Giriş
Z
ərər çəkmiş şəxslərin qorunması qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığına qarşı koordinasiyalı və strateji bir cavabın əsas elementi olmaqla yanaşı, belə əməllərin kifayət qədər adekvat və effektiv şəkildə qarşısının alınması, dəstək xidmətlərinin göstərilməsi və cinayət təqibi ilə birlikdə həyata keçirilməlidir. Təxirəsalınmaz təhlükə şəraitində məişət zorakılığı qurbanlarını qorumaq və onların təhlükəsizliyini təmin etmək üçün ən effektiv üsul zərər çəkmiş şəxslə zorakılıq törətmiş şəxs arasında fiziki məsafənin yaradılmasıdır.1 Qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığının qarşısının alınması və ona qarşı mübarizə haqqında Avropa Şurası Konvensiyasının (bundan sonra – İstanbul Konvensiyası) 52-ci maddəsi iştirakçı dövlətlər üçün digər tədbirlərlə yanaşı, məişət zorakılığı qurbanlarının təcili qadağanedici əmrlər (TQƏ) vasitəsilə müdafiəsi üzrə öhdəliklər müəyyənləşdirir ki, bu cür tədbirlər məişət zorakılığı törətmiş şəxsə2 zərər çəkmiş və ya riskə məruz qalmış şəxsin yaşayış yerini tərk etmək, həmin yaşayış yerinə daxil olmağı və ya zərər çəkmiş və ya riskə məruz qalmış şəxslə əlaqə saxlamağı qadağan etmək kimi əmrlərdən ibarətdir. Bu tədbirlər (“yaşayış yerindən çıxarma əmri” də adlanır) məişət zorakılığına müdaxilələr üçün paradiqmada (yanaşmada) dəyişiklik olduğunu özündə əks etdirir. Məişət zorakılığı hallarında çox vaxt zərər çəkmiş şəxslər azyaşlı uşaqları ilə birgə az sayda şəxsi əşyaları ilə naməlum müddətə evdən qaçmaq məcburiyyətində qalırlar. Bu vəziyyəti ədalətsizlik kimi qiymətləndirən İstanbul Konvensiyasının tərtibatçıları bu yükü zorakılıq törətmiş şəxsi zərər çəkmiş şəxsin yaşayış yerindən uzaqlaşdırmaqla, ona geri dönməni və zərər çəkmiş şəxslə əlaqə saxlamağı qadağan etməklə (“kifayət qədər zaman müddətinə”), onun 1. Qadınlara qarşı zorakılıq və məişət zorakılığının qarşısının alınması və ona qarşı mübarizə haqqında Avropa Şurası Konvensiyasının İzahat Hesabatı, paraqraf 264. 2. Bu sənəddə “zorakılıq törətmiş şəxslər və ya qanun pozucuları” ifadəsindən təqsirləndirilən şəxs qismində cəlb edilməsindən, ittiham və məhkum olunmasından asılı olmayaraq, tərəf müqabilini və ya keçmiş tərəf müqabilini idarə etmək üçün qəsdən zorakı və təhqiramiz davranışlardan istifadə edən kişiləri izah etmək üçün istifadə olunur.
► Səhifə 5
