นายสัมฤทธิ์ สุภามา นายอ�าเภอวังสะพุง และข้าราชการ วัฒนธรรมจังหวัดเลย พนักงาน ลูกจ้าง อ�าเภอวังสะพุง ฉบับที่ 35 ประจ�ำเดือนพฤศจิกายน 2555
หน้า 6
โดย...ทนง สุวรรณสิงห์
เลย : ต�ำนานเสรีไทย (1)
บ้านนาอาน สงครามโลกครั้งที่ 2 หรือที่เรียกว่าสงครามมหา เอเชียบูรพา ซึ่งเป็นสงครามที่เกี่ยวกับประเทศญี่ปุ่นและ เหล่าพันธมิตรที่มีอังกฤษและ ฝรั่งเศสเป็นหลัก ต่อมา สหรัฐอเมริกาก็เข้ามาเป็นผู้น�ำฝ่ายสัมพันธมิตร และใน ระหว่างนี้เอง ก็เกิดสงครามระหว่างไทยกับประเทศ ฝรั่งเศสที่ปกครอง ลาว กัมพูชา เวียดนามอยู่ เรียกกันว่า สงครามอินโดจีน 8 ธันวาคม 2484 เวลา 02.00 นาฬิกา ญี่ปุ่นได้ยก ก�ำลังทหารมาทางทะเลบุกไทยหลังจากทีโ่ จมตีฐานทัพเรือ ของสหรัฐที่เพิร์ลฮาเบอร์นิดเดียว ทหาร ต�ำรวจและ ข้าราชการประชาชนไทยที่อยู่บริเวณ บางปู จังหวัด สมุทรปราการ ประจวบคีรีขันธ์ ชุมพร สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช สงขลา และปัตตานี ได้ร่วมกันต่อต้าน จนเสียชีวิต และบาดเจ็บจ�ำนวนมาก ก่อนที่รัฐบาลจะ ประกาศยุติ ขณะเดียวกันก็มกี ลุม่ คนไทยในประเทศกลุม่ หนึง่ รวม
“เสรีไทย” ชื่อนี้คนที่ศึกษาประวัติศาสตร์จะรู้จักดี เพราะเป็ น ขบวนการรั ก ชาติ ไ ทยที่ ป ฏิ บั ติ ง านลั บ เพื่ อ ปกป้องเอกราชชาติไทย โดยใช้รหัสลับปิดบังชื่อตัวเอง เพื่อไม่ให้คนอื่น หรือญาติพี่น้องรู้ ผู้ที่เป็นทหารส่วนหนึ่ง เป็นผู้ที่ฝึกการรบมาจากประเทศสหรัฐอเมริกา และอีก ส่วนหนึง่ มาจากประเทศอังกฤษ หลบลีจ้ ากพวกญีป่ นุ่ แล้ว รวมตัวกันคอยก่อวินาศกรรม ขัดขวางไม่ให้ญี่ปุ่นเคลื่อน กองทัพไปรุกรานประเทศอืน่ หรือให้ออกจากประเทศไทย มีการเล่าสู่ลูกสู่หลานให้รับทราบถึงความกล้าหาญของ บรรพบุรุษเหล่านี้จนเป็นต�ำนาน ต�ำนานเสรีไทย (The free Thai Legend) เป็ น หนั ง สื อ ที่ ดร.วิชติ ณ ป้อมเพชร ราชบัณฑิต ได้ศึกษา ค้นคว้ามีการสัมภาษณ์ อดีตเสรีไทยทีย่ งั มีชวี ติ อยูซ่ งึ่ แต่ละ ท่านอายุมากแล้วและบางส่วนได้ น� ำ มาจากหนั ง สื อ ที่ พิ ม พ์ เ ป็ น ที่ ระลึกในงานศพของผูเ้ สียสละเหล่า นี้ จึงเป็นที่รวบรวมไม่ให้ข้อมูล เหตุการณ์สำ� คัญของชาตินสี้ ญ ู หาย เครือ่ งบินดาโกต้าของกองทัพอากาศอังกฤษ มาลงจอดทีส่ นามบินนาอาน จ.เลย ซึง่ เป็น ไป ตลอดจนรวบรวมภาพเก่ามา สนามบินลับของขบวนการเสรีไทย เมื่อ พ.ศ. 2488 (ภาพจากหนังสือ “สารคดี”)
ดร.ปรีดี พนมยงค์ ผู้ร่วมก่อตั้งขบวนการเสรีไทย
ประกอบ จนหนังสือหนา เกือบ 10 เซนติเมตร จนได้รับ รางวั ล สารคดี ดี เ ด่ น ปี พ.ศ. 2547 จากกระทรวง ศึกษาธิการ และบางส่วนมีความเกี่ยวข้องกับจังหวัดเลย บางท่านอาจจะไม่เคยได้ยินได้อ่านมาก่อน เมื่อครั้งที่ผู้เขียนยังเล็กอยู่ได้ยินผู้ใหญ่เล่าถึงสนาม บินน้อย และได้ยนิ ชือ่ ผูท้ มี่ คี วามส�ำคัญในอดีต และจ�ำติด หูมาจนปัจจุบันนี้ คือ นายสุวรรณ รื่นยศ เป็นอดีตปลัด จังหวัดเลย ผูร้ เิ ริม่ ก่อสร้างสนามบินบ้านนาอาน และพอ เข้ารับราชการในกระทรวงมหาดไทย ก็ได้ยินว่าท่านเป็น อธิบดีกรมประชาสงเคราะห์ในสมัยนั้น ปัจจุบันเรียกว่า ส�ำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัด และเพราะชื่อนี้เองพอค้นคว้าก็เจอข้อมูลเกี่ยวกับจังหวัด เลยอย่างมากในยุคสงครามโลกครัง้ ที่ 2 และเรือ่ งเกีย่ วกับ เสรีไทย จึงได้พยายามเรียบเรียงมาให้ทา่ นผูอ้ า่ นได้เข้าใจ ง่ายๆ โดยล�ำดับเหตุการณ์ จนกระทั่งมาเป็นสนามบิน
ตัวกันต่อต้าน โดยมีนายปรีดี พนมยงค์ ผู้ส�ำเร็จราชการ แทนพระองค์เป็นหัวหน้า พลต�ำรวจเอกอดุล อดุลเดช จรัส อธิบดีกรมต�ำรวจ เป็นผู้น�ำการปฏิบัติการลับใน ประเทศ ส่วนนอกประเทศ มี ม.ร.ว.เสนีย์ ปราโมช เอกอัครราชทูตไทยประจ�ำประเทศสหรัฐอเม ริกาเป็นผูน้ ำ� สมัยก่อนการสื่อสารไม่สะดวก ติดต่อสื่อสารกัน ล�ำบาก และการป้องกันการเปิดเผยจึงต้องใช้คนเดินข่าว และมีการคัดเลือกคนออกไปติดต่อผู้อยู่ต่างประเทศให้รู้ ว่าภายในประเทศมีการต่อต้าน เพือ่ ทีจ่ ะตัง้ เครือข่ายวิทยุ ให้สามารถติดต่อกันง่ายขึ้น ขณะเดียวกันรัฐบาลซึ่งมี จอมพล ป.พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี เองก็ใช้ นโยบายตีสองหน้า หน้าหนึ่งก็ผูกไมตรีกับญี่ปุ่น ผู้เขียน เชื่อว่าอีกด้านหนึ่งสนับสนุนกลุ่มเสรีไทยอย่างลับๆ แต่ใช้ วิธีผ่านตัวแทน มีค�ำพูดของท่านซึ่งเป็นมุมมองอีกด้านว่า “ ...ใจความก็คอื เราเก็บชาติของเราไว้ดเู หตุการณ์ขา้ ง หน้าดีกว่าที่จะน�ำชาติเราไปเผาไฟ ภายในระยะ 2-3 ชั่วโมงนี้ ...” นายทหารที่เรียนจบจากประเทศฝรั่งเศส ท่านนี้ก็รักชาติเหมือนกัน เพียงแต่อยู่กันคนละด้าน สงครามก็คือการสู้รบกันแต่ละฝ่ายก็ต้องหาวิธีการ ยุทธวิธี เอาชนะกันให้ได้ ช่วงแรกๆ ญี่ปุ่นมีชัยชนะ ท�ำให้ กองทหารของอังกฤษและฝรั่งเศสแตกถอยร่นไปจาก อาณานิ ค มของตนเองในมลายู พม่ า ลาว กั ม พู ช า เวียดนาม อมริกา หนีจากฟิลิปปินส์ ที่หนีไม่ทันก็เป็น เชลยศึก ท�ำงานหนักในค่ายกักกัน เมื่อกองทหารญี่ปุ่น
ทรงพระเจริญ ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะข้าพระพุทธเจ้า
นายเริงชัย ไชยวัฒน์ ปลัดจังหวัดเลย
ตั้งกองทัพในประเทศไทยก็มีการต่อต้าน คอยก่อกวนอยู่ เนืองๆ มีภาพยนตร์ไทยเรื่องหนึ่ง สร้างเพื่อเชิดชูวีรกรรม ของคนไทย เรือ่ ง พยัคฆ์รา้ ยไทยถีบ ส่วนทีอ่ ยูต่ า่ งประเทศ ได้มีการตั้งหน่วยปฏิบัติการขึ้นเพื่อต่อสู้ อังกฤษตั้งอยู่ที่ ศรีลังกา เรียกว่า หน่วยกองก�ำลัง 136 ส่วนของอเมริกา เรียกว่าศูนย์ปฏิบัติการ 404 โดยมีส�ำนักงาน o.s.s หรือ ส�ำนักบริการยุทธศาสตร์ หรือ office of strategie service ส่วนค�ำว่า “เสรีไทย ” ได้มกี ารประชุมของข้าราชการ นักเรียนไทยที่เรียนอยู่อเมริกา ร่วมกันตั้งชื่อ มีการจัดท�ำ อาร์มติดแขนเสื้อ เขียนว่า “ FREE THAI ” เหนือรูปธง ไตรรงค์
หนังสือต�ำนานเสรีไทยได้สมั ภาษณ์ พ.ต.เสนาะ นิล ก�ำแหง นายสุวรรณ รื่นยศ พล.อ.เนตร เขมะโยธิน ซึ่งมีส่วนในการสร้างสนามบินบ้านนาอาน และการสร้าง สถานที่รับอาวุธยุทโธปกรณ์ ที่ส่งมาทางอากาศ โดยให้มี การสร้างสามบินลับขึ้น นายสุวรรณ รื่นยศ ในขณะนั้น เป็นปลัดจังหวัดเลย และรักษาการในต�ำแหน่งข้าหลวง ประจ�ำจังหวัดเลยอีกต�ำแหน่งหนึ่งได้เล่าไว้ ปฏิบัติการนี้ เรียกว่า “ปฏิบัติการสะหวันนา (operation savanna)” (คงหมายถึงทุ่งหญ้าบนภูกระดึงเป็นทุ่งหญ้าเมือง หนาวที่เรียกว่า ทุ่งหญ้าสะวันนา: ผู้เขียน ) ซึ่งเป็นการ ปฏิบัติการต่อจากปฏิบัติการ “คัปลิง” ที่ส่งเสรีไทย กระโดดร่มลงที่อ�ำเภอทัพทันจังหวัดอุทัยธานี เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2487 เวลา 20.00 น�้ำตกตาดฮ้อง อ.ภูกระดึง เคยเป็นเส้นทางของขบวนการเสรีไทยที่ใช้เดินทางจาก น. และมี น ายปรง พหู ช นม์ จังหวัดเลยไปยังจังหวัดเพชรบูรณ์ในสมัยสงครามโลก ครั้งที่ 2 ข้าหลวงประจ�ำจังหวัดอุทัยธานี ( ต่อมา ด�ำรงต�ำแหน่งผู้ว่าราชการ จังหวัดเลย พ.ศ.2495-2497) และ ต� ำ รวจสั น ติ บ าลไปรอรั บ แล้ ว ด�ำเนินการตามทีไ่ ด้รบั ค�ำสัง่ มาให้ สร้างสนามบินลับขึ้นในพื้นที่รอย ต่อ 3 จังหวัด คือ เลย ขอนแก่น และชั ย ภู มิ โดยคั ด เลื อ กยอด ภูกระดึงเป็นฐานปฏิบัติการ แต่ เนื่องจากบริเวณยอดภูกระดึงมี พื้ น ดิ น นุ ่ ม เกิ น ไป และอุ ้ ม น�้ ำ ปีพ.ศ. 2485 ขบวนการเสรีไทยชุดแรกทีผ่ า่ นการฝึก เพราะเป็นต้นก�ำเนิดของแม่น�้ำพอง นายสุวรรณ รื่นยศ แบบทหารแล้วก็อ�ำพรางตัวเองเข้ามาโดยการกระโดดร่ม จึงได้รับค�ำสั่งให้หาที่ดินใหม่ เพราะสนามบินที่มีอยู่แล้ว บ้าง มาทางเรือด�ำน�ำ้ บ้าง โดยมีการติดต่อทางวิทยุสอื่ สาร (สนามบิ น น้ อ ย บริ เวณ หน้ า ศาลากลางจั ง หวั ด เลย ที่ได้มีการติดตั้งไว้ก่อน ซึ่งเรียกปฏิบัติการนี้ว่า “พริต โรงเรียนเมืองเลย ที่ว่าการอ�ำเภอเมืองเลยในปัจจุบัน ) มี ชาร์ด ” พื้นที่ไม่พอกับเครื่องดาโกต้า หรือ ซี - 47 ซึ่งเป็นเครื่อง ปี พ.ศ. 2487 สงครามได้มีการต่อสู่กันอย่างหนัก บินของอเมริกาทีเ่ ป็นเครือ่ งบินล�ำเลียงขนาดใหญ่ ทีจ่ ะมา ญีป่ นุ่ เริม่ ถูกตีโต้ ฝ่ายเสรีไทยมีการส่งก�ำลังเข้ามาเพิม่ ขึน้ ส่งสัมภาระอาวุธต่างๆ เพื่อส่งให้กับหน่วยเสรีไทยที่ตั้ง บางคนถูกชาวบ้านที่อยู่ห่างไกลไม่ทราบเรื่องไปแจ้ง กองทั พ รออยู ่ ที่ จั ง หวั ด เพชรบู ร ณ์ เ พื่ อ รอเวลาเข้ า ยึ ด ต�ำรวจมาจับ ก็ได้รับการปล่อยตัวโดยอธิบดีกรมต�ำรวจ กรุงเทพฯ เสรีไทยกลุ่มนี้ได้หาทางที่จะน�ำอาวุธมาส่งให้หน่วยก�ำลัง ก�ำลังจะถึงวีรกรรมของสามบินบ้านนาอาน พอดี เสรีไทยที่มีการจัดตั้งจ�ำนวนมากขึ้น เนื้อที่หมดพอดี เอาไว้ต่อฉบับหน้าครับ.