2011-06-SB by Acquire Publishing

In dit nummer o.a. • Veilig spelen met bespeelbare kunst • Monumentale herinrichting Zocherpark Utrecht • Verkiezing Kind- en Gezinsvriendelijke Initiatieven in de wijk

M MA AG GA AZZ II N NE WEBSITE EN E-ZINE

• Sociale media in de openbare ruimte Groen Groen

Spelen

Meubilair

22e j a a rg a n g j u n i 2 0 1 1

Advies

Bestrating

Licht

w w w. s t r a a t b e e l d . n l

verlichting

Kuma Sfeerverlichting

voor pleinen en wegen

Mizar stedelijke verlichting met minimale lichtvervuiling Moderne

Boomkorf Geiserik Meer groen op straat

Classico boomrooster Al 25 jaar draagt Buderus bij aan boombescherming

boombescherming

Kijk voor een overzicht van ons uitgebreide assortiment straatmeubilair, straatverlichting en boombescherming op www.samson.nl en vraag nu de prijslijst 2011 aan. Samson Urban Elements al meer dan 25 jaar thuis op straat.

meubilair

Enzo afvalbak Een nieuw opvallend 80

liter model

Nomo bank Ruimte om te genieten en ruimte in uw budget

Design by Wim Poppinga 2010

Egmond bank Egmondse flair aan zee

Boomvazen Bergen op Zoom Doorkijkjes in een historisch centrum

Voor meer informatie of uitgebreide documentatie bel: 0575 - 58 39 11

maatwerk

www.samson.nl

Licht Bestrating Advies Meubilair

Inhoud In dit nummer van Straatbeeld tientallen informatieve berichten over nieuwe producten, gerealiseerde projecten, columns, kort nieuws en meer. Verdeeld over de sectoren spelen, bestrating, groen, licht, meubilair en advies.

Spelen

In deze editie van Straatbeeld, op pagina 32, vindt u De Populair; een twitterende boom op het Westergasterrein in Amsterdam. Een bijzonder project dat is ontwikkeld onder leiding van Waag Society die onder meer onderzoek doet naar nieuwe media en het effect ervan op de ervaring van de buitenruimte. Voor zover wij van de redactie weten, is De Populair de eerste concrete inpassing van sociale media in de openbare ruimte van Nederland. Een mooie aanleiding om u en mijzelf uit te nodigen (meer) gebruik te maken van alle sociale bindmiddelen die het internet tegenwoordig te bieden heeft. Toegegeven, ik ben zelf ook nog niet volleerd in het gebruik van Twitter en LinkedIn, maar de reikwijdte, groei en mogelijkheden zijn overduidelijk enorm. Velen van u hebben LinkedIn al gecorporeerd in hun dagelijkse bezigheden. Na een prettig (telefoon)gesprek of interview krijg ik regelmatig direct een uitnodiging tot het netwerk van mijn gesprekspartner; iets wat ik erg waardeer en een gewoonte die ik probeer over te nemen. Niet om maar een zo groot mogelijk netwerk op te bouwen, maar om binnen dat netwerk kennis te delen, discussies te voeren en de contactlijnen met de markt zo kort mogelijk te maken. En dan Twitter. Krijgt u ook de indruk dat iedereen om u heen ‘tweet’ en ‘volgt’ en heeft u enigszins het gevoel dat u achter de feiten aanloopt? Vind troost in het feit dat zelfs een hoofdredacteur bij een multimediale uitgever zich het populaire sociale medium nog niet helemaal eigen heeft gemaakt. Maar mijn account is aangemaakt en actief. De Twitteraars die ik volg bieden me een unieke kijk op, of misschien beter gezegd, in de keuken van de branche. Nu nog een goede manier vinden om alle interessante dingen die ik dagelijks lees, hoor en meemaak, samen te vatten in 140 tekens…

Groen

Voorwoord

‘Tweeten’, ‘volgen’ en ‘Linkedinnen’

Creatief met kunstgras op openbaar schoolplein Leiden

Tien bijzondere verrekijker banken op de groene Noordrand Nieuw-Vennep

Mocht u bij het lezen van de eerste alinea hebben gedacht: ‘Ik produceer met Hyves-foto’s bedrukte afvalbakken’, ‘In ons park staan loveseats voor internetdaters’ of ‘Wij ontwikkelen busabri’s die Twitterklachten over het OV tonen op de display’: ik lees het graag, @straatbeeld. Ik kijk uit naar alle vernieuwende producten, inspirerende projecten en boeiend nieuws. En wat ik op mijn beurt tegenkom, zal ik doorgeven. @GeesjeRietveld Wie volgt mij?

De PlaidBench, een interessant puzzelstuk om even voor te gaan zitten

PS. Behalve via Twitter (@straatbeeld), kunt u uw redactionele tips ook gewoon ‘ouderwets’ doorgeven via e-mail (redactie@acquirepublishing.nl) of per telefoon (038-4606384).

41 x positief jeugdbeleid: Verkiezing Kind- en Gezinsvriendelijke Initiatieven

Bij de voorpagina: Zitstenen van 2Move in het Weidonkpark ’s-Hertogenbosch zie ook pagina 16 MAGAZINE MAGAZINE WEBSITE EN E-ZINE

Colofon Informatief vakblad voor iedereen die betrokken is bij ontwerp, inrichting, beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Met onder meer analyses, productbeschrijvingen, branche-informatie en projecten.

Straatbeeld is een uitgave van Acquire Publishing bv Faradaystraat 4a 8013 PH Zwolle T: 038-4606384 F: 038-4606318 W: www.acquirepublishing.nl

10 Spelen met keramieke Maaspaardjes in Den Bosch

Uitgever Geert Dijkstra

Alert Kramer ontwierp en realiseerde elf fantasiefiguren voor speelveld de Maastuin. Bespeelbare kunst; hoe zit het met de veiligheid?

Hoofdredacteur Geesje Rietvled Medewerkers Wim Nijmeijer, Frank Bekker, Jaap Groot, Erna Jansen, Agnes Joostema Grafische vormgeving Studio Birnie, Twello Druk Ten Brink Meppel

20 Landschapsontwerp uit 19e eeuw in ere hersteld “Toen Zocher de opdracht kreeg, wilde hij het vijf kilometer lange park omtoveren tot een rustgevende, groene plek waar de gegoede burgerij stijlvol kon flaneren.”

Advertentie-acquisitie Acquire Media Michiel Noordzij Faradaystraat 4a 8013 PH Zwolle T 038 460 63 84 E info@acquiremedia.nl Abonnementen Voor alle informatie over abonnementen op het tijdschrift, de emailnieuwsbrief, de website en andere activiteiten van Straatbeeld, stuurt u een email naar abonnementen@acquirepublishing.nl. © Acquire Publishing. Alle rechten voorbehouden. Reproductie in enige vorm of op enige wijze verboden zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Acquire Publishing zijn van toepassing de voorwaarden die zijn gedeponeerd bij de

32 Sociale media in de openbare ruimte GroundLevel en Waag Society ontwikkelden De Polulair, een twitterende boom in het Westerpark in Amsterdam

Kamer van Koophandel in Zwolle. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave uiterste zorg is besteed, aanvaardt de uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor de gevolgen hiervan.

nieuws

De Groene Stad als integrale visie

Plant Publicity Holland gaat, samen met het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie, de International Association of Horticultural Producers en tuinen landschapsbureau Niek Roozen, De Groene Stad internationaal promoten onder de noemer Programmatische Aanpak Green City 2011. Het doel van de Programmatische Aanpak Green City is om De Groene Stadfilosofie internationaal te positioneren als een integrale stedelijke visie op een maatschappelijk en economische verantwoorde woon-, werken leefomgeving. Voor een duurzamer beleid op internationaal niveau, krijgt De Groene Stadfilosofie ondersteuning van het ministerie van EL & I. Het idee is om het internationale concept tevens te benutten voor andere sectoren zoals als de bouwsector, (landschaps)architectuur en gezondheidssector. Als onderdeel van de Programmatische Aanpak Green City worden richtlijnen opgesteld voor de bouw van duurzame, groene steden. In september 2011 wordt de internationale website www.thegreencity.com gelanceerd.

Quickscan speelruimte Zandvoort

De gemeente Zandvoort heeft afgelopen jaar de speelruimte in de gemeente in kaart gebracht. Speelplan heeft tijdens de halfjaarlijkse veiligheidsinspectie van de speelplekken en toestellen de kwaliteit van de formele en informele speelruimte beoordeelt. Met behulp van de door Speelplan ontwikkelde QuickScan Speelruimte (QSS) is gekeken naar de kwaliteit van de speelruimte in de gemeente. Doordat de QuickScan wordt ingevuld op een zelfde veldcomputer als waarmee de veiligheidsinspectie wordt verricht, is dit makkelijk te combineren. De speelplekken zijn beoordeeld op hun kwaliteit (formele speelruimte), de openbare ruimte is beoordeeld op ‘bespeelbaarheid’ (informele speelruimte). De resultaten van de QuickScan zijn onder elkaar gezet en daarna relatief gescoord. Naar aanleiding van de QuickScan zijn een aantal punten naar voren gekomen. Deze punten moeten verder worden bekeken in een volgend onderzoek, om te ontdekken of deze punten ook bij bewoners/gebruikers en bij de gemeente leven. Daarna kan een advies worden opgesteld over de (her)indeling van de speelruimte in de gemeente.

Meest bekeken op www. s t r a a t b e e l d . n l Spelen in, aan en boven water in het Egeltjesbos

Kunstzinnige bank in Hilversumse Meent

Utrecht investeert d 4 miljoen in groen

In 2009 heeft de gemeente Uithoorn een heel bijzonder terrein bestemd als speel- en ontdekgebied; een eiland in het natuurgebied langs de Irislaan bij de kern De Kwakel. Het speelterrein is omgeven door, en bestaat voor een belangrijk gedeelte uit water.

Kindjes spelen erop, ouders gaan er vertwijfeld op zitten en andere omstanders zoeken de wijk op waar ze wonen. De nieuwe zitbank in de Hilversumse Meent heeft de krakelingvorm van de wijk, inclusief kronkelweggetjes en bochtige straten.

De gemeente Utrecht ontwikkelt de zones langs het AmsterdamRijnkanaal, de Vecht en Kromme Rijn tot ‘groene linten’. Dit zijn verbindingen tussen het groen in de stad en de groengebieden om de stad. De gemeente investeert in 2011 circa c 4 miljoen om de kwaliteit van het groen te verbeteren.

S t r a a t b e e l d juni 2011

Noordgouwe eerste met indirect led-licht

Bijblad NEN-EN 1176 gepubliceerd

Het Zeeuwse bedrijf De Nood heeft onlangs in Noordgouwe de eerste indirecte led-straatverlichting geleverd in Zeeland. Het bijzondere aan dit type verlichting is de samensmelting van een klassiek armatuur met moderne en zeer duurzame lichttechniek.

Het Bijblad bij NEN-EN 1176 – Toelichting voor normgebruikers gepubliceerd. Het document geeft nadere uitleg over de Europese normen EN 1176: 2008 voor speeltoestellen en vermeldt de standpunten van de Nederlandse normcommissie waar die afwijken van deze normen.

Op diverse locaties in het land hebben testen van deze techniek zich al bewezen maar nu zijn door Delta veertien zogeheten ‘Haagse Kappen’ geïnstalleerd op het grondgebied van de gemeente Schouwen-Duiveland. De Nood heeft samen met Philips deze bijzondere combinatie ontwikkeld. Het led-systeem van Philips is energiezuinig, heeft een lange levensduur en vergt minder onderhoud. Bovendien verspreiden de led-lampen wit licht met een goede kleurweergave. In combinatie met een door De Nood ontworpen spiegel, biedt dit type indirecte verlichting een optimale lichtopbrengst. De eerste reacties van de inwoners van Noordgouwe zijn positief. Ook elders op Schouwen-Duiveland is led-verlichting toegepast, onder meer op de recreatieverdeelweg die Haamstede en Renesse met elkaar verbindt.

Het Bijblad is geschreven door de Normcommissie Speeltoestellen van NEN. Het document is een hulpmiddel voor de gebruikers in Nederland van de normen NEN-EN 1176 en NEN-EN 1177. Het bijblad omvat toelichtingen bij deze normen en geeft naar aanleiding van vragen en onduidelijkheden de standpunten weer van de Normcommissie Speeltoestellen over de interpretatie van de normen in Nederland. Het omvat ook de door de Normcommissie Speeltoestellen onderschreven en overgenomen standpunten van het overleg van de krachtens artikel 7a van de Warenwet met betrekking tot de keuring van attractie- en speeltoestellen aangewezen instellingen (de aangewezen keuringsinstellingen of AKI’s). Het Bijblad is te downloaden op ww.nen.nl.

Beheer Hoogezand en Slochteren in één bedrijf HoogezandSappemeer en Slochteren gaan een nieuwe samenwerking aan. Met ingang van 2013 gaat de werkmaatschappij Beheer Openbare Ruimte (BOR) van start. Eén bedrijf voor twee gemeenten dat zich onder meer bezig gaat houden met het onderhouden van het openbaar groen.

Betonbeits op basis van nanotechnologie Het bedrijf Via Futura heeft een betonbeits geproduceerd

op basis van nanotechnologie: Via Color. De beits beschermt betonoppervlakten tegen vlekkerigheid en weersinvloeden. Het product is tevens verkrijgbaar als transparante impregnering voor natuursteen, keramische materialen en hout.

Straatbeeld publiceert elke week relevante nieuwsberichten, uitgebreide projectbeschrijvingen en informatieve productbeschrijvingen op haar website. Heeft u, net als vele van uw collega’s, al een abonnement op de tweewekelijkse Straatbeeld emailnieuwsbrief? Meld u gratis aan op www.straatbeeld.nl.

S t r a a t b e e l d juni 2011

Spring swing

Combo 8

Wipwap Jeep

Dinamix 102

Speelhut Fusion

Klimset

Glijbaan Dino

Fusion 4

Zandbak

Speelhut de Vissersboot

Wie gaat er mee buiten spelen! Iedereen natuurlijk! Want Falco biedt nu in één klap een geweldig breed assortiment speeltoestellen. U kunt het eigenlijk zo gek niet bedenken of Falco heeft er wel een speelvoorziening voor. Van individuele spring swings Dubbele schommel

tot uitdagende speelcombinaties, van leerzame toestellen tot complete

3D Klimnet

spelcircuits. Stuur de kids maar naar buiten… die vermaken zich wel!

Schommel met mand MEER WETEN? VRAAG HET DIKKE FALCO SPEL, SPORT EN BEWEGEN-BOEK AAN. BEL (0546) 55 44 44 OF KIJK OP WWW.FALCO.NL

Carroussel

Vijf vragen aan: Vijf vaste, open vragen aan professionals met hart voor de openbare ruimte. Dit maal komen de antwoorden van de directeur van het Keurmerkinstituut, Jeroen Bos

Als directeur van het Keurmerkinstituut houdt Jeroen Bos zich voornamelijk bezig met de certificatie van waterglijbanen en speeltoestellen. Daarnaast is hij grondlegger en secretaris van de Stichting Veilig Spelen, voor de verhoging van de kwaliteit van speeltoestelinspecteurs, en is hij voorzitter van het overleg van certificerende instanties en lid van NEN en CEN. Uw passie voor openbare ruimte? Als keurende instantie houden wij ons heel veel met speeltoestellen bezig. Mijn passie voor de openbare ruimte ligt met name in en op speelterreinen die afwijken van het gebruikelijke. Objecten die functies combineren, ik noem een voetbalhek en zitelement of kunstobject annex speeltoestel trekken mijn aandacht. Het is voor een keurder veel uitdagender een op Alessidesign gebaseerd toestel te beoordelen dan een duikelrek van 13 in een dozijn. De trend van 2011? Al enige jaren geleden is spelend Nederland de weg van de natuurlijke speelobjecten ingeslagen. Dit begon aarzelend omdat niet duidelijk was op welke manier de veiligheid van natuurlijke speeltoestellen vastgesteld zou moeten worden. Nu is waarneembaar dat men meer durft en ook keurende instanties constructies van boomstammen en andere natuurlijke materialen durven te keuren. Deze trend zal nog wel even doorzetten. Oók omdat de aanleg van natuurlijke speeltoestellen vele malen goedkoper kan zijn dan het plaatsen van metalen of kunststof toestellen. Een praktijkvoorbeeld van duurzaam ondernemen? Wat is er duurzamer dan het hergebruiken van materialen? Wat is er mooier voor kinderen dan

een bos met boomstammen, watertjes en greppels? Richt in plaats van een kunststoffen speelplaats eens een speelbos in. In een speelbos hoeven niet perse toestellen te staan die gekeurd en veelvuldig geïnspecteerd moeten worden. Een kind kan perfect uit de voeten met een heuvel, wat boomstammen en struiken waar hij of zij zich achter kan verstoppen. Door wie laat u zich inspireren? Door hen die out of the box durven te denken. Zij die de moed hebben af te stappen van vaste regels en normen zonder de veiligheid van speeltoestellen en –terreinen uit het oog te verliezen. Er zijn helaas te weinig fabrikanten die het echt aandurven iets te ontwerpen dat nog nooit eerder is vertoond (maar wel veilig is). In Nederland zijn een aantal ontwerpers en fabrikanten die de toon zetten waarna zij die de kat uit de boom kijken een jaar later volgen. Ik vind inspiratie in hen die innoveren. Ook het Keurmerkinstituut probeert voortdurend te innoveren op het gebied van de veiligheidsbeoordeling van producten. Gouden tip aan collega’s in de openbare ruimte? Aansluitend op mijn voorgaande antwoorden is dit een inkopper. De tip is niet zo zeer voor collega’s op keurgebied bedoeld maar meer voor hen die ontwikkelen. Denk buiten de bestaande kaders en ontwerp eens iets anders. Een ontwerper zou niet zozeer een speeltoestel moeten ontwerpen maar de opdracht moeten krijgen iets te ontwikkelen waar kinderen zich op een prettige manier enige tijd op uit zouden kunnen leven. In dat geval zullen minder duikelrekken en wipkippen maar meer uitzonderlijke objecten, en niet persé speeltoestellen, Nederlandse speelplekken mooier maken.

S t r a a t b e e l d juni 2011

Bespeelbare kunst

Een Keramisch Spoor van Maaspaardjes in Den Bosch Het komt steeds vaker voor; bespeelbare kunst. Beelden of constructies die uitnodigen tot kijken, voelen en zelfs beklimmen, op plekken waar kinderen mogen rennen en klauteren. Ten bate van de veiligheid wordt bespeelbare kunst dan ook steeds vaker gecertificeerd als speelobject. Soms maakt een kunstenaar vrijwel onbewust een bespeelbaar werk, andere kunstenaars specialiseren zich in het maken van kunst met de S van Spelen. Albert Kramer is zo’n kunstenaar. In 2009 werd de Maastuin geopend, een groene speeltuin in de nieuwbouwwijk Maaspoort in ‘s-Hertogenbosch. Dwars over het heuvelachtige speelterrein ‘loopt’ een stoet kleurrijke Maaspaardjes vanaf de dijk langs de Maas richting het water van de Singel. De Maaspaardjes zijn onderdeel van het Keramisch Spoor, een project waarbij budget is vrijgemaakt waarmee in iedere wijk van ’s-Hertogenbosch, op initiatief van bewoners, een keramisch kunstwerk kan worden geplaatst. Het Keramisch Spoor staat onder leiding van Janne van Wijnen, beleidsmedewerker Cultuur, afdeling Beeldende Kunst. Van Wijnen: “De bewoners van Maaspoort wilden iets met kunst en kids in hun wijk. Daarnaast liep er al een traject met een andere bewonersgroep om op het veldje naast de Singel een speelplek in te richten. We hebben de bewo-

S t r a a t b e e l d juni 2011

ners en alle andere betrokken partijen bij elkaar gezet en voorgesteld om beide projecten te combineren. De beheerdiensten, de kunstcommissie, Den Bosch Keramiekstad, de afdeling Openbare Ruimte & Verkeer (ORV) die normaal de speelplekken ontwerpt, en de bewoners: iedereen was meteen enthousiast. Niet alleen zorgt deze combinatie voor een unieke speelplek, een bijkomend voordeel is dat het budget voor het speelterrein kon worden uitgebreid met geld voor het Keramisch Spoor en met subsidie uit het provinciale fonds van de Noord Brabantse Kunst Stichting (NBKS).” Handjes uit de mouwen, ín de klei De NBKS is verantwoordelijk voor de uitvoering van de provinciale subsidieregeling op het gebied van de professionele beeldende kunst en vormgeving. De Stichting wil de ontwikkeling van beeldende kunst stimuleren en treedt op als intermediair tussen kunstenaars, kunstinstellingen, overheden, bedrijven, instellingen, particulieren en het publiek. Liesbeth Jans was de intermediair bij dit specifieke project en hielp bij het organiseren van de bijeenkomsten, de selectie en begeleiding van de kunstenaar en de kinderparticipatie.

Den Bosch Keramiekstad Meer dan iedere andere Nederlandse stad heeft Den Bosch een speciale relatie met keramiek en meer gevestigde instellingen die actief zijn op dit gebied. De Akademie voor Kunst en Vormgeving / St. Joost, Cor Unum Contemporary Ceramics en het Europees Keramisch Werkcentrum zijn alle gevestigd in de stad aan de Maas. In het Stedelijk Museum ‘s-Hertogenbosch wordt de grootste collectie van keramische kunst tentoongesteld. Den Bosch Keramiekstad (DBKS) is een in 2003 opgerichte stichting die zich tot doel heeft gesteld de samenwerking tussen de deelnemende instellingen te bevorderen en de stad ’s-Hertogenbosch te promoten als gemeente waar optimale voorwaarden worden gecreëerd voor onderwijs, onderzoek, productie en presentatie van keramiek.

Dit laatste bleek bij de eerste buurtbijeenkomst een van de belangrijkste eisen van zowel bewoners als gemeente; de kinderen uit de buurt moesten op essentiële wijze worden betrokken bij het ontwerp. Van Wijnen: “Toen alle wensen

duidelijk waren, selecteerde Liesbeth tien kunstenaars. Al snel kwam Alberts naam naar voren als een ontwerper met enorme ervaring in het maken van speelse kunst en het betrekken van kinderen daarbij.” Kunstenaar Kramer kreeg de opdracht voor het ontwerp van de hele Maastuin; een groen speelterrein van ongeveer 250 m2, inclusief speelaanleidingen en -kunst. Twee opdrachtcriteria zouden zijn werk bepalen: kinderparticipatie en het gebruik van keramiek. Beide zouden een behoorlijke uitdaging vormen. Er werd besloten om voor een grote groep kinderen drie workshops boetseren te organiseren. Kramer: “Nooit eerder had ik gedurende langere tijd veertig kinderen begeleid. Ik heb de hulp ingeroepen van een bevriende lerares en de ouders.” Tijdens de eerste workshop, in een tent op het speelveld, werden de kinderen gevraagd een eigen sym-

bool te tekenen. De twee volgende workshops werden gehouden in de werkplaats van, en begeleid door Cur Unum, van oorsprong een sociale werkplaats die zich ontwikkelde tot een professioneel productiebedrijf van keramiek. De persoonlijke kindertekens werden geboetseerd in kleitabletten, gebakken en gekleurd, zodat de kinderen hun eigen bijdrage aan het kunstwerk mee konden nemen naar huis. Alle tekens werden als prints over de elf verschillende Maaspaartjes verdeeld. Keramieke Maaspaartjes Albert Kramer had nooit eerder met keramiek gewerkt. “Het is niet het eerste materiaal dat in je opkomt bij het maken van bespeelbare kunst. Je zou denken dat het kwetsbaar is, zeker in vergelijking met de normale grondstoffen als hout of staal. Maar door het gebruik van speciale grove chamotteklei en een extreem

S t r a a t b e e l d juni 2011

Bespeelbare kunst en het WAS Steeds meer kunstobjecten worden gemaakt om ervaren te worden door ze aan te raken en te beklimmen. Vooral door kinderen. Bespeelbare kunst is een verrijking van de speelomgeving. Kunstenaars en gemeenten kiezen er regelmatig voor kunstobjecten onder te brengen in het WAS (Wet Attractie- en Speeltoestellen) en ze te laten certificeren. Bespeelbare kunstwerken op een speelterrein met ten minste één speeltoestel (glijbaan, schommel e.d.) vallen onder het WAS. Voor deze kunstwerken gelden eigenlijk dezelfde regels als voor andere speelobjecten. De geldende regelgeving staat in het eerste deel van de EN 1176, welke algemene veiligheidseisen en beproevingsmethoden betreft. Je vindt daarin bijvoorbeeld informatie over afmetingen, materiaaleisen en afscherming tegen vallen en beknellingen. Heeft een kunstobject elementen die sterk lijken op toestellen die beschreven zijn in andere delen van de norm, bijvoorbeeld een plek waar kinderen vanaf kunnen glijden zoals zij doen van een glijbaan, dan is het raadzaam ook die eisen erop na te slaan. Dat zijn zogenoemde toestelspecifieke onderdelen waarvoor de algemene eisen boven de anderen uitstijgen. Er zijn toestelspecifieke eisen voor schommels (EN 1176-2), glijbanen (EN 1176-3), kabelbanen (EN 1176-4), draaitoestellen (EN 1176-5), wiptoestellen (EN 1176-6), voor volledig omsloten toestellen (EN 1176-10) en voor ruimtelijke netstructuren (EN 1176 – 11).

hoge afbaktemperatuur ontstaat er een soort steengoed dat ontzettend sterk is.“ Lotte Lansheer van Cur Unum had de creatieve leiding over het project en leerde Kramer in drie maanden met keramiek te werken. Kramer: “Voor mij was dit de grootste uitdaging in het project. Ik moest de mogelijkheden en beperkingen van het materiaal ontdekken. Normaal gesproken werk ik heel groot. Iets wat nu onmogelijk was: de objecten moesten in de ovens van Cur Unum passen. Daarbij kwam dat de beestjes aaibaar en kindvriendelijk moesten worden en eraf vallen mocht geen risico opleveren. En voor het transport vanuit de werkplaats naar de Maastuin was het handiger als de paardjes niet groter zouden worden dan een meter hoog tot bovenkant kop.” Niet alleen de afmeting, maar ook het ontwerp zelf werd beïnvloed door het gebruik van keramiek. De inspiratie deed Kramer op tijdens een bezoek aan de Maastuin. “Ik had al een afgeleide van de wipkip in mijn hoofd; er moest op gezeten kunnen worden. Maar om de keramische figuren stabiel te maken, moest de onderkant breed zijn. Tijdens mijn bezoek aan de omgeving stond de Maas hoog en waren de uiterwaarden ondergelopen. Daar zag ik een klein paardje dat tot zijn buik in het water stond, alsof zijn poten er

S t r a a t b e e l d juni 2011

niet waren. Omwonenden vertelden mij dat ze dat in de volksmond een Maaspaardje noemen.” Wegens de veiligheid bij het spelen en het pro-

cédé bij het gebruik van keramiek, konden er geen lange, uitstekende delen aan de objecten zitten en moesten ze een eenvoudige belijning hebben. De keramiek werd namelijk gevormd door middel van ‘lossende’ gipsen drukmallen. “Ieder paardje kan als het ware in elkaar gezet worden uit drie losse delen. Voor deze delen maakten we mallen, waartegen we aan de binnenkant de klei plakten. Na droging moest de klei wel gemakkelijk weer los te maken zijn; de mallen mochten dus geen lastige kuiltjes hebben waar de klei in blijft plakken of uitstekende delen die eerder kwetsbaar zijn.” Kramer stileerde het ontwerp; de nek werd korter, de manen veranderden in een soort smurfenmuts en de staart werd een schattig stompje. Met als resultaat een aaibaar fantasiefiguur die tot de verbeelding spreekt en lekker zit. Op deze manier werden elf Maaspaardjes gemaakt, in twee verschil-

Beheren, meten en inspecteren van bespeelbare kunst

lende maten. Op ieder paardje werden vijf verschillende tekens van de kinderen als een patroon in de klei op de rug en flanken gezet. Daarna werden de objecten in verschillende kleuren geglazuurd, voor een opvallend helder en vrolijk eindbeeld. Kramer: “Ander materiaal moet gedurende de jaren steeds opnieuw worden beschilderd. Dit glazuur wordt tijdens het bakken als het ware in de klei gebrand waardoor de paardjes er nu, twee jaar later, nog steeds prachtig bij staan.” Groen en heuvelachtig Vanuit de gedachte van het Maaspaardje, gaf Kramer de hele speeltuin vorm. Het definitieve ontwerp toont een luchtfoto van het hele veld. Een schelpenpad vormt de omtrek van één groot Maaspaardje van gras dat bijna de hele speeltuin beslaat. De kop en de buik zijn driedimensionaal gemaakt in de vorm van glooiende heuveltjes. Van Wijnen: “Dit idee werd direct positief opgepikt door alle partijen, inclusief de uitvoerende diensten van gemeentewerken. Waar ze elders grond afgroeven, dropten ze het in de Maastuin.” Voordat Kramer de kans kreeg, had gemeentewerken

het figuur al op schaal uitgezet en opgehoogd. Alsof er water stroomt door het schelpenpad, heeft Kramer op twee plekken stapstenen neergelegd waarmee de kinderen het pad kunnen oversteken. Over de heuvel van de buik zijn de elf keramieke Maaspaardjes in een stoet achter elkaar geplaatst, als een groepje eendjes dat uit de Maas de dijk op zijn opgelopen en nu richting het water van de aangrenzende Singel waggelen. Op het hoogtepunt van de buik prijkt een grote speelboomstam en op de rug een klein verstopbosje van jonge bomen. Kinderen kunnen van de kop afglijden via een glijbaan en ter hoogte van de nek zijn zes betonnen bokspringpaaltjes geplaatst. Veilig spelen met kunst Kunstenaars en gemeenten kiezen er steeds vaker voor kunstobjecten onder het WAS onder te brengen, en ze zo nodig te laten certificeren. In het geval van kunst op speelterreinen is dit verplicht, dus ook Albert Kramer legde zijn ontwerp voor de Maaspaardjes voor aan het Keurmerkinstituut. Op aanwijzingen van het Keurmerkinstituut en in overleg met de gemeentelijke afdeling ORV werden de bespeelbare kunstobjec-

In deel 7 van EN 1176 is een leidraad opgenomen voor de plaatsing, controle, onderhoud en gebruik van speeltoestellen. Het is raadzaam deze zelfde leidraad te volgen als het gaat om bespeelbare kunstobjecten. Terwijl bij speeltoestellen het beheer primair gericht is op het behoud van de veiligheid, mag je stellen dat het bij het beheer van bespeelbare kunst om meer gaat. Een inspecteur die gevraagd is om te inspecteren op veiligheid zal zich geen zorgen maken over het feit dat er een verkleuring van het materiaal optreedt, of dat er bijvoorbeeld teksten of tekeningen op gemaakt zijn (mits niet aanstootgevend). Zelfs een kleine beschadiging hoeft niet altijd een reden te zijn om dat te melden. Bespeelbare kunst vraagt echter om meer. Voor het behoud van het kunstwerk is ook een deskundige inspectie nodig gericht op het kunstwerk als kunstobject. Deze inspecties worden vaak uitgevoerd door bedrijven die veel ervaring hebben in het onderhoud van kunstwerken. De AKI (Aangewezen KeuringsInstelling) die het kunstobject als speeltoestel certificeert, kan ervoor zorg dragen dat in het certificaat bijzondere gegevens worden opgenomen als het kunstobject afwijkt van de norm voor speeltoestellen maar toch geen gevaar oplevert. Omdat ieder bespeelbaar kunstwerk uniek is en de normen daarom weer anders zullen moeten worden toegepast, is het raadzaam een beheersysteem te gebruiken waarbij de inspecteur in het veld kan zien op welke punten hij/zij moet letten. Dit kan bijvoorbeeld met het Aantoonbaar Beheer Systeem van Data Control Transponder Technology. Niet alleen kunnen met dit systeem bijzondere eisen en aandachtspunten worden opgenomen voor de inspecteur in het veld, het systeem is tevens goed bruikbaar voor onderhoudsbedrijven van kunstobjecten om het onderhoud van de kunstobjecten vast te leggen. Daarbij is het mogelijk om enkele aandachtspunten op te nemen voor de veiligheid van het object als speeltoestel. Dit systeem biedt daarmee een manier om verschillende deskundigen onderhoud te laten plegen aan de speelplek, zonder het totaalplaatje uit het oog te verliezen. Dankzij de in de objecten geplaatste transponders weet de inspecteur of onderhoudsman altijd zeker dat hij het juiste object inspecteert. Kijk voor informatie over het Aantoonbaar Beheer Systeem en het werken met transponders in bespeelbare kunst op www.dctt.com.

S t r a a t b e e l d juni 2011

De do’s en don’ts van bespeelbare kunst Niet doen: Scherpe randen; Beklimbaar maken tot grote hoogte zonder valafscherming; Hoger dan 3 meter; Scharnierende onderdelen waardoor vingers of andere ledematen zouden kunnen afknellen; Boven een hoogte van 100 cm openingen tussen 8 en 25 mm waar kinderen hun vingers in kunnen steken. Zeker niet op plekken waar kinderen een gedwongen beweging ondergaan, zoals bij een glijbaan. Wel doen: Probeer te bedenken wat kinderen met het kunstobject zouden gaan doen. Zorg bij voorkeur voor een prototype waar je kinderen op laat spelen en observeer een tijdje. Gebruik afgeronde materialen. Bedenk dat kinderen graag hun hoofd ergens doorheen steken. Zorg ervoor dat openingen zo ruim zijn (min. 23 cm) dat zij niet beklemd kunnen raken met hun hoofd.

ten zo veilig mogelijk vormgegeven en geplaatst. Kramer had naar aanleiding van de buurtbijeenkomsten reeds besloten dat de Maaspaardjes klein en bespeelbaar moesten blijven, met een maximale zit/klimhoogte van een halve meter. Bij die valhoogte is gras als ondergrond toegestaan, dus kon

S t r a a t b e e l d juni 2011

de speeltuin haar natuurlijke uitstraling behouden. De Maaspaarden mochten daarnaast nergens scherpe of klemmende onderdelen hebben, een richtlijn waar de ontwerpen van Albert Kramer al aan voldeden vanwege de lossende mallen die gebruikt waren bij het vormgeven van de keramiek. De hoge baktem-

peratuur maakt het materiaal super sterk, wat beschadigingen voorkomt en daarmee gevaarlijke scherpe randjes of scherven. Om stevigheid te garanderen werden de kunstobjecten op de kop afgevuld met cement door de gespecialiseerde firma Zuliani. Fundatie, voor vandalismebestendigheid en speelveiligheid, werd gerealiseerd door per beeld vier roestvrije staaldraden in het nog natte vulcement te steken. De draden werden bij plaatsing bevestigd aan een betonnen plaat van 60 x 60 x 12 cm onder maaiveld, op een zodanige manier dat tussen het beeld en de betonplaat nog voldoende ruimte was voor aarde, om daar gras te laten groeien. Het Keurmerkinstituut certificeerde de Maaspaardjes uiteindelijk als veilig bespeelbare kunst. Van Wijnen: “De kinderen zitten erop, hangen en staan. Ze spelen boompje verwisselen, landje veroveren en verstoppertje. Meer dan een kleurrijke, prikkelende aanleiding hebben kinderen vaak niet nodig. Ik doe aan alle gemeenten de oproep om kunst en kunstenaars te betrekken bij de inrichting van de openbare ruimte, en in het bijzonder van speelplekken.”

special made

Exclusief importeur van:

Advies • Ontwerp • Realisatie l Tilburg l 013 455 1605 l www.speelprojecten.nl

www.pijnenburgimport.nl

Obstakelvrije energie voor evenementen

www.putkast.nl

Foto: Niek Hidding

Zitstenen markeren park en parkeergarage

Zitstenen bieden ontwerpers volop mogelijkheden om op een esthetische wijze identiteit mee te geven aan hun werk. In het Weidonkpark in ’s-Hertogenbosch fungeren ze als informele zit- en speelaanleiding. En de schaalgrootte maakt ze een blikvanger vanaf de Randweg. In de Amsterdamse Molenwijk heeft gebiedsontwikkelaar Maya Gersons van De Alliantie ze gebruikt vanuit de behoefte om de parkeergarages en de aanpalende flats vriendelijk en functioneel her in te richten.

de kracht van een wijk als basis voor gebiedsontwikkeling. Elke wijk heeft zijn eigen opgave. De ene keer prevaleert de stedelijkheid, de andere keer zoals in de Molenwijk, is de groene, open openbare ruimte een belangrijk uitgangspunt.” De Alliantie heeft haar verantwoordelijkheid genomen. De vier parkeergarages, die sinds enkele jaren in eigendom zijn, zijn of worden gerenoveerd evenals de aanpalende flats.

De Molenwijk is een na-oorlogse hoogbouw galerijwijk in Amsterdam vergelijkbaar met de Bijlmer maar kleiner van schaal. Ambitieuze sloopnieuwbouwplannen zijn nooit verder gekomen dan de tekentafel. En zelfs voor een fatsoenlijk beheer van de openbare ruimte wordt, tot frustratie van Maya Gersons, onvoldoende budget beschikbaar gesteld door het Stadsdeel. Bomen worden niet gesnoeid, er zijn bobbels en gaten in de paden en er groeit mos op het straatmeubilair. De Alliantie, een van de grootste woningcorporaties van Nederland, gaat er vanuit dat als het goed gaat met de wijk het ook goed gaat met de mensen en omgekeerd en heeft de handschoen opgepakt. Maya Gersons: “We nemen altijd Geen traliehekwerken maar zitstenen om toegang tot de garage te markeren. Foto: Niek Hidding

S t r a a t b e e l d juni 2011

Vriendelijk en functioneel Centraal in de planvorming stond enerzijds het behoud van de bijzondere stedelijke structuur die gold als ‘proeftuin voor de Bijlmer’ met vier ensembles van flats, van boven af te zien als Molenwieken waar de wijk haar naam aan te danken heeft, en anderzijds de originele waarden groen en autovrij. Maya Gersons benadrukt dat bij de uitwerking van het plan bewust is

gekozen voor open en vriendelijk in plaats van defensief en ‘hufterproof’: “De kwetsbaarheid van schoonheid stimuleert gebruikers en bewoners om er goed mee om te gaan.” Verder gold het adagium ‘Form follows function’.

Zitstenen in Weidonkpark Het nieuwe Weidonkpark bevindt zich aan de rand van de volksbuurt Deuteren. Deze wijk is vlak na de oorlog gebouwd en heeft lang aan de rand van de stad gelegen. De Vlijmenseweg is als onderdeel van een ringweg rond ’s-Hertogenbosch steeds drukker geworden. Het huidige park is lange tijd een anonieme groenstrook langs deze weg geweest. Een strook schaamgroen waar weinig te beleven viel. Een aantal jaren geleden is de omgeving in beweging gekomen. De Vlijmenseweg is onderdeel geworden van een echte ring rond de stad, de Randweg, voor het ziekenhuis is een grote nieuwbouw gerealiseerd en het hart van de

Gersons: ”We wilden voor de gewenste beeldkwaliteit geen nieuwe elementen toevoegen maar bestaande, functionele elementen op een vriendelijke manier invullen. Geen traliehekwerken bijvoorbeeld maar zitstenen om wild parkeren of sluiproutes te voorkomen. Dit creëert tegelijk een uitnodigende plek om even te gaan zitten. En er zijn meer zichtbare elementen te vinden die voortkomen uit de genoemde uitgangspunten. We hebben hier laten zien dat als je er aandacht aan besteedt je met eenvoudige middelen als kleur en verlichting, binnen een beperkt budget toch een bijzondere uitstraling kan creëren. Kom maar kijken.” Overigens, is de verlichting duurzame LED verlichting en is de garage geheel natuurlijk geventileerd.

buurt zelf is vernieuwd. Daardoor is de groenstrook plotseling een middelpunt geworden. Er lag een grote claim op het park om meer waterberging te realiseren. Het park is groter dan de vroegere groenstrook, maar een groot gedeelte hiervan is water. De nieuwe buurt had de wens voor een grote speelplaats voor de (inmiddels weer) talrijke kinderen. Het park valt dan ook in twee delen uiteen: de speelplaats met skatevoorzieningen, sportkooi, voetbalveld en hondenuitlaatveld aan de ene kant en de grote vijver met hierin een eiland en een steiger aan de andere kant. De zitstenen zijn gebruikt als verbinding tussen deze beide delen. Ze vormen informele zit- en speelob-

Glas In tegenstelling tot Amsterdam ZuidOost, waar parkeergarages door te defensief denken vaak zijn verworden tot bunkers, is hier gekozen voor open en kwetsbare schoonheid. Maya Gersons: “Er is bijvoorbeeld

jecten, maar ook fungeren ze als een beeldmerk voor het park: de schaal van de kiezels maakt ze een blikvanger vanaf de nieuwe randweg. Door de vorm refereren ze aan het open (natuur-)landschap van de dichtbij gelegen Gement. Het is nog steeds voelbaar dat je je hier aan de rand van de stad bevindt. Zijn de zitstenen ook elders toegepast? “Wij hebben de stenen zelf nog niet ergens anders toegepast. Wel zijn ze recent door Parklaan landschapsarchitecten toegepast in de binnentuin van een nieuwbouwproject (http://www. parklaan.nl/tuinen-beethovenlaan. html) in de stad. Ik kan me voorstellen dat hierbij dezelfde overwegingen als in het Weidonkpark hebben gespeeld: de stenen zijn als zit- en ligelement te gebruiken, maar door hun vorm zijn het een soort natuurlijke, landschappelijke objecten. Ook als er niemand op zit/ligt maken ze onderdeel uit van de compositie en horen ze bij het landschap. Zowel in het Weidonkpark als bij de Beethovenlaan wordt aansluiting gezocht bij respectievelijk het buitengebied en een groene singel.”

William Jans Dienst Stadsontwikkeling Openbare Ruimte en Verkeer Gemeente ’s-Hertogenbosch

S t r a a t b e e l d juni 2011

gekozen voor glas tegen gevels. Dat klinkt toch allerminst hufterproof. Maar juist door het maximaal licht en transparant te maken, kan niemand er zich meer ongezien ophouden. En dat stimuleert de sociale veiligheid. Plus dat we er ook een prettige plek van hebben gemaakt voor mensen om te zijn. Het voelt dus vriendelijk maar het is heel functioneel. In de eerste maanden dat de eerste garage nu in gebruik is, hebben geen noemenswaardige calamiteiten plaats gevonden. En het oogt niet alleen vriendelijker, maar bovendien weerspiegelt de lucht en het groen in het glas, wat de openbare ruimte met de fysieke woonomgeving verbindt.” De beoogde open, vriendelijke uitstraling heeft ook geleid tot het verhogen van de onderdoorgangen onder de centrale flat die door accenten boven de doorgangen extra worden geaccentueerd. In die betreffende onderdoorgangen is bovendien in de aankleding het thema openbare ruimte cq parklandschap toegepast. “Ze zijn transparant, zonder dat het voelt alsof je geobser-

veerd wordt”, aldus Gersons. Verder is met deze verhoogde onderdoorgangen een stedebouwkundige bijdrage geleverd door de Noord (scholen, kinderopvang) en Zuid (Kinderboerderij, Cruyffcourt) verbinding te accentueren. Verder is ervoor gekozen om weliswaar voor elk van de vier te renoveren garages hetzelfde concept te nemen, maar elk met hun eigen kleurstelling. Meer dan een esthetische oplossing. Maya Gersons: “Nu verdwaal je in de wijk als bezoeker of parkeerder. Straks dienen de kleuren van de garages en aanpalende flats als oriëntatiepunten.” De zitstenen die de overgang tussen gebouwde en groene ruimte markeren, bevestigen de filosofie dat de parkachtige openbare ruimte ook als thema dient voor de gebouwde omgeving. En concreet vormen ze een vriendelijker afscheiding dan de traliehekken. Voor deze multifunctionele zitstenen uit de Urban Design serie van Concrete is sowieso veel belangstelling. Jeroen Oude Lenferink van leverancier 2move heeft

daar wel een verklaring voor: “Veel binnensteden zijn aan vernieuwing toe. En ondanks de bezuinigingen worden deze projecten nog wel opgepakt. Daarbij zoeken gemeenten steeds vaker elementen die een bijdrage leveren aan de identiteit van hun stad of dorp. En dat kan met deze karakteristieke zitstenen als speelaanleiding of markeerpunt. Ze zijn uitgevoerd in glasvezelbeton en daardoor uiterst flexibel qua uitvoering, vorm en grootte. De gladde afwerking maakt ze hufterproof en omdat ze door en door gekleurd zijn, leveren eventuele beschadigingen geen kleurverschillen op.” In de Urban Design collectie zijn naast de zitstenen ook drie andere lijnen vertegenwoordigd. De Arpa-lijn bevat een serie zitmeubilair en speelwanden, de Loba-lijn bestaat uit een reeks zitelementen en de Pato-lijn biedt een ruime keuze bloembakken.

i 2MOVE Lochem T: 0573-259672 www.2move.info

Nieuwe afvalbak Dulce Dulce is de nieuwe afvalbak van Inter Design. Deze bak is verkrijgbaar met een capaciteit van 50 en 100 liter. Het tijdloze model heeft een lichte RVS binnenbak, ergonomische voordelen en is verkrijgbaar met een bijpassende staander. De Dulce heeft een ergonomische inwerpopening zodat afval eenvoudig te deponeren is. De deur sluit zonder sleutel en de bak is verkrijgbaar in elke gewenste RAL kleur. Door de met de deur meedraaiende bovenrand veroorzaakt een ‘kop’ op het afval bij de lediging geen probleem, maar wordt gewoon mee geleegd. De 50 liter afvalbak is verkrijgbaar met een chique bijpassende staander. Tijdens transport wordt de ongemonteerde staander in de afvalbak geplaatst voor optimale efficiency

S t r a a t b e e l d juni 2011

en lage transportkosten. Naast de bijpassende staander is het ook mogelijk de bak te plaatsen aan een groot deel van de reeds aanwezige staanders.

i Inter Design Winterswijk T: 0543-532499 www.inter-design.nl

U zit goed voor â&#x201A;Ź9,- per maand (038) 460 2700

Herstructurering monumentaal Zocherpark Utrecht

Historisch landschapsontwerp opnieuw tot leven gebracht In het Zocherpark in Utrecht werd op 20 april jongstleden de eerste, nieuw geproduceerde Zocherbank en de allereerste bijpassende afvalbak geplaatst. In de aankomende jaren is het de bedoeling dat alle meubilair in het park langs de singel wordt vervangen door Zocherdesign. Het meubilair symboliseert de laatste fase van een complete herinrichting van het park naar het oorspronkelijke ontwerp van landschapsarchitect J.D. Zocher jr uit het begin van de 19e eeuw. Het Zocherpark in Utrecht, ook wel het Zocherplantsoen genoemd, is de groene omzoming van de singel rond de binnenstad. In 1827 kreeg landschapsarchitect J.D. Zocher jr. het verzoek van de Utrechtse burgemeester Van Asch van Wijck om van deze groenstrook langs de stadsbuitengracht een park te maken waar de burgerij kon wandelen. Het bijna vijf kilometer lange park is een Rijksmonument. In 2003 besloot de gemeente dat het hele terrein opgeknapt moest worden en zoveel mogelijk teruggebracht tot de 19e

S t r a a t b e e l d juni 2011

eeuwse structuur. De herinrichting startte in 2004 en werd in 2009 afgerond. Straatbeeld sprak met projectleider Wolter Jan van Althuis en parkcoördinator Wim Horst, verantwoordelijk voor onderhoud en beheer en derhalve nauw betrokken bij de herinrichting. Historisch onderzoek Van Althuis zet kort de historie van het Zocherpark uiteen: “De singel is van oorsprong een verdedigingsbolwerk. Tot de 19e eeuw was het aangrenzende plantsoen vooral een verzameling van stadsmuren, -poorten en bastions, hoewel deze toen al zo’n twee eeuwen hun militaire functie hadden verloren. Toen Zocher de opdracht kreeg, wilde hij het park omtoveren tot een rustgevende, groene plek waar de gegoede burgerij stijlvol kon flaneren. Hij liet zich inspireren door de chique Engelse landschapsstijl. Witte vloeiende paden, luchtige bruggen, bloemperken en een afwisseling van lichte open,

en begroeide, donkerdere plekken. Hij koos bomen die voor kleurschakeringen zorgden in de verschillende seizoenen, zoals de rode beuk. Alles wat aan de vieze, grauwe middeleeuwen deed denken moest aan het zicht worden onttrokken.“ Zocher liet de stadsmuren en andere verdedigingswerken onder heuvels bedelven, met een glooiend landschap tot gevolg. Slechts één stukje

Jan David Zocher jr Jan David Zocher junior werd geboren te Haarlem op 12 februari 1791 en stierf daar op 8 juli 1870. Hij was één van Nederlands grootste landschapsarchitecten en was tevens stedenbouwkundige en architect. Zocher introduceerde de Engelse landschapstuin in Nederland en heeft onder meer het Amsterdamse Vondelpark, het Sonsbeekpark en de tuinen van Paleis Soesdijk achter zijn naam staan.

stadsmuur, bij de huidige stadsschouwburg, liet hij bewust ongemoeid. De heuvels die waren opgeworpen over de bolwerken hielpen ook om de armoedige arbeiderswoningen te verbergen voor de rijkere burgerij die in het park verbleven, terwijl Zocher de zichtlijnen richting de dure, witte herenhuizen bewust vrij hield. Van dit prachtige, ietwat hautaine park, was in 2003 helaas weinig meer over. In de jaren â&#x20AC;&#x2DC;60-â&#x20AC;&#x2122;70 werden nieuwe verplantingstechnieken ontwikkeld, met als gevolg dat alle bomen die bij herinrichtingen door de hele stad in de weg stonden, werden herplant in het Zocherpark. Van de kenmerkende open plekken, zichtlijnen en door Zocher gebruikte boomsoorten was niets meer over. Dit waren enkele van de verbeterbare punten uit het historisch onderzoek dat werd ingesteld toen B&W in 2002 begon te spelen met de gedachte het park her in te richten. De gemeente Utrecht gaf het onderzoeksbureau van landschapshistorica Lucia Alberts de opdracht een studie te verrichten naar het oorspronkelijke ontwerp, de gebruikte materialen, de originele bomen en planten, en de oude

Het hoofdpad en het pad onderlangs

De Stadsbuitengracht rond de binnenstad van Utrecht werd in de twaalfde eeuw als verdedigingswerk aangelegd. Op het noordwestelijke deel na, waar de gracht werd gedempt, is de Stadsbuitengracht nog steeds in tact. De Kromme Rijn mondt uit in het zuidoostelijk deel van de Stadsbuitengracht, de

Utrechtse Vecht begint in het noordelijk deel. Het Singelgebied, of de Singelstructuur, beslaat de gehele gracht rondom het centrum van Utrecht, inclusief beide oevers. Over een afstand van ongeveer vijf kilometer is aan de binnenzijde van de gracht het Zocherpark gelegen. Het park is de groenzone tussen de Stadsbuitengracht en de oude gevels van de binnenstad, en loopt van het Willemsplantsoen aan de westzijde van de stad tot en met de Weerdsingel O.Z. aan de noordkant. In het Zocherpark bevinden zich dertien bruggen, waarvan een aantal, zoals de Maliebrug, echt Zocheriaans is. Alle bruggen in het park zijn of worden gerestaureerd volgens hun eigen historische periode. Er bestaan plannen om het noordwestelijke deel van de singel dat gedempt is, open te graven en te herstellen. Oorspronkelijk was ook dit gedeelte door Zocher ontworpen. Een historische reconstructie is hier echter onwaarschijnlijk aangezien het hier om stationsgebied gaat.

padenstructuur. Aangezien het park een Rijksmonument is, werd nauw samengewerkt met de gemeentelijke monumentendienst. Het onderzoek en de vertaling van het historische ontwerp naar hedendaagse maat-

staven bleek de grootste uitdaging binnen het omvangrijke project. Zo had Zocher een buitengewoon praktijkgerichte aanpak; er werden alleen algemene schetsen gevonden die de landschapsarchitect in het veld

Het Singelgebied en het Zocherplantsoen

S t r a a t b e e l d juni 2011

uitwerkte. Dit maakte dat de onderzoekspartijen nogal eens verschilden van mening. Daarbij kwam dat de plannen ook beheerbaar moesten zijn volgens de normen van de 21e eeuw. Van Althuis: “Mankracht was in de tijd van Zocher heel goedkoop: enorme ploegen tuinmannen liepen permanent rond in het park.” Horst: “Dat is nu absoluut onbetaalbaar, dus moet er ook beheermatig naar ieder ontwerp worden gekeken.” De uitkomsten van het onderzoek werden uitvoerig besproken met alle betrokken partijen en uitgewerkt in de Beheervisie Singelgebied, waar het Zocherpark onderdeel van uitmaakt. Dit is het basisdocument aan de hand waarvan alle ontwerpen en alle plannen van aanpak binnen dit gebied zijn gemaakt. De Beheervisie

Arbeiderswoningen zijn door Zocher met een heuvel aan het zicht ontrokken, mooie zichtlijnen op chique straten zijn juist vrijgehouden

S t r a a t b e e l d juni 2011

Singelgebied is bestuurlijk vastgelegd, om zo het correcte verloop van het meerjarenproject in goede banen te leiden, ook na wisselingen van het bestuur. Paden en flora als prioriteiten Voor de herinrichting werd het Zocherpark in zes moten geknipt waarna voor iedere moot, in overleg met de bewoners, een ontwerp werd gemaakt. Uit gesprekken met de bewoners rolde een drietal prioriteiten waaraan het beschikbare budget zou worden besteed. Van Althuis: “De paden waren de grootste doorn in het oog. Deze waren ten tijde van de ontwerpfase bedekt met tenair zand. Dit is zwart van kleur en onpraktisch in het beheer; het makkelijke verplaatsbare materiaal maakte dat de paden breder waren geworden en de randen rommelig. Het kwam geenszins meer overeen met de smallere, witte paden van Zocher.”

Zocheriaans meubilair Zowel het projectteam als de bewoners hadden de wens om het meubilair in het park te vervangen voor meer Zocheriaanse exemplaren. Maar de originele Zocherbank, met kenmerkende boomstamvormige poten, werd niet meer gemaakt en om deze opnieuw in productie te laten nemen moest een flink aantal worden besteld; iets wat binnen het aanvankelijke budget niet mogelijk was. Toen in de loop van het project meer geld vrijkwam, kon deze wens toch werkelijkheid worden. Gardeluxe begon in 2008 met de productie van honderd banken naar oorspronkelijk Zocher ontwerp met de typische donkergroene kleur, te plaatsen in het Utrechtse park. De laatste vijf originele Zocherbanken op het Servaasbolwerk hebben hiervoor model gestaan, waarna ze werden gerestaureerd en herplaatst. Zocher had destijds geen afvalDe Zocherbank en afvalbak

Het herstellen van de padenstructuur werd prioriteit nummer één. Daarnaast klaagden bewoners over het autoverkeer dat vanaf de aangrenzende wegen regelmatig een klein stukje over de gazonnen en beplanting reed, of zelfs parkeerden op het gras. Conclusie was dat langs alle rijwegen aan en in het park voethekjes geplaatst moesten worden. Het geld dat overbleef zou worden gebruikt om het groen aan te pakken. Van Althuis: “We zijn gestart met een budget van 1,6 miljoen. Na veel pleiten bij het bestuur kwam daar nog eens 2 miljoen bij. Daardoor konden we het park grondig aanpakken en konden zelfs plannen worden gemaakt voor het meubilair.”

bak ontworpen. Aangezien geen bestaande afvalbak paste bij de historische parkbank, ontwikkelde Gardeluxe en de gemeente een afvalbak met het uiterlijk van toen, en met oog op de gebruikerscriteria van nu. Gardeluxe deed uiteindelijk de investering om de afvalbak, die de naam ReaBin kreeg, op de markt te brengen. De eerste drie nieuwe prullenbakken werden geplaatst op 20 mei op de Lepelenburg, en waren samen met een aantal Zocherbanken een schenking van RSM Kooij + Partners, gevestigd aan de overkant van de singel. Het hele meubilairtraject werd begeleid door Frans Kipp van Monumentenzorg. De bank en de afvalbak zijn sindsdien verkrijgbaar bij Gardeluxe; beide zullen in

de nabije toekomst ook in andere Zocherparken in Nederland worden toegepast. Tijdens de herinrichting is ook gekeken naar de mogelijkheid om ander straatmeubilair, waaronder urinoirs en lichtmasten en armaturen, te vervangen voor meer Zocheriaanse modellen. Op Lepelenburg is de Utrechtse plaskrul geplaatst, een organisch ontwerp in dezelfde donkergroene kleur. De plaskrul is ontworpen door de gemeente Utrecht samen met het producerende metaalbedrijf. Daarnaast is in het meerjarenplan opgenomen dat alle bestaande lichtmasten op het einde van hun technische levensduur zullen worden vervangen door karakteristieke Utrechtse verlichting bestaande uit armatuur Rechlatern en mastmodel Pyke Koch.

Stabilizer De herstructurering van de paden had veel voeten in de aarde. De paden moesten worden versmald en de belijning opnieuw gedefinieerd. De historische routing was over het algemeen nog in tact, al moesten sommige paden boven- en onderlangs, die paden die afwijken van de hoofdroute, weer goed begaanbaar worden gemaakt. De keuze voor verharding was lastiger. Het onderzoeksbureau en de monumentendienst konden het niet eens worden over een bedekking van schelpen en de hoofdbeheerder pleitte voor asfalt met een grindlaag. Uiteindelijk werd de oplossing gevonden in een halfverharding genaamd ‘Stabilizer’; een witte steenslag met organisch bind-

middel dat aandoet als een mooie, fijne grindstructuur. De opbouw van de paden is als volgt: een 20 cm dikke funderingslaag van grof puin met daarin de drainage, gevolgd door een 6 cm dikke ‘lava-laag’ met een fijne structuur, afgemaakt met 4 cm Stabilizer. Parkcoördinator Wim Horst noemt enkele voordelen: “Normale halfverharding heeft veel last van onkruidingroei. De leemtoeslag in de grindstructuur biedt namelijk een goede voedingsbodem. Met Stabilizer is er minder overlast van onkruid. Daarbij is de waterafvoer goed te reguleren, mits de Stabilizer goed op afschot ligt. En boomwortels drukken de bestrating niet op vanwege de water- en luchtdoorlatendheid.” Ten slotte heeft Stabilizer

De Utrechtse plaskrul en lantaarn

S t r a a t b e e l d juni 2011

zichzelf. Boshyacinten, Krokussen, Blauwe druifjes, Winteracconieten, Sneeuwklokjes, allemaal verschillende kleuren en vormen. Prachtig. Stinzenbeheer is heel eenvoudig. Na de eerste bloemperiode begin juni kan er gewoon met de maaimachine overheen worden gereden en het afval afgevoerd. Daarna, in augustus en oktober, worden de bloemen weer gemaaid en blijft het snoeisel liggen om als voedsellaag te dienen.” De aanlegkosten waren hoog, maar daar tegenover staan minimale beheerskosten voor de aankomende tien tot vijftien jaar.

in de ervaring van de beheerder een bijzonder zelfherstellend vermogen: “Ik hoef veelgebruikte fietssporen niet op te vullen, die herstellen zich vrijwel vanzelf.” Van Althuis: “Alleen bij dooi na vorst doen zich nog wat problemen voor. Dan is de middelste lavalaag nog bevroren waardoor het dooiwater niet goed weg kan lopen. De Stabilizer bovenop wordt dan papperig.” De gemeente is in gesprek met leverancier Agterberg B.V. over een mogelijke oplossing. Agterberg reageert: “Wij zijn op de hoogte dat dit probleem zich bij dit Oostenrijkse steenmengsel af en toe voordoet. In de Nederlandse weersomstandigheden kunnen dooi en vorst zich zo uiten dat plaatselijk verweking optreedt. Daarom is deze mix vervangen door een puur Nederlands product, Maas mix. Dit product is vrijwel identiek aan de Jura mix, maar geeft geen enkel probleem bij opdooiomstandigheden.” Ondanks de sporadische problemen zijn Wim Horst en Wolter Jan van Althuis zeer tevreden over het product: “Het staat prachtig en blijft ook zo gedurende elf maanden van

S t r a a t b e e l d juni 2011

het jaar.” Om er met zekerheid voor te zorgen dat de paden hun Zocheriaanse, strakke belijning zouden behouden, werden aan weerszijden opsluitbanden geplaatst. Deze voorkomen overwoekering door onkruid en grasgroei vanaf de aangrenzende gazonnen en perken. Perken stinzenbloemen en Zocheriaanse bomen Kenmerkend voor het ontwerp van Zocher uit 1929 zijn onder andere grote hoeveelheden bloemperken, strak omlijnd met rijke assortimenten prachtige, felgekleurde bloemen. Deze konden helaas in hun originele vorm niet worden teruggehaald. De locaties van de perken waren vaak al begroeid met andere fauna en de oorspronkelijke bloemen veel te kwetsbaar en moeilijk te beheren. Om toch de sfeer van de perken terug te halen, werden grote vakken met doorbloeiende heesterrozen gecreëerd. Daarnaast werden in totaal 150.000 stinzen bloembollen gepland. Horst: “De geplante stinzen bollensoorten bloeien van januari tot en met mei en vermeerderen

Bomen vormen een heel bijzonder element in het Zocherpark. Zo’n 250 bomen dateren uit de tijd van de parkaanleg en ruim 600 bomen zijn 100 jaar of ouder. Om de Zocheriaanse zichtlijnen en open plekken weer terug te brengen, werden bij de herinrichting in totaal 200 bomen gerooid, allemaal exemplaren die na 1970 waren gepland. Toch stuitte dit bij een aantal bewoners op protest. Horst: “Maar het licht moest worden teruggebracht in het park. Dus hebben we met de meest starre bewoners een wandeling gemaakt van boom tot boom om uit te leggen waarom die bomen gerooid moesten worden.” Veel niet-Zocheriaanse bomen zijn om verschillende redenen toch blijven staan. Soms om simpelweg de lieve vrede met onvermurwbare bewoners te bewaren, soms vanwege praktische of ecologische redenen. Horst: “Tussen de twee wereldoorlogen zijn de buitenranden van het park vol gezet met platanen. Die zijn nu veel te dik om te rooien, maar passen absoluut niet in de Zocherstijl. Daarom hebben we een langere termijnplan vastgelegd voor de aankomende vijftig jaar. Wanneer zo’n plataan sterft of omwaaid, wordt hij vervangen door een echte Zocherboom, bijvoorbeeld een linde.” Van Althuis: “Dat is het mooie van de Beheersvisie Singelgebied. Het geeft de handvatten die wij gebruikt hebben, door aan degenen na ons zodat ook zij het park met minimale kosten op Zocheriaanse wijze kunnen onderhouden. Een fijne gedachte, gezien de grote inspanningen die we vijf jaar lang hebben geleverd om het weer zo mooi te krijgen.”

Ja. En het is een elegante, eenvoudige, robuuste, duurzame en veelzijdige oplossing. TRILUX Aligo.

www.trilux.nl/aligoled

S t r a a t b e e l d juni 2011

MÓÓI

OPVALLEND STRAATMEUBILAIR

Straatmeubilair van Jan Kuipers Nunspeet is functioneel, duurzaam en onderhoudsarm. Maar bovenal opvallend mooi qua design. Neem bijvoorbeeld het nieuwe regio-politiebureau in Eindhoven. Hier realiseerde Jan Kuipers Nunspeet o.m. de rokersaccommodatie op het dakterras. Ook voor fietsoverkappingen, banken, abri’s, verkeersbeheersmiddelen en ander straatmeubilair kiest u uit een breed assortiment van innovatieve producten. Beglazingsconstructies en luifels zijn maatwerk; zij worden in overleg ontworpen en uitgevoerd, geheel konform uw wensen. Voor nadere info: www.jankuipers-nunspeet.nl

INNOVATIEF IN STRAATMEUBILAIR

Industrieweg 20, Postbus 5, 8070 AA Nunspeet Tel: (0341) 25 29 44, Fax: (0341) 25 28 56 E-mail: info@jankuipers-nunspeet.nl Internet: www.jankuipers-nunspeet.nl

Spelen en actief beleven www.kinderlandspeeltoestellen.nl

Natuurlijke speelobjecten voor kinderen Kinderland Emsland Speeltoestellen Zuiderkade 44 6718 PJ EDE Tel.nr. 0318-63 03 72 info@kinderlandspeeltoestellen.nl advertentie_2a.indd 1

20-1-2011 12:40:42

Maximacentrale Electrabel krijgt nieuwe identiteit Onlangs heeft de Maximacentrale bij Lelystad, van energieproducent Electrabel, een metamorfose ondergaan. Ontwerpbureau ipv Delft ontwierp de gehele landscaping van het publieke gedeelte van het terrein rond de stateof-the-art energiecentrale. Bestrating, verlichting, meubilair, hekwerken, groen en toegangsbrug maken deel uit van het ontwerp. De doorlooptijd van het project bedroeg slechts dertien maanden. Ipv Delft kreeg in oktober 2009 de opdracht. Electrabel wilde dat de inrichting van het eiland waarop de centrale staat zou passen bij de nieuwe, ultramoderne centrale en haar ongekend hoge rendement. Licht als routing Op het terrein markeert blauwe verlichting de grens tussen publiek en privĂŠ en begeleidt het licht bezoekers op hun route. Die route start aan het begin van de toegangsbrug met een tien meter hoog lichtelement. Momenteel is deze eye-catcher helaas nog niet gereed, maar oplevering volgt binnen enkele maanden. Vervolgens leidt een blauwe lichtlijn bezoekers over de brug naar het eiland. Eenmaal op het eiland is de lichtlijn geĂŻntegreerd in strakke betonnen muurelementen met daarop glazen panelen met zonnecellen. Zo ontstaat een transparant hekwerk met een high-tech uitstraling. Brug De bestaande, veertig jaar oude betonnen brug is voor de herinrichting uitgekleed en voorzien van stalen, doosvormige hekwerken die aan de buitenzijde tevens de oude constructie bedekken. De vormgeving is afgeleid van het bestaande ontvangstgebouw, dat een sterke horizontale belijning heeft. Dezelfde vormentaal is toegepast op de

betonnen muurelementen op het eiland. De ledverlichting bevindt zich zowel in de muurelementen als in de hekwerken in een horizontale inkeping. Panoramaterras Tussen de twee parkeervelden ligt een parkachtige zone, bedoeld als recreatieruimte voor het personeel van de energiecentrale en het bijbehorende opleidingsinstituut. Glooiende heuvels, een slingerend pad, een vijver en een cirkelvormige boombakbank maken de groene zone een aantrekkelijk verblijfsgebied. Hoogtepunt is het panoramaterras dat uitkraagt boven, en uitzicht biedt op, het IJsselmeer. Via een brede stalen trap bereikt men het platform van vijf bij vijf meter, dat rondom is voorzien van houten banken en eenzijdig ingeklemde glazen panelen die de wind tegenhouden. De stalen buitenzijde van het panoramaterras sluit qua vormgeving aan bij de eerder genoemde muurelementen en brug.

Tijdens de korte doorlooptijd van het project ontwierp ipv Delft ook de openbare verlichting, de bestrating en de bewegwijzeringsborden en dacht het ontwerpbureau mee over uiteenlopende zaken als logistiek, beveiliging en riolering.

i ipv Delft T: 015 7502575 www.ipvdelft.nl

S t r a a t b e e l d juni 2011

Creatief met kunstgras Bloemlust op semi-openbaar schoolplein Leiden

Op het plein voor het nieuwe gebouw voor basisschool St. Joseph en buitenschoolse opvang B4Kids in Leiden, prijken enorme bloemen. Bijna het hele plein is door KSP Kunstgras BV bedekt met kunstgras waarin kleurrijke bloemen zijn aangebracht van soms wel 9 meter doorsnee. De bloemen verwijzen naar het natuurlijke en duurzame totaalontwerp van de hand van Jorissen Simonetti Architecten. Op verzoek van de gemeente werd het nieuwe schoolplein semiopenbaar ontworpen. De vier oude gebouwen waarin de St. Joseph was gehuisvest, voldeden niet meer. In opdracht van de gemeente Leiden en Stichting Katholiek Onderwijs Leiden, heeft Jorissen Simonetti architecten het nieuwe, duurzame schoolgebouw in de Professoren/Burgermeesterwijk, inclusief buitenruimte, ontworpen rondom het thema natuur. De school zal medio 2011 ruimte bieden aan 25 groepen, 2 speellokalen, een gymzaal, buitenschoolse opvang en 8 schoolwoningen. Deze schoolwoningen kunnen bij eventuele terugloop van kinderen in de wijk met geringe aanpassingen

S t r a a t b e e l d juni 2011

worden getransformeerd tot appartementen. Jaimy Dijkshoorn, projectmanager: “Aan de achterzijde bevindt zich een gesloten, natuurlijk speelplein met water, hout en zand. Hier spelen de jongere kinderen van de opvang en uit de lagere klassen van de school. Aan de voorzijde bevindt zich het stedelijke plein. Voor dit plein had de gemeente de belangrijke eis gesteld dat het semi-openbaar zou worden voor de kinderen uit de buurt. Dus het bestaande hek is weggehaald: vanaf de straat loop je nu zo het plein op.” Behalve toegankelijk voor de buurt, moest het plein een veilige speelsituatie vormen en moest de vormgeving aansluiten bij het natuurlijke totaalconcept. Op verzoek van buurtbewoners krijgen de twee platanen uit de oude situatie een nieuw plekje in het ontwerp. Kunstgras op openbaar terrein In eerste instantie hadden de architecten met gekleurde klinkers bloemvormen in de bestrating van

het plein willen maken. Maar bij het Voorlopig Ontwerp bleek dat materiaal te weinig belevingswaarde te hebben en niet geschikt genoeg om organische vormen mee te realiseren. De strakke lijnen op hockeyvelden vormden de inspiratie en aanleiding om te kijken naar de mogelijkheden van kunstgras. Dijkshoorn: “KSP Kunstgras had ervaringen met het aanleggen van kunstgras in diverse vormen; ons ontwerp bleek goed te realiseren met dit materiaal. De zorg was alleen, gezien het semi-openbare karakter van het plein, dat het te gevoelig zou zijn voor vandalisme. We kennen allemaal de verhalen van jongeren op scooters die het leuk vinden om met een spinnend achterwiel het kunstgras te laten smelten.” Maar KSP Kunstgras wees de architecten van Jorissen Simonetti op meerdere gerealiseerde projecten in wijken waar de sociale controle minimaal is en vernielingen en graffiti voorkomen. De kunstgras velden bleven echter ongeschonden. Dijkshoorn: “Om ook de opdrachtgevers te

overtuigen hebben wij hen enkele van deze plekken laten zien. Daarbij komt dat op het schoolplein in Leiden de sociale controle groot is; het appartementencomplex aan de aangrenzende liggende straat kijkt erop uit.” Kleuren en patronen stimuleren beweging In de winter van 2010 hebben KSP Kunstgras en Jorissen Simonetti architecten nagedacht over de inrichting van het buitenterrein van de school. Missie: het inrichten van het schoolplein met speelse bloemen om de kinderen te laten bewegen in een vrolijke omgeving. Uiteraard moest het kunstgrasveld eerst van een fundatie worden voorzien. KSP Kunstgras heeft in samenspraak met de aannemer voor het buitenterrein, hoveniersbedrijf Bloemenlust, ook deze infrastructurele werkzaamheden voor haar rekening genomen. De ondergrond werd stabiel gemaakt en om te verkomen dat water op het veld blijft staan werd drainage aangebracht. Het definitieve ontwerp omvatte een oppervlakte van 1.000m2 duurzaam kunstgras met daarin negen bloemen van 50m2 per stuk in verschillende felle kleuren. De uitwerking en uitvoering van het ontwerp was een uitdagende klus. Joost Sweep van KSP Kunstgras: “KSP heeft ruime ervaring met de techniek om figuren en kleuren met elkaar te combineren. Echter, dit was een stapje groter. Om het beoogde resultaat te kunnen behalen moesten we heel nauwkeurig de maatvoering aanhouden.” De leverancier bouwde de ontwerptekening om naar een digitale vormgevingstekening waarbij elk blad werd ingekleurd. Na het controleren van de kleurstellingen liet het bedrijf gigantische mallen produceren. Sweep: “Elke bloem heeft zijn eigen mal, op de millimeter nauwkeurig uitgesneden: 450m2 aan mallen om de bloemen te kunnen prefabriceren. Dit procédé met nauwkeurige maatvoering levert nauwelijks snijverlies op; vanuit duurzaam oogpunt dus een zeer verantwoorde werkwijze.” Het veld werd aangelegd in de basiskleur groen, waarna met lasertechniek de vormen werden uitgesneden waarin de geprefabriceerde bloemen

werden gelegd. Sweep: “De gekozen kleuren zorgen voor een prachtig scherp contrast met het groene kunstgras. De kinderen vinden het leuk om van het ene blad naar het andere te springen. Twee vliegen in één klap; het ziet er leuk uit en de kids bewegen.” Spelaanleidingen Behalve de bloemen zijn er ook andere spelaanleidingen in het ontwerp aangebracht. Er is een houten podium van 25 cm hoog geplaatst met houten palen door de vloer ‘gestoken’ die dienen als een speelelement. Dijkshoorn: “De kinderen spelen er landje veroveren en andere fantasiespelletjes.” Middels Fonds 1818 is het mogelijk gemaakt om op een later moment nog een tafeltennistafel, duikelrek, en een klimrek tegen de buitenmuur van de gymzaal te plaatsen. Op de plekken van het duikel- en klimrek zijn onder het gras speciale ‘shockpads’ geplaatst, zodat de valondergrond veilig is. Op een vijfde van het plein doorkruist een zebrapad van de entree van het plein richting de fietsenstallingen het bloemenveld. Dit om een veilige looprichting aan te geven. Fietsen of brommen op het veld is niet de bedoeling. Om dit

te voorkomen is voor de opgang naar het plein een speelse scheiding aangebracht van u-blokjes die het moeilijk maken om met een tweewieler tussendoor te navigeren. Voor de duidelijkheid is de trottoirzone aan de voorzijde van de school gereserveerd voor ‘zoen en zoef’ en is er een fietsenstalling ingericht. Op 20 mei is het plein officieel opgeleverd. Alleen de platanen en de speeltoestellen moeten nog worden geplaatst. Sweep: “De mooiste bevestiging was dat de kinderen stonden te springen om het kunstgras in gebruik te nemen. Eenmaal vrijgegeven konden ze niet wachten. Er werd gerend, gespeeld met de bal en gesprongen van blad naar blad. Overal beweging. Missie geslaagd!”

i Jorissen Simonetti architecten Leiden T: 071-5790540 www.jorissensimonettiarchitecten. nl Of KSP Kunstgras BV Lelystad T: 0320-214145 www.ksp-kunstgras.nl

S t r a a t b e e l d juni 2011

Natuurlijk spelen Maatwerk hardhouten speeltoestellen. Duurzaam, hoogwaardig, onderhoudsarm, onderscheidend en inspirerend.

T 076 503 60 37

w w w. a c a c i a - ro b i n i a . n l

Voor hetzelfde geld is een hangplek een beweegplek

Chique warmte met natuursteen Dorps wonen, wandelen en winkelen in Vleuterweide Winkelcentrum Vleuterweide opende in oktober 2010 zijn poorten. Het centrum lijkt door de smalle straatjes, binnenpleinen en kademuur net een oud-Hollands dorp. Het gekozen natuursteen benadrukt het warme, dorpse karakter van het centrum. Torens, binnenhoven en stadspoorten. In het centrum van de wijk Vleuterweide in Leidsche Rijn vind je nieuwbouw met een historisch karakter. Mirjam Koevoet, landschapsarchitect en directeur van ontwerpbureau 1:1 stadslandschappen, hielp mee de wijk ontwerpen. “Vleuterweide ligt aan de rand van het Groene Hart en aan de westzijde van de Leidsche Rijn in Utrecht. We wilden het groen en het water zoveel mogelijk integreren in de wijk. Maar het centrum heeft juist een hoge woningdichtheid en daardoor een stenig karakter.” Om te zorgen dat het stenen hart van Vleuterwijde toch een warme ontmoetingsplek met authentieke sfeer werd, werd gekozen voor natuursteen. Struyk Verwo Infra produceerde en

leverde verschillende kleuren natuursteen voor Vleuterweide. Koevoet: “Het Argentijns porfier springt er echt uit. Elke steen heeft net een andere kleur wat op straat een speels effect geeft.” Argentijns porfier is er in de tinten rood, oranje, bruin en roze. Dorps karakter De keuze voor natuursteen past geheel bij het dorpse en natuurlijke karakter van Vleuterweide. Het dorpse thema van de wijk zie je ook terug in landschappelijke elementen als oude boomgaarden, idyllische waterlopen en lanen met perenbomen. In het centrum komt het dorpse tot uiting in een gevarieerde oud-Hollandse stijl van woningbouw, smalle straten en ruime opzet. 1:1 stadslandschappen al ruim tien jaar betrokken bij de inrichting. “We stelden in 2001 het ‘Handboek Ruimtelijke Ordening Vleuterweide’ op. De richtlijnen in dit boek bepalen nog steeds de uitstraling van de wijk. Architectenbureau Krier & Kohl uit Berlijn nam het als basis bij het opstellen van het stedenbouwkundige plan van het centrum.” Krier & Kohl gebruikte naast het handboek, oude stadjes als Montfoort in de regio Utrecht als inspiratiebron. “Het centrum heeft iets frivools”, omschrijft Koevoet. “Het ligt aan het water en is te bereiken via een houten steiger. Eenmaal binnen wandel je onder poorten door en langs klassieke herenhuizen.” Grote en kleine gebouwen wisselen elkaar af, waarvan een aantal met oud-Hollandse gevels. Het stratenpatroon is onregelmatig en veel straten zijn kort en geknikt. Wie door het centrum dwaalt, vindt veel binnenhofjes en pleinen. “Een deel van het gebied is bestraat met gebakken klinkers, maar de bijzondere pleinen hebben we benadrukt met natuursteen”, vertelt

Koevoet. Het Argentijns porfier siert niet alleen de grond. “Ook de grote kademuur die om het centrum heen ligt, is van natuursteen gemaakt. De vloer loopt als het ware over in de muur.” Koevoet: “Ik ben erg tevreden. Het natuursteen heeft een natuurlijke en chique uitstraling. En het is een duurzame kwaliteitssteen die jaren meegaat. Sterker nog: hoe langer de steen ligt, hoe mooier hij wordt.”

i Struyk Verwo Infra Oosterhout T: 0800-5555554 www.struykverwo.nl

S t r a a t b e e l d juni 2011

De Populair Sociale interactie met intelligent stadsmeubel Sinds kort staat op het westergasterrein in Amsterdam een nieuw soort boom: De Populair. De Populair is een boom die je geheimen en wensen verzamelt en op melodieuze wijze verspreidt in het park. Je kan je gedachten op verschillende manieren achterlaten: via Twitter of door ze direct toe te vertrouwen aan de boom. De Populair is gemaakt van metaal en gevuld met techniek. Door het gebruik van zonnepanelen is de boom zelfvoorzienend. De ijzeren boom spreekt berichten uit die via Twitter naar hem gestuurd worden en zoekt naar aanverwante Twitterberichten, zogenaamde Tweets, aan de hand van een onderwerp dat je meegeeft. Behalve via Twitter kun je ter plekke berichten inspreken via de geïntegreerde microfoon. De boom reageert op zijn omgeving. Afhankelijk van het aantal mensen om de boom, zal hij luider of zachter reageren. Ook zal De Populair langzamer of energieker worden,

S t r a a t b e e l d juni 2011

afhankelijk van zijn energievoorraad, opgewekt met de zonne-energie. De kweek van De Populair Met een 3D afbeelding als basis en enkele forse wijzigingen tijdens het productieproces vroeg de ontwikkeling en productie van De Populair om groot improvisatievermogen van producent GroundLevel. De basis is een cortenstalen bak met een kruisframe waarin draaischijven zijn gemonteerd. Het kruisframe zorgt voor de nodige stijfheid waardoor De Populair in zijn geheel met een heftruck (speciale uitsparingen voor de lepels) kon worden verplaatst. De draaischijven maken het mogelijk dat de ‘stam’ inclusief takken en collectoren te allen tijde richting het zuiden kan worden gedraaid. De bak biedt tevens ruimte aan twee grote accu’s en allerlei elektronica om de Twitterfunctie, sensoren en luidsprekers goed te laten werken. Voor de zitting is gebruik gemaakt van FSC gecertificeerd Cumaruhout waarbij op één van de planken met lasertechniek de gebruiksaanwijzing is aangebracht. Eén plank bestaat uit een RVS variant met het woord ZUID en is naar het zuiden gericht. De stam en takken zijn opgebouwd uit geslepen RVS met een diameter

Twitter Twitter is een snelgroeiende internetdienst waarbij gebruikers korte berichtjes publiceren. Mensen gebruiken de dienst steeds vaker, en ‘tweeten’ bijvoorbeeld tijdens evenementen, en delen zo informatie met andere twitteraars. Op die manier kun je virtueel aanwezig zijn op verschillende conferenties, festivals of workshops. Het symbool van Twitter, een klein vogeltje, is bovenin de kruin van de Populair geplaatst.

van 256 mm en respectievelijk 156 mm waarbij de zonnecollectoren zijn gevat in een frame van RVS hoekstaal. In de takken zijn zes kleine luidsprekers opgenomen die de twitterberichten over de bankzitter uitstrooien in gesproken tekst. Urban Reality Lab: interactie met de stad De twitterende boom is ontwikkeld door Waag Society met partners Westergasfabriek en GroundLevel. Waag Society is een medialab in Amsterdam dat de meerwaarde van innovatieve technologie onderzoekt in verschillende maatschappelijke

sectoren. Zo stond het medialab aan het begin van het ontwerpen van een gedeelde – niet commerciële – publieke ruimte, op het toen nog jonge internet met de metafoor van

Waarom een boom? Boomsymboliek wortelt in de religieuze traditie en in de volkscultuur. Onder de takken van de boom rollen allerlei verhalen uit verteld aan jong en oud. Die verhalen functioneren vaak niet alleen als entertainment, maar ook als een orale vorm van onderwijs: het doorgeven van waardevolle momenten, betekenisvolle gebeurtenissen en cultuur aan toekomstige generaties. Daarnaast betekent het werkwoord bomen gezellig praten (Van Dale).

Wil je zelf De Populair laten spreken? Stuur een Twitterbericht naar @depopulair en geef met een # het onderwerp aan.

De Digitale Stad. Een twitterende boom past in de onderzoeksagenda van Waag Society omdat hij het virtuele op een poëtische manier zichtbaar en tastbaar maakt en op nieuwe manieren naar verbindingen tussen mensen zoekt. Waag Society’s onderzoek gebundeld in het Urban Reality Lab, bestudeert de manieren waarop sociale infrastructuren en sensoren mobiele netwerken bijdragen aan nieuwe manieren waarop wij ons door de stad bewegen, omgaan met locaties en mensen, op de hoogte blijven van grootstedelijke thema’s en hierop kunnen reageren en aan participeren. De publieke ruimte verandert ingrijpend onder invloed van digitalisering. Nu computers goedkoper, sneller en handzamer zijn geworden en draadloze breedbandige infrastructuur beschikbaar is, verdwijnen computers, sensoren en chips in alledaagse objecten en in onze omgeving van alledag. Om in deze stap naar slimme omgevingen waarden als solidariteit, delen, leren, creativiteit, schoonheid en zin voor verandering en innovatie in de infrastructuur te verankeren, is het betrekken van burgers, creatieven, bedrijven, overheid en het stimuleren van gedeeld eigenaarschap van die publieke ruimte cruciaal. Het Urban Reality Lab werkt samen met ontwerpers uit allerlei disciplines om de constante flux van ‘de stad’ te onderzoeken. Niet alleen de fysieke stad, maar juist ook de hybride stad die ontstaat door het feit dat we overal en altijd toegang hebben tot informatie op onze mobiele telefoons. We mengen meer en meer ons dagelijkse, reële leven en ons digitale, vaak niet minder reële, leven. We hebben toegang tot continue stromen van mensen, goederen en verkeer, maar ook stromen van sensormetingen, GPS locatiebepalingen, sociale media verkeer en mobiele communicatie. Bij het onderzoeken en ontwerpen van nieuwe vormen van interactie met de stad zoekt het Urban Reality Lab op een hands-on manier naar de synergie tussen deze twee werelden, waarbij inwoners bewust worden van ontwikkelingen maar ook worden uitgedaagd mee te ontwerpen aan hun nieuwe stad. Hiervoor dienen

projecten als De Populair maar ook platforms als Apps for Amsterdam en ontwerpwedstrijden als Best Scene in Town. In dit soort projecten positioneren de ontwikkelaars zich dicht bij de straat en stellen gedrag, beleving, identiteit en cultuur centraal. Het duurzame stadsmeubel is in april 2011 in het Cultuurpark Westergasfabriek geplaatst. Het project is gefinancierd door Stadsdeel West Amsterdam en het VSB Fonds, met dank aan Ruud Lanfermeijer tijdens de conceptontwikkelfase. GroundLevel en Waag Society staan open voor nieuwe gezamenlijke projecten waarbij De Populair bijvoorbeeld ook dienst kan doen als oplaadpunt voor mobiele telefoons of elektrische fietsen.

i Waag Society Amsterdam T: 020-5579898 www.waag.org of GroundLevel Spankeren T: 0313-421667 www.groundlevel.nl

S t r a a t b e e l d juni 2011

Het Omnistadium

Dé multifunctionele sportkooi!

Voetbal • Basketbal • Volleybal • Handbal • Tennis • Badminton • Hockey

Het Omnistadium is dé multifunctionele sportkooi van Nederland! 7 sporten op een locatie, in een stoere en geluidsarme kooi. Kijk op www.velopa-omniplay.com/omnistadium voor meer informatie.

Essentia: speeltoestellen met inruilgarantie Essentia is de nieuwste lijn speeltoestellen van Nijha die bestaat uit acht verschillende toestellen. Duurzaamheid was een belangrijk aandachtspunt bij de ontwikkeling van deze lijn. Optioneel worden Essentia speeltoestellen geleverd met het PlayCycle-certificaat dat inruilgarantie geeft voor vijf of tien jaar. De toestellen zijn geschikt voor kinderen in de leeftijd tussen 3 en 12 jaar. De complete lijn bestaat uit twee wippen, twee schommels, drie glijbanen en een klimtoestel. Bij de ontwikkeling van de toestellen stond de uitdaging voor kinderen centraal. Bij de glijbaan zijn er afgestemd op de leeftijdsgroep uitdagende traptreden ontwikkeld. Bij de schommels zijn de traditionele metalen kettingen vervangen door touw met staalkern. De nieuwe gezinsschommel met de dikke zitkabel biedt voldoende plek voor het hele gezin. Het klimtoestel heeft een a-symmetrische klimvakken en biedt daarmee diverse moeilijkheidsniveaus. Bij de wip is de traditionele steun tussen de benen volledig verdwenen; zijgrepen met ‘coole’ knoppen zorgen voor goede houvast. Met de vierpersoons wip zit je zelfs met zijn tweeën naast elkaar

in plaats van traditioneel achter elkaar. Duurzaam en recylcebaar De elementaire gedachte achter Essentia is duurzaamheid. Het toegepaste staal is honderd procent herbruikbaar. De bordessen en zittingen zijn van recycled kunststof uit ingezameld huis-tuinen keukenplastic. Nijha introduceert met Essentia ook een compleet nieuw duurzaamheidsconcept: PlayCycle. Bij de aanschaf van Essentia-toestellen kunt u kiezen voor het PlayCycle certifi-

caat. Met dit certificaat garandeert Nijha dat het speeltoestel ook na 5 of na 10 jaar nog geld waard is. Nijha biedt respectievelijk 30 of 10 procent van de aanschafwaarde retour, waarbij gegarandeerd wordt dat alle materialen op de juiste wijze worden hergebruikt. Met behoud van kwaliteit uiteraard.

i Nijha BV Lochem, T: 0573-288555 www.nijha.nl

(Advertentie)

AVO SPEEL(TUIN)TOESTELLEN VAN BESOUW METAAL BV / AVO SPEELT(TUIN)TOESTELLEN • JULES VERNEWEG 19 • 5015 BE TILBURG • TEL 013-5360050 • WWW.VBM.NU • INFO@VBM.NU

S t r a a t b e e l d juni 2011

Katern Platform Toegankelijkheid

Nieuws

Producten

Minister wil bekrachtiging VN-Verdrag

HalteScan

Minister Veldhuijzen van Zanten (VWS) zal zich inzetten voor de bekrachtiging van het VN-Verdrag voor mensen met een handicap. De voorbereidende werkzaamheden daarvoor zijn al in gang gezet. “Daarmee erkent de minister de mensenrechten van deze groep. Daar zijn we uiteraard erg blij mee”, aldus Ad Poppelaars, directeur van de CG-Raad. Als het VN-Verdrag bekrachtigd zou worden, komen mensen met een beperking sterker te staan.

De HalteScan, een online haltebeheeren monitoringstool van Vitence Mobiliteit, levert realtime inzage voor reizigers, wegbeheerders en vervoersautoriteiten in de toegankelijkheid van het openbaar vervoer. Daarnaast stelt het systeem wegbeheerders in staat hun haltebestand te beheren. Tevens zijn er koppelingen mogelijk om bijvoorbeeld de actuele vertrektijden inzichtelijk te maken.

Toegankelijkheid Ede onder de loep

EuroSleutel

Het college van B&W van de gemeente Ede doet een voorstel om de toegankelijkheid van gebouwen voor minder mobiele mensen nog beter maken. Hetzelfde geldt voor de openbare ruimte. Volgens het voorstel kan dit op verschillende manieren. Zo wordt eens in de vier jaar een uitgebreid gekeken naar mogelijke knelpunten. Dit wordt samen met de Gehandicaptenraad Ede uitgevoerd.

Mensen met een functiebeperking hebben vaak de grootste moeite om buitenshuis een aangepast toilet te vinden. Met de aangepaste toiletten met gestandaardiseerd sluitsysteem en Eurosleutel, behoort dat probleem tot het verleden. De EuroSleutel wordt verstrekt aan mensen die een functiebeperking hebben. De gemeente Deventer voert als eerste de sleutel in.

Voor u Gelezen Het inrichten van een toegankelijke openbare ruimte is niet altijd eenvoudig. Met welke regelgeving en wetten dient men bijvoorbeeld rekening te houden? We zetten een aantal relevante publicaties op een rij.

Handleiding toegankelijke haltevoorzieningen Alles wat u wilt en moet weten over toegankelijke bushaltes. Hoe ontwerpt u ze? Waarmee moet u rekening houden? Het staat allemaal in de handleiding van de provincie Noord-Brabant. Het is een herziene tweede druk uit 2007, samengesteld door BTB-Bouwadvies in samenwerking met DTV Consultants.

S t r a a t b e e l d juni 2011

Meer informatie en de handleiding vindt u op www.platformtoegankelijkheid.nl/handleiding.

Basisvoorwaarden en vereisten aanleg hellingbaan Met het informatiedocument ‘Basisvoorwaarden en vereisten aanleg hellingbaan’ beschikt u over alle gegevens waarmee u de hellingbaan écht rolstoeltoegankelijk kunt aanleggen. Rekening houdend met de weten regelgeving en aangevuld met tips op basis van jarenlange praktijkervaring.

Katern Platform Toegankelijkheid

Colum Oplaadpunten op parkeerplaatsen In de eerste vier maanden van dit jaar zijn de verkopen van elektrische auto’s praktisch verdubbeld ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Ook het aantal hybride auto’s dat wordt aangeschaft neemt nog steeds toe. Daarmee stijgt de vraag naar openbare oplaadpunten om de mobiliteit te waarborgen. In veel gemeenten is het plaatsen van oplaadpunten daardoor actueel. Veelal is een werkgroep of commissie belast met dit onderwerp. Bijzonder is, dat de rolstoeltoegankelijkheid van de oplaadpunten bij hen niet of nauwelijks op de agenda voorkomt. Dat bevreemdt me, omdat de dure missers in Emmen en Haren (stadhuizen) of Borculo (brug) toch reden genoeg zijn om de rolstoeltoegankelijkheid nu direct mee te nemen in het ontwerp. Het zijn voorbeelden die u vast kent; de locaties zijn in de afgelopen jaren gebouwd of verbouwd, en na ingebruikname bleken ze niet of onvoldoende toegankelijk voor rolstoelers, waardoor er voor tonnen aanpassingen gedaan moesten worden. Door daar lering uit te trekken, valt er dus veel (gemeenschaps)geld en moeite te besparen. Er zijn vele aspecten die belicht dienen te worden om een oplaadpunt rolstoeltoegankelijk te maken. In deze column kan ik ze helaas niet allemaal bespreken. In het kader van dit magazine geef ik u graag het voorbeeld van de selectie van de parkeerplaats(en), waarbij het oplaadpunt wordt geplaatst. Manoeuvreren en aansluiten Voor de rolstoeltoegankelijkheid ligt het voor de hand dat u een gehandicaptenparkeerplaats voorziet van een oplaadpunt. Deze parkeerplaats voldoet namelijk -als het goed is- aan de eisen van vergroot formaat, waardoor de rolstoeler goed kan manoeuvreren rondom de auto. Voor het aankoppelen aan het oplaadpunt is dit van vitaal belang. U weet mogelijk uit de weten regelgeving dat de draaicirkel van een rolstoel 1.50m is en kunt daaruit afleiden hoe groot de ruimte rond de auto moet zijn om te kunnen manoeuvreren én aansluiten.

Platform voor waardevolle kennisdeling Om meer aandacht te vragen voor en kennis te delen over toegankelijkheid in de OR, worden op de website www.platformtoegankelijkheid. nl actuele nieuwsitems, achtergrondartikelen, producten en projecten omtrent het toegankelijk maken van de openbare ruimte gepresenteerd. Ook wordt er dieper ingegaan op het beleidsmatige aspect, zowel op landelijk als Europees niveau. Naast de website wordt binnenkort de gratis e-mailnieuwsbrief gelanceerd en is er de ambitie middels bijeenkomsten en congressen het onderwerp meer op de agenda te zetten.

Aanmelden product/project De initiatiefnemers roepen leveranciers, overheden en kennisinstellingen op een actieve bijdrage te leveren aan het platform om het een zo breed mogelijk draagvlak te kunnen bieden. Dit kan bijvoorbeeld in de vorm van een relevante producten/of projectbeschrijving of informatie omtrent beleidsmatige initiatieven. Informeer ook eens naar de advertentiemogelijkheden.

We zien u graag op www.platformtoegankelijkheid.nl! De initiatiefnemers van Platform Toegankelijkheid:

Op het totale aantal auto’s dat behoefte heeft aan een oplaadmogelijkheid, zal het aantal gebruikers van gehandicaptenparkeerplaatsen met een elektrische auto in het begin nog gering zijn. Wanneer nu het oplaadpunt zo wordt geplaatst dat het zich tussen een gewone openbare parkeerplaats en een gehandicaptenparkeerplaats bevindt, is het door beide gebruikers te benutten. U heeft zich als gemeente daarmee voorbereid op de toekomst. Het bespaart u kosten, is efficiënt en u kweekt bij uw burgers zeker goodwill als u bij eerste aanleg ook aan de rolstoeltoegankelijkheid denkt. Denise Janmaat Adviseur Rolstoeltoegankelijkheid.nl

S t r a a t b e e l d juni 2011

INSPIRERENDE STRAATBEELDEN

STIJLVOLLE ELEMENTEN Street Art is de inspiratiebron voor ontwerpers en biedt een compleet palet betonnen elementen om de buitenruimte vorm te geven. Zoals bijvoorbeeld het creëren van groeneilanden met gebruik van stijlvolle elementen. Ronde, rechte, organische vormen, met maatwerk is alles mogelijk.

www.struykverwo.nl

■

T 0800 - 555 55 54

Eigentijdse boogbruggen nieuwbouwwijk Etten-Leur Met de oplevering van het Schoenmakerspark heeft nieuwbouwwijk Schoenmakershoek in Etten-Leur afgelopen herfst een kloppend hart gekregen. In het park liggen twee opvallende fietsen voetgangersbruggen naar ontwerp van ipv Delft. Vooral de constructie van de stalen boogbruggen springt in het oog. De identieke bruggen combineren een uiterst ingetogen en transparant hekwerk met een opvallende, maar tegelijkertijd eenvoudige constructie. De buisliggers die de draagconstructie van de brug vormen komen halverwege de twintig meter brede overspanning een centimeter of vijftig boven het brugdek uit. Naar de oevers toe wijken de liggers steeds verder uit naar buiten, zodat een opengewerkte constructie ontstaat. Leuk detail is dat de buisliggers, daar waar ze boven het dek uitkomen, het hekwerk letterlijk naar binnen drukken. De slanke, plaatstalen balusters van het hekwerk zijn hier plaatselijk geknikt. Het hekwerk bestaat verder uit rvs spankabels en een ronde rvs handregel. Aan de zuidzijde landen de bruggen aan op een brede, lichte trappartij naar ontwerp van de landschapsontwerpers van Donker Groen. Vanaf de trappartij is de uitwaaierende draagconstructie goed te bekijken. De bruggen zijn 30 meter lang en inclusief constructie 7 meter breed. Het brugdek heeft een breedte van 3,5 meter. De bruggen zijn in hun geheel in een werkplaats in Vlissingen gemaakt en vervolgens per vrachtwagen naar Etten-Leur gebracht. Daar trok de plaatsing van de fietsbruggen van ipv Delft veel bekijks.

i ipv Delft T: 015-7502570 www.ipvdelft.nl

S t r a a t b e e l d juni 2011

(Advertorial)

Het balkon van Helmond Al sinds de 60-er jaren doorsnijdt een vierbaansweg op een 400 meter lang viaduct het centrum van Helmond. Afbreken bleek geen optie te zijn. Mede op advies van stedebouwkundige Busquets werd de Traverse gestript en opnieuw ingericht: Het balkon van Helmond. Streetlife creëerde een asymmetrische bovenbouw, een combinatie van fietspaden, 4-baansweg en wandelpromenade met als duurzaam baken 2 hoge aerodynamische windmolens.

Facethekwerk en lichtmast.

Nachtbeeld van de Kasteel Traverse (foto: van den Meulenhof)

Boompotten met LED verlichting Opvallend bij de nieuwe inrichting is de situering van een wandelpromenade direct naast de 4-baansweg voor doorgaand verkeer. Over de gehele lengte van de brug wordt een effectieve scheiding gecreëerd door 1,5 meter hoge boompotten met LED verlichting. Deze Streetlife potten vormen een barrière en beschermen de wandelaars. De 3 meter hoge beuken in zuilvorm gedijen in een ruim groeimedium met het Treetec Bottum Up systeem, een gepatenteerd boomverzorgingssysteem, dat Streetlife met boomdeskundigen heeft ontwikkeld.

Goirle

Het Facet hekwerk is in de collectie van Streetlife opgenomen. Het hekwerk kent meerdere kleur en materiaal uitvoeringen en vormt een doorlopend lint.

Hekwerk als feestelijk lint Voor toepassing op de Traverse ontwierp Streetlife een nieuw type hekwerk: het Facethekwerk. De variatie in materiaal en kleur creeĂŤrt een feestelijk lint met een eigentijdse touch. Door diverse gaassoorten te combineren wordt de mate van transparantie gevarieerd. De blauwe accenten in het hekwerk corresponderen met de blauwe lichten van het totaal lichtplan.

Zuid As Amsterdam

Hoofddorp

3D computer tekening van de wandel promenade met de Synthetic Cone boompotten, Big Art Benches, Facet hekwerk en aerodynamische windmolen.

i Streetlife Leiden 071-5246846 www.streetlife.nl streetlife@streetlife.nl De Streetlife Collectie 2010-2011 is online te bekijken op www.streetlife.nl/brochures

Delft

LED is niet meer weg te denken uit de openbare ruimte. Als een van de eerste fabrikanten introduceerde Lightronics LED als lichtbron voor straat- en terreinverlichting, omdat LED past in het duurzaamheids denken en doen. Beperking lichthinder gecombineerd met een laag energieverbruik. Een lange levensduur en toch kostenbesparing als het gaat om onderhoud en beheer. En tot slot de mogelijkheid LED toe te passen in bestaande armaturen. GO LED.

4 4 4 4

Unicliq-systeem, dus lage investeringskosten Constante lumenoutput gedurende de gehele levensduur Laag energieverbruik Kostenbesparend in onderhoud en beheer

Postbus 150 - 5140 AD Waalwijk - Tel.: 0416 568 600

www.lightronicsLED.nl

Fietskluis met groen dak in Laren In Laren hebben de architecten van de Heren 5 op een efficiënte en mooie manier de binnenplaats aan het Tabakspaadje ingericht. Voor de productie en plaatsing van de duurzame en opmerkelijke fietskluizen werd Falco ingeschakeld. De fietskluizen hebben een houten wandbekleding. Per vak zijn, met behulp van het fietsenrek FalcoSound, twee fietsplaatsen beschikbaar gemaakt. Van deze fietsenrekken staan er twee in elke kluis. Door de goot is het voor de gebruiker eenvoudiger om de fiets te parkeren. Het fietsenrek is gemaakt van thermisch, recyclebaar verzinkt staal met een lange levensduur.

Bank met groen dak Opmerkelijk is dat de fietskluizen tegelijkertijd als buitenmeubilair dienen. Aan de achterwand zijn houten banken bevestigd. Bijzonder is vooral de dakbekleding gemaakt van sedum. Het sedumdak heeft een isolerende werking van warmte en geluid, zorgt voor regenwateropvang dat via verdamping weer wordt afgegeven en zorgt voor compensatie van CO2-uitstoot. Door het sedumdak wordt ook de uitstraling van de fietskluizen verfraait. De bewoners zien nu een groen dak in plaats van een standaard zwarte dakbekleding. En het sedumdak past goed in de natuurlijke uitstraling van het geheel aan houten fietskluizen, banken en

nieuwbouwwoningen. Het montageteam heeft de fietskluizen, banken en sedum-bedekking geheel op locatie geplaatst.

i Falco BV Vriezenveen T: 0546-554444 www.falco.nl

Scoren met de Tubegoal Stedon introduceert de Tubegoal. Een ijzersterk doel dat in verschillende afmetingen verkrijgbaar is. De solide goaltjes kunnen ingezet worden bij onder andere voetbal, hockey en handbal. De tubegoals zijn gemaakt van dikwandige verzinkt stalen buizen.

De buis-op-buis constructie zorgt voor een zeer solide verbinding. De goals bestaan uit één stevig geheel waardoor ze geluidsarm zijn en de combinatie van constructie en materiaalkeuze maakt de tubegoals zeer duurzaam. De spijlen lopen van boven naar beneden zonder dwarslegger waardoor het doel niet uitnodigt tot klimmen.

De ronde vormen en verankering in de grond maken de Tubegoal extra veilig. Standaard worden de doelen voorzien van een poedercoating in de kleur RAL 5010 (blauw). Alle mogelijke andere RAL kleuren zijn op aanvraag mogelijk. De doelen kunnen zowel los geleverd en geplaatst worden, alsook geïntegreerd in de oefen- en pannakooien van Stedon. Standaard 3 varianten: - Tubegoal 300x200x100cm - Streethockey 185x120x75cm - Pannadoel 120x67x47cm Op aanvraag andere afmetingen mogelijk.

i Stedon – Stedelijke Producten Leeuwarden T: 058-2880700 www.stedon.nl

S t r a a t b e e l d juni 2011

(Advertorial)

Bewoners Feijenoord aan de slag met Standing-Strong van Yalp

Samen buiten fitnessen in Vreewijk

In de Rotterdamse wijk Vreewijk is een outdoor fitnessplek gerealiseerd. Doel: om de buurtbewoners, jong en oud, aan het bewegen te krijgen. De deelgemeente Feijenoord koos voor het unieke Standing-Strong concept van Yalp. René Kronenberg, portefeuillehouder Sport: “Dit concept biedt behalve goede fitnessapparatuur, ook de middelen voor een compleet programma om bewoners ook daadwerkelijk aan het sporten te krijgen, en te houden.”

in Vreewijk is als een gemeenschappelijk duwtje in de rug om te gaan bewegen. Het is gratis, makkelijk toegankelijk, dichtbij en de apparaten zijn zowel individueel als groepsgewijs met begeleiding te gebruiken. Het neemt veel redenen om niet bewegen weg.”

Statistisch gezien behoren de bewoners van deelgemeente Feijenoord van Rotterdam tot de slechts bewegende Nederlanders. Om de bewoners te stimuleren te gaan sporten en een actief leven te leiden worden door de gemeente diverse projecten opgezet. Kronenberg: “De boodschap die we willen uitdragen is dat je ook zonder veel kracht of middelen op je eigen niveau kunt bewegen.” Het Standing-Strong concept van Yalp biedt uitkomst door laagdrempelige en zelf in te stellen outdoor fitnessapparatuur te combineren met een compleet georganiseerd programma waar mensen vrijblijvend aan deel kunnen nemen. In deze ‘community’ krijgen bewoners via aangesloten instanties en de website www.standing-strong.com persoonlijke trainingschema’s en voedingsadviezen aangeboden en krijgen zij inzicht in de, door wijktrainers begeleide, sportgroepen en –uren. Instanties zoals huisartsen, verzorgingstehuizen, wijken asielzoekerscentra, doen onder begeleiding van de wijktrainers tevens aan actieve werving van sportbehoevende buurtbewoners. Kronenberg: “Dat is nodig, want mensen ervaren behalve lichamelijke ook praktische en mentale drempels die hen weerhoudt te gaan sporten. De hele opzet van de fitnessplek

Het Standing-Strong concept maakt de echte fitnesservaring beschikbaar in de openbare ruimte. Samen vormen de toestellen een uitdagend fitnesscircuit in de buitenlucht dat een complete workout oplevert voor het hele lijf. Het ergonomische ontwerp is zo vervaardigd dat iedereen, ook zonder begeleiding, gezond en verantwoord kan bewegen. De in Nederland ontwikkelde Standing-Strong producten zijn hufterproof en vervaardigd uit 4mm geparelstraald RVS. Het hydraulische weerstandsysteem is ontwikkeld vanuit de scheepsbouw. De handvaten zijn voorzien van supersterke stootvaste coating en de instructies zijn gestraald en geëtst aangebracht.

S t r a a t b e e l d juni 2011

Standing-Strong toestellen: echte fitness in de buitenlucht.

Voordelen van Standing Strong toestellen: - de toestellen zijn traploos instelbaar en aan te passen op individueel niveau - de toestellen zijn allemaal staand te gebruiken dus voor iedere doelgroep geschikt - de apparaten zijn ontwikkeld voor in de buitenruimte, met een duurzaam en hufterproof design

Sport verankerd in de Standing-Strong Community Om te verzekeren dat de locatie actief gebruikt wordt, heeft Yalp een community aan de fitnesstoestellen gekoppeld. Standing-Strong biedt daarmee naast de producten een uitgebreid trainingspakket in de vorm van een community, die voor iedere locatie onder meer bestaat uit personal trainers uit de wijk en een communitywebsite per locatie met een trainingsprogramma, persoonlijke trainingschema’s, voedingsadvies en proeflessen. Tijdens een proefles maak je kennis met de apparaten, leer je je medesporters kennen en krijg je uitleg over het online platform. Zo zorgt de StandingStrong community dat op elke locatie de lokale verankering is gewaarborgd en dat deze optimaal gebruikt wordt. Kijk op www.standing-strong.com voor meer informatie.

Samen sporten met de Standing-Strong Community Erkan Akkaya, bij Sport en Recreatie werkzaam op de afdeling Sport Stimulering deelgemeente Feijenoord, is één van de wijktrainers in Vreewijk. Hij en zijn collega’s, die allemaal een Cios-achtergrond hebben, kregen van de deelgemeente de opdracht om trainingen te organiseren op de nieuwe fitnesslocatie. Akkaya: “Van te voren hebben we van de ontwerpers van Standing-Strong instructies gehad over het gebruik van de toestellen en de mogelijke oefeningen en variaties.” In Vreewijk vormen negen verschillende Standing-Strong toestellen een mix van cardio, spier- en krachttraining, balans, coördinatie en lenigheid. Het unieke weerstandsysteem is in beide richtingen traploos instelbaar, waarbij een snelheidsonafhankelijke weerstand wordt

gegeven. Bij drie van de krachttrainingtoestellen, voor benen, schouders en armen, kan de weerstand door de gebruiker zelf in 19 verschillende standen worden ingesteld. Kortom: fitnesstoestellen voor iedereen. De geslaagde opening zorgde ervoor dat de fitnessplek direct onder de aandacht van de bewoners stond en dat vanaf het begin potentiële gebruikers hun weg konden vinden op de toestellen, en naar de begeleiding en de bijbehorende community. Meerdere dagen in de week gaat Akkaya of één van zijn collega’s met groepen bestaande uit 15 tot 20 mensen sporten op de fitnessplek in Vreewijk. De groepen bestaan onder meer uit ouderen die woonachtig zijn in verzorgingstehuizen en woongemeenschappen aangesloten bij het programma Ouderen in Beweging, dames en moeders uit de buurt en jongeren uit het aangrenzende asielzoekerscentrum. Akkaya: “Het park waar de Standing-Strong toestellen zijn geplaatst, wordt ook veel gebruikt om te wandelen en er is een speeltuin voor de kinderen. Het asielzoekerscentrum grenst aan het park. Het outdoor fitnesscentrum zorgt voor veel sociale interactie; ook wanneer wij geen begeleide lessen geven worden de toestellen veelvuldig gebruikt door allerlei verschillende doelgroepen.” Akkaya en zijn collega’s zijn nog met leverancier Yalp in overleg om de community-website van de sportlocatie in Vreewijk zo effectief mogelijk in te zetten. Akkaya: “We werken toe naar een laagdrempelig inschrijfmodel waar mensen zich met de benodigde gegevens gratis kunnen aanmelden voor de juiste sportgroep, op de juiste tijden.”

Inlichtingen: Yalp E: info@yalp.nl T: 0547-289410 www.yalp.nl of www.standing-strong.com

S t r a a t b e e l d juni 2011

Natuurlijk spelen ! W U E I

Duurzaam & uitdagend Duu

Barneveld, T (0342) 751 950 Barneveld 950, www www.vaneespeeltoestellen.nl van

P L E Z I E R

I N

S P E L E N

ibondo Trail

NIEU W

uitdagend bewegen voor iedereen!

www.eibe.nl

De kunst van het verder kijken Bijzondere Binocle banken Ontwerper Wim Poppinga ziet de ruimte ‘als een film waarvan je de beleving kunt regisseren en waarmee je mensen kunt raken’. Deze visie, in combinatie met de Noordrand Nieuw-Vennep, was bepalend voor het ontwerp van de tien banken voor deze geaccidenteerde groenstrook met een prachtig uitzicht over de polder richting Hoofddorp en Schiphol. Een polder die, zonder veel achterom kijken, de afgelopen 25 jaar een enorme ontwikkeling heeft doorgemaakt. De vorm van de banken, overduidelijk afgeleid van een verrekijker, is geïnspireerd op de geschiedenis en op het panorama van de locatie. In de bank kan op verschillende manieren gezeten worden maar de dichte achterkant stuurt de blik vooruit. De banken kaderen het formidabele uitzicht en bieden een eigenzinnige beschutting en privacy in het open polderlandschap. Daarnaast vormen ze een arrangement van markante bakens op de groene taluds langs de Noordelijke Randweg. Het witte – bijna reflecterende – gietsteen is gebruikt om de banken ‘s nachts te laten oplichten in de lichten van het verkeer. De gemeente Haarlemmermeer gaf in 2008 opdracht voor het unieke project. Ontwerper Wim Poppinga trad voor de realisatie in contact met Samson Urban Elements. De producent en leverancier van straatmeubilair maakte voor de realisatie van het ontwerp gebruik van de expertise van hun Spaanse leverancier Escofet. Zij viert dit jaar haar 125 jarige bestaan en heeft door de jaren gewerkt

aan vele spraakmakende projecten, waaronder de wereldberoemde Sagrada Familia van Antoni Gaudi. De meest geavanceerde maltechniek van Escofet maakt vormen en volumes mogelijk, die met traditionele methodes onbereikbaar waren. Vanuit het, door de ontwerper gebouwde, computermodel is er een 1 op 1 productiemal van de Binoclebank geproduceerd. Het verloop van de radiussen komt zo exact overeen met de wensen van de ontwerper. Afwerking tot in detail Gietsteen laat zich moeiteloos vormen in de gewenste vormen. Dit geldt niet alleen voor de vlakken maar ook voor de radius op de hoeken aan de gehele voorzijde van de bank. Door de fijne structuur

voelt het gietsteen bijna ‘zacht’ aan. De samenstelling van het steen uit natuurlijke materialen maakt de kleur door en door. In het Binocle-project is gekozen voor wit materiaal met een kleine glinster. Het product is op locatie afgewerkt met een speciale antigraffiti-coating. Opgeteld leveren alle details een product op met een hoge afwerkinggraad. Tijdens het project hebben Samson Urban Elements en Wim Poppinga meerdere malen een bezoek gebracht aan de werkplaats in Barcelona. Dit heeft mede bijgedragen aan de bijzondere afwerking van de ‘functionele kunstwerken’.

i Samson Urban Elements Zutphen T: 057-5583911 www.samson-urban-elements.nl of Buro Poppinga Amsterdam T: 020-6811637 www.poppinga.nl

S t r a a t b e e l d juni 2011

Speeltuin Klauterlust in Ede

Natuurlijk spelen midden in de wijk In de Wethoudersbuurt in Ede-West, omringd door huizen, is een oud speelveld omgetoverd tot een natuurlijke speelplaats. Het initiatief voor de nieuwe speelplek kwam van bewoners en ook het ontwerp kwam middels een participatietraject tot stand. Medio april ging Klauterlust officieel open. Kinderen uit de buurt kunnen er naar hartelust spelen met water, zand en hout en kiezen er hun eigen pad. Tussen een aantal woningen in het hart van de Wethoudersbuurt, ligt een binnenplaats van ongeveer 3400 vierkante meter waar een doorsnee speelplek was ingericht. De plek bevindt zich aan de achterzijde van de woningen waardoor sociale controle minimaal was en vernielingen regelmatig voorkwamen. Onder begeleiding van de gemeentelijke buurtopbouwwerker kwam de buurt zelf in actie. Er werd een bewonersorganisatie opgericht die activiteiten en initiatieven organiseert, waaronder het plaatsen van een hek rondom

S t r a a t b e e l d juni 2011

de speelplaats en het afscheiden van een gedeelte voor honden en hun baasjes. Het was de bewonersorganisatie die zich in 2009 hard maakte voor meer speeluitdagingen op de plek, een vraag die parallel liep aan de wens van de gemeente Ede om bestaande speelplekken natuurlijker in te richten. Paul Zoeteman, wijkcoördinator: “Met het oog op een natuurlijke

speelplaats hebben we de kinderen uit de buurt, bewoners en de twee basisscholen in de omgeving bij elkaar gebracht en gevraagd: welke speelbeleving willen jullie; hoe zullen we de nieuwe natuurspeelplaats invullen? Dit vooral met het oog op het gebruik. Want in onze ervaring ontwerpen volwassen professionals toch vaak iets heel anders wanneer kinderen bij de ontwerpfase worden betrokken.” Om de fantasie te prik-

kelen en om kinderen een handvat te geven hun gedachten te uiten werd een verhalenverteller ingeschakeld. De kinderen sloegen vervolgens zelf aan het schetsen maar lieten hun ideale speelplek ook door ingehuurde sneltekenaars op papier zetten. De tekeningen werden door de Coördinator Speelvoorzieningen opgestuurd naar drie aannemers van natuurlijke speelplekken. Het gezamenlijk ontwerp van Kinderland Speeltoestellen en landschapsarchitect Eric Douma werd uiteindelijk gekozen, en in samenspraak uitgewerkt. Groenstructuur en olifantenpaadjes De gemeente wilde de huidige groenstructuur zoveel mogelijk behouden, dus was het zaak om waar mogelijk om de bestaande flora heen te ontwerpen. Ten bate van een open en overzichtelijk speelterrein, moesten wel enkele struiken en bomen worden herplant. Om de speelplek toch een andere vorm te geven werden heuvels gecreëerd met grond die elders op het terrein was afgegraven. De ondergrond is overwegend gras. Tjerk Wildeman van Kinderland: “Aan de randen tussen het gras hebben we kruidenmengels ingezaaid, zoals korenbloempjes. Dit maakt het geheel wat kleurrijker en trekt leuke insecten aan, wat weer interessant is voor de nabijgelegen basisscholen die naar Klauterlust komen om natuureducatie te geven.” Op het grote grasveld zijn geen paden aangelegd; een routing tussen de toestellen is er niet. Kinderland en Douma willen namelijk de kinderen hun eigen weg laten zoeken. Wildeman: “Op deze manier ontstaan vanzelf de

zogenaamde olifantenpaadjes op de meest belopen routes. Dit maakt het ontwerp wat dynamischer.” Ten bate van de toegankelijkheid heeft het gras wel een harde ondergrond; kinderen in een rolstoel of met een lichamelijke beperking zullen geen moeite hebben zich over het terrein te bewegen. Een voorwaarde wat Kinderland betreft, die totaalleverancier is van integratieve speelplekken en –toestellen. Wildeman: “We houden bij onze ontwerpen altijd in het oog dat gehandicapte en niet-gehandicapte kinderen samen kunnen spelen en hebben een groot assortiment aangepaste toestellen voor buiten.” Waterpomp en houten klimburcht Wat speelaanleidingen betreft heeft Klauterlust veel te bieden. Wildeman: “In eerste instantie had de landschapsarchitect een heel groen ontwerp gemaakt met echt natuurlijke speelaanleidingen zoals wilgentunnels. De gemeente en bewoners hebben toen aangegeven het principe mooi te vinden, maar dat ze graag meer echte speeltoestellen geplaatst zouden zien. Het definitieve ontwerp is nog steeds heel groen met natuurlijk spel, maar bevat ook grote toestellen van duurzaam, FSC gecertificeerd hout.” Aangezien bij natuurlijk spelen het element water eigenlijk niet mag ontbreken, is op het terrein van Klauterlust een ware bron geslagen van 25 meter diep. Het water kan met een zuigdrukpomp door de kinderen zelf omhoog worden gepompt, waarna het water door een zandbeekje van twintig meter wegloopt. Het water is dus altijd gezuiverd, terwijl er geen drinkwater wordt verspild. Wildeman: “Het water blijft nooit langer dan een half uur staan waardoor zich geen verdrinking- of bacteriële risico’s voordoen. En het beekje functioneert als een wadi bij zware regenval.” Her en der zijn ruwe eiken boomstammen van vijf meter lang gelegd die van oever tot oever het water overbruggen. Noorse zwerfkeien bieden een alternatieve uitdaging om naar de overkant te komen. In een hoek van de speelplek is een balanceerparcours aangelegd bestaande uit Robiniahouten palen. De

klimburcht verderop is van hetzelfde materiaal gemaakt en biedt verschillende opgangen, een glijbaan, klimnet en touwbrug. Wildeman: “Als kinderen elkaar onderweg tegenkomen in de klimburcht, zullen ze moeten samenwerken. Laat je elkaar passeren of wacht je even? Het dwingt de kinderen tot interactie en heeft vaak leuke ontmoetingen tot gevolg.” Op het terrein zijn nog een uitkijktoren, vogelnestschommel, dubbele schommel en een voetbalveld te vinden. In plaats van de standaard hekken of netten om de ballen af te vangen, is hier een achtervang gemaakt van Robiniahouten palen. Om de veiligheid tijdens het spelen te waarborgen is het hele terrein TÜV gecertificeerd. Sinds de opening op 18 april wordt Klauterlust veelvuldig bezocht door kinderen uit de buurt en leerlingen van de nabijgelegen basisscholen De Lettertuin en Cavaljé CNS. De buurtcommissie organiseert er geregeld activiteiten. Wijkcoördinator Zoeteman: “Door de buurt bij de plannen te betrekken is een heel andere sfeer in de wijk ontstaan. De sociale betrokkenheid en controle is zichtbaar toegenomen en als er toch onverhoopt eens iets aan de hand is weten de bewoners ons veel beter te bereiken.”

i Kinderland Emsland Speeltoestellen Ede T: 0318-630372 www.kinderlandspeeltoestellen.nl

S t r a a t b e e l d juni 2011

nieuw Uw partner voor aantoonbaar beheer van de openbare ruimte

BESTEK SERVICE 10.000 artikelen beschikbaar

Vaststellen veiligheidsrisico’s tijdens de inspectie van speeltoestellen met de lichtgewicht Probeset van DCTT. • Gebruiksvriendelijke software voor bomen, speeltoestellen, kunstwerken,verkeersborden etc. • Hardware (veldcomputers en transponders) voor snel, efficiënt en aantoonbaar registreren. • Ervaren inspecteurs om u te assisteren bij controles, inspecties en data invoer.

Nu online op www.struykverwo.nl Data Control Transponder Technology BV Randstad 22-129, 1316 BW Almere 036-523 61 25, www.dctt.com

DE TOTAALVAKBEURS VOOR SPORT, SPEL, RECREATIE EN OPENBARE RUIMTE WWW.DEMO-DAGEN.NL

De grootste en volle de meest succes bied ge t he vakbeurs op eatie cr Re , el Sp t, van Spor te im en Openbare ru x. lu ne in de Be

Demo • Dagen 2011 13, 14 EN 15 SEPTEMBER 2011 NSC PAPENDAL, ARNHEM

Demo Dagen

Pure bank en picknickset Grijsen heeft een nieuwe lijn duurzame zitelementen ontwikkeld. De zitelementen uit de Pure serie hebben een eenvoudig design en bestaan uit picknicksets en banken gemaakt van thermisch behandeld beukenhout.

diverse opstellingen en op verschillende plekken worden toegepast en gecombineerd.

i Grijsen park & straatdesign Winterswijk T: 0543-516950 www.grijsen.nl

Thermisch behandeld beukenhout is een Europees hardhout dat door thermische behandeling geschikt is gemaakt voor de buitenruimte. Het beukenhout is FSC gecertificeerd, heeft duurzaamheidklasse I en vergt geen onderhoud. Het duurzame Europese hardhout wordt gecombineerd met onderstellen van RVS of thermisch verzinkt staal, gepoedercoat. De banken in de Pure serie zijn verkrijgbaar met en zonder rugleuning en hebben een lengte van 3000 mm. Het meubilair kan in

De PlaidBench Als het van de Londense desigstudio Raw-Edges afhangt, mag straatmeubilair een stuk kleurrijker worden. De PlaidBench is een denkoefening, bedoeld om een normale buitenbank dynamiek te geven. Helaas is het niet zeker of het ontwerp daadwerkelijk in de markt wordt gezet.

Het concept bestaat uit vijf verschillende soorten banken die je met elkaar kan verbinden. De vijf elementaire banken heten Nursery, Street, Classroom, Picnic en de Raw-Edges Bench - zeg maar de dragende peilers van deze PlaidBech-collectie. De banken kunnen vervolgens in elkaar worden gepuzzeld waardoor je grotere zitoppervlakten kan creĂŤren. Omdat de banken bij elkaar worden gehouden door gekleurde latten ontstaat er een plaid-motief.

i Raw Edges Londen www.raw-edges.com

S t r a a t b e e l d juni 2011

Parels uit het verleden Historische fonteinen Arnhem gerestaureerd Mooi behouden cultureel erfgoed geeft extra glans aan steden en oefent aantrekkingskracht uit op bedrijven, burgers en toeristen. Een monumentale omgeving vergoot de waarde van vastgoed, maar belangrijker nog, het verblijfsplezier van bewoners. Reden genoeg voor de gemeente Arnhem om in 2008 te besluiten om de twee vervallen historische fonteinen in het plantsoen op de Janssingel in het oude centrum, te laten restaureren. Afgelopen jaar plaatste Men’s Tradition de twee fonteinen, schoongemaakt en deels vernieuwd, terug op de plek waar de griffoenen al twee eeuwen lang hun water spuwen.

Een stukje geschiedenis Ter plaatse van de geslechte vestingwerken langs de Jansgracht te Arnhem, werden in 1818 parken met een dubbele brede laan aangelegd met chique slingerpaden. De gracht zou later worden gedempt en de Jansgracht werd de Janssingel. In 1880 werd een nationale prijsvraag uitgeschreven om een ontwerp te maken voor een publieke wandelplaats langs de Janssingel. Het

ontwerp Natura, ars et technica van Leonard A. Springer werd bekroond als beste inzending. Zijn ontwerp bevatte twee prachtige fonteinen. De uitvoering van het plan startte vier jaar later en met het gereedkomen van het waterleidingnet van Arnhem in 1885 naderde het ontwerp haar voltooiing. Het aansluiten van de fonteinen werd aangemerkt als het hoogtepunt in de historie van het gemeentelijk waterleidingbedrijf. Terug in de 21e eeuw zijn de fonteinen flink in verval geraakt. Vanwege hun constructie zijn de fonteinen niet meer te onderhouden naar hedendaagse maatstaven en daarnaast hebben ze dermate te lijden gehad onder vandalisme en ouderdom dat in 2008 de twee historische waterwerken verloren dreigden te gaan. Tom Visser, afdelingshoofd stedelijk onderhoud bij de gemeente Arnhem: ”De conditie van de waterwerken was zo verslechterd, dat restauratie absoluut noodzakelijk was als we dit cultureel erfgoed wilden behouden. Het college was het daarmee eens en maakte de financiën vrij, onder voorbehoud dat we de fonteinen in originele staat terug zouden brengen. Daarvoor was een nauwe samenwerking met Monumentenzorg nodig gedurende het hele traject.” Op verzoek van de gemeente Arnhem bereidde Grontmij de restauratie voor, waarna een beraming werd gemaakt van de schade. Op basis van deze beraming vond een onderhandse inschrijving plaats onder enkele gespecialiseerde gieterijen. Men’s Tradition, gespecialiseerd in monumentaal gietijzer, zink en brons, bood de laagste inschrijving. De restauratie In september 2008 begon Men’s Tradition met het schoonmaken van de vijvers waar de fonteinen zich bevinden. De griffioenen werden gedemonteerd en de fundamenten

S t r a a t b e e l d juni 2011

het zink worden bepaald. Deze fonteinen bevatten elementen die zijn gemaakt met verschillende gietmethoden. Voor duplicatie van het oorspronkelijke wasgietwerk werd gekozen voor een wasmodel waarbij de vloeibare zink wordt ingekapseld in een vuurvaste massa. Voor het oorspronkelijke zandgietwerk, werd gekozen voor een gietmodel waarbij de afdruk wordt gemaakt in chemisch gebonden zand. van de fonteinen losgemaakt, zodat de waterwerken vervoerd konden worden naar de werkplaats. Nico van Eeten, directeur van Men’s Tradition en projectleider: “Helaas bleek tijdens de demontage van de fonteinen dat de oorspronkelijke modulaire opbouw bij eerdere restauraties teniet was gedaan en de fonteinen volledig aan elkaar waren gesoldeerd. De conditie van de fonteinen bleek ook nog eens veel slechter dan het bestek op voorhand deed vermoeden. Hierdoor waren ze absoluut onvervoerbaar en dreigden in te storten. In overleg met de Rijksdienst Momumentenzorg werd gekozen voor een andere projectaanpak. Demontage van de fonteinen met een brander was de enige optie om de authentieke delen zoveel mogelijk te sparen.” Na demontage bleek de binnenzijde van de fonteinen zwaar vervuild met slib en de conditie van de zinken

delen erbarmelijk door de jarenlange ophoping van slib en vorstschade. De brokstukken van wat ooit de parels van Arnhem waren, werden in de werkplaats schoongemaakt door ze te fijnstralen met inert straalmiddel. Sommige delen bleken niet met schoonmaken te restaureren maar zouden compleet vervangen moeten worden. Dit onderdeel van het proces omvatte aldus Tom Visser de grootste uitdaging. “Bij het dupliceren van de beschadigde onderdelen waaronder het frame en bij het maken van de speciale mallen was er continu contact tussen Men’s Tradition, de gemeente en Monumentenzorg. Dit was voor alle partijen een spannend en erg leuk project om deel van uit te maken.”

Verloren was (ook gekend onder de Franse benaming Cire perdue) is een techniek

oxydehuid ontstaat die het gegoten metaal zijn typische uitstraling geeft.

om (edel)metalen voorwerpen te gieten, waarbij doorgaans gietwas of boetseerwas wordt gebruikt om het model te maken. Dit model krijgt wassen gieten ontluchtingskanalen en wordt in een vuurvaste massa ingebed, waarna de was eruit wordt gesmolten en de kap gedroogd. Vervolgens wordt in de ontstane holte vloeibaar brons gegoten. Na afkoeling worden de gieten ontluchtingskanalen afgezaagd en blijft een bronzen afgietsel over. Nadat het gietsel uit de mal verwijderd is, wordt het afgewerkt door de gaten dicht te hameren of te lassen, uitsteeksels weg te slijpen en het vervolgens te patineren, zodat een

Van Eeten: “Om de onherstelbare zinken delen op de mooiste, meest authentieke manier te dupliceren moest de beste gietmethode voor

Zandgieten is een methode om brons of metaal te gieten met behulp van Brusselse aarde of met vormzand. Hierbij wordt het model in meerdere lossende delen omsloten met een aarde- of zandmassa die zijn vorm behoudt. Lossend wil zeggen dat de gietmal het model zo omsluit, dat het nergens klemt als de kap verwijderd wordt. Dit betekent dat er altijd minimaal twee kappen nodig zijn, en vaak meer. Vervolgens wordt het model weggenomen, waarna de ontstane kappen aan de binnenzijde handmatig met een plak was op de juiste dikte worden bekleed. Hierna worden alle buitenkappen met een waslaag aaneengepast en wordt de

Historisch zo correct mogelijk Na het gieten kon worden begonnen met de restauratie van de nog in tact zijnde delen en met het vervangen van het inwendige ijzeren frame. Het volgende stadium was het samenstellen van alle losse onderdelen en bouwdelen. Van Eeten: “Uiteraard

binnenholte opgevuld met vormzand of -aarde. Tenslotte worden alle delen weer uiteen gehaald, de waslaag verwijderd en alle delen weer nauwkeurig aaneengepast, met binnenin het model in vormzand. Via de gieten ontluchtingsgaten wordt nu vloeibaar metaal in de mal gegoten. Na afkoeling ontstaat een hol bronzen beeld. Om het gegoten figuur uit de mal te krijgen moet de mal stukgeslagen worden; de mal kan dus maar éénmaal gebruikt worden. Ook hier wordt, nadat het uit de mal verwijderd is, het gietsel afgewerkt door gaten dicht te hameren of te lassen, uitsteeksels weg te slijpen en het vervolgens te patineren. Vormzand laat een wat korrelige ‘huid’ op het gietsel achter.

S t r a a t b e e l d juni 2011

De fonteinen aan de Janssingel voor en na de restauratie

werden de gerestaureerde fonteinen voorzien van compleet nieuw binnenwerk, met nieuwe waterleidingen, appendages en kogelkranen volgens hedendaagse maatstaven. Want hoewel de fonteinen historisch correct moesten worden gerestaureerd, loden leidingen zijn natuurlijk niet meer van deze tijd.” Vóór transport naar hun eigen plek in de het centrum van de stad, werden de waterkunstwerken opnieuw geschilderd in de oorspronkelijke kleuren. Van Eeten: “In overleg met de Rijksdienst, en op advies van Drs. Stokroos, een autoriteit op het gebied van historische fonteinen in Nederland, is gekozen voor de oude kleurstelling. Deze is herleid uit de verfresten die we verwijderd hebben en de gegoten messing delen die al in het oude gietwerk opgenomen waren.” Visser: “Er is zelfs nog onderzocht of het mogelijk was niet alleen de oorspronkelijke kleuren, maar zelfs de authentieke verf te gebruiken. Die verf had een lijnoliebasis, en de fabriek die de verf destijds had gemaakt bestond nog. Rijksmonumenten stelde eerst voor deze verf te gebruiken. Maar hechting op zink is een heel secuur en moeilijk procédé, dus is er later toch voor gekozen gebruik te maken van de vooruitgang in verfsoorten sinds de 18e eeuw.” Eenmaal terug op de Janssingel zijn de fonteinen op een frameplaat

S t r a a t b e e l d juni 2011

opgebouwd, zodat demontage in de toekomst mogelijk blijft. De losse onderdelen en de griffoenen zijn met een kraan op hun plek naast de fonteinen gehesen en na het plaatsen van de waterbekken was de opbouw van de gerestaureerde fonteinen compleet. Visser: “Na goedkeuring van Rijksmonumenten hebben we de fonteinen toch een 21 eeuws element gegeven in de vorm van mooie geel-witte ledverlichting. Het bedrijf WaterVision, gespecialiseerd in onderwaterverlichting, plaatste led-verlichting helemaal bovenin de fonteinen en beneden in de grote bassins. Het verlicht op een indrukwekkende manier de grote, hoge stralen, licht de opbouw van de fonteinen mooi aan en geeft de griffioenen extra allure.“ De fonteinen functioneren nu al bijna een jaar weer prima. Tom Visser is blij met het resultaat. “Werkelijk prachtig. De parels van Arnhem.

Alleen zijn er nu toch wat problemen ontstaan met de verf; er verschijnt een witte aanslag. We dachten eerst dat het misschien een soort kalkaanslag was, maar het water dat voor de fonteinen wordt gebruikt komt uit de Sonsbeek en bevat amper kalk. In overleg met Men’s Tradition en Rijksmonumenten hebben we het laten onderzoeken door een onafhankelijk bureau; er lijkt toch iets niet helemaal goed te zijn gegaan bij het moeilijke procédé voor de hechting van de verf op het zink. We zijn nu samen op zoek naar een goede, hopelijk blijvende oplossing.” Het behouden van cultureel erfgoed is nu eenmaal een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Voor de lange termijn.

i Men’s Tradition Middelbeers T: 013-5146023 www.menstradition.com

adv Repcon_90x131_HR.pdf

26-05-11

17:14

INSPECTIE - RENOVATIE - REPARATIE - ADVIES - ONDERHOUD - INSTALLATIE

Uw servicepartner voor speelgelegenheden WWW.REPCON.NL

Van Vliet specialist op het gebied van buitenruimte Cultuurtechniek • Groenvoorziening Dakbegroening • Veilige speelplaatsen

certified partner

www.repcon.nl

T: 0345 61 50 37 Techniekweg 9 F: 0345 63 16 45 Postbus 268 4140 AG Leerdam E: repcon@repcon.nl

Van Vliet Buitenruimte b.v. Postbus 57, 3480 DB Harmelen | T (0348) 688 222 Vestiging West Energieweg 4, Harmelen Vestiging Noord Eekhorstweg 24 - 4, Meppel info@vanvlietbv.nl | www.vanvlietbv.nl

Speel op zeker

Uw partner in speelterreinen

Speelgedrag is de basis van leefgedrag. Een veilig, origineel én educatief speelterrein vraagt daarom om een professionele aanpak. Dat weet ú, en dat weet Proludic. We zijn de juiste partner voor het ontwerpen, aanleggen én onderhouden van een speelterrein dat uw doelgroep stimuleert en uitdaagt. Kies dus voor de zekerheid van een doordacht en doeltreffend speelterrein. Kies voor Proludic.

Proludic Langenboomseweg 58a 5451 JM Mill T. 0485 - 470 724 E. info@proludic.nl

www.proludic.nl

Door de vers tedelijking wordt spelen in een groene omgeving st eeds lastiger . Daarom intr oduceert de BTL Groep he t concept Spelen in â&#x20AC;&#x2DC;t Groen.

graven g o n m o r a Wa ren? of betonne

Kinderen worden n geprikkeld om hu nken de be eigen spel te als zo en met material ter, stenen, zand, wa len pa , en m boomstam n. en plante Spelen in â&#x20AC;&#x2DC;t Groe n zorgt ervoor dat kinderen zic h, zowel fysiek als mentaal, op een gezonde en veelzijdige m anier kunnen ontwikkelen.

eerde t gevari Door he laanvan spe pt aanbod t conce en is he ijden. ft e leiding le or alle o v t ik h gesc p s twer dvie d * On nisch a derhou h n * Tec leg en o nazorg n n a *A ie e pect * Ins

.V. tiFe #B 7 elen O aBMlJiTsBaUrJuImPWSFp e F R 3 t B#T5L- nisJOcHe n7FME JH n U K7eFT at 1 WFO O stra MEIP SBoLFPoOlo men "( 7F C B )arc PWF Em M7FME5I VM 80 781P2TUCVT 3 0 0 9 1 6 3 1 8 7 2 l 5 0 T5 05 9 1 6 @bCtUM l.OnM enO! F' e m IPWF MEm E& WF

Moderne fundamentbouw voor alle bodemsoorten Toepassingen o.a.: ď Ž straat-/parkmeubilair ď Ž overkappingen ď Ž lichtmasten ď Ž abriâ&#x20AC;&#x2122;s ď Ž bewegwijzering ď Ž reclameborden Voordelen: ď Ž kosten- en tijdbesparend ď Ž statisch getest ď Ž niet graven en betonneren ď Ž direct belastbaar ď Ž hoge stabiliteit ď Ž lange levensduur ď Ž verplaatsbaar

CUM XXX

BTL maakt speelruimte leefbaar! U vindt ons ook in: Joure, Hengelo, Maarssen, Bruinisse, Roosendaal, Haaren, Veldhoven, Venray, Roermond en Stein.

www.pijnenburgimport.nl

Bestrating van cortenstaal: CortStone In samenwerking met kunstenares Andrea Stötzer heeft GroundLevel de ontwikkeling opgepakt van bestrating / tegels in cortenstaal. De tegels kunnen met een glad oppervlak worden geproduceerd en met een projectmatig reliëf. De CortStone is een cortenstalen mantel gevuld met beton. Tijdens de ontwikkeling zijn proeven uitgevoerd op vierkante tegels van 30x30x5 cm gevuld met beton (Klasse A) met als doel de hechting tussen het beton en staal te testen. Tests bij hoge en lage temperaturen wezen toen uit dat aanvullende maatregelen genomen moesten worden. Inmiddels is dit probleem opgelost en is een sterke hechting gerealiseerd.

Zowel de dikte van het cortenstaal, als de maten en dikte van de gehele CortStone tegels hangen sterk af van de toepassing. De tegels kunnen met een glad oppervlak worden geproduceerd en met een reliëf dat wordt aangebracht door middel van rubberperstechniek. Een productiemethode waarmee GroundLevel al veel ervaring heeft opgedaan bij eerdere producten. Dit reliëf zal dan - geheel passend bij uw project door Andrea Stötzer worden ontworpen. Eerder al ontwierp zij Ipomea, een CortStone met een eenvoudig bloemreliëf. CortStone is gereed voor de markt en zal custom made per project worden gemaakt. Het wachten is op een corten minded T&L architect of stad om het eerste project met dit product op de kaart te zetten.

i GroundLevel straatmeubilair Spankeren T: 0313-843743 www.groundlevel.nl

Innolumis Moonlight bespaart Den Helder 65 procent energie De gemeente Den Helder plaatste 142 armaturen Innolumis Moonlight aan de Zanddijk tussen Den Helder en Julianadorp. De verlichting moet goed zijn, gezien het toeristische karakter van de locatie.

Technisch adviseur Henk Plagmeijer van de gemeente Den Helder: “Deze locatie trekt veel toeristen en al sinds de jaren ‘90 hebben we hier een sfeer gecreëerd van plezier en ontspanning. Een beetje het Scheveningen-gevoel; een boulevarduitstraling met stijl.” De verlichtingsmasten zijn in rood uitgevoerd. Plagmeijer: “We hebben destijds gekozen voor stijlvolle Hellux armaturen. In 2010 waren die aan vervanging toe. Zoute wind en zand van zee maken het de armaturen niet gemakkelijk. We hebben gekozen om duurzame energiezuinige verlichting te gaan toepassen zonder concessies te doen aan de uitstraling.”

Den Helder had al ervaring opgedaan met Innolumis verlichting in een eerder project uit 2009 waarbij een fietspad verlicht werd met het Golden Green model. Plagmeijer: “ Meer richting de bewoonde omgeving kiezen we echter voor het Moonlight model met wit licht vanwege de betere kleurwaarneming.” De koplopergemeente bespaart hiermee veel energie. De 48 en 18 watt PL-verlichting is vervangen door 16 en 10 watt Moonlight. Een besparing van gemiddeld 65 procent.

i Innolumis Amersfoort T: 033-4541900 www.innolumis.nl

S t r a a t b e e l d juni 2011

(Advertorial)

Duurzaam lichtduo Uithoorn combineert Indal led-armatuur met klimaatpositieve mast van Gampet gemeenten kwam dit armatuur prima uit de testen. Omdat de nieuwe Stela Round mooi past in het wandel-, verblijfen parkeergebied en de voordelen van led optimaal benut, zijn we voor dit armatuur gegaan.”

Klimaatneutrale mast

Na een ingrijpende renovatie van het gemeentehuis van Uithoorn is ook de buitenruimte opgeknapt. Blikvanger is de openbare verlichting. De combinatie van de masten en armaturen levert de meest milieuvriendelijke oplossing die op dit moment denkbaar is. Het gaat om het duurzame duo Gampets klimaatpositieve lichtmast van gerecycled kunststof en de energiezuinige led-armatuur Stela Round van Indal. De 31 mast-armatuurcombinaties zijn toegepast rondom het gemeentehuis en op de parkeerplaatsen aan de vooren de achterzijde. “De verlichting die er stond, dateerde uit de jaren ’80. Het was decoratieve straatverlichting en die schrijven we normaal gesproken in vijftien jaar af. Het werd dus wel eens tijd om die te vervangen”, vertelt Roland Stolk, adviseur en ingenieur openbare verlichting voor Uithoorn. “Duurzaamheid was daarbij het belangrijkste criterium. Daarom kozen we voor led-verlichting”, aldus Stolk. Het moest de beste en duurzaamste technologie zijn die op dit moment op de markt is. Na een voorselectie van drie armaturen viel de keuze op de Stela Round van Indal. “Toen we begonnen met de voorbereidingen voor het project was deze armatuur nog niet in productie. Er waren wel technische gegevens van het armatuur beschikbaar en aan de hand van een artist impression konden wij ons een voorstelling maken van hoe het er uit zou komen te zien. We hadden een andere Stela, de Square, al in een proefopstelling in een woonstraat binnen de gemeente getest en de ervaringen waren goed. Ook bij collega

S t r a a t b e e l d juni 2011

Behalve met het gekozen armatuur maakt Uithoorn ook met de duurzame mast van Gampet Products een statement. Stolk zag in het NOS Journaal voormalig minister Cramer van VROM in Deventer een volledig gerecyclede mast in gebruik stellen en maakte meteen een afspraak met Bram Peters, commercieel directeur van Gampet Products. Met als resultaat dat het project in Uithoorn de primeur heeft met de klimaatpositieve lichtmast in Noord-Holland. Daarmee heeft de gemeente een voorbeeldfunctie voor de regio. De mast is van het type ‘Eik’, genoemd naar zijn massieve voorkomen. Het is een paaltopmast met een lengte van vier meter. Het bijzondere aan de klimaatpositieve mast is dat deze vervaardigd wordt uit gerecycled kunststof dat verder nergens anders meer voor te gebruiken is. Waar geen andere optie rest dan de kunststof te verbranden of te storten, slaagt Gampet erin de diffuse afvalproducten alsnog te hergebruiken. Stolk: “Bij verbranding van het kunststof zou per mast 135 kilo CO2 de lucht in gaan. Voor productie en transport van deze mast komt alles bij elkaar slechts 30 kilo CO2 kilo. Inwoners zijn druk in de weer met inzameling van kunststof afval; als ze vragen wat daarmee gebeurt, kunnen we laten zien dat er onder meer lichtmasten van worden gemaakt”, zegt Stolk. “We hebben een voorbeeldfunctie en waar kunnen we dat beter laten

zien dan rond het gemeentehuis?” Het vervaardigen van lichtmasten van kunststof heeft twee beperkingen: het materiaal kan niet gekleurd worden en door de mix van diverse kleuren van het materiaal zien geen twee producten er hetzelfde uit. Dit was echter voor het ontwerp in Uithoorn geen enkel probleem. De marktintroductie van de mast vond plaats in mei vorig jaar. Gampet uit het Gelderse Ulft ontwikkelde de lichtmast in samenwerking met ingenieursbureau Tauw uit Assen. Bram Peters: “De klimaatpositieve lichtmast staat inmiddels op achttien plaatsen in Nederland. We zijn gestart in kleine aantallen, nu opteren we voor de eerste woonwijken.”

Tot 82 procent energiebesparing De Stela Round is een paaltop-armatuur uitgerust met de inmiddels bewezen REVOLED™-technologie. Ook de andere armaturen uit de Stela-familie zijn hiermee uitgerust: de Square, Wide en Long. De natuurlijke, ronde vorm heeft een sfeerverhogende uitstraling in elke omgeving. Het paaltopontwerp maakt de armatuur geschikt voor uiteenlopende publieke ruimtes. De Stela Round is beschikbaar in twee verschillende lichtdistributie versies, afhankelijk van de DIRECTA™-lens. De straatversie heeft een rechthoekige lichtverdeling en de pleinversie een ronde symmetrische lichtverdeling. Afhankelijk van de lichtbehoefte kan gekozen worden uit 12, 18, 24, 36 en 48 leds per armatuur. Lichttechnisch is de omgeving van het gemeentehuis in Uithoorn erop vooruitgegaan. Stolk: “Bij decoratieve verlichting draaide het vroeger voornamelijk om het uiterlijk. Er stonden bollen: vijftig procent van de verlichting ging richting de sterren. Nu is de verdeling veel beter, het verlichtingsniveau hoger, maar het energieverbruik is naar beneden.” Stolk koos voor de uitvoering met 18 leds. “Omdat we minder masten in het specifieke gebied wilden dan er voorheen stonden. We zijn teruggegaan van 45 naar 31 masten en armaturen. Aangezien het verlichtingsniveau daardoor hoog uitviel, dimmen we continu naar een ontwerpsterkte van 5 lux. ’s Nachts na 23:00 uur dimmen we het licht in een tweede stap naar 3 lux.” Alles bij elkaar levert dit een energiebesparing op van 82 procent ten opzichte van de oude situatie, zo heeft de adviseur Openbare Verlichting becijferd.

Koplopers Doordat zowel de led-armatuur als de mast koplopers zijn op het gebied van duurzaamheid, is sprake van een project dat de aandacht trekt van professionals op het gebied van openbare ruimte en verlichting. Niet alleen het milieuaspect speelt een rol. Ook als het gaat om de kosten tijdens de hele levensduur komen zowel de Stela Round als de klimaatpositieve mast gunstig uit testen en praktijkstudies. Peters: “Je hoeft niets meer aan de mast te doen als deze eenmaal staat. Hij heeft geen onderhoud nodig, kan niet roesten en is bestand tegen hondenurine”. Aan het uiterlijk van de mast moeten mensen vaak wennen. Hij is dikker dan “de glanzende breinaalden die men gewend is”, aldus Peters. “Doordat kunststof slecht warmte geleidt, gaat de mast een beetje krom staan als de zon erop schijnt. Maar dat kan geen kwaad en hij buigt vanzelf weer terug.” “Het is een vrij forse mast”, beaamt Stolk. ”De één vindt het mooi, de ander niet. Ikzelf vind het een fraai gezicht, vooral in combinatie met de armatuur. Het heeft wel wat weg van een mast met de schaal van de Olympische Spelen erop.” Stolk kreeg positieve reacties van inwoners die het toejuichen dat Uithoorn inzet op led-verlichting. “Het is nog kleinschalig – we zijn geen koplopergemeente – maar we zijn er wel degelijk actief mee bezig. We hebben een groene wethouder die de keuze voor het project volmondig steunt.” In mei is de openbare verlichting rond het gemeentehuis in gebruik gesteld. De verlichting past volledig in het duurzame beleid van Uithoorn en is een van de speerpunten van het college. Verantwoordelijk wethouder voor Milieu, Jeugd en Onderwijs, Ria Zijlstra, is heel blij met dit project. “Het is een prachtig voorbeeld van de gemeente en een belangrijk signaal naar inwoners en ondernemers in Uithoorn. Goed voorbeeld doet immers goed volgen.”

Inlichtingen: Indal Nederland Capelle a/d IJssel T: 010-2640164 E: verkoop@indal.nl www.indal.nl

S t r a a t b e e l d juni 2011

www.inter-design.nl

WAT DE OPENBARE RUIMTE OOK VRAAGT:

INTER DESIGN HEEFT DE ANTWOORDEN! BANKEN AFVALBAKKENBOOM ROOSTERS FIETSENSTANDAARDS OVERKAPPINGEN CHATBOXEN VERLICHTING AFZETPALEN BAN KEN AFVALBAKKEN BOOMROO TERS FIETSENSTANDAARDS OV ERKAPPINGEN AFZETPALEN VER LICHTING BOOMROOSTERS VERLICHTING AFZETPALEN BAN KEN AFVALBAKKEN BOOMROO TOPKWALITEIT BUITENGEWOON SCHERP GEPRIJSD! Inter Design is een toonaangevende leverancier van gestandaardiseerde producten voor de inrichting van de openbare ruimte. Een sterke prijs/kwaliteit verhouding en een gevarieerd, actueel productaanbod is de kracht van Inter Design.

bel vandaag no9g: 0543 53 24 9 Lorentzstraat 13, 7102 JH Winterswijk Tel. 0543 53 24 99

straatmeubilair@inter-design.nl

Met Grastegels inspelen op bezuinigingen De onlangs geïntroduceerde Grastegel wordt al veel toegepast door o.a. beheerders van de openbare ruimte. Grastegels zijn onderhoudsvrij, goedkoop in aanschaf en eenvoudig te plaatsen.

De rubbertegels van 100x100x6.5cm zijn voorzien van rasters die gevuld worden met gazongrond. Na inzaaien met graszaad ontstaat een zeer stabiele ondergrond met een gecertificeerde valdemping van 1.80 meter. Veel gemeenten passen de Grastegel toe bij speeltoestellen,

maar ook als prima oplossing tegen kale plekken in het gras bij voetbaldoelen. De Grastegels zijn in diverse kleuren leverbaar, krimpvast en moeiteloos aan elkaar te leggen. Een zandcunet en verdiepte tegellaag is overbodig waardoor de tegels eenvoudig te plaatsen zijn en bovendien tijden kostenbesparend zijn. De grasmaaier kan gewoon over de tegel rijden/ maaien.

i Van EE Speeltoestellen Barneveld T: 0342751950 www.vaneespeeltoestellen.nl

Automatische monitoring buitenruimte met Data Service Greenpoint Advies lanceert per 1 juni versie 13 van de Data Service, het online beheerprogramma voor de buitenruimte. Nieuw is het volledig automatisch verzorgen van de monitoring, waarbij binnen het meetraster met één druk op de knop, ad random alle volgens de RAW-normen te schouwen meetlocaties worden bepaald. Na afloop van de termijn is binnen een seconde een rapportage met verrekening te maken voor de bouwvergadering. Binnen het beheer wordt steeds vaker gebruik gemaakt van monitoring om de kwaliteit van de bui-

tenruimte te toetsen. De gebruiker van Data Service zelf kan termijnen en besteksposten invoeren en te inspecteren meetlocaties klaarzetten in het online beheerprogramma. In het vooraf vastgestelde meetraster wordt met één klik automatisch een voorstel gedaan voor de te schouwen meetlocaties. De keuze van de vakken moet bevestigd worden en de meetlocaties staan in de kaart. De resultaten van de monitoring worden in de Data Service weergegeven op goed- en afkeur, of op de RAW-kwaliteitsniveaus. Wanneer de inschrijfstaat van het bestek is ingevoerd, is er met één klik een verrekenstaat, waarin op basis van de afkeur direct de korting zichtbaar is. Hierbij wordt zelfs rekening gehou-

den met een eventuele bundeling van de besteksposten.

i Greenpoint Advies Wageningen T: 0317-415501 www.greenpointadvies.nl

S t r a a t b e e l d juni 2011

41 x positief jeugdbeleid Om gemeenten te ondersteunen bij het ontwikkelen van kind- en gezinsvriendelijk beleid heeft het Netwerk Kindvriendelijke Steden (Child Friendly Cities - CFC) van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in 2010 opnieuw een verkiezing ‘Kind- en gezinsvriendelijke initiatieven’ uitgeschreven. Recentelijk zijn de winnaars bekend gemaakt en is het bijbehorende boek verschenen.

Kind- en gezinsvriendelijke initiatieven

In het kader van de verkiezing konden gemeenten, ouders, kinderen, jongeren en maatschappelijke organisaties kind- en gezinsvriendelijke initiatieven in hun wijk of gemeente aanmelden, waarbij nieuwe verbindingen tussen gezinnen, beleidsterreinen en uitvoering worden gelegd.

Bestel de Inspiratiebundel Ter gelegenheid van de verkiezing ‘Kind- en gezinsvriendelijke initiatieven’ is een uniek naslagwerk verschenen met een compleet overzicht van alle in 2010 ingediende initiatieven, een uitwerking van het thema kind- en gezinsvriendelijk beleid en een wegwijzer naar bronnen voor verdere informatie. Van alle genomineerde projecten is een uitgebreide beschrijving opgenomen inclusief het oordeel van de jury en een samenvatting van de belangrijkste kenmerken. Zo wordt de lezer op een prettige wijze door het boek geleid en fungeert het met recht als inspiratiebundel voor iedereen die met jeugd- en speelbeleid te maken heeft. De bundel is voorzien van een CD-rom waarop naast de informatie uit de bundel ook interessant aanvullend materiaal is opgenomen. U kunt de Inspiratiebundel, waarvan de verkoopprijs ca c 30,- zal bedragen, bestellen bij Acquire Publishing bv. Dat kan per telefoon (0384606384), per email (info@acquirepublishing.nl) of de website (www.acquirepublishing.nl). U krijgt het boek dan binnen enkele dagen toegezonden.

S t r a a t b e e l d juni 2011

Vak-, kinder-, jongeren- en ouderjury De prijswinnende initiatieven zijn uit de 41 inzendingen gekozen middels een strenge selectie door een vakjury en een kinder-, jongeren- en ouderjury. De jury baseerde haar oordeel over de verschillende initiatieven ondermeer op basis van de volgende kenmerken: innovatief, inspirerend, actueel, duurzaam, actieve participatie van ouders en/of kinderen, voorziet in een behoefte, levert een bijdrage aan de ‘pedagogische civil society’, biedt mogelijkheden voor ontmoeting en betrokkenheid, ook via virtuele (sociale) media, houdt rekening met de (veranderende) behoeften van gezinnen en opgroeiende kinderen en het initiatief is ook in andere gemeenten te realiseren. Tien genomineerde initiatieven Door de vakjury zijn uit de 41 inzendingen uiteindelijk 10 initiatieven genomineerd. Die zijn door kinderen, jongeren en ouders in de tweede juryronde beoordeeld. De 10 genomineerde initiatieven zijn, in willekeurige volgorde: – Gemeente formuleert jeugdagenda voor de toekomst (Amersfoort) – Maatwerk rond school, opvang en vrije tijd (Apeldoorn/Zandvoort)

– Groei op en groei mee in Princenheuvel. Buurtparticipatie brengt bewoners bij elkaar (Breda) – Samen Spelen (Stadsdelen Leidschenveen en Escamp Den Haag) – Sportontmoetingsplaats (SOP). Alle ruimte voor alle leeftijden (Ferwerderadiel) – Jongeren Foyer Hellevoetsluis. Kamers met kansen: stimuleren van eigen kracht (Hellevoetsluis) – ‘Verstandig scheiden’ voor de kinderen (Bureau Jeugdzorg Gelderland) – Extra aandacht voorkomt uitval bij sportclubs (Rotterdam Sportsupport/Pedagogische ondersteuning sportverenigingen) – De stad buigt naar het kind, een integrale aanpak (Programma Kindvriendelijk Rotterdam) – Dé Utrechtse jongerenwebsite www.jong030.nl. Digitaal platform brengt jongeren bij elkaar (Utrecht) Uit deze genomineerde initiatieven zijn 5 initiatieven gekozen die het predicaat ‘Kind- en gezinsvriendelijk initiatief’ hebben gekregen. De winnaars zijn op 17 juni jl bekend gemaakt en ondermeer te vinden op www.kindvriendelijkesteden.nl.

unique design led â&#x20AC;&#x201C; our way

Targetti Poulsen Holland B.V. Parellaan 26 2132 WS Hoofddorp Tel. +31 23 56 50 030 Fax +31 23 56 52 284 info@targettipoulsen.nl www.louispoulsen.com