Adem tocht juni-juli-augustus 2017

ADEM •TOCHT ZINVOL VERDER GAAN

Jaargang 36, nummer 4: juni - juli - augustus 2017 Driemaandelijks tijdschrift van Adem-Tocht vzw (verschijnt in augustus, november, februari, mei) Afzendadres: L. Declerck, J. Maertenstraat 26, 8200 Brugge 2 – Afgiftekantoor 8200 Brugge-Mail – P2A8313 ADEM •TOCHT

1

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Colofon ADEM-TOCHT Tijdschrift van de vzw Adem-Tocht Verantwoordelijke uitgever Erik Bruneel, Fazantenlaan 14, 8450 Bredene

Bisdom Antwerpen MIA VERBANCK Koninklijke laan 91 bus 001, 2600 Berchem 0495 28 65 38 mia.verbanck@skynet.be

REDACTIE Erik Bruneel, Guido Debonnet, Ria Grommen, Maurits Gilissen, Hubert Schepers, Piet Thomas, Céline Van Acker, Jan Vanden Berghe, Mia Verbanck

Bisdom Brugge ANNIE VERCAIGNE Elverdingestraat 64, 8900 Ieper tel. 057 20 93 81 annie.vercaigne@skynet.be

GESPREKSBIJLAGEN Guido Debonnet

JORIS WEYTS Oude Molenweg 24-26, 8377 Meetkerke tel. 050 31 22 75 – 0473 84 97 95 joris.weyts@skynet.be

VORMGEVING Grafisch Ontwerp Brugge LIDGELD (werkjaar september tot juni) binnenland: 14,00 euro twee huisgenoten: 18,00 euro ‘steunabonnement’: 20 euro - 30 euro …

ADEM-TOCHT vzw Christelijke spiritualiteitsbeweging voor 60-plussers Eendenplasstraat 33, 9940 Evergem VOORZITTERS EN PASTORES Interdiocesaan

Bisdom Gent RENÉE SMET Eendenplasstraat 33, 9940 Evergem tel. 09 357 75 56 smet.renee@gmail.com FERNAND VERHEGGEN Sint-Lievenslaan 268, 9000 Gent tel. 09 225 59 82 fernand.verheggen@telenet.be Bisdom Hasselt HUBERT SCHEPERS Herebaan-West 127, 3530 Houthalen tel. 011 52 21 86 hubert.schepers@skynet.be

ERIK BRUNEEL Fazantenlaan 14, 8450 Bredene tel. 059 32 20 22 bruneelerik@gmail.com

Bisdom Mechelen - Brussel KAMIEL DE WITTE Burchtstraat 27, 1933 Sterrebeek tel. 02 731 19 91 kamieldewitte@skynet.be

JAN VANDEN BERGHE Koninginnelaan 149 bus 102, 8670 Koksijde tel. 058 51 22 26 jan.vanden.berghe@skynet.be

FRANS STOFFELEN Kleine Wouwer 29 bus 7, 1860 Meise tel. 02 269 83 42 frans.stoffelen@skynet.be

Inhoud Edito (Erik Bruneel) ........................................ 3 Thema voor juni ............................................. 4 Inspirerende figuren vandaag (Mia Verbanck) Maak ons, Heer, ontvankelijk (Ward Bruyninckx) .......................................... 9 Mijmeringen bij 50 jaar priester-zijn (Mark Delrue) ................................................. 10

Het Parelmeisje (Mark Delrue) ....................... 13 Nieuws uit de beweging .............................. 17 Gespreksnotities op de website .................... 23 (Mia Verbanck) Thema’s werkjaar 2017-2018 ........................ 23 Informatie over lidmaatschap/abonnering .. 23 ©Foto’s: Foto’s: Mia Verbanck p. 1, 3, 5, 9,18, 22, 24 - Uitgeverij Halewijn p. 6 - Carlos Ervinck p. 19, 20 - Magazine Le Figaro: p. 15

www.kerknet.be/organisatie/adem-tocht-vlaanderen 2

ADEM •TOCHT

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Edito ADEM-TOCHT Het laatste nummer van het werkjaar 2016-2017 ligt voor je. Tevreden met de inhoud en de lay-out van ons tijdschrift? Indien bedenkingen of suggesties, maak ze kenbaar aan jouw diocesaan bestuur.

De onderwerpen per maand voor het werkjaar 2017-2018 vind je verder in dit nummer. Ze zijn gekozen uit de talrijke voorstellen die door de kringen aan het diocesaan bestuur werden doorgegeven.

Zo blikken we reeds vooruit naar het werkjaar 2018-2019. Zoals steeds vragen we jouw medewerking voor de keuze van de artikels. Ongeveer 40 % van de kringen stuurt een voorstel naar het diocesaan bestuur. Uit de ingezonden onderwerpen maakt elk diocesaan bestuur een keuze van 10 thema’s. De vijf diocesane besturen maken tegen 1 november hun lijst over aan het interdiocesaan bestuur. Op de algemene vergadering in november kiezen de vertegenwoordigers van de bisdommen, samen met de leden van de redactieraad, uit de 50 voorliggende voorstellen de 10 thema’s voor het volgende werkjaar.

Je ziet dat de inbreng van iedere kring belangrijk is. Daardoor worden de onderwerpen behandeld die beantwoorden aan de bekommernis van de leden. Je diocesaan bestuur zal bepalen wanneer de gekozen onderwerpen uit jouw kring bij het bestuur moeten toekomen. Het is belangrijk dat bij de opgave van de titel ook de verwachte inhoud omschreven wordt. Wat is de precieze lading die door de vlag van een thema wordt gedekt?

Alvast bedankt dat je er samen met jouw kringleden vanaf de eerste vergadering in september werk van maakt.

Naast de informatie in het tijdschrift vind je er heel wat meer op onze website. Webmaster Mia Verbanck legt nogmaals uitvoerig uit hoe je de site van Adem-Tocht op de computer kunt vinden en hoe je er gebruik kunt van maken. Probeer het door de gebruikswijze te oefenen. Je zult zien dat het de moeite loont om onze mooie website te ontdekken.

Wij hebben een oplossing gevonden voor slechtzienden. Dankzij de samenwerking met Licht en Liefde kan je, als je niet goed meer ziet, een ingesproken tekst toegezonden krijgen. Je betaalt daarvoor 1,50 euro bij per zending. Voor een jaargang komt dat neer op 6,00 euro. In een afzonderlijk kadertje vind je de totale kostprijs. Voor het inspreken van de teksten betaalt Adem-Tocht 85,00 euro per drie nummers aan Licht en Liefde.

Adem-Tocht zorgt er ook voor dat Licht en Liefde gebrieft wordt over jouw adres. Je krijgt bij de eerste zending eveneens de nodige uitleg over de gebruikswijze. Onze interdiocesane pastor Jan Vanden Berghe coördineert die service voor slechtzienden.

De abonnementsprijs voor het komende werkjaar blijft onveranderd. Je vindt verdere informatie daarover op blz. 23, o.m. ook als je tijdens het werkjaar lid wil worden.

Het nummer van juni bevat twee inspirerende artikels. Het eerste gaat over paus Franciscus, geschreven door Mia Verbanck. Het tweede is een getuigenis van priester Mark Delrue over zijn leven en inzet als priester gedurende 50 jaar. Het zijn twee mensen die ons de werking van de Geest laten voelen en aldus invullen wat ‘ADEM’ betekent in de naam van onze beweging.

Dit is het laatste nummer waaraan Lucien Declerck heeft meegewerkt. Hij is zondagmorgen 23 april plotseling overleden. Verder in het tijdschrift lees je een ‘in memoriam’.

We zingen met Pinksteren ‘Veni Creator Spiritus’, ‘Kom Schepper Geest’. Ik hoop dat in jouw kring de geest van vreugde, vriendschap, openheid, luisterbereidheid, getuigenis en dienstbaarheid aanwezig is. Dat is de ziel van Adem-Tocht.

Vuur elkaar aan met die Geest, vuur mensen aan zodat zij Adem-Tocht ontdekken.

Tot slot wens ik jullie een deugddoende zomervakantie, tijd voor ontmoeting, tijd voor bewondering voor de zomerse pracht, tijd voor stilte en gebed, tijd voor verkwikkende ontspanning.

En in september staan we er dan weer, hopelijk met in iedere kring nieuwe mensen die een inspirerende bijdrage kunnen leveren.

Van harte, Erik Bruneel, interdiocesaan voorzitter ADEM ••TOCHT

3

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZZIIN NVVO OLL VVEER RD DEER R

GGAAAANN

Thema voor JUNI ADEM-TOCHT Inspirerende figuren vandaag

Mensen hebben nood aan voorbeeldfiguren. Ook op het vlak van levensbeschouwing, zingeving en geloof. Je trekt je op aan mensen die je raken en aanspreken. Die je doen groeien. Die een beetje gids zijn.

Kortom: mensen die inspireren.

ADEMEN EN WAAIEN De woorden inspireren en inspiratie doen spontaan denken aan de Franse en Engelse woorden inspirer/inspire, esprit/spirit. Die gaan terug op het Latijnse werkwoord inspirare. Daarin zit het zelfstandig naamwoord spiritus.

Dat is de vertaling van het Hebreeuwse ruach en het Griekse pneuma(1). Ruach betekent adem, wind, geest, bezieling of (levens)kracht. Adem, geest en leven zijn dus onlosmakelijk met elkaar verbonden!

Het werkwoord in-spirare betekent ‘adem inblazen’, een beeld met stevige Bijbelse wortels.

De volgende Bijbelteksten zijn u wellicht bekend: in het scheppingsverhaal blaast God de mens zijn adem in de neus (Genesis 2,7), in een beeldrijk visioen van de profeet Ezechiël blaast God de dode beenderen in het dal nieuw leven in (hoofdstuk 37), in psalm 104 lezen we: “Zend uw adem en zij worden geschapen, zo geeft u de aarde een nieuw gelaat.” (vers 30), in het gesprek met Nicodemus zegt Jezus: “De wind (pneuma) waait waarheen hij wil; je hoort zijn geluid, maar je weet niet waar hij vandaan komt en waar hij heen gaat. Zo is het ook met iedereen die uit de Geest (pneuma) geboren is.’ (Johannes 3,8) En natuurlijk kennen we ook het pinksterverhaal waarin ‘de nederdaling van de Geest’ gepaard gaat met windgedruis en vurige tongen!

De Geest van God is in de Bijbel (her)scheppende energie. Hij maakt mensen creatief.

4

ADEM •TOCHT

Hij werkt vernieuwend en toekomstgericht.

Die Geest houdt ook een belofte in van steunende kracht, nabijheid en zegen. Hij ademt bevrijding, vrijheid, moed en durf uit.

In de eerste Korintiërsbrief spreekt de apostel Paulus over de gaven, de charismata, vanuit die ene Geest (1 Kor, 12-14).

Paus Franciscus begon een catechese over de gaven van de Geest als volgt: “Jullie weten dat de Heilige Geest de ziel en de levensader is van de Kerk en van elke christen: Hij is de liefde van God die van ons hart zijn verblijfplaats maakt en met ons tot gemeenschap komt. De Heilige Geest is altijd bij ons, is altijd in ons, in ons hart. De Geest zelf is ‘de gave van God’ bij uitstek.

Hij is een geschenk van God en schenkt aan wie Hem ontvangt verschillende geestelijke gaven. De Kerk ziet er zeven, een getal dat symbolisch verwijst naar volheid, volledigheid ... De gaven van de Heilige Geest zijn: wijsheid, verstand, raad, sterkte, kennis, vroomheid en vreze Gods.”

In de Galatenbrief spreekt Paulus over de ‘vruchten van de Geest’, de werkzaamheid van de Geest in een leven dat doordesemd is van “liefde, vreugde, vrede, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtheid en ingetogenheid”. (Gal 5,22-23).

Wie die Geest laat ‘inwonen’, wie ervoor openstaat, die blijft in beweging. Die blijft levenslang groeien. Inspireren en geïnspireerd worden zijn dus woorden vol dynamiek.

INSPIRERENDE MENSEN EN DINGEN We kunnen geraakt worden door een boek, een vers, een woord. Door een film(scène), een theaterstuk, een verhaal. Door een muzikale compositie. Door ontmoetingen, door het spreken en handelen van

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Thema voor JUNI: Inspirerende figuren vandaag mensen. In de eerste plaats door vrouwen en mannen uit onze onmiddellijke omgeving. Ook door grote figuren die nieuwe inzichten aanreiken en bakens verzetten in de samenleving. Kunstenaars en denkers hebben vaak profetische gaven en zijn hun tijd soms ver vooruit.

Mensen kunnen elkaar begeesteren. Ze kunnen elkaars denken en voelen in beweging zetten. Ze bemoedigen elkaar, reiken hoop en toekomst aan. Doorleefde wijsheid is een vingerwijzing, gids en wegwijzer die helpt om te onderscheiden en keuzes te maken.

‘Bezielde’ mensen doen een glimp oplichten van het goddelijke. ‘Geestige’ mensen verwijzen naar de binnenkant en naar God. Ze verruimen de horizon en zijn een ‘lichtend voorbeeld’, a luminary, zoals men in het Engels zegt, a person who inspires or influences others. Een mens die anderen inspireert en beïnvloedt.

Inspirerende figuren zijn geen idolen of heiligen om slaafs na te volgen, maar mensen die ‘wakker’ zijn, de vinger op de wonde leggen, uitnodigen om anders te kijken dan tot nu toe de gewoonte was, die gebaren stellen die beklijven ...

JEZUS VAN NAZARET EN ZIJN VOLGELINGEN Voor wie zich christen noemt, is Jezus van Nazareth het referentiepunt, de inspiratiebron bij uitstek. In Hem was God zelf aanwezig, zeggen we. Daarom noemden de eerste christenen die bijzondere en bevoorrechte man ‘Zoon van God’.

Wie Hij was, wat Hij zei en deed, liet de eerste leerlingen niet los. De ontmoeting met de Verrezene nodigde hen uit om hun relatie met Hem verder te zetten. Ze konden er niet over zwijgen en vertelden anderen hoe ze Hem ervoeren. Enkelen van hen tekenden dat ook op. Zo zagen de brieven van Paulus, de evangelies van Marcus, Matteüs, Lucas en Johannes, de Handelingen van de Apostelen en nog andere brieven en teksten het licht. De eerste christengemeenschappen

putten er kracht en perspectief uit en gaven ze verder door.

Eeuwenlang, tot op vandaag, hebben vele mensen geprobeerd om Jezus na te volgen.

Ze namen het evangelie als richtsnoer voor hun leven. Elke tijd opnieuw legden ze in hun beleving daarvan klemtonen die inspeelden op de tekenen van de tijd.

Ze waren/zijn als gist in het deeg, als een lamp op een standaard. Ze worden geciteerd en nagevolgd. Hun geest leeft verder.

EEN EVANGELISCHE LEIDER Volgens het Franse weekblad Le Monde des Religions waren religieuze leiders ook in 2016 de meest inspirerende figuren. Voor het derde jaar op rij staat paus Franciscus op kop, gevolgd door de Dalai Lama.

In maart 2013 werd de Argentijnse jezuïet Jorge Bergoglio tot paus verkozen. Als eerste in de geschiedenis nam hij de naam Franciscus aan en daarmee gaf hij een belangrijk signaal: hij verwees daarmee naar Franciscus van Assisi én naar Franciscus

ADEM •TOCHT

5

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Thema voor JUNI: Inspirerende figuren vandaag Xaverius, de rechterhand van Ignatius van Loyola, stichter van de jezuïeten.

In de vier jaren dat hij paus is, bracht hij al vijf belangrijke documenten uit: De vreugde van het evangelie, Het gelaat van barmhartigheid, Geprezen zijt, De vreugde van de Liefde, Barmhartigheid en ellende.

Een nieuwe wind waait duidelijk door de kerk.

Kenmerken van zijn optreden Van bij het begin hebben mensen zich verdiept in de persoon en het optreden van deze intrigerende paus. Ik probeer ze te typeren in tien punten.

1. De boodschap van de paus heeft veel te maken met eenvoud, nederigheid, innerlijkheid, nabijheid, soberheid en zorg voor de minsten. Hij spreekt en schrijft erover. Maar, en vooral, hij doet het ook.

Zijn woorden en daden vallen samen.

2. Ontmoeting is paus Franciscus heel dierbaar. Hij houdt van mensen. Als hij rondrijdt op het Sint-Pietersplein maakt hij oogcontact met individuele mensen.

6

ADEM •TOCHT

Regelmatig stopt hij, stapt uit en gaat het gesprek aan. In het vliegtuig beantwoordt hij niet alleen vragen van journalisten. Hij groet hen ook een voor een en toont zich geïnteresseerd. Hij schuwt de media niet, treedt hen open tegemoet en kent wat van communicatie.

3. De paus is radicaal evangelisch. Hij schrijft niet alleen over de vreugde van het evangelie. Zijn lachende gezicht getuigt er doorlopend van, op een nog overtuigender wijze. De essentie van de Blijde Boodschap luidt: God is liefde.

4. Franciscus is strikt in de leer, maar in zijn pastorale praktijk staan barmhartigheid, tederheid, zachtmoedigheid en aandacht voor de concrete mens voorop.

Zijn eerste bezoek buiten Rome bracht hij aan vluchtelingen in Lampedusa. Hij gaat naar arme en gebroken mensen, wast de voeten van gevangenen en schrikt er niet voor terug verminkte mensen te omhelzen en aan te raken op de plaats van hun verminking. Hij verkiest een kerk die ”gekneusd, gewond en vuil is omdat zij steeds op straat is, boven een kerk die ongezond is omdat zij niet buiten haar grenzen kan gaan en zich vastklampt aan haar eigen veiligheid.”

Hij wil niet uitsluiten, maar met open armen ontvangen. In die context kunnen we ook zijn uitspraken plaatsen als “Wie ben ik om te oordelen?”, “Sacramenten zijn open vensters waar doorheen Gods licht ons gegeven wordt. Het zijn beken waaruit we Gods leven scheppen.” Ook tot de priesters: “Wees herders met de geur van uw schapen; dat men hen kan ruiken – herders te midden van hun kudde en mensenvissers.” En: “Ik vraag u herders te zijn met de tederheid van God. Laat de ‘zweep’ in de sacristie en wees herders met tederheid.”

5. Hij is eenvoudig, nederig en sober.

De eerste woorden die hij zei op het balkon op het Sint-Pietersplein waren

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Thema voor JUNI: Inspirerende figuren vandaag Buonasera. Meteen daarna boog hij zich langdurig om de zegen van het volk te vragen. Hij verkiest om te wonen in het eenvoudige Santa Marta. Hij spreekt in alle eenvoud en authenticiteit, op voet van gelijkheid ook, met gewone gelovigen, met leiders van andere (christelijke) kerken of godsdiensten, met politici. Hij ontvangt doorlopend staatshoofden en andere beroemdheden.

Maar net zo goed gaat hij lunchen met daklozen of trekt hij tijd uit voor een gesprek met gewone Vlaamse jongeren.

Hij geeft interviews aan de grote wereldkranten, maar ook aan ons eigen weekblad Tertio. Niemand is te min voor hem.

6. Mensen verstaan Franciscus. Ook Jan met de pet. Ook gewone journalisten. Hij gebruikt geen dure woorden. Zijn zinnen zijn kort. Ervaringsgericht. Hij gebruikt beelden, grappen en voorbeelden.

Misschien missen zijn uitspraken, door hun eenvoud, soms wat nuance. Maar de toehoorders weten zich persoonlijk aangesproken en dus ook gerespecteerd.

Cuba – heeft hij een belangrijke bijdrage geleverd aan de onderhandelingen.

9. De paus is een jezuïet. Onderscheiding is voor hem dus heel belangrijk. De paus laat mensen nadenken. Hij schrijft niets voor, hij stelt vragen, hij roept vragen op. Ignatiaans is: in dat spanningsveld gaan staan, je voelhoorns uitsteken, en zelf antwoorden vinden. Het kompas zit in jezelf. In je hart. Daar spreekt God, vooral doorheen de vreugde. Het gaat erom onderscheid te maken tussen wat belangrijk is en wat niet belangrijk is.

Onderscheiding rijpt zoals goede wijn in een ontvankelijke levenshouding. Sleutels tot onderscheiding zijn een aandachtige, meditatieve, biddende lectuur van de tekenen des tijds. Spanningsvelden zijn daarom geen probleem. De paus ziet ze als levengevend en als bewijs van groei, want ze laten toe te onderscheiden waarheen men moet.

10. Niet lang na zijn aantreden stelde hij de K9 aan, een negenkoppige adviesraad van kardinalen. Hij zette eveneens een hervorming van de Romeinse Curie in gang, de leden ervan moeten zich voortdurend vernieuwen door een permanente bekering en zuivering. Authenticiteit en geloofwaardigheid zijn voor hem heel belangrijk. Hij wil ook meer leken betrekken, vooral op die plaatsen waar ze competenter zijn dan geestelijken of religieuzen. Hij wil dat vrouwen gemakkelijker een functie krijgen binnen het bestuursapparaat en daarin een grotere rol spelen.

7. Het komt er volgens de paus op aan om te vertoeven aan de grenzen. Om een dienende kerk te zijn en te zoeken “hoe je vandaag het evangelie kan verkondigen aan alle mensen, hoe ze ook in het leven staan”. Hij pleit voor een kerk als een veldhospistaal, een open huis voor allen. De Kerk is volgens hem niet enkel ‘vuurtoren’, maar ook ‘fakkel’ die optrekt met de mensen, die licht geeft – soms vooraan, soms in het midden, soms achteraan – om te vermijden dat iemand achter blijft.

Een echte bruggenbouwer

8. Paus Franciscus is een man van dialoog.

De manier waarop hij de synodes aanpakte, spreekt boekdelen. Vragenlijsten gingen de wereld rond.

Bisschoppen gingen vrijmoedig met elkaar in gesprek. In meerdere complexe dossiers – zoals Israël-Palestina, Syrië,

Paus Franciscus spreekt en handelt in de geest van het Tweede Vaticaans Concilie.

Uiteraard kan hij niet ieders verwachtingen inlossen. Hij lokt ook controverse uit.

Sommige ultraconservatieve katholieken verketteren hem omdat ze hem te liberaal vinden. Voor anderen gaat hij niet ver genoeg, bij voorbeeld inzake de bijsturing ADEM •TOCHT

7

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Thema voor JUNI: Inspirerende figuren vandaag van de leer rond relatievorming en seksualiteit, met betrekking tot het celibaat en de rol van de vrouw in de kerk.

We mogen van hem geen heilige maken, hem ook niet vergoddelijken. Hij is maar een mens. Wel kunnen we erkennen dat hij charisma heeft. En dat hij als kapitein van de boot die de kerk is, zich laat bezielen door de Geest van God die volgens hem “de wind is die in het zeil blaast om de boot vooruit te laten gaan”.

De kerk heeft nood aan inspirerende figuren, meer dan aan structuren. Paus Franciscus is zo iemand, een pontifex of bruggenbouwer.

CHRISTEN ZIJN VANDAAG Inspireren en geïnspireerd worden betekent in beweging zijn. Paus Franciscus geeft vandaag een evangelische toon aan.

In die stroming staan we. Zijn charisma en zijn enthousiasme (letterlijk: God in mij) werken aanstekelijk echt. Het vuur dat in hem brandt, is een goddelijk vuur. Hij gooit vensters en deuren open en trekt een spoor dat anderen, ook niet-christenen, inspireert. In die bedding kunnen (ver)nieuw(d)e evangelische initiatieven en interpretaties ontstaan.

En zo is meteen ook de link gelegd naar het eerste thema van deze jaargang: hoe christen zijn vandaag. We leggen allemaal een gelovig groeiparcours af. En we trekken ons daarbij op aan inspirerende figuren die de Geest in- en uitademen. Paus Franciscus kan zo iemand voor ons zijn. Ook Mark Delrue die – naar aanleiding van zijn 50 jaar priester zijn – in een ander artikel in dit boekje mijmerend terugblikt op zijn levensweg. Hopelijk kunnen beide artikels u verder inspireren om vandaag christen te zijn.

VRAGEN TER BESPREKING 1. Wat zou je willen vragen ter verduidelijking?

2. Wat heeft je bijzonder geraakt in het artikel?

3. Heb je recent iets gelezen, gezien, gehoord, meegemaakt … dat je sterk raakte en dat je op een nieuwe manier deed kijken of luisteren? Vertel er meer over.

4. Heb je recent iemand ontmoet die je horizon verruimde en je leven (opnieuw) in beweging heeft gezet?

Vertel er iets over.

5. Nodigen de klemtonen die paus Franciscus legt, je ook uit om op een hedendaagse manier christen te zijn en, zo ja, hoe?

(1)

Ruach komt in de Hebreeuwse grondtekst van het Oude Testament niet minder dan 389 keer voor. Griekse vertalingen van het Oude Testament spreken van pneuma. Dat woord komt bovendien ook nog eens 380 keer voor in het Nieuwe Testament met quasi dezelfde betekenis.

Mia Verbanck voorzitter in het bisdom Antwerpen en lid van de redactieraad 8

ADEM •TOCHT

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Maak ons, Heer, ontvankelijk voor de tekenen van deze tijd.

Laat ons het goede zien, de goodwill, het zoeken naar vrede, de drang naar gelijkheid, de medemenselijkheid en de verdraagzaamheid, als zovele tekenen van uw Geest die werkt in mensen van nu.

Laat ons de werking ontdekken van uw Geest in onze groeiende en zich vernieuwende Kerk.

Leer ons ingaan op de goede verlangens die in onszelf geboren worden, en laat ons geluk brengen aan elkaar.

Laat uw Geest van ons bezit nemen, zodat vrede, vriendschap en vreugde aanwezig zijn waar mensen samenleven. Amen.

Ward Bruyninckx

ADEM •TOCHT

9

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

MIJMERINGEN BIJ 50 JAAR PRIESTER-ZIJN ADEM-TOCHT Priester vandaag in het huis van de hoop

Mark heeft dat getuigenis geschreven naar aanleiding van zijn gouden priesterjubileum.

Hij is priester van het bisdom Brugge, directeur van het interdiocesaan museum voor Moderne Religieuze Kunst van de basiliek van Koekelberg en lid van de commissie cultusgebouwen bisdom Brugge en bisdom Mechelen-Brussel.

In iedere jaargang van ons tijdschrift kunnen we een bijdrage van hem lezen waarin hij een religieus kunstwerk belicht.

‘Mijn hart is niet hoogmoedig, Heer, mijn ogen kijken niet verwaand.

Ik streef ook niet naar grote daden hoger dan ik reiken kan.’ psalm 131, 1 Ik groeide op in een grensgemeente. Als kind moest ik bij elke stap grenzen oversteken: de landsgrens, de provinciegrens, de taalgrens, de cultuurgrens. Dit heeft onbewust mijn kindertijd getekend. Die oefening kwam mij later goed van pas .Mijn priester-zijn gedurende 50 jaar had veel te maken met het doorbreken van grenzen.

Van late sporen van het rijke Roomse leven overstappen naar een geseculariseerde maatschappij, waar alleen nog een minderheidskerk zinvol kan gedijen.

Ik groeide op in een kerkgemeenschap, op de valreep nog in volle bloei: eigen politieke partij, eigen scholen, eigen krant, eigen universiteit … Niets liet vermoeden dat een kentering op komst was. Toen in de jaren zestig de ramen openvlogen, bleek het geloofsleven in Vlaanderen niet zo krachtig als ooit gedacht.

Van een zelfverzekerd en klerikaal instituut dat te weinig aansluiting zocht bij wat ten 10

ADEM •TOCHT

diepste leeft in de samenleving, naar een dienende kerk.

Van uitroepteken naar vraagteken. Het woord dat de verrezen Christus spreekt na de verrijzenis, is een vragend woord. Aan Maria Magdalena vraagt Hij: “Waarom weent ge? Wie zoekt ge?” (Joh. 20, 15) aan Petrus: “Bemin je mij?” (Joh. 21, 15). Aan de leerlingen van Emmaüs: “Waar loopt u toch over te praten?” (Luc. 24, 17). Aan de apostelen: “Waarom zijn jullie ten prooi aan twijfel?” (Luc. 24, 38) .

Zijn onze vragen soms niet een betere plek voor het geloof dan onze gesloten definities? In vragen stellen groeit net een antwoord, maar geen simpele antwoorden op gecompliceerde vragen.

Geloof en twijfel zijn goede tweelingzusters. Zij kunnen niet zonder elkaar.

Vragen horen bij het leven. Twijfel maakt deel uit van ons mens-zijn. “Het geloof”, stelt Bernanos, “is 24 uren twijfel min één minuut van hoop”. Geloof zonder kritisch denken leidt naar fanatisme. Twijfel zonder de moed om de twijfel te bevragen, leidt naar cynisme. Geloof heeft de kritiek van het denken nodig. Het denken wordt verdiept met de impulsen van het geloof.

Heeft God niet een zwak voor mensen die met Hem worstelen?

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Mijmeringen bij 50 jaar priester-zijn

Ik begrijp het atheïsme van de droefenis: mensen zouden willen geloven, maar kunnen het niet vanwege het kwaad en het lijden in de wereld en in eigen leven. Die ervaring is ook deel van ons geloof.

Priester-zijn kan niet zonder humor. Zo mag hij zich geestverwant voelen met de clown die - in het circus ofschoon een goede acrobaat - toch telkens struikelt. Hij is de muzikant die viool speelt met bokshandschoenen. Hij verschijnt verwonderd en onhandig tegelijk, zoals een kind dat voor het eerst leert lopen. Zijn stuntelen brengt een vreugdevolle sfeer in de circustent.

Ook de priester draagt soms onbeholpen een schat in broze vaten. “Maar wij dragen deze schat in aarden potten; duidelijk blijkt dat die overgrote kracht van God komt en niet van ons.” (2 Kol. 4, 7). De clown onthult de condition humaine zonder iemand de les te lezen. Hij is nooit aanmatigend en verwaand. Arrogantie kent hij niet. Daarom mag een priester zich ermee verbonden voelen. De clown houdt van herhaling.

Liturgie vieren is het gebaar van Jezus steeds opnieuw herhalen. Christen-zijn is kind zijn van de vrijheid en de vreugde.

Mijn priester-zijn had ook iets met koorddanserskunst te maken: het evenwicht houden tussen de officiële leer van de Kerk en het intuïtief aanvoelen van wat bij mensen leeft aan vragen en verlangens.

Vijftig jaar lang heb ik veel homilieën gehouden. Wanneer ik dat kritisch overschouw, stel ik mij de vraag: “Was mijn spreken soms niet als de pop in de hand van de buikspreker? Die pop kreeg de naam God. Ik legde haar wellicht zinnen in de mond die mijn gedachten en verlangens verwoordden en te weinig deze van Hem, die zo anders is. Hij is immers de grote Zwijger.” Een bekende Duitse theoloog noemde Hem: “Der ganz Andere”. Hij is totaal anders dan onder mensen gangbaar is. Misschien geeft de dichter Rutger Kopland wel iets van dat totaal andere weer in zijn gedicht: Enkele andere overwegingen.

ADEM •TOCHT

11

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Mijmeringen bij 50 jaar priester-zijn In ons geloofsleven kennen wij problemen en mysteries. Het eerste kan worden opgelost, het tweede niet. Daar is het te diep voor.

Een mysterie kent geen bodem. Het stapt mee met onze ervaring van leven. Wanneer wij het kraaknet willen verwoorden, dan vermoorden we het omdat we de paradox opheffen.

In het herfsttij van mijn leven voel ik mij gedragen door wat Jezus aan Petrus voorspelt: “Toen je jong was, deed je zelf je gordel om en ging je waarheen je wilde.

Maar wanneer je oud wordt, zal een ander je handen grijpen, je je gordel omdoen en je brengen waar je niet naartoe wilt.” (Joh. 21, 18)

God leeft niet achter onze werkelijkheid. Hij leeft in de verhalen. Om dat te ontdekken, moeten wij ons die verhalen eigen maken.

Ze zijn veel meer dan verslagen van historische feiten. Zij zoeken binding met ons eigen leven. Het is de kunst ons vallen en opstaan te laten uitmonden in Jezus’ parabels en gelijkenissen. Het evangelie wijst onpeilbare diepten aan waarvan het eindpunt steeds opnieuw gedroomd en beoogd mag worden.

Mijn priester-zijn na 50 jaar blijft incompleet. Ons man- en vrouw-zijn is onaf. Ons vader- en moeder-zijn blijft onvoltooid.

Alles wat in het leven boeit en aandacht verdient, is feilbaar. Dat geldt voor liefde, waarheid, vrijheid en gerechtigheid. Ook het christen-zijn en ons bidden blijven onvolmaakt. Het dichten van de kloof tussen het woord verkondigen en ernaar handelen, blijft onvolkomen. Gezelles droom was: “Zoo spreke en zoo denke en zoo dichte en zoo doe’k.” Alles wat groot is in het leven, klinkt als een onvoltooide symfonie. Alleen wanneer we dit bewust blijven, worden wij goede getuigen van de evangelische boodschap.

De kerktorens zijn nog altijd bakens in het vlakke land. Ze hebben een verticale toren die verwijst naar transcendentie, in onderscheid met treinstations, vlieghavens en voetbalstadia. God is hoogte en diepte (altitudo) van ons bestaan. Geloof is de moed om de wolk van het mysterie binnen te gaan.

Een priester is geen mens van de aankomst of van het podium. Priesters zijn mensen van de weg, mensen onderweg. Onderweg-zijn is meer dan in beweging zijn. Het gaat om openheid en ontvankelijkheid, eenvoud, goedheid, schoonheid en dus meer God. Terecht schreef Pastoor van Ars: “Prêtre, une belle manière d’être homme”.

Priester-zijn is openstaan voor wat deze wereld biedt aan vreugde, aan verdriet, aan pijn en geluk. Hij wordt geroepen, niettegenstaande eigen onvolkomenheid en zwakheid, tot meer gerechtigheid, waarachtigheid en vrede als een stroom die door het universum loopt.

12

ADEM •TOCHT

De mens is niet het begin en het einde van alles. Hij wordt met een kreet geboren. Hij sterft met een zucht. “Mijn verleden, Heer, vertrouw ik toe aan Uw barmhartigheid, mijn heden aan Uw liefde, mijn toekomst aan Uw voorzienigheid. U bent de behoeder van mijn verleden, mijn leidsman in het heden en mijn metgezel naar de toekomst.”

Dichteres Maria Vasalis verwoordt het zo: “Ik kan mij niet van U bevrijden, er bloeit niets in mijn steen dan Gij, de oude weelden zijn voorbij.

Maar niets kan mij meer van U scheiden.”

Mark Delrue

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

‘DE KRACHT VAN HET BEELD REIKT VERDER DAN EEN PRENT’ ADEM-TOCHT Het Parelmeisje

Johannes Vermeer, schilder, werd in 1632 geboren in Delft en stierf in 1675 aldaar Vermeer bracht zijn leven door in Delft.

Hij was katholiek geworden vóór hij op 20 april 1653, twintig jaar oud, trouwde met de katholieke Catharina Bolnes. Kort na zijn huwelijk werd hij lid van de Lucas-Gilde in Delft. “Schilder, den 29 december 1653, Johannis Vermeer heft hem doen aenteykenen als meester schilder, sijnde burger, en heeft op sijn meester geldt betaelt I gul,. 10 stuyv. rest 4 gul. 10 st… Den 24 Juli 1656 is alles betaelt.”

Wij kennen van deze meester geen enkel woord, en weinig feiten. Ook niet de exacte datum van zijn geboorte. Ofschoon gildemeester, heeft hij tijdens zijn leven weinig succes gekend. Hij werkte langzaam. Zijn werkwijze met vele fijne verflagen was tijdrovend. Zo schilderde hij slechts vijfenveertig werken waarvan nog vijfendertig bestaan, die door kunstminnaars werden gekocht. Dit verklaart dat Vermeer na zijn dood in de vergeethoek belandde.

Vermeer vond zijn inspiratie in de dingen van het leven van elke dag. Zo is hij beroemd om zijn intieme en verstilde voorstellingen van het dagelijkse leven. Hij toont een vrouw die een brief leest of schrijft, een man die musiceert, een dienstmeisje dat de straat schoonveegt, een astronoom, een geograaf, een kantwerkster … De zinnelijkheid van Rembrandt was hem vreemd en het burleske van Jan Steen lag hem niet. Zijn doeken vertellen niets of toch weinig. Elk doek toont een momentopname, verheven tot blijvende duurzaamheid. Melk gieten of kantklossen wordt opgetild tot een uniek moment die de sacraliteit van tijd en leven

huldigt. In ieder beeld van Vermeer leeft een breder beeld.

Vermeers beste kleurpenseel is het licht.

Hij schilderde het licht met kleine druppels witte verf. Het lichtspel boetseert de ruimte en haar bewoners. De afwezigheid van scherpe contouren en de aanwezigheid van licht en donker doen vermoeden dat hij gebruikmaakte van de nieuwe vondst: de camera obscura. Door slijpfoutjes gaven deze 17e-eeuwse lenzen nog niet precieze scherpte en diepte. Dit werd een felix culpa.

Zij gaven boeiende effecten, een subtiel samenspel van scherpte en wazigheid.

En toch niet in landschapsbeelden toont Vermeer zijn opperste kunnen. Zijn ultieme genialiteit verbeeldt interieur-scènes. Het woord ‘scène’ roept actie op. Echter niet bij Vermeer. Er gebeurt omzeggens niets.

Zijn stille personages, zoals het parelmeisje, spreken door gedurfde kleurenpracht en lichtbeheersing. Ze wijzen onpeilbare diepten aan. Vermeer is een intimist, wel een intimist van het universum. Hij maakte kunst waarin de wereld functioneert.

Johannes Vermeer toont een meisje met parel en tulband. De naam en de leeftijd van deze jonge vrouw met ovaal gezicht en melancholische blik, blijft onbekend.

Deze kunsticoon wordt de Joconda van het Noorden genoemd, een doek van een bedrieglijke schoonheid. De inspiratie kon het gezicht van één van zijn dochters zijn.

Dit schilderij spreekt door de ongekunstelde compositie, de schitterende belichting en de ingehouden harmonie van geel en blauw.

Geen Hollandse meester heeft een grotere

ADEM •TOCHT

13

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Het Parelmeisje hommage aan de vrouw gebracht. Dit is de mooiste voorstelling van een jong meisje in de Hollandse schilderkunst. Ze kijkt ietwat timide de wereld in. Haar ogen glinsteren.

Haar lichtgeopende mond, haar zachte lippen dragen bij tot een portret van hoge kwaliteit. “Derrière ces lèvres humides, ces joues vivifiées par le sang, ces yeux qui ont cessé de vivre mais non pas d’interroger et de répondre, nous sentons ce qui pardessous produit, nourrit et compose tout cela, la plénitude d’une âme qui s’adresse à la nôtre et qui la provoque à l’entretien, quelqu’un qui offre son visage.” (1) Het gezicht is uit licht opgebouwd zonder enig spoor van lijnen. Het lichtende geel en het helder blauw versterken het magisch effect.

Van Gogh voelde zich aangetrokken tot het kleurenpalet van deze schilder.

Tegen een donkere achtergrond draait het meisje zich om en kijkt de toeschouwer bijna vragend aan. Haar blik over haar schouder heen trekt de aandacht van de toeschouwer.

Haar halfgeopende lippen voegen een toets van sensualiteit aan het mysterievol aspect.

De parel met twee penseelstreken gevat, weerspiegelt de mooie witte kraagboord.

Bekijkt men het doek van dichtbij, dan blijkt de oorhanger geen contour te hebben.

Hij bestaat slechts uit een paar tipjes verf.

Misschien gaat het helemaal niet om een parel. Mogelijk is de oorring van gepolijst tin of van gelakt glas.

Dit schilderij toont dat Vermeer meer is dan genreschilder van huiselijke taferelen. Dit doek is zacht, poëtisch en verstillend. Tegelijk graaft het diep. Er hangt een sfeer van mysterie. Wie kijkt naar wie? Zij naar ons en wij naar haar? Het is een open vraag.

Naar het antwoord blijf je raden. Wie is dit meisje dat met tulband en prachtig oorjuweel dromerig kijkt? Elke bezoeker is in de ban van haar schoonheid.

Dit beeld doet iets wat onvatbaar blijft, maar wel betekenis heeft. Goede kunst geeft zichzelf nu eenmaal niet direct gewonnen.

14

ADEM •TOCHT

Wat we zien in het parelmeisje kan je niet beschrijven. Je kan het schilderij alleen langzaam lezen en proeven. Het is alsof een verstilde wereld in een sluier van schoonheid is gehuld en een stille toestroom van geestelijke krachten plaatsvindt. Het woord ‘mysterie’ dringt zich op: een droombeeld vol waarachtigheid. Het kobaltblauw in de haartooi is noch fletse kleur noch versiering.

Dat speciale blauw is als de quintessentia, vol intensivering en verheffing van het leven.

Kunstwerken van Vermeer zijn geworteld in het tijdsgewricht van de Gouden Eeuw.

Dat toen blijvende kunst is ontstaan, heeft de geschiedenis uitgewezen. Tezelfdertijd ontstijgt zij ook haar ontstaansmoment.

Zijn beelden wijzen onpeilbare diepten aan.

Vermeers gezicht op Delft is schilderkunst die doorheen vele eeuwen het best de meteorologische sfeer van wisselend luchten wolkenspel toont. Dit doek kan zelfs de impressionisten beschamen.

Het werd lang wachten op reputatie. Hij werd herontdekt in de 19e eeuw door kunstcriticus Thoré-Burger. Zijn techniek van lichtbeheersing en picturaal meesterschap hebben vele moderne kunstenaars geïnspireerd. Hij ontving in Frankrijk niet enkel lof van Marcel Proust in zijn ‘A la recherche du temps perdu’ en van Paul Claudel in ‘L’oeil écoute’. “Une peinture … de Vermeer …, nous ne la regardons pas, nous ne la caressons pas une minute, d’un clignement d’yeux supérieur: immédiatement nous sommes dedans, nous l’habitons.

Nous sommes pris. Nous sommes contenus par elle. Nous en ressentons la forme sur nous comme un vêtement. Nous nous imprégnons de cette atmosphère qu’elle enclôt.” (2) Toch blijft het tot vandaag een zoektocht naar het mysterieuze licht in de werken van Vermeer. Hij schildert met het licht. Komen wij er ooit achter dat het licht van Vermeer ongrijpbaar blijft? Dit is de ware paradox.

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Het Parelmeisje Hij werd, amper 43 jaar, op 16 december 1675 in de Oude Kerk in Delft begraven.

Zijn vrouw bleef met een volwassen dochter en tien minderjarige kinderen achter.

In het Musée du Louvre liep van 22 februari tot 22 mei een tentoonstelling gewijd aan deze kunstenaar.

Mark Delrue

Ik heb U nooit gezien en weet U toch nabij.

Ik heb U nooit gehoord en toch bereikt Ge mij.

Paul Claudel, OEuvre en prose, L’oeil écoute, Bibliothèque de la Pléiade, 1946, p.

184

Ik zie niet eens de weg waarover ik moet gaan.

Hoort Gij wel wat ik zeg?

Of is dit slechts een waan?

(1)

Paul Claudel, OEuvre en prose, L’oeil écoute, Bibliothèque de la Pléiade, 1946, p.

178

(2)

Mark Delrue, auteur van de boeken Kunst en Spiritualiteit, Lannoo (2005) en Kunst en Liturgie, Lannoo (2009), is priester van het bisdom Brugge. Als curator verleende Mark Delrue zijn medewerking aan een aantal opgemerkte tentoonstellingen, onder meer Epifanie in de Parkabdij Leuven in 2000.

Bij Averbode verscheen in 2012 een derde boek van Mark Delrue: Op vleugels van verlangen. Over de eigen taal van kunst.

Hij schreef ook onlangs een essay over Vincent: kunstschilder, briefschrijver, godzoeker, uitgegeven door Halewijn/ Adveniat 2015.

16

IK HEB U NOOIT GEZIEN

ADEM •TOCHT

Ik weet dat Gij me leidt als ik op U vertrouw.

Maar soms voel ik ook spijt om wat ik van U wou.

Wat oor of oog niet kan vernemen of verstaan, daar weet Gij alles van, daar zijt Gij om begaan.

Ook als ik zie noch hoor dat Gij er voor ons zijt, sterk mij in dit geloof nu en in eeuwigheid.

Piet Thomas

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Nieuws uit de BEWEGING ADEM-TOCHT Bisdom Antwerpen

Terugblik op de vormingsnamiddag Dinsdag 7 maart 2017: tijd voor onze vormingsnamiddag in het bisdom Antwerpen. Samenkomst in het Theologisch Pastoraal Centrum. De zaal werd gevuld met meer dan 50 leden en hartelijk verwelkomd door onze voorzitster Mia Verbanck.

De sfeer was wondergoed: we werden verwelkomd op een persoonlijke wijze (Mia kent al haar leden bij naam!), een kopje koffie en een naamsticker. De stemming was gezet. Een babbel met iemand die je nog niet kent, gewoon omdat je elkaar met de voornaam aanspreekt!

‘Pastorale tendensen en vernieuwingen in ons bisdom’ was de wat zwaar overkomende titel van onze ontmoeting. Niets was minder waar! We zijn geen kerkgemeenschap van overgebleven en uitbollende mensen, de drive in de hele namiddag draaide juist rond het tegengestelde: we bouwen aan de toekomst, we nemen de uitdaging met beide handen en met ons hart aan, we gaan er tegenaan met geloof en kracht, op weg naar een vrijere, meer open en vooral laagdrempeligere kerkgemeenschap! Misschien best samen te vatten met de volgende vraagzin: “Hoe kan deze Kerk een zinvolle plek worden voor zoekende mensen vandaag? En hoe kunnen wij (op)nieuw kerkgemeenschap vormen?”

Jesaja zei het al zo lang geleden, maar op dit moment klinkt het zo onvoorstelbaar mooi en krachtig: ‘Zie, ik ga iets nieuws verrichten, nu ontkiemt het; heb je het nog niet gemerkt? Ik baan een weg door de woestijn, maak rivieren in de wildernis.’

Mia leidde ons de hele middag door de kiemen die je kan zien in ons bisdom.

• De oprichting van pastorale eenheden: grotere gehelen dan de huidige federaties. De meeste zijn al begonnen aan hun weg, andere verzamelen de juiste materialen en personen om aan de weg te beginnen: banden smeden tussen parochiekernen en andere geloofsgroepen, samen aanbieden van een rijk gemeenschapsleven over grenzen heen, een vernieuwd leidinggevend team dat inzet op een samenhangend pastoraal beleid, waarin iedereen zijn of haar plaats heeft met aandacht en veel liefde voor alle mensen en hun verlangens.

• De zondag vieren als geen priester beschikbaar is. Heel wat mensen zijn reeds gemandateerd (opgeleid en aanvaard) door het bisdom om voor te gaan in woord- en communiediensten als er geen priester beschikbaar is. Samen in de pastorale eenheid, verbonden over de parochiegrenzen heen, blijven vieren wat ons leven geeft. Met daarbij de vraag: ‘Hoe kan deze Kerk een zinvolle plek worden voor zoekende, denkende mensen vandaag?’

• Waar beide vorige punten al bezig zijn (‘Heb je het nog niet gemerkt?’) staat het derde punt nog in de startblokken, namelijk: ‘Hoe inspelen op de inzichten en verordeningen van de paus i.v.m. onze gezinnen, het ‘ja’ zeggen voor een huwelijk en de zorg en begeleiding van gehuwden met hun gezinnen?’ Dat is nog de meest boeiende weg, dat is Jesaja’s rivier van leven doorheen ‘de wildernis’ van onze samenleving.

Kalender Van harte welkom op de volgende diocesane activiteiten:

ADEM •TOCHT

17

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Nieuws uit de BEWEGING: Bisdom Antwerpen • Donderdag 16 november 2017, 9.30 -16u: bezinningsdag in Ter Dennen, Malle, een dag rond stiltebeleving. Stilte ervaren, erover nadenken en uitwisselen. Met ruimte voor woord en beeld. Een dag begeleid door Mia Verbanck.

• Dinsdag 24 april 2018: ontmoetingsnamiddag met als thema: Betoverd door God. Piet Raes, auteur van het gelijknamige boek, vertelt wat hem aanspreekt en boeit in de Franse Madeleine Delbrêl (1904-1964), sociale werkster in Ivry, een communistisch bolwerk aan de rand van Parijs. Een mooie voorbereiding op het maandthema van mei 2018: Madeleine Delbrêl als inspirerende figuur.

18

ADEM •TOCHT

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Nieuws uit de BEWEGING: Bisdom Brugge

Bisdom Brugge Danknamiddag, 23 maart Groenhove, Torhout De mooie lentedag lokte 120 leden met verantwoordelijkheid in de kringen voor ontmoeting en overleg. Iedereen kwam aan met positieve verwachtingen en werd verwelkomd in een verrassend aangename sfeer.

Het eerste deel zette de toon. Fernand Verheggen bracht zijn monoloog over Franciscus van Assisi. In vergelijking met de schitterende, uiterlijke typering van Franciscus volgens Dario Fo, vertolkt door Jenne Decleir, trad hier een klasse-entertainer op in volle overgave aan de geestelijke bewogenheid zelf van die levensnabije mysticus in moeilijke tijden. De boodschap was raak, onze volste aandacht werd hart-verwarmend.

Het tweede deel werd enthousiasmerend geleid door Pol Vandenbulcke, onze ervaringsdeskundige in sociale animatie van het christelijk verenigingsleven. In samenspraak aan de verschillende tafels werd kort overleg gepleegd, telkens over één beleidsvraag.

dingen mochten blijken uit de gesprekken.

Eensgezindheid in oprechte diversiteit, authentieke zoektocht naar persoonlijke geloofsbenadering van het gezamenlijk godsmysterie, onze christelijke identiteit is aan uitzuiverende bekering toe, meer vertrouwd met de levende Christus.

De meeste leden bewegen zich heel vrij in de wereld, actief in de realiteit van de gegeven menselijke relaties en problemen van deze tijd. Bovenal bereikt de gesprekscultuur haar doel: onze mensen beleven met elkaar de genade van een ‘begrijpend hart’, de prioritaire bede van de wijze Salomo tot zijn Heer. Onze kringen zitten zeker op koers, in diverse zelfrealisatie en vriendschappelijk leven voor de anderen.

Het afsluitend taartje en glas wijn smaakten dan ook heerlijk. Wat een gezelschap!

(HA)

• 1. Onze missie. Waar we met Adem-Tocht voor staan en gaan. Welke accenten?

• 2. Persoonlijk contact tussen kringverantwoordelijken en leden, en met diocesane bestuursleden.

• 3. Twee generaties leden. Sterkte of uitdaging? Hoe gaan we er mee om?

• 4. Kenbaarheid, zichtbaarheid. AdemTocht in de kijker. Mogelijkheden en ervaringen.

• De uitwisseling was echt geanimeerd, positief voer voor bestuur en kringwerking. Zoals iemand verwoordde: “Er vaart duidelijk een frisse nieuwe geest door Adem-Tocht, in het spoor van paus Franciscus.” Enkele meer algemene bevin-

ADEM •TOCHT

19

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Nieuws uit de BEWEGING: Bisdom Brugge - Bisdom Gent en Bisdom Mechelen - Brussel

Bezinningsdag

Bisdom Gent

Als afsluiter van het werkjaar hebben wij onze bezinningsdag vastgelegd op donderdag 22 juni 2017 in de Oude Abdij te Drongen.

Als spreker hebben wij iemand uit ‘eigen huis’ gecontacteerd. Onze interdiocesaan pastor Jan Vanden Berghe zal het thema ‘De Blijde Boodschap van de geweldloosheid’ voor ons toelichten.

Alle kringverantwoordelijken ontvingen reeds de uitnodigingsbrief met verdere info en zullen die aan hun leden doorgeven.

Wij hopen jullie daar talrijk te ontmoeten, samen met vrienden en geïnteresseerden, want het is niet enkel een bezinningsdag, maar ook een ontmoetingsdag.

Jullie kunnen ook alle gegevens vinden op https://www.kerknet.be/ adem-tocht-vlaanderen/artikel/ kalender-komende-diocesane-activiteiten.

Bisdom Mechelen - Brussel Verslag van de bezinningsdag Donderdag 4 mei hebben 40 leden deelgenomen aan onze jaarlijkse bezinningsdag in de abdij van Grimbergen. Priester Jan Wuyts sprak over een actueel thema: ‘Kerk zonder priesters’. Het onderwerp kwam juist die dag in de media n.a.v. een artikel in ‘Kerk & Leven’ nr.18 ‘Weinig arbeiders voor de oogst van de Heer?’.

In een eerste deel schetste de spreker het ontstaan en de ontwikkeling van het priesterschap. Levend in de joodse traditie heeft 20

ADEM •TOCHT

Jezus apostelen gekozen die tijdens het Laatste Avondmaal de opdracht kregen te doen wat Hij gedaan heeft. De eerste christengemeenschappen kwamen daarom samen rond brood en beker. Zeker is dat Paulus in de verdere ontwikkeling een belangrijke rol heeft vervuld. Vanaf de jaren 60 werd er reeds een onderscheid gemaakt tussen priesters en bisschoppen (de apostelen hadden al vroeger diakens als medewerkers aangesteld) en Jezus werd als de Hogepriester geduid. De bisschoppen

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

In memoriam: Lucien Declerck namen de leiding op zich, stonden in voor de leer, zorgden voor de opvolging en stelden mannen aan na handoplegging en gebed.

In de derde eeuw sprak men van de priester als ‘de andere Christus’. We weten uit de geschriften van de eerste kerkvaders dat priesters toen sacramenteel gewijd werden.

De priester wordt als het ware een andere mens, hij is de Christus. De Kerk heeft in het laatste Avondmaal de wil gezien tot het sacramentele priesterschap voor mannen.

Zij ontwikkelde ook een sterk dogmatische visie op de eucharistie met sterke implicaties op het functioneren van de priester.

In een tweede deel behandelde de spreker de huidige problematiek rond het afnemend aantal priesters en de niet steeds gelukkige pogingen om dit op te vangen door bv. buitenlandse priesters hier in te schakelen. Is dit wel de echt goede aanpak van het huidige probleem van het priestertekort? Positiever werd de waardevolle steun van permanente diakens en verantwoordelijke leken geduid. Ook de nieuwe territoriale werking in zones is voor hen die pastoraal aan het werk zijn, ongetwijfeld

positief, maar dat raakt niet het centrale probleem dat zich vandaag stelt rond het priesterschap. Men mag zich afvragen of men niet naar meer drastische initiatieven zal moeten overschakelen om de huidige problematiek grondig aan te pakken. Wordt er niet een te groot belang gehecht aan het sacramentele priesterschap? Moet het priesterschap niet ‘opengegooid’ worden door het ambt te deklerikaliseren, te ontdoen van de voorrechten en de macht die er nu mee verbonden zijn? Spreker wees op het belang van de doopselspiritualiteit en haar charismatisch karakter voor elke christen om een teken te zijn van de levende Christus. Onze christelijke gemeenschappen moeten op een evangelische broederlijke en zusterlijke wijze samenleven en samenwerken op grond van gelijkwaardigheid.

Als een toekomstvisioen schetste Jan Wuyts die laatste gedachte in een merkwaardig verhaal ‘De grote hervorming’.

Tot slot wees de spreker erop dat we allen geroepen zijn om op een gelijke en evenwaardige wijze samen te werken en zo teken te zijn van de levende Jezus.

In memoriam: denkend aan Lucien Declerck Lucien is zondagmorgen Beloken Pasen 23 april 2017 onverwacht van ons heengegaan. Zo plots en onvoorzien afscheid moeten nemen is zwaar. Op het doodsbericht staat : “ Mijn dag is ten einde, ik heb gezaaid en gemaaid ... en aan het brood dat ik voorbereidde hebben mijn kinderen zich verzadigd. Nu is mijn taak volbracht.” (Paul Claudel) Het is passend dat Adem-Tocht zijn volbrachte taak in herinnering brengt. Lucien was een zeer geëngageerd man in de parochie, de buurtwerking, de missiebond. Maar vooral Adem-Tocht verliest één van zijn pioniers, een man met een enorme gedrevenheid, in stilte werkzaam, zeer gevoelig voor wat schoon en goed is. Jarenlang was hij voorzitter van de plaatselijke kring Sint-Michiels Brugge. De pastor van deze kring formuleert het mooi: “ Elke bijeenkomst met Lucien was een verrijking en een feest.

Hij wist de juiste accenten te leggen en bracht respect op voor ieders mening.” Ook zijn jarenlange inzet als bestuurslid van Adem-Tocht Bisdom Brugge kan niet overschat worden.

Zijn grote toewijding straalde af in zijn minzame glimlach. Zo zagen de leden van AdemTocht hem bij elke diocesane samenkomst.

ADEM •TOCHT

21

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

In memoriam: Lucien Declerck Zijn medewerking in de redactieraad van ons tijdschrift was deskundig en inspirerend.

Vanuit zijn rijke beroepservaring als linotypist bezat hij de vaardigheid voor tekstverwerking en lay-out op de computer. Zo heeft hij vele jaren samen met E.H. Ghys vorm gegeven aan het tijdschrift ‘ De Gulden Parel’. Wat was hij gelukkig toen de mogelijkheid geboden werd om van een zwart-wit uitgave over te schakelen op een tijdschrift in kleurendruk!

Samen met lay-outer Wouter Vanhaelemeesch heeft hij al zijn kennis en creativiteit aangewend om er een prachtige uitgave van te maken.

Hij stond open voor alle opmerkingen. Samen met de opvolgster van Wouter, Anouchka , zocht hij om de lay-out te optimaliseren tot ook voor dit nummer, het laatste waaraan hij meegewerkt heeft. Hij stond niet alleen in voor de redactie en de opmaak, maar ook voor de verzending. Samen met zijn betreurde vriend Raymond werden ten huize Verscheuren vijf maal per jaar 2500 tijdschriften klaargemaakt voor verzending. Toen de echtgenote van Raymond dit dienstwerk stopzette, verzorgde Lucien dit samen met zijn echtgenote Yvonne.

Voor zijn afscheidsviering heeft hij als evangelielezing de acht zaligsprekingen gekozen.

Deze sterke tekst van Jezus’ boodschap is voor Lucien zijn opdrachtverklaring geworden.

We danken Lucien voor wie hij was: wijs en bescheiden, principieel maar met respect voor de mening van een ander, zorgzaam voor iedereen, met een groot, gevoelig hart en met relativerende humor. Een man om in ons hart te bewaren.

Aan zijn echtgenote Yvonne en aan gans zijn familie biedt Adem-Tocht Vlaanderen zijn oprecht medeleven aan. Met ‘Wat niet overgaat’ van Piet Thomas besluiten we dit in memoriam:

Een nieuwe hemel, nieuwe aarde, dat is wat jij ons hebt beloofd.

Geef om de droom die wij bewaarden, ons ‘t leven dat de dood nooit dooft. (met dank aan Joris Weyts voor de inspirerende homilie)

Wij gedenken Aartrijke: Brugge: Gits: Hooglede: Lo-Pollinkhove: Mechelen: Middelkerke: Mortsel: Oostduinkerke: Poperinge: Sint-Kruis: Tielt: 22

ADEM •TOCHT

Rosa Degrande Lucien Declerck Irma Roosebeke Joseph Vandaele Camiel Bonte Walter Boogmans E.H. Emiel Devriese Agnes De Waele Fernand Croes Edith Bau Johan Hillewaert E.Z. Noëlla Neirynck

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

DE GESPREKSNOTITIES VAN DE MAAND OP DE WEBSITE Geef in je zoekrobot de woorden ‘Adem-Tocht Vlaanderen’ in.

Kies de startpagina van Adem-Tocht Vlaanderen.

In het midden bovenaan zie je de notities van twee opeenvolgende maanden.

Klik op de foto van de maand die je interesseert en je komt op de pagina met alle nodige gegevens terecht.

Je vindt er de notities om het gesprek te begeleiden en suggesties voor een gebedsmoment.

Sla de pagina ‘Adem-Tocht Vlaanderen’ bij je favorieten op, zodat je niet elke maand via Google of een andere zoekrobot rond moet. Wil je oudere notities van deze of de vorige jaargang opsporen, klik dan in de menubalk links op het item ‘Gespreksthema’s en -notities’.

ADEM-TOCHT Tijdschrift van de gelijknamige spiritualiteitsbeweging voor zestigplussers Het tijdschrift verschijnt viermaal per werkjaar: augustus (thema’s september, oktober en november), november (thema’s december, januari en februari), februari (thema’s maart, april en mei), mei (thema juni + kunstbijdrage) Thema’s werkjaar 2017-2018 September: Luther / Oktober: Thuiskomen bij elkaar / November: Genezingsverhalen in de Bijbel December: Stilte / Januari: Omgaan met de tijd /Februari: Parels van Paulus Maart: Diepgang in het leven / April: Godsbeelden / Mei: Een inspirerende figuur: Madeleine Delbrêl Juni: Vreugde in ons leven ABONNERING Basislidgeld: 14 euro.

Twee huisgenoten: 18 euro.

Bij die lidmaatschapsbijdrage is ook het abonnement op het tijdschrift inbegrepen.

Voor 4 nummers is de abonnementsprijs 14 euro; voor 3 nummers (vanaf november) betaalt men 10 euro; voor 2 nummers (vanaf februari) wordt 6 euro betaald en voor het vierde nummer 2 euro.

De kringleden betalen hun lidmaatschapsbijdrage altijd via hun voorzit(s)ter.

Sympathisanten kunnen een abonnement (14 euro) op het tijdschrift Adem-Tocht nemen en het bedrag overschrijven op het rekeningnummer Adem-Tocht van hun bisdom (de rekeningnummers vindt u hieronder).

ADEM-TOCHT BELUISTEREN Adem-Tocht is voortaan ook toegankelijk voor blinden en slechtzienden. Wil je de teksten van AdemTocht beluisteren, betaal dan 6,00 euro extra bij uw (her)abonnering. Naast het nummer van ons tijdschrift ontvangt u dan ook telkens een CD met de ingelezen teksten.

Hier volgen de gegevens per bisdom: BISDOM ANTWERPEN IBAN: BE64 4190 1330 1152 - Adem-Tocht, Spoorweglaan 137, 2610 Wilrijk BISDOM BRUGGE IBAN: BE73 7380 0798 6960 - Adem-Tocht, Bosdreef 5, 8820 Torhout BISDOM GENT IBAN: BE70 2900 2286 3325 - Adem-Tocht, Oudenaardsesteenweg 48, 9000 Gent BISDOM HASSELT IBAN: BE79 0689 0381 7533 - Adem-Tocht, Kamperbaan 108, 3940 Hechtel-Eksel BISDOM MECHELEN-BRUSSEL IBAN: BE13 0014 8665 5039 - Adem-Tocht, Wolvertemsesteenweg 97 bus 2, 1850 Grimbergen REKENINGNUMMER INTERDIOCESAAN IBAN: BE69 4348 1481 7178 – BIC: KREDBEBB Adem-Tocht, Nieuwpoortsesteenweg112G b.3.02, 8400 Oostende ADEM •TOCHT

23

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN

Vrienden zijn als bomen, ze wachten tot je nog eens langs komt en ze zijn onverstoorbaar als je wegblijft.

Ook na maanden afwezigheid, kan je de draad weer opnemen, omdat ondertussen niets werd afgebroken.

Vrienden zijn als bomen op een goede afstand van elkaar geplant.

Zo moeten ze elkaar niets betwisten, ze kennen ook geen afgunst maar nodigen wel elkaar uit om hoger te groeien.

Vrienden zijn als bomen en bomen buigen niet maar wuiven.

© Eugeen Laridon

24

ADEM •TOCHT

ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT • ADEM-TOCHT ZINVOL VERDER

GAAN