Alex2014.qxd
2014-06-02
01:18
Page 211
Wojenne losy Edmunda Wagnera
211
roku nast¹pi³o ods³oniêcie pomnika 1 Dywizji Pancernej na Placu Inwalidów w Warszawie. Na cokole pomnika znajduje siê napis „¯o³nierz polski walczy na wszystkich frontach o wolnoœæ wszystkich narodów, ale ¿ycie oddaje tylko za w³asn¹ ojczyznê”.3 Wujo Edmund musia³ podj¹æ trudn¹ decyzjê, co dalej: wracaæ do Polski czy zostaæ na Zachodzie. Jednak s³owa matki: „jak masz chleb, to po bu³ki nie wracaj”, zawa¿y³y na jego dalszym ¿yciu i pozostaniu w Holandii. Tam pracowa³ jako robotnik w fabryce, a nastêpnie o¿eni³ siê z Antoniett Martin¹ Bijnen, z któr¹ mia³ czworo dzieci: Eleonore (Elly), Karola, Marie (Mire) oraz Krysie. Pomimo u³o¿enia sobie ¿ycia, ka¿dy dzieñ spêdzony za granic¹ by³ dla niego dniem ogromnej têsknoty za krajem, dlatego te¿, gdy tylko nadarzy³a siê mo¿liwoœæ to odwiedza³ rodzinê w Polsce, czêsto jako t³umacz z darami, które trafia³y m. in. do Aleksandrowskiego koœcio³a. Wujo przys³u¿y³ siê równie¿ pomagaj¹c w za³atwieniu dzwonu do kaplicy cmentarnej oraz ³awek do koœcio³a pod wezwaniem œw. Archanio³ów Rafa³a i Micha³a w Aleksandrowie £ódzkim.4 W ho³dzie swojemu ukochanemu wujkowi, który walczy³ o woln¹ Polskê.
Jaros³aw Pa³ka, Krzysztof Marcin Zalewski, Machteld Venken, ¯o³nierze genera³a Maczka, s. 24, wyd. Replika, 2013 r. , oraz http://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_I_Dywizji_Pancernej_w_Warszawie. 4 Opowieœci wuja Edmunda Wagnera. 3