လူ တို င္း လက္ လွ မ္း မီ ရရွိေ စရမည္ ဟု ျပည္ေ ထာင္ စု သမၼ တျမန္ မာနို င္ ငံ အ စိုး ရကသႏၷိ ႒ာန္ ခ်ဆံုးျဖတ္ ထားျပီးျဖစ္ ပါသည္ ။ ဆို လို ရ င္း မွာ

လာမည့္

၁၅

ကာ ကြ ယ္ေ ရး နွ င့္ ကု သေ ရး

နွ စ္ တြ င္း

နို င္ ငံ တ စ္ ၀ွ မ္း လံုး ရွိ

နွ စ္ ရ ပ္ စ လံုး

လက္ေ တြ ႕ အားျဖင့္

ျပည္ သူ လူ ထု အားလံုး

အ က်ံဳး ၀ င္ သ ည့္ က် န္း မာေ ရး

ယင္း ဆံုးျဖတ္ ခ်က္ ၄င္း တို ႕ လို အ ပ္ သ ည့္

ေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ မ်ား ကို

လက္ လွ မ္း မီေ စေရးနွ င့္ ထို သို ႕ လက္ လွ မ္း မီ ရရွိေ ရးအတြ က္ ေငြေ ၾကးအခက္ အ ခဲ လ ည္း မရွိေ စရန္ျ ဖစ္ ပါသည္ ။ ဤသို ႕ ၾကီး မားသည့္ ရ ည္ မွ န္း ခ်က္ သ ည္ ပ င္ ကို အားျဖင့္ လို လားအပ္ သ ည့္ ရ လဒ္ တ စ္ ခုျ ဖစ္ ပါသည္ ။

ထို န ည္း တူ

ဤရည္ မွ န္း ခ်က္ သ ည္ျ ပည္ သူ လူ ထု ဗ ဟိုျ ပဳသည့္ ဖြံ ႕ျဖိဳးတိုး တက္ မႈ ရ ရွိေ စေရးအတြ က္ န ည္း လမ္း တစ္ ရ ပ္ လ ည္းျဖစ္ ပါသည္။ ဤမူ ၀ါဒမွ တ္ စု သ ည္ မူ ၀ါဒမွ တ္ စု ( ၄)ခု ထဲ မွ ပ ထမတစ္ ခုျ ဖစ္ ပါသည္ ။ ဤမူ ၀ါဒမွ တ္ စု က

က်န္း မာေရးေစာင့္ေ ရွာ က္

မႈ​ႈကိုလူတိုင္းလက္လွမ္းမီရရွိေစရန္ဦးတည္ေလွ်ာက္လွမ္းေနရာတြင္ျဖတ္ေက်ာ္ရမည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားကိုျခံဳငံုေဖာ္ ျပ ထားကာယင္း စိ န္ေ ခၚမႈ မ်ားကို မ ည္ သို ႕ေျဖရွ င္း နို င္ သ ည္ ကို လ ည္း အၾကံဳျပဳထားပါသည္ ။ အထူး ကိ စ ၥ ရ ပ္ ( ၃)ခု ကို အေသးစိ တ္ စူး စမ္း မႈျ ပဳလု ပ္ ထားပါသည္ ။

က်န္ မူ ၀ါဒမွ တ္ စု မ်ားက

လူ တို င္း လက္ လွ မ္း မီေ သာက်န္း မာေရးေစာင့္

ေရွာ က္ မႈ က အားလံုး အတြ က္ မ ည္ သို ႕ ပို မို္ မွ် တမႈ ရွိ္ေ စမည္ ျမိဳ ႕နယ္ က်န္း မာေရးေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ စ နစ္

ကို တိုး တက္

အားေကာင္​္းေအာင္ေ ဆာင္ ရြ က္ျ ခင္း နွ င့္ က်န္း မာေရးေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈေ ၾကာင့္ေ ငြေ ၾကးခၽြ တ္ျ ခံဳ က်မႈ

အႏၱ ရာယ္

မွ ကာကြ ယ္ မႈ အ စီ အ စဥ္ မ်ားကို တိုး ခ်ဲ ႕ေဆာင္ ရြ က္ျ ခင္း တို ႕ က

က်န္း မာေရးေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ လူ တို င္း

လက္ လွ မ္း မီ

ရရွိရန္ မည္သို႕အေထာက္အကူျပဳမည္ဆိုျခင္းတို႕ျဖစ္ပါသည္။

၁။စိန္ေခၚမႈမ်ား လူ တို င္း လက္ လွ မ္း မီေ သာက်န္း မာေရးေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ ဆိုေ သာၾကီး မားသည့္ ရ ည္ မွ န္း ခ်က္ျ ပည့္ မီ ရ ရွိ ရ န္

အေျခခံ

က်သည့္စိန္ေခၚမႈနွစ္ရပ္ကိုေျဖရွင္းရပါမည္။

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

၃

က်န္းမာေရးကိုဦးစားေပးမႈနည္းပါးေနျခင္း က် န္း မာေ ရး အ တြ က္ ရွ င္း လ င္း ထ င္ ရွား သ ည့္ ဦးေ ဆာ င္ လ မ္းျ ပ မႈ လုိ အ ပ္ေ န ပါ သ ည္ ။

အ မ်ိဳး သား က် န္း မာ

ေရး မူ ၀ါ ဒ ( ၁ ၉ ၉ ၃ ) နွ င့္ ၂ ၀ ၀ ၀ - ၂ ၀ ၁ ၆ ခု နွ စ္ မ်ား အ တြ က္ေ ရး ဆြဲ အေ ကာ င္ အ ထ ည္ေ ဖာ္ ခဲ့ သ ည့္ က် န္း မာေ ရး စီ မံ ကိ န္း မ်ား တြ င္

လႊ မ္းျ ခံဳ ဆ က္ စ ပ္ သ ည့္

က် န္း မာေ ရးေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ လူ တို င္​္း လ က္ လွ မ္း မီေ ရး ကိုိ

အ မ်ိဳး သား

ပ င္ မ ရ ည္ မွ န္း ခ် က္ ပ န္း တို င္

အျ ဖ စ္

ထ ည့္ သြ င္းေ ဖာ္ျ ပ ထားေ သာ္ လ ည္း လ က္ေ တြ ႕

တြ င္ လူ မႈေ ရး နွ င့္ လူ သား ဖြ ႕ံျ ဖိဳး တိုး တ က္ မႈ ထ က္ နို င္ ငံေ ရးႏွ င့္ စီး ပြားေ ရး တ ည္ျ ငိ မ္ မႈ ကို

ဦး စားေ ပး လ် က္ ရွိေ န

ျခ င္း သာေ တြ ႕ ရွိ ရ ပါ သ ည္ ။ က် န္း မာေ ရး အ သံုး စ ရိ တ္ ခြဲေ ၀ ခ် ထား မႈ မ လံုေ လာ က္ သျ ဖ င့္

အား လံုး အ တြ က္

က် န္း မာေ ရး နွ င့္ေ ငြေ ၾ ကး အ ကာ အ ကြ ယ္ေ ပးေ ရး ဆို သ ည့္ေ တြးေ ခ ၚ ၾ ကံ ဆ မႈ မ်ား သ ည္ လ က္ေ တြ ႕ အျ ဖ စ္ အ ေကာ င္ အ ထ ည္ေ ပ ၚ လာျ ခ င္း မ ရွိေ တာ့ ပါ ။

အ စိုး ရ အေ နျ ဖ င့္ က် န္း မာေ ရး ဆို သ ည္ မွာ က် န္း မာေ ရး ၀ န္ ၾ ကီး

ဌာ န ၏ အ ဓိ က တာ ၀ န္ ဟု မွ တ္ ယူ ထား သ လုိ က် န္း မာေ ရး အေ ပ ၚ အ က်ိဳး သ က္ေ ရာ က္ မႈ ရွိ သ ည့္

လု ပ္ င န္း မ်ား

ေဆာ င္ ရြ က္ေ နေ သာ က် န္ အ စိုး ရ ဌာ န မ်ား က လ ည္း ၄ င္း တို ႕ ဌာ န မ်ား ၏ ဦး တ ည္ လ မ္း စ ဥ္ မ်ား အေ ပ ၚ က် န္း မာ ေရး က လ ည္း အေ ရး ပါ ဆ က္ႏြ ယ္ မႈ ရွိေ နျ ခ င္း ကို ရလဒ္ မွာ ရည္ မွ န္း ခ်က္ ပ န္း တို င္ မ်ား၊

သိျ မ င္ နို င္ ရ န္ လို အ ပ္ေ န ပါေ သး သ ည္ ။

ယင္း တို ႕ ကိုျ ပည့္ မီေ စေရးအတြ က္

ထိေ ရာ က္ စြာ အေ ကာ င္ အ ထ ည္ေ ဖာ္ နို င္ေ ရး အ တြ က္ လို အ ပ္ သ ည့္

အျ ပီး သ တ္

လို အ ပ္ မ ည့္ ရ န္ ပံုေ ငြ

နွ င့္

အ က်ိဳး တူ ပူးေ ပါ င္းေ ဆာ င္ ရြ က္ မႈ မ်ား

အၾကားသိသာ စြာကြာဟ ေနမႈမ်ား ပင္ျဖစ္ပါ သည္။

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ေကာင္းမြန္စြာေဆာင္ရြက္ေပးနိုင္မႈမရွိျခင္း အျ ခား စိ န္ေ ခ ၚ မႈ အ စု တို ႕ မွာေ ဖာ္ျ ပျ ပီး ခဲ့ သ ည့္ စိ န္ေ ခ ၚ မႈ နွ င့္ ဆ က္ႏြ ယ္ မႈ ရွိေ သာ္ လ ည္း ပို မို ပ တ္ သ က္ေ န ပါ သ ည္ ။ အ စိုး ရ က ခြဲေ ၀ ခ် ထားေ ပး သ ည့္

က် န္း မာေ ရး အ သံုး စ ရိ တ္ လံုေ လာ က္ မႈ မ ရွိ ဆို

ျခ င္း က လူ အ မ်ား အျ ပား ၄ င္း တို ႕ လို အ ပ္ သ ည့္ က် န္း မာေ ရးေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ ကို

လ က္ လွ မ္း မ မီျ ခ င္း ဆို သ ည့္

အ ဓိ ပ ၸါ ယ္ သာျ ဖ စ္ ပါ သ ည္ ။ ၄ င္း အေျ ခ အေ န ကိုျ ဖ စ္ေ ပ ၚေ စ သ ည့္ အေ ၾ ကာ င္း မ်ား စြာ ရွိျ ပီး

၄

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

က် န္း မာေ ရး စ န စ္ နွ င့္

အ ဆို ပါ အေ ၾ ကာ ငး္

မ်ား

ေ ပါ င္း ဆံု ကာ

စိ န္ေ ခ ၚ မႈ သံ သ ရာ လ ည္ေ န ပါေ တာ့ သ ည္ ။

(ေဆးရံု နွ င့္ေ ဆးခန္း မ်ား)ယို ယြ င္း

လာျခင္း က

အ ဓိ က လို အ ပ္ သ ည့္ေ ဆး ၀ါး နွ င့္ ပ စ ၥ ည္း မ်ား အေျ ခ အေ န ကို ပို မို ဆိုး ရြား လာေ စ ကာ တာ ၀ န္ ခြဲေ ၀ ခ် ထား မႈ

ေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ အ ဆင့္ အ တန္း ကို

က်န္း မာေရးေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ ခံ ယူ ရ န္ ကို ယ္ ပို င္ေ ငြေ ၾကးျဖင့္ ထ က္ ပို မို သံုး စြဲေ န ရျ ခ င္း တို ႕ က

မ လံုေ လာ က္ျ ခ င္း ဘူးေ လး ရာ

က

အ ဆို ပါ

နွ င့္ေ ဒ သ အ လုိ က္ ဖ ရံု ဆ င့္ေ စ ပါ သ ည္ ။

အိ တ္ စို က္ သံုး စြဲေ နရဆဲျ ဖစ္ျ ခင္း

က်န္း မာေရး

ႏြ မ္း ပါး သူ မ်ား အ တြ က္ အ ဟ န္ ႕ အ တားျ ဖ စ္ေ စျ ခ င္း သို ႕ မ ဟု တ္ တ တ္ နို င္ စြ မ္း အေျ ခ အေ န အ ရ ပ္ ရ ပ္ အေ ပ ၚ

ယင္း အေျခအေနအရပ္ ရ ပ္ တုိ ႕ ၏ေပါင္း ခ်ဳပ္ ရ လဒ္ အျဖစ္ က ႑ နွ င့္

က်ဆင္းေစပါသည္ ။

ျ ပ တ္ လ တ္ မႈ မ ရွိ လံုေ လာ က္ စြာ မ ရ ရွိျ ခ င္း

က် န္း မာေ ရး ၀ န္ ထ မ္း

ေ လွ်ာ္ က န္ သ င့္ျ မ တ္ မႈ မ ရွိျ ခ င္း က

ေစာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ ခံ ယူ ရာ တြ င္

က် န္း မာေ ရး အေျ ခ ခံ အေ ဆာ က္ အ ဦ

ထ ပ္ ဆ င့္ ဆိုး ရြား မႈျ ဖ စ္ေ စ ပါ သ ည္ ။

လူ ထု ယံု ၾ ကည္ ကိုး စားမႈ န ည္း ပါးသည့္

အစိုး ရ

အ ရ ည္ အေ သြး မျ ပ ည့္ ၀ သ ည့္ေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ ကို အ ဆ မ်ား စြာျ မ င့္ မားေ သာေ စ်း နွဳ န္းျ ဖ င့္ေ ဆာ င္

ရြ က္ေ ပးေ လ့ ရွိ သ ည့္

ပု ဂၢ လိ က က ႑ တို ႕ျ ဖ စ္ေ ပ ၚ လာ ပါေ တာ့ သ ည္ ။

ဤ စိ န္ေ ခ ၚ မႈ သံ သ ရာ စ က္ ၀ို င္း ကို

ျဖတ္ေတာက္ရန္အတြက္ ကိစၥရပ္ မ်ားစြာကိုဦးတည္ ရင္ဆိုင္ေဆာင္ရြက္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ .

၂။ သိရွိထားသည္႕ အခ်က္မ်ား ျပဆိုခဲ့ျပီးေသာစိန္ေခၚမႈမ်ား၏အတုိင္းအတာကိုေဖာ္ျပသည့္သာဓကမ်ားစြာရွိပါသည္။ • ပ ဏာ မေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ မ်ား ထ က္ေ ဆး ရံု တ က္ေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ မ်ား က အ သာ စီး ရေ နျ ခ င္း ။ ပ ဏာ မေ စာ င့္ ေရွာ က္ မႈ လု ပ္ င န္း မ်ားကို ဦး စြာ အစပ်ိဳးေဆာင္ ရြ က္ ခဲ့ သ ည့္ အ န က္ မွ တ စ္ နို င္ ငံျ ဖ စ္ေ သာ္​္ လ ည္း

အေရွ ႕ေတာင္ အာရွေ ဒသ

ဆို င္ ရာနို င္ ငံ မ်ား

ျ မ န္ မာ နိဳ င္ ငံ တြ င္ က် န္း မာေ ရး လူ ႕ စြ မ္း အား စု မ်ား

ေ လ့ က် င့္

ေမြး ထု တ္ျ ခင္း နွ င့္ က်န္း မာေရးအေျခခံ အေဆာက္ အ ဦမ်ားေဆာက္ လု ပ္ ရာတြ င္ ပဏာမေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ အ ဆ င့္ ၊

လူ ထု အ ဆ င့္ နွ င့္ေ လွ်ာ္ ညီ သ ည့္ က် န္း မာေ ရး ၀ န္ ထ မ္း မ်ား ထ က္ ဆ ရာ ၀ န္ နွ င့္ သူ နာျ ပဳ မ်ား ၊

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

၅

ေဆး ရံု မ်ား ကို သာ ပုိ မို အာ ရံု စို က္ေ န မႈ မ်ား ရွိေ န ပါ သ ည္ ။ မ်ား က စ ၍ တို က္ န ယ္ေ ဆး ရံု ၊ ေစာ င့္ေ ရွာ က္ေ ရး ဌာ န မ်ား နွ င့္

သာ ဓ က အားျ ဖ င့္ ၁ ၉ ၈ ၀

ေ နွာ င္း ပို င္း ကာ လ

ေ က်း လ က္ က် န္း မာေ ရး ဌာ န မ်ား ၊ မိ ခ င္ နွ င့္ ကေ လး က် န္း မာေ ရး ေ က်ာ င္း က် န္း မာေ ရး ဌာ န မ်ား

မ်ား စြာ တိုး တ က္ေျ ပာ င္း လဲ မႈ မ ရွိ ခဲ့ ပါ ။

အ မ်ိဳး သား က် န္း မာေ ရး အ သံုး စ ရိ တ္ အ စီ ရ င္ ခံ စာ မ်ား အ ရ လ ည္း

အ စိုး ရ က် န္း မာေ ရး အ သံုး စ ရိ တ္ မ်ား

သ ည္

ဆ င္း ရဲႏြ မ္း ပါးေ သာေ က်း လ က္ လူ ထု

လ က္ လွ မ္း မီ မႈ န ည္း ပါး သ ည့္ျ မိဳ ႕ ၾ ကီးျ ပ ၾ ကီး မ်ား ရွိ

အထူးကုေဆးရံုၾကီးမ်ားတြင္ပိုမိုသံုးစြဲေနေၾကာင္းေတြ႔ရွိရပါသည္။ • က် န္း မာေ ရးေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ လ က္ လွ မ္း မီျ ခ င္း တြ င္ လ ည္း လြ န္ စြာ မွ် တ မႈ မ ရွိျ ဖ စ္ေ နျ ခ င္း ။ေ က်း လ က္ နွ င့္ ေ၀း လံ ခ က္ ခဲေ ဒ သ မ်ား တြ င္

က် န္း မာေ ရးေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ မ်ား တိုး ခ်ဲ ႕ေ ဆာ င္ ရြ က္ ရ န္

ေသာ္ လ ည္း ကိ န္း ဂ ဏ န္း အ ခ် က္ အ လ က္ မ်ား က ေစာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ ရ ရွိျ ခ င္း ေနပါသည္ ။

ေ ဒ သ အ လို က္ နွ င့္

နွ င့္ က် န္း မာေ ရး အေျ ခ အေ န မ်ား

ကြာ ဟ မႈ မ်ား ရွိေ န ဆဲျ ဖ စ္ေ ၾ ကာ င္းေ ဖာ္ျ ပ

က်န္း မာေရးေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ မ်ားပို မို လို အ ပ္ေ နေသာ္ လ ည္း

အျပားရွိ သ ည့္

တို င္းေဒသၾကီး နွ င့္ျ ပည္ န ယ္ မ်ားသည္

ေစာင့္ေ ရွာ က္ျ ခင္း မ်ားမွ မ ဟု တ္ ဘဲ

မူ ၀ါ ဒ မ်ား ရွိ

လူ မႈ စီး ပြား အ ဆ င့္ အ လုိ က္ ခက္ ခဲေ ၀းလံ သ ည့္ေ နရာအမ်ား

က်န္ေ ဒသမ်ားနွ င့္ နွိဳ င္း စာလွ် င္ အေျခခံ က်န္း မာေရး

လႊ မ္းျခံဳ မႈ သိ သာစြာ နိ မ့္ က်ေနပါသည္ ။

အခ်ိဳ ႕ေဒသမ်ားတြ င္ နို င္ ငံေ တာ္

အဖြဲ ႕ အစည္း

လႈ ပ္ ရွားေဆာင္ ရြ က္ေ နသူ မ်ားကတို င္း ရင္း သားလူ မ်ိဳးစု က်န္း မာေရးအဖြဲ ႕ မ်ားကို

ဖြဲ ႕ စည္း

ထား ရွိေ နျ ပီး ထို လူ ထု အေျ ချ ပဳ အ ဖြဲ ႕ အ စ ည္း မ်ား က အ စိုး ရျ ပဳ လု ပ္ေ ပး သ ည့္ေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ မ်ား ကို လ က္ မ ခံ ဘဲ ၊ ၄င္း တို ႕ လု ပ္ င န္း မ်ားကို မ်ား အေ ပ ၚ နွ စ္ ဦး နွ စ္ ဖ က္

အသိ အ မွ တ္ျ ပဳရန္ သာေတာင္း ဆို မႈ မ်ား ပို မို နား လ ည္ သေ ဘာေ ပါ က္ မႈ မ်ား

ေဆာက္ မႈ လု ပ္ င န္း မ်ားတိုး တက္ မႈေ နွးေကြးေနျခင္း က အဟန္႕အတားျဖစ္ေနပါသည္။

၆

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

ရွိေ နပါသည္ ။

အဆို ပါအေျခအေန

ရွိ လာေ သာ္ လ ည္းျ ငိ မ္း ခ် မ္းေ ရး တ ည္

ညွိ နႈိ င္း မႈ မ်ား

တိုးျမွ င့္ေ ဆာင္ ရြ က္ေ ရးအတြ က္

• ဆင္း ရဲႏြ မ္း ပါးသူ မ်ားကပု ဂၢ လိ က က႑အေပၚမီ ခို အားထားေနျခင္း ။ ေစာင့္ ဆို င္း ရန္ မ လိုျ ခင္း ၊၀န္ ထ မ္း နွ င့္ေ ဆး၀ါးမ်ား ဟု မွ တ္ ယူျ ခ င္း မ်ားေ ၾ ကာ င့္

လြ ယ္ လ င့္ တ ကူ ရွိျ ခင္း နွ င့္

ဆ င္း ရဲႏြ မ္း ပါး သ ည့္

ပု ဂၢ လိ ကေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ အေပၚမွီ ခိုျ ခင္း ကို

အ ရ ည္ အေ သြး န ည္း ပါးေ လ့ ရွိျ ပီး

ရွိ သ ည္

ပု ဂၢ လိ က က ႑

အစိုး ရက်န္း မာေရး

ေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ

ပို မို လို အ ပ္ေ စပါသည္ ။

က်န္း မာေရးေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ အေပၚထိ န္း ခ်ဳပ္ ကြ ပ္ ကဲ မႈ အျပည့္ အ ၀မရွိေ သးျခင္း က အ တြ က္

ၾကာျမင့္ စြာ

အရည္ အေသြး

အိ မ္ေ ထာ င္ စု အ မ်ား စု က

အေပၚပို မို အားထားပါသည္ ။ နို င္ ငံ ၏ အစြ န္ အ ဖ်ားေဒသမ်ားတြ င္ မလံုေ လာက္ျ ခင္း က

ခရီးေ၀းလံ မႈ မ ရွိျ ခင္း ၊

ပု ဂၢ လိ က

ဆင္း ရဲႏြ မ္း ပါးသူ မ်ား

ေ စ်း နွဳ န္းျ မ င့္ မား သ ည့္ေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ မ်ား မွ

အ ကာ

အကြယ္မဲ့ျဖစ္ေနပါသည္။ • စား ရိ တ္ မွ်ေ ပး ရျ ခ င္း က ဆ င္း ရဲႏြ မ္း ပါး သူ မ်ား အေ ပ ၚ ခြဲျ ခား မႈျ ဖ စ္ေ စျ ခ င္း ။ မ်ားအတြ င္း အေကာင္ အ ထည္ေ ဖာ္ ခဲ့ သ ည့္ျ ပဳျပင္ေျပာင္း လဲေ ရးမ်ား အိ တ္ စို က္ သံုး စြဲ ရျခင္း သည္

ခ ရ စ္ နွ စ္ ၁ ၉ ၉ ၀ျ ပ ည့္ႏွ စ္

ေနာက္ ပို င္း

ကို ယ္ ပို င္ေ ငြေ ၾကးျဖင့္

အဓိ က က်န္း မာေရးအသံုး စရိ တ္ န ည္း လမ္းျဖစ္ လာပါသည္ ။

ေစာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ လို အ ပ္ေ နေ သာ္ လ ည္း

ေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ စ ရိ တ္ နွ င့္

ေစာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ ခံ ယူ ရ သ ည့္ အေျ ခ အေ န သို ႕ေ ရာ က္ ရွိေ စ ပါ သ ည္ ။

ထို ႕ေၾကာင့္

ခ ရီး စ ရိ တ္ တ တ္ နို င္ မွ သာ

ႏြ မ္း ပါး သူ မ်ား အ တြ က္

ေ ငြေ ၾ ကး

အကာအကြယ္ ေပးမႈနွင့္အေျခအေနမဲ့မ်ားအတြက္ပံ့ပိုးမႈအစီအစဥ္မ်ားမွာလည္းထိေရာက္မႈမရွိပါ။ • ၀န္ ထ မ္း မ်ားတာ၀န္ က်ေဒသမ်ားသို ႕ေစလႊ တ္ျ ခင္း နွ င့္ တာ၀န္ က်ေဒသတြ င္ ၀ န္ ထ မ္းျမဲျ ခင္း တို ႕ မွာ အဓိ က စိ န္ ေခၚမႈျ ဖစ္ေ နျခင္း ။

လစာနည္း ပါးမႈ အ ပါအ၀င္ အျခားေသာအေၾကာင္း အခ်က္ မ်ားက

ထမ္း မ်ား၏လု ပ္ ကို င္ လို စိ တ္ မ်ားအေပၚအက်ိဳးသက္ေ ရာက္ မႈ မ်ားရွိေ နပါသည္ ။

က်န္း မာေရး၀န္

အထူး သျဖင့္

လံုျ ခံဳ မႈ

နည္း ပါးျပီးေ၀းလံ ခ က္ ခဲ သ ည့္ေ ဒသမ်ားသို ႕ ၀န္ ထ မ္း မ်ားေစလႊ တ္ျ ခင္း ၊ဆက္ လ က္ေ နထို င္ေ စျခင္း တို ႕ တြ င္

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

၇

ပို မို ခ က္ ခဲ မႈ ရွိေ နပါသည္ ။ ခက္ ခဲေ ဒသစရိ တ္ေ ပးမႈ မွာ

မ်ားစြာ အက်ိဳးသက္ေ ရာက္ မႈ မ ရွိ ဘဲေ ရရွ ည္ေ ဆာင္

ရြ က္ နို င္ မ ည့္ အ စီ အ စ ဥ္ မ ဟု တ္ ဟု လ ည္း သံုး သ ပ္ မႈ မ်ား ရွိ ပါ သ ည္ ။

ဤ သို ႕ျ ဖ င့္ လ စ္ လ ပ္ေ န ရာ မ်ား ကို

မျ ဖ ည့္ တ င္း နို င္ သျ ဖ င့္ အ ဆို ပါေ ဒ သ မ်ား တြ င္ေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ အျ ပ ည့္ အ ၀ ရ ရွိ ရ န္ မျ ဖ စ္ နုိ င္ေ တာ့ ပါ ။ေ ဒ သ အ စိုး ရမဟု တ္ သ ည့္ အ ဖဲြ ႕ အစည္း မ်ားကို

ကန္ ထ ရို က္ သေဘာ

ေဆာင္ ရြ က္ေ စ

သည့္ န ည္း လမ္း မ်ား

က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ျပဳလုပ္ေပးရန္လိုအပ္ပါသည္။ • ဘြဲ ႕ ရ သ စ္ လြ င္ မ်ား အ လု ပ္ အ ကို င္ ရ ရွိ မႈ ခဲ ယ ဥ္းျ ခ င္း ။

လူ ႕ စြ မ္း အား အ ရ င္း အျ မ စ္ လံုေ လာ က္ မႈ မ ရွိျ ခ င္း မွာ

သိ သာေနေသာ္ လ ည္း ဘ႑ာေငြ က န္ ႕ သတ္ မႈ ရွိျ ခင္းေၾကာင့္ ဘြဲ ႕ ရသစ္ လြ င္ မ်ားကို ခ န္ ႕ အပ္ နုိ င္ မႈ မ ရွိ ဟု မွ န္း ဆမႈ မ်ားရွိ ပါသည္ ။ သို ႕ေသာ္ အ ဓိ က အေၾကာင္း ကိ စ ၥ ဟု တ္ မ ဟု တ္

ထပ္ မံ စူး စမ္းေလ့ လာရန္

လို အ ပ္

ပါဦး မည္ ။ မည္ သို ႕ ပင္ျ ဖစ္ေ စဆရာ၀န္ အ မ်ားအျပားသည္ျ ပည္ ပ သို ႕ ထြ က္ ခြာ သြားျခင္း သို ႔ မ ဟု တ္ျ မိဳ ႕ၾကီးျပ ၾကီး မ်ားတြင္ ကို ယ္ ပို င္ လု ပ္ င န္း မ်ားလု ပ္ ကို င္ေ နျခင္း မ်ားရွိေ နပါသည္ ။

သူ နာျပဳမ်ား၊အျခားက်န္း မာေရး

ပညာရွင္မ်ားနွင့္ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားတြင္လည္းအလားတူ အေျခအေနမ်ိဳးရွိေနပါသည္။ • ရွား ပါး အ ရ င္း အျ မ စ္ မ်ား ကို အ က်ိဳး ရွိ စြာ ခြဲေ ၀ သံုး စြဲ မႈ မ ရွိျ ခ င္း ။ေ ဆး ရံု မ်ား တြ င္ သာ ဦး စားေ ပးေ ငြေ ၾ ကး သံုး စြဲ ေနျ ခ င္း က အ စိုး ရ အေ နျ ဖ င့္ သံုး စြဲ လို က္ သ ည့္ေ ငြေ ၾ ကး နွ င့္ ထို က္ တ န္ သ ည့္ တ န္ ဘိုး ကိုျ ပ န္ လ ည္ မ ရ ရွိ သ ည့္ သေ ဘာျ ဖ စ္ ပါ သ ည္ ။

ထို ႕ အ တူ ( အေ ကာ င္ အ ထ ည္ေ ဖာ္ေ န ဆဲျ ဖ စ္ သ ည့္ )

ေျပာင္း လဲေ ရးသည္ေ ငြ ကု န္ု သ က္ သာမႈ သိ သာစြာျဖစ္ လာနို င္ေျခရွိ ပါသည္ ။ ေရာဂါကာကြ ယ္ မႈ က်န္း မာေရးျမွ င့္ တ င္ မႈ နွ င့္ အ တူ ကု သေရး

ေ ဆး ၀ါး ၀ ယ္ ယူ မႈျ ပဳျ ပ င္ ပဏာမေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ သ ည္

အတြ က္ ပါအက်ံဳး၀င္ သျဖင့္ ၊

ယင္းေစာင့္

ေရွာ က္ မႈ အ တြ က္ ခြဲေ ၀ သံုး စြဲျ ခ င္း က အ သံုး စ ရိ တ္ န ည္း န ည္းျ ဖ င့္ ပို မိုေ ကာ င္း မြ န္ေ သာ က် န္း မာေ ရး ရ လ ဒ္ မ်ား ကို ရ ရွိေ စနို င္ ပါသည္ ။ အလားတူ အေလးထားသင့္ သ ည့္ စြဲ ရာတြ င္

၈

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

သံုး စြဲ မႈ နွ င့္ ထုိ က္ တ န္ သ ည့္ အ က်ိဳး

အခ်က္ တ စ္ ရ ပ္ မွာေဆးရံု မ်ားအတြက္ က်ခံ သံုး

ျပန္ လ ည္ ရ ရွိေ အာင္

မသံုး နုိ င္ျ ခင္းျဖစ္ ပါသည္ ။

ခရစ္ နွ စ္

၂၀၁၁ခု နွ စ္ တြ င္ေ လ့ လာမႈ တ စ္ ရ ပ္ျ ပဳခဲ့ သ ည့္ေ ဆးရံု မ်ား၏၆၀% လူ နာေ န သ ည့္ ရ က္ ၊

ေ ဆး ရံု ကု တ င္ အ သံုး ခ် မႈ နွဳ န္း နွ င့္

သည္ေ ဆးရံု ကု တ င္ တ စ္ ခု ခ်င္း အလို က္ ပွ် မ္း မွ်ေ ဆး ရံု တ က္ ရ က္

မ်ား အေ ပ ၚ

အေျခခံတြက္ခ်က္မႈမ်ားအရ စြမ္းေဆာင္ရည္နိမ့္ပါးေနသည္ကို ေတြ႕ရွိရပါ သည္။

၃။ ေဆာင္ရြက္သင့္သည္မ်ား အခ်င္းခ်င္းဆက္ႏြယ္ခ်ိတ္ဆက္မႈရွိသည့္ေအာက္ပါ အၾကံျပဳခ်က္ (၃)ရပ္ကို ဤမူ၀ါဒမွတ္စုျဖင့္ တင္ျပထားပါသည္။ (က) က် န္း မာေ ရး က ႑ တြ င္ေ ငြေ ၾ ကး ရ င္း နွီးျ မွဳ ပ္ နွံ မႈ တိုးျ မွ င့္ျ ခ င္း ကို

ျ ပ ည္ သူ လူ ထု အေျ ချ ပဳ ဖြံ ႕ျ ဖိဳး

တိုးတက္ေရး အစီအစဥ္ ၏အဓိကလုပ္ငန္းအျဖစ္ေဆာင္ရြက္ရန္ (ခ) က် န္း မာေ ရး အ ဆ င့္ တိုး တ က္ေ ကာ င္း မြ န္ လာျ ခ င္း သ ည္

က ႑ အား လံုး ၏ မူ ၀ါ ဒ မ်ား နွ င့္ လု ပ္ င န္း

အစီ အ စဥ္ မ်ား၏ရလဒ္ တ စ္ ခုျ ဖစ္ေ စေရးအတြ က္ လို အ ပ္ သ ည့္ အ က်ိဳးတူ ပူးေပါင္းေဆာင္ ရြ က္ျ ခင္း နွ င့္ စီ မံ အုပ္ခ်ဳပ္မႈနည္းလမ္းမ်ားဖန္တီးေပးရန္ (ဂ) ျမိဳ႕နယ္က်န္းမာေရးစနစ္ပိုမိုေကာင္းမြန္ေစရန္နွင့္မွ်တမႈနွင့္စြမ္းရည္ျပည့္၀မႈကိုထပ္မံဦးတည္ရန္၁ လူ တို င္​္း လ က္ လွ မ္း မီ သ ည့္ က် န္း မာေ ရးေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ ရ ရွိေ ရး အ တြ က္ေ ဖာ္ျ ပ ပါ အ ၾ ကံျ ပဳ ခ် က္ ( ၃ ) ရ ပ္ သ ည္ အျပန္ အလွ န္ အမွီျပဳေနပါသည္ ။ သို ႕ျဖစ္ သျဖင့္ေ ငြေ ၾကးရင္းျမစ္ သိ သာစြာ တိုးျမွ င့္ျခင္းမရွိ ဘဲ လက္ ရွိ က်န္းမာေရး စနစ္ တိုး တက္ေ ကာင္း မြ န္ေ အာင္ေ ဆာင္ ရြ က္ျ ခင္း သည္ အ က်ိဳးမ်ားစြာ ရရွိ မ ည္ မ ဟု တ္ ပါ။ ျပည္ သူ လူ ထု က်န္း မာ ေရး တိုး တ က္ေ ကာ င္း မြ န္ေ ရး

အ တြ က္ေ ဆာ င္ ရြ က္ ရာ တြ င္

က် န္း မာေ ရး အေ ပ ၚ သ က္ေ ရာ က္ မႈ ရွိ သ ည့္

အျခားအေၾကာင္း အရာမ်ားကိုေျဖရွ င္းျခင္း မျပဳဘဲ က်န္း မာေရးက႑တစ္ ခု ထဲ အေပၚတြ င္ သာ အမွီျ ပဳေဆာင္ ၁ မူ၀ါဒမွတ္စု-၃ တြင္အေသးစိတ္ေဖာ္ျပထားပါသည္။ မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

၉

ရြ က္ျ ခင္း သည္ လ ည္း အက်ိဳးမမ်ားနို င္ ပါ။ သိ သာေသာစြ မ္းေဆာင္ ရ ည္ ကို လ က္ ရွိ က် န္း မာေ ရး စ န စ္

ထို ႕ အတူ ရ င္း နွီးျမွဳ ပ္ နွံ မႈ နွ င့္ေ လွ်ာ္ ညီေ သာ

တို င္း တာေဖာ္ျ ပနုိ င္ မႈ အေပၚ

တန္ ဘိုး

ျပန္ ရ နို င္ျ ပီး

ဦး တည္ သ ည့္ျ ပဳျပင္ေျပာင္း လဲ မႈ

မျပဳလု ပ္ ဘဲ

ပို မို တိုး တ က္ေ ကာ င္း မြ န္ေ အာ င္ သာ

ေ ဆာ င္ ရြ က္ျ ခ င္း သ ည္ မ မွ် တ မႈ မ်ား

ပိုမိုနက္ရွိဳင္းလာေစမည့္အျပင္ ေလလြင့္မႈမ်ားလည္းဆက္လက္ရွိေနဦးမည္သာျဖစ္ပါသည္။ (က) က်န္းမာေရးအတြက္ပိုမိုရင္းနွီးျမွပ္နွံျခင္း က်န္းမာေရးအသံုးစရိတ္တိုးျမွင့္ရန္အစိုးရကစီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေနေသာ္လည္းထိုတိုးျမင့္လာမႈသည္လြန္စြာနိမ့္ပါး သည့္အေျခခံမွအစျပဳသည္ဆိုသည္မွာအထူးမွတ္သားရမည့္အခ်က္တစ္ရပ္ျဖစ္ပါသည္။၂ ဂီ်ဒီပီနွင့္ အစိုးရ အသံုး စရိတ္တို႕၏အခ်ိဳးအရၾကည့္ပါက အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံမ်ားနွင့္ အျခားအေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသတြင္းနိုင္ငံမ်ား နွင့္ နွိဳင္းယွဥ္ပါလွ်င္ျမန္မာနိုင္ငံ၏က်န္းမာေရးအသံုးစရိတ္နည္းပါးေနဆဲျဖစ္ပါသည္။အဓိကေဖာ္ျပလိုသည္မွာသိသာ စြာ တိုးျမွ င့္ သံုး စြဲျ ခင္း မျပဳပါက၀န္ ထ မ္း ဌာနနွ င့္ေ ဆး၀ါးပစၥ ည္း မ်ားအတြ က္ လ တ္ တေလာေဆာင္ ရြ က္ ရ န္ ရွိ သ ည့္ စီမံကိန္းမ်ား အတြက္ပင္ လံုေလာက္မႈရွိနိုင္ေျခမျမင္ပါ။ ပထမအဆင့္ေဆာင္ရြက္သင့္သည္မွာ နို္င္ငံေတာ္ေငြေၾကးစနစ္အတြင္းစရိတ္ေ၀စုတိုးျမွင့္ေပးနုိင္မႈအခြင့္အလမ္း မ်ားကိုသံုးသပ္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေဆာင္ရြက္နုိင္မည့္နည္းလမ္း အသြယ္သြယ္ကိုစဥ္းစား ေရြးခ်ယ္ နိုင္ ပါသည္။ လက္ ရွိ ကာလအထိ ၾ ကည့္ ပါက

က်န္း မာေရးအသံုး စရိ တ္ တိုးျမွ င့္ လာျခင္း သည္

အေထြေ ထြ စီး ပြားေရး

တိုးတက္လာမႈ၏အက်ိဳးဆက္ျဖစ္ပါသည္။ တစ္နည္းဆိုရေသာ္က်န္းမာေရးက႑သည္ျမင့္မား လာသည့္အရင္း အျမစ္ အ စု ၏ ပံုေ သေ၀စု ကို သာဆက္ လ က္ ရ ရွိေ နျခင္းျဖစ္ ပါသည္ ။ သ င့္ သ ည္ မွာ

က် န္း မာေ ရး က ႑ သို ႕

(အရင္း အျမစ္ အ စု မွေ ၀စုျ ပန္ လ ည္ ရ ရွိ နို င္ေျခ)

အျ ခား က ႑ မ်ား မွ

ေနာက္ တ စ္ ဆ င့္ ဆ က္ လ က္ေ ဆာင္ ရြ က္ ေ ငြေ ၾ ကးျ ပ န္ လ ည္ ခြဲေ ၀ေ ပး နို င္ေျ ခ

ကို သံုး သပ္ ရ န္ျ ဖစ္ ပါသည္ ။

ထို သို ႕ေဆာင္ ရြ က္ ရာတြ င္

၂ ၂၀၁၅-၂၀၁၆အတြက္က်န္းမာေရးဘတ္ဂ်က္ျဖစ္သည့္အေမရိကန္ေဒၚလာ ၆၀၂သန္းသည္၂၀၁၁-၂၀၁၂ဘတ္ဂ်က္၏ ၈.၇ဆရွိပါသည္။

၁၀

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

စီး ပြားေရးဖြံ ႕ျဖိဳးတိုး တက္ေ ရးအတြ က္

က်န္း မာေရးကမည္ သို ႕ သိ သာထင္ ရွားစြာ

အေထာက္ အ ထားျဖင့္ တ င္ျ ပအေရးဆို ရ ပါမည္ ။

ပံ့ ပိုးေပးနို င္ သ ည္ ဆို သ ည့္

အခြ န္ က ႑ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲျ ခင္း ၊

အခြ န္ေ ငြေ ကာက္ မႈ

ပိုမိုထိေရာက္မႈွရွိေစျခင္း နွင့္အျခားေသာ၀င္ေငြရနိုင္သည့္နည္းလမး္သစ္မ်ား (ဥပမာ-သဘာ၀သယံဇာတမ်ားမွ) ျဖင့္နိုင္ငံေတာ္၏ေငြေၾကးနယ္ပယ္က်ယ္ျပန္႕လာပါကက်န္းမာေရးက႑အတြက္ ျပန္လည္ ခြဲျခမ္းျခင္း ကိုပိုမို လက္ခံနိုင္ဘြယ္ရွိပါသည္။ ထပ္ စ ဥ္း စားေရြး ခ်ယ္ နို င္ သ ည့္ န ည္း လမး္ တ စ္ ခု မွာေဆးလိ ပ္ ၊ေဆးရြ က္ ၾ ကီး ၊

အရက္ သို ႕ မဟု တ္

အခ်ိဳ ရည္

ကဲ့သို႕ပစၥည္းမ်ားအေပၚ အခြန္ေကာက္ခံျခင္းျဖစ္ျပီး “မေကာင္းမႈအခြန္” ဟုေခၚဆိုေလ့ရွိေသာထိုအခြန္ေငြ၏ အားလံုးသို႕မဟုတ္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းကိုက်န္းမာေရးအသံုးစရိတ္အတြက္ခြဲေ၀ေပးျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ထိုအခြန္ အမ်ိဳးအစားမ်ားမွာျပည္သူ႕က်န္းမာေရးအတြက္တိုက္ရိုက္အက်ိဳးျပဳနိုင္သကဲ့သို႕အခြန္၀င္ေငြမ်ားကိုထပ္ေဆာင္း ရရွိေစပါသည္။ တံခါးဖြင့္၀ါဒက်င့္သံုးလာသည္နွင့္အတူ ျပည္ပမွဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈဆုိင္ရာအေထာက္အပံ့မ်ားဆက္လက္ရရွိနိုင္ မည္ျ ဖစ္ ကာ

အလွဴ ရွ င္ အ မ်ားစု ၏ ဦး စားေပးမွာ က်န္း မာေရးပင္ျ ဖစ္ ပါသည္ ။ ၃

ျပည္ ပေထာက္ ပံ့ေ ငြ က

ျပည္တြင္းပံ့ပိုးမႈ ကိုအစားထိုးျခင္းမျဖစ္ေစရန္အေရးၾကီးပါသည္။ ျပည္ပပံ့ပိုးမႈကျပည္တြင္းသံုးစြဲမႈ အေပၚထပ္ ေဆာင္းေပးမႈသာျဖစ္ရပါမည္။ အခ်ဳပ္ ဆို ပါက

လူ တို င္း လက္ လွ မ္း မီ သ ည့္ က်န္း မာေရးေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈျ ပည့္ မီေ ရး

အသံုး စရိ တ္ တိုးျမွ င့္ေ ပးျခင္း ကို အ ဓိ က နည္း လမး္ျ ဖစ္ေ စရန္

ၾကိဳးပမ္း ရာတြ င္

အတြ က္

က်န္း မာေရး

မၾကာမီ က်င္း ပေတာ့ မ ည့္

ေရြးေကာက္ပြဲသည္နိုင္ငံေရးအခြင့္အလမ္းတစ္ရပ္ျဖစ္ပါသည္ ။ ၄

၃ လက္ရွိအေနအထားအရျဖစ္နုိင္ေျခမရွိဖြယ္သံုးသပ္ရပါသည္။ ၾသေၾတးလီးယား၊ ဥေရာပသမဂၢနွင့္ဒန္နီဒါအဖြဲ႕မ်ားက က်န္းမာေရးရန္ပံုေငြရပ္ဆုိင္းရန္စီစဥ္ေန၍ျဖစ္ပါသည္။ ၄ မူ​ူ၀ါဒမွတ္စု-၄ တြင္အေသးစိတ္ေဖာ္ျပထားပါသည္။ မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

၁၁

(ခ)မူ၀ါဒအားလံုးတြင္က်န္းမာေရးကိစၥပါ၀င္ေစျခင္း က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ားေပးျခင္းတစ္ခုတည္းျဖင့္က်န္းမာေရးပိုမိုေကာင္းမြန္မလာနိုင္ပါ။ နိုင္ငံေတာ္က က်န္းမာေရးအတြက္ပိုမိုရင္းနွီးျမွဳပ္နွံသင့္ေၾကာင္းအဆိုျပဳမႈသည္ နိုင္ငံေတာ္စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ က်န္းမာေရး၏အေရးပါမႈအေပၚတစ္စိတ္တစ္ေဒသအေျခခံသလို တဖက္မွၾကည့္ပါကအျခားေသာက႑မ်ား၏ မူ၀ါဒေကာင္းမ်ားကလည္းက်န္းမာေရးအေပၚအက်ိဳးျပဳသည္ဆိုျခင္းကိုေတြ႕ရွိရပါမည္။ ထို႕အျပင္အျခားေသာ က႑အသီး သီး ၏ေဆာင္ ရြ က္ မႈ မ်ားကက်န္း မာေရးေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ ကို လူ တို င္း လက္ လွ မ္း မီ ရ ရွိေ စေရးတြ င္ ပိုမိုအေရးပါလာျပီျဖစ္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ေမာ္ေတာ္ယာဥ္အႏၱရာယ္မ်ားနွင့္ကင္ဆာ၊ဆီးခိ်ဳ၊ေသြးခ်ိဳ၊နွလံုးေသြး ေၾကာနွင္အ ့ သက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းေရာဂါမ်ားကဲသ ့ ိ႕ု ကူးစက္ျခင္းမရွသ ိ ည့္ေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည့္ေသဆံုးမႈနင ွ ့္ မသန္စြမ္းမႈအခ်ိဳးပိုမိုမ်ားျပားလာ၍ျဖစ္ပါသည္။ မူ ၀ါဒေျပာင္း လဲေ ရးအတြက္ က်န္း မာေရးက႑ကအေရးဆို တ င္ျ ပေနရမည္

ျဖစ္ေ သာ္ လ ည္း

အမွ န္

တကယ္ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈမ်ားမွာအျခားေသာက႑မ်ား၏ လုပ္ရပ္မ်ားအေပၚမူတည္ေနသည္ ျဖစ္ကာအထက္ အဆင့္ ၏ နို င္ ငံေ ရးပံ့ ပိုး မႈ လို အ ပ္ မ ည္ျ ဖစ္ ပါသည္ ။ ဤသို ႕ျဖင့္ က်န္း မာေရးသည္ နည္း ပညာဆို င္ ရာ ထက္ စီ မံ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ဆိုင္ရာကိစၥရပ္တစ္ခုျဖစ္လာကာက႑တစ္ခုခ်င္းက ေျပာင္းလဲမႈကိုမည္သို႔ျဖစ္ေစသည္ ဆိုျခင္းအား ေသခ်ာစြာေလ့ လာသံုး သပ္ ရ န္ လို အ ပ္ မ ည္ျ ဖစ္ ပါသည္ ။ ျမန္ မာနို င္ ငံ အ တြ င္း ပု ဂၢ လိ က က႑ရင္း နွီးျမွဳ ပ္ နွံ မႈ အ ရွိ န္ ျမင့္မားလာျခင္းကလည္းဤကိစၥရပ္အေပၚအပူတျပင္း ေဆာင္ရြက္ရန္ပိုမိုလိုအပ္ေစပါသည္။ လမ္း ပန္း ဆက္ သြ ယ္ေ ရး၊

ေက်းလက္ေ ဒသပို ႕ေဆာင္ေ ရး၊

ေငြေ ၾကးဆို င္ ရာ၀န္ေ ဆာင္ မႈ မ်ားနွ င့္ေ ၾကးနန္း

ဆက္သြယ္ေရးကဲ့သို႕က႑မ်ားတြင္ထပ္မံေပၚေပါက္လာသည့္ ရင္းနွီးျမွပ္နွံမႈမ်ားကက်န္းမာေရးနွင့္ က်န္းမာေရး စနစ္ အေပၚေနရာအေတာ္ မ်ားမ်ားတြ င္

ေကာင္း မြ န္ သ ည့္ အ က်ိဳးမ်ားေပၚထြ က္ေ စနုိ င္ ပါသည္ ။

တဖက္ မွ

ၾကည့္ပါကလည္း အလြယ္တကူျပင္ဆင္အျမန္ရရွိသည့္ အစားအစာမ်ား၊ေဆးရြက္ၾကီးထုတ္ကုန္ပစၥည္းမ်ားနွင့္

၁၂

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

အရက္မ်ားပိုမိုရရွိလာျခင္းအျပင္ အျခားေသာအႏၱရာယ္အေျခအေနမ်ားျဖစ္သည့္ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈနည္းပါး သက္ေတာင့္သက္သာရွိသည့္ေနထိုင္မႈဓေလ့စရိုက္နွင့္ပတ္၀န္းက်င္ယိုယြင္းမႈတို႕ကျပည္သူလူထု၏က်န္းမာေရး အေပၚဆိုးက်ိဳးမ်ားျဖစ္ေပၚေစနုိင္ပါသည္။ က်န္း မာေရးရန္ ပံုေ ငြ နွ င့္ ဆ က္ႏြ ယ္ ကာ အစိုး ရဌာနမ်ားအတြ က္ မူ ၀ါဒဆက္ စ ပ္ မႈ ရွိေ ရးသည္ လ ည္း အလားတူ အေရးၾကီးပါသည္။ သာဓကအားျဖင့္လူမႈ၀န္ထမ္းကယ္ဆယ္ေရးနွင့္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး ၀န္ၾကီးဌာနက လူ မႈ ကာ ကြ ယ္ေ စာ င့္ေ ရွာ က္ေ ရး လု ပ္ င န္း ကို ပါ၀င္ေ နသည့္ န ည္း တူ

အေ ကာ င္ အ ထ ည္ေ ဖာ္ ရာ တြ င္ ဦးေ ဆာ င္

အလု ပ္ သ မားအလု ပ္ အ ကို င္ နွ င့္

လူ မႈ ဖူ လံုေ ရး၀န္ ၾ ကီး ဌာနကလည္း

က ႑ မွ လူ မႈ ဖူ လံုေ ရး

လႊမ္းျခံဳမႈတိုးတက္လာေရးအတြက္ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။လူတိုင္းလက္လွမ္းမီသည့္က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ တြင္ ေငြေ ၾကးဆို င္ ရာအကာအကြ ယ္ေ ပးမႈ သည္လည္း တစ္စိတ္တစ္ေဒသပါ၀င္သည္ျဖစ္ရာလူမႈကာကြ ယ္ ေစာင့္ေရွာက္ေရးကိုအစိုးရဌာနအသီးသီးက ခ်ဥ္းကပ္ေဆာင္ရြက္ေနမႈမ်ားမွာအခ်င္းခ်င္းေရွ႕ေနာက္ညီညြတ္မႈရွိ ျပီးအခ်င္းခ်င္းထပ္ေဆာင္းပံ့ပိုးမႈရွိရန္လည္းအေရးၾကီးလွပါသည္။ ေဘးအႏၱရာယ္အတြက္ၾကိဳတင္ျပင္ ဆင္ျခင္း၊ ယာဥ္ ထိ ခို က္ မႈ အႏၱ ရာယ္ ၾ ကိဳ တင္ ကာကြ ယ္ျ ခင္း နွ င့္ ေရေကာင္းေရသန္ ႕ နွ င့္ သ န္ ႕ ရွ င္းေရးရရွိေ ရး ေဆာင္ ရြ က္ ျခင္းတို႕တြင္ရင္းနွီးျမွပ္နွံျခင္းကလည္း က်န္းမာေရးအတြက္ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္ေစပါသည္။ က်န္း မာေရးမွ တ စ္ ပါးျဖစ္ သ ည့္ က ႑မ်ား၏

မူ ၀ါဒမ်ားမွ

ေပၚထြ က္ နို င္ သ ည့္

ေကာင္း က်ိဳးနွ င့္ ဆိုး က်ိဳး

မ်ားကို မူ ၀ါဒခ်မွ တ္ သူ မ်ားကနွိဳ င္း ယွ ဥ္ ခ်ိ န္ ဆ နို င္ ရ န္ လို အ ပ္ မ ည့္ အေထာက္ အ ထားမ်ား ေဖာ္ ထု တ္ ရာတြ င္ က်န္းမာေရး၀န္ၾကီးဌာနကအေရးၾကီးသည့္က႑တြင္ပါ၀င္ပါသည္။ အျခားေသာက႑မ်ား၏ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ေဆာင္ ရြ က္ မႈ မ်ားကက်န္း မာေရးအေပၚဆုိး က်ိဳးထက္ေ ကာင္း က်ိဳးျဖစ္ လာေစေရးအတြ က္ လို အ ပ္ သ ည့္ စီ မံ အုပ္ခ်ဳပ္မႈဆိုင္ရာနည္းလမ္းမ်ား၊ (ဥပေဒထိန္းေက်ာင္းမႈ၊လူထုဆက္သြယ္ေရး ရည္မွန္းခ်က္သတ္မွတ္ျခင္းနွင့္ ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရွဳျခင္း) ကိုလည္းေသခ်ာစြာစူးစမ္းသံုးသပ္ရန္လိုအပ္ပါသည္။

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

၁၃

(ဂ) ျမိဳ႕နယ္က်န္းမေရးစနစ္ပိုမိုတိုးတက္ေကာင္းမြန္ေစျခင္း ကနဦး သိရွိေစလိုသည့္အဓိကအခ်က္မွာက်န္းမာေရးစနစ္မ်ားကို ပုိမိုမွ်တမႈရွိေစျခင္း၊ ထိေရာက္မႈရွိေစျခင္း နွ င့္ စြ မ္း ရည္ျ မင့္ မားေစျခင္း တို ႕ အတြ က္ ဦး တည္ေ ဆာင္ ရြ က္ မႈ အမ်ားအျပားလို အ ပ္ သ ည္ ဆိုျ ခင္းျဖစ္ ပါသည္ ။ အျခားစနစ္ မ်ားတြ င္ န ည္း တူ

အသီး သီးေသာက်န္း မာေရးစနစ္ အ စိ တ္ အ ပို င္း မ်ားသည္

တစ္ ခု အေပၚတစ္ ခု

အမွ​ွီသဟဲျပဳေနၾကပါသည္။ အစိတ္အပိုင္းမ်ားမွာလူ႕စြမ္းအားစုအရင္းအျမစ္ေထာက္ပံ့မႈ၊ ေငြေၾကးစီမံခန္႕ခြဲမႈ၊ ေခါင္းေဆာင္မႈ၊ က်န္းမာေရးသတင္းစနစ္စီမံျခင္းနွင့္ ဘ႑ာေငြခန္႕မွန္းလ်ာထားျခင္း၊ လူထုနွင့္ထိေတြ႕ျခင္း နွင့္ ဆက္ သြ ယ္ျ ခင္း ၊

စဥ္ ဆ က္ မျပတ္ေ စာင့္ ၾ ကပ္ ၾ ကည့္ ရႈျ ခင္း နွ င့္

ျပန္ လ ည္ သံုး သပ္ျ ခင္း တို ႕ျဖစ္ ပါသည္ ။

မည္ သ ည့္ေ ဆာင္ ရြ က္ မႈ မ်ိဳးမဆို ဗ်ဴဟာေျမာက္ ရ န္ ၊ေရရွ ည္ တ ည္ တံ့ ရ န္ နွ င့္ ေရွ ႕ေနာက္ ညီ ညြ တ္ မႈ ရွိ ရ န္ လို အ ပ္ ပါသည္ ။ အၾကပ္ အ တည္း မ်ားစြာ ကို ရ င္ ဆို င္ ရ မည္ျ ဖစ္ ရာလတ္ တေလာနွ င့္ေ ရရွ ည္ေ ဆာင္ ရြ က္ ရ မည့္ လု ပ္ င န္း မ်ားလိုအပ္ပါမည္။ ဒုတိယသိရွိေစလုိသည့္အခ်က္မွာ စနစ္ကိုပိုမိုေကာင္းမြန္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ လမ္းဆံုးပန္းတိုင္မဟုတ္ပါ။စနစ္ပိုမိုေကာင္းမြန္လာျခင္းျဖင့္ျပည္သူလူထု အေနနွင့္က်န္းမာေရးရလဒ္ေကာင္းမ်ား ျဖစ္ေ ပၚလာေစမည့္ အရည္ အေသြးျပည့္ က်န္း မာေရးေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ မ်ားကို လက္ လွ မ္း မီေ စရန္ျ ဖစ္ ပါသည္ ။ ဤသို႕သိရွိမွတ္ယူကာအေကာင္အထည္ေဖာ္ရမည့္လုပ္ငန္းမ်ားကိုစဥ္းစားေရြးခ်ယ္ရပါမည္။ • ျမိဳ ႕နယ္ က်န္း မာေရးစနစ္ ပို မို အားေကာင္​္း လာေရးဆယ္ စု နွ စ္ (၂၀၁၆-၂၀၂၆)ကို ထု တ္ျ ပန္ေ ၾကျငာျခင္း က ခို င္ မာသည့္ သ တင္း စကားကို အ သိေ ပးပါသည္ ။ျမိဳ ႕နယ္ က်န္း မာေရးစနစ္ သ ည္

အသက္ေ သြးေၾကာ

တစ္ မွ် အေရးပါေသာဗ်ဳဟာေျမာက္ ရ င္ ဆို င္ မႈ တ စ္ ခု ျဖစ္ ပါသည္ ။ ျမိဳ ႕နယ္ေ ပၚ အာရံုျ ပဳသည့္ ထု တ္ျ ပန္ ေၾ ကျ ငာ မႈ က

ခို င္ မာ သ ည့္ နို င္ ငံေ တာ္ ဦးေ ဆာ င္ မႈ နွ င့္

ကတိ က ၀တ္ ကိုေ ဖာ္ ညႊ န္း ပါသည္ ။

ေငြေ ၾကးသံုး စြဲ မႈ ဆို င္ ရာလု ပ္ ပို င္ ခြ င့္ တြ င္ ဗ ဟို ခ်ဳပ္ ကို င္

ေပးျ ခ င္း က လို အ ပ္ မႈ တ စ္ ခုျ ဖ စ္ သ ည့္ န ည္း တူ

၁၄

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

ေ ရ ရွ ည္ တ ည္ တံ့ မႈ ရွိေ သာေ ငြေ ၾ ကး ဆုိ္ င္ ရာ မႈ ပို မိုေ လွ်ာ့ ခ်

တို င္းေ ဒ သ ၾ ကီး နွ င့္ျ ပ ည္ န ယ္ အာ ဏာ ပို င္

မ်ား ၏

မူ ၀ါဒေဘာင္ ၊

နည္း ပညာရပ္ ဆို င္ ရာ

လမ္း ညႊ န္ မႈ ၊ စဥ္ ဆ က္ မျပတ္

ၾကီးၾကပ္ကြပ္ကဲ ေပးျခင္းစသည့္ပံ့ပိုးမႈမ်ားလည္းလိုအပ္ပါသည္။ • မမွ် တမႈ မ်ားကုိေ လွ်ာ့ ခ်ေပးျခင္း က မည္ သို ႕ ပင္ျ ဖစ္ေ စမမွ် တမႈ မ်ား

ေစာင့္ ၾ ကပ္ ၾ ကည့္ ရႈျ ခင္း နွ င့္

၅

က်န္း မာေရးက႑တစ္ ခု လံုး အတြ က္ အ ထူး အေရးၾကီး ပါသည္ ။ ၆

ေလွ်ာ့ ခ်ေပးျခင္း ၏

တိုး တက္ မႈ အ တြ က္ က်န္း မာေရးေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ မ်ား

ဆင္း ရဲႏြ မ္း ပါးသူ မ်ားနွ င့္ အခြ င့္ အ လမ္း နည္း ပါးသူ မ်ားထံ ေရာက္ ရွိေ စရန္ ျမိဳ ႕နယ္ အ ဆင့္ အပါအ၀င္ ေအာက္ေျခအထိ အ ဓိ က က်သည့္ျ ပဳျပင္ေျပာင္း လဲ မႈေ ဆာင္ ရြ က္ေ ပးရပါမည္ ။

အထူး သျဖင့္ လူ န ည္း စု မ်ား

နွင့္ပဋိပကၡေဒသမ်ားရွိလူထုမ်ားအတြက္ျဖစ္ပါသည္။ • အသံုးျပဳသူ နွ င့္ နီး ကပ္ စြာ ရွိ သ ည့္ ၀ န္ေ ဆာင္ မႈ မ်ားကို တိုးျမွ င့္ေ ပးျခင္း ကို အေရးတၾကီးေဆာင္ ရြ က္ ရ ပါမည္ ။ ျမိဳ ႕ျပေဒသရွိ ညႊ န္း ပို ႕ အထူး ကုေ ဆရံု ၾ ကီး မ်ားကို

အဆင့္ တိုးျမွ င့္ျ ခင္း မျပဳေသးမီေ က်းလက္ေ ဒသမ်ားတြ င္

ေက်းလက္ က်န္း မာေရးဌာနမ်ား၊ေက်းလက္ က်န္း မာေရးဌာနခြဲ မ်ားနွ င့္

တုိ က္ န ယ္ေ ဆးရံု မ်ားရွိ

ေစာင့္

ေရွာက္မႈအရည္အေသြးေကာင္းမြန္ေစေရးကိုဦးစားေပးေဆာင္ရြက္ရပါမည္။ • ေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈေ ပးနို င္ျ ခင္း အေျခအေနကုိ အျမဲ သိ ရွိ ရေအာင္ေ ဆာင္ ရြ က္ ထားျခင္း က

ဌာနမ်ားမွ် တမႈ

မရွိ စြာ ျဖန္ ႔ က်က္ေ နသည့္ လ က္ ရွိ အေျခအေနကို ေဖာ္ျ ပေပးမည္ျ ဖစ္ ပါသည္ ။ ေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈေ ပးသည့္ အေျခခံ အေဆာက္ အ ဦမ်ားသည္ နို င္ ငံ တ စ္ ၀ွ မ္း လံုး မွ် တစြာျဖန္ ႕ က်က္ေ နရပါမည္ ။ အေျခအေနကိုျ မန္ ဆ န္ စြာေလ့ လာ နို င္ ရ န္ အလ်င္ အျမန္ စူး စမ္း (rapid assessment) သည့္ စ နစ္ျ ဖင့္ လုိ အ ပ္ မႈ အ မ်ားဆံုး ေဒသမ်ားကို ဦး စားေပးေဖာ္ ထု တ္ ကာအဓိ ကေဆး၀ါးမ်ားနွ င့္

အေျခခံေ ဆး၀ါးပစၥ ည္း မ်ားကို

ဌာနတစ္ ခု

ခ်င္းစီ၏အဆင့္အလိုက္လံုေလာက္စြာရရွိေနေအာင္ေဆာင္ရြက္ရပါမည္။ေစာင့္ေရွာက္မႈေပးေနသည့္အေျခအ

၅ မူ၀ါဒမွတ္စု-၃ တြင္အေသးစိတ္ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ၆ မူ၀ါဒမွတ္စု-၂ တြင္အေသးစိတ္ေဖာ္ျပထားပါသည္။ မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

၁၅

ေန ကိုေ ဖာ္ ထု တ္ ရာ တြ င္ ပု ဂၢ လိ က က ႑ ၊ အ စိုး ရ မ ဟု တ္ေ သာ အ ဖြဲ ႕

အ စ ည္း မ်ား နွ င့္

လူ မ်ိဳး စု

အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အပါအ၀င္ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးသူ အားလံုးပါ၀င္ရပါမည္။ • မွ် တမႈ အေျခအေနကို က်ပါသည္ ။

စဥ္ ဆ က္ မျပတ္ေ စာင့္ ၾ ကပ္ ၾ ကည့္ျ ခင္း သည္ တာ၀န္ ခံ မႈ ရွိေ စျခင္း အတြ က္

က်န္း မာေရးဆို င္ ရာမွ် တမႈ တိုး တက္ေ နပံု ၊ ရပ္ တ န္ ႔ေ နပံု သို ႕ မဟု တ္

စဥ္ ဆ က္ မျပတ္ေ စာင့္ ၾ ကည့္ေ နျခင္း ကမွ န္ က န္ေ သာမူ ၀ါဒခ်မွ တ္ နို င္ေ ရး

ဆု တ္ ယု တ္ေ နပံု တို ႕ ကို

အတြ က္ ဦး စားေပး

တစ္ ခုျ ဖစ္ ပါသည္ ။ က်န္း မာေရးဆို င္ ရာမွ် တမႈ ၏ အားလံုးေသာမ်က္ႏွာ စာမ်ားျဖစ္ သ ည့္

ရ ပါ မ ည္ ။

မွ် တ မႈ

အေျ ခ အေ န ကို

လု ပ္ င န္း

ပထ၀ီ အေန

အထား၊လူ မႈ စီး ပြားေရးအဆင့္ ၊ လူ မ်ိဳးစု နွ င့္ မိ ခ င္ ပ ညာေရးအေျခအေနမ်ားနွ င့္ သ က္ ဆို င္ သ ည့္ အေ ထာ က္ အ ထား မ်ားေ ပ ၚ အေျ ခ ခံ ၍

အဓိ က

သတင္း

သ က္ ဆို င္ သူ အ သီး သီး ၏ တာ ၀ န္ ခံ ယူ မႈ ရွိေ စေ ရးေ ဆာ င္ ရြ က္ ထိေ ရာ က္ စြာ စ ဥ္ ဆ က္ မျ ပ တ္ေ စာ င့္ ၾ က ည့္ နို င္ေ ရး အ တြ က္

လိုအပ္သည့္စြမ္းေဆာင္ရည္ တည္ေဆာက္ရန္ပံ့ပိုးမႈမ်ားလိုအပ္ပါမည္။ • စီ မံ ခ န္ ႕ ခြဲ မႈ အေျ ချ ပဳ က် န္း မာေ ရး သ တ င္း စ န စ္ ကိုေ ကာ င္း မြ န္ တိုး တ က္ေ အာ င္ေ ဆာ င္ ရြ က္ ရ ပါ မ ည္ ။ လ က္ ခံ နို င္ သ ည့္ အ ရ ည္ အေ သြး ရွိေ သာ

အ ညႊ န္း ကိ န္း မ်ား လံုေ လာ က္ စြာ

သတင္း စနစ္ က ထု တ္ျ ပန္ေ ပးနို င္ ရ န္ လို အ ပ္ သ လို

စီ မံ ခ န္ ႔ ခြဲ မႈ အေျ ချ ပဳ

ပို မို ခို င္ မာေသာသတင္း အေထာက္ အ ထားမ်ား

ေဖာ္

ထု တ္ေ ပးနို င္ ရ န္ ယ င္း စနစ္ ကို တိုး တက္ေ ကာင္း မြ န္ေ အာင္ ဆ က္ လ က္ေ ဆာင္ ရြ က္ ရ ပါမည္ ။ လူ ဦးေရအေျခ အေနနွ င့္ က်န္း မာေရးဆုိ င္ ရာစစ္ တ မ္း မ်ားစတင္ေ ဆာင္ ရြ က္ေ နမႈ နွ င့္ အ တူ သတင္း အခ်က္ အ လက္ မွ်ေ၀နို င္ေ ရးအတြ က္

ပု ဂၢ လိ က က႑ကို

လက္ ရွိ အ ခ်ိ န္ ကာလသည္

ထည့္ သြ င္း နို င္ေျခစူး စမ္း ရမည့္

အခ်ိန္ျဖစ္ပါသည္။ • ျမိဳ ႕ န ယ္ က် န္း မာေ ရး စ န စ္ တြ င္ေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈေ ပး သူ အား လံုး ပါ ၀ င္ ပါ သ ည္ ။

ျ မိဳ ႕ န ယ္ အ ဆ င့္ တြ င္

ေပါင္း စပ္ ညွိ နႈိ င္း မႈေ ဆာင္ ရြ က္ ရျခင္း ၏ ရည္ ရြ ယ္ ခ်က္ မွာ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာဌာနမ်ားနွ င့္ လု ပ္ င န္း အစီ အ စဥ္ ၁၆

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

မ်ားကက်န္း မာေရးေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ မ်ားလူ ထု လို အ ပ္ ခ်က္ အ တို င္း တု န္ ႕ျပန္ေ ပးနို င္ မႈ နွ င့္ ရွိေ စေ ရး အ တြ က္ျ ဖ စ္ ပါ သ ည္ ။

ျ မိဳ ႕ န ယ္ က် န္း မာေ ရး စ န စ္ နွ င့္

ထိေ ရာက္ မႈ တို ႕

ျ မိဳ ႕ န ယ္ က် န္း မာေ ရး စီ မံ ကိ န္း မ်ား

တြ င္ အ စိုး ရ ၊ ပု ဂၢ လိ က နွ င့္ အ စိုး ရ မ ဟု တ္ သ ည့္ အ ဖြဲ ႕ အ စ ည္း မ်ား မွ

ေ ဆာ င္ ရြ က္ မႈေ ပး သူ

အား လံုး

ပါ၀င္ရပါမည္။ • တို က္ န ယ္ေ ဆးရံု မ်ားပို မို စြ မ္းေဆာင္ ရ ည္ျ မင့္ မားလာနို င္ ပါသည္ ။

တို က္ န ယ္ေ ဆးရံု အ မ်ားအျပားသည္

လု ပ္ င န္း မ်ားေကာင္း မြ န္ စြာေဆာင္ ရြ က္ နုိ င္ျ ခင္း မရွိ သ လို အရည္ အေသြး မျပည့္ သ ည့္ ေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ မ်ား လည္းေပးေနပါသည္ ။

၀န္ ထ မ္း မျပည့္ စံုျ ခင္း ၊ေဆး၀ါးပံ့ ပိုး မႈ မ လံုေ လာက္ျ ခင္း နွ င့္

ေတာ့ျ ခ င္း က အေျ ခ အေ န ကို ပို မို ဆိုး ရြားေ စ ပါ သ ည္ ။ စြ မ္း ရွိ ၾ ကျပီး ေက်းလက္ေ ဒသမ်ားအတြ က္ အေရးၾကီး

ပစၥ ည္း မ်ားေခတ္ မ မီ

တုိ က္ န ယ္ေ ဆး ရံု မ်ား သ ည္ အ သ က္ က ယ္ နို င္ သည္ျ ဖစ္ ရာထို ကဲ့ သို ႕ေဆာင္ ရြ က္ စြ မ္းေကာင္း မြ န္

ေစမည့္နည္းလမ္းမ်ားဖန္တီးေပးျခင္းကလည္းဦးစားေပးလုပ္ငန္းတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ • အေျခခံ က်န္း မာေရး၀န္ ထ မ္း မ်ား၏လု ပ္ င န္း မ်ားကို စ နစ္ တ က်ေပးရန္ လို အ ပ္ ပါသည္ ။ အေျခခံ က်န္း မာ ေရး၀န္ ထ မ္း မ်ားသည္ျ မိဳ ႕နယ္ က်န္း မာေရးစနစ္ ၏ေက်ာရိုးျဖစ္ ပါသည္ ။ အေကာင္း ဆံုး အသံုး ခ်ကာ၄င္း တို ႕ လု ပ္ ကို င္ လို စိ တ္ ရွိေ အာင္ ပါ သ ည္ ။

၄ င္း တို ႕ ၏ အ ခ န္း က ႑ ၊

ျပန္ လ ည္ သံုး သပ္ ရ န္ လို အ ပ္ ပါသည္ ။ အျခား မည္ သ ည့္

၄င္း တို ႕ ၏

ကၽြ မ္း က်င္ မႈ မ်ားကို

ေစ့ေ ဆာ္ေ ပးျခင္း က

လြ န္ စြာ အေရးၾကီး

လု ပ္ င န္း တာ ၀ န္ နွ င့္ လု ပ္ င န္း ၀ န္ ပ မာ ဏ ကို ေက်းလက္ က်န္း မာေရးအဖြဲ ႕ မ်ားအတြ င္း

က်န္း မာေရးလု ပ္ သားမ်ားျဖစ္ သ ည့္ အ ရန္ သားဖြားဆရာမနွ င့္ လု ပ္ င န္း မ်ားလႊဲေျပာင္း ထမ္းေဆာင္ေ စနို င္ မႈ ၊

ေဆာ င္ ရြ က္ နို င္ စြ မ္း ၊ ကၽြ မ္း က်င္ မႈ မ်ားကို

စ န စ္ တ က်

လု ပ္ င န္း တာ၀န္ ခြဲေ ၀မႈ

လူ ထု က်န္း မာေရးလု ပ္ သားကို

အေျခခံ က်န္း မာေရး၀န္ ထ မ္း မ်ား၏

လူ ထု ၏ က် န္း မာေ ရး လို အ ပ္ ခ် က္ နွ င့္ မည္ သို ႕ေရာစပ္ေ ပးနို င္ မ ည္ စ သည္ တို ႕ ကို

လု ပ္ င န္း

အ ညီေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ မ်ားေ ပး ရာ တြ င္ ျပန္ လ ည္ သံုး သပ္ ရ ပါမည္ ။

ေရာဂါ

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

၁၇

ျဖစ္ ပြားမႈ ပံု သ ႑ာန္ မ်ားေျပာင္း လဲ လာမႈ ၊

အထူး သျဖင့္ ကူး စက္ေ ရာဂါမ်ားပို မိုျ ဖစ္ေ ပၚလာျခင္း တို ႕ ကို

ျပန္လည္သံုးသပ္ရာတြင္ထည့္သြင္းစဥ္းစားရပါမည္။ • အဓိ ကေဆာင္ ရြ က္ေ ပးမည့္ေ စာင့္ေ ရွာ က္ မႈ အ မ်ိဳးအစားမ်ား မသတ္ မွ တ္ နို င္ေ သးမီ ၾ ကားျဖတ္ လု ပ္ င န္း မ်ား စ တ င္ေ ဆာ င္ ရြ က္ေ ပး သ င့္ ပါ သ ည္ ။

လူ တို င္​္း လ က္ လွ မ္း မီ သ ည့္

အ တြ က္ေ ရ ရွ ည္ေ ငြေ ၾ ကး ပံ့ ပိုးေ ပး နို င္ ရ ပါ မ ည္ ။

က် န္း မာေ ရး ေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ

အ ဓိ ကေ ဆာ င္ ရြ က္ေ ပး ရ မ ည့္ ေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ

အ မိ်ဳး အ စား ကို သ တ္ မွ တ္ ရ န္ က် န္း မာေ ရး ၀ န္ ၾ ကီး ဌာ န က

စီ စ ဥ္ေ ဆာ င္ ရြ က္ေ နျ ပီ ျ ဖ စ္ ပါ သ ည္ ။

ေစာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ အ မ်ိဳး အ စား မ်ား အေ ပ ၚ အား လံုး သေ ဘာ တူ ညီ မႈ ရ ရ န္ ထို ၾ ကား ကာ လ အ တြ င္း နို င္ ငံ တ ကာ အေ တြ ႕ အ ၾ ကံဳ နွ င့္

အ ခိ် န္ လို

အ ပ္ ပါ သ ည္ ။

အေ ထာ က္ အ ထား မ်ား အ ရ

ေ ငြေ ၾ ကး

အေနျဖင့္ ထို က္ တ န္ျ ပီး ထိေ ရာက္ မႈ လ ည္း ရွိ သ ည့္ေ စာင့္ေ ရွာ က္ မႈ မ်ားကို စတင္ေ ဆာင္ ရြ က္ သ င့္ ပါသည္ ။ မိ ခ င္ ၊ေမြး ကင္း စနွ င့္ ကေလးက်န္း မာေရးအတြ က္ ဦး တည္ သ ည့္ ေစာင့္ေ ရွာ က္ မႈ မ်ားကို စ တင္ ေဆာင္ ရြ က္ ေပးသင့္ပါသည္။ • အား လံုး အ တြ က္ေ ဆး ၀ါး အ ခ မဲ့ ရ ရွိေ စျ ခ င္း က

လူ တို င္​္း လ က္ လွ မ္း မီ သ ည့္

ေစာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ တြ င္ နို င္ ငံေ ရး က တိ က ၀ တ္ ရွိေ ၾ ကာ င္းေ ဖာ္ျ ပေ န ပါ သ ည္ ။

က် န္း မာေ ရး

အ စိုး ရ အေ နျ ဖ င့္ ခ် က္ ခ် င္း

ေဆာင္ ရြ က္ သ င့္ သ ည့္ လု ပ္ င န္း တစ္ ရ ပ္ မွာ လူ​ူ တို င္း အဓိ က အေျခခံေ ဆး၀ါးမ်ားကို အခမဲ့ ရရွိေ စေရးျဖင့္ က် န္း မာေ ရးေ စာ င့္ေ ရွာ က္ မႈ ေဖာ္ျ ပျခင္းျဖစ္ ပါသည္ ။

၁၈

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

လူ တို င္​္း လ က္ လွ မ္း မီေ စေ ရး အ တြ က္

က တိ က ၀ တ္ျ ပဳေ ၾ ကာ င္း

ဤသို ႕ေဆာင္ ရြ က္ေ ပးျခင္း သည္ ဆ င္း ရဲႏြ မ္း ပါးမႈျ မင့္ မားေနသည့္

တြ င္ က် င့္ ၀ တ္ ပို င္း အ ရ

မွ န္ က န္ သ ည့္ လု ပ္ ရ ပ္ျ ဖ စ္ သ ကဲ့ သို ႕

ဗ်ဳ ဟာေျ မာ က္ ပါ သ ည္ ။

အ စိုး ရ အေ နျ ဖ င့္

၂ ၀ ၁ ၂ ခု နွ စ္

နို င္ ငံေ ရး

အေျခအေန

အ တြ က္ လ ည္း

မွ စ ၍ အ ဓိ က အေျ ခ ခံေ ဆး ၀ါး မ်ား

အခမဲ့ ရ ရွိေ စေရးအတြ က္

က်န္း မာေရးအသံုး စရိ တ္ သိ သာစြာ တိုးျမွ င့္ေ ပးခဲ့ျ ပီးျဖစ္ ပါသည္ ။

လ ည္းေ ထာ က္ ပံ့ မႈ လ မ္းေ ၾ ကာ င္း နွ င့္

စ န စ္ အား န ည္း မႈေ ၾ ကာ င့္ေ ဆး ရံုေ ဆး ခ န္း မ်ား

အခါမလတ္ေ ရာက္ ရွိ မႈ မ ရွိေ ၾကာင္း အေထာက္ အ ထားတစ္ ခိ်ဳ႕ရွိေ နပါသည္ ။

သို ႕ေသာ္

အ ဆ င့္ အ ထိ

လက္ ရွိေ ဆာင္ ရြ က္ေ နမႈ

မ်ားပို မို ထိေ ရာက္ေ စေရးအျပင္ေ ထာက္ ပံ့ေ ရးဆို င္ ရာၾကံဳေတြ ႕ ရသည့္ အ က်ဥ္း အက်ပ္ မ်ားကို ေက်ာ္ လႊား နို င္ ရ န္ ၊ လ တ္ တေ လာေ ဆာ င္ ရြ က္ေ န မႈ မ်ား ၏

တိုး တ က္ မႈ အေျ ခ အေ န ကို

အ လ် င္ အျ မ န္

သံုး သပ္ မႈျ ပဳပါကဤေဆး၀ါးအခမဲ့ ရ ရွိေ စသည့္ လု ပ္ င န္း တိုး ခ်ဲ ႕ေဆာင္ ရြ က္ နို င္ေ ရးအေထာက္ အ ကူျ ပဳမည္ ျဖစ္ပါသည္။

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)

၁၉

22

မူ၀ါဒမွတ္စု (၁)