Πολιτιστικό πρόγραμμα Σχ. Έτος 2020-2021
Β΄ Γυμνασίου 4ο Γυμνάσιο Άργους
Τα μέλη της
Η ομάδα των εκπαιδευτικών
Βοναπάρτη Ελένη ΠΕ02 Μακρή Ασπασία ΠΕ08 Παλίλη Παναγιώτα ΠΕ03
ομάδας
Βενιέρης Ελευθέριος Δαρδάνη Μαρία-Ελένη Καραγεωργόπουλος Φώτιος Κουγιάς Δημήτριος-Δωρόθεος Κούρος Ευάγγελος Λειβαδίτης Βασίλειος Μήτσουλα Μαρία-Παυλίνα Μουζάκη Χριστίνα Μπουντούρη Γαρυφαλλιά Παπανικολάου Κωνσταντίνα Τσιβίκης Κωνσταντίνος
Είναι γνωστό σε όλους ότι στις μέρες μας η ποίηση έχει περιθωριοποιηθεί. Ο γραπτός λόγος έχει αλλάξει μορφή και οι νέοι κάθε άλλο παρά για την ποίηση ενδιαφέρονται. Τα προβλήματα και τα ενδιαφέροντα της εποχής μας δημιουργούν, επομένως, βαθιές ρήξεις στη σχέση του Έλληνα μαθητή με την ποίηση. Εξάλλου η ποίηση είναι κατά κοινή ομολογία το είδος που προκαλεί τη μεγαλύτερη αμηχανία και στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς για το πώς να το μεταφέρουν στους μαθητές τους. Από την άλλη μεριά η φύση και ειδικά το ελληνικό τοπίο κατέχουν σημαντική θέση στη λογοτεχνική παραγωγή, ποιητική και πεζή. Η ελληνική φύση λειτουργεί συμβολικά, για την έκφραση ενός έντονου συναισθήματος ή
για
το
σκηνικό ωραιοποιημένων
ή
μη,
καταπιεσμένων
ή
απελευθερωμένων καταστάσεων. Το σχολείο, πάλι, δεν ενθαρρύνει συχνά τους μαθητές σε μια εκούσια και απολαυστική ανάγνωση μιας ποιητικής δημιουργίας. Έχοντας λοιπόν υπόψη μας τα ανωτέρω, αποφασίσαμε μαζί με τους μαθητές μας - που για λίγο θέλησαν να γίνουν ποιητές - να δοκιμάσουμε να γράψουμε ποιήματα στο πλαίσιο ενός πολιτιστικού προγράμματος.
Ποίηση για εμένα είναι το να εκφράζεις τα συναισθήματα σου , να λες την άποψη σου και να περνάς κοινωνικά μηνύματα.
Για μένα ποίηση είναι μια μορφή τέχνης που μπορεί να μην τη χρησιμοποιώ στην καθημερινότητά μου, αλλά, όταν την σκέφτομαι, μου δημιουργεί ευχάριστα συναισθήματα κοινωνικά μηνύματα.
Η ποίηση είναι μία από τις δύο βασικές κατηγορίες του λόγου, του έμμετρου λόγου, έναντι του πεζού λόγου. Είναι ένα λογοτεχνικό είδος που αξιοποιεί τη φαντασία, αποτυπώνει τη σκέψη και το συναίσθημα. Είναι η τέχνη η οποία προκαλεί και προβάλλει τις αισθήσεις, τα συναισθήματα, μέσα από μια ιδιαίτερη χρήση της γλώσσας, μέσα από την ένταση των ήχων, των ρυθμών, της αρμονίας και των εικόνων. Επίσης είναι μια ιστορία και δείχνει το συναίσθημα του ποιητή.
Ποίηση για εμένα είναι στίχοι που περιγράφουν, με έναν όχι πάντα για όλους κατανοητό τρόπο, συναισθήματα, περιστατικά ή καταστάσεις που βιώνει ένας άνθρωπος. Πολλές φορές είναι ακατανόητοι οι στίχοι, όπως προανέφερα, γιατί οι ποιητές συχνά χρησιμοποιούν συμβολισμούς, παρομοιώσεις ή βαθύτερα νοήματα που πολλές φορές μόνο οι ίδιοι ξέρουν το νόημά τους. Αυτό συμβαίνει γιατί όλοι οι άνθρωποι στον κόσμο έχουν μια διαφορετική αντίληψη της κάθε κατάστασης ανά χρονικές στιγμές. Έτσι το μυαλό τους μπορεί να ερμηνεύσει τον κάθε στίχο με χαρά, λύπη, θυμό, απόγνωση, νοσταλγία, και κάθε άλλο συναίσθημα. Γιατί με την ποίηση ο άνθρωπος εκφράζει όλα αυτά.
Ποίηση για μένα είναι ένας τρόπος να εκφράζεσαι και να αναδεικνύεις τους προβληματισμούς σου για διάφορα θέματα της ζωής. Η ποίηση δεν έχει κανόνες γιατί είναι ένα συναίσθημα. Είναι η αποτύπωση των σκέψεων που βγαίνουν από μέσα σου.
Για εμένα ποίηση είναι ένας τρόπος να εκφράζω τα συναισθήματά μου με έναν καλλιτεχνικό τρόπο. Ποίηση δεν είναι κάτι περίπλοκο ή κουραστικό. Εγώ το βλέπω κάτι απλό και ευχάριστο ή καλύτερα μία ιδιαίτερη και διασκεδαστική ενασχόληση. Συνιστώ αυτή την ενασχόληση σε όλους και μην ξεχάσετε η ποίηση είναι κάτι ελεύθερο. Προσπαθήστε να ανοίξετε τον εαυτό σας με έναν τρόπο που θα λατρέψετε.
Ποίηση για εμένα είναι ο τρόπος που μπορώ να εκφραστώ χωρίς να ντρέπομαι, να λέω την άποψη ελεύθερα χωρίς να με νοιάζει τι θα πουν οι άλλοι.
Για μένα ποίηση είναι ένας από τους πολλούς τρόπους που ο άνθρωπος μπορεί να εκφράσει τα συναισθήματά του.
Ένα ποίημα για εμένα μπορεί να είναι τα συναισθήματα του ποιητή (χαρά, λύπη, μελαγχολία) για κάτι που βιώνει ο ίδιος ή οι γύρω του. Ακόμα, μπορεί να είναι μια πραγματική ή φανταστική ιστορία.
Ποίηση κατά τη γνώμη μου είναι να εκφράζεις τα συναισθήματά σου για κάτι με κάποιες ''καλλιτεχνικές πινελιές''.
ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ
Η ακροστιχίδα δημιουργείται όταν το πρώτο γράμμα κάθε στίχου, αν διαβαστεί κάθετα, συνδιαμορφώνει με τα προηγούμενα και τα επόμενα μία λέξη ή μία φράση, ανάλογα με την έκταση του ποιήματος.
Η διπλή ακροστιχίδα δημιουργεί λέξη και δεξιά και αριστερά που συνήθως είναι η ίδια.
1. Δημιουργήστε ένα μικρό ποίημα με το όνομά σας Π.χ Ελλάδα Λατρεύω τις ομορφιές σου Λουλούδια φυτρώνουν στο χώμα σου Ηλιος λάμπει στον ουρανό σου
Χρήσιμη είναι η μάσκα, Ρίσκο όμως αν πάρεις Ίσως και να νοσήσεις, Σιγή τότε θα υπάρχει, σε Τούτο τον κόσμο που ζούμε.
Βγαίνω στην φύση έξω Αν βρω τον λίγο χρόνο Στον χρόνο αυτόν τον λιγοστό Ίριδας χρώμα αναζητώ
Ιδιαίτερα τώρα λοιπόν
Λαμπερός καταγάλανος ο ουρανός σου
Νέοι προσοχή
Ήλιος φωτεινός
Ανεξάρτητοι θα είστε, μάσκα όμως υποχρεωτική.
Σκοτάδια σκορπάει της καρδιάς
ΜΟΥΖΑΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ
ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ
Καλοκαιράκι καλοκαιράκι Διαβάζω δίπλα στο παράθυρο Η σκέψη μου τρέχει στη φύση
Ωραίο το μπανάκι Νησάκι ή
Μυρίζει άνοιξη
Σπιτάκι με
Ήλιος λάμπει περήφανα
Τρένο ή με
Τα πουλιά κελαηδούν δυνατά
Αμάξι
Ρυάκι τρέχει γοργά στην πλαγιά Ηρεμία απλώνεται παντού Σίγουρα θα ήθελα να ήμουν μέρος της ΚΟΥΓΙΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ – ΔΩΡΟΘΕΟΣ
Ντομάτα και Τυράκι Ισημερινό να πάω Να μάθω να αγαπάω Αλλά… ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ
Βρίσκομαι σε αδιέξοδο. Ακόμα και το μυαλό μου κλείνει. Λουλουδιών ευωδία πλημμυρίζει τον αέρα,
Γεμάτο από έγνοιες αδιαπέραστες.
Ιβίσκοι και λεβάντα,
Γρήγορα και αυτές να με καταρρακώσουν θέλουν.
Αγιόκλημα και γιασεμί Να με μαγεύουν με το άρωμά τους Αχ! Πόσο θέλω να γυρίσω στο χωριό. ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ ΛΙΑΝΑ
Είναι χρέος μου να επιβιώσω. Λάμψη να γίνει η τελευταία ελπίδα. Ή να χασει στην προσπάθεια. Στόχος τούτο κάθε ανθρώπου. ΚΟΥΡΟΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Καλημέρα Ελλάδα Ώρα να φροντίσουμε όλοι εσένα Στα δύσκολα και στα εύκολα μαζί να μείνουμε
Περιμένω το χειμώνα Ωραία που θα είναι η βροχή
Τα δέντρα και τη φύση να μην τα παραλείψουμε
Λάμπουν οι σταγόνες της
Ακόμη και τα λουλούδια να βλέπουμε να ανθίζουν
Να ’ρθουν τα Χριστούγεννα
Σε λίγο καιρό από παντού θα λάμπεις. ΤΣΙΒΙΚΗΣ ΚΩΣΤΑΣ
Ίδιες είναι με γιορτή
Αγκαλιά να μας βρουν όλους μαζί ΜΗΤΣΟΥΛΑ ΠΩΛΙΝΑ
Μπουπού μου εσύ Αγαπημένη μου γατούλα Ρόδα κάνω από τη χαρά μου Ικανοποίηση νιώθω όταν σε βλέπω μπροστά μου.
Ανήμπορος να σε καταλάβω, Κοιτώ μέσα στην καρδιά μου,
Λυπάμαι αν φεύγεις μακριά
Ήλιος είσαι μέσα της που,
Έλα γρήγορα στη ζεστή μου αγκαλιά,
Στερεώνει τον κόσμο μου.
Να σου δώσω δυο φιλιά Αγάπη μου γλυκιά. ΔΑΡΔΑΝΗ ΜΑΡΙΛΕΝΑ
ΒΕΝΙΕΡΗΣ ΑΚΗΣ
2. Μπορείτε να φτιάξετε μία απλή/διπλή ακροστιχίδα με τη λέξη φύση;
1. Σας δίνεται ένα ποίημα και σας ζητείται να αλλάξετε τις υπογραμμισμένες λέξεις- ουσιαστικά του ποιήματος. Θα οδηγηθούμε σε ένα νέο ποίημα;
Αγνάντια το παράθυρο· στο βάθος ο ουρανός, όλο ουρανός και τίποτ’ άλλο· κι ανάμεσα, ουρανόζωστον ολόκληρο, ψηλόλιγνο ένα κυπαρίσσι· τίποτ’ άλλο. Και ξάστερος ο ουρανός ή μαύρος είναι, στη χαρά του γλαυκού, στης τρικυμιάς το σάλο, Όμοια και πάντα αργολυγάει το κυπαρίσσι, Ήσυχο, ωραίο, απελπισμένο. Τίποτ’ άλλο.
(Εκατό φωνές. Από τη συλλογή Ασάλευτη ζωή, 1904) Κωστής Παλαμάς
Αγνάντια το παράθυρο· στο βάθος
Αγνάντια το παράθυρο· στο βάθος
του ορίζοντα, όλο ουρανός και τίποτ’ άλλο·
ήλιος, όλο ουρανός και τίποτ’ άλλο·
κι ανάμεσα, ουρανόζωστον ολόκληρο,
κι ανάμεσα, ουρανόζωστον ολόκληρο,
ψηλόλιγνο το έλατο· τίποτ’ άλλο.
ψηλόλιγνο ένα έλατο· τίποτ’ άλλο.
Και ξάστερος ο ουρανός ή μαύρος είναι,
Και ξάστερος ο ουρανός ή μαύρος είναι,
στη χαρά του γλαυκού, στης θάλασσας το σάλο,
στη χαρά του γλαυκού, στης φουρτούνας το σάλο,
Όμοια και πάντα αργολυγάει το έλατο,
Όμοια και πάντα αργολυγάει το έλατο,
Ήσυχο, ωραίο, απελπισμένο. Τίποτ’ άλλο.
Ήσυχο, ωραίο, απελπισμένο. Τίποτ’ άλλο.
ΔΑΡΔΑΝΗ ΜΑΡΙΛΕΝΑ
ΚΟΥΓΙΑΣ ΔΩΡΟΘΕΟΣ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Θα είναι ένα παρόμοιο ποίημα.
Αγνάντια το παράθυρο· στο βάθος το γαλάζιο, όλο ουρανός και τίποτ’ άλλο· Αγνάντια το παράθυρο· στο βάθος το βλέμμα μου , όλο ουρανός και τίποτ’ άλλο· κι ανάμεσα, ουρανόζωστον ολόκληρο,
κι ανάμεσα, ουρανόζωστον ολόκληρο, ψηλόλιγνο ένα έλατο· τίποτ’ άλλο. Και ξάστερος ο ουρανός ή μαύρος είναι,
ψηλόλιγνο ένα πλατάνι· τίποτ’ άλλο.
στη χαρά του γλαυκού, στης φουρτούνας το σάλο,
Και ξάστερος ο ουρανός ή μαύρος είναι,
Όμοια και πάντα αργολυγάει το έλατο,
στη χαρά του γλαυκού, στης ανεμουριάς το σάλο,
Ήσυχο, ωραίο, απελπισμένο. Τίποτ’ άλλο.
Όμοια και πάντα αργολυγάει το πλατάνι, Ήσυχο, ωραίο, απελπισμένο. Τίποτ’ άλλο.
ΚΟΥΡΟΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ
---------------------------------------------------Δεν θα οδηγηθούμε σε ένα νέο ποίημα, διότι οι λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν είναι συνώνυμες με τις λέξεις που αντικαταστάθηκαν και ουσιαστικά το νόημα μένει ίδιο. ΜΟΥΖΑΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ
Αγνάντια το παράθυρο· στο βάθος η Γη , όλο ουρανός και τίποτ’ άλλο·
Αγνάντια το παράθυρο· στο βάθος ο ήλιος, όλο ουρανός και τίποτ’ άλλο·
κι ανάμεσα, ουρανόζωστον ολόκληρο,
κι ανάμεσα, ουρανόζωστον ολόκληρο,
ψηλόλιγνο ένα δέντρο· τίποτ’ άλλο.
ψηλόλιγνο ένα λουλούδι· τίποτ’ άλλο.
Και ξάστερος ο ουρανός ή μαύρος είναι,
Και ξάστερος ο ουρανός ή μαύρος είναι,
στη χαρά του γλαυκού, στης θαλασσοταραχής το σάλο,
στη χαρά του γλαυκού, στης θάλασσας το σάλο,
Όμοια και πάντα αργολυγάει το δέντρο,
Όμοια και πάντα αργολυγάει το λουλούδι,
Ήσυχο, ωραίο, απελπισμένο. Τίποτ’ άλλο.
Ήσυχο, ωραίο, απελπισμένο. Τίποτ’ άλλο.
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ
ΤΣΙΒΙΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
2. Σας ζητείται να δημιουργήσετε ένα νέο ποίημα με αφετηρία λέξεις του ποιήματος που ακολουθεί:
Το κυκλάμινο (Νίκος Τυπάλδος)
– Πώς σε λένε, λουλουδάκι; – Να σ’ το πω: κυκλαμινάκι. – Και ριζώνεις στο βουνό, δίχως άνθη άλλα κοντά σου; – Έχω σύντροφο (στοχάσου!) το γαλάζιον ουρανό. – Και τι κάνεις όλη μέρα; – Τραγουδώ με τον αγέρα· παίζω με τ’ αγριοπούλια· με κοιμίζει πάντα η Πούλια· και στολίζω ταπεινά τις ραχούλες, τα βουνά… – Και το χιόνι όταν φτάσει; – Δε φοβάμαι… Θα περάσει… Μες στη γη θα κοιμηθώ, στου Θεού μας την αγκάλη. Και τον άλλο χρόνο πάλι με καινούργιο θα ’μαι ανθό!… – Καληνύχτα, λουλουδάκι… – Ώρα σου καλή, παιδάκι…
ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑ∆ΟΣΗ ΤΩΝ ΧΑΪΚΟΥ
• Το χαϊκού είναι ένα ποιητικό είδος της Άπω Ανατολής με κύρια χαρακτηριστικά τη συντομία, την αυστηρή φόρμα και τον έντονα φυσιολατρικό/φυσιοκρατικό χαρακτήρα. Ο χρόνος του ποιήματος είναι πάντα το παρόν.
• Πρόκειται για ποίηση εξαιρετικής πυκνότητας, εκλεπτυσμένης ευαισθησίας και φαντασίας, που στηρίζεται σε μια οργανική αντίληψη του Κόσμου (το όλον βρίσκεται στο ελάχιστο, στη λεπτομέρεια). Η ποίηση αυτή λειτουργεί με τους νόμους της «συναι-σθησίας» – την «ανάμειξη», δηλαδή, όλων των αισθήσεων–, συνταυτίζοντας παράλληλα τον φυσικό με τον ανθρώπινο ψυχικό κόσμο στο πλαίσιο της κοσμικής Αρμονίας.
• Στη Δύση το χαϊκού γνωρίζει μεγάλη διάδοση από τα μέσα του 20ού αιώνα. Η εκτός Ιαπωνίας παραγωγή συχνά παρεκκλίνει ως προς τη δομή (οι δυτικές μεταφράσεις των γιαπωνέζικων χαϊκού δεν τηρούν πάντα την 17σύλλαβη πειθαρχία), αλλά και τη θεματολογία, η οποία προσλαμβάνει τα χαρακτηριστικά του τόπου στον οποίο δημιουργεί ο κάθε ποιητής, όπως φαίνεται από τα παρακάτω αντιπροσωπευτικά δείγματα γιαπωνέζικων (από μετάφραση) και ελληνικών (πρωτότυπων) χαϊκού.
Το γιαπωνέζικο ΧΑΪΚΟΥ • Αποτελείται από 3 μόνο στίχους: 昼からは ちと影も在り 雲の峰
hiru kara ha chito kage mo ari kumo no mine
ο πρώτος έχει 5 συλλαβές ο δεύτερος 7, κι ο τρίτος πάλι 5.
ή από 1 στίχο μόνο με κενά: ひるからはちとかげもあリくものみね
• Ο πρώτος μεγάλος ποιητής χαϊκού θεωρείται ο Ματσούο Μπασό, που έζησε τον 17ο. Και το πιο διάσημο χαϊκού είναι: 古池や 蛙飛び込む 水の音
Furuike ya kawazu tobikomu mizu no oto
Παλιά λιμνούλα Ένας βάτραχος βουτά Ήχος του νερού
Άλλοι γνωστοί ποιητές ΜΑΤΣΟΥΟ ΜΠΑΣΟΟ (1644 – 1694) Το σκοτεινό πέλαγο το κάλεσμα του γλάρου άσπρο σχεδόν Φέγγος αστραπής στο ζόφο λάμπει φωνή ερωδιού
ΚΟΜΠΑΓΙΑΣΙ ΙΣ-ΣΑ
ΤΑΝ ΤΑΪΓΚΙ
(1763 – 1827) Περπατήσαμε μέσα στα χρυσάνθεμα πίνοντας σάκε
Στη βάρκα το φως του μισοφέγγαρου στην αγκαλιά μου
Χρησιμοποιείται η λεγόμενη εποχιακή λέξη (kigo) (με απλά λόγια πρόκειται για μια λέξη «αντιπροσωπευτική» μιας εποχής του χρόνου). Τα χαϊκού είναι εμπνευσμένα απ’ την απλότητα της φύσης και των εποχών του χρόνου, αποδεικνύοντας πως όλοι οι άνθρωποι μπορούν να γίνουν ποιητές. ΆΝΟΙΞΗ: οι ανθισμένες κερασιές, τα αηδόνια, οι ιτιές, ο βάτραχος... ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ: η απογευματινή αύρα, οι λιβελλούλες, τα κρίνα... ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ: η πανσέληνος, τα κόκκινα φύλλα, τα σκιάχτρα... ΧΕΙΜΩΝΑΣ: οι πάπιες, ο παγετός, το χαλάζι...
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΑΪΚΟΥ
Τα χαϊκού του Γιώργου Σεφέρη μπορείτε να τα βρείτε στην ποιητική του συλλογή, Ποιήματα, εκδ. Ίκαρος, 1989. Έχουν μελοποιηθεί από το ελληνικό συγκρότημα Sigmatropic. Δείτε τα χαϊκού του Σεφέρη στο ακόλουθο βίντεο https://video.link/w/W3s2b
1. Ας βρούμε πρώτα τις δικές μας “εποχιακές λέξεις-Kigo” για την ελληνική φύση.
Αγάπη, φιλοξενία Κουγιάς Δ.
Θάλασσα, πράσινο, πεδιάδα, ποτάμι, χρώματα Μουζάκη Χ.
Πολύχρωμη, ζωντανή, γυμνή, λυπημένη, χαρούμενη Μήτσουλα Π.
Χειμώνας: Το χιόνι, το κρύο, ο άνεμος Άνοιξη: Ο ανθός, το λιβάδι, το ηλιοβασίλεμα Καλοκαίρι: Η άμμος, το κύμα, η ξηρασία Φθινόπωρο: Τα γυμνά δέντρα, η βροχή Κούρος Ε.
Τα ψηλά βουνά, οι αξέχαστες παραλίες, τα ευωδιαστά λουλούδια Τσιβίκης Κ.
Ένα ξερό φύλλο, ένα ρυάκι, ένας καταρράχτης, ένα πουλί να κελαηδάει Παπανικολάου Κ.
Φθινόπωρο: χρυσάνθεμα, χελιδόνια, φύλλα, γυμνά δέντρα, βροχή Χειμώνας: χιόνι, κρύο, λευκά τοπία, κάστανα Άνοιξη: λουλούδια, άνθη, πεταλούδες, πουλιά Καλοκαίρι: θάλασσα, ήλιος, κοχύλια, γλάροι, άμμος, ψάρια Δαρδάνη Μ.
2. Ας προσπαθήσουμε στη συνέχεια να αντικαταστήσουμε τις υπογραμμισμένες λέξεις με άλλες δικές μας.
αγέρωχα δαρμένη Δαρδάνη Μ.
Μικρή παραλία ερωτοχτυπημένη απ’ τα κύματα. Ευάγγελος Ξένος
γεμάτη με αγάπη Κουγιάς Δ.
ξενοκατοικημένη Παπανικολάου Κ.
ανεμοχτυπημένη Τσιβίκης Κ.
μα καταπονημένη Κούρος Ε.
πολυχρωματισμένη Μουζάκη Χ.
πολύ ερωτευμένη Μήτσουλα Π.
δάκρυα Παπανικολάου Κ. λουλούδια Τσιβίκης Κ.
Ήσυχος θρόος μαρασμός και πέταλα άνθους γερμένου. Ηλίας Κεφάλας
άρωμα Δαρδάνη Μ. καταχνιά Κούρος Ε.
μπουμπούκια Μουζάκη Χ. γύρη του Κουγιάς Δ.
σκέψου Μουζάκη Χ. πλύσου Κούρος Ε. πλύσου Παπανικολάου Κ.
Σήκω και νίψου πέλαγος παινεμένο με μαντινάδες. Νίκος Πουλινάκης
ντύσου Δαρδάνη Μ.
κοίτα Τσιβίκης Κ.
κοίτα Κουγιάς Δ.
πλύσου Μήτσουλα Π.
3. Ας δοκιμάσουμε να συμπληρώσουμε τα παρακάτω χαϊκού μ’ έναν τρίτο στίχο, που θα έχει 5 συλλαβές.
Κίτρινα φύλλα σ΄ένα δρόμο κίτρινο πέφτουνε κάτω.
Κίτρινα φύλλα σ΄ένα δρόμο κίτρινο από τα φύλλα. Κουγιάς Δ.
Κίτρινα φύλλα σ’ ένα δρόμο κίτρινο ………………
Δαρδάνη Μ.
Ευάγγελος Ξένος Κίτρινα φύλλα σ΄ένα δρόμο κίτρινο έχει ο Βοριάς.
Κίτρινα φύλλα σ΄ένα δρόμο κίτρινο μα δεν τα βλέπεις.
Μήτσουλα Π.
Κούρος Ε.
Κίτρινα φύλλα σ΄ένα δρόμο κίτρινο τον ζωντανεύει.
Κίτρινα φύλλα σ΄ένα δρόμο κίτρινο κατεστραμμένα.
Τσιβίκης Κ.
Παπανικολάου Κ.
Κίτρινα φύλλα σ΄ένα δρόμο κίτρινο γεμάτο κόσμο. Μουζάκη Χ.
Λεμονανθάκι τροχοπεδιλοδρομεί στο μονοπάτι.
Λεμονανθάκι τροχοπεδιλοδρομεί στο στενό δρόμο.
Δαρδάνη Μ.
Παπανικολάου Κ.
Λεμονανθάκι τροχοπεδιλοδρομεί πέρα στον κάμπο.
Λεμονανθάκι τροχοπεδιλοδρομεί …………….
Λεμονανθάκι τροχοπεδιλοδρομεί γοργά να κρυφτεί. Τσιβίκης Κ.
Νίκος Πουλινάκης
Κουγιάς Δ. Λεμονανθάκι τροχοπεδιλοδρομεί μέσα στον ήλιο. Λεμονανθάκι τροχοπεδιλοδρομεί άνοιξη βγάζουν. Μήτσουλα Π.
Μουζάκη Χ.
Λεμονανθάκι τροχοπεδιλοδρομεί και φέρνει χαρά. Κούρος Ε.
Πράσινα πεύκα γεύση μαύρων αχινών πικρία φέρνει.
Πράσινα πεύκα γεύση μαύρων αχινών πολλές μυρωδιές.
Κούρος Ε.
Πράσινα πεύκα γεύση μαύρων αχινών στην ψαρόβαρκα. Παπανικολάου Κ.
Μήτσουλα Π.
Πράσινα πεύκα γεύση μαύρων αχινών ……………… Ρούμπη Θεοφανοπούλου
Πράσινα πεύκα γεύση μαύρων αχινών ορμή των βουνών. Τσιβίκης Κ.
Πράσινα πεύκα γεύση μαύρων αχινών το κύμα φέρνει.
Πράσινα πεύκα γεύση μαύρων αχινών στην παραλία.
Κουγιάς Δ.
Μουζάκη Χ.
Πράσινα πεύκα γεύση μαύρων αχινών φαΐ στο γιαλό. Δαρδάνη Μ.
4. Ας δημιουργήσουμε τον πρώτο στίχο που θα έχει 5 συλλαβές.
Παντού κίτρινα χρυσάνθεμα· μα θέλω κι ένα κόκκινο. Μουζάκη Χ.
Χρυσά γύρω μου χρυσάνθεμα· μα θέλω κι ένα κόκκινο.
…………… χρυσάνθεμα· μα θέλω κι ένα κόκκινο.
Μασαόκα Σίκι
Κούρος Ε.
Λουλούδια παντού χρυσάνθεμα· μα θέλω κι ένα κόκκινο. Μήτσουλα Π.
Πολλά κίτρινα χρυσάνθεμα· μα θέλω κι ένα κόκκινο.
Κατακίτρινα χρυσάνθεμα· μα θέλω κι ένα κόκκινο.
Κουγιάς Δ.
Δαρδάνη Μ.
Ένα λουλούδι χρυσάνθεμα· μα θέλω κι ένα κόκκινο. Τσιβίκης Κ.
Κίτρινα, λευκά χρυσάνθεμα· μα θέλω κι ένα κόκκινο. Παπανικολάου Κ.
Κάτι άγνωστο Πώς μεθυσμένα πουλιά μαζεύουν άνθη;
Κέφι και χαρά Πώς μεθυσμένα πουλιά μαζεύουν άνθη; Παπανικολάου Κ.
Τσιβίκης Κ. Τουλίπες θέλω Πώς μεθυσμένα πουλιά μαζεύουν άνθη; Μήτσουλα Π.
………………. Πώς μεθυσμένα πουλιά μαζεύουν άνθη; Δ. Ι. Αντωνίου
Στάσου κει και δες Πώς μεθυσμένα πουλιά μαζεύουν άνθη;
Κουγιάς Δ.
Αναρωτιέμαι Πώς μεθυσμένα πουλιά μαζεύουν άνθη; Δαρδάνη Μ.
Πολύ σκοτάδι Πώς μεθυσμένα πουλιά μαζεύουν άνθη;
Μουζάκη Χ. Αναρωτιέμαι Πώς μεθυσμένα πουλιά μαζεύουν άνθη;
Κούρος Ε.
Φυσάει βοριάς μα τα σπαρτά δεν γέρνουν ζωγραφισμένα . . . Άνεμος χτυπά μα τα σπαρτά δεν γέρνουν ζωγραφισμένα . . .
Δαρδάνη Μ.
Κούρος Ε. Έχει παγωνιά μα τα σπαρτά δεν γέρνουν ζωγραφισμένα . . .
………………. μα τα σπαρτά δεν γέρνουν ζωγραφισμένα . . .
Μουζάκη Χ.
Ρούμπη Θεοφανοπούλου
Πολλά θα φύγουν μα τα σπαρτά δεν γέρνουν ζωγραφισμένα . . . Τσιβίκης Κ.
Τσουκνίδες θέλω μα τα σπαρτά δεν γέρνουν ζωγραφισμένα . . .
Κοίτα τον καμβά μα τα σπαρτά δεν γέρνουν ζωγραφισμένα . . .
Μήτσουλα Π.
Παπανικολάου Κ.
Δέντρα στέκονται μα τα σπαρτά δεν γέρνουν ζωγραφισμένα . . .
Κουγιάς Δ.
5. Ας δημιουργήσουμε τώρα το δικό μας χαϊκού με θέμα την ελληνική φύση.
ΛΙΜΕΡΙΚ
• • • •
Η ιστορία των λίμερικ ξεκινάει στην Αγγλία του 1820, αν και σύμφωνα με τον Θωμά Ακινάτη ήταν διαδεδομένα από τον μεσαίωνα. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την προέλευση του ονόματος, το οποίο προέρχεται από: την ομώνυμη πόλη της Ιρλανδίας το ιρλανδικό στρατιωτικό τραγούδι “Will you come up to Limerick” (18ος αι.) την συλλογή παιδικών τραγουδιών και λαχνισμάτων Mother Goose’s Melody του 1765. Hickory, dickory, dock! The mouse ran up the clock. The clock struck one – The mouse ran down. Hickory, dickory, dock!
Τα βασικά χαρακτηριστικά των λίμερικ πεντάστιχα ποιήματα ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία πέμπτος στίχος: επανάληψη του πρώτου (αα-ββ-α). τοπωνύμιο εικονοποιία φαντασία, πρωτοτυπία χιούμορ, σάτιρα στοιχείο του παραλόγου Ο πρώτος στίχος περιέχει την παρουσίαση του πρωταγωνιστή. Στο δεύτερο αποκαλύπτεται κάποιο χαρακτηριστικό ή κάποια ιδιαιτερότητά του. • Στον τρίτο και τέταρτο έχουμε την πραγματοποίηση κάποιας ενέργειας (και κάποια επίπτωση αυτής ή την αντίδραση του περιβάλλοντος). • Στον πέμπτο στίχο επαναλαμβάνεται ή παραλλάσσεται ο πρώτος στίχος με την προσθήκη κάποιου χαρακτηριστικού, συνήθως σκωπτικού, του πρωταγωνιστή. • • • • • • • • • •
Ο δημιουργός του Clerihew Edmund Bentley όρισε το συγκεκριμένο ποιητικό είδος : • ως τετράστιχο που αποτελείται από δύο δίστιχα με ζευγαρωτή συνήθως ομοιοκαταληξία. • Καθ’ όσον τα δύο δίστιχα δεν αφήνουν κενό μεταξύ τους, αυτό που τα ξεχωρίζει είναι ο αριθμός των συλλαβών, το μήκος μ’ άλλα λόγια του στίχου. • Οι πρώτοι δύο στίχοι είναι εμφανώς πολύ πιο μικροί απ’ ότι οι επόμενοι δύο. • Ξακουστά είναι εκείνα του Έντουαρντ Λιρ (Edward Lear), που το 1864 δημοσίευσε μια ποιητική συλλογή με λίμερικ, με τον τίτλο The book of nonsense : • There was an Old Man with a nose, Who said, ‘If you choose to suppose, That my nose is too long, You are certainly wrong!’ That remarkable Man with a nose. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΛΙΜΕΡΙΚ • Στην Ελλάδα, πρώτος που αποπειράθηκε να γράψει λίμερικ είναι ο Γιώργος Σεφέρης. Το 1975 εξέδωσε μια συλλογή από λίμερικ, με τον τίτλο Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδιά. • Εδώ το πρώτο της συλλογής : Ήταν μια κοπέλα από τη Σάμο που έχωσε το δεξί της στην άμμο και με τ’ άλλο χέρι εκρατούσε ένα αστέρι ετούτη η κοπέλα απ’ τη Σάμο.
Καλλιγραφήματα – Concrete poems
• Το σκεπτικό είναι ότι η απεικόνιση – εμφάνιση, το πώς δηλαδή είναι μορφοποιημένο το ποίημα στο χαρτί, καθρεφτίζει και το περιεχόμενό του. Αν γράφουμε ένα αισθηματικό ποίημα του δίνουμε το σχήμα της καρδιάς, αν γράφουμε για ένα μπαλόνι, για ένα καράβι, δίνουμε το αντίστοιχο σχήμα. • Μπορούμε να δημιουργήσουμε καλλιγράμματα (Calligrammes) (ή καλλιγράφημα) είτε γράφοντας και σχηματίζοντας απευθείας, είτε να σχεδιάσουμε πρώτα το περίγραμμα με μολύβι, είτε να χρησιμοποιήσουμε στένσιλ ή πατρόν και μετά να γράψουμε το κείμενό μας. • Η «σχηματική» ποίηση έχει πανάρχαιες ρίζες. Γνωστά είναι στην ελληνιστική εποχή (3ος-2οςπ.Χ.αιώνας) τα λεγόμενα «τεχνοπαίγνια», όπως τα τρία επιγράμματα του Σιμ(μ)ίου του Ροδίου που άκμασε γύρω στο 300 π.Χ. (XV 22, 24, 27): Πέλεκυς, Πτέρυγες Έρωτος, Ωόν που σώζονται στην Παλατινή Ανθολογία και των οποίων οι στίχοι εικονίζουν το σχήμα του αντικειμένου για το οποίο μιλούν.
Στην Ελλάδα τα ποιήματα – καλλιγραφήματα τα έκανε γνωστά ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης. Συγκεκριμένα, στην ποιητική του συλλογή “Ημερολόγιο Καταστρώματος Β΄” υπάρχει το ποίημα που τιτλοφορείται “Καλλιγράφημα” Στο ποίημα οι στίχοι σχηματίζουν τις σιλουέτες τριών ιστιοφόρων του Νείλου.
Ας δούμε κάποια καλλιγραφήματα
Επίσης του ΑΠΟΛΛΙΝΑΙΡ
Οι ποιητές – ποιήτριες της ομάδας μας εμπνεύστηκαν από τους Έλληνες ζωγράφους Κωνσταντίνο Μαλέα (1879 – 1928) και Πολύκλειτο Ρέγκο (1903 – 1984) και «απεικόνισαν» την πατρίδα μας με τις δικές τους ποιητικές δημιουργίες!!!
Ο Κωνσταντίνος Μαλέας είναι από τους σπουδαιότερους ζωγράφους της ελληνικής τέχνης του 20ού αιώνα, με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. Σπούδασε στο Πολυτεχνείο της Κωνσταντινούπολης αρχιτέκτονας μηχανικός και ζωγράφος. Το 1901 πήγε στο Παρίσι, όπου σπούδασε κοντά στον ζωγράφο Ανρί Μαρτέν. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, διορίστηκε (1917) καλλιτεχνικό μέλος της επιτροπής των αναγνωστικών βιβλίων του Δημοτικού Σχολείου και συμμετείχε στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Δελμούζου. Διατέλεσε μέλος του καλλιτεχνικού συμβουλίου της Εθνικής Πινακοθήκης. Το 1915 έκανε έκθεση στο Ζάππειο, στο Κάιρο και στην Κωνσταντινούπολη και συμμετείχε σε εκθέσεις στο Παρίσι και στην Μπιενάλε της Βενετίας το 1936. Επηρέασε πολλούς Έλληνες ζωγράφους των επόμενων δεκαετιών. Τα έργα του έχουν μεταιμπρεσιονιστικά στοιχεία και διακρίνονται για τον τοπικό χαρακτήρα τους και τον έντονο χρωματισμό τους. Είναι κυρίως απεικονίσεις τοπίων και μνημείων της Μονεμβασιάς, της Μυτιλήνης, της Νάξου, της Σαντορίνης, της Σπάρτης, της Αττικής (όπως το έργο «Η άποψη των Αθηνών»), καθώς και της Κωνσταντινούπολης, της Αιγύπτου και της Συρίας. Από τις συνθέσεις του περίφημες είναι το «Άσμα του Ομήρου», «Ο τυφλός επαίτης», «Το σκιόφως της ζωής» και «Μετά τη χαρά». Πηγή:
https://www.mstf.gr/artwork-artists/regkos-polykleitos-1903-1984/
Ας δούμε τους πίνακες που ενέπνευσαν την ομάδα μας!
Καθώς κοιτώ τα χρώματα έτσι τέλεια που αναμειγνύονται και απεικονίζουν την πατρίδα σκέφτομαι- πόσα έχει περάσει αυτός ο τόπος. Τις χαρές, τις λύπες, τους εορτασμούς, τους θρήνους. Καμαρώνω την ομορφιά της χώρας μου που δεκάδες κόσμος έρχεται για να μαγευτεί και να χαλαρώσει, να δει τα άσπρα σπιτάκια στη σειρά που τα χτυπά ο άνεμος και ήλιος τα ζαλίζει, τις καταγάλανες και φουρτουνιασμένες θάλασσες. Άγιος ο τόπος, αλλά η ξενιτιά μαυρίζει την καρδιά. Παπανικολάου Κ.
Ελλάδα μου. Ότι κι αν γράφουν για εσένα ακόμα και οι καλύτεροι ποιητές, η ομορφιά που αντικρίζω τώρα από κανέναν δεν περιγράφεται καλύτερα απ’ τα μάτια. ΚΟΥΡΟΣ Ε.
Μια απέραντη θάλασσα είναι η πατρίδα Στην αγκαλιά της όμορφα νησιά κρατά Σπιτάκια κάτασπρα και στριμωγμένα Στολίδια όμορφα στο ξερό τοπίο Την θάλασσα χαιρετούν και τον καταγάλανο ουρανό. ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ Β.
Ελλάδα Η Ελλάδα με μαγεύει με τις εικόνες και τα τοπία. Η ομορφιά της συνδυάζει φιλοσοφία και θρησκεία. Από τα βουνά της Ηπείρου μέχρι τα σύνορα στην Τουρκία αυτή η χώρα γοητεύει δεν υπάρχει αμφιβολία. Η πολιτιστική κληρονομιά της η Ακρόπολη και η Ολυμπία στον χρυσό αιώνα του Περικλή τότε γεννήθηκε η δημοκρατία. ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ Λ.
Κοιτάζεις… βλέπεις την κάθε πέτρα στοιβαγμένη με τελειότητα η μία πάνω από την άλλη. Βλέπεις την τέλεια τοποθεσία, ψηλά δέντρα γύρω-γύρω και ο γαλανός ουρανός να σκεπάζει αυτό το αριστούργημα σαν κουνουπιέρα. Αλλά τελικά, είναι αυτή η ομορφιά ή μήπως αυτό είναι μόνο ένα εξωτερικό υλικό το οποίο μπορεί να διαλυθεί; Αυτό όμως που δεν διαλύεται είναι η ιστορία του, το πως τόσο παλιά κάποιος το έφτιαξε αυτό σε μια εποχή που αυτό που έπαιζε ρόλο δεν είναι το οστό, αλλά το μεδούλι. ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ ΦΩΤΗΣ
Ελλάδα όμορφη, Ελλάδα ιστορική, Ελλάδα με τις παραλίες και τα ποτάμια σου, τα βουνά και τα ρυάκια σου τον ήλιο του καλοκαιριού το κρύο του χειμώνα Ελλάδα. ΜΗΤΣΟΥΛΑ Π.
Ακρόπολη μοναδική ξεχωριστή, επιβλητική, στολίδι είσαι της Ελλάδας. Στον Ιερό Βράχο επάνω όλα τα βλέμματα του κόσμου γεμίζουν δάκρια καθώς σε κοιτούν. ΜΟΥΖΑΚΗ Χ.
Γεννήθηκε το 1903 στη Νάξο και το 1913 εγκαταστάθηκε οικογενειακώς στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε την περίοδο 1920-1926 στη Σχολή Καλών Τεχνών δίπλα στον Νικόλαο Λύτρα ενώ από μετά το γάμα του το 1930, συνέχισε τις σπουδές του για μια πενταετία στο Παρίσι όπου μαθήτευσε στην Ακαδημία Grande Chaumiere, στο Λούβρο αλλά και στο εργαστήριο χαρακτικής του Δημητρίου Γαλάνη. Επίσης επισκέφτηκε μουσεία διάφορων χωρών μελετώντας από κοντά έργα σπουδαίων ζωγράφων. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Θεσσαλονίκη όπου έζησε μέχρι το θάνατο του στις 3 Νοεμβρίου 1984. Το 1926, χρονιά που αποφοίτησε από την ΑΣΚΤ, εξέθεσε για πρώτη φορά έργα του κατά την Έκθεση των Τεσσάρων στην Αθήνα μαζί με τους Σπύρο Βασιλείου, Αντώνη Πολυκανδριώτη και Σπύρο Κόκκινο. Το 1934 εξέδωσε στο Παρίσι λεύκωμα με 21 ξυλογραφίες εμπνευσμένες από το Άγιο Όρος, το οποίο προλόγισε ο Κάρολος Ντηλ. Πραγματοποίησε δεκάδες ατομικές και ομαδικές εκθέσεις εντός και εκτός συνόρων (ΗΠΑ, Γιουγκοσλαβία, Γαλλία, Ιταλία, Πολωνία, Αυστρία, Αργεντινή κλπ) και απέσπασε αρκετές διακρίσεις όπως το χρυσό μετάλλιο για την Ελλάδα στο Ετήσιο Σαλόνι Χαρακτικής της Ανκόνας το 1966.Το έργο του περιλαμβάνει εικόνες της καθημερινότητας, τοπιογραφίες, απεικόνιση νεκρής φύσης αλλά και έργα εμπνευσμένα από μυθολογικά, ιστορικά και θρησκευτικά θέματα. Στο έργο του χαρακτηρίζεται από ένα προσωπικό ύφος που συνδυάζει τις επιρροές από τη μαθητεία του, τα έργα της πρώιμης αναγέννησης, τη βυζαντινή τέχνη και τα σύγχρονα του ρεύματα. Ο Ρέγκος διακρίθηκε και σε άλλους τομείς καθώς ήταν αρθρογράφος σε περιοδικά τέχνης, ραδιοφωνικός παραγωγός, αγιογράφος, εικονογράφος λογοτεχνικών περιοδικών, μέλος διαφόρων κριτικών επιτροπών και καθηγητής σχεδίου στο ΑΠΘ από το 1951 ως το 1969. Έργα του βρίσκονται σε διάφορα μουσεία, οργανισμούς και συλλογές της Ελλάδας και του εξωτερικού ( Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας, Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης, Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Δημοτική Πινακοθήκη. Πηγή: http://www.pi-schools.gr/lessons/aesthetics/eikastika/afises/index.php?id=38&v=1
Ας δούμε τους πίνακες που ενέπνευσαν την ομάδα μας!
Βάρκες χορεύουν και προσκυνούν Την καμπάνα από το ξωκκλήσι όταν ακούν Κι ένα πεύκο εκεί κοντά Δίπλα στη θάλασσα σιγοτραγουδά Στον ίσκιο του τον κόσμο περιμένει Την θάλασσα και τον ουρανό χαιρετά. ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ Β.
Κοιτάω από το παράθυρο και βλέπω τα πελάγη, την ήρεμη την θάλασσα, να κάθεται μονάχη. Ένα πλοίο μοναχά, της κρατεί παρέα, μα για πόσο θα είναι εκεί, θα πάει πάρα πέρα. Και τότε η θάλασσα, μονάχη θα ΄ναι πάλι, έχοντας τον ουρανό, να την κρατεί αγκάλη!
Η χώρα μας, αυτή η μαγική. Με τις θάλασσες και τα βουνά μας αλλάζει την ζωή. Το αεράκι της και η ξεγνοιασιά της δεν είναι αντιληπτές, μα αυτές είναι που σε κάνουν καλοδεχούμενο στην αγκαλιά της. Οι άνθρωποί της σε προσκαλούν στην εμπειρία αυτή την ξεχωριστή. Να γνωρίσεις την Ελλάδα μία και καλή.
ΒΕΝΙΕΡΗΣ Ε.
ΤΣΙΒΙΚΗΣ Κ.
Τίτλος « Η Ελλάδα μας» Θάλασσα, βουνά και αγέρι, εκκλησάκια σε όλα τα μέρη. Καραβάκια στο λιμάνι και ο ήλιος ψηλά λάμπει. Μα ποια χώρα να’ ναι αυτή ; Η Ελλάδα η τρανή! Ταβερνούλες στη σειρά, μυρωδάτα φαγητά. Παίζουν παιχνίδια τα παιδιά, στις αλάνες με χαρά. Μα ποια χώρα να’ ναι αυτή ; Η Ελλάδα η τρανή! Διακόσια χρόνια πέρασαν, απ’ το ΄21. Και θυμόμαστε ξανά, τα παλικάρια τα ανδρειωμένα. Μα ποια χώρα να’ ναι αυτή ; Η Ελλάδα η τρανή! ΔΑΡΔΑΝΗ Μ.