Reporting Social Issues Manual (Persian)

‫راهنمای گزارشگری اجتماعی‬

‫تهیه کننده‬ ‫مرکز بین املللی روزنامه نگاران (‪)ICFJ‬‬ ‫تألیف و طراحی کاریکاتورها‬ ‫نیک آهنگ کوثر‬ ‫تدوین‬ ‫مارگارت فرینی‬

‫راهنمای گزارشگری اجتماعی‬

‫]‪Guide to Social Reporting [Persian Language‬‬

‫تألیف و طراحی کاریکاتورها‪ :‬نیک‌آهنگ کوثر‬ ‫تدوین‪ :‬مارگارت فرینی‬

‫‪Copyright 2010 © International Center for Journalists‬‬

‫کلیۀ حقوق این اثر متعلق به مرکز بین‌المللی روزنامه‌نگاران است‪.‬‬ ‫تهیه کننده‪ :‬مرکز بین‌المللی روزنامه‌نگاران (‪ )ICFJ‬تابستان ‪)۱۳۸۸( ۲۰۰۹‬‬ ‫مرکز بین‌المللی روزنامه‌نگاران (‪ )ICFJ‬سازمانی غیرانتفاعی و غیردولتی است که برای ارتقای‬ ‫روزنامه‌نگاری در سراسر جهان و آموزش فعاالن رسان‌های فعالیت می‌کند‪ .‬برای ارتباط با این‬ ‫مرکز می‌توانید با نشانی الکترونیکی ‪ editor@icfj.org‬یا نشانی پستی زیر مکاتبه کنید‪:‬‬ ‫‪International Center for Journalists‬‬ ‫‪1616 H Street, NW‬‬ ‫‪Washington DC, 20006 USA‬‬ ‫‪www.icfj.org‬‬ ‫‪typesetting by Ibex Publishers‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪5 .........................................................................‬‬ ‫ﮔﻔﺘﺎر اول‪ :‬دﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺷﻮﻳﺪ و ﻧﻬﺮاﺳﻴﺪ ‪9 ...................‬‬ ‫ﮔﻔﺘﺎر دوم‪ :‬ﻛﺎر در ﺣﻮزة اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ‪21 ...........................‬‬ ‫ﮔﻔﺘﺎر ﺳﻮم‪ :‬دوري ﮔﺰﻳﺪن از ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ‪32 ....‬‬ ‫ﮔﻔﺘﺎر ﭼﻬﺎرم‪ :‬آداب ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ و ﺗﻬﻴﺔ ﮔﺰارش‪41 .............‬‬ ‫ﮔﻔﺘﺎر ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﻛﺎرﺑﺮد آﻣﺎر ‪56 ...........................................‬‬ ‫ﮔﻔﺘﺎر ﺷﺸﻢ‪ :‬اﻧﺘﺨﺎب ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺮاي ﮔﺰارش ‪63 ..................‬‬

‫‪-3-‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫در روﻧﺪ آﻣﻮزش روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت و رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ زﻣﺎن ﭘﺨﺶ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي رادﻳﻮ ‪ -‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ و ﻓﻀﺎي ﺻﻔﺤﺎت‬ ‫ﻧﺸﺮﻳﺎت و ﺳﺎﻳﺖﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي ﻣﻌﺮوف و ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ‬ ‫اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ اﻳﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻟﻴﺎﻗﺖ آن ﻫﺎﺳﺖ‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻳﺎ رﻫﺒﺮ ﺟﻨﺎح ﻣﺨﺎﻟﻔﻲ ﺳﺨﻨﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و ﻳﺎ ﻫﻨﺮﭘﻴﺸﺔ‬ ‫ﻣﻌﺮوف ﻳﺎ ورزﺷﻜﺎري ﻣﻄﺮح وارد ﺷﻬﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬داﺳﺘﺎﻧﺶ ﺑﻪﻃﻮر ﺣﺘﻢ ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻔﺤﺔ اول روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ راه ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺮدم ﻋﺎدي ‪ -‬اﻋﻢ از ﻣﻌﻠﻢ‪ ،‬ﻛﺎرﮔﺮ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺘﺎر‪ ،‬و داﻧﺶآﻣﻮز ‪ -‬وﻗﺘﻲ ﻧﺎﻣﺸﺎن‬ ‫در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺟﺮم ﻳﺎ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺟﻨﺎﻳﺘﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫وﻟﻲ زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮة ﻫﻤﻴﻦ اﻓﺮاد‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮدم ﻋﺎدي و ﺧﻮاﻧﻨﺪهﻫﺎ و‬ ‫ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﻣﺎ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﻫﻢ ﻫﺴﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺎ ورود ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎﻧﻤﺎن و ﮔﺰارش آن در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ‪ -‬ﭼﻪ روزﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﭼﻪ رادﻳﻮ‪ ،‬و ﭼﻪ‬ ‫وبﺳﺎﻳﺖﻫﺎي ﺧﺒﺮي‪ -‬ﺟﺰﺋﻲ از زﻧﺪﮔﻲ آن ﻫﺎ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼت‬ ‫ﻣﺮدم ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﻢ و آن ﻫﺎ را ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻧﻌﻜﺎس دﻫﻴﻢ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺜﺒﺖﺗﺮي ﺑﺮ‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ ﺟﻮاﻣﻊ ﺧﻮد ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً اﻧﺠﺎم‬ ‫ﻧﺪادﻧﺶ راﺣﺖﺗﺮ از اﻧﺠﺎم دادﻧﺶ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬ ‫•‬

‫ﭼﺮا ﻓﺎرغاﻟﺘﺤﺼﻴﻼن ﻣﺆﺳﺴﻪﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﻣﺎ آﻣﺎدﮔﻲ ورود ﺑﻪ ﺑﺎزار‬ ‫ﻛﺎر را ﻧﺪارﻧﺪ؟‬ ‫‪-5-‬‬

‫‪6‬‬ ‫•‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬ ‫ﻣﺮاﻛﺰ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎ رﺷﺪ ﻓﺰاﻳﻨﺪة ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﻳﺪز‪،‬‬ ‫ﻣﺎﻻرﻳﺎ‪ ،‬و ﺳﺮﻃﺎن روﺑﻪ رو ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ؟‬

‫•‬

‫ﻣﻬﺎﺟﺮان ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻛﺠﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم‬ ‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬و ﺣﻀﻮرﺷﺎن ﭼﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮي ﺑﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺴﺎﻧﻲ دارد ﻛﻪ ﺗﻤﺎم‬ ‫ﻋﻤﺮ ﺳﺎﻛﻦ ﻛﺸﻮر ﻣﻴﺰﺑﺎن ﺑﻮدهاﻧﺪ؟‬ ‫اﻗﻠﻴﺖﻫﺎي دﻳﻨﻲ و ﻧﮋادي ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﺒﻌﻴﺾ دﺳﺖ و ﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﻛﺮدهاﻧﺪ و‬

‫ﭼﻪ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ در دﺳﺖ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻴﻦ آن ﻫﺎ و اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺪ؟‬ ‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎﺑﭽﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ را ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮدم ﻋﺎدي ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ راﺣﺖﺗﺮ ﭘﻮﺷﺶ دﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺰارشﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺟﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬و ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﺟﺬاب ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ را »ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ« ﻧﺎﻣﻴﺪهاﻳﻢ‪،‬‬ ‫ﭼﺮا ﻛﻪ ﺑﺎ رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻓﺮاد و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺮ و ﻛﺎر دارد‪.‬‬ ‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﺒﺮي از ﻛﻨﺎر اﻳﻦ ﮔﺰارشﻫﺎ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ‬ ‫ﻣﻲﮔﺬرﻧﺪ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺳﺨﺘﻲﻫﺎي ﺧﻮدش را دارد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎ آن ﭼﻨﺎن ﺟﻨﺠﺎﻟﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ اﺻﻼً ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫ﺳﺮاﻏﺸﺎن ﺑﺮود‪ .‬ﺑﺮاي ﻛﺎر در زﻣﻴﻨﺔ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﮔﻔﺖوﮔﻮ‬ ‫ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف ﻫﻨﺮﭘﻴﺸﻪﻫﺎ و ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران‪ ،‬ﻣﺮدﻣﺎﻧﻲ ﻋﺎدي ﻫﺴﺘﻨﺪ و‬ ‫ﻋﺎدت ﺑﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ و ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن‬ ‫ﻗﺎﭼﺎق اﻧﺴﺎن ‪ ،‬ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬و ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺑﻪ اﻳﺪز‪ ،‬ﭼﻨﺪان رﻏﺒﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻴﺎن ﻛﺮدن‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد ﺑﺮاي رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﭘﻮﺷﺶ ﭼﻨﻴﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ ﺑﺪون آﮔﺎﻫﻲ‬ ‫از ﻓﻮت و ﻓﻦﻫﺎي ﺧﺎص ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ ،‬و اﻟﺒﺘﻪ داﺷﺘﻦ اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪاي‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪7‬‬

‫و اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ از ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﮔﺰارﺷﮕﺮي و ﻛﺎر در زﻣﻴﻨﺔ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ راﻫﻨﻤﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﺳﺨﺖﻛﻮش و‬ ‫اﻟﻬﺎمﺑﺨﺸﻲ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻼش ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻧﺸﺎن را ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎﻳﻲ ﻣﺜﻞ ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬آﻣﻮزش و ﭘﺮورش‪ ،‬ﺗﻨﻮع ﻧﮋادي‪ ،‬و ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ‬ ‫ﺗﺒﻌﻴﺾ آﺷﻨﺎ ﻛﻨﻨﺪ؛ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻮراﻓﺸﺎﻧﻲ روي ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎن ﺷﺪه و‬ ‫ﻧﺎدﻳﺪه‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻬﺘﺮﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮوﻧﺪان‬ ‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﺎر اول‬ ‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺷﻮﻳﺪ و ﻧﻬﺮاﺳﻴﺪ‬

‫ﻧﻔﺴﻲ ﻋﻤﻴﻖ ﺑﻜﺸﻴﺪ‪ .‬ﺳﺮدﺑﻴﺮﺗﺎن از ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ در ﻣﻮرد ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﺎر ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ ﺳﺮاغ ﻣﻮﺿﻮع ﻗﺎﭼﺎق اﻧﺴﺎن ﺑﺮوﻳﺪ ﻛﻪ‬ ‫در ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﺑﺰرگ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ‬ ‫ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ در ﻣﻮرد ﮔﺴﺘﺮش ﺑﻴﻤﺎري اﻳﺪز ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﮔﺰارش‬ ‫ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﺑﺮ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش‪ ،‬ﺑﻲﺧﺎﻧﻤﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﻳﺎ ﻣﻌﻠﻮﻻن ﺟﺴﻤﻲ‬ ‫ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬

‫‪-9-‬‬

‫‪10‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫اﻣﺎ اﺷﻜﺎل ﻛﺎر اﻳﻦ ﺟﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺘﺎن ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻴﺰي‬ ‫درﺑﺎرهاش ﻧﻤﻲداﻧﻴﺪ‪ .‬از ﻛﺠﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺮوع ﻛﺮد؟ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ آن ﻗﺪر‬ ‫درﺑﺎرة ﻣﻮﺿﻮع اﻃﻼﻋﺎت ﻛﺴﺐ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ در ﻣﻮردش ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ؟ ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻫﻨﻮز ﻫﻴﭻ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﻳﺪز ﻳﺎ ﻛﺴﻴﺮا ﻛﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻗﺎﭼﺎق اﻧﺴﺎن ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﻤﻲ ﺷﻨﺎﺳﻴﺪ‪ .‬ﻗﺮار اﺳﺖ درﺑﺎرة ﺑﻲﺧﺎﻧﻤﺎنﻫﺎ و ﻛﺎرﺗﻦﺧﻮابﻫﺎ ﮔﺰارش‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻲآن ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺑﺎ ﻳﻚ ﺑﻲﺧﺎﻧﻤﺎن واﻗﻌﻲ روﺑﻪ رو ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ‬ ‫ﻣﺎدر ﺷﻤﺎ ﻣﻌﻠﻢ و ﻫﻤﺴﺎﻳﻪﺗﺎن ﭘﺰﺷﻚ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﺣﺘﻤﺎﻻً در ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ‬ ‫ﻧﺨﻮاﻫﻴﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﺑﺮاي ﻛﺎر را از آﺷﻨﺎﻳﺎﻧﺘﺎن درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ؛ ﻫﻤﺔ راهﻫﺎ را ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺴﺖ!‬ ‫ﮔﺰارﺷﮕﺮي درﺑﺎرة ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻫﻴﺠﺎناﻧﮕﻴﺰ‪ ،‬و ﮔﺎﻫﻲ‬ ‫ﻫﻢ ﭼﺎﻟﺶﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻓﻀﺎﻳﻲ را ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ و ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺴﺰاﻳﻲ ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﮕﺬارد‪ .‬اﺣﺘﻤﺎل ﺗﻬﻴﺔ‬ ‫داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ ﺟﺬاب در ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎي‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‪ ،‬ﺧﻼﻗﻴﺖ آن ﻫﺎ‪ ،‬و ﻣﻴﺰان دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪.‬‬ ‫اﻳﻦ راﻫﻨﻤﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﺮاي ﺑﻬﺮه ﺑﺮدن ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺮوي از اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ و ﻗﻮاﻋﺪ ﺣﺮﻓﻪاي ﺑﺮاي روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬ ‫اوﻟﻮﻳﺖ دارد‪ ،‬اﻣﺎ واﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﺰارﺷﮕﺮي در ﺣﻮزة اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﻣﺸﻜﻼت ﺧﺎص ﺧﻮدش را دارد‪ .‬ﺑﺨﺸﻲ از وﻗﺖ ﺷﻤﺎ ﺻﺮف ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺎ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران‪ ،‬ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن‪ ،‬و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺆﺳﺴﻪﻫﺎي دوﻟﺘﻲ و ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻈﺮاﺗﺸﺎن را درج ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت اوﻟﻴﺔ ﻻزم ﺑﺮاي ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻣﻄﻠﺒﺘﺎن را از آن ﻫﺎ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ‬ ‫ﻛﺎرﺗﺎن را درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺳﺮ و ﻛﺎر ﺧﻮاﻫﻴﺪ داﺷﺖ ﻛﻪ در‬ ‫ﺧﻄﻮط ﻣﻘﺪم ﺟﺒﻬﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻓﻌﺎﻟﻨﺪ؛ ﻣﺎدري ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﻴﺮ ﻛﺮدن‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪11‬‬

‫ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺶ ﻣﺤﺘﺎج ﻳﻚ ﻟﻘﻤﻪ اﺳﺖ و ﮔﺪاﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻠﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻫﻴﭻ داروﻳﻲ روي ﺑﻴﻤﺎرياش ﻛﺎرﮔﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬و ﻳﺎ ﻣﺠﺮم ﺳﺎﺑﻘﻲ ﻛﻪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪﺷﺪت دﻧﺒﺎل ﻛﺎري ﺷﺮاﻓﺘﻤﻨﺪاﻧﻪ اﺳﺖ اﻣﺎ ﻛﺴﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺴﺖ او را ﺑﭙﺬﻳﺮد‬ ‫و ﺷﻐﻠﻲ ﺑﻪ او ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﮔﺰارﺷﺘﺎن روح دﻫﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﺎ اراﺋﺔ ﭼﻨﻴﻦ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ زﻳﺎدي ﺑﺮ دوﺷﺘﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺮدم ﻋﺎدي ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‪،‬‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺧﻮد را در ﻣﻌﺮض ﻫﻤﻪ ﻧﻮع آﺳﻴﺒﻲ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻴﺎن ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫واﻗﻌﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﺟﺮﺋﺖ زﻳﺎدي ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ‪ .‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﻧﺒﺎﻳﺪ از اﻋﺘﻤﺎد ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﻛﺎر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺰارﺷﮕﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻣﻮارد‬ ‫زﻳﺮ را ﺑﻪ ﻳﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪:‬‬ ‫•‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺎ ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲﺷﺎن ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻓﺮق ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻫﻤﺪﻟﻲ ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﺑﻲ آن ﻛﻪ آن ﻫﺎ را ﻣﻮرد ﻗﻀﺎوت و ﺣﺘﻲ ﭘﻴﺸﺪاوري ﻗﺮار دﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫•‬

‫از ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺧﻮدداري ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫•‬

‫واﻗﻌﻴﺖﻫﺎي ﭘﻴﭽﻴﺪة زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺑﺎ آن ﻫﺎ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺳﺎدهاﻧﮕﺎراﻧﻪ ﻣﻄﺮح ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺣﺴﺎس را ﺑﺎ درك و دﻗﺖ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﻣﻄﺮح ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫•‬

‫ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را از ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ اﺣﺴﺎﺳﻲﺗﺮ ﻧﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻦ وﺳﻮﺳﻪﻫﺎ ﭼﻨﺪاﻧﺮاﺣﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬

‫ﺧﻮدﺗﺎن و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻘﻞ ﻛﻨﻨﺪة داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﺸﺎن ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫راﻫﻨﻤﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺳﺖ ﺗﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻬﻴﺔ ﮔﺰارش از ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫ﺧﻄﺎﻫﺎﻳﻲ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران در ﺣﻮزهﻫﺎ و ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻳﺪﮔﺎه ﻫﺎ و‬ ‫اﻋﺘﻘﺎدات ﺧﻮد را دارﻧﺪ و ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺷﻮاﻫﺪي ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪﻛﻨﻨﺪة‬

‫‪12‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫دﻳﺪﮔﺎه ﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ روش ﻛﺎري ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮔﺰارﺷﮕﺮي‬ ‫ﻏﻴﺮواﻗﻌﻲ و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً ﺟﻌﻞ واﻗﻌﻴﺖﻫﺎ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ و ﺣﺮﻓﻪاي‬ ‫ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﮔﺰارش اﺟﺘﻤﺎﻋﻲﺗﺎن ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً ﻳﺎدداﺷﺘﻲ ﻛﺎﻣﻼً‬ ‫ﺷﺨﺼﻲ از آب در ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﻓﻘﻂ ﺑﺮ ﻧﻈﺮﮔﺎهﻫﺎي ﺧﻮدﺗﺎن ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬ ‫ﻋﺒﺎرﺗﻲ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻣﻮﻋﻈﻪ ﻛﺮدهاﻳﺪ ﻧﻪ ﮔﺰارشﻧﻮﻳﺴﻲ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬ﻫﻴﭻ ﻛﺲ از داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﺳﻮدي ﻧﺒﺮده اﺳﺖ و ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬ ‫ﺑﺮد‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر‪.‬‬

‫آﻏﺎز ﻛﺎر‬ ‫وﻗﺘﻲ ﺳﺮدﺑﻴﺮﺗﺎن ﺷﻤﺎ را ﻣﺄﻣﻮر ﺗﻬﻴﺔ ﮔﺰارﺷﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﺮده‪ ،‬ﻣﺜﻼَ درﺑﺎرة‬ ‫ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‪ ،‬آﻣﻮزش و ﭘﺮورش‪ ،‬اﻳﺪز‪ ،‬ﻳﺎ ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬ ‫اﺣﺴﺎس ﻛﻨﻴﺪ ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ ﻻزم را ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم دادن ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري ﻧﺪارﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻓﻜﺮ ﺑﻪ ذﻫﻨﺘﺎن ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻓﺮدي ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ درﺑﺎرة ﻫﺮ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪13‬‬

‫ﻛﺪام از اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎ ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ و اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﻛﻪ ﻣﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﺎ واﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻛﻤﻲ درﺑﺎرة ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎﺻﻲ‬ ‫دارد‪ ،‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻛﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﻻزم را ﺑﻪ ﻋﻤﻮم ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﮔﺎه ﭼﻨﺎن در رﻳﺰهﻛﺎريﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪ‬ ‫و ﺗﺨﺼﺼﺸﺎن ﮔﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ درك ﺻﺤﻴﺤﻲ از آﻧﭽﻪ‬ ‫ﻋﻤﻮم ﻣﻲداﻧﻨﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺣﺘﻲ از‬ ‫ﺷﺮح اﺑﺘﺪاﻳﻲﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﺗﺮﺟﻤﺔ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻓﻨﻲ ﻧﺎﺗﻮان ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻋﺎم ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎﺟﺮا ﭼﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ آن ﻣﻌﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺟﺪﻳﺪ ﻛﺎر آﺳﺎﻧﻲ‬ ‫اﺳﺖ و ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﺔ ﻛﺎرﺗﺎن از ﺧﻄﺎ ﻣﺒﺮا ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬اﻣﺎ‬ ‫رﻓﺘﻦ ﺳﺮاغ ﺣﻮزهﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺗﺮاﻓﻴﻚ‪ ،‬آﻣﻮزش و ﭘﺮورش‪ ،‬و ﻳﺎ ﺑﻲﺧﺎﻧﻤﺎنﻫﺎ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ راه ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﺔﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮ ﺟﺬاﺑﻴﺖ‬ ‫ﻛﺎرﺗﺎن ﺑﻴﻔﺰاﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﺎﻻ ﺑﻪ ﻓﻮت و ﻓﻦﻫﺎي ﻛﺎر ﻣﻲ ﭘﺮدازﻳﻢ‪:‬‬ ‫• ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﻳﺎ ﭘﺨﺶ ﺷﺪه در رﺳﺎﻧﺔ ﻣﺤﻞ‬ ‫ﻛﺎر ﺧﻮد ﺑﺮوﻳﺪ و در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺣﻮزهاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺳﭙﺮده‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺗﺎ آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﮔﺰارشﻫﺎي ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه را‬ ‫ﻧﻘﺪ ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻜﻮﺷﻴﺪ ﺧﻄﺎﻫﺎي آن ﻫﺎ را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬از ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ‬ ‫اﻳﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎ و ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎ را ﺧﻮب ﮔﺰارش ﻛﺮده اﻧﺪ؟ آﻳﺎ ﮔﺰارﺷﮕﺮان‬ ‫ﻗﺒﻠﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﻴﺎورﻧﺪ ﻳﺎ اﺻﻼً ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‬ ‫درﺑﺎرة ﭼﻪ دارﻧﺪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻨﺪ؟ آﻳﺎ ﻫﺪف اﻃﻼعرﺳﺎﻧﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ داﻧﺴﺘﻪﻫﺎي‬

‫‪14‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫ﻣﺮدم ﺑﻮده ﻳﺎ ﮔﺰارشﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﮕﺎه ﺧﻄﻲ و ﻳﻚ ﻃﺮﻓﺔ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه و‬ ‫ﻳﺎ ﺗﻬﻴﻪﻛﻨﻨﺪه اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ؟‬ ‫• ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬اﮔﺮ ﮔﺰارﺷﻲ درﺑﺎرة ﺗﺰرﻳﻖ ﺧﻮن ﻫﺎي آﻟﻮده ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎران‬ ‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻫﻤﻮﻓﻴﻠﻲ ﺑﻮده‪ ،‬آﻳﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﻛﻪ وﻳﺮوس ﭼﮕﻮﻧﻪ و در ﭼﻪ‬ ‫زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه ‪ ،‬ﻳﺎ اﻧﺘﺸﺎر داﺳﺘﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻋﺚ اﻧﺤﺮاف اﻓﻜﺎر‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ از واﻗﻌﻴﺖﻫﺎ ﺷﺪه؟ اﻳﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎ و ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺑﺮرﺳﻲﺗﺎن را ﺑﺎ‬ ‫ﻫﻤﻜﺎراﻧﺘﺎن در ﻣﻴﺎن ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪.‬‬ ‫ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ در روﻳﺎروﻳﻲ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎﻳﻲ‬‫ﭼﻪ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ روﻧﺪ ﻛﺎري ﺗﺤﺮﻳﺮﻳﺔ ﺷﻤﺎﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ‬ ‫ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﺑﻬﺘﺮ و ﻳﺎ ﺑﺪﺗﺮي را دﻧﺒﺎل ﻛﺮدهاﻧﺪ؟ ﭼﻪ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم دادن‬ ‫ﻛﺎرﻫﺎﻳﺸﺎن داﺷﺘﻪ اﻧﺪ؟ ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﻤﺎ را در دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻮاد و اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﺑﺮاي ﻛﺎرﺗﺎن ﻳﺎري دﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺴﻴﺎري از روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﺑﺮاي ﺧﻮدﺷﺎن ﺷﺒﻜﺔ ارﺗﺒﺎﻃﻲ دارﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬‫ﺷﺒﻜﻪ از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ آن ﻫﺎ ﺗﻤﺎس‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﺣﺎﺻﻞ ﺳﺎلﻫﺎ ﻛﺎر و ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﺒﺮي و اﻓﺮاد‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﻤﺎً ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ آﻧﺎن ﺗﻤﺎﻳﻠﻲ دارﻧﺪ ﺗﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮد‬ ‫را در اﺧﺘﻴﺎرﺗﺎن ﺑﮕﺬارﻧﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﻳﺎدﺗﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﻗﺮاري راﺑﻄﺔ ﺧﻮب ﺑﺎ‬ ‫ﻫﻤﻜﺎران ﺑﻪ دردﺗﺎن ﻣﻲﺧﻮرد‪.‬‬ ‫• از ﻫﻤﺎن ﺷﺮوع ﻛﺎرﺗﺎن روي ﮔﺰارش‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ‬ ‫رﺑﻄﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﮔﺰارش دارﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در‬ ‫ﮔﺰارشﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ از آﻧﺎن ﻧﻘﻞ ﻗﻮل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻳﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ اﻓﺮاد‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﺎن و ﻧﺰدﻳﻜﺎن ﻫﻤﻜﺎراﻧﺘﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ اﻓﺮادي ﺣﺮﻓﻪاي ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ در ﻛﺴﻮﺗﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ آن ﻫﺎ ﻣﻼﻗﺎت و ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻛﺮدهاﻳﺪ‪ .‬ﻧﻈﺮ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪15‬‬

‫آن ﻫﺎ را درﺑﺎرة ﻧﺤﻮة ﭘﻮﺷﺶ ﺧﺒﺮي ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻧﻈﺮﺗﺎن در ﮔﺬﺷﺘﻪ‬ ‫ﺟﻮﻳﺎ ﺷﻮﻳﺪ و ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ آﻳﺎ ﭼﻴﺰي از ﺑﺤﺚ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ‬ ‫از آن ﻫﺎ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﭼﻪ رﺧﺪادﻫﺎﻳﻲ ﻫﻨﻮز ﮔﺰارش ﻧﺸﺪهاﻧﺪ و ﻣﺮدم از آن ﻫﺎ‬ ‫ﺑﻲﺧﺒﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم را درﺑﺎرة ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻧﻈﺮﺗﺎن دارﻧﺪ‬ ‫ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬از اﻳﺸﺎن ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺣﺎﺿﺮﻧﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻨﺪ و‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم را در ﻣﻮرد ﻣﺎﺟﺮا در اﺧﺘﻴﺎرﺗﺎن ﺑﮕﺪارﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺣﺘﻤﺎً درﺑﺎرة ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻲداﻧﻴﺪ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻧﺎدان و ﻧﺎآﮔﺎه ﺟﻠﻮه‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﺻﻼً ﻫﻢ ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻧﻜﺸﻴﺪ‪ .‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري ﺑﺎﻫﻮش اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪاﻧﺪ ﺑﻪ‬ ‫اﻧﺪازة ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪ .‬و آدم ﺑﺎﻫﻮش ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻲ و ﻛﺠﺎ ﺑﭙﺮﺳﺪ‪ .‬از اﻳﻦ‬ ‫دﻳﺪارﻫﺎ ﺑﺮاي ﻳﺎدﮔﻴﺮي درﺑﺎرة ﺟﺰﺋﻴﺎت و ﺣﻮاﺷﻲ ﺣﻮزهﻫﺎ و ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي‬ ‫ﻛﻠﻴﺪي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ؛ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ راﺣﺘﻲﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ درك ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫رﻣﺰﮔﺸﺎﻳﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫• از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻬﺮه را ﺑﺒﺮﻳﺪ‪ .‬از آن ﺑﺮاي ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﻧﺸﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و ﻳﺎ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ ﻣﺤﻞ ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬از ﻃﺮﻳﻖ‬ ‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه در ﺣﻮزة ﻛﺎري ﺧﻮد و اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫و اﺧﺒﺎر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲﺷﻮد و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﮔﺰارشﻫﺎي‬ ‫دوﻟﺘﻲ را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ وﺑﻼگﻫﺎ ﺳﺮﺑﺰﻧﻴﺪ و داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ را در آن ﻫﺎ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫وﺑﻼگﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺨﺼﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻌﻀﻲ از وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲﻫﺎ ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ در‬ ‫اﺧﺘﻴﺎر دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﺣﺮﻓﻪاي ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ‬ ‫آﻳﻨﺪ‪ .‬در اﻳﺮان‪ ،‬وﺑﻼگﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺴﺘﻘﻠﻲ ﺑﺮاي ﻣﻮﺿﻮع ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ در ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲﻫﺎ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و‬

‫‪16‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫درﺑﺎرة ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪﺗﺎن ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲﻫﺎ‬ ‫ﺗﻤﺎﻳﻠﻲ ﺑﻪ ﻋﻠﻨﻲ ﺷﺪن اﺳﻤﺸﺎن ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻛﺎﻣﻨﺖ ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻳﺎ‬ ‫اﻳﻤﻴﻞ ﺑﺰﻧﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ اﺗﺎقﻫﺎي ﭼﺖ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﺑﺮوﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻳﺎدﺗﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ را‬ ‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺪون ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮد‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻧﺎﺷﻨﺎس و درج ﻧﻘﻞ ﻗﻮل‬ ‫ﺑﺪون ﺑﺮرﺳﻲ ﺣﺮفﻫﺎي ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در اﺗﺎقﻫﺎي ﭼﺖ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻃﺮف‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع آﺷﻨﺎ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ از ﻣﺮدم ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺘﻘﺎﻋﺪﺗﺎن‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﺮف آن ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫ﺣﺮف آﺧﺮ را ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻃﺮف ﮔﻔﺖوﮔﻮي ﺷﻤﺎﺳﺖ ﺑﺎ‬ ‫اﻧﺪﻛﻲ ﺗﺮدﻳﺪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺣﺮفﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺿﺒﻂ و ﻳﺎدداﺷﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬وﻟﻲ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ وﻇﻴﻔﺔ ﺷﻤﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ را از ﻣﻴﺎن ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻳﻦ‬ ‫ﺳﺨﻨﺎن ﺑﻴﺮون ﺑﻜﺸﻴﺪ و ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﻛﺎﻣﻠﻲ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه اراﺋﻪ دﻫﻴﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ ،‬ﻛﺎر ﺑﺮاﻳﺘﺎن آﺳﺎنﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫• ﻫﺮ ﻣﺤﻠﻪ و ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻟﻐﺎت و اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻣﺨﺼﻮص ﺧﻮد را‬ ‫دارد‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺣﺮفﻫﺎﻳﻲ ﺑﺸﻨﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﮔﻮﺷﺘﺎن ﻧﺎآﺷﻨﺎ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﺸﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻤﺎً از آن ﻫﺎ ﻣﻌﻨﻲ ﺳﺨﻨﺎﻧﺸﺎن را‬ ‫ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ از واژهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺗﻬﻴﺔ ﮔﺰارش ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪،‬‬ ‫درﺳﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻔﻬﻮم اﻳﻦ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺑﺮاي ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻧﺘﺎن ﺿﺮوري‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻴﺎل ﻧﻜﻨﻴﺪ ﺑﺪون ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﺷﻤﺎ ﻫﻤﺔ اﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎت ﻗﺎﺑﻞ درك‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫درﺑﺎرة ﻫﻤﺔ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﺘﺎن ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن دارد ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪،‬‬ ‫ﮔﻮش دﻫﻴﺪ‪ ،‬و ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬از ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ ﻣﺜﻞ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺠﻼت‪ ،‬و‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪17‬‬

‫ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي رادﻳﻮﻳﻲ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﺠﻼت ﺗﺨﺼﺼﻲ‪،‬‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬و ﮔﺰارشﻫﺎي ﻣﺆﺳﺴﺎت داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ و ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ را ﻫﻢ‬ ‫ﺣﺘﻤﺎً درﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﻧﺎم ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ در اﻳﻦ ﮔﺰارشﻫﺎ آﻣﺪهاﻧﺪ ﻳﺎدداﺷﺖ‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ روزي ﺑﻪ ﻛﺎرﺗﺎن ﺑﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻤﺮﻳﻦ اول‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﺧﻮدروﺳﺎزي اي ﺑﻪ ﻧﺎم »ﺑﺎران ﺧﻮدرو« ﻗﺮار اﺳﺖ ﺧﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪش‬ ‫را در ﺣﺎﺷﻴﺔ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻓﻘﻴﺮﻧﺸﻴﻨﻲ در ﺷﻬﺮ ﺷﻤﺎ راهاﻧﺪازي ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺗﻬﻴﺔ ﮔﺰارش درﺑﺎرة اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺳﭙﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ‬ ‫ﻓﻌﺎﻻن ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ اﻳﻦ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ آﻟﻮدﮔﻲ آب و‬ ‫ﻫﻮاي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه‪ ،‬ﺑﺎران ﺧﻮدروﺷﻬﺮﺗﻲ ﻣﻨﻔﻲ در ﺗﻮﻟﻴﺪ‬ ‫ﺧﻮدروﻫﺎي آﻻﻳﻨﺪه دارد‪ .‬ﺷﻤﺎ از ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪهاﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎران‬ ‫ﺧﻮدروﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ زﻣﻴﻦ ﺟﻬﺖ اﺣﺪاث ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎمﻫﺎي ﺷﻬﺮي از‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻬﺮدار رﺷﻮه داده اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺮار ﺑﻮده اﻳﻦ ﻗﻄﻌﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ اﻧﺒﻮهﺳﺎزي‬ ‫ﻣﺴﻜﻦ ﺑﺮاي اﺳﻜﺎن ﺷﻬﺮوﻧﺪان اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬اﻣﺎ درﻋﻮض ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ‬ ‫ﺧﻮدروﺳﺎزي اي واﮔﺬار ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺎﺧﺖ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ‪،‬‬ ‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺘﻲ را ﻧﺎدﻳﺪه ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﺔ ﮔﺰارش در اﻳﻦ ﻣﻮرد‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﭼﻪ ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ ﺧﻮاﻫﻴﺪ رﻓﺖ؟ ﭼﻪ ﻛﺎري ﺑﻪ ﺟﺰ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺎ ﻣﺮدم‬ ‫اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﻴﺪ داد؟ ﻳﺎدﺗﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻌﺪاً ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺣﺎﺷﻴﻪاي و‬ ‫اﺗﻔﺎقﻫﺎﻳﻲ رخ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ آن ﻫﺎ را ﻧﻴﺰ ﮔﺰارش ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫ﺧﺒﺮي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲﺗﺎن را اﻳﻦ ﺟﺎ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ .‬ﺧﻮب دﻗﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﻣﻨﺒﻌﻲ ﺟﺎ ﻧﻤﺎﻧﺪه‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫‪18‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي‪:‬‬ ‫•‬

‫ﻣﺴﺌﻮﻻن و ﻣﻘﺎمﻫﺎي وزارت ﺻﻨﺎﻳﻊ و ﻣﻌﺎدن و ﻓﻠﺰات‬

‫•‬

‫ﻣﻘﺎمﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﮔﺴﺘﺮش ﺻﻨﺎﻳﻊ اﻳﺮان‬

‫•‬

‫ﻣﺴﺌﻮﻻن ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‬

‫•‬

‫اﻋﻀﺎي ﺷﻮراي ﺷﻬﺮ‬

‫•‬

‫ﮔﺮوهﻫﺎي ﻓﻌﺎل ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‬

‫•‬

‫ﺗﺪوﻳﻦﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻗﻮاﻧﻴﻦ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ‬

‫•‬

‫ﮔﺮوهﻫﺎي ﺣﺎﻣﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻛﻪ ﺗﻼش ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدي را در ﺷﻬﺮ ﺷﻤﺎ و در ﻛﺸﻮر اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﻨﺪ‬

‫•‬

‫ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺎدي در ﻣﻮرد‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪات ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ دارﻧﺪ و اﺛﺮات اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ‬

‫•‬

‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‬

‫•‬

‫ﺳﺎﻛﻨﺎن ﻣﺤﻠﻪ‪ ،‬اﻓﺮاد ﻣﺘﻨﻔﺬ ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬و روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﻨﻄﻘﻪ‬

‫•‬

‫اﻓﺮاد ﺑﻴﻜﺎر ﻣﺤﻠﻪ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺎن ﻛﺴﺐ ﺷﻐﻞ در اﻳﻦ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫•‬

‫ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ واﺣﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‬ ‫‪ -‬ﭼﻪ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺷﺨﺼﻲ و ﭼﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎ و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ‬

‫•‬

‫ﺷﻬﺮدار و اﻓﺮاد زﻳﺮ دﺳﺘﺶ‬

‫•‬

‫اﻋﻀﺎي ﮔﺮوهﻫﺎ و اﺣﺰاب ﻣﺨﺎﻟﻒ اﻳﻦ ﻃﺮح‬

‫•‬

‫اﺳﻨﺎد و ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺧﺎذي ﻳﺎ ﻛﺴﺐ رﺷﻮه از ﺳﻮي ﺷﻬﺮدار و‬ ‫ﻣﺘﻬﻤﺎن درﻳﺎﻓﺖ آن‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ اﺳﻨﺎد ﻣﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻜﺎﻟﻤﺎت ﺗﻠﻔﻨﻲ‪،‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺳﻔﺮﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪ ،‬و ﻏﻴﺮه‬

‫•‬

‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺤﻠﻲ ﻳﺎ اﺳﺘﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﻣﻠﻲ ﻛﻪ در ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺑﻮدن اﺣﺪاث‬ ‫ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻣﺆﺛﺮﻧﺪ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫•‬

‫‪19‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻣﻮرد ﺷﺮﻛﺖ ﺑﺎران ﺧﻮدرو و ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ‬ ‫رواﻧﺔ ﺑﺎزار ﻣﺼﺮف ﻛﻨﺪ‬

‫•‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺸﺎﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و آﺛﺎر زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺟﺎي ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ‬ ‫ﺗﻤﺮﻳﻦ دوم‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1364‬ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﻮﻓﻴﻠﻲ در اﻳﺮان ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ‬ ‫درﻳﺎﻓﺖ واﺣﺪﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ وارداﺗﻲ آﻟﻮده ﺑﻪ وﻳﺮوس اچ‪ .‬آي‪ .‬وي‪ .‬ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﻮنﻫﺎي آﻟﻮده را ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﺘﻘﺎل ﺧﻮن اﻳﺮان از ﻓﺮاﻧﺴﻪ وارد ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬اﻛﺜﺮ‬ ‫درﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮنﻫﺎي آﻟﻮده اﻛﻨﻮن ﺟﺎن ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ‬ ‫از ﺳﺎلﻫﺎ دﻋﻮاي ﺣﻘﻮﻗﻲ و ﺻﺪور اﺣﻜﺎم ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ‪ ،‬دادﮔﺎه در ﻧﻬﺎﻳﺖ‬ ‫ﺑﻪ دوﻟﺖ دﺳﺘﻮر داد ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎران درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﻨﺪة ﺧﻮن ﻫﺎي آﻟﻮده و ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي درﮔﺬﺷﺘﮕﺎن ‪ 26‬ﻣﻴﻠﻴﻮن دﻻر ﻏﺮاﻣﺖ ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﭘﺰﺷﻜﻲ و درﻣﺎﻧﻲ ﺻﺮف ﺷﺪه ﺟﺒﺮان ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺣﻘﻮﻗﻲ اﻳﻦ‬ ‫دﻋﻮا ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺣﻞ ‪ 1145‬ﻣﻮرد اﺧﺘﻼف ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻨﻮز ‪ 1400‬ﻣﻮرد ﻻﻳﻨﺤﻞ‬ ‫ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي ﭘﻴﮕﻴﺮي اﻳﻦ داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﭼﻪ ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ ﻣﻲروﻳﺪ؟‬ ‫ﭼﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﺟﺰ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ آن ﻫﺎ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻛﺮد ﺑﻪ‬ ‫ﻛﺎرﺗﺎن ﻣﻲﺧﻮرد؟ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه ﺑﺮاي درك ﺳﺨﺘﻲﻫﺎ و ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ آن ﻫﺎ‬ ‫دﺳﺖ و ﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﻛﺮدهاﻧﺪ ﭼﻴﺴﺖ؟‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي‪:‬‬ ‫•‬

‫ﻣﺴﺌﻮﻻن وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻣﺎن‪ ،‬و آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

‫•‬

‫ﻣﺴﺌﻮﻻن و ﻣﻘﺎمﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﺘﻘﺎل ﺧﻮن اﻳﺮان‬

‫•‬

‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺻﺎدرﻛﻨﻨﺪة ﻣﺠﻮز اﻧﺘﻘﺎل ﺧﻮنﻫﺎي آﻟﻮده‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫‪20‬‬ ‫•‬

‫ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن اﻧﺘﻘﺎل ﺧﻮنﻫﺎي آﻟﻮده‬

‫•‬

‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و ﻧﺰدﻳﻜﺎن اﻳﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن‬

‫•‬

‫ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از اﻧﺘﻘﺎل ﺧﻮن ﺑﺎ ﺑﻴﻤﺎران در ارﺗﺒﺎط‬ ‫ﺑﻮدهاﻧﺪ‬

‫•‬

‫اﻧﺠﻤﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻫﻤﻮﻓﻴﻠﻲ در اﻳﺮان‬

‫•‬

‫ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﮕﻴﺮ داﺳﺘﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و در ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﺟﺮا را اﻓﺸﺎ ﻛﺮد‬

‫•‬

‫ﻫﻤﺴﺎﻳﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ و روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﺤﻠﻲ‬

‫•‬

‫ﺷﺮﻛﺖ ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﺻﺎدرﻛﻨﻨﺪة ﺧﻮنﻫﺎي آﻟﻮده ﺑﻪ اﻳﺮان‬

‫•‬

‫واﺳﻄﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻋﺎﻣﻞ ورود ﺧﻮنﻫﺎ از ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻮدهاﻧﺪدﻓﺘﺮ دادﺳﺘﺎن‬ ‫ﻛﻞ ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ وﻛﻼي ﻣﺪاﻓﻊ دﻋﻮاي ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺧﻮنﻫﺎي آﻟﻮدﻫﻤﻄﺎﻟﻌﺔ‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪاي ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ درﺑﺎرة اﻧﺘﻘﺎل ﺧﻮنﻫﺎي آﻟﻮده و ﺳﻮاﺑﻖ آن‬ ‫در ﺟﻬﺎﻧﻮﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ دﻋﺎوي ﻣﺮﺗﺒﻂ را ﭘﻴﮕﻴﺮي‬ ‫ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ و اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎ و ﻧﻈﺮات ﺷﺨﺼﻲﺷﺎن‪ ،‬اﺣﻜﺎم‬ ‫دادﮔﺎهﻫﺎ‪ ،‬و ﺗﺠﺪﻳﺪﻧﻈﺮﺧﻮاﻫﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي وﺑﻼﮔﻲ ﺑﻪ آن‬ ‫ﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﺎر دوم‬ ‫ﻛﺎر در ﺣﻮزة اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﻮب ﺧﺒﺮي ﺑﺮاي ﻛﺎر در ﻣﻮرد ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﻫﻤﺔ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي دارد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮد و ﺧﺴﺘﻪ ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻧﻘﻞ ﻗﻮل از ﺑﻴﺎﻧﻴﻪﻫﺎي دوﻟﺘﻲ و ﻳﺎ ﺗﻤﺎس‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﺸﺎن در ﮔﺰارشﻫﺎي رﺳﻤﻲ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﺎر ﺳﺎدهاي‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻛﻠﻴﺪ ﮔﺰارﺷﮕﺮي ﺧﻮب در ﺣﻮزهﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻋﺒﻮر از‬ ‫ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎي راﻳﺞ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت و ﻣﻨﺒﻊ ﺧﺒﺮي اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران از ﻛﻨﺎر ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﻣﻌﻀﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎﻳﺪ در درﺟﺔ اول ﺑﺎ آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺻﻠﻲ ﺣﺮف زد ﺑﻪ‬ ‫راﺣﺘﻲ ﻣﻲﮔﺬرﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ درﺑﺎرة ﺑﻲﺧﺎﻧﻤﺎنﻫﺎ ﻧﻮﺷﺖ ﺑﻲ آن ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ‬ ‫ﺑﻲﺧﺎﻧﻤﺎن ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻛﺮد؟ ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺑﻲ آن ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺣﺎﻣﻲ ﺑﻲﺧﺎﻧﻤﺎنﻫﺎ‬

‫‪-21-‬‬

‫‪22‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫ﺣﺮﻓﻲ زده ﺑﺎﺷﻴﻢ؟ ﭼﺮا راﺟﻊ ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻌﻠﻢﻫﺎ ﮔﺰارش ﻛﻨﻴﻢ ﺑﻲآن‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻌﻠﻢﻫﺎ را در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺷﻨﻴﺪه ﺑﺎﺷﻴﻢ؟‬ ‫ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﺪﻳﺪ‬ ‫ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻨﻬﺎ دﻏﺪﻏﻪاي ﺣﺮﻓﻪاي در ﻛﺎر روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﻛﺎر ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻬﻤﻲ دارد‪ .‬ﺣﻖ ﻣﺮدم‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ درﺑﺎرة ﻣﻨﺎﻓﻌﺸﺎن ﺑﺤﺚ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻈﺮﻫﺎ و دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎﻳﺸﺎن ﻧﻴﺰ‬ ‫ﻣﻄﺮح ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻣﺴﺌﻠﻪ اي را ﮔﺰارش ﻛﺮد و واﻛﻨﺶ ﺑﺎزﻳﮕﺮان اﺻﻠﻲ‬ ‫را در داﺳﺘﺎن ﻧﻴﺎورد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺒﻜﺔ ﺧﻮﺑﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ دﺳﺘﺮﺳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺧﻄﺎﻫﺎي راﻳﺞ‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‪ ،‬ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻨﺒﻊ از ﻣﻴﺎن داﻳﺮة ﻣﺤﺪود اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻳﺎ ﻗﻮﻣﻲ‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ داﻳﺮه را ﮔﺴﺘﺮش داد‪ .‬ﻣﻨﺎﺑﻊ رﺳﻤﻲ و ﻏﻴﺮرﺳﻤﻲ‪،‬‬ ‫داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن‪ ،‬و ﺣﺘﻲ ﻣﺮدم ﻋﺎدي ﻛﻪ ﺳﻮاﺑﻖ‬ ‫ﺷﺨﺼﻲﺷﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ داﺳﺘﺎن ﻣﻮﺿﻮﻋﻴﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻖ‪ ،‬و اﻋﺘﺒﺎر دﻫﺪ‪ ،‬ﻛﺴﺎﻧﻲ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺎ آن ﻫﺎ درﺑﺎرة ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ ﻣﺴﺌﻮل ﻛﻴﻔﻴﺖ و درﺳﺘﻲ ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﺮاﻏﺸﺎن رﻓﺘﻪاﻳﺪ‪ .‬دﻓﺎع از‬ ‫داﻧﺶ‪ ،‬درﺳﺘﻲ‪ ،‬اﻋﺘﺒﺎر‪ ،‬و ﻗﺎﺑﻞ اﺗﻜﺎ ﺑﻮدن ﺳﺨﻨﺎﻧﺸﺎن در ﮔﺰارش ﺑﺮ ﻋﻬﺪة‬ ‫ﺷﻤﺎﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﻴﮕﺪار ﺑﻪ آب ﻧﺰﻧﻴﺪ و ﻫﺮ ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ ﺣﺮﻓﻲ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﻦ‬ ‫دارد‪ ،‬ﺑﺪون ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﺎ‬ ‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﺪﻳﺪ از ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫اﺳﺖ‪ :‬اول‪ ،‬از ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮسﺗﺮﻳﻦ اﻓﺮاد دور و ﺑﺮﺗﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺆﺳﺴﻪﻫﺎي ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ در ﻣﻮرد ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬ ‫ﺣﻮزهﻫﺎي ﻛﺎريﺗﺎن اﺳﺖ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ را ﺑﺎ آن ﻫﺎ ﺳﭙﺮي ﻛﻨﻴﺪ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪23‬‬

‫ﺗﺎ دﻗﻴﻘﺎً ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮﻳﺪ ﺷﻤﺎ در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺗﻤﺎس آن ﻫﺎ‬ ‫ﻫﺴﺘﻴﺪ و ﮔﺰارشﻫﺎ و ﺑﻴﺎﻧﻴﻪﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮﻻن و‬ ‫ﺳﺨﻨﮕﻮﻳﺎن وزارﺗﺨﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬آﻣﻮزش و ﭘﺮورش‪ ،‬و دﻳﮕﺮ‬ ‫ﻣﺆﺳﺴﻪﻫﺎي در ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﺣﻮزة ﻛﺎريﺗﺎن آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻳﺪ‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در اﺑﺘﺪا‬ ‫ﺗﻤﺎﻳﻠﻲ ﺑﻪ دﻳﺪار ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﺣﺲ ﻛﻨﻨﺪ ﻗﺼﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ‬ ‫دﺳﺖ آوردن اﻃﻼﻋﺎت ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺮاي ﮔﺰارﺷﮕﺮي دﻗﻴﻖ و ﺟﻤﻊآوري‬ ‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺟﺎﻣﻊ اﺳﺖ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﺎ ﺷﻤﺎ راﺣﺖﺗﺮ ﻛﻨﺎر ﺧﻮاﻫﻨﺪ آﻣﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻤﺎﻳﻠﻲ ﺑﻪ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﻣﺸﻜﻮك‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﻘﻞ ﻗﻮﻟﻲ از آﻧﺎن ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﺸﺪه و ﻳﺎ‬ ‫ﭘﻴﺸﺪاوري روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ آﻧﺎن روﺑﻪ رو ﺷﺪهاﻧﺪ آزارﺷﺎن داده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ راه ﺑﺮاي ﺧﻼﺻﻲ از ﺷﺮ اﻳﻦ ﺳﻮء ﺗﻔﺎﻫﻢ‪ ،‬ﻧﺸﺎن دادن ﮔﺰارشﻫﺎ و‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدهاﻳﺪ‪ .‬ﻳﻚ راه دﻳﮕﺮ ﻛﻤﻚ ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﻛﺴﺎﻧﻲ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن دارﻧﺪ و ﻣﻨﺒﻌﺘﺎن ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ از آن ﻫﺎ‬ ‫درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ دﻳﮕﺮ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت ﺳﺎدهﺗﺮ‪،‬‬ ‫ﻳﻚ ﻧﻮع ﭘﺎرﺗﻲﺑﺎزي! اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻃﻤﻴﻨﺎن دﻳﮕﺮان را ﺟﻠﺐ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎ راﺑﻄﺔ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻓﻌﺎل ﻣﺪاﻓﻊ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﺮﻗﺮار‬ ‫ﻛﺮده اﻳﺪ و ﻣﻮرد اﻋﺘﻤﺎدش ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬از او ﺧﻮاﻫﺶ ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻴﻦ ﺷﻤﺎ و ﻣﻨﺒﻌﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻨﺪان ﺗﻤﺎﻳﻠﻲ ﺑﻪ ﺣﺮف زدن ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻧﺪارد وﻟﻲ او را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ راﺑﻄﻪ‬ ‫ﺑﺮﻗﺮار ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻨﺒﻊ آﺷﻨﺎي ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺟﺪﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﻴﺶ ﺗﺮ‬ ‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ او ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ و ﺑﺎ اﺣﺘﺮام و ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮدهاﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻌﻲ ﻛﻨﻴﺪ در ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد‪ ،‬اﻓﺮادي را ﻛﻪ در زﻣﻴﻨﺔ ﺣﻮزةﻛﺎري‬ ‫ﺷﻤﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﻛﺎﻓﻲ دارﻧﺪ و در داﻧﺸﮕﺎه ﻳﺎ ﻣﺆﺳﺴﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻛﺎر‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬از آن ﻫﺎ وﻗﺖ ﻣﻼﻗﺎت ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﺗﺎ درﺑﺎرة ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﻨﺠﺎﻟﻲ‬

‫‪24‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫اي ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻲدﻫﻴﺪ ﻫﻤﻔﻜﺮي و ﺑﺤﺚ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬از آﻧﺎن درﺑﺎرة داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ ﻳﺎ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ آن ﻫﺎ اﻫﻤﻴﺘﻲ ﻧﻤﻲ دﻫﺪ و اﺣﻴﺎﻧﺎً ﻓﺮاﻣﻮش‬ ‫ﺷﺪهاﻧﺪ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻟﺰوﻣﻲ ﻧﺪارد درﺑﺎرة ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ آﻧﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻮب اﺳﺖ درﺑﺎرة ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎﻳﺸﺎن ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫داﺳﺘﺎنﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻓﺮاد واﻗﻌﻲ در آن ﻫﺎ ﻟﺤﺎظ‬ ‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪون ﻣﺮدم واﻗﻌﻲ‪ ،‬داﺳﺘﺎن ﺷﻤﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻲرﻧﮓ و ﺑﻮ‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺗﻼش و ﺧﻼﻗﻴﺖ زﻳﺎدي ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪25‬‬

‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻳﻚ‬ ‫ﻣﺆﺳﺴﺔ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻳﺪز ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از اﻋﻀﺎﻳﺶ‬ ‫ارﺟﺎع دﻫﺪ‪ ،‬و ﻳﺎ ﻳﻚ ﻣﺆﺳﺴﺔ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﺴﻲ را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ از ﻣﺸﻜﻼت زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺧﺎﺻﻲ رﻧﺞ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ‬ ‫ﻣﺆﺳﺴﻪﻫﺎاز ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن ﺷﻤﺎ و ﻣﺮدم دﭼﺎر ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﭘﻮﺷﺶ دﻫﻴﺪ اﺟﺘﻨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ آﻧﺎن ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﺗﺠﺮﺑﻴﺎﺗﺸﺎن ﭼﻘﺪر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪﺗﺮ و ﻣﺆﺛﺮﺗﺮ‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬ﮔﺰارش ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ اﮔﺮ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﺧﺎص ﻧﭙﺮدازد‪،‬‬ ‫در ﺗﻪ اﺗﺎق ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ دﻓﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﻣﺮدم واﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻞ را‬ ‫ﻟﻤﺲ ﻛﺮدهاﻧﺪ در آن آﻣﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ ﭘﺨﺶ ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫ﺷﺪ‪.‬‬ ‫در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﻪﺷﺪت ﺑﻪ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬ ‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬در ﻓﻀﺎﻫﺎي ﭼﺖ و ﮔﻔﺖوﮔﻮﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ‬ ‫را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع آﺷﻨﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺎﻳﻠﻨﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬از‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺎ ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ ﻓﺮاﺗﺮ از ﺣﻮزة ﻣﺤﻠﻲ ﺧﻮد آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻳﺪ‪،‬‬ ‫ﻛﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و در ﺻﻮرت ﻧﻴﺎز ﺧﻮاﻫﻴﺪ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺎ آن ﻫﺎ ﮔﻔﺖوﮔﻮﻫﺎﻳﻲ اﻳﻤﻴﻠﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ را ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﺗﺎ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺑﺮاﻳﺘﺎن راﺣﺖﺗﺮ و ﺳﺮﻳﻊﺗﺮ‬ ‫ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﺧﻮدﺗﺎن را درﺳﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊآوري‬ ‫ﺷﺪهﺗﺎن را ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻛﻨﻴﺪ و در ﺣﺎﻓﻈﺔ راﻳﺎﻧﻪﺗﺎن ذﺧﻴﺮه ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﺎري را ﻧﻴﺰ اﺳﻜﻦ)ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري( ﻛﻨﻴﺪ و در راﻳﺎﻧﻪ ﻧﮕﻪ دارﻳﺪ‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫وﺑﻼگﻧﻮﻳﺴﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭼﻨﺪان ﺑﻪ ﻗﻮاﻋﺪ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎري از آﻧﺎن درﺑﺎرة ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻨﺪ ﻛﻪ در دﻛﺎن‬ ‫ﻫﻴﭻ ﻋﻄﺎري ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻋﺘﻤﺎدﺷﺎن را ﺟﻠﺐ ﻛﻨﻴﺪ و از اﻳﺸﺎن درﺑﺎرة‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع ﮔﺰارﺷﺘﺎن ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪.‬‬ ‫ارﺗﺒﺎطﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﺎدر ﻳﺎ‬ ‫ﻫﻤﺴﺮﺗﺎن ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ درد ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺨﻮرﻧﺪ‪ .‬از ﻫﻤﻜﺎراﻧﺘﺎن‬ ‫ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻛﺴﻲ را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ درد ﻣﻮﺿﻮع ﺷﻤﺎ ﺑﺨﻮرد‪ .‬ﺷﺒﻜﺔ‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﺎﻧﺘﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه درﺑﺎرة ﻣﻮﺿﻮع ﮔﺰارش ﺧﻮد را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬ﺳﻌﻲ‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ در اﻳﻦ ﮔﺰارشﻫﺎ از آن ﻫﺎ ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪه ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻧﻈﺮات ﺧﻮﺑﻲ درﺑﺎرة ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ داﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻳﺎ ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﺣﺮف ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺰﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ در ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲﻫﺎ و ﻣﻬﻤﺎﻧﻲﻫﺎ ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ روﺑﻪ رو ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﻈﺮات‬ ‫ﺟﺎﻟﺒﻲ درﺑﺎرة ﻣﻮﺿﻮع ﻛﺎري ﺷﻤﺎ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺷﺮح دﻫﻴﺪ ﻛﻪ‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎرﻳﺪ و ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻌﺪاً ﺑﺎ اﻳﺸﺎن درﺑﺎرةاﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع‬ ‫ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و ﮔﭗ ﺑﺰﻧﻴﺪ‪ .‬ﺣﺘﻤﺎً ﻛﺎرت وﻳﺰﻳﺖ ﻳﺎ ﺷﻤﺎرةﺗﻤﺎﺳﺸﺎن را‬ ‫ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﻛﺎرت وﻳﺰﻳﺖ ﺧﻮدﺗﺎن را ﻫﻢ ﺑﻪ آﻧﺎن ﺑﺪﻫﻴﺪ و ﺗﺸﻮﻳﻘﺸﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﺣﺲ ﻛﺮدﻳﺪ ﻓﺮدي ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻟﺰوﻣﻲ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻧﺎم او ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻗﻮل ﺧﻮد ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﻣﻲﻣﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺪاري از ﻧﺎم و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻳﻜﻲ از اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻬﻢ در روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﺎز ﻫﻢ از ﻋﺪم ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻣﺰاﺣﻤﺶ ﻧﺸﻮﻳﺪ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪27‬‬

‫ﺑﺮﺧﻼف ﻣﻘﺎمﻫﺎي دوﻟﺘﻲ ﻛﻪ از ﺑﻮدﺟﺔ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﻘﻮق ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻣﻮﻇﻒ‬ ‫ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﻋﺎدي و ﺷﻬﺮوﻧﺪان اﻟﺰاﻣﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﻲ ﺑﻪ‬ ‫رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﺣﻖ وادار ﻛﺮدﻧﺸﺎن ﺑﻪ ﺣﺮف زدن را ﻧﺪارﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫اﻣﺮ ﻛﺎﻣﻼً اﺧﺘﻴﺎري اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺷﻤﺎرة ﺗﻤﺎﺳﻲ را ﻛﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻌﺘﺎن درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدهاﻳﺪ ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻴﺪ و‬ ‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮﻳﺪ ﻫﻤﺔ ﺷﻤﺎرهﻫﺎي ﺗﻤﺎس و ﻧﻴﺰ ﺣﻮزهﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲﺷﺎن را‬ ‫ﻣﻲداﻧﻴﺪ‪ .‬ﻫﺮ از ﭼﻨﺪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ آﻧﺎن ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و از آﺧﺮﻳﻦ ﺗﺤﻮﻻت‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﻮﻳﺪ و ﻧﻈﺮﺷﺎن در ﻣﻮرد ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺪادهاﻳﺪ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺟﻮﻳﺎ ﺷﻮﻳﺪ‪ .‬ﺣﻔﻆ راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫ﺑﺮاي ﺧﺒﺮﻧﮕﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ اﻫﻤﻴﺖ‬ ‫زﻳﺎدي دارد‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﺑﺎ آدمﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬از آﻧﺎن درﺑﺎرةﻣﻨﺎﺑﻊ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺟﻮﻳﺎ ﺷﻮﻳﺪ و ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﺑﺮاي ﮔﻔﺖوﮔﻮﻫﺎي ﺑﻌﺪي در‬ ‫ﺧﺼﻮص ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ‬ ‫ارﺟﺎع ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ رﺷﺪ ﺷﺒﻜﺔ ﺷﺨﺼﻲﺗﺎن ﻛﻤﻚ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از‬ ‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﺣﺮف زدن درﺑﺎرة ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺧﻮد ﺑﺎ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬ ‫اﺣﺴﺎس ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪي دارﻧﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ دوﺳﺖ ﻳﺎ آﺷﻨﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد اﻃﻤﻴﻨﺎﻧﺸﺎن‬ ‫اﺳﺖ ﻣﻌﺮف ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺣﺴﺎس آراﻣﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬اﻣﺎ‬ ‫اﮔﺮ ﻫﻢ ﻛﺴﻲ را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﮕﺮان ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﭼﻴﺰي را از دﺳﺖ‬ ‫ﻧﺪادهاﻳﺪ‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻄﻠﺒﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻧﺎﻣﺶ را ﺛﺒﺖ‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ راهﻫﺎي ﺗﻤﺎس ﺑﺎ او را ﺟﺴﺖوﺟﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ درﺑﺎرةآن‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع ﻧﻤﻲﻧﻮﻳﺴﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎ او ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و از ﻛﺎرش ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻧﺸﺎن‬

‫‪28‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫دﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪﻳﺪ و از او ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﻌﺪياش در آن‬ ‫ﺣﻮزه را ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و ﺷﻤﺎرة ﺗﻤﺎﺳﺘﺎن‬ ‫را دارﻧﺪ‪ .‬ﻛﺎرت وﻳﺰﻳﺖ ﺧﻮد را ﺑﻪ آﻧﺎن ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﺗﺸﻮﻳﻘﺸﺎن ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺟﺎﻟﺒﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻤﺎسﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻬﻤﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻌﺘﺎن را ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﻨﻴﺪ وﻗﺘﻲ داﺳﺘﺎﻧﺘﺎن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‬ ‫و ﻧﻈﺮﺷﺎن را ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﻣﻜﺎﻧﺶ ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪاي را از ﻣﻄﻠﺐ ﭼﺎپ‬ ‫ﺷﺪه ﺗﺎن را ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﺜﺒﺖ‪ ،‬ﻛﻪ‬ ‫ﺣﺘﻲ دﻳﺪﮔﺎه اﻧﺘﻘﺎدي ﺳﺎزﻧﺪهﺷﺎن ﻫﻢ ﺑﺮاﻳﺘﺎن اﻫﻤﻴﺖ دارد‪ .‬ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ‬ ‫ﭼﻴﺰي در ﮔﺰارش ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪه؟ آﻳﺎ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺑﻲﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﺮﺟﺎي‬ ‫ﻣﺎﻧﺪه؟ آﻳﺎ در ﺟﺎﻳﻲ از ﮔﺰارش اﺷﺘﺒﺎه ﻛﺮدهاﻳﺪ؟ اﻳﻦ ﮔﺸﺎدهروﻳﻲ و‬ ‫اﻧﺘﻘﺎدﭘﺬﻳﺮي‪ ،‬راﺑﻄﻪﺗﺎن را ﺑﺎ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﻮيﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد و آن ﻫﺎ اﺣﺘﺮام‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﺷﻤﺎ و ﻛﺎرﺗﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ آﻧﺎن ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺸﺎرﻛﺘﺸﺎن ﺑﺮاﻳﺘﺎن اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي دارد‪.‬‬ ‫از ﺑﻌﻀﻲ از اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬دﻋﻮت‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ ﺳﺮي ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻛﺎرﺗﺎن ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎراﻧﺘﺎن ﻣﻌﺮﻓﻲﺷﺎن ﻛﻨﻴﺪ و ﻓﻀﺎي‬ ‫ﻛﺎري ﺗﺎن را ﺑﻪ آﻧﺎن ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﺮﺧﺔ ﻛﺎر در‬ ‫رﺳﺎﻧﺔ ﺷﻤﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ دﻳﺪ ﺑﻬﺘﺮي از ﻧﺤﻮة ﻛﺎر ﺷﻤﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ درك ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ داﺳﺘﺎنﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺑﻪ دردﺗﺎن ﻣﻲﺧﻮرد‪.‬‬ ‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺰي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬اﻧﮕﻴﺰهاي ﻫﻢ ﺑﺮاي‬ ‫ﻛﺎر ﺧﻮد دارد‪ .‬وﻗﺘﻲ دﻟﻴﻞ و اﻧﮕﻴﺰة اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ اﻓﺮاد را ﺑﺸﻨﺎﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ‬ ‫ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﺣﺮفﻫﺎﻳﺸﺎن اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد اﺳﺖ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪29‬‬

‫آﻳﺎ دارﻧﺪ آرام آرام ﻋﻠﻴﻪ ﻛﺴﻲ ﻳﺎ ﻣﺆﺳﺴﻪاي ﺗﻼش ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﭘﺮوﻧﺪه‬ ‫ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ؟ آﻳﺎ دﻧﺒﺎل ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺷﺨﺼﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ ﻳﺎ ﻗﺼﺪﺷﺎن ﻓﻘﻂ ﻛﻤﻚ ﺑﻪ‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ داﻧﺴﺘﻪﻫﺎي ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن اﺳﺖ؟ وﻗﺘﻲ اﻳﻦﻫﺎ را از ﺧﻮدﺗﺎن‬ ‫ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ درك ﺑﻬﺘﺮي از اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ در اﺧﺘﻴﺎرﺗﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ رواﺑﻂ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻌﺘﺒﺮ‬ ‫دارﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﺪت راﺑﻄﺔ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻣﻨﺎﺑﻌﺘﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﻀﺎوت درﺑﺎرة‬ ‫درﺳﺘﻲ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎﻳﺸﺎن راﺣﺖﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ دو ﻃﺮف اﻣﺘﻴﺎز‬ ‫ﺑﺰرﮔﻲ اﺳﺖ‪ .‬آﻳﺎ در ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ دادهاﻧﺪ ﻛﻪ درﺳﺖ از آب در‬ ‫آﻣﺪه؟ اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬راﺣﺖﺗﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ در آﻳﻨﺪه ﺑﻪ اﻳﺸﺎن اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﺮﻳﺰي ﺣﺲ ﻛﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺒﻊ ﺧﺒﺮيﺗﺎن دارد ﺷﻤﺎ را از ﻣﺴﻴﺮ‬ ‫ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻨﺤﺮف ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﺎ آﮔﺎﻫﻲ و ﭼﻪ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه‪ ،‬ﺑﻪ ﻏﺮﻳﺰهﺗﺎن‬ ‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻫﻢ ﻳﺎدﺗﺎن ﻧﺮود ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت داده ﺷﺪه را ﺑﺎ‬ ‫ﻛﺴﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﺮور ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻲ دﻟﻴﻞ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﻧﺎدرﺳﺖ داده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺒﻊ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﺒﺎﻳﺪ‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ اﻓﺮاد اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﻔﻆ راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي دارد‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ اﻧﺠﺎم دادن ﻳﻚ‬ ‫ﻟﻄﻒ ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ اﻋﺘﻤﺎدﺷﺎن‪ ،‬اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ را زﻳﺮ ﭘﺎ ﻧﮕﺬارﻳﺪ‪ .‬داﺳﺘﺎﻧﺘﺎن‬ ‫را ﻃﻮري ﻧﻨﻮﻳﺴﻴﺪ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ آن ﻫﺎ را راﺿﻲ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺎ آﻧﺎن‬ ‫راﺑﻄﻪ و رﻓﺘﺎري دوﺳﺘﺎﻧﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻲآن ﻛﻪ ﺻﺪاﻗﺖ و ﺷﻬﺮت و دﻗﺖ‬ ‫ﻛﺎريﺗﺎن را ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮدي ﺑﻜﺸﺎﻧﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ وﻗﺖﻫﺎ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﺸﺎر داﺳﺘﺎن ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﺷﻤﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از اﻧﺘﺸﺎر آن را‬

‫‪30‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ و ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺻﻼً ﻓﻜﺮ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﻴﭻ وﻗﺖ ﻧﻤﻲﺗﻮان از ﻗﺒﻞ‬ ‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﭼﻪ از آب در ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻣﻄﻤﺌﻨﺎً از اﻳﻦ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻌﺘﺎن داﺳﺘﺎن را ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﺸﺎر ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ و از ﻧﺘﻴﺠﺔ ﻛﺎر دﻟﺨﻮر ﺷﻮﻧﺪ‬ ‫راﺿﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻴﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻌﺘﺎن‬ ‫ﻧﮕﺮاﻧﻲﻫﺎي ﺣﻘﻮﻗﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻘﻞ ﻗﻮلﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ در‬ ‫ﮔﺰارش از آن ﻫﺎ ﺷﺪه ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﺷﺎﻳﺪ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﺣﺴﺎس و ﺟﻨﺠﺎﻟﻲ‬ ‫را ﺑﻴﺮون ﺑﻜﺸﻨﺪ‪ .‬ﻗﻀﺎوت ﺷﺨﺼﻲ ﺷﻤﺎ اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي دارد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻴﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ آﻧﺎن ﻧﻴﺰ اﻣﺮي اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ‬ ‫ﻳﻚ ﮔﻔﺘﺔ ﻣﻨﺒﻊ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪن او ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﺷﻤﺎ ﺣﺎل و‬ ‫روز ﺧﻮﺑﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻴﺪ داﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ آن ﻛﻪ دروغ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ ﺧﺒﺮ ﺑﺴﻴﺎر وﺳﻮﺳﻪاﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﻪ ﺷﺪت ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺰوﻣﻲ ﻧﺪارد ﺑﻪ دروغ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻌﺘﺎن ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﻓﻘﻂ آن ﭼﻴﺰي ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ آن ﻫﺎ ﺑﺮاﻳﺘﺎن‬ ‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و ﻗﺮار اﺳﺖ ﻓﻘﻂ دﻳﺪﮔﺎه آﻧﺎن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻛﻠﻴﺖ‬ ‫ﻣﺎﺟﺮا را ﺑﺮاي اﻳﺸﺎن ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻗﻮل دروغ ﻫﻢ ﻧﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن ﻫﺎ‬ ‫ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﻴﺎن ﻳﻚ ﻣﺴﺌﻠﻪ از زواﻳﺎي ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ آن‬ ‫ﻛﻪ ﻓﻀﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻃﺮف ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ دﻟﺶ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺑﻲآن‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺳﺨﻦ ﻣﺨﺎﻟﻔﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن ﺑﻴﺎورد و ﺣﺮف ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﺑﺰﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻌﺘﺎن ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎري ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ دارد روي ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﻛﺎر‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﮔﺎﻫﻲ وﺳﻮﺳﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺧﻮد را آدم‬ ‫دﻳﮕﺮي ﺟﺎ ﺑﺰﻧﻨﺪ ﺗﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﺼﻴﺒﺸﺎن ﺷﻮد و ﺑﻪ ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻤﺘﺮ ﻛﺴﻲ ﭘﺎﻳﺶ ﺑﻪ آن ﺟﺎﻫﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺖ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻴﻨﺠﺎﻣﺪ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪31‬‬

‫ﻛﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران آدمﻫﺎﻳﻲ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد و ﻓﺎﻗﺪ ﺻﺪاﻗﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از‬ ‫روشﻫﺎي ﻏﻴﺮﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ ﺧﺒﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ‪،‬‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ از روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﮔﺰارﺷﮕﺮي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و‬ ‫ﺧﺒﺮﻫﺎي ﺟﺬاﺑﻲ ﻫﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآورﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺮﻓﻨﺪﻫﺎﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از آن‬ ‫ﻛﻪ ﺧﻴﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻳﺔ ﺷﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﻤﺎً ﺑﺎ ﺳﺮدﺑﻴﺮ ﺧﻮد در اﻳﻦ ﻣﻮارد‬ ‫ﻣﺸﻮرت ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺶ از آن ﻛﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺧﻄﺎﻳﻲ ﺑﺎزﮔﺸﺖﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﺎر ﺳﻮم‬ ‫دوري ﮔﺰﻳﺪن از ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫وﻗﺘﻲ ﮔﺮوﻫﻲ از ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺘﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﺜﻞ اﻓﺮاد ﻳﻚ ﻗﻮم ﻳﺎ ﭘﻴﺮوان‬ ‫ﻳﻚ ﻣﺬﻫﺐ ‪ -‬را ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎﻳﻲ ﺧﺎص ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪» ،‬ﻛﻠﻴﺸﻪﺳﺎزي«‬ ‫ﻛﺮدهاﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﭼﻬﺮه ﺷﻮد؛ ﻣﺜﻼً‬ ‫ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻬﻮديﻫﺎ ﺑﻴﻨﻲﻫﺎي ﺑﺰرﮔﻲ دارﻧﺪ‪ .‬ﻳﺎ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ‬ ‫رﻓﺘﺎر اﻓﺮاد ﺑﺎزﮔﺮدد؛ ﻣﺜﻼً ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ ﻛﻪ روسﻫﺎ ﺑﻪﺷﺪت اﻟﻜﻠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺎورﻫﺎ ﻛﺎﻣﻼً ﺑﻲﺿﺮر ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻛﺴﻲ را‬ ‫ﻧﻤﻲرﻧﺠﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ واﻗﻌﻴﺖ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻲﺗﻮان درك ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ‬ ‫از اﻳﻦ ﻛﻠﻴﺸﻪ ﺳﺎزيﻫﺎ در ﻣﻮرد اﻓﺮاد و ﻳﺎ ﮔﺮوهﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﺸﺨﺺ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺧﻮدي و‬ ‫ﻏﻴﺮﺧﻮديﺳﺎزي در ﺟﻮاﻣﻌﻲ ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ در آن ﻫﺎ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﻧﮋادي‬ ‫‪-32-‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪33‬‬

‫و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﮔﺎه اﻗﺘﺼﺎدي در اﻳﺠﺎد ﻃﺒﻘﺎت و ﮔﺮوهﻫﺎي ﺧﺎص ﻧﻘﺶ‬ ‫ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﻣﺠﺰا ﻋﻤﻼً اﻣﻜﺎن ﻳﺎدﮔﻴﺮي درﺑﺎرة‬ ‫دﻳﮕﺮان و ﺣﺘﻲ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ آن ﻫﺎ را از دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﮔﺰارﺷﮕﺮان وﻗﺘﻲ‬ ‫راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎ را در ذﻫﻦ ﺧﻮد ﺟﺎ داده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﮔﺰارﺷﮕﺮي‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺪون ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻛﺎر روي ﮔﺮوهﻫﺎﻳﻲ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ ﺧﻮد ﻋﻤﻼً‬ ‫ﺑﻲﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﭼﻪ اﻳﻦ اﺷﺨﺎص ﭘﻨﺎﻫﻨﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﭼﻪ ﻫﻤﺠﻨﺲﺧﻮاه‪،‬‬ ‫ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺑﻪ اﻳﺪز‪ ،‬ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان‪ ،‬ﻳﺎ ﺣﺘﻲ اﻓﺮادي از ﻧﮋاد و رﻧﮕﻲ دﻳﮕﺮ‪ .‬ﺑﺪون در‬ ‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ذﻫﻦ ﺧﻮد ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫اﻓﺮاد اﻳﻦ ﮔﺮوهﻫﺎ ﻗﻀﺎوﺗﻲ ﻧﻬﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ وﺿﻌﻴﺖ آﻧﺎن را‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻣﻄﻠﻮب و ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ داﺷﺘﻦ ﭘﻴﺸﺪاوري‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﻛﺎر ﺳﺎدهاي ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ از اﻳﻦ ﻗﻀﺎوتﻫﺎي‬ ‫ﺑﻲ دﻟﻴﻞ و ﻧﺎﺧﻮداَﮔﺎه در ﻣﺎ وﺟﻮد دارد و ﺧﻼﺻﻲ از ﺷﺮﺷﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﺳﺎدﮔﻲﻫﺎ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ در درون ﺧﻮدﺗﺎن ﭘﻲ‬ ‫ﻣﻲﺑﺮﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻌﻤﻴﻢ ﻳﻚ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﻳﺎ ﺻﻔﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ‬ ‫ﮔﺮوه‪ ،‬درﺑﺎرة آن ﻫﺎ ﭘﻴﺸﺪاوري ﻛﺮدهاﻳﺪ ﺑﻲآن ﻛﻪ ﻣﺪرﻛﻲ ﺑﺮاي اﺛﺒﺎت در‬ ‫اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ وﺟﻮد ﭘﻴﺸﺪاوري ﻛﺎري دردﻧﺎك اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ آﻣﻮﺧﺖ ﻛﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﻣﺴﻴﺮ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻋﺘﺪال و ﻧﻮﺷﺘﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار درﺑﺎرة ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از اﻳﻦ ﮔﺬرﮔﺎه ﻣﻲﮔﺬرد‪.‬‬ ‫اﻳﺮان‪ ،‬ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎ‬ ‫در ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﭼﻨﺪﻗﻮﻣﻲ ﻣﺜﻞ اﻳﺮان‪ ،‬ﮔﺮوهﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻗﻮام‬ ‫ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ زﻳﺎدي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎﻳﻲ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﺔ‬

‫‪34‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫ﺗﺒﻌﻴﺾ ﻧﮋادي و ﻗﻮﻣﻲ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﮔﺎه اﻫﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آﻳﺪ‪ .‬در‬ ‫اﻳﺮان‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪاي از درﮔﻴﺮيﻫﺎي ﺧﻮﻧﻴﻦ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﻮءﺗﻔﺎﻫﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ‬ ‫واژﮔﺎن ﺧﺎص وﺟﻮد دارد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﻲدﻗﺘﻲ‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران و ﺳﺮدﺑﻴﺮان ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ ،1385‬ﺳﻮءﺗﻔﺎﻫﻢ ﻧﺎﺷﻲ از‬ ‫ﻳﻚ واژة ﺳﺎده در ﻛﺎرﻳﻜﺎﺗﻮري ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه در روزﻧﺎﻣﺔ دوﻟﺘﻲ اﻳﺮان‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮوز اﻋﺘﺮاﺿﺎﺗﻲ ﮔﺴﺘﺮده در ﺷﻤﺎل ﻏﺮب ﻛﺸﻮر ﺷﺪ‪ .‬ﮔﺮوهﻫﺎي‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ اَذري و ﺗﺮك اﻳﺮاﻧﻲ اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ ﻛﺎرﻳﻜﺎﺗﻮر را اﻫﺎﻧﺘﻲ ﺑﻪ ﺧﻮد‬ ‫ﻗﻠﻤﺪاد ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي ﻳﻚ واژة »ﻧﻤﻨﻪ« ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﻛﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻔﻬﻮم »ﻣﻦ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮم« اﺳﺖ در ﻛﺎرﻳﻜﺎﺗﻮري در ﺻﻔﺤﺔ ﻛﻮدﻛﺎن‬ ‫روزﻧﺎﻣﺔاﻳﺮان‪ ،‬ﺷﻮرشﻫﺎي ﮔﺴﺘﺮدهاي رخ داد ﻛﻪ ﺗﻌﺪادي ﻛﺸﺘﻪ و ﮔﺮوﻫﻲ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻗﻠﻴﺖﻫﺎي دﻳﻨﻲ ﻧﻴﺰ در اﻳﺮان ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ اﻳﻦ‬ ‫ﻛﻠﻴﺸﻪﺳﺎزيﻫﺎ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦ اﻗﻠﻴﺖﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎي‬ ‫ﺗﺒﻌﻴﺾاَﻣﻴﺰ در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﻌﺘﺮﺿﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻣﻜﺎن ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﻲ ﻫﻢ ﻧﺪارﻧﺪ ) ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺑﻬﺎﻳﻲﻫﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻋﺘﺮاﺿﺎﺗﺸﺎن را ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ در روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﻨﻨﺪ(‪ .‬در اﻳﺮان ﺻﺪاي ﺳﻨﻲﻫﺎ و ﺑﻬﺎﻳﻲﻫﺎ و‬ ‫ﻳﻬﻮديﻫﺎ در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﺷﻨﻴﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬دوري ﺟﺴﺘﻦ از ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي‬ ‫واژﮔﺎن ﺗﺒﻌﻴﺾاَﻣﻴﺰ وﻗﺘﻲ درﺑﺎرة اﻗﻠﻴﺖﻫﺎ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻴﺪ‪ ،‬ﻫﻢ ﺣﺮﻓﻪاي اﺳﺖ و‬ ‫ﻫﻢ اﺧﻼﻗﻲ‪.‬‬ ‫ﻧﻴﻔﺘﺎدن در ﭼﺎﻟﺔ ﻛﻠﻴﺸﻪﺳﺎزي و ﺑﺮﭼﺴﺐزﻧﻲ‬ ‫درﺑﺎرة ﮔﺮوﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻴﺪﺷﺎن و در ﻣﻴﺎﻧﺸﺎن زﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻧﻜﺮدهاﻳﺪ ﻧﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ .‬درﺑﺎرةﻧﺤﻮة زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮدﻧﺸﺎن ﺑﺎ آﻧﺎن ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻴﺪ و‬ ‫ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ درﺑﺎرة ﺧﻮد ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﺎﻧﺪن در ﺑﺎورﻫﺎ و‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪35‬‬

‫ﭘﻴﺸﺪاوريﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ذﻫﻨﻲ ﺑﺎز ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺣﺮفﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﺮوﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدﻣﺎﻧﻲ از ﻗﻮﻣﻴﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮ درﺑﺎرة ﺷﻤﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎ ﭘﻨﺎه ﺑﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﮕﺎه دﻳﻨﻲ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﻗﻮﻣﻲ‪ ،‬و ﻃﺒﻘﺔ‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺷﻤﺎ را ﻣﻮرد ﻗﻀﺎوت ﻗﺮار دادهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﭘﻴﺸﺪاوريﻫﺎ‬ ‫ﭼﻪ اﺣﺴﺎﺳﻲ دارﻳﺪ‪ .‬ﻋﺼﺒﺎﻧﻲﺗﺎن ﻛﺮده اﺳﺖ؟ اذﻳﺖ ﺷﺪهاﻳﺪ؟ ﻏﻤﮕﻴﻦ‬ ‫ﻫﺴﺘﻴﺪ؟ ﺣﺎﻻ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ اﻓﺮادي از ﻗﻮﻣﻴﺖﻫﺎ و ﻫﻮﻳﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﺧﺼﻮص ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺿﻌﻴﻒﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬از ﺧﻮاﻧﺪن ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﭘﺮ از ﻧﮕﺎه‬ ‫ﺗﺒﻌﻴﺾاَﻣﻴﺰ و ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎي ﻧﮋادي و ﻗﻮﻣﻲ اﺳﺖ ﭼﻪ اﺣﺴﺎﺳﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺮﭼﺴﺐﻫﺎ و ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎ ﺑﻪ آن ﻫﺎ‬ ‫ﻣﻲﭼﺴﺒﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ در ﻣﻮاردي ﻧﺎدر‪ ،‬ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎ ﻟﺰوﻣﺎً دروﻏﻴﻦ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻬﻮديﻫﺎي ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮدان ﻫﻤﺠﻨﺲﮔﺮاﻳﻲ ﻛﻪ ﻟﺒﺎس زﻧﺎﻧﻪ ﻣﻲﭘﻮﺷﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻛﻮﻟﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ دزدي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬و اﻋﺮاب ﺗﺮورﻳﺴﺖ از اﻳﻦ دﺳﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬اﻏﻠﺐ‬ ‫ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎي راﻳﺞ ذرهاي از واﻗﻌﻴﺖﻫﺎ را در ﺧﻮد دارﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﻳﻚ‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ و زدن ﻣﺜﺎﻟﻲ درﺑﺎرة اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻤﻜﻲ ﺑﻪ واﻗﻌﻲﺳﺎزي اﻳﻦ‬ ‫ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎ ﺑﻜﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮاي روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر و ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻧﺶ ﺟﺎﻟﺐﺗﺮ اَن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺷﻮاﻫﺪي ﻋﻠﻴﻪ ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎ ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ و ﻣﺜﺎل ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻟﺤﻦ ﻣﺮدم وﻗﺘﻲ درﺑﺎرة‬ ‫اﻓﺮادي ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺣﺮف ﻣﻲزﻧﻨﺪ دﻗﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻛﻠﻤﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً‬ ‫اﻓﺮاد ﻳﻚ ﻗﻮم درﺑﺎرة دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺪان ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﺔﻃﺮف‬ ‫دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻛﻠﻤﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ اﻫﺎﻧﺖ ﻣﺤﺴﻮب‬ ‫ﻧﺸﻮد ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭼﻮن ﺧﻴﻠﻲﻫﺎ ﻛﻠﻤﺎت ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ درﺑﺎرة ﻗﻮﻣﻴﺖ و ﻳﺎ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﺧﻮد را اﻫﺎﻧﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺻﻮﻻً ﮔﺮوهﻫﺎ و اﻗﻮام ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ‬ ‫ﻧﺎمﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬از ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن‬ ‫واژﮔﺎن ﻧﺎراﺣﺖ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮاي اﻗﻮام ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﻮدداري ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻗﻠﻴﺖﻫﺎ‬

‫‪36‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫دوﺳﺖ ﻧﺪارﻧﺪ ﻏﻴﺮﺧﻮدي ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻛﻠﻤﺎت و اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﺑﻲﺿﺮر ﺑﻪ ﻧﻈﺮ اَﻳﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻌﻀﻲ از آن ﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬ ‫اﻗﻠﻴﺖﻫﺎي ﻗﻮﻣﻲ را ﻧﺎراﺣﺖ ﻛﻨﺪ و اﻳﻦ اﺣﺴﺎس را ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﺑﺪﻫﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻏﻴﺮﺧﻮدي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ در ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬درﺑﺎرة ﺗﻨﺶﻫﺎي اﻳﺠﺎد‬ ‫ﺷﺪه ﻣﻴﺎن اﻗﻮام ﻳﺎ ﺻﺎﺣﺒﺎن ادﻳﺎن و ﻳﺎ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﺣﺘﻲ اﮔﺮﺧﻮدﺗﺎن ﺟﺰو ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﮔﺮوهﻫﺎ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬از ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي اﻳﻦ‬ ‫ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎ ﺑﻪﺷﺪت ﺧﻮدداري ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬در ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ درﮔﻴﺮيﻫﺎ‪ ،‬ﻗﻀﺎوت‬ ‫ﺑﺮ ﺳﺮ درﺳﺘﻲ ﻳﻚ ﻃﺮف ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻋﻤﻼً اﻣﻜﺎنﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮ از درك ﻣﺎﺳﺖ‪ .‬وﻇﻴﻔﺔ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر‪ ،‬ﮔﺬر از ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻃﻴﻒﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ‬ ‫ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺎ ﻃﺮﻓﻴﻦ دﻋﻮاﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ اَن ﺟﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﮔﺮ درﺑﺎرة ﺑﻲﺧﺎﻧﻤﺎنﻫﺎ و‬ ‫ﻛﺎرﺗﻦﺧﻮابﻫﺎ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻴﺪ‪ ،‬زﻣﺎﻧﻲ را ﺑﺎ اﻳﺸﺎن در ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ ﺳﭙﺮي ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬ ‫درﺑﺎرة ﺳﺨﺘﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻌﻠﻮﻻن ﺑﺮاي ورود ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ و ﻣﺮاﻛﺰ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬ ‫ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻴﺪ‪ ،‬ﻳﻚ روز ﺑﺎ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﭼﺮﺧﺪار ﺑﻪ اﻳﻦ ﻃﺮف و آن ﻃﺮف ﺷﻬﺮ‬ ‫ﺑﺮوﻳﺪ ﻳﺎ روزي را ﺑﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﭼﺮﺧﺪار ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ ﺳﭙﺮي ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ درﺑﺎرة ﺟﺎﻣﻌﺔ ﻳﻬﻮديﻫﺎ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﮔﺮوﻫﻲ از اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻛﻨﻴﺴﻪ‬ ‫ﺑﺮوﻳﺪ و ﺷﺎم ﺷﻨﺒﻪ ﺷﺐ را ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮادهاي ﻳﻬﻮدي ﺑﺨﻮرﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ آراﻣﺶ و‬ ‫اﺣﺘﺮام‪ ،‬از اﻓﺮادي ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺖﻫﺎي ﺧﺎص درﺑﺎرة ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﺮﻳﻒ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ از ﻧﺤﻮة ﺑﻴﺎن دﻳﮕﺮان در‬ ‫ﻣﻮرد ﺧﻮدﺷﺎن ﭼﻪ اﺣﺴﺎﺳﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪﻧﺪ درﺑﺎرة اﻫﻤﻴﺖ ﻧﻘﺶ ﺑﻌﻀﻲ از واژﮔﺎن و‬ ‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺨﺮب آن ﻫﺎ ﺑﺤﺚ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺷﺎﻳﺪ از ﺷﻤﺎ ﻣﻤﻨﻮن ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪37‬‬

‫ﻓﺮﺻﺘﻲ در اﺧﺘﻴﺎرﺷﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻳﺪ ﺗﺎ از ﺧﻮدﺷﺎن و اﻋﺘﻘﺎداﺗﺸﺎن و‬ ‫ﻧﺎراﺣﺘﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎ دارﻧﺪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮد ﻫﻤﻴﻦ ﻓﻜﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ‬ ‫ﻛﻠﻴﺸﺔ ﺧﺎص ﺑﭙﺮدازﻳﺪ و ﻋﺪم ﺗﻄﺎﺑﻘﺶ ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺖ را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫ﻣﻘﺎﻟﻪ اي ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺬاب و ﺗﻜﺎن دﻫﻨﺪه از ﻛﺎر در ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از راهﻫﺎي‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎي دروﻧﻲ ﺧﻮدﺗﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻗﻮام و اﻓﺮادي ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺖﻫﺎي‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوت‪ ،‬ﻳﺎدﮔﻴﺮي روﺑﻪ رو ﺷﺪن ﺑﺎ اﻳﻦ ﮔﺮوهﻫﺎ ﺑﺎ روﻳﻲ ﮔﺸﺎده و اﻓﺘﺎدﮔﻲ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻛﻠﻴﺸﺔراﻳﺞ در ﻣﻮرد اﻓﺮاد ﭼﺴﺒﻴﺪه ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬آﻧﺎن‬ ‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺣﺲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﻴﺸﺪاوراﻧﻪ ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮده اﻳﺪ‪ .‬ﻛﺎر‬ ‫ﺷﻤﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ دﻧﻴﺎ را از درﻳﭽﺔ ﭼﺸﻢ اَن ﻫﺎ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ‬ ‫اﻓﺮاد ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﭼﮕﻮﻧﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ و رﻓﺘﺎر و ﻛﺮدار‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲﺷﺎن را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از راهﻫﺎي دوري ﮔﺰﻳﺪن از ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫ﻛﻠﻴﺸﻪﻫﺎﻳﻲ در ﻣﻮرد اﻗﻮام ﻳﺎ اﻓﺮادي ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺖﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت‪ ،‬ﻣﺸﻮرت‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﻫﻤﻜﺎراﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻋﻀﻮ اﻳﻦ ﮔﺮوهﻫﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً‬ ‫اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻴﻌﻪ اي ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ دارد درﺑﺎرة اﻗﻠﻴﺖ ﺳﻨﻲ ﻫﺎ‬ ‫ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪ ،‬داﺳﺘﺎﻧﺘﺎن را ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎر ﺳﻨﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﻜﺎر ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ واژﮔﺎن ﻳﺎ ﻣﻔﺎﻫﻴﻤﻲ در ﻣﻄﻠﺐ ﺷﻤﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي‬ ‫ﻫﻢﻛﻴﺸﺎن او اﻫﺎﻧﺖاَﻣﻴﺰ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از دﻻﻳﻞ اﻫﻤﻴﺖ‬ ‫ﺣﻀﻮر اﻓﺮادي از ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﻮﻣﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ در ﻳﻚ اﺗﺎق ﺧﺒﺮ‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﺔ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ‬ ‫ﺟﻨﮓ ﻛﻮﻟﻲﻫﺎ در ﺳﻮﻣﻮﺟﻴﺴﻨﺘﭙﺎل‬

‫‪1‬‬

‫‪ 1‬ﺑﺎ اﺟﺎزه از‪:‬‬ ‫‪Reporting Diversity Manual by David Tuller (Media Diversity Institute‬‬ ‫‪2002). Új Néplap, Budapest, Jan. 25, 2002.‬‬

‫‪38‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫در روﺳﺘﺎي ﺳﻮﻣﻮﺟﻴﺴﻨﺘﭙﺎل در ﻣﺠﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬درﮔﻴﺮي ﻗﻮﻣﻲ ﻣﻴﺎن ﮔﺮوﻫﻲ‬ ‫از ﻛﻮﻟﻴﻬﺎ ﺑﺎ اﻫﺎﻟﻲ ﺑﻮﻣﻲ دردﺳﺮ ﻓﺮاواﻧﻲ درﺳﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻨﺶ ﻋﻤﻼً‬ ‫داﺋﻤﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻛﺜﺮ اﻫﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺑﻪﺧﺼﻮص ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان‪ ،‬ﺣﺘﻲ ورود ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‬ ‫ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺸﺎن را ﮔﺰارش ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻮن از ﻋﻮاﻗﺐ اﻳﻦ ﻛﺎر‬ ‫ﻣﻲﺗﺮﺳﻨﺪ‪ .‬دوﻟﺖ ﻣﺤﻠﻲ ﺗﻼش زﻳﺎدي ﺑﺮاي ﻣﻬﺎر ﺑﺤﺮان ﻛﺮده‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪاي ﻧﺮﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬دﻛﺘﺮ ﺳﺎﻧﺪور ﺑﺮﻧﻲ‪ ،‬ﺷﻬﺮدار ﺳﻮﻣﻮﺟﻴﺴﻨﺘﭙﺎل‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫»ﺗﺎ اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ‪ ،‬ﻛﻮﻟﻴﻬﺎي ﺳﺎﻛﻦ روﺳﺘﺎ ﺗﻌﺪادي از ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎﻟﻲ را ﺗﺨﺮﻳﺐ‬ ‫ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻧﻘﻄﻪاي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ از آﺳﻴﺐ اﻳﻦ ﮔﺮوه در اﻣﺎن ﻣﺎﻧﺪه‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﺎﻏﭽﻪﻫﺎي ﻣﺮدم و ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎ ﻫﻢ دﺳﺘﺒﺮد ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎمﻫﺎي‬ ‫ﻣﺤﻠﻲ ﻫﺮ ﻛﺎري ﻛﻪ از دﺳﺘﺸﺎن ﺑﺮ ﻣﻲآﻣﺪه ﻛﺮدهاﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻠﻜﻪ ﻓﻀﺎ آرام ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﻧﻬﺎد ﻣﻠﻲ اﻗﻠﻴﺖﻫﺎي ﻗﻮﻣﻲ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺑﺨﺶ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﻮﻣﻲ آﻛﺎدﻣﻲ ﻋﻠﻮم ﻣﺠﺎرﺳﺘﺎن رﻓﺘﻪاﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻪ دﻗﺖ ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬آن ﻫﺎ اﻣﻴﺪوارﻧﺪ اﻳﻦ ﻣﺆﺳﺴﻪﻫﺎ راهﺣﻠﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﻨﻨﺪ‪«.‬‬ ‫دﻛﺘﺮ ﺳﺎﻧﺪور ﺑﺮﻧﻲ اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪» :‬ﻫﻤﺔ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﻲﻧﺘﻴﺠﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﺎ ﻣﻲآﻳﻨﺪ و ﻓﻘﻂ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻞ آن ﭼﻨﺎن‬ ‫ﺣﺎد اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﺮاﻳﺶ ﺳﺮاغ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻛﺪام از ﮔﺮوهﻫﺎ و ﻛﺴﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﻪ از آن ﻫﺎ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ و ﻣﺸﻮرت ﺧﻮاﺳﺘﻪاﻳﻢ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻤﻜﻲ ﺑﻪ رﻓﻊ‬ ‫ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻜﻨﻨﺪ‪ .‬اﻵن ﺑﻴﺶ از ‪ 30‬درﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ را ﻛﻮﻟﻲﻫﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ‬ ‫دﻫﻨﺪ‪ ،‬و وﺿﻌﻴﺖ اﻣﻨﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ آن ﻗﺪر اﺳﻔﻨﺎك اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﺑﺎ وﺟﻮد‬ ‫ﺣﻤﺎﻳﺖ دوﻟﺖ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﺮاي اﺷﺘﻐﺎلزاﻳﻲ و ﺗﺰرﻳﻖ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ‪ 30‬ﻣﻴﻠﻴﻮن‬ ‫ﻓﻮرﻳﻨﺖ ﺑﻪ روﺳﺘﺎ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻌﺔ روﺳﺘﺎ ﻋﻤﻼً اﻣﻜﺎن ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪«.‬‬ ‫ﻣﺮدم ﺳﻮﻣﻮﺟﻴﺴﻨﺘﭙﺎل ﮔﺮوﻫﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎن ﻣﺮدﻣﻲ راه اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‬ ‫ﺗﺎ اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪ ،‬اﻳﻦ اﻗﺪام ﻫﻢ ﺑﻲﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺎﻧﺪه‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪39‬‬

‫اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﻛﺴﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺴﺖ از ﺗﺮس ﻛﻮﻟﻲﻫﺎ در ﻧﮕﺎﻫﺒﺎﻧﻲ‬ ‫ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬دﻛﺘﺮ ﺳﺎﻧﺪور ﺑﺮﻧﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ دوﻟﺖ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻦ راهﺣﻠﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ اﮔﺮ در ﻛﻮﺗﺎهﻣﺪت ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪاي‬ ‫ﻧﺮﺳﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺠﺒﻮر ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد اوﺿﺎع را ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪ و‬ ‫ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ آﺳﻴﺐ را ﺑﻪ روﺳﺘﺎ وارد ﻛﺮدهاﻧﺪ اﺧﺮاج ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺤﺚ‬ ‫در اﻳﻦ ﮔﺰارش ﻋﻨﻮان »ﺟﻨﮓ ﻛﻮﻟﻲﻫﺎ« ﻣﻨﺤﺮف ﻛﻨﻨﺪه و ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻛﻨﻨﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﻗﻮم ﻛﻮﻟﻲﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻨﺸﻲ اﺳﺖ ﻣﻴﺎن ﺑﺮﺧﻲ از‬ ‫اﻫﺎﻟﻲ ﻗﻮم و دﻳﮕﺮ ﺳﺎﻛﻨﺎن روﺳﺘﺎ‪ .‬ﻋﻨﻮان ﻣﻄﻠﺐ ﻃﻮري اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﻛﻪ‬ ‫ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺗﻘﺼﻴﺮ اﻳﻦ ﻗﻮم ﻣﻲداﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻓﺮدي از اﻳﻦ ﻗﻮم‬ ‫را ﻣﺴﺒﺐ ﻣﺎﺟﺮا ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎي‬ ‫ﺷﺮﻗﻲ و ﻣﺮﻛﺰي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺠﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻛﻠﻴﺸﺔراﻳﺞ درﺑﺎرة ﻛﻮﻟﻴﺎن آن ﻫﺎ را‬ ‫ﻫﻤﻮاره اﻗﻠﻴﺘﻲ ﭘﻠﻴﺪ‪ ،‬ﺗﻨﺒﻞ‪ ،‬و دزد ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي اﻳﻦ‬ ‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻤﻚ ﺷﺎﻳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪن ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻜﻨﺪ‪:‬‬ ‫ﺷﻮاﻫﺪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ از ﻛﺠﺎ آﻣﺪه؟‬ ‫ﮔﺰارﺷﮕﺮ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻮﻟﻲﻫﺎ را ﻋﺎﻣﻞ ﻫﻤﺔﻣﺸﻜﻼت‬ ‫ﺑﺪاﻧﺪ؟‬ ‫ﭼﺮا ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﺧﻮدش ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﺎ آﻛﺎدﻣﻲ ﻋﻠﻮم ﻣﺠﺎرﺳﺘﺎن ﺗﻤﺎس ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺗﺎ ﭘﻴﮕﻴﺮ ﺑﺮداﺷﺖ آن ﻫﺎ از ﻣﺴﺌﻠﺔ اﺧﺘﻼف ﻗﻮﻣﻲ ﺑﺸﻮد؟‬ ‫ﭼﺮا ﺑﺎ ﺧﻮد ﻛﻮﻟﻲﻫﺎي روﺳﺘﺎ ﺗﻤﺎس ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﺮداﺷﺖ آن ﻫﺎ را از ﻛﻞ‬ ‫ﻣﺎﺟﺮا ﺑﺸﻨﻮد؟‬

‫‪40‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫ﭼﻪ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اﺷﺘﻐﺎل ﻛﻮﻟﻴﻬﺎ وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺳﻴﺮ ﻧﮕﻬﺸﺎن‬ ‫دارد؟ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﭼﻪ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﺮوه اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ؟‬ ‫اﻳﻦ اﻓﺮاد ﭼﻪ ﻛﻤﻚﻫﺎﻳﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؟‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ اﻓﺘﺎد ﻛﻪ ﻃﺮح ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ اﻫﺎﻟﻲ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪ؟ آﻳﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻫﻢ ﺣﻤﻠﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ؟‬ ‫آﻳﺎ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﭼﻨﺪ ﺧﺎﻧﻮاده را در ﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد؟ اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﻓﻘﻂ ﻛﻮﻟﻲﻫﺎ را ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ؟‬

‫ﮔﻔﺘﺎر ﭼﻬﺎرم‬ ‫آداب ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ و ﺗﻬﻴﺔ ﮔﺰارش‬

‫ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺎ ﻣﺮدم از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺳﺖ و ﻗﻠﺐ اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﮔﻔﺖوﮔﻮﻳﻲ ﺳﺎده در ﺣﻮزة‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دﭼﺎر ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﺷﻮﻳﺪ‪ .‬ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﻣﻮﺿﻮع‬ ‫ﮔﺰارش‪ ،‬ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﺷﻮﻧﺪﮔﺎن و ﺟﺬاﺑﻴﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه‬ ‫از ﺳﻮي آن ﻫﺎ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪ .‬ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن و ﺑﻴﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺻﺪاي‬ ‫ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﺑﺸﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ اَن ﻫﺎ ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﺸﺘﺮﻛﺎﺗﻲ‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪون ﺑﻴﺎن ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺷﺨﺼﻲ اﻓﺮاد‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﺎﻣﻼً‬ ‫ﺑﻲﺧﺎﺻﻴﺖ و ﺑﻪ درد ﻧﺨﻮر از ﻛﺎر در ﺧﻮاﻫﻨﺪ اَﻣﺪ‪ .‬وﻇﻴﻔﺔ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﺔ ﮔﺰارش ﺧﻮد در ﭘﻲ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﺷﻮﻧﺪﮔﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ و اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﻻزم ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ ﻧﻈﺮ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت را‬ ‫‪-41-‬‬

‫‪42‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫از زﻳﺮ ﺳﻨﮓ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﺷﻮﻧﺪﮔﺎن ﺣﺘﻤﺎً ﻧﺒﺎﻳﺪ اﻓﺮاد داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ و‬ ‫ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ در ﺣﻮزهﻫﺎي ﺧﺎﺻﻲ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺣﺘﻢ در ﺣﻮزة زﻧﺪﮔﻲ ﺷﺨﺼﻲﺷﺎن ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران ﺗﺎزهﻛﺎر ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭼﻨﺪان دل ﺧﻮﺷﻲ از‬ ‫ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮ ﺧﻼف اﻧﺘﻈﺎرﺷﺎن‪ ،‬در‬ ‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ از ﻣﺮدم دوﺳﺖ دارﻧﺪ ﻧﻈﺮﺷﺎن را درﺑﺎرة‬ ‫ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ و ﺣﺘﻲ داﺳﺘﺎنﻫﺎ و ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲﺷﺎن‬ ‫را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻤﺎﻳﻠﻲ ﺑﻪ ﺣﺮف زدن ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻓﺮاد دﻳﮕﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ دوﺳﺖ دارﻧﺪ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎﻳﺸﺎن را در‬ ‫اﺧﺘﻴﺎرﺗﺎن ﺑﮕﺬارﻧﺪ و درﺑﺎرة اﻓﻜﺎر و ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲﺷﺎن ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺣﺮف‬ ‫ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﭼﻨﺪ راﻫﻜﺎر ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﻫﺎﻳﺘﺎن ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم را ﭘﻴﺶ از اﻧﺠﺎم دادن ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬دﺳﺖ ﺧﺎﻟﻲ‬ ‫ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺮوﻳﺪ‪ .‬ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ از ﭘﺮﺳﺶﻫﺎ را ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬اﻣﺎ زﻳﺎد ﺳﺮ ﺳﺆالﻫﺎﻳﺘﺎن‬ ‫ﭘﺎﻓﺸﺎري ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺴﻴﺮ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﺷﻮﻧﺪه ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ وﺳﻂ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﻪ‬ ‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻲداﻧﻴﺪ از ﻛﺠﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ اﻟﻬﺎم ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬رﻫﺎﻳﺸﺎن ﻧﻜﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮاﻣﻜﺎﻧﺶ ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺮدم در ﻣﺤﻞ ﻛﺎرﺷﺎن‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺎن‪ ،‬و ﻳﺎ در‬ ‫ﻣﻜﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آن ﻫﺎ اﺣﺴﺎس راﺣﺘﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ دﻳﺪار ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬آﻧﺎن وﻗﺘﻲ‬ ‫آراﻣﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ داﻧﺴﺘﻪﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي را در‬ ‫اﺧﺘﻴﺎرﺗﺎن ﺑﮕﺬارﻧﺪ و ﺑﻪ ﻗﻮل ﻣﻌﺮوف دﺳﺖ و دل ﺑﺎزي ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ‬ ‫ﻣﺮدم در ﻣﺤﻞﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﻳﺎ ﻛﺎرﺷﺎن‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﻬﺘﺮي از ﺷﺨﺼﻴﺖ و‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪43‬‬

‫روﺣﻴﻪﺷﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲدﻫﺪ و ﻣﻲﻓﻬﻤﻴﺪ واﻗﻌﺎً ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﺮاﻳﺸﺎن ارزش ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ اﺻﻼً‬ ‫وﻗﺖ آزاد ﻧﺪارﻧﺪ و ﮔﺮﻓﺘﺎريﻫﺎﻳﺸﺎن زﻳﺎد اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﻴﺸﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﺘﺮ‬ ‫از آﻧﭽﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﻃﻠﺐ ﻛﻨﻴﺪ‪ -‬ﺣﺘﻲ ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﺔ ﻧﺎﻗﺎﺑﻞ‪ .‬اﮔﺮ وﻗﺖ زﻳﺎدي‬ ‫ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻘﺎﺿﺎﻳﺘﺎن را رد ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻛﺜﺮاً ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ اﺻﻼً‬ ‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﺬر زﻣﺎن ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ و اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺷﻤﺎ ﺑﻪ وﻗﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﺑﺮاي‬ ‫ﮔﻔﺖوﮔﻮ دﺳﺖ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﺎﻫﻲ وﻗﺖﻫﺎ ﮔﭗ زدﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎهﻣﺪت ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﻪ ﻛﺎرﺗﺎن‬ ‫ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ دﻓﺘﺮ ﻛﺎر ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﺷﻮﻧﺪه رﻓﺘﻪاﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻜﺴﻲ ﻛﻪ روي ﻣﻴﺰ‬ ‫اوﺳﺖ و اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ اﺳﺖ اﺷﺎره ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻳﺎ درﺑﺎرةﺗﺎﺑﻠﻮﻳﻲ ﻛﻪ روي‬ ‫دﻳﻮارش اﺳﺖ ﺑﺤﺚ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮ ﺻﺤﺒﺖ را ﺑﺎز ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ راه ﺧﻮﺑﻲ‬ ‫ﺑﺮاي از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن دﻳﻮارﻫﺎي دﻓﺎﻋﻲ ﻧﺎﻣﺮﺋﻲ اﻓﺮاد اﺳﺖ‪ .‬ﮔﭗ زدن درﺑﺎرة‬ ‫ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻧﺪارد ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻲﺧﺎﺻﻴﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﺛﺮات ﺧﻮب ﺧﻮد را ﻫﻨﮕﺎم ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻧﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬ ‫از ﻣﻄﺮح ﻛﺮدن ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺨﺸﺎن ﺑﻪ ﺑﻠﻪ و ﺧﻴﺮ ﺧﺘﻢ ﻣﻲﺷﻮد‬ ‫ﺟﺪاً ﺧﻮدداري ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎرﻳﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﭘﺎﺳﺨﺸﺎن اﻟﺰاﻣﺎً ﻛﻮﺗﺎه اﺳﺖ ﭼﻘﺪر ﺑﻪ ﻛﺎرﺗﺎن ﺿﺮﺑﻪ ﺧﻮاﻫﺪ زد‪ .‬اﮔﺮ‬ ‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﺘﺎن را ﻃﻮري ﻣﻄﺮح ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ »ﻛ‪‬ﻲ«‪» ،‬ﻛﺠﺎ«‪» ،‬ﭼﺮا«‪» ،‬ﭼﻪ‬ ‫ﻛﺴﻲ«‪ ،‬و »ﭼﮕﻮﻧﻪ« اَﻏﺎز ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞﺗﺮ ﺑﺮاﻳﺘﺎن‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎﻳﺸﺎن اﻟﺰاﻣﺎً »ﺑﻠﻪ« ﻳﺎ »ﺧﻴﺮ« اﺳﺖ‬ ‫وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﺗﺎن ﻣﻲﺧﻮرﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﻔﺖوﮔﻮﺷﻮﻧﺪه ﺗﻤﺎﻳﻠﻲ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ درﺑﺎرة‬

‫‪44‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻧﺪارد و ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲﺗﺎن‬ ‫ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺰ ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺪودي ﭼﻬﺮه ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻣﻨﺎﺻﺐ‪ ،‬ﻫﻴﭻ‬ ‫ﻛﺲ ﻣﻮﻇﻒ ﻧﻴﺴﺖ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮي ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺟﻮاب ﻣﻲدﻫﺪ و از ﺧﻮدش ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬دارد ﻟﻄﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﻗﺪر اﻳﻦ ﻟﻄﻒ را داﻧﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺎ اﺣﺘﺮاﻣﻲ ﻛﻪ ﻻﻳﻘﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻳﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر‬ ‫ﺑﺮﻧﺨﻮرده ﺑﺎﺷﻨﺪ و اﻧﺪﻛﻲ ﻫﻢ ﻋﺼﺒﻲ و ﻫﻮل ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺰرﮔﻮار و ﺧﻮشرﻓﺘﺎر‬ ‫ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬رﻓﺘﺎر ﮔﺮم و ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺑﻪ ﭼﺸﻤﺎن ﮔﻔﺖوﮔﻮﺷﻮﻧﺪه ﺑﻪ ﻃﻮر ﺣﺘﻢ ﺑﻪ‬ ‫او اﺣﺴﺎس اَراﻣﺶ و اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎم ﮔﻔﺖوﮔﻮ ذﻫﻨﺘﺎن را ﻧﺒﻨﺪﻳﺪ و ﻣﺮدم را ﻫﻤﺎن ﻃﻮري ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﻗﺒﻮل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ درﺑﺎرة ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺮدﻣﻲ ﺑﺮ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺧﻮرد ﻛﻪ ﻧﻮع زﻧﺪﮔﻲﺷﺎن ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دﻳﻦ‪ ،‬ﻗﻮﻣﻴﺖ‪ ،‬و ﺣﺘﻲ ﮔﺮاﻳﺶ ﺟﻨﺴﻲ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﺣﺲ ﻛﻨﻨﺪ دارﻳﺪ درﺑﺎرهﺷﺎن ﻗﻀﺎوت ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﻛﻤﺘﺮي در اﺧﺘﻴﺎرﺗﺎن ﺑﮕﺬارﻧﺪ و درﻫﺎ را ﺑﻪ روﻳﺘﺎن ﺑﺒﻨﺪﻧﺪ‪ .‬در اﻳﺮان و‬ ‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪن ﻟﺒﺎس و ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﻨﮕﺎم‬ ‫ﮔﻔﺖوﮔﻮ اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي دارد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺧﺒﺮﻧﮕﺎري ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﻳﻚ‬ ‫اﺳﻼمﮔﺮاي ﻣﺘﻌﺼﺐ ﻣﻲ رود ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﻪ‬ ‫ﭼﻴﺰ را ﺑﺮ ﺑﺎد ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬و در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﻗﻮاﻋﺪ ﭘﻮﺷﺶ آن ﻓﺮد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫در ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪45‬‬

‫اﮔﺮ وﺳﻂ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﻪ ﺑﻦ ﺑﺴﺖ ﺧﻮردﻳﺪ‪ ،‬روش ﺳﺆال ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻖ ﭘﺮﺳﺶ‬ ‫را ﻋﻮض ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ ﮔﺎه ﻣﺴﻴﺮ ﮔﻔﺖوﮔﻮ را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻴﺪ و ﺣﺘﻲ‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ از ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ را ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ دﻳﮕﺮ از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﺷﻮﻧﺪه ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﭘﻴﺶﻓﺮض ﺟﻠﻮ ﻧﺮوﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻴﺪ ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭼﻪ‬ ‫ﭘﺎﺳﺨﻲ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ وﻗﺖﻫﺎ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎده‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ اﻋﺘﻤﺎد ﻃﺮف ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﺷﻮﻧﺪهﻫﺎ‬ ‫وﻗﺘﻲ ﺣﺲ ﻛﻨﻨﺪ ﺧﻮدﺗﺎن را ﺑﺮﺗﺮ از اﻳﺸﺎن ﻧﻤﻲداﻧﻴﺪ و ﻋﺎﻗﻞﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮد‬ ‫درون اﺗﺎق ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬راﺣﺖﺗﺮ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺣﺮف ﻣﻲ زﻧﻨﺪ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦ‬ ‫دارد ﺷﻤﺎﻳﻴﺪ ‪ ،‬ﻧﻪ ﮔﻔﺖوﮔﻮﺷﻮﻧﺪه‪.‬‬ ‫ﺑﺎ دﻗﺖ ﻳﺎدداﺷﺖ ﺑﺮدارﻳﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ وﻗﺘﻲ ﻣﻜﺎﻟﻤﻪﺗﺎن را ﺿﺒﻂ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺿﺒﻂﻫﺎي ﺧﺒﺮﻧﮕﺎري درﺳﺖ ﻣﻮﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ‪ ،‬از ﻛﺎر ﻣﻲاﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ از ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﺿﺒﻂ اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺎ ﺧﻮدﺷﺎن دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪،‬‬ ‫ﻳﺎدداﺷﺖﺑﺮداري ﺿﺮري ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه‪ ،‬ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﻳﻚ ﺟﻤﻠﺔ ﺑﺨﺼﻮص‬ ‫ﺑﺮاي ﻧﻘﻞ ﻗﻮل از درون ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎ راﺣﺖﺗﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ‬ ‫ﻧﻮار ﺿﺒﻂ ﺷﺪه‪ .‬ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران اﻳﻦ روزﻫﺎ از ﺿﺒﻂﻫﺎي دﻳﺠﻴﺘﺎل اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎدﺗﺮ از ﺿﺒﻂﻫﺎي ﻧﻮاري ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲ‬ ‫ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺨﺸﻲ از ﮔﻔﺖوﮔﻮ را روي ﺳﺎﻳﺖ ﻳﺎ وﺑﻼگ رﺳﺎﻧﺔ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻛﻪ در ﻛﻨﺎر ﻣﺘﻦ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﻘﻞ ﻗﻮلﻫﺎي ﺟﺬاب و ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻣﻌﻤﻮل ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺟﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﻮاﻧﻨﺪهﻫﺎ دوﺳﺖ دارﻧﺪ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﻣﺮدم ﻧﻈﺮاﺗﺸﺎن را ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫آوردن ﻧﻘﻞ ﻗﻮل اﻳﻦ اﻣﻜﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪهﻫﺎ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در ذﻫﻦ ﺧﻮد ﻧﺤﻮة‬ ‫ﺣﺮف زدن اﻓﺮاد را ﺑﺎزﺳﺎزي ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻲ دارﻧﺪ ﺻﺪاي آن ﻫﺎ را‬ ‫ﻣﻲﺷﻨﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪﺧﺼﻮص ﺟﻤﻼت و ﻋﺒﺎراﺗﻲ ﻛﻪ ﻫﻢ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺎﻟﺒﻲ در ﺑﺮ‬

‫‪46‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫دارﻧﺪ و ﻫﻢ ﺳﺒﻚ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﻓﺮد را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫ﻣﺆﺛﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺗﻜﺎن دﻫﻨﺪه و ﭼﺎﻟﺶﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ را ﺑﺮاي آﺧﺮ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺮدم اﮔﺮ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺮ ﺑﺨﻮرﻧﺪ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﻲاش‬ ‫را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻞ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻨﻄﻖ‬ ‫راﻫﺒﺮديﺗﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي آﺳﺎن ﺷﺮوع ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﮔﻔﺖوﮔﻮ‬ ‫دﺳﺖ ﻛﻢ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮﺳﺪ و ﺷﻤﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم را از ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﺷﻮﻧﺪه ﻛﻤﻚ ﻛﺮدهاﻳﺪ ﺗﺎ آراﻣﺶ‬ ‫ﻻزم را ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﺑﻌﺪي ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ اﺷﺨﺎص ﻋﺎدت دارﻧﺪ ﺟﺎﻟﺐﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ را ﺑﻌﺪ از ﭘﺎﻳﺎن‬ ‫ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻣﻄﺮح ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻪ ﺿﺒﻂﺗﺎن را ﺧﺎﻣﻮش ﻛﺮدهاﻳﺪ و دﻓﺘﺮ‬ ‫ﻳﺎدداﺷﺘﺘﺎن را ﺑﺴﺘﻪاﻳﺪ‪ ،‬دﻟﻴﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه‬ ‫ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻃﺮف ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ درﺑﺎرة ﻣﻮﺿﻮع ﺟﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻣﻲدﻫﺪ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬دﻓﺘﺮﺗﺎن را ﺑﺎزﻛﻨﻴﺪ ﻳﺎ ﺿﺒﻂﺗﺎن را‬ ‫روﺷﻦ ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻪ ﮔﻔﺖوﮔﻮ اداﻣﻪ دﻫﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺴﺌﻮﻻن و ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺎزﺗﺎبﻫﺎي ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران آﺷﻨﺎ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدم ﻋﺎدي ﻛﻪ ﺑﺎ آن ﻫﺎ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎر‬ ‫اوﻟﺸﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﺟﻤﺎﻋﺖ روﺑﻪ رو ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻧﺎم در روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري اﻣﺮوز اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي دارد‪ ،‬ﺑﻌﻀﻲ از‬ ‫ﻣﺮدم ﻋﺎدي دﻻﻳﻞ ﻣﻮﺟﻬﻲ ﺑﺮاي ﻋﺪم درج ﻧﺎﻣﺸﺎن دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻬﺎﺟﺮان‬ ‫ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﻳﺎ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺗﺠﺎوز ﺟﻨﺴﻲ‪ ،‬در ﺻﻮرت درج ﻧﺎﻣﺸﺎن در‬ ‫ﮔﺰارش ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻼت زﻳﺎدي روﺑﻪ رو ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫آن ﻫﺎ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﺣﺘﻤﺎً ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﻗﺼﺪﺗﺎن از ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﭼﻴﺴﺖ و‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪47‬‬

‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل از آﻧﺎن در ﮔﺰارش‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﺎم ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ از‬ ‫ﻋﻮاﻗﺐ درج اﺳﻢ ﺧﻮد ﻣﻲﻫﺮاﺳﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﻣﻨﺎﺑﻊ دﻳﮕﺮي ﺑﻴﺎﺑﻴﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺣﺎﺿﺮﻧﺪ ﻧﺎﻣﺸﺎن در ﮔﺰارش درج ﺷﻮد‪ .‬ذﻛﺮ ﻧﺎم ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ اﻋﺘﺒﺎر‬ ‫ﮔﺰارش ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ درﺑﺎرة اﻣﻨﻴﺖ ﺷﺎﻫﺪان‬ ‫و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﺒﺮي دارﻧﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻧﺎم ﻣﻨﺒﻊ ﺧﻮد را درج ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪ ،‬او را ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻧﺸﺪه‬ ‫روﺑﻪ رو ﺳﺎزﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﻬﺘﺮاﺳﺖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ را ﻛﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻨﺒﻊ‬ ‫ﺧﺒﺮي ﻣﻲﺷﻮد ﺧﻮب ﺑﺸﻨﺎﺳﻴﺪ‪ .‬در اﻣﺮﻳﻜﺎ و ﻛﺎﻧﺎدا‪ ،‬ﺗﻌﺪادي از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﺒﺮي‬ ‫ﻛﻪ ﻧﺎﻣﺸﺎن ﻫﻢ ذﻛﺮ ﻧﺸﺪه ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺣﻀﻮر در دادﮔﺎه ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻴﺪ ﻧﺎم ﻣﻨﺒﻌﺘﺎن را ذﻛﺮ ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻤﺎً دﻟﻴﻠﺶ را ﺑﺮاي‬ ‫ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ آﻧﺎن اﻳﻦ اﻣﻜﺎن را ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﺜﻼً‬ ‫ﻗﻀﺎوت ﻛﻨﻨﺪ آﻳﺎ او ﻫﺪف ﺳﻴﺎﺳﻲ دارد ﻳﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ از ﻛﺴﻲ اﻧﺘﻘﺎدي‬ ‫ﻏﻴﺮﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ را ذﻛﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺣﺮﻓﻪﺷﺎن ﭼﻴﺴﺖ ﻳﺎ ﻣﺜﻼً اﻫﻞ ﻛﺠﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻣﻲدﻫﻴﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻟﻮ رﻓﺘﻦ ﻣﻨﺒﻊ ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻛﻤﻚ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ﻣﻴﺰان اﻋﺘﺒﺎر ﻣﻄﻠﺐ ﺷﻤﺎ را ﺑﺴﻨﺠﺪ‪.‬‬ ‫اﺣﺘﻤﺎل ﮔﻔﺖوﮔﻮي دوﺑﺎره ﺑﺎ اﻓﺮاد را ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ‪ ،‬ﺑﻜﻮﺷﻴﺪ ارﺗﺒﺎط ﺧﻮد را ﺑﺎ آﻧﺎن ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﮔﻔﺖوﮔﻮﻳﺘﺎن ﺑﺎ ﻓﺮدي ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ ،‬از او ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ دوﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﻓﺎﻣﻴﻞ‪ ،‬و ﻳﺎ ﻓﺮد دﻳﮕﺮي را ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺎ او ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﺑﻪ وي ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﺸﺎر ﮔﺰارش ﺳﺆاﻟﻲ ﺑﺮاﻳﺘﺎن‬ ‫ﭘﻴﺶ آﻣﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺳﺮاﻏﺶ ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬

‫‪48‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬ ‫ﻣﺜﺎل‬

‫ﺷﻤﺎ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎرﻫﻤﻮﻓﻴﻠﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺰرﻳﻖ ﺧﻮنﻫﺎي‬ ‫آﻟﻮده ﺑﻪ وﻳﺮوس اچ‪ .‬آي‪ .‬وي‪ .‬ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﻳﺪز ﺷﺪه ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫ﺧﻮنﻫﺎي آﻟﻮده را در ﺳﺎل ‪ 1366‬دوﻟﺖ وارد ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻌﺪادي از‬ ‫ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن و ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎﻳﺸﺎن از دوﻟﺖ و ﺳﺎزﻣﺎن دوﻟﺘﻲ اﻧﺘﻘﺎل ﺧﻮن ﺷﻜﺎﻳﺖ‬ ‫ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن را دﻧﺒﺎل ﻛﺮدهاﻳﺪ و ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪاي را از ﻛﻞ وﻗﺎﻳﻊ‬ ‫در ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا در اﺧﺘﻴﺎر دارﻳﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﻮد‬ ‫ﺣﺎل و ﻫﻮاﻳﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺪﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻫﻤﻮﻓﻴﻠﻴﺎﻳﻲﻫﺎي ﻣﺒﺘﻼ‬ ‫ﺑﻪ اﻳﺪز ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺼﻴﺒﺖ ﻛﻨﺎر آﻣﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻮرد ﺷﻤﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﺮد ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﻣﺘﻴﻦ و آرام ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺗﺎ آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از‬ ‫او اﻃﻼﻋﺎت ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮ‬ ‫ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬و اﮔﺮ ﻻزم ﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺴﻴﺮ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي اوﻟﻴﻪاي ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻴﺪ از او ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺴﻴﺮ ﺟﺪﻳﺪي را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‬ ‫ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ از اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪:‬‬ ‫آﻳﺎ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎري ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدهاﻳﺪ؟ از روﺑﻪ رو ﺷﺪن و‬ ‫ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر ﭼﻪ اﺣﺴﺎﺳﻲ دارﻳﺪ؟‬ ‫درﺑﺎرة وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻼﻣﺘﺘﺎن ﺑﺎ ﻧﺰدﻳﻜﺎن ﺧﻮد ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدهاﻳﺪ؟ ﺑﻪ ﭘﺪر و‬ ‫ﻣﺎدر‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺮ و ﺑﺮادر‪ ،‬و دوﺳﺘﺎن ﺧﻮد ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻳﺪ؟‬ ‫از ﭼﻪ ﻧﻮع ﺣﻤﺎﻳﺖ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدهاﻳﺪ؟ ﺑﻴﻤﺔ ﺧﺪﻣﺎت درﻣﺎﻧﻲ‬ ‫داﺷﺘﻪ اﻳﺪ؟ راﺑﻄﻪﺗﺎن ﺑﺎ ﭘﺰﺷﻜﺘﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﭘﺎﺳﺦ‬ ‫دوﻟﺖ ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﺑﻌﺪ از ﻓﻬﻤﻴﺪن ﻣﺎﺟﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﺧﻮنﻫﺎي آﻟﻮده‬ ‫ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ؟‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪49‬‬

‫ﺣﺎل ﻋﻤﻮﻣﻲﺗﺎن اﻳﻦ روزﻫﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟ ﺗﺎزﮔﻲﻫﺎ ﺑﺎ ﭼﻪ ﻣﺸﻜﻞ‬ ‫ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﺧﺎﺻﻲ روﺑﻪ رو ﺷﺪهاﻳﺪ؟ اﻳﻦ اﻣﻜﺎن ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر ﺑﺮوﻳﺪ؟‬

‫ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﻓﻌﻠﻲ ﺷﻤﺎ آﺷﻨﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ آﻳﺎ ﺑﻴﻤﺎري ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﺑﺮوز ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ در ﻣﺤﻞ ﻛﺎر و ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﻲﺗﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ؟ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ‬ ‫ﺗﺒﻌﻴﻀﻲ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري اﺣﺴﺎس‬ ‫ﻛﺮدهاﻳﺪ؟‬ ‫ﭘﻴﺶ از اﺑﺘﻼ ﺑﻪ اﻳﺪز درﺑﺎرة اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﭼﻪ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻴﺪ؟ ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﻤﺎ از‬ ‫ﻧﺤﻮة اﻧﺘﻘﺎل اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﭼﻪ ﺑﻮد؟‬ ‫آﻳﺎ ﻫﻴﭻ ﻧﻮع ﭘﻴﺸﺪاوري درﺑﺎرة اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﻳﺪز داﺷﺘﻴﺪ؟ اﻵن ﭼﻪ‬ ‫اﺣﺴﺎﺳﻲ دارﻳﺪ؟‬

‫‪50‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫واﻛﻨﺶ اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﺷﻤﺎ ﺑﻌﺪ از روﺑﻪ رو ﺷﺪن ﺑﺎ ﺧﺒﺮ اﺑﺘﻼﻳﺘﺎن ﺑﻪ اﻳﺪز ﭼﻪ‬ ‫ﺑﻮد؟ آﻳﺎ داﺷﺘﻦ دوﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ اﺣﺴﺎس ﻫﻤﺪردي ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻤﻜﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺤﻤﻞ وﺿﻌﻴﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﺮد؟ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻤﺎ از ﻳﻚ دوﺳﺖ ﺧﻮب ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺸﻜﻠﻲ اﻳﻦﭼﻨﻴﻦ را درك ﻣﻲﻛﻨﺪ ﭼﻴﺴﺖ؟‬ ‫آﻳﺎ ﻣﺮدم درﻛﻲ از وﺿﻌﻴﺖ ﺷﻤﺎ دارﻧﺪ و ﻣﻲﻓﻬﻤﻨﺪ ﭼﻪ ﻛﺸﻴﺪهاﻳﺪ؟‬ ‫ﺧﻮد ﺷﻤﺎ ﺑﻌﺪ از آﮔﺎﻫﻲ از اﺑﺘﻼ ﺑﻪ اﻳﺪز ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ روﺑﻪ رو‬ ‫ﺷﺪهاﻳﺪ و ﺗﺤﻤﻠﺶ ﻛﺮدهاﻳﺪ؟ آﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮي در روﻧﺪ زﻧﺪﮔﻲﺗﺎن دادهاﻳﺪ؟ اﻳﻦ‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮﭼﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ؟‬ ‫آﻳﺎ ﺑﻌﺪ از آﮔﺎﻫﻲ از ﺑﻴﻤﺎري ﺗﺎن ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﺘﺎن ارزش ﻣﺤﺴﻮب‬ ‫ﻣﻲ ﺷﺪ ‪ -‬ﻣﺜﻞ اﻋﺘﻘﺎدات روﺣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻋﺸﻖ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬ﻛﺎر‪ ،‬و ﻏﻴﺮه ‪ -‬ﺗﻐﻴﻴﺮي‬ ‫ﻛﺮده اﺳﺖ؟‬ ‫آﻳﺎ ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺑﻴﻤﺎران اﻳﺪزي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪاﻳﺪ؟ ﻫﻴﭻ‬ ‫ﮔﻮﻧﻪ راﺑﻄﻪاي ﺑﺎ آن ﻫﺎ دارﻳﺪ؟‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮي ‪ -‬ﭼﻪ ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن دﻳﮕﺮ و ﭼﻪ اﻓﺮاد ﺧﺎﻧﻮاده و ﻳﺎ‬ ‫ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﭘﺰﺷﻜﻲ ‪ -‬را ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ؟‬ ‫دوﺳﺖ داﺷﺘﻴﺪ ﻣﺮدم درﺑﺎرة ﺑﻴﻤﺎران ﻫﻤﻮﻓﻴﻠﻴﺎﻳﻲ و ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺑﻪ اﻳﺪز ﭼﻪ‬ ‫ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ؟‬ ‫ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺧﺒﺮ‬ ‫وﻗﺘﻲ ﭼﻨﺪ ﺑﺨﺶ از ﮔﺰارﺷﻲ درﺑﺎرة ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﻧﻮﺷﺘﻪاﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺪ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﻧﺤﻮة اداﻣﺔ ﻛﺎر روي ﻫﻤﺎن ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ در‬ ‫ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﺔ ﻛﺎر ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ از ﺣﺪ ﻧﻴﺎزﺗﺎن دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪51‬‬

‫ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در آﻳﻨﺪه ﺑﻪ ﻛﺎرﺗﺎن ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺗﻤﺎس‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺣﺘﻲ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲﺗﺎن ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﺴﺌﻮﻻن ذﻳﺮﺑﻂ ﺑﺮاي رﻓﻊ‬ ‫ﻣﺸﻜﻠﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﮔﺰارش‪ ،‬اﻗﺪام ﻻزم را ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎﻳﻲ ﻣﺜﻞ ﻓﻘﺮ و ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻳﺎ ﻫﺮ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﺔ ﻛﻠﻴﺪي ﭘﻴﮕﻴﺮي اﻳﻦ اﻣﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ‬ ‫ﻛﺠﺎ ﻛﺸﻴﺪه‪ .‬ﭼﻨﺪ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺑﺮاي ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺑﻬﺘﺮ ﺧﺒﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ دادهاﻳﺪ‪:‬‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮاي داﺳﺘﺎﻧﺘﺎن ﺟﻤﻊآوري ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻴﺪ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ درج ﻫﻤﺔ ﺟﺰﺋﻴﺎت در ﮔﺰارش ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ‬ ‫از اﻳﻦ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺧﺒﺮي را ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ در ﺷﻤﺎرهﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﮔﺰارش ﺧﻮد‬ ‫ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﺠﺒﻮر ﺷﻮﻳﺪ ﻛﺎر ﺧﺒﺮي ﺑﻴﺸﺘﺮي در اﻳﻦ ﺑﺎره اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ دو ﺳﻪ ﺗﻤﺎس ﺗﻠﻔﻨﻲ ﺑﺮاي ﺗﻜﻤﻴﻞ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ در اﺧﺘﻴﺎر دارﻳﺪ‬ ‫ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮد را دور ﻧﺮﻳﺰﻳﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻨﮕﺎم‬ ‫ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺧﺒﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ از آن ﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﻃﻲ روﻧﺪ ﺗﻬﻴﺔ ﮔﺰارش‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﻈﺮاﺗﻲ ﺑﻪ ذﻫﻨﺘﺎن ﺧﻄﻮر ﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﻪ دردﺗﺎن ﺑﺨﻮرد‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎم ﮔﭗ زدن ﺑﺎ ﻣﻨﺒﻊ‬ ‫ﺧﺒﺮ ﺑﻪ ذﻫﻨﺘﺎن ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﻳﺎ وﻗﺘﻲ دارﻳﺪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺳﻨﺪي ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺪرﻛﻲ ﺑﺮﺑﺨﻮرﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﻲ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﻓﻌﻠﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در آﻳﻨﺪه‬ ‫ﺑﻪ دردﺗﺎن ﺑﺨﻮرد‪ .‬ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ از اﻳﻦ ﻧﻈﺮات ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﺎرﺗﺎن ﺑﺎ‬ ‫ﮔﺰارش ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ را ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ و ﺟﺬابﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را‬ ‫ﺑﺮاي ﻛﺎر ﺑﻌﺪيﺗﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات رخ داده ﭘﺲ از اﻧﺘﺸﺎر ﮔﺰارﺷﺘﺎن را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻌﺪ از اﻧﺘﺸﺎر داﺳﺘﺎن ﺷﻤﺎ ﺗﺒﺼﺮه ﻳﺎ ﻣﺎدهاي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه‬

‫‪52‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ ﺣﺮﻛﺖ ﺟﺪﻳﺪي را آﻏﺎز ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭘﺲ از اﻧﺘﺸﺎر ﮔﺰارش‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﺒﺮي ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و‬ ‫ﺷﻤﺎ را در ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺤﻮﻻت ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺧﻮد ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻴﮕﻴﺮ ﻣﺎﺟﺮا‬ ‫ﺑﺎﺷﻴﺪ و از ﻛﻢ و ﻛﻴﻒ ﺗﺤﻮﻻت ﺑﻌﺪ از اﻧﺘﺸﺎر ﺧﺒﺮ ﺳﺮ در ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﻤﺎﻛﺎن ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ درﺑﺎرة ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺘﺎن ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻲ ﺷﻮد‬ ‫اداﻣﻪ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻪ در ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻣﺤﻠﻲ و ﭼﻪ در ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺳﺮاﺳﺮي‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺗﺨﺼﺼﻲ را دﻧﺒﺎل ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﮔﺰارشﻫﺎي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ و اﻃﻼﻋﺎت روي اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ‪ .‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه‬ ‫دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت و داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﺣﻔﻆ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎﻳﻲ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً در ﺣﻮزة ﻛﺎريﺗﺎن ﭘﻮﺷﺶ دادهاﻳﺪ‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ را ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻲدﻫﻴﺪ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺗﻠﻔﻦ و اﻳﻤﻴﻞ و ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ را‬ ‫از ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪﻧﺪ درﻳﺎﻓﺖ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻨﺎن ﺣﺘﻲ‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد دﻫﻨﺪ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ در ﻣﻮرد‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ و زﻧﺪﮔﻲﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ .‬در‬ ‫ﻫﺮ ﺻﻮرت‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺎارزﺷﻲ ﺑﺮاي ﺗﻼشﻫﺎي آﻳﻨﺪة ﺷﻤﺎ در‬ ‫ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻧﺸﺎﻧﻲ اﻳﻤﻴﻞ ﻳﺎ ﺷﻤﺎرة ﺗﻠﻔﻦ ﺧﻮد در ﭘﺎي‬ ‫ﻣﻄﻠﺐ‪ ،‬ﻛﺎر را ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻳﻠﻨﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎﺷﻨﺪ‬ ‫راﺣﺖﺗﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺑﺮاي آﻳﻨﺪه‬ ‫اﮔﺮ ﺣﻮزة آﻣﻮزش و ﭘﺮورش را ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻲدﻫﻴﺪ و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن‬ ‫ﺗﻌﻄﻴﻼت ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ از داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ را در اﺧﺘﻴﺎر‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ آﻏﺎز ﺳﺎل ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﺎرﺗﺎن ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪53‬‬

‫ﺟﺎ ﻣﺜﺎل ﻫﺎﻳﻲ را از ﭘﺮوﻧﺪهﻫﺎي آﻳﻨﺪه ﺑﺮاﻳﺘﺎن آوردهاﻳﻢ ﻛﻪ ﻋﻤﻼً در ﻃﻮل‬ ‫ﺳﺎل ﺑﻪ ﻳﺎدﺗﺎن ﻣﻲآورﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر‬ ‫آﻣﻮزﺷﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار دﻫﻴﺪ‪.‬‬ ‫اول ﻣﻬﺮ‪ :‬آﻏﺎز ﺳﺎل ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ اﺳﺖ‪ .‬آﻳﺎ ﻣﺪارس ﺑﺮاي اﻳﻦ روز آﻣﺎده‬ ‫ﺷﺪهاﻧﺪ؟ ﺑﻮدﺟﺔ ﺳﺎل ﺟﺪﻳﺪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭼﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ ﻛﺮده‬ ‫اﺳﺖ؟ اﺣﺴﺎس ﻣﻌﻠﻢﻫﺎ و داﻧﺶآﻣﻮزان از آﻏﺎز ﺳﺎل ﺟﺪﻳﺪ ﭼﻴﺴﺖ؟درﺻﺪ‬ ‫داﻧﺶآﻣﻮزان ﻣﺮدودي ﻧﺎﺣﻴﺔ ﺷﻤﺎ ﭼﻘﺪر اﺳﺖ؟‬ ‫اول آﺑﺎن‪ :‬ﻳﻜﻲ از ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺟﻠﺴﺎﺗﻲ درﺑﺎرة‬ ‫ﻧﺤﻮة اﻓﺰاﻳﺶ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﺮاي داﻧﺶآﻣﻮزاﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﭼﺮﺧﺪار ﺣﺮﻛﺖ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺮﮔﺰار ﻛﻨﺪ و ﻧﻈﺮات و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ را ﺑﺸﻨﻮد‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺪ ﻧﺒﺎﺷﺪ اﻳﻦ‬ ‫ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﭘﻴﺶ از آﻏﺎز ﺟﻠﺴﺎت ﻛﻤﻴﺘﻪ ﭘﻮﺷﺶ دﻫﻴﺪ و ﺑﻌﺪ از ﺑﺮﮔﺰاري‬ ‫ﺟﻠﺴﺎت‪ ،‬ﮔﺰارﺷﻲ درﺑﺎرة ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه و اﺗﻔﺎﻗﺎﺗﻲ ﻛﻪ اﻓﺘﺎده ‪ -‬و ﻳﺎ‬ ‫ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻄﺮح ﻧﺸﺪه ‪ -‬ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﻣﺎﺟﺮا را ﭘﻴﮕﻴﺮي و‬ ‫ﮔﺰارش ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫در ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬اﻓﺮادي از دو ﮔﺮوه ﻗﻮﻣﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺗﻌﺪادي از‬ ‫ﻣﺪارس درﮔﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺪﻳﺮان آﻣﻮزش و ﭘﺮورش و ﻣﺪارس اﻣﺴﺎل ﭼﮕﻮﻧﻪ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ دﺳﺖ و ﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﻛﻨﻨﺪ؟ ﻫﻴﭻ اﻗﺪاﻣﻲ ﺑﺮاي آرامﺗﺮ‬ ‫ﻛﺮدن اوﺿﺎع ﻛﺮدهاﻧﺪ؟ آﻳﺎ ﺗﻨﺶﻫﺎ اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟‬ ‫اﺳﺘﺎد ﻳﻜﻲ از داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد در ﺣﺎل ﭘﮋوﻫﺶ‬ ‫درﺑﺎرة ﻧﻘﺶ واﻟﺪﻳﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﺮاي زﺑﺎن آﻣﻮزي ﺑﻬﺘﺮ‬ ‫ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺸﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ او ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ آﻳﺎ وﻗﺖ ﮔﺰارش دادن‬ ‫درﺑﺎرة ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﺶ ﻓﺮا رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪.‬‬

‫‪54‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫ﺳﺎل ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﻲ در ﻣﻮرد ﻳﻚ ﻣﻌﻠﻢ ﺗﺎزهﻛﺎر ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ‬ ‫وﻗﺖ ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻛﺎر آن ﻣﻌﻠﻢ ﻓﺮا رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ اﻣﺴﺎل ﻛﺎرش را‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬آﻳﺎ راهﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪي را ﺑﺮاي آﻣﻮزش ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ‬ ‫ﻛﺎر ﻣﻲﺑﻨﺪد؟ اﻧﮕﻴﺰهاش ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪه ﻳﺎ ﻛﻤﺘﺮ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺣﺲ ﻛﺎر ﻛﺮدن‬ ‫دارد؟ ﻧﻈﺮ ﺷﺎﮔﺮداﻧﺶ درﺑﺎرةاو ﭼﻴﺴﺖ؟‬ ‫دﻫﻢ آذر‪ :‬اوﻟﻴﻦ ﺳﺎﻟﮕﺮد اﻋﺘﺮاض ﮔﺴﺘﺮدة داﻧﺶآﻣﻮزان دﺑﻴﺮﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﺷﻠﻮﻏﻲ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻛﻼسﻫﺎي درس اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻗﻮل داده ﺑﻮد ﻣﻌﻠﻢﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي اﺳﺘﺨﺪام ﻛﻨﺪ و ﻓﻀﺎي آﻣﻮزﺷﻲ‬ ‫ﻣﻮﻗﺘﻲ را در اﺧﺘﻴﺎر داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﮕﺬارد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻌﺪاً اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻲ‬ ‫ﺷﺪن اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺮﻋﺖ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭼﻪ ﻣﻴﺰان ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ در‬ ‫ﻛﺎر ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ؟ آﻳﺎ رﻫﺒﺮان ﺣﺮﻛﺖ اﻋﺘﺮاﺿﻲ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ راﺿﻲ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ؟‬ ‫‪ 15‬اﺳﻔﻨﺪ‪ :‬ﺳﺎﻟﮕﺮد اﻋﺘﺼﺎب اﺗﺤﺎدﻳﺔ ﺻﻨﻔﻲ ﻣﻌﻠﻤﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬ ‫ﺑﺎزداﺷﺖ ﺗﻌﺪادي از رﻫﺒﺮان اﺗﺤﺎدﻳﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ آن ﮔﺮوه از‬ ‫ﻣﻌﻠﻢﻫﺎي ﺑﺎزداﺷﺘﻲ ﭼﻪ آﻣﺪه و دﻳﮕﺮ اﻋﻀﺎي ﺻﻨﻒ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﻘﻮق‬ ‫ﻣﻌﻠﻤﺎن ﭼﻪ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬ ‫ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺟﺰو ﭘﺮﭼﺎﻟﺶﺗﺮﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري‬ ‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﻫﺎﻳﻲ ﺣﺴﺎس و ﺟﻨﺠﺎﻟﻲ‬ ‫ﻃﺮف ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ داﺳﺘﺎن ﻫﺎ و‬ ‫ﮔﺰارشﻫﺎﻳﺘﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ در ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي روزﻧﺎﻣﻪ ﻳﺎ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﺧﺒﺮي‬ ‫رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻣﻲآﻳﺪ اﻫﻤﻴﺖ و ﺟﺬاﺑﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻫﻤﻴﺖ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪55‬‬

‫وﻳﮋة اﻳﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﺑﺎ آن ﻫﺎ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﺸﺘﺮي‬ ‫ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬و از ﻫﻤﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮ‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﮔﺰارﺷﮕﺮي ﺑﺨﺸﻲ از‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر اﻣﻜﺎن رواﻳﺖ داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺟﺬاب‬ ‫و واﻗﻌﻲ درﺑﺎرة ﻣﺮدم واﻗﻌﻲ و اﻟﺒﺘﻪ ﻋﺎدي را ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﺣﻮزة‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﮔﺎه ﻣﺠﺒﻮرﻧﺪ ﺗﻼش زﻳﺎدي ﺑﻪ ﺧﺮج دﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﺳﺮدﺑﻴﺮ ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر‬ ‫ﻣﻄﻠﺒﺸﺎن در ﺻﻔﺤﺔ اول روزﻧﺎﻣﻪ ﻳﺎ ﭘﺨﺶ در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺧﺒﺮي راﺿﻲ‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬ﺳﺨﺘﻲ ﻛﺎر از اﻳﻦ روﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﻤﺎﻳﻞ دارﻧﺪ‬ ‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﭼﺎپ ﻳﺎ زﻣﺎنﻫﺎي ﭘﺨﺶ را ﺑﻪ داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻳﺎ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﻓﺮوش روزﻧﺎﻣﻪ را ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ اﺧﺘﺼﺎص دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼً‬ ‫داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺟﻨﺎﻳﻲ و ﻳﺎ ﺷﺎﻳﻌﺎت ﭘﺸﺖ ﺳﺮ آدمﻫﺎي ﻣﻌﺮوف ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻲ‪.‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎﻳﻲﻫﺎي ﻣﻨﺪرج در اﻳﻦ ﺟﺰوه ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫ﻣﺘﻮﺟﻪ داﺳﺘﺎنﻫﺎي آدمﻫﺎي واﻗﻌﻲ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران‬ ‫ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﻳﺎ ﻫﻨﺮﭘﻴﺸﻪﻫﺎي ﻣﻌﺮوف‪ ،‬و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ اﻳﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎ را‬ ‫در ﮔﺴﺘﺮهاي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻴﺪ ﮔﺰارشﻫﺎي‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺧﻮد را ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻛﺎﻣﻞ‪ ،‬و ﺟﺬاب ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎ‬ ‫ﻫﻤﺎن ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ از آب در ﺧﻮاﻫﻨﺪ آﻣﺪ ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن دﻧﺒﺎﻟﺶ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﺰارش ﺧﻮب ﻣﺘﺮادف اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ .‬اﻳﻦ داﺳﺘﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ و ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺬاران ﺣﻮزهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻋﻢ از آﻣﻮزش و ﻓﻘﺮ و‬ ‫ﻣﺬﻫﺐ و ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﺎر ﭘﻨﺠﻢ‬ ‫ﻛﺎرﺑﺮد آﻣﺎر‬

‫ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي از آﻣﺎر‪ ،‬ﭼﻪ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﻳﻚ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ و ﭼﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اي‬ ‫آﻣﺎري‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ اﻋﺘﺒﺎر داﺳﺘﺎن و ﮔﺰارش اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻤﻴﻦ آﻣﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﻮءﺗﻌﺒﻴﺮ ﺷﻮد و ﺑﻪ اﻧﺤﺮاف اﻓﻜﺎر ﻣﻨﺘﻬﻲ‬ ‫ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﺔ ﻣﺪارك و اﻃﻼﻋﺎت ‪ ،‬ﺻﺤﺖ آﻣﺎر ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫دﻗﻴﻖ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﺒﻊ آﻣﺎر را اﻋﻼم ﻛﺮد و ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫اﺳﺖ آﻣﺎري ﻳﻚ ﻃﺮﻓﻪ ﻫﻢ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪهﺗﺎن اﻣﻜﺎن‬ ‫ﻗﻀﺎوت درﺑﺎرة درﺳﺘﻲ آﻣﺎر و ارﻗﺎم ﻧﻤﻮدارﻫﺎي آﻣﺎري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺗﺎن‬ ‫را ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﻫﺮﭼﻴﺰي را ﻧﻤﻲﺷﻮد درﺑﺴﺖ ﻗﺒﻮل ﻛﺮد‪.‬‬ ‫آﻣﺎر وﻗﺘﻲ روي ﻣﺒﺤﺚ و ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮي ﺷﻮد‪ .‬آﻣﺎر ﺑﻴﻜﺎري در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫اﻋﻼم ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻢ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲﻫﺎي‬ ‫اﻓﻜﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ درﺑﺎرة ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺟﺎري‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﺮدم درﺑﺎرة‬ ‫‪-56-‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪57‬‬

‫ﻣﻬﺎﺟﺮان‪ ،‬ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﮔﺴﺘﺮدهاي ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎدة‬ ‫ﻛﺎرﺑﺮدي از آﻣﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﮔﺰارش ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را در ﻫﺮ ﻗﺎﻟﺒﻲ ﺗﻘﻮﻳﺖ‬ ‫ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎدة ﺑﻬﻴﻨﻪ از آﻣﺎر در ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮ آﻣﺎر و ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ اي ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻲﺧﻮرﻳﺪ اﻋﺘﻤﺎد ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦ‬ ‫آﻣﺎرﻫﺎ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ و ﻫﺰﻳﻨﺔ ﻣﺆﺳﺴﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﻓﻌﻲ دارﻧﺪ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻪ ﺧﻮدي ﺧﻮد آﻣﺎر ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ را ﺑﻲارزش ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺷﻚ و ﺗﺮدﻳﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺷﻚ و ﺗﺮدﻳﺪﺗﺎن ﺑﺮﻃﺮف ﻧﺸﺪ‪،‬‬ ‫ﺗﺎ زﻣﺎن ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺄﻳﻴﺪﻳﺔ اﻳﻦ آﻣﺎر از آن ﻫﺎ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬در اﻳﺮان‪،‬‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي دوﻟﺘﻲ و ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﻨﻨﺪة ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ از آﻣﺎرﻫﺎ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬اﮔﺮ ﺧﺒﺮﮔﺰاري اﻳﺮﻧﺎ اﻋﻼم ﻣﻲﻛﻨﺪ ‪ 20‬درﺻﺪ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫زﻳﺮ ﺧﻂ ﻓﻘﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ آﻣﺎر ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي را ﻫﻢ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ آﻣﺎر وزارت داراﻳﻲ ﻫﻢ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻴﻨﺪازﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﻣﻜﺎﻧﺶ را دارﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻘﺎمﻫﺎي ﺳﺎﺑﻖ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ دوﻟﺖ ﺑﺎ آﻣﺎر ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و اﻵن در ﺑﺨﺶ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺷﺎﻏﻠﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ آﻣﺎر و ارﻗﺎم را ﻣﺠﺪداً ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫روش ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﺷﻴﻮة اﻧﺠﺎم دادن ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲﻫﺎ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻃﺮاﺣﻲ‬ ‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺨﺺ و دﻟﺨﻮاه ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺷﻮد ﻛﺎر ﺳﺨﺘﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻖ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺑﻌﻀﻲ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ دﻳﮕﺮي ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر و دﻗﺖ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ ﺧﺎﺻﻲ اﻋﺘﻤﺎد‬ ‫ﻧﺪارﻳﺪ‪ ،‬از ﻣﺤﻘﻖ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ راﺟﻊ ﺑﻪ ﻃﺮح ﻛﻠﻲ آن ﺳﺆال ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﮔﺮ‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه زﻳﺎدي ﺧﻮب از آب درآﻣﺪه و ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﺗﻌﺠﺒﺘﺎن ﺷﺪه‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮﺧﻼف ﺗﺼﻮرﺗﺎن درﺳﺖ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪58‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻨﺒﻌﻲ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺗﺤﻠﻴﻞ آﻣﺎر ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺪاﻧﺪ روش‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖﻫﺎي آﻣﺎري ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬در آن ﺻﻮرت وﻗﺘﻲ در ﻣﻮرد‬ ‫ﻧﻤﻮدارﻫﺎ ﺳﺆاﻟﻲ دارﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻪ ﺟﻮابﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮي دﺳﺖ ﭘﻴﺪا‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ و آﻣﺎر را ﺑﻬﺘﺮ ﺳﺒﻚ و ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ اﻧﺪﻛﻲ ﺟﻨﺠﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺜﻞ اﻛﺜﺮ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻫﺮ‬ ‫ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ ﻳﺎ ﺑﺮرﺳﻲ آﻣﺎري درﺑﺎرة آن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ را ﺧﻮﺷﺤﺎل‬ ‫و راﺿﻲ و ﮔﺮوﻫﻲ را ﻧﺎاﻣﻴﺪ و ﻧﺎراﺿﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻨﺘﻘﺪان و ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن‪ ،‬روش‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﻳﺎ دﻳﺪﮔﺎه ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻨﺒﻊ را زﻳﺮ ﺳﺆال ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺮد‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﻧﻈﺮات‬ ‫واﻗﻊﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪ ،‬در ﮔﺰارش ﺧﻮد ﺑﻪ آن ﻫﺎ اﺷﺎره ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺰﺋﻴﺎت‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﻄﺔ ﺷﺮوع ﮔﻔﺖوﮔﻮي ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮل ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ از ﻧﻤﻮدار و آﻣﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ارﻗﺎم ﻣﻮﺟﻮد را ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر‬ ‫ﺟﻤﻊ ﺑﺒﻨﺪﻳﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰﺑﺪﺗﺮ از اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻳﺎ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﮔﺰارﺷﺘﺎن‬ ‫اﻋﺪاد را ﺟﻤﻊ ﺑﺒﻨﺪد و ﻣﺜﻼً ﺟﻤﻊ درﺻﺪﻫﺎﻳﺘﺎن از ‪ 100‬درﺻﺪ ﻓﺮاﺗﺮ رود‪.‬‬ ‫ارﻗﺎم و ﻧﻤﻮدارﻫﺎ را در ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﮕﺬارﻳﺪ و از ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻣﺤﺘﻮاﻳﻲ‪ ،‬از ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ارﻗﺎم ﺑﺎ ﻣﺘﻦ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻋﺪاد و ارﻗﺎم‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد در ﮔﺰارش وﻗﺘﻲ ﻣﺒﻨﺎﻳﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪاي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬اﮔﺮ در ﮔﺰارﺷﺘﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﺪ ﻛﻪ درآﻣﺪ ﻛﺸﺎورزان در ﺳﺎل‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ‪ 50‬درﺻﺪ ﻛﺎﻫﺶ داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﺟﺎ ﺑﺎ ﺷﻜﻞ و ﻧﻤﻮدار ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ‬ ‫ﻛﻪ رﻗﻢ اوﻟﻴﻪ ﭼﻘﺪر ﺑﻮده و اﻵن ﺑﻪ ﻛﺠﺎ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻳﺎ اﮔﺮ ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﻧﺸﺎن‬ ‫ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ اﻓﺮاد ﺳﻴﮕﺎري ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻣﺮض ﻗﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ درﺻﺪ اﻓﺮاد ﻏﻴﺮﺳﻴﮕﺎري ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺮض ﻗﻨﺪ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪59‬‬

‫ارﻗﺎم و اﺷﻜﺎل و ﻧﻤﻮدارﻫﺎي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه در ﮔﺰارش را ﺑﺎ ﻣﺜﺎلﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﻗﺎﺑﻞ درك اﺳﺖ ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬اﮔﺮ ﻛﺸﺎورزان‬ ‫ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺟﻨﮕﻠﻲ ﻛﺸﻮر در ﺳﺎل ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ از ﺟﻨﮕﻞﻫﺎ را از ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد زﻣﻴﻦﻫﺎي ﻓﻮﺗﺒﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﭘﻮﺷﺎﻧﺪ‬ ‫ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﻋﺚ درك ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻌﻤﻮل‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات درﺻﺪي اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼً اﮔﺮ‬ ‫ﻣﻴﺰان اﻓﺮاد ﻓﻘﻴﺮ ﻛﺸﻮرﺗﺎن در ﻃﻮل ﻳﻚ ﺳﺎل از ‪ 20‬درﺻﺪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻪ ‪22‬‬ ‫درﺻﺪ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ‪ 2‬درﺻﺪي ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻋﻤﻼً ‪10‬‬ ‫درﺻﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﮔﺰارﺷﺘﺎن را ﺑﺎ آﻣﺎر و ارﻗﺎم ﭘﺮ ﻧﻜﻨﻴﺪ‪ .‬درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﻮدارﻫﺎ و‬ ‫اﺷﻜﺎل و ﺟﺪولﻫﺎي آﻣﺎري ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻋﺘﺒﺎر ﻛﺎرﺗﺎن را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ‬ ‫ﭘﺮ ﻛﺮدن ﮔﺰارش از اﻋﺪاد و آﻣﺎر ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن و ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﻫﻀﻢ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻋﺪاد و آﻣﺎري را ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت را در اﺧﺘﻴﺎر‬ ‫ﻣﺮدم ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺤﺘﻮاي ﺑﺤﺚ را ﺑﻬﺘﺮ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻟﺰوﻣﻲ‬ ‫ﻧﺪارد ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد را ﺑﺎ آﻣﺎر ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار دﻫﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻮن‬ ‫ﻋﻼﻗﻪﺷﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن داﺳﺘﺎﻧﺘﺎن از دﺳﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داد‪.‬‬ ‫دادهﻫﺎي آﻣﺎري و ﻧﻤﻮدارﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻧﻘﻄﺔ ﺷﺮوﻋﻲ ﺑﺮاي ﮔﺰارﺷﺘﺎن‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﻤﺔ ﮔﺰارش ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آﻣﺎر و ارﻗﺎم ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪة ﺷﻤﺎ‬ ‫در ﺗﻬﻴﺔ ﮔﺰارش ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ آﻣﺎر ﻏﻴﺮﻣﻨﺘﻈﺮه و ﺑﻬﺖ آور ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﺴﺘﺔ‬ ‫ﮔﺰارش ﺷﻤﺎ را ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت زﻣﺎﻧﻲ ﻗﺎﺑﻞ درك ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺮدم واﻗﻌﻲ را ﺷﺮح دﻫﻨﺪ؛ ﻣﺜﻞ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﻴﻤﺖﻫﺎ روي‬ ‫درﺻﺪي از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﻪ ﻗﺪرت ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮي دارﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان اﺑﺘﻼ ﺑﻪ‬

‫‪60‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺴﺘﺎن در زﻧﺎن ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺧﺎص ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺸﻌﺸﻊ اﺷﻌﺔ‬ ‫رادﻳﻮاﻛﺘﻴﻮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﺔ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ‬ ‫رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻨﮕﺎم اراﺋﺔ آﻣﺎر و ارﻗﺎم دﻗﺖ زﻳﺎدي از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي آﺧﺮﻳﻦ آﻣﺎر در ﺗﻬﻴﺔ ﮔﺰارﺷﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻄﺎي‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ آﻣﺎر را ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻣﻨﺘﻘﺪاﻧﻪ ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﻧﻜﺮده ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻣﻮرد ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺳﻮءﺑﺮداﺷﺖ ﻛﻨﻴﺪ و اﻧﺘﻈﺎرﻫﺎي‬ ‫ﺑﻴﺨﻮدي از ﻣﻔﻬﻮم آﻣﺎر و ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ در ﮔﺰارﺷﺘﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺎﻳﻜﻞ ﺑﻼﺳﺘﻠﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﮔﺰارشﻫﺎ را ﺑﺮ ﭘﺎﻳﺔ‬ ‫آﻣﺎر ﻣﻨﺪرج در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮده‪ ،‬آﻣﺎر ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﺗﻌﺪادي‬ ‫از ﮔﺰارشﻫﺎي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه در ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﻳﺎ ﻏﻠﻂ ﺑﻮدهاﻧﺪ و ﻳﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺸﺮﻳﺢ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬او و اﻧﺪرو دﻳﻠﻨﺎت ﻛﺘﺎﺑﻲ درﺑﺎرة ﺑﺮرﺳﻲ آﻣﺎر و ارﻗﺎم‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻼﺳﺘﻠﻨﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎي زﻳﺎدي را ﺑﺮاي ﺑﻲ‪ .‬ﺑﻲ‪ .‬ﺳﻲ‪ .‬درﺑﺎرة اﺳﺘﻔﺎدة‬ ‫ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ از آﻣﺎر و ﺳﻮءﺗﻔﺎﻫﻢﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﺪم درك آﻣﺎر در ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‬ ‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ 2007‬روزﻧﺎﻣﺔ دﻳﻠﻲ ﭘﺴﺖ ﻛﻪ در ﺷﻤﺎل وﻟﺰ‬ ‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﮔﺰارش داد ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻛﺸﻴﺪن ﺳﻴﮕﺎر ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ ‪ 13‬درﺻﺪي ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ در ﻣﺎهﻫﺎي اﻛﺘﺒﺮ و ﻧﻮاﻣﺒﺮ و دﺳﺎﻣﺒﺮ در‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ زﻣﺎن ﻣﺸﺎﺑﻪ در ﺳﺎل ‪ 2006‬ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖﻫﺎ از ﻣﺎه آورﻳﻞ‬ ‫آﻏﺎز ﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻼﺳﺘﻠﻨﺪ‪ ،‬ﮔﺰارش ﻫﻴﭻ اﺷﺎرهاي ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات‬ ‫آﻣﺎري در ﻣﻴﺰان ﺣﻤﻼت ﻗﻠﺒﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺎهﻫﺎي آورﻳﻞ و اﻛﺘﺒﺮ ﻧﻜﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻼوه‪ ،‬ﮔﺰارش ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻋﻠﺖ اﺻﻠﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﺣﻤﻼت ﻗﻠﺒﻲ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪61‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ ﻛﺸﻴﺪن دﺧﺎﻧﻴﺎت ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﺳﻨﺪ و ﺷﺎﻫﺪي‬ ‫دال ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﺸﻴﺪن دﺧﺎﻧﻴﺎت ﻋﺎﻣﻞ ﺣﻤﻼت ﻗﻠﺒﻲ اﺳﺖ در ﮔﺰارش‬ ‫ﻧﻴﺎﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﻮده‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻋﺎﻣﻞ آن ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻼﺳﺘﻠﻨﺪ در ﻧﻘﺪ اﻳﻦ ﮔﺰارش ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬ ‫»ﻧﻤﻲﺷﻮد ﺑﺮاي ﭼﻴﺰي ﻛﻪ رخ داده‪ ،‬ﭘﻴﺶﻓﺮض داد و ﻋﻠﺖ و ﻣﻌﻠﻮل ﺟﻮر‬ ‫ﻛﺮد‪ «.‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻮاﻣﻞ دﻳﮕﺮ را ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ در‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮ آﻣﺎر ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ درج ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﻳﻚ ﮔﺰارش دﻳﮕﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﺔ دﻳﻠﻲ رﻳﻜﻮرد ﭼﺎپ اﺳﻜﺎﺗﻠﻨﺪ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻋﺎدت ﻣﺮدم در اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﻳﻂ ﻧﻘﻠﻴﻪ ﮔﺰارﺷﻲ‬ ‫را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﮔﺰارش آﻣﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺧﻮدروﻫﺎ ﺑﺎ‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﻴﻤﺖ ﺳﻮﺧﺖ ﺑﻪ ﺳﺮاغ وﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﺔ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ رﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫ﮔﺰارش اداﻣﻪ ﻣﻲداد‪» :‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ آﻣﺎري‪ ،‬از ﻫﺮ ﭘﻨﺞ راﻧﻨﺪه ﺑﻴﺶ‬ ‫ار ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮔﺮاﻧﻲ ﺳﻮﺧﺖ ﻗﺼﺪ دارﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ را در ﺗﺮدد روزاﻧﺔ‬ ‫ﺧﻮد اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ ﻳﻚ ﻣﺆﺳﺴﺔ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ‪61‬‬ ‫درﺻﺪ از اﺳﺘﻔﺎدهﻛﻨﻨﺪﮔﺎن از ﺧﻮدروﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﻴﻤﺖ‬ ‫ﺑﻨﺰﻳﻦ ﻣﺼﻤﻢ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ در روش ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺧﻮد از ﺧﻮدروﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ‬ ‫ﺑﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪«.‬‬ ‫اﻣﺎ ﺑﻼﺳﺘﻠﻨﺪ در اﻳﻦ ﺑﺎره ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ ﮔﺰارش روزﻧﺎﻣﺔدﻳﻠﻲ رﻳﻜﻮرد ﺑﺮ‬ ‫اﺳﺎس آﻣﺎر اراﺋﻪ ﺷﺪه از ﺳﻮي ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ و ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺗﻬﻴﺔ آن را ﺑﺪون اﻧﮕﻴﺰه داﻧﺴﺖ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ راﻧﻨﺪﮔﺎن رﻓﺘﺎر ﺧﻮد را ﺗﻐﻴﻴﺮ دادهاﻧﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬زﻳﺮا راﻧﻨﺪهﻫﺎي ﺷﺮﻛﺖ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪه در ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ ﻋﻤﻼً ﻫﻨﻮز ﻛﺎر ﺧﺎﺻﻲ ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ و ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ‬ ‫اﺷﺎره ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ دارﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ در روش ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺧﻮد اﻳﺠﺎد‬

‫‪62‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﺰارﺷﮕﺮ روزﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋﻴﺔ ﻣﺆﺳﺴﺔ ﺣﻤﻞ و‬ ‫ﻧﻘﻞ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ دﻳﮕﺮي را ﻧﻴﺰ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮد رﻓﺘﺎر راﻧﻨﺪﮔﺎن‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬در ﻣﻴﺎن اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم‪ ،‬ﻣﻴﺰان اﺳﺘﻔﺎدة ﻣﺮدم از‬ ‫وﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﺔ ﻋﻤﻮﻣﻲ در دوران ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﻴﻤﺖ ﺳﻮﺧﺖ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ اﻫﻤﻴﺖ‬ ‫زﻳﺎدي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﺎر ﺷﺸﻢ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺮاي ﮔﺰارش‬

‫ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﻗﺎﻟﺐ ﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ را ﺑﺮاي ﻣﻮﺿﻮع ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺧﻮد‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از ﮔﺰارشﻫﺎي ﺧﺒﺮي ﺳﺎده ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺘﺸﺎر‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي درﺑﺎرة آﻣﺎر ﺳﺮﻃﺎن‪ ،‬ﺳﺨﻨﺎن و ﻣﻮاﺿﻊ ﻳﻚ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪار ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻣﻬﺎﺟﺮت‪ ،‬آﻏﺎز ﻫﻤﺎﻳﺸﻲ ﺑﺮاي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻓﻘﺮ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﮔﺰارشﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‬ ‫درﺑﺎرة ﺗﻐﻴﻴﺮ اوﺿﺎع اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﮕﺮش اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﺧﺎص در ﮔﺬر زﻣﺎن‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ ﺷﺮحﺣﺎل ﻳﻚ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻳﺎ‬ ‫ﻳﻚ ﻣﺆﺳﺴﻪ را ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ ﻫﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي‬ ‫ﺟﺴﺘﺠﻮﮔﺮاﻧﻪ ﺑﺮوﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪-63-‬‬

‫‪64‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻧﻜﺎت ﺟﺬاب ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮان ﻫﺮ ﻗﺎﻟﺒﻲ را ﺑﺮاي ﮔﺰارش اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد‪ .‬ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻃﻼﻋﺎت و‬ ‫ﻣﺎدة ﺧﺎم اوﻟﻴﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻲ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ روﺷﻲ ﺑﺮاي اراﺋﺔ‬ ‫ﮔﺰارش ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﺟﺬابﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻪ ﺧﻮدﺗﺎن ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ در‬ ‫اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﮔﺰﻳﻨﻪ روﺑﻪ رو ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻠﻲ‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﺰان اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه‪ ،‬زﻣﺎن ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﺔ ﮔﺰارش‪،‬‬ ‫و اﻳﻦ ﻛﻪ روي ﭼﻪ ﺑﺨﺸﻲ از اﻃﻼﻋﺎت ﮔﺮدآوري ﺷﺪه ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺧﻮاﻫﻴﺪ‬ ‫ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﭼﻨﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﺑﻬﺘﺮ درﺑﺎرة اﻧﺘﺨﺎب ﻗﺎﻟﺐ ﮔﺰارش‪:‬‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﻟﺒﻲ را ﺑﺮاي ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﮔﺰارش اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﻳﻦ‬ ‫روش ﺑﺮاي اراﺋﺔ آن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﺰارش ﻳﻚ دﺳﺘﺎورد ﻋﻠﻤﻲ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺧﺒﺮ اراﺋﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮان از ﻗﺎﻟﺐ ﮔﺰارشﻫﺎي‬ ‫ﺗﺸﺮﻳﺤﻲ ‪ -‬ﻓﻴﭽﺮ‪ -‬ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬دﻗﺖ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ در ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﻧﻘﻄﻪﻧﻈﺮﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت را در ﮔﺰارﺷﻤﺎن ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﮔﺰارش ﺧﺒﺮي ﻋﻤﻮﻣﺎً داﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ درﺑﺎرة روﻧﺪ و ﻳﺎ ﺗﺤﻮل ﻳﻚ‬ ‫روﻳﺪاد در ﮔﺬر زﻣﺎن ﺑﺤﺚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﺤﺮك اﺻﻠﻲ آن وﻗﻮع ﻳﻚ‬ ‫اﺗﻔﺎق ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﺑﺰرگﺗﺮ ﻫﻢ‬ ‫ﺑﺸﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬اﮔﺮ ﮔﺰارﺷﻲ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ درﻳﺎﭼﻪ اي ﻣﺸﺨﺺ آﻟﻮده‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮع آﻟﻮدﮔﻲ اﻳﻦ درﻳﺎﭼﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ آﻟﻮدﮔﻲ در ﻛﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫ﻛﺸﻴﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﻓﺮاﺗﺮ از ﻫﻤﺎن ﻧﻘﻄﺔ ﺷﺮوع اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﻋﺎﺷﻖ ﺧﻮاﻧﺪن درﺑﺎرة ﻣﺮدم ﻳﺎ ﺗﻤﺎﺷﺎي آدمﻫﺎي واﻗﻌﻲ در‬ ‫ﮔﺰارشﻫﺎي ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اراﺋﺔ ﺑﺨﺸﻲ از ﻣﺸﺨﺼﺎت و‬ ‫دﺳﺘﺎوردﻫﺎي اﻓﺮاد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ راه ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﻧﻘﻞ داﺳﺘﺎﻧﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻬﻢ اﻳﻦ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪65‬‬

‫اﺳﺖ ﻛﻪ روي ﻛﺴﻲ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﻮﻳﺪ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن زﻧﺪﮔﻲاش ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع‬ ‫ﮔﺰارش ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺮد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻓﻌﺎل ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﻳﺎ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاري‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻧﮕﻴﺰة اوﻟﻴﻪاش ﺑﺮاي ورود ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺗﺒﻌﻴﺾ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻤﺮﻛﺰ روي اﻳﻦ ﻓﺮد‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪﺗﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در‬ ‫ﻋﻴﻦ ﺷﺮح ﻛﺎرﻫﺎي او‪ ،‬روي ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻣﻬﻢﺗﺮ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺖوﮔﻮ در ﻗﺎﻟﺐ ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ زﻣﺎﻧﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬاري ﺑﻴﺸﺘﺮي دارد ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪ اﻓﺮاد )ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﺒﺮي( اﻣﻜﺎن ﺑﻴﺎن دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﺷﻴﻮة دﻟﺨﻮاه ﺧﻮدﺷﺎن‬ ‫را ﺑﺪﻫﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﺟﺬاب اﺳﺖ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﻃﺮف ﮔﻔﺖوﮔﻮي ﺷﻤﺎ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺣﺮف ﻣﻲزﻧﺪ و ادﺑﻴﺎﺗﺶ ﭼﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﮔﻔﺖوﮔﻮ زﻣﺎﻧﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻲﮔﺬارد ﻛﻪ ﺧﻮد ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﮔﺮ ﺑﻪ اﻧﺪازة ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺴﻠﻂ ﺑﺎﺷﻴﺪ و ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﺠﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺷﻮﻧﺪه را ﺑﺎ‬ ‫ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺳﺨﺖ روﺑﻪ رو ﻛﻨﻴﺪ و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﭙﻴﭽﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‬ ‫ﻛﻪ اﮔﺮ ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﮔﺰارش ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﺗﺮﻳﺒﻮن ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ او ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﮔﺎﻫﻲ وﻗﺖﻫﺎ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻴﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺷﺮحﺣﺎل ﻳﻚ آدم‬ ‫ﻣﻌﺮوف‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﻓﺮدي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺮوﻳﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻳﻚ روز از وﻗﺘﺘﺎن را ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻬﺎﺟﺮي ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺳﭙﺮي ﻛﻨﻴﺪ و زﻧﺪﮔﻲ او را ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺗﺮﺳﻴﻢ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﻣﺪﺗﻲ در ﻛﻨﺎر ﺧﺎﻧﻮادهاي ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻪﺷﺎن ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﻳﻚ‬ ‫ﻛﺎرﺧﺎﻧﺔ ﺑﺰرگ ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن‬ ‫ﻣﻄﻠﺐ درﺑﺎرةﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ و ﻣﻘﺎمﻫﺎ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و دوﺳﺖ دارﻧﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ وﺿﻌﻴﺖ‬ ‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻟﻘﻤﻪ ﻧﺎن ﺟﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪66‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﻗﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﮔﺰارش اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻄﻠﺒﺘﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺎﻣﻪ‬ ‫ﻓﻬﻢ و داراي اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم درﺑﺎرة ﻃﺮفﻫﺎي درﮔﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﺎدﺗﺎن ﻧﺮود‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺆال ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‪ :‬ﭼﺮا؟ ﭼﮕﻮﻧﻪ؟ ﭼﻪ وﻗﺖ؟ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ؟ ﻛﺠﺎ؟‬ ‫ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﮕﺎه و دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮد را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﻨﺪ و اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻪ در ﺑﺮاﺑﺮش ﺳﻜﻮت ﻛﻨﻨﺪ و ﭼﻴﺰي ﻧﭙﺮﺳﻨﺪ و ﻧﮕﻮﻳﻨﺪ‪ .‬وﻇﻴﻔﺔ‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺳﺨﺖ و ﭼﺎﻟﺸﻲ ﻣﻄﺮح ﺳﺎزد‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮع‬ ‫را از زواﻳﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻓﺮﺻﺖ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﻲ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﺰارش ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﮔﺎه رﻧﮓ ﺟﺴﺘﺠﻮﮔﺮاﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬در‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري ﺟﺴﺘﺠﻮﮔﺮاﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻨﺪوﻛﺎو ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫اﻧﺠﺎم داد و ﺑﺮاي ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺘﻌﺪدي رﻓﺖ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫ﮔﺰارشﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﺳﻮءﻣﺪﻳﺮﻳﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎدهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼت‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻣﺆﺳﺴﻪﻫﺎ‪ ،‬و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﺴﺎد ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪ ﭘﺮده ﺑﺮدارﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﺷﺎﻳﺪ‬ ‫ﺑﺘﻮان درﺑﺎرة دزدي ﻣﻘﺎمﻫﺎي ارﺷﺪ ﻳﻚ ﻗﺒﻴﻠﻪ از ﺑﻮدﺟﻪاي ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ ﻛﺮدن وﺿﻊ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮدﻣﺎن ﺑﻮﻣﻲ ﺻﺮف ﻣﻲﺷﺪ ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬ﻳﺎ درﺑﺎرة‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎدة ﻣﺎﻟﻲ ﺷﺮﻛﺖ وارد ﻛﻨﻨﺪة ﺧﻮنﻫﺎي آﻟﻮده ﺑﺤﺚ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ دﻟﻴﻞ زﻣﺎن ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺗﻬﻴﺔ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﺰارشﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻴﮕﺪار ﺑﻪ آب ﻧﺰﻧﻴﺪ و‬ ‫ﺣﺘﻤﺎً از ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﺪﻳﺮان ﺳﺎزﻣﺎن رﺳﺎﻧﻪاي ﻣﺤﻞ ﻛﺎر ﺧﻮد ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي داﺳﺘﺎن ﺧﻮد اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﮔﺎه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪة ﺳﺒﻜﻲ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﺔ آن ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ .‬ﻟﻴﺪ ﻣﻄﻠﺐ اﻏﻠﺐ ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻨﺪة ﺑﻘﻴﺔ‬ ‫ﻣﺎﺟﺮاﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﻧﺤﻮة ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻟﻴﺪ اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي دارد‪ .‬اﮔﺮ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﺧﺒﺮي‬ ‫ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻴﺪ‪ ،‬ﻟﻴﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻴﻠﻲ رك و ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻫﻤﺔ ﻣﻄﻠﺐ را ﺑﮕﻮﻳﺪ و اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫اﺻﻠﻲ را ﻫﻤﺎن اول ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﮔﺰارش ﺗﺸﺮﻳﺤﻲ ‪ -‬ﻓﻴﭽﺮ‪ -‬ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻴﺪ‪،‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪67‬‬

‫ﻟﻴﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ درﺑﺎرة ﺷﺨﺼﻲ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ او ﻛﻞ ﻣﺎﺟﺮا را‬ ‫ﺷﺮح ﻣﻲدﻫﻴﺪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭼﻨﺪ ﭘﺎراﮔﺮاف ﻃﻮل ﺑﻜﺸﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﻣﻬﻢ ﺑﺮﺳﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﺔ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ‬ ‫در اﻳﻦ ﺟﺎ ﭼﻬﺎر ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺑﺮاي ﭘﺎراﮔﺮاف ﻫﺎي اول ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﺣﻮزة‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را آوردهاﻳﻢ‪ .‬داﺳﺘﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎي ﻳﻚ زن ﭘﻨﺎﻫﻨﺪة‬ ‫ﻧﻴﺠﺮﻳﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻛﻮدﻛﻲ ﺑﻪ اﺟﺒﺎر ﺧﺘﻨﻪ ﺷﺪه و ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﺪ دﺧﺘﺮ‬ ‫ﻫﻔﺖ ﺳﺎﻟﻪاش ﻛﻪ در ﻛﺎﻧﺎدا ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ او ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ادارهة ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻛﺎﻧﺎدا اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ زن ﻧﻴﺠﺮﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻔﺖ ﺳﺎل‬ ‫ﻣﻘﻴﻢ ﺷﻬﺮ ﻣﻮﻧﺘﺮآل ﺑﻮده ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﻲ اﻋﻄﺎ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻨﺴﻲ ﻛﺎﺳﺘﻴﻠﻮ‪،‬‬ ‫ﺳﺨﻨﮕﻮي ادارة ﻣﻬﺎﺟﺮت و ﺷﻬﺮوﻧﺪي ﻛﺎﻧﺎدا‪ ،‬اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس‬ ‫ﺣﻜﻢ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ دادﮔﺎه ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻟﻮزي ﻧﺎﺷﺎروي ﺳﻲ و ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻟﻪ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻛﻨﺎر ﻫﺴﺘﺮ‪ ،‬دﺧﺘﺮ ﻫﻔﺖ ﺳﺎﻟﻪاش ﻛﻪ در ﻛﺎﻧﺎدا ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه‪،‬‬ ‫ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻢ ﻧﺎﺷﺎرو ﻫﻴﭻ ﺧﺎﻃﺮهاي از ﻓﺮد ﺳﺎﻟﻤﻨﺪي ﻛﻪ در روﺳﺘﺎﻳﺶ در‬ ‫ﻧﻴﺠﺮﻳﻪ او را ﺧﺘﻨﻪ ﻛﺮد ﻧﺪارد‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻲ ﺗﺮﺳﻴﺪه ﻛﻪ در ﺻﻮرت‬ ‫اﺧﺮاج او و دﺧﺘﺮش از ﻛﺎﻧﺎدا‪ ،‬ﻓﺮزﻧﺪش ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ او دﭼﺎر ﮔﺮدد‬ ‫و ﺑﻪ زور ﺧﺘﻨﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻫﺮ دو در ﻛﺎﻧﺎدا ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺰارش‬ ‫ﺗﺸﺮﻳﺤﻲ ‪ -‬ﻓﻴﭽﺮ‪ -‬ﺗﻼﺷﻲ اﺳﺖ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ »ﺳﺨﺖ ﺧﺒﺮ« ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را‬ ‫ﻃﻮري ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﭘﻨﺎﻫﻨﺪه ﺑﺎ آن ﻫﺎ دﺳﺖ‬ ‫و ﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﻛﺮده آﺷﻨﺎ ﺷﻮد‪:‬‬ ‫درﺳﺖ ﻳﻚ روز ﺑﻌﺪ از ﺗﺠﻤﻊ اﻋﺘﺮاضآﻣﻴﺰ ﻳﻚ زن ﭘﻨﺎﻫﻨﺪة ﻧﻴﺠﺮﻳﺎﻳﻲ و‬ ‫ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ ﻋﻀﻮ اﺋﺘﻼف ﺿﺪﻓﻘﺮ ﻣﻮﻧﺘﺮآل‪ ،‬ﺣﻜﻢ ﺗﺠﺪﻳﺪ‬

‫‪68‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫ﻧﻈﺮي ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻊ اﺧﺮاج اﻳﻦ زن ﭘﻨﺎﻫﻨﺪه ﻣﻲﺷﺪ ﺻﺎدر ﺷﺪ‪ .‬ﻟﻮزي ﻧﺎﺷﺎرو ﺑﻌﺪ‬ ‫از ﭘﻴﺮوزي در ﺟﻠﺴﺔ دادﮔﺎه در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﺮﻳﺴﺖ ﮔﻔﺖ‪» :‬از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ را دادهاﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻨﻮﻧﻢ‪«.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﻼﺷﻲ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺷﺮحﺣﺎل‪ ،‬و ﺑﺮ‬ ‫اﺳﺎس ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺎدر و دﺧﺘﺮ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﻫﺴﺘﺮ ﻧﺎﺷﺎروي ﻫﻔﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﺗﻤﺎم روز در ﻣﺪرﺳﺔ ﻛﺎﺗﻮﻟﻴﻜﺶ ﺧﻴﻠﻲ آرام‬ ‫دﻋﺎ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺧﺪا ﺧﻮاﺳﺘﻪاش را ﺑﺮآورده ﻛﻨﺪ‪ .‬دﺧﺘﺮ ﻫﻔﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫»ﻣﻦ دﻋﺎ ﻛﺮدم ﺧﺪاﻳﺎ‪ ،‬ﻟﻄﻔﺎ ﺑﮕﺬار ﻣﺎ در اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﺷﻮﻳﻢ‪ ،‬و دﻋﺎﻳﻢ‬ ‫ﻣﺴﺘﺠﺎب ﺷﺪ‪«.‬‬ ‫آن روز ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﺪن ﻣﺪرﺳﻪ‪ ،‬ﻣﺎدر ﻫﺴﺘﺮ ﻛﻪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻌﺪاز‬ ‫اﺧﺮاج از ﻛﺎﻧﺎدا ﺑﻪ ﻧﻴﺠﺮﻳﻪ ﻣﻲرﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ دﺧﺘﺮش ﺧﺒﺮ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻛﻨﻨﺪه را‬ ‫داد‪ .‬ﻧﺎﺷﺎرو ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ آن ﻫﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺎ در ﻛﺎﻧﺎدا ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر‬ ‫ﺷﻮﻳﻢ‪ «.‬ﻧﺎﺷﺎرو اﻓﺰود‪» :‬دﺧﺘﺮم ﮔﻔﺖ ﺧﺪاﻳﺎ‪ ،‬از ﺗﻮ ﻣﺘﺸﻜﺮم ﻛﻪ آرزوﻳﻢ را‬ ‫ﺑﺮ آورده ﻛﺮدي‪ «.‬ﻧﺎﺷﺎروي ﺳﻲ و ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻟﻪ و دﺧﺘﺮش ﻛﻪ ﻫﻔﺖ ﺳﺎل‬ ‫ﭘﻴﺶ در ﻛﺎﻧﺎدا ﺑﻪ دﻧﻴﺎ آﻣﺪ‪ ،‬در روزﻫﺎي ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ ﺻﺪور ﺣﻜﻢ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ‬ ‫روزﮔﺎر ﺳﺨﺘﻲ را ﻣﻲﮔﺬراﻧﺪﻧﺪ و ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮد ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺗﺮك ﺧﺎﻧﻪ و ﻛﺎﺷﺎﻧﺔ‬ ‫ﺧﻮد در ﻛﺎﻧﺎدا ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺎدر ﻣﺠﺮد در ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﻼﺷﺶ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ ‫ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﻲ از دوﻟﺖ ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮرده ﺑﻮد‪ .‬او ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﺗﺮﺳﺪ ﺑﻌﺪ از‬ ‫ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻧﻴﺠﺮﻳﻪ‪ ،‬دﺧﺘﺮش ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻋﻤﻞ ﺧﺘﻨﺔ زﻧﺎن ﺷﻮد ﻛﻪ در اﻳﺎﻟﺖ‬ ‫ادو‪ ،‬زادﮔﺎه ﺧﺎﻧﻢ ﻧﺎﺷﺎرو‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪69‬‬

‫در اﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻪ رﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﺎﺟﺮا ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺟﺎ‬ ‫ﺗﺼﻤﻴﻢ دادﮔﺎه ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﺎﺟﺮا ﻧﻴﺴﺖ و وﺿﻌﻴﺖ زن‬ ‫ﭘﻨﺎﻫﻨﺪه ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ :‬در ﺑﺮﺧﻲ از ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎي‬ ‫اﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺧﺘﻨﺔ زﻧﺎن ﻳﻜﻲ از راهﻫﺎي ﻣﻬﺎر ﺷﻬﻮت ﺟﻨﺴﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫در ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻦ ﻋﺮف و ﺳﻨﺖ ﻗﺪﻳﻤﻲ‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﺪﻳﺪ و ﻣﻄﺎﻟﺐ و ﻛﺘﺎبﻫﺎي‬ ‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻛﻤﻲ ﺑﺮاي ﻧﺠﺎت زﻧﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﺟﺮاي اﻳﻦ ﻋﻤﻞ در ﻧﻴﺠﺮﻳﻪ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﺎري آن ﻛﺸﻮر ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺮوﻧﺪة ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﻲ ﭘﺮ ﺳﺮ و ﺻﺪا ﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ زن ﻧﻴﺠﺮﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺘﻘﺎﺿﻲ‬ ‫ﭘﻨﺎﻫﻨﺪﮔﻲ در ﻛﺎﻧﺎدا ﺑﻮد‪ ،‬اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﺶ ﺑﻪ ﻧﻴﺠﺮﻳﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ دﺧﺘﺮ‬ ‫ﻫﻔﺖ ﺳﺎﻟﻪاش را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﻴﻨﺪازد‪ .‬ﻟﻮزي ﻧﺎﺷﺎروي ﺳﻲ و ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻧﻴﺠﺮﻳﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﺎدر ﻣﺠﺮد ﻫﻴﭻ ﭼﺎرهاي‬ ‫ﺟﺰ زﻧﺪﮔﻲ در ﺧﺎﻧﺔ ﭘﺪرش ﻛﻪ ﻓﺮدي ﺳﻨﺘﻲ اﺳﺖ ﻧﺪارد‪ .‬او اداﻣﻪ داد ﻛﻪ‬ ‫ﭘﺪر و ﺑﺰرگﺗﺮﻫﺎي ﻗﻮم ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﺟﺮاي ﺳﻨﺖ در ﻣﻮرد دﺧﺘﺮ ﻫﻔﺖ‬ ‫ﺳﺎﻟﻪاش ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ ،‬و اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﺴﺘﺮ ﺣﺎﺻﻞ ازدواﺟﻲ رﺳﻤﻲ ﻧﺒﻮده‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺰرگﺗﺮﻫﺎ ﺑﺮ اﻧﺠﺎم دادن اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﭘﺎﻳﺔ ﻳﻚ ﮔﺰارش و ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬در ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻨﺎﻃﻖ‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻧﻴﺠﺮﻳﻪ ﻋﻤﻞ ﺧﺘﻨﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ روي ‪ 100‬در ﺻﺪ زﻧﺎن و‬ ‫دﺧﺘﺮان اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬و اﻳﺎﻟﺖ ادو‪ ،‬زادﮔﺎه ﺧﺎﻧﻢ ﻧﺎﺷﺎرو‪ ،‬ﺟﺰو ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻋﺒﻮر از واژﮔﺎن‬ ‫ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﻧﺤﻮة ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﻠﻤﺎت در روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ‪ ،‬اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‪ ،‬و رادﻳﻮ و‬ ‫ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن‪ ،‬واژﮔﺎن ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺨﺸﻲ از ﮔﺰارش را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻼم را‬

‫‪70‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫اﺑﺰار ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ اﻧﺘﻘﺎل ﭘﻴﺎم ﺑﺪاﻧﻴﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﻛﺎرﺑﺮد ﺗﺼﺎوﻳﺮ در رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮي‬ ‫و ﭼﺎﭘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﻛﻼم ﻳﺎ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬارﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در رادﻳﻮ ﻫﻢ ﻛﺎرﺑﺮد‬ ‫ﺻﺪاﻫﺎي ﭘﺲزﻣﻴﻨﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺻﺪا و ﺗﺼﻮﻳﺮ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﻮاس ﻣﺨﺎﻃﺐ را ﭘﺮت ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﻣﺠﻼت و روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺼﻮر ﻛﺮدن داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﺸﺎن‬ ‫وﻇﻴﻔﺔ ﮔﺮوه ﮔﺮاﻓﻴﻚ ﻳﺎ ﻋﻜﺎس ﻣﺤﻞ ﻛﺎرﺷﺎن اﺳﺖ و ﺑﺲ‪ .‬ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران‬ ‫ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﮔﺎﻫﻲ ﺧﻴﺎل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮدار ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻮاﺳﺶ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻧﻬﺎﻳﻲ را درﺑﺎرة آﻧﭽﻪ ﭘﺨﺶ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬ ‫ﻧﻤﻲﺷﻮد ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺣﻖ ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺎ آن ﻫﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ آن وﻗﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‬ ‫ﭘﺲ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر اﻳﻦ وﺳﻂ ﭼﻪ ﻛﺎره اﺳﺖ؟ داﺷﺘﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺼﻮري از‬ ‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺪود ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر‪ ،‬ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻳﺪ دﻧﺒﺎل ﻛﺎر ﺧﻮدش ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻮد ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻔﻊ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎرش را ﺗﻌﺪاد‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ و ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺮاي ﺟﺬابﺗﺮ ﻛﺮدن ﻣﻄﻠﺐ ﻧﺒﺎﻳﺪ‬ ‫از ﻫﻴﭻ ﺗﻼﺷﻲ ﻓﺮوﮔﺬار ﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺜﻼً روي ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎﻳﻲ ﻣﺜﻞ ﮔﺮه ﻛﻮر‬ ‫ﺷﺒﻜﺔ ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﺷﻬﺮي ﻳﺎ ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﺪارس ﺑﻪ ﻛﻤﻚﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ ﻛﺎر‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ و ﻛﺴﻲ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪﺗﺎن ﻧﺸﻮد‪ ،‬آب در ﻫﺎون ﻛﻮﺑﻴﺪهاﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ در ﻛﻨﺎر‬ ‫ﻣﻄﻠﺐ‪ ،‬ﻃﺮح ﻳﺎ ﺷﻜﻞ ﻳﺎ ﻧﻤﻮدار ﺟﺬاﺑﻲ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺪون ﺷﻚ ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺸﺘﺮي‬ ‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﺎر ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﺑﺮاي ﺟﻤﻊآوري ﻣﻮاد‬ ‫ﻛﻤﻜﻲ ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﺐ آﻳﻨﺪه و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﺑﺨﺶﻫﺎ‪ ،‬در اراﺋﺔ ﺑﻬﺘﺮ ﻛﺎر‬ ‫اﺗﺎق ﺧﺒﺮ اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي دارد‪.‬‬ ‫داﺳﺘﺎنﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ و ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮﺑﻮط‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﺮاي ﻣﺮدم اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي دارﻧﺪ‪ .‬ﺟﻤﻊآوري ﺗﺼﻮﻳﺮ و ﺣﺘﻲ ﺻﺪا‬ ‫ﺑﺮاي ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻬﺘﺮ و ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻛﺮدن داﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻄﻠﺐ را ﻗﺎﺑﻞ ﻓﻬﻢﺗﺮ‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪71‬‬

‫ﻛﻨﺪ‪ .‬و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً اﻋﺪاد و ارﻗﺎﻣﻲ ﻣﺜﻞ ﺑﻮدﺟﻪ‪ ،‬ﻧﻤﻮدارﻫﺎي‬ ‫آﻣﺎري‪ ،‬و ﻳﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ ﻫﺎ در دﺳﺘﺮس ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ‬ ‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ داﺷﺘﻪﻫﺎ در ﻛﻨﺎر ﻣﻄﻠﺐ‪ ،‬ﻫﻢ ﻛﺎر را‬ ‫ﺟﺬابﺗﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻫﻢ ﻣﻮﺟﺐ درك ﺑﻬﺘﺮ داﺳﺘﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫در روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﮔﺎه ﻫﻴﭻ ﺗﺼﻮري از ﻧﺤﻮة ﭼﺎپ ﻣﻄﻠﺒﺸﺎن‬ ‫ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬درﻣﻮاردي‪ ،‬ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران اﺻﻼً ﺑﻪ دﺑﻴﺮ ﻳﺎ ﺳﺮدﺑﻴﺮ و ﻳﺎ ﮔﺮوهﻫﺎي‬ ‫ﻋﻜﺲ و ﮔﺮاﻓﻴﻚ ﺧﺒﺮ ﻧﻤﻲ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻄﻠﺒﺸﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮي ﻛﻤﻜﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎر اﺣﺴﺎس ﻛﻨﺪ ﻣﺴﺘﻘﻞ‬ ‫ﺑﻮدن از ﺑﻘﻴﺔ ﮔﺮوهﻫﺎي روزﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرش را راﺣﺖﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﻳﺎدﺗﺎن‬ ‫ﻧﺮود ﺣﺮﻓﺔ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﮔﺮوﻫﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ آن‬ ‫ﺑﺮاي اراﺋﺔ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺠﻼت و روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮﮔﺮان و ﻃﺮاﺣﺎن و‬ ‫ﻛﺎرﻳﻜﺎﺗﻮرﻳﺴﺖ ﻫﺎ ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﺟﺬاﺑﻴﺖ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﻲاﻓﺰاﻳﻨﺪ‪ .‬داﺷﺘﻦ ارﺗﺒﺎط‬ ‫ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻃﺮح روزﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﺑﻲﻓﺎﻳﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻً از اﻳﻦ ﺧﻄﺎ ﻣﺼﻮن‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و از اﻫﻤﻴﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﺼﺮي آﮔﺎﻫﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ آن ﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ دﻗﺖ ﻓﻜﺮ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ داﺳﺘﺎﻧﺸﺎن را ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﺤﻮ ﻣﻤﻜﻦ اراﺋﻪ ﻛﻨﻨﺪ و‬ ‫از ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻓﻴﻠﻢﺑﺮداران ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺑﻬﺮة ﻣﻤﻜﻦ را در ﻛﺎر ﮔﺰارش ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫داﺳﺘﺎنﻫﺎي رادﻳﻮﻳﻲ اﻟﺒﺘﻪ از ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﻬﺮهاي ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻌﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺻﺪاﻫﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﮔﺰارﺷﮕﺮيﺷﺎن را ﺛﺒﺖ و ﺿﺒﻂ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﺷﻨﻮﻧﺪه اﺣﺴﺎس ﻛﻨﺪ واﻗﻌﺎً در ﻣﺤﻞ ﺣﻀﻮر دارد و ﻓﻀﺎ را ﺑﻬﺘﺮ درك ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺿﺒﻂ ﺻﺪاي ﭘﺲزﻣﻴﻨﺔ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﺷﻠﻮغ ﺑﺮاي داﺳﺘﺎﻧﻲ‬ ‫درﺑﺎرة ﺑﻲﺧﺎﻧﻤﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﻳﺎ ﺻﺪاي ﺑﭽﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻛﻼس درس ﺑﺎ ﻫﻢ ﺣﺮف‬

‫‪72‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫ﻣﻲزﻧﻨﺪ ﺑﺮاي ﮔﺰارﺷﻲ آﻣﻮزﺷﻲ‪ ،‬و ﻳﺎ ﺻﺪاي ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﺟﻨﮕﻞ و ﻓﻀﺎﻫﺎي‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮاي داﺳﺘﺎﻧﻲ درﺑﺎرة ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ را‬ ‫ﺑﺮاي ﺷﻨﻮﻧﺪهﻫﺎ ﺟﺬابﺗﺮ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫وﺑﻼگﻧﻮﻳﺲﻫﺎ ﻳﺎ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران »ﺷﻬﺮوﻧﺪ« )ﻏﻴﺮرﺳﻤﻲ( ﻫﻢ راهﻫﺎي‬ ‫زﻳﺎدي ﺑﺮاي ﺟﺬابﺗﺮ ﻛﺮدن داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﺸﺎن دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻞ اﻓﺰودن ﺗﺼﻮﻳﺮ‪،‬‬ ‫ﭘﺎدﻛﺴﺖ )ﻓﺎﻳﻞﻫﺎي ﺻﻮﺗﻲ(‪ ،‬و ﺗﺼﺎوﻳﺮ وﻳﺪﻳﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان در ﻳﻮﺗﻴﻮب‬ ‫ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪.‬‬ ‫در زﻳﺮ ﭼﻨﺪ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﮔﺰارش رادﻳﻮﻳﻲ و ﻳﺎ ﻣﻄﻠﺐ‬ ‫ﭼﺎﭘﻲﺗﺎن ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﻛﻨﺪ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬ ‫از ﻫﻤﺎن وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻛﻠﻴﺪ ﻛﺎرﺗﺎن زده ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﺟﻤﻊآوري ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻳﺎ‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ و ﻳﺎ ﻓﺎﻳﻞﻫﺎي ﺻﻮﺗﻲ ﻻزم ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﻧﻈﺮاﺗﺘﺎن را ﺑﺎ ﺳﺮدﺑﻴﺮ ﻳﺎ ﺗﻬﻴﻪ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪهﺗﺎن در ﻣﻴﺎن ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻋﻜﺎس روزﻧﺎﻣﻪ ﻳﺎ ﻓﻴﻠﻢﺑﺮدار‬ ‫و ﻳﺎ ﮔﺮاﻓﻴﺴﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﻤﻔﻜﺮي ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﮔﺮ درﺑﺎرة ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻳﺎ ﺻﺪاﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎرﺗﺎن ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻓﻜﺮ ﺧﺎﺻﻲ ﻧﺪارﻳﺪ‪ ،‬دﺧﻴﻞ ﻛﺮدن ﻫﻤﻜﺎران در‬ ‫ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻛﺎري اﻳﻦ ﺑﺨﺖ را ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻈﺮات آن ﻫﺎ آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﺔ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻧﺪوﺧﺘﺔ ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﻪ دردﺗﺎن ﺑﺨﻮرد‪.‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎم ﺟﻤﻊآوري ﻣﻮاد ﺧﺎم و ﺗﺼﺎوﻳﺮ و ﺻﺪاﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻮاﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﺔ‬ ‫اﺣﺘﻤﺎﻻت ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ از ﮔﺰارﺷﻲ آﻣﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻪ ﻧﻤﻮدار ﻳﺎ ﭼﻪ ﻧﻮع ﺷﻜﻞ ﻫﻨﺪﺳﻲ اي ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن ارﻗﺎم‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎﺗﺘﺎن را ﺑﻪ ﮔﺮوه ﮔﺮاﻓﻴﻚ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﻛﺎر‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﻤﻮدار را ﺑﺮاﻳﺘﺎن آﻏﺎز ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ در‬ ‫ﮔﺰارشﻫﺎي رادﻳﻮﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ آﻣﺎر و ارﻗﺎم را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪73‬‬

‫وﻗﺘﻲ در ﺣﺎل ﮔﻔﺖوﮔﻮ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬از ﻫﻤﺎن اول ﺑﻪ ﻋﻜﺲ‪ ،‬وﻳﺪﻳﻮ‪،‬‬ ‫و ﻳﺎ ﺻﺪاﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﭘﺮﺑﺎرﺗﺮ ﻛﺮدن ﮔﺰارش ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻜﺮ‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮﻳﺮ ﭼﻬﺮه و ﻳﺎ ﺗﻜﺔ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ از ﻓﻴﻠﻢ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﭘﺸﺖ ﻣﻴﺰ ﻧﺸﺴﺘﻪ‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺣﻮﺻﻠﺔ ﻣﺨﺎﻃﺐ را ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ آﻳﺎ ﻓﺮد ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﺷﻮﻧﺪه ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ ﺷﻐﻠﺶ ﻳﺎ ﻫﺮ ﻣﺸﺨﺼﺔ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﻜﺮﺗﺎن ﻣﻲرﺳﺪ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬ ‫در ﺣﺎل ﺣﺮﻛﺖ ﻳﺎ اﻧﺠﺎم دادن ﻛﺎري ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﻮد؟ ﻣﺜﻼً اﮔﺮ‬ ‫ﻃﺮف ﻣﻌﻠﻢ ﻳﺎ ﭘﺰﺷﻚ ﻳﺎ ورزﺷﻜﺎر اﺳﺖ‪ ،‬از او در ﺣﺎل ﻛﺎر ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﮔﺰارﺷﮕﺮ رادﻳﻮ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬ﮔﻮشﻫﺎﻳﺘﺎن را ﺣﺴﺎﺑﻲ ﺗﻴﺰ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﮔﻮشﻫﺎي‬ ‫ﺗﻴﺰ ﺑﺮاي ﺷﻜﺎر ﻫﺮ ﺻﺪاﻳﻲ ﻻزم اﺳﺖ‪ .‬ﺻﺪاﻫﺎي در ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ داﺳﺘﺎﻧﺘﺎن را‬ ‫ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ؛ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺻﺪاي ﺷﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻇﺮفﻫﺎ در داﺳﺘﺎن ﻣﻬﺎﺟﺮي‬ ‫ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﺴﺘﻦ ﻇﺮف رﺳﺘﻮرانﻫﺎ ﮔﺬران زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬و ﻳﺎ‬ ‫ﺻﺪاﻫﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﻨﻌﺘﻲ وﻗﺘﻲ دارﻳﺪ ﮔﺰارﺷﻲ درﺑﺎرة آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺣﻮاﺳﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺻﺪاي ﻣﺼﺎﺣﺒﻪﺷﻮﻧﺪﮔﺎن‬ ‫ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺘﻔﺎوت از آب در ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﻓﻘﻂ ﻣﺤﺘﻮاي ﺣﺮﻓﻲ ﻛﻪ ﻣﻲزﻧﻨﺪ‬ ‫ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻛﻴﻔﻲ ﺻﺪاﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪن ﮔﺰارﺷﺘﺎن ﻛﻤﻚ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﺮ ﻋﻜﺲ‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه‪ ،‬و ﻧﻤﻮداري ﺑﺎﻳﺪ زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ﺧﻮدش را‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻔﻬﻮم آن ﺑﺸﻮد‪ .‬ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن از‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪة ﺗﺼﻮﻳﺮي زﻳﺒﺎ ﻳﺎ ﻧﻤﻮداري ﺟﺬاب ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ‬ ‫درﺑﺎرهاش داده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﻳﺎ ارﺗﺒﺎﻃﺶ ﺑﺎ داﺳﺘﺎن ﻣﻌﻠﻮم ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺣﺴﺎس‬ ‫ﺧﻮﺑﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎر ﺑﺎﻳﺪ زﻳﺮﻧﻮﻳﺲﻫﺎ ﻳﺎ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻳﺎ ﻣﺘﻦ‬ ‫روي ﻧﻤﻮدار را درج و ﻳﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪74‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎران‬

‫در ﻛﻨﺎر ﻫﺮ ﻋﻜﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎم ﻋﻜﺎس را ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪ .‬در ﻛﻨﺎر ﻫﺮ ﻧﻤﻮدار‬ ‫ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﺒﻊ آﻣﺎري آن‪ ،‬ﭼﻪ دوﻟﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ‪،‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻪ‪ ،‬و ﻏﻴﺮه‪ ،‬درج ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﺧﻮاﻧﻨﺪه‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ درﺑﺎرة آﻧﭽﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﻗﻀﺎوت ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ اﺻﻞ ﻣﻬﻢ در اﺧﻼق روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻜﺲﻫﺎ و ﻓﻴﻠﻢﻫﺎ‬ ‫ﻧﺒﺎﻳﺪ روﺗﻮش ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﺔ راﻳﺎﻧﻪاي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ اﻳﻦ‬ ‫ﻛﺎر ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺬابﺗﺮ ﺷﺪن ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻜﺲﻫﺎي ﻣﺘﻬﻢﻫﺎ و ﻣﻈﻨﻮﻧﺎن را‬ ‫ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﻴﺮهﺗﺮ ﻛﺮد ﺑﺮاي آن ﻛﻪ ﻣﺜﻼً آن ﻫﺎ را ﺧﻄﺮﻧﺎكﺗﺮ و ﺗﺮﺳﻨﺎكﺗﺮ ﺟﻠﻮه‬ ‫داد ﺗﺎ ﻣﺮدم ﮔﻨﺎﻫﻜﺎر ﺑﻮدن اﻳﻦ اﻓﺮاد را زودﺗﺮ ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﺗﺮ از آن‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺐ‬ ‫دو ﻋﻜﺲ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﻮد ﻣﺮدم ﺧﻴﺎل ﻛﻨﻨﺪ دو ﻧﻔﺮ در دو‬ ‫ﺟﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را ﻣﻼﻗﺎت ﻫﻢ ﻧﻜﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬در‬ ‫ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﻮل ﻣﻌﺮوف‪ ،‬از دﺳﺘﻜﺎريﻫﺎي »ﻓﺘﻮﺷﺎﭘﻲ« ﺑﭙﺮﻫﻴﺰﻳﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﺎ ﺑﺮاي دﺳﺘﻜﺎري در ﺗﺼﻮﻳﺮ اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ ﻫﻢ وﺟﻮد دارد‪ :‬وﻗﺘﻲ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﺎﺷﻴﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ اﻓﺮاد ﻳﺎ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از آن ﻫﺎ و ﻣﺨﻔﻲ ﻧﮕﺎه‬ ‫داﺷﺘﻦ ﻫﻮﻳﺘﺸﺎن‪ ،‬ﭼﻬﺮهﺷﺎن را ﺗﻴﺮه ﻛﻨﻴﺪ ﻳﺎ ﻧﻮاري ﻣﺸﻜﻲ روي ﭼﺸﻤﺎﻧﺸﺎن‬ ‫ﺑﻜﺸﻴﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪه ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻬﺮه را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ دادهاﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻧﺎﻣﺮﺑﻮط در ﮔﺰارﺷﺘﺎن ﻧﮕﺬارﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬاري زﻳﺎد ﺗﺼﻮﻳﺮ‬ ‫ﺑﺮ ذﻫﻦ ﻣﺨﺎﻃﺐ‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ ﻣﺮدم ﻋﻜﺲ و ﻳﺎ وﻳﺪﻳﻮي ﻳﻚ ﮔﺰارش را ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻲﺳﭙﺎرﻧﺪ‪ .‬و ﺣﺘﻲ در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد‪ ،‬ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺣﺎﻓﻈﻪﻫﺎ ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺘﺨﺎب ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ ،‬ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮﻳﺪ‬ ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﺼﺮي ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻛﻨﻨﺪة ﭼﻴﺰي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﮔﺰارش آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﮔﺰارﺷﮕﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬

‫‪75‬‬

‫اﮔﺮ روزﻧﺎﻣﻪﺗﺎن ﻛﺎرﻳﻜﺎﺗﻮرﻳﺴﺖ دارد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ از او ﺧﻮاﻫﺶ ﻛﻨﻴﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‬ ‫ﻳﺎ ﮔﺰارﺷﺘﺎن را ﻣﺼﻮر ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺘﻮاي داﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮﺳﺎزي ﻣﺮﺗﺒﻂ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻛﺎرﺗﺎن را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ‪.‬‬ ‫در اﻧﺘﺨﺎب ﻋﻜﺲ اﻓﺮاد‪ ،‬ﻳﺎدﺗﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻛﻠﻴﺸﻪﺳﺎزيﻫﺎ و ﻗﺎﻟﺐ‬ ‫ﻫﺎي ﺗﻜﺮاري ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﺗﺼﺎوﻳﺮي ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺰﻳﻨﻴﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻳﺎ اداﻣﺔ داوري ﻧﺎدرﺳﺖ راﺟﻊ ﺑﻪ ﮔﺮوهﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻗﻮﻣﻲ‬ ‫ﺷﻮد‪ ..‬ﻣﺜﻼً در ﮔﺰارﺷﻲ ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﻛﻮﻟﻴﺎن ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ ‫ﻋﻜﺲ ﻳﻜﻲ از اﻫﺎﻟﻲ اﻳﻦ ﻗﻮم در ﺣﺎل ﮔﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻳﻚ ﻛﻮﻟﻲ را در‬ ‫ﺣﻴﻦ اﻧﺠﺎم دادن ﻛﺎر ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ دﻳﺪﻧﺸﺎن ﻋﺎدت ﻛﺮدهاﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ؟ ﻛﺎرﻫﺎي ﻧﺸﺮﻳﺎت دﻳﮕﺮ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﻳﻚ ﻧﻘﺸﻪ‬ ‫ﺑﺮاي ﺑﻴﺎن ﻣﻜﺎن وﻗﻮع ﻳﻚ اﺗﻔﺎق ﻓﻜﺮ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﭼﻪ ﻧﻤﻮدارﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﺎ اﺷﻜﺎل ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻮﺿﻮع ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﻧﺤﻮي واﺿﺢ ﺑﻴﺎن‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪاي در اﻧﺘﺸﺎر ﻋﻜﺲﻫﺎي ﻣﺮدم اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي دارد‪ .‬در‬ ‫ﺷﻤﺎري از ﻛﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﭼﻬﺮهﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﻣﻌﺮوف اﻛﺜﺮاً ﻣﺸﻜﻠﻲ ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر‬ ‫ﻋﻜﺲﻫﺎﻳﺸﺎن ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻋﺎدي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دﻏﺪﻏﻪﻫﺎﻳﻲ داﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻣﺒﺎدا وارد ﻋﺮﺻﺔ ﺧﺼﻮﺻﻲ آن ﻫﺎ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬در‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ از ﻛﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺴﺐ اﺟﺎزة واﻟﺪﻳﻦ ﺑﺮاي اﻧﺘﺸﺎر ﻋﻜﺲ ﻛﻮدﻛﺎﻧﺸﺎن‬ ‫اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

Copyright and ordering information are on Persian side of book.

Guide to Social Reporting [Persian Language]

International Center for Journalists Written and Illustrated by Nikahang Kowsar Edited by Margaret Freaney