ISPASTER XIII
LEA-ARTIBAI, MUTRIKU ETA BUSTURIALDEKO HITZA Barikua, 2012ko martxoaren 23a
Lasaitasuna nagusitzen den herria Urteetan mantendutako eraikuntzek aukera ona ematen dute Ispaster ezagutzeko. Bide batez, mendizaleek eta hondartzazaleek osteratxo polita egin dezakete Otoio menditik edo Ogellako hondartzatik. asaitasunarekin topo egingo du Ispasterrera doanak. Mendia eta itsasoa alboz albo eta herrian bisitatzea merezi duen ondarea dira Ispasterren ezaugarri nagusiak. Lekeitio, Ea eta Gizaburuagarekin mugan, nekazaritza eta abeltzantza sektoreak landu dituzte Ispasterren aurreko urteetan, eta gaur egun, jarduera haietatik eratorritako itxura gordetzen du herriak eta herrigunetik kanpo dauden auzoetako baserriek. Hartara, urteetan landutako sektore horien erakusgarri dira herriari nortasuna ematen dioten XVI. mendeko baserri historiko ugari.
L
Nortasun handiko hondartza da Ispasterko kostaldean haitzartean dagoen Ogella Baserri historikoez aparte, bere arkitekturagatik bereizgarri diren hainbat eraikuntza bisitatu daitezke Ispasterren, horien artean, Zubietako Jauregia, Arana Torre Dorretxea, Aixeder errota eta Santiago eta San Martin Deunaren ermitak.
rre nagusia da, kanpandorrearen alde banatan kokatuta dauden dorre biz osatua. Zubieta Jauregia Lea ibaiaren ertzean dago. Aurrez aurre ikusten den Marierrotako padurako edertasunak eraikinaren ikusgarritasuna nabarmentzen du. Eraikin barrokoak gogoko dituenak Arana Jauregian gisa horretako eraikuntzen adibide batekin topo egingo du. Eskualdeko eraikinen eredutik urrun, adituen arabera, Enkarterrietako garai bateko eraikuntza eredutik gertuago dago. Historiako atal txiki bat kontatzen du Aixeder errotak. 1973.urteko suteen ondorioz inguruko erroten lana gelditu egin zen, eta gabezia horri erantzuteko eraiki zuten Ispasterko errota. Hala ere, 1751.urtean aktibitatea gelditu eta makinaria guztia desmuntatu eta saldu egin zuten. Gaur egun, kanpoko itxurak baino ez dio errotaren izaera aitortzen eraikinari. Bisitatu daitezkeen eraikinez gainera, naturak eskainitako pasai dotoreetaz gozatzeko aukera dago Ispasterren. Izan ere, Otoio mendiaren magalean aurkitzen da herria. Otoioko tontorretik Ogellako hondartzatik hasita Earainoko itsaslabarra ikus daitezke. Paisaia ederrez gozatzeko aisialdi gune apartak daude Ispasterren. Horien artean, Ogella hondartza, Santiago baselizaren in-
Zubietako Jauregia Barnealdeko patio baten inguruan eraikitako jauregia da Ispasterko Arropain auzoan kokatutako Zubieta. Hala ere, jauregi barroko horren atalik ikusgarriena etxau-
ISPASTERKO UDALA
Ogellako hondartza.
Otoioko tontorretik Ogellara begira.
gurua eta Larrinaga eta Kurtxiaga auzoak. Udan, hondartza naturalak maite dituzten bisitariez betetzen da Ogella. Neguan, berriz, surflariak baino ez dira Ogellako uretan murgiltzen ausartzen.
Ogellako hondartza Ezbairik gabe, nortasun handiko hondartza da Ispasterko kostaldean Arakulu eta Errotia harkaitzen bitartean sortutakoa. Urtero, hondartza itxuraz aldatzen da, horixe du berezitasun nagusia. Hartara, hondartzaren gainaldea harea edo harerik
gabe ager daiteke, zabalera handiarekin edota hondartza estuaren itxurarekin. Guztia klimatologia, korronte edo marearen arabera aldatu ohi da. Marea behean dagoenean, marearteko zabalgune aparta bistaratzen da, eta horren ondorioz, urpekarientzako ere hondartza erakargarria bihurtu da. Hortaz, bere txikian, altxor ugari gorde dituen herria da Ispaster, lasaitasuna eta natura maite dituenentzat leku aproposa, eta behin altxor hori aurkituta, kosta egingo zaio bisitariari ez errepikatzea.