Estafette - leeswerkboeken - groep 7 en 8

M 7 leeswerkboek – vriendschap

A

naam

35167_est_lwb_M7A_os.indd 2

21-12-2020 09:26:28

JE WERKT ACHT WEKEN MET DIT BOEKJE. ER ZIJN DRIE LESSEN PER WEEK. JE LEEST DAN TEKSTEN DIE OVER ÉÉN ONDERWERP GAAN.

1

2

3

4

OO

RDELEN H

SENEN

R 5

6

UI

SV

OELEN

JE T

R HE

VO O

IN JE

TS

ROB

O

LEESWERKBOEK

7

8

9

10

11

12

HOE WERKT HET? Met de pen in de hand Je leest ‘met de pen in de hand’. Of nog beter: een potlood.

Want tijdens het lezen mag je aantekeningen maken.

Snap je iets niet? Zet daar een ?.

Valt je iets op? Zet daar een !.

Of schrijf er steekwoorden bij, zoals waarom?, grappig of moeilijk.

Je mag ook je eigen manier bedenken om iets te noteren.

Handig nakijken Bij sommige opdrachten schrijf je het antwoord ín of bij de tekst. Gebruik bij onderstrepen een liniaal.

Belangrijk: noteer het nummer van de opdracht erbij.

Dat is straks handig bij het nakijken.

Tip: probeer netjes te werken!

Deze 35167_est_lwb_M7A_os.indd 3 35167_est_leeswb_M7A_bw_opdrachten_d1.indd 1 pagina behoort bij de omslag. Deze pagina als pdf (zwijsen gestreken profiel) daarin plaatsen.

21-12-2020 09:26:29 11-05-2020 12:39

13

14

15

EN

OUD

E

R IE N DE N

JON 16

17

18

TAAL LD

WER

NV

G

E

E

DIER

L AN

D

EN STED

N

EN

19

20

21

22

LEESBOEK

23

24

High five voor LEF en

Monique van der Zand

M7 A

Stop je met lezen?

Kleur de nummers van de bladzijdes die je hebt gelezen. omnibus

Heb je het boek uit?

Maak op bladzijde 76-77 de opdrachten bij dit verhaal.

B

Jan Paul Schutten

17-10-2019 15:24:08

nibus_M7_os.indd 1,3

35143_est_om

9

10

11

2. LEF

12

13

14

15

16

3. De bonbonstunt

17

18

19

20

21

4. De museumstunt

22

23

24

25

26

5. De marshmallowstunt

27

28

29

30

31

6. Je vrienden verraad je niet!

32

33

34

35

36

7. Opa’s club

37

38

39

40

41

8. High five voor LEF!

42

43

44

45

46

1. Geintje

M7A | geen kopieermateriaal | © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

- Monique van der Zanden

De stadsvos

HIGH FIVE VOOR LEF

1

35167_est_leeswb_M7A_bw_opdrachten_d1.indd 1

16-04-2020 11:01

ONDERHOUD LEESTECHNIEK M 7 vloeiend & vlot

OEFENEN MET VLOEIEND & VLOT U U U Kleur één rondje als je dit wilt gaan oefenen.

U U U Kleur twee rondjes als je al geoefend hebt, maar nog meer wilt oefenen.

U U U Kleur drie rondjes als je het goed kunt en klaar bent met oefenen.

botsende klinkers | klankgroepen op ~a, ~e, ~i, ~o, ~u | woorden met i 2-3 4 5

U U U U U U U U U

stomme e | woorden op ~elen, ~eren, ~enen | botsende klinkers 6-7 8 9

U U U U U U U U U

klankgroepen op ~a, ~e, ~i, ~o, ~u | stomme e | botsende klinkers 10-11 12 13

U U U U U U U U U

achtervoegsels (2) | voorvoegsels be, ge, ver | verkleinwoorden 14-15 16 17

U U U U U U U U U

leenwoorden (2) | onthoudwoorden | leenwoorden (1) 18-19 20 21

U U U U U U U U U

woorden met een apostrof (’) of een accent 22-23 24 25

U U U U U U U U U

woorden met x, q | woorden met y | woorden met th, wr 26-27 28 29

U U U U U U U U U

woorden met c | woorden met x, q | woorden met eeuw, ieuw, uw 30-31 32 33

U U U U U U U U U

2

35167_est_leeswb_M7A_bw_opdrachten_d1.indd 2

16-04-2020 11:01

WAT ZIE IK IN DE TEKST?

1. Bekijk de tekst voordat je gaat lezen.

2. Let op leestekens.

3. Let op beschrijvende woorden.

10 TIPS BIJ D VLOEIEN LEZEN

WAT HOORT BIJ ELKAAR?

4.

5.

6.

7.

Lees zinnen, geen losse woorden.

Lees zinnen, niet tot het eind van de regels.

Lees groepjes woorden bij elkaar.

Kies goede adem-momenten.

WAT KAN IK MET MIJN STEM DUIDELIJK MAKEN?

8. Geef belangrijke woorden nadruk.

9. Maak de tekst boeiender met je stem.

10. Gebruik verschillende stemmen.

OEFENEN MET VLOEIEND LEZEN Zet een rondje om de keuzetekst die je gaat voorbereiden.

Schrijf erachter welke tip je vooral gaat gebruiken (zie de tips hierboven).

Geef aan hoe het ging: hoe meer rondjes je kleurt, hoe beter!

ROBOTS

IN JE HERSENEN

VOOROORDELEN

JE THUIS VOELEN

LANDEN EN STEDEN

DIERENVRIENDEN

JONG EN OUD

WERELDTAAL

Keuzetekst

TIP

Hoe ging het?

A - Sophia lijkt net een mens

UUUUU

B - Cyberboy

UUUUU

A - Een B en twee F’en

UUUUU

B - Dikke vrienden

UUUUU

A - Wij zijn geen monsters

UUUUU

B - Het leven volgens Pippa Leeuwenhart

UUUUU

A - Een neef uit Palestina

UUUUU

B - Welkom in het fietsparadijs

UUUUU

A - Buitenlanders over Nederlandse toeristen

UUUUU

B - Daar gaat de muur

UUUUU

A - Dertig nieuwe moeders

UUUUU

B - Alaska

UUUUU

A - Kinder-bejaardenhuizen in Japan

UUUUU

B - Mijn oma zit op Facebook

UUUUU

A - Nederlands als wereldtaal

UUUUU

B - Spraakverwarring

UUUUU

M7A | geen kopieermateriaal | © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

Onderwerp van de week

3

35167_est_leeswb_M7A_bw_opdrachten_d1.indd 3

16-04-2020 11:01

M7

LES

1

ROBOTS

Wat ga ik leren?

Een tekst lezen met begrip.

• focus: tekststructuur aan de slag

1

5

Bron: Marc ter Horst, Van oerknal tot robot

10

15

20

Ik zal het maar eerlijk zeggen: ik ben een robot uit de toekomst. Ik moest het laatste hoofdstuk schrijven.

Het hoofdstuk heet ‘Het begin van robots’. Het begin van robots was in 2020. Voor die tijd stelden robots niks voor. Ze moesten stofzuigen of werken in een fabriek. Tegenwoordig doen mensen dat voor ons.

Geloof hem maar niet, deze zogenaamde robot. Tot nog toe kunnen robotschrijvers alleen kleine nieuwsartikelen schrijven. Ook knap. Maar hij heeft wel een beetje gelijk.

Over vijftig jaar moeten we vast lachen om de robothondjes en -stofzuigers van nu. Volgens deskundigen staan we aan het begin van het tijdperk van de robots.

Er zijn ook mensen die zeggen dat robots al duizenden jaren bestaan. Maar dan gaat het meer om slimme machientjes van tandwielen, radertjes en springveren. Dat is niet echt wat we nu een robot noemen. Waarschijnlijk denk jij eerder aan een soort R2D2, WALL-E of één of andere Transformer. Maar veel robots hebben niet eens armen of een gezicht. Ze bestaan uit wat stangen en slangetjes die verschillende bewegingen maken. Zo kunnen ze een auto in elkaar zetten of zoeken naar leven op Mars. We kunnen het beter zo zeggen: een robot is een ding dat zelfstandig verschillende opdrachten uit kan

Lees de tekst. Noteer in of bij de tekst: 1 u ? Dit vind ik niet duidelijk. ! Dit valt me op.

voeren en daarbij reageert op wat hij tegenkomt. Hij kan bijvoorbeeld elke week uit zichzelf het gras maaien zonder dat hij in de vijver kukelt.

25

30

Robots zijn dus onze slaven. Het woord robot komt ook van het Tsjechische woord voor ‘arbeid’. Het werd voor het eerst gebruikt in een toneelstuk waarin robots de slaven zijn van mensen. Maar na een tijdje nemen ze de macht over.

Al zolang mensen over robots nadenken zijn ze hier bang voor. Er zijn zelfs regels bedacht om te voorkomen

Een robot zegt in r. 2: Het begin van robots was in 4 u

2020. Maar er bestaan al veel langer robots. Waarom zou hij dat dan zeggen? Schrijf op.

Kies een stukje waarbij je ? of ! hebt gezet.

2 u Bespreek dat met je maatje.

Kruis aan. Volgens de schrijver zullen robots: 3 u

na enkele jaren de macht van mensen overnemen.

■ binnenkort echt op mensen gaan lijken.

■ de komende jaren steeds meer gebruikt worden.

■

4

35167_est_leeswb_M7A_bw_opdrachten_d2.indd 4

11-05-2020 11:01

M7 | LES 1

35

40

De meeste robots zijn bedoeld om saaie, gevaarlijke en moeilijke taken van ons over te nemen. Er zijn robots om koeien te melken en dozen te vullen. Er zijn robots om branden te blussen en bommen te zoeken. En er zijn robots die zonder vrees de diepste oceanen onderzoeken en zonder te bibberen operaties uitvoeren.

Waarschijnlijk hebben we over een tijdje zelfs nanorobots.

Dat zijn robots zo klein als een bacterie. De arts kan deze in je lichaam spuiten en opdracht geven om ziekteverwekkers uit te schakelen.

45

50

55

Maar komen er ooit robots die echt lijken op mensen?

Dat kan nog wel even duren. Er zijn wel robots die eruitzien als mensen. Zoek maar eens een video van de Japanse robots Kodomoroid en Otonaroid. Als je het filmpje afspeelt zie je meteen wat het probleem is. Ze praten en bewegen nogal onnatuurlijk. Heel veel dingen zijn gewoon ontzettend moeilijk voor robots. Een trap oplopen bijvoorbeeld. Of een rauw ei vastpakken. Aan iemands gezicht zien hoe hij zich voelt. Als dit hoofdstuk echt door een robot geschreven was, zou je het onmiddellijk merken. Tenzij hij een mens als schrijfslaaf gebruikte.

5 u

6 u

7 u

De dikgedrukte inleiding lijkt geschreven te zijn door een robot. Waarom doet de schrijver dat? Kruis aan.

De schrijver speelt zo met het bekende idee dat robots ooit de macht zullen overnemen.

Zo maakt de schrijver duidelijk dat robots binnenkort zelf interessante teksten kunnen schrijven.

8 u

Deze informatieve tekst bestaat uit een inleiding, de kern en het slot. Verdeel de tekst: zet een streep tussen r. 3 en 4, en tussen r. 44 en 45. Schrijf dan de letters bij de zinnen (A, B, C) bij het juiste deel in de tekst: • de schrijver vertelt wat een robot is en wat hij kan (A) • een zogenaamde robot vertelt de lezer iets (B) • veel dingen zijn toch moeilijk voor robots (C)

9 u

Als we ooit robots maken die precies op mensen lijken, hoe zou dat zijn? Denk na over de mogelijkheden én gevaren daarvan. Praat erover. Schrijf op welke mogelijkheden en gevaren jij ziet.

Mogelijkheden:

Gevaren:

Een robot kan méér dan een machine. De schrijver legt tussen r. 10-23 in een zin uit wanneer je een ding een robot noemt. Onderstreep die zin.

Lees in r. 29-34 nog een keer over de regels voor robotmakers. Wat betekent voorkomen dat robots de macht grijpen (r. 30-31)? Kruis aan. ervoor zorgen dat robots de macht grijpen ervoor zorgen dat robots de macht niet grijpen erop hopen dat robots de macht grijpen

terugkijken

Wat geldt voor jou? Kruis aan en kleur.

Ik heb erop gelet hoe deze informatieve tekst is opgebouwd. ja nee De tekst maakt mij duidelijk dat er nog veel taken zijn die robots niet kunnen doen.

• • • • •

M7A | geen kopieermateriaal | © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

dat robots de macht grijpen: robots mogen mensen geen kwaad doen, moeten altijd luisteren naar mensen en als het even kan zorgen dat ze zelf heel blijven. Voorlopig houden robotmakers daar wel rekening mee.

5

35167_est_leeswb_M7A_bw_opdrachten_d2.indd 5

11-05-2020 11:01

M7

LES

2

ROBOTS

Wat ga ik leren?

Een tekst lezen met begrip.

• focus: tekststructuur aan de slag

1 u

Lees de tekst. Noteer in of bij de tekst: ? Dit vind ik niet duidelijk. ! Dit valt me op.

2 u

Kies een stukje waarbij je ? of ! hebt gezet.

Bespreek dat met je maatje.

3 u

Welke zin past het beste bij de inhoud van de hele tekst? Kruis aan.

Om ouderen te helpen, worden vaak zorgrobots ingezet. Niet iedereen is daar enthousiast over.

Zorgrobots helpen oudere mensen met dingen die zij niet alleen kunnen, zoals douchen.

Te weinig mensen werken in de ouderenzorg.

Gelukkig nemen zorgrobots bijna al hun taken over.

4 u

Een robot voor je zieke opa of oma?

1

5

10

Lees r. 11-13 nog eens. Waarom worden die robotjes ‘heerlijk zacht’ gemaakt? Schrijf op.

15

5 u

In r. 22-32 gaat het onder meer over toekomstige personeelstekorten. Er zijn nu al niet genoeg verzorgenden om ouderen te helpen, en dat zal ook niet snel veranderen.

Wat is daarvan volgens de schrijver de oorzaak?

Onderstreep de zin die dat duidelijk maakt.

6 u

Tussen r. 40-52 staat de suggestie dat robots ook gegevens kunnen noteren, zodat mensen die met ouderen werken dat niet hoeven te doen. Omcirkel in de tekst hoe dat soort werk wordt genoemd.

In de zorg worden steeds meer ‘sociale robots’ ingezet.

Sommige zien eruit als een poes, een hond of zelfs een zeehond. Ze maken kleine geluidjes of beweginkjes en zijn heerlijk zacht. Andere lijken op de robots in films: het zijn kleine, kunststof poppetjes met een smal middel, stripboekogen met cameraatjes erin en scharnieren waar bij ons gewrichten zitten. Ze kunnen praten, zingen, een dansje maken, lachen en een spelletje spelen of quizvragen stellen.

Er worden steeds meer proeven gedaan met robots. In de toekomst zul je ze niet meer kunnen wegdenken uit de zorg. Is iedereen daar gelukkig mee?

Voorstanders van robots vinden ze dé oplossing voor de steeds grotere personeelstekorten. Almaar minder jongeren kiezen voor een opleiding in de zorg, terwijl

Tekst: Monique van der Zanden

20

Als mensen oud worden, kunnen ze soms minder goed voor zichzelf zorgen. Vroeger was het heel gebruikelijk dat ouderen dan bij hun kinderen kwamen wonen. Die zorgden voor hen. Toen in de jaren 70 de bejaardenzorg steeds beter werd, kwamen er speciale tehuizen waarin professionals de zorg van de familie overnamen: verpleegkundigen en verzorgenden. Maar tegenwoordig is de kans groot dat je opa of oma te maken krijgt met een robot.

6

35167_est_leeswb_M7A_bw_opdrachten_d2.indd 6

11-05-2020 11:01

M7 | LES 2

30

35

40

45

50

55

een groeiende groep ouderen verzorging nodig heeft.

Verzorgenden hebben het dikwijls zo druk dat ze hun werk niet klaar krijgen. Het is dus handig om robots in te zetten: terwijl het personeel mensen uit bed haalt, onder de douche zet, te eten geeft en medicijnen ronddeelt, kunnen robots de mensen die al klaar zijn bezighouden. Zo hoeven die niet eenzaam te wachten op gezelschap.

Vroeger zou jij een spelletje hebben gedaan met je opa of oma, nu doet een robot dat. Een robot is altijd beschikbaar, tenminste als zijn batterijen niet leeg zijn. Hij is nooit moe en verveelt zich niet. Hij kan ervoor zorgen dat ouderen, die graag dutten in hun stoel, actief en levendig blijven. Verzorgenden zeggen: ‘Onze bewoners reageren enthousiast op de robots.’

Maar veel mensen zijn het niet met de voorstanders eens.

Ze waarschuwen dat de zorg ontmenselijkt. Een stuk voorgeprogrammeerd plastic met een motortje erin is nep, vinden ze. En waarom zou je mensen voor de gek houden? Echt menselijk contact is veel warmer en waardevoller, vinden de tegenstanders. Je kunt robots beter andere taken van verzorgenden laten overnemen, bijvoorbeeld administratieve taken. Bovendien zien de tegenstanders nog een gevaar. Hoewel robots duur zijn, is menselijk personeel nog veel duurder. Wanneer de regering besluit te bezuinigen door robots aan te nemen in plaats van mensen, zullen verzorgenden hun baan kwijtraken.

Voor mij is menselijk contact niet te vervangen door technologie, al is die nog zo knap. Ik ben het met de tegenstanders eens dat je robots beter kunt inzetten voor andere dingen. Als ik jouw opa of oma zou zijn, zou je mij blijer maken door een spelletje met me te spelen dan me een knuffelrobot cadeau te geven.

Deze meningtekst bestaat uit een inleiding, de kern en het slot. Zet een streep tussen de kern en het slot (tussen r. 52 en 53).

Schrijf bij het juiste deel (kern of slot): - argumenten - mening van de schrijver

8 u

In r. 19-52 staan argumenten van voorstanders en tegenstanders van het inzetten van zorgrobots.

Onderstreep een argument vóór zorgrobots en zet er voor bij. Onderstreep een argument tégen zorgrobots en zet er tegen bij.

9 u

Moeten er meer zorgrobots komen om ouderen gezelschap te houden? Sommigen vinden dat een goed idee en anderen juist niet.

Wat vind jij, nu je de tekst hebt gelezen? Praat erover.

Kruis je keuze aan.

1. een goed idee 2. niet zo’n goed idee 3. geen mening Licht hieronder je keuze toe. Schrijf op.

Ik heb keuze

aangekruist, omdat

terugkijken

Wat geldt voor jou? Kruis aan en kleur.

Letten op de opbouw van een meningtekst en op de argumenten helpt mij bij het begrijpen van de tekst. ja nee Het is mij duidelijk waarom sommige mensen voor zorgrobots zijn en andere mensen ertegen.

• • • • •

M7A | geen kopieermateriaal | © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

25

7 u

7

35167_est_leeswb_M7A_bw_opdrachten_d2.indd 7

11-05-2020 11:01

Auteursteam Estafette Annie van der Beek, Maud van Druenen, Marion van der Meulen, Paul Stapel, Marjolijn Hovius Projectteam Zwijsen Michael van Haaren (uitgever) Nancy van Galen, Jeske Heezemans, Maartje Jansen, Karin van Lieshout, Laura van Merendonk, Renate Reitler, Niek Rooijakkers, Anita van Son, Moniek van de Ven, Miranda van Zeelst Vormgeving en opmaak teksten Oranje Vormgevers, Eindhoven Opmaak Hans van Loon Beeld Omslagillustratie en character: Mieke Driessen Foto’s en illustraties: Oranje Vormgevers, Shutterstock Redactie Sandra Timan 2e druk © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg ISBN 978-90-487-3516-7 Behoudens de uitzonderingen in de Auteurswet mag niets uit deze uitgave worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor licenties voor knipselkranten en -diensten of voor het overnemen voor onderwijsdoeleinden kunt u contact opnemen met de Stichting PRO: www.stichting-pro.nl. Voor meer informatie over auteursrecht in het onderwijs gaat u naar www.onderwijsenauteursrecht.nl.

Aan het verwerven, waar nodig, van toestemming tot overname is door de uitgever de uiterste zorg besteed.

Zou desondanks blijken dat een rechthebbende over het hoofd is gezien, dan verzoeken wij deze contact op te nemen met Uitgeverij Zwijsen.

35167_est_lwb_M7A_os.indd 1

21-12-2020 09:26:24