ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΦΕΞ ΜΆΡΤΙΟΥ
Κατά τον λαογράφο Δημ. Λουκάτο, η Εκκλησία καθιέρωσε ως αντίποδα στον ξέφρενο χαρακτήρα του καρναβαλιού την περισυλλογή για τους νεκρούς. Στο Ψυχοσάββατο της Αποκριάς, τελείται γενικότατο μνημόσυνο των απανταχού και απ’ αιώνων νεκρών που καλύπτει συμπονετικά όλες τις μορφές του θανάτου («μνείαν επιτελούμεν πάντων των απ’ αιώνος κοιμηθέντων ευσεβώς, επ’ ελπίδι αναστάσεως ζωής αιωνίου»). Κατά το Σάββατο της Τυρινής τελείται ειδικότερο μνημόσυνο που ξεχωρίζει τους ασκητές άνδρες και γυναίκες προκειμένου να εξαρθεί ο ασκητικός αγώνας της νηστείας και της εγκράτειας. Τέλος, στο Σάββατο των Αγίων Θεοδώρων (το πρώτο της Σαρακοστής) «το διά των κολλύβων θαύμα του αγίου μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου του Τήρωνος εορτάζομεν». Κατά τον Δημ. Λουκάτο, στα τρία Ψυχοσάββατα του χειμώνα με το κρύο της πρώιμης άνοιξης, μόλις τα βλαστάρια ξεμυτίσουν η θύμηση λαμβάνει άλλο νόημα. Πλησιάζουν οι ζώντες ύστερα από την εγκατάλειψη του βαρύ ψύχους για να τους ζεστάνουν με το λιβάνισμα και τα κεριά, να κουβεντιάσουν με την υμνητική φωνή του ιερέα που μελετά («ανακαλεί» λέμε στη λαογραφία) έναν προς έναν τους πεθαμένους. Το ονομαστικό φώνημα («ανακάλημα») ήταν και είναι από τους λαούς ο απομένων δεσμός της θύμησης. Κεριά και λιβάνι ίσως ευφράνουν. Οι μητέρες, οι σύζυγοι και οι κόρες παρασκευάζουν πρόσφορα, γράφουν σε ψυχοχάρτι τα ονόματα, διαβάζουν, διαβιβάζουν στον Θεό και στους νεκρούς τη θύμηση ότι τους διατηρούν στην μνήμη τους. Στάρι και δημητριακοί καρποί (βρασμένοι συνήθως) ήταν από τα αρχαία χρόνια μια προσφορά στη γη και τους νεκρούς (μελίπηκτα). Στον χριστιανικό κόσμο διακρίνονται στα «νεκρώσιμα» κόλλυβα και στα «πανηγυρικά» («σπερνά», «χαρούμενα»). Ταυτόχρονα υποδηλώνεται ο κοινωνικός ρόλος των συγκεντρώσεων στα Ψυχοσάββατα: έτρωγαν και κάπως χόρταιναν συμπενθούντες και πανηγυριστές, ενώ με τα ψυχούδια χαίρονται οι νεκροί, ανακουφίζονται από τις ευχές εκείνων που τα έτρωγαν. Εκτός από τα νεκρώσιμα και τα πανηγυρικά κόλλυβα, υπάρχουν επίσης τα μαντικά: Με κόλλυβα των Αγίων Θεοδώρων οι κοπέλες προέλεγαν τις τύχες. Έβαζαν 3 ή 9 σπυριά σε άσπρο πανάκι με μαύρη κλωστή στο προσκέφαλο, αφού τα σταυρώναν στο