Creativiteit en Geluk Domein: Zelf-Ontwikkeling
Wat betekent creativiteit voor je geluk? Neem je wel eens de tijd om in een schetsboek te tekenen? Of speel je in een muziekbandje? Misschien ben je lid van een theatergezelschap? Dat is inderdaad allemaal creatief; we hebben het over hoe je door het doorbreken van de sleur van de dag je leven kunt verrijken. En hoe je daarmee in een betere stemming kunt komen. Als we meer tijd vrijmaken voor onze creativiteit en actief nieuwe initiatieven starten, dan kan het flink bijdragen aan hoe gelukkig we ons voelen. En daar is ook allerlei wetenschappelijk bewijs voor. Creatief zijn dat kunnen we allemaal Dat wil natuurlijk niet zeggen dat we allemaal een grote artiest zijn. Je hoeft helemaal niet een groot tekentalent te hebben of muzikaal hoogbegaafd te zijn. Creativiteit is iets wat instinctief in ons allemaal zit, we kunnen eigenlijk niet zonder. Elk kind is creatief, het gaat spelen en zo de wereld om zich heen ontdekken. Wat wel jammer is, is dat naarmate kinderen ouder worden en te maken krijgen met regels, geboden en andere controle systemen in de grote mensen wereld, kinderen steeds meer hun creativiteit verliezen. Daarom doen we er goed aan om actief onze creativiteit op peil te houden, door er regelmatig zelf wat aan te doen. Door creatief te zijn gaan we ons goed voelen. Maar andersom is het ook zo dat het heel moeilijk is om creatief te zijn als je je ellendig voelt. Creativiteit en geluk zijn direct met elkaar verbonden. Laten we maar eens kijken naar creativiteit en wat wetenschappers daar over ontdekt hebben. Waarom geluk (en niet ongeluk) zorgt voor creativiteit Kinderen kunnen zo makkelijk pronken met hun creatieve werk. Denk maar eens al die spetterverftekenkunstwerken die overal hangen aan de koelkast in elk gezinshuis. Als je nog kind bent, hoef je niet focussen op je techniek, op je perfectie, of specifieke methoden - je kunt gewoon dingen maken. En dat zorgt er voor dat je lekker trots kunt zijn op je creatieve uitspatting. Voor de meeste jonge kinderen, is het creëren van gewone dingen een van de hoogtepunten van de dag, en dat geeft ze heel veel voldoening. Maar als je eenmaal ‘volwassen’ bent, dan gaan we steeds meer ons schuldig voelen doordat creatief bezig zijn niet direct bijdraagt aan geld verdienen en effectiviteit. We komen steeds meer in een sleur terecht. Opstaan, haasten naar je werk, vaste taken uitvoeren, in de file, thuiskomen, voor de kinderen zorgen, banken voor de buis en dan naar bed gaan. Als afsluiting van de dag een beetje sex met je partner, tenminste als je geluk hebt. Dat is het patroon waar de meeste mensen langzaam in terecht komen. En dat is natuurlijk helemaal niet goed voor je geluk.
1
©
emotome 2017
Verder denken we vaak dat creativiteit helemaal niet iets is voor ons, gewone stervelingen. Creativiteit zou juist voorbehouden zijn aan de echte grote creatieven die in de populaire cultuur onze grote idolen zijn. Herman Brood, Amy Winehouse en Michael Jackson. En dan denken we ook al snel aan dat dit soort creatieve mensen uiteindelijk blijken te lijden aan depressie, psychische aandoeningen, of aan drugs & alcohol verslaafd zijn. Zou het dan zo zijn dat je juist heel ongelukkig moet zijn om creatief te zijn? Dat je moet lijden voordat je kunt creëren? Wetenschappelijke onderbouwing Het is vast geen grote verrassing dat wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat creativiteit is gekoppeld aan geluk. Een team van de Universiteit van North Carolina-Greensboro heeft een rapport gepubliceerd in het tijdschrift Psychology of Aesthetics, Creativiteit en Kunst dat een experiment beschrijft met studenten. Ze werden een week lang bestudeerd om te zien hoe hun geluk samenhangt met de taken die zij op dat moment uitvoerden. Er blijkt dat de meeste deelnemers zich gelukkiger voelden als ze met iets creatiefs bezig waren. Het onderzoek vond verder geen enkel bewijs dat je moet lijden voordat je creatief kunt zijn. Juist het tegenovergestelde is gebleken. Een stukje uit het onderzoeksverslag: “De onderzoekers hebben geen enkel bewijs gevonden dat een negatieve gemoedstoestand als verdriet, boosheid of angst een positieve invloed op de kans van het ontplooien van creatieve gedrag heeft. Het stereotype van een neurotische persoon op zoek naar troost in creativiteit wordt duidelijk niet ondersteund”, schrijven ze. Deze bevindingen zijn herhaald door vele andere onderzoeken. Belangrijke kenmerken van de creatieve persoonlijkheid, zoals open staan voor vernieuwing en doorzettingsvermogen, zijn ook goede voorspellers van gelukkig zijn in je leven. Behoudende mensen die niet open staan voor vernieuwing zijn vaak minder gelukkig. Ze zijn eigenlijk voortdurend een beetje bang. En dan kun je weer niet creatief zijn. Ook blijkt dat mensen die een beetje bang zijn, niet goed in staat zijn om door de bomen het bos te zien. Ze focussen zich op onderdelen en verzanden daar in. Terwijl gelukkige creatieve mensen veel beter het geheel kunnen overzien en gaan denken in de de mogelijkheden i.p.v. de beperkingen. Bazen op het werk die met angst en dwang medewerkers proberen te motiveren zouden zich eens moeten realiseren wat hun gedrag doet voor het probleemoplossende vermogen van de organisatie. Om nog maar niet te spreken over het geluk. Het populaire tijdschrift Psychology Today geeft een blik op de factoren die ons leven en onze stemmingen kunnen bevorderen. En ook hier blijkt dat creativiteit door middel van ‘kunst’ een sterk positief effect heeft op jong en oud. Ze stellen dat er twee belangrijke factoren zijn die het menselijk leven echt hebben verbeterd de afgelopen duizenden jaren. - Ons vermogen om vreugde in creativiteit te vinden wat heeft geleid tot allerlei nieuwe uitvindingen. De mens is de enige levende soort die tot creatief gedrag in staat is. Creativiteit zit in onze evolutionaire biologie omdat het bijdraagt aan onze overleving. - Ons vermogen om plezier en ontspanning te krijgen van het creëren van nuttige, maar vooral ook esthetische objecten. Dit soort plezier en ontspanning is goed voor onze gezondheid en houdt ons een beetje jong van geest. En het geeft de nodige verstrooiing. Het maakt dus niet zoveel uit of je aan iets nieuws op je bedrijf werkt, of bezig bent met een creatief project dat je gelukkig maakt, of bezig bent met het bedenken van verschillende oplossingen voor problemen op het werk. Door aan creativiteit te doen voedt je de evolutionaire impulsen in je hersenen die nodig zijn om te overleven. En dat is iets wat zeker de moeite waard om tijd voor vrij te maken.
2
©
emotome 2017
Initiatieven en Happy Habits Wat is leuker? Het invullen van spreadsheets de hele dag of het bedenken van nieuwe spannende ideeën? Laten we maar aannemen dat we allemaal het tweede leuker vinden. Maar vaak denken dat we niet creatiever kunnen zijn door factoren buiten onze eigen controle. Misschien denk je dat je bedrijf geen risico’s wilt nemen en daarom altijd de veilige weg kiest. Misschien zijn je doelstellingen dusdanig hoog dat je er bang van wordt. De workload horen we ook vaak als reden. Geen tijd om creatief te zijn. Vaak is veel hiervan waar, maar er zijn toch wel een paar praktische tips die iedereen kan toepassen om je creatieve geest scherp te houden. Hoe vaker je het oefent, hoe beter je er in wordt. Hieronder 10 tips die je kunt toepassen om elke dag een beetje creatiever te worden. 1. Sta als je vergadert Je hele energie verandert als je niet op je gat zit, maar gaat staan. De energie tussen de mensen verandert dan ook. Gewoon dus die stoelen aan de kant en ga bij elkaar staan. Je zult meteen merken dat er meer momentum, enthousiasme, en ideeën ontstaan. De meeting gaat sneller en er komt meer actie uit voort dan alleen maar uitwisseling van standpunten. 2. Omring jezelf met inspiratie Hang mooie fotos aan de muur. Selecteer mooie posters van inspirerende beelden en hang ze op. Je visuele brein werkt veel beter en sneller dan je verbale brein, dat is langzaam en erg rationeel. Door je brein onbewust vol te stoppen met visuele prikkels komen er heel andere en veel spannendere ideeën boven. 3. Werk met een buddy Vernieuwing gebeurt nooit in isolatie. Kies een medewerker waar je fijn bij voelt, bevriend mee bent. Spreek met elkaar af dat je gaat samenwerken op zoek naar vernieuwing. Stimuleer elkaar om nieuwe dingen te lezen, te proberen, ga met elkaar eens op een andere plek lunchen, spreek een vast moment in de week af dat je met elkaar gaat brainstormen. Bedenk je iets nieuws, bespreek het dan met je buddy. Luister naar elkaar. Leer van elkaar. Geloof me, het is beter en makkelijker om het samen te doen. 4. Start met iets kleins We denken vaak dat we de grote zaken moeten veranderen. Dat is heel moeilijk en frustrerend. Veel makkelijker en daardoor bevredigender is het om je juist te richten op kleine vernieuwingen. En dan een hele serie er van. Eigenlijk is dit de enige manier hoe er een vernieuwende cultuur ontstaat. Niet door de grote doorbraken, maar door een permanente staat van creativiteit. Kleine dingen kosten veel minder moeite, kosten veel minder en je hebt er de grote bazen niet voor nodig. Denk maar aan die kleine dingen, zoals hoe je je naam zet onder je email, hoe je jezelf en je directe medewerkers een compliment geeft als ze iets goed doen en hoe je de meetings met elkaar doet. 5. Verander je vaste routines We hebben allemaal dingen die we min of meer doen op de automatische piloot. Zonder na te denken. De vaste dingen van de dag. We kunnen dit soort dingen heel goed, maar het maakt ons ook blind voor andere mogelijkheden. Maak een overzicht van de dingen die je gedurende de dag doet zonder dat je er echt over nadenkt. Schets maar eens een tijdslijn op een A4-tje en zet daar dan op hoe je dag er uit ziet. Voor elk van die dingen vraag jezelf af of het ook anders kan.
3
©
emotome 2017
6. Bob de Bouwer Stop met praten en maak een prototype. Vertaal je gedachten in woorden, je woorden in plaatjes en je plaatjes in een prototype. Als mensen je idee kunnen zien, i.p.v. het moeten lezen dan worden ze veel makkelijker enthousiast. En met een prototype kun je ontdekken of het ook echt werkt. Mensen om je heen gaan je dan ook meteen serieus nemen. Zelfs een slechte schets is beter dan geen schets! 7. Verban dingen Dit klinkt wat tegenstrijdig, maar beperkingen kunnen er voor zorgen dat je tot nieuwe ideeën komt. Doe maar eens een oefening dat je bepaalde woorden niet meer mag zeggen. De naam van je belangrijkste product of dienst bijvoorbeeld. Wat als de fabriek er niet meer zou zijn? Of als er geen internet meer zou zijn? Wat als je vast klantengroep niet meer zou bestaan? Wat als er geen bazen meer zouden zijn? Wat zou je dan doen? Vaak zijn de dingen die je uiteindelijk overhoudt een aftreksel van het eerste idee, maar het doel van deze oefening is juist om nieuwe gedachtes op gang te krijgen in plaats van te blijven doen wat je al deed. 8. Ga naar buiten Ga weg uit je vaste werkplek. Ga naar buiten en ga wandelen. Terwijl je loopt, kijk om je heen en denk na. Het is fijn als je in de stad werkt want daar is veel inspiratie, maar ook op de meeste bedrijfsterreinen is veel te zien. Ga op inspiratie jacht. Zoek bijvoorbeeld naar objecten die beginnen met de letter A, de dag erna objecten met de letter B, etc. Je onderbewuste brein zal snel connecties maken en oplossingen borrelen boven voor uitdagingen op het werk. 9. Zuig de creativiteit op Velen van ons beginnen de dag met hun emails en sociale media te lezen. Verslaafd zijn we er aan. In plaats daarvan luister eens naar muziek en luister goed naar de teksten, of lees eerst eens een interessant artikel. Dat geeft heel veel inspiratie. En je gaat je er veel beter door voelen, in plaats van de voorspelbare emails wegwerken. Dat kan ook wel later op de dag. 10. Wat zou mijn held doen? Als je eens helemaal vast zit in het oplossen van een probleem, haal er dan de grote kanonnen bij. Maak een lijstje van de creatieve inspirerende mensen die je kent. Bijvoorbeeld, Richard Branson (Virgin), Steve Jobs (Apple) of Teun van de Keuken (ex Tony Chocolonely). En vraag aan je denkbeeldige vrienden hoe zij het zouden oplossen. Hoe zou Johan Cruyff een kwaliteitsprobleem oplossen? Deze tien tips klinken misschien wat triviaal of zelfs kinderlijk. Maar ze helpen echt om de wereld een beetje anders te zien en zo tot nieuwe oplossingen te komen. Des te meer je ze oefent, des te beter je er in wordt. Zo wordt creativiteit steeds meer onderdeel van je vaste werk. En zo wordt je steeds een beetje gelukkiger waardoor je weer creatiever wordt. Tot slot nog dit. Onthoudt dat er moed voor nodig is om creatief te zijn. Maar als jij er mee begint, zullen je medewerkers er ook door geïnspireerd worden. Soms zal je denken dat iedereen je voor gek uitmaakt. Maar vrees niet, als je er mee doorgaat komt er altijd goed op je weg. In eerste instantie voelen dit soort nieuwe Happy Habits misschien wat raar en gemaakt. Het is echter de snelste manier om met elkaar nieuw positief gedrag te ontwikkelen. Gaandeweg wordt je nieuwe gedrag een gewoonte wat sterk bijdraagt aan geluk op het werk.
EMOTOME stimuleert geluk op het werk door een laagdrempelig & wetenschappelijk programma. Wij geloven dat iedereen het verdient om gelukkig te zijn, ook op het werk. Geluk kun je zelf beïnvloeden, als je inzicht hebt in de bouwstenen én bereid bent om actie te nemen. EMOTOME geeft je dit inzicht en faciliteert in het stimuleren van positief gedrag
4
©
emotome 2017