De Zaken 3-4 werkboek groep 4

WERKBOEK JAARGROEP 4

DEZAKENVANZWIJSEN

dezakenvanzwijsen.nl

WereldoriĂŤntatie voor groep 3 en 4

Methode voor wereldoriĂŤntatie De Zaken 3-4 is onderdeel van de uitgaven voor kennisgebieden van Zwijsen. Verwante uitgaven binnen De Zaken van Zwijsen zijn: Methode voor natuur & techniek

Methode voor geschiedenis

Methode voor aardrijkskunde

Actuele lessen kant-en-klare lessen gebaseerd op de actualiteit, voor een complete en altijd actuele methode

naam: xxxxx_dezaken3-4_wb_gr4_os2.indd 1

.........................................

9-7-2015 11:37:20

WERKBOEK JAARGROEP 4

Wereldoriëntatie voor groep 3 en 4

M a r c e l v a n d e n O e ve r H a n s Ve r m e e r

xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 1

9-7-2015 17:03:08

2 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 2

9-7-2015 17:03:10

INHOUD Thema 1

Beestenboel

Thema 2

Dag en nacht

Thema 3

Hoe voel jij je?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Thema 4

Waar woon jij?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Thema 5

Mag dat wel? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Thema 6

Verhalen in je buik

Thema 7

Spannend!

Thema 8

Wat kan jij?

Thema 9

Hoe kan dat?

........................................................ 4

....................................................... 8

20

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

.......................................................... 28

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

..................................................... 36

T h e m a 10

Kijk eens om je heen

T h e m a 11

Wat bewaar jij?

....................................... 4 0

................................................ 4 4

3 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 3

9-7-2015 17:03:21

thema 1 • B e e s t e n b o e l

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

4 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 4

9-7-2015 17:03:26

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

5 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 5

9-7-2015 17:03:31

les 1 • De dierentuin 1.

1 Waar leeft het dier? Trek lijnen.

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

6 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 6

9-7-2015 17:03:38

les 2 • Planteneters en vleeseters Wat eet het dier? Trek lijnen.

2

Wie is de vijand van de kikker?

Zet een rondje om het goede antwoord.

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

1

7 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 7

9-7-2015 17:03:46

thema 2 • D a g e n n a c h t

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

8 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 8

9-7-2015 17:03:48

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

9 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 9

9-7-2015 17:03:50

les 1 • Tijd meten 1

Waarmee kun je tijd meten? Kleur.

zandloper

wekker

horloge

regenmeter

windmeter

weegschaal

klok

stopwatch

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

meetlat

thermometer

10 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 10

9-7-2015 17:04:03

les 2 • De kalender 1

Kleur.

vandaag

morgen

overmorgen

gisteren

eergisteren

Mei zondag

dinsdag

woensdag donderdag

vrijdag

zaterdag

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

Nummer in de goede volgorde van 1 tot en met 4. januari

maart

april

februari

juni

augustus

juli

mei

september

december

oktober

november

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

2

maandag

11 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 11

9-7-2015 17:04:06

thema 3 • H o e v o e l j i j j e ?

Lotte

Sanne

botten

spieren Eva geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

12 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 12

9-7-2015 17:04:27

Omar

longen

Onur

hart

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

Mats

13 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 13

9-7-2015 17:04:45

les 1 • Je lichaam 1

Welke lichaamsdelen kun je niet zien? Kleur.

longen

botten neus arm

been oor hart

maag huid

2

bil

Wat is een lichaamsdeel? Kruis aan.

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

14 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 14

9-7-2015 17:04:50

les 2 • Jij en de ander Zoek de verschillen. Kruis aan.

2

Welke vingerafdruk is van Daan? Kruis aan.

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

1

15 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 15

9-7-2015 17:05:04

thema 4 • Wa a r w o o n j i j ?

Zoek de schat.

Tel de tegels.

Begin bij 1.

De schatkist.

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

Het kompas.

Volg de weg op de plattegrond.

16 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 16

9-7-2015 17:05:06

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

De schatkaart.

Waar ligt de schat?

Volg de route.

17 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 17

9-7-2015 17:05:08

les 1 • De buurt 1

Kijk naar de grote plattegrond van de tuin.

Wat zie je in de tuin? Kruis aan.

2

Onder welke tegel ligt de schat?

Teken de route. Kleur de tegel blauw.

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

18 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 18

9-7-2015 17:05:11

les 2 • Noord, oost, zuid, west 1

Trek lijnen. noorden

zuiden legenda

westen oosten

plattegrond

Legenda gras stoepen straten gebouwen

2

Lees de aanwijzingen. Lotte loopt haar huis uit.

Op welke plattegrond loopt Lotte de goede route? Kruis aan.

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

Loop eerst naar het oosten. Loop dan naar het noorden.

Loop daarna naar het westen. Loop dan naar het zuiden.

19 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 19

9-7-2015 17:26:43

thema 5 • M a g d a t w e l ?

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

20 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 20

9-7-2015 17:05:18

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

21 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 21

9-7-2015 17:05:23

les 1 • De hulpdiensten 1

Wat hoort bij elkaar? Kleur. politie

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

2

brandweer

ziekenwagen

Welk nummer bel je als je in nood bent? Kruis aan.

221

112

212

22 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 22

9-7-2015 17:05:31

1

Wat hoort bij de politie? Kruis aan.

2

Wie werkt er bij jou in de buurt? Kruis aan.

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

les 2 • De politie

23 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 23

9-7-2015 17:05:42

thema 6 • Ve r h a l e n i n j e b u i k

Daan Riet Vera

Bas

Anne Koen

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

24 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 24

9-7-2015 17:05:48

Bert Tim

Roos

Fleur

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

Ivo

25 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 25

9-7-2015 17:05:53

les 1 • De familie 1

Wie zijn dit? Kruis aan.

Riet en Bert

De ouders van Ivo. De grootouders van Ivo. De oom en tante van Ivo.

Anne

De zus van Ivo. De neef van Ivo. De nicht van Ivo.

Vera en Daan

De ouders van Ivo. De grootouders van Ivo. De oom en tante van Ivo. Fleur

Roos en Tim

2

De ouders van Ivo. De grootouders van Ivo. De oom en tante van Ivo.

De zus van Ivo. De neef van Ivo. De nicht van Ivo.

Kruis aan.

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

Bas

Wie is mijn nicht?

Roos Fleur

Fleur

Wie is mijn nicht?

Anne Koen

Koen

Wie is mijn neef?

Fleur Ivo

26 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 26

9-7-2015 17:06:00

les 2 • Familie op de tijdlijn 1

Trek lijnen. nu

2

Trek lijnen.

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

nu

27 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 27

9-7-2015 17:06:03

thema 7 • S p a n n e n d !

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

28 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 28

9-7-2015 17:06:07

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

Legenda

gebergte

sneeuw en ijs

water

naaldbomen

palmbomen

loofbomen

woestijn

29 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 29

9-7-2015 17:06:12

les 1 • Van koud naar warm 1

Waar hoort het bij? Trek lijnen. palmboom

2

loofboom

naaldboom

Van noord naar zuid. Hoe ziet het eruit? Trek lijnen. noord

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

zuid

30 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 30

9-7-2015 17:06:16

les 2 • Vakantie 1

Kijk naar de kaart. Waar is het? Schrijf de cijfers onder de foto’s.

1

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

2

3 4

2

Kijk naar de kaart. Waar ligt ons land? Kruis aan.

31 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 31

9-7-2015 17:06:22

thema 8 • Wa t k a n j i j ?

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

32 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 32

9-7-2015 17:06:26

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

33 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 33

9-7-2015 17:06:30

les 1 • De supermarkt 1

Welke verpakking hoort erbij? Trek lijnen.

mandarijnen

2

rijst

eieren

vla

honing

erwtjes

Wat betekent het? Kies uit: opnieuw gebruiken, droog bewaren, bewaren in de vriezer, brandbaar, breekbaar, giftig.

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

34 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 34

9-7-2015 17:06:40

les 2 • Aan de kassa 1

Nummer in de goede volgorde.

boodschappen betalen

boodschappen doen boodschappen op de band zetten

boodschappen opruimen Wat hoort er niet bij? Kruis aan.

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

2

boodschappen scannen

35 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 35

9-7-2015 17:06:56

thema 9 • H o e k a n d a t ?

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

36 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 36

9-7-2015 17:06:59

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

37 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 37

9-7-2015 17:07:01

les 1 • Stroom 1

Trek lijnen.

Wat werkt alleen met een stopcontact?

Wat werkt alleen met een batterij?

2

Vul in: kan niet op het strand, kan op het strand, raakt leeg, raakt niet leeg.

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

38 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 38

9-7-2015 17:07:07

les 2 • Magneten 1

Trek lijnen.

Blijft aan magneet hangen.

Wat is goed? Kruis aan. geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

2

Blijft niet aan magneet hangen.

39 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 39

9-7-2015 17:07:14

thema 10 • K i j k e e n s o m j e h e e n

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

40 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 40

9-7-2015 17:07:16

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

41 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 41

9-7-2015 17:07:18

les 1 • Kriebelbeesten 1

Waar horen ze bij? Trek lijnen.

Ik ben een insect.

2

Ik ben geen insect.

Wat is waar? Kleur blauw.

Wat is niet waar? Kleur rood.

Een oorworm is geen worm, maar een insect.

Alle insecten kunnen vliegen.

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

Pissebedden zijn insecten.

Een lieveheersbeestje is een kever.

Een vlieg is hetzelfde als een mug.

Een kever is iets anders dan een tor.

Sommige insecten hebben meer dan twee vleugels.

42 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 42

9-7-2015 17:07:41

les 2 • Lekker eten Wat ben ik? Kies uit: honingbij, lieveheersbeestje, mier, pissebed, spin, naaktslak.

Ik ben geen insect.

Ik kan niet vliegen.

Ik eet insecten.

Ik ben een

Ik ben een insect.

Ik kan niet vliegen.

Ik ruim de rommel op. .

Ik ben een insect.

Ik kan vliegen.

Ik eet insecten.

Ik ben een

2

.

Ik ben geen insect.

Ik kan niet vliegen.

Ik eet blaadjes. .

Ik ben geen insect.

Ik kan niet vliegen.

Ik ruim de rommel op.

Ik ben een

Ik ben een

Ik ben een

.

Ik ben een insect.

Ik kan vliegen.

Ik drink nectar. .

Ik ben een

.

Maak de puzzel. Welk woord staat in de rechthoek? geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

1

Het lieveheersbeestje is een ... .

Met of zonder huis, hij eet bladeren.

Insect met vier vleugels. Eet kleine insecten.

Geel met zwart insect. Jaagt op andere insecten.

Je hoort hem ’s nachts zoemen in je slaapkamer.

Antwoord:

43 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 43

9-7-2015 17:07:44

thema 11 • Wa t b e w a a r j i j ?

De kleermaker.

De kruidenier.

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

De molenaar.

44 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 44

9-7-2015 17:07:52

Het dienstmeisje.

geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

De typiste.

De smid.

45 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 45

9-7-2015 17:08:02

les 1 • In je woonplaats 1

Wat hoort bij vroeger? Kleur geel.

Wat hoort bij nu? Kleur blauw.

2

Waar zijn zij? Kies uit: in de fabriek, in de haven, bij de molen, in het stadhuis.

Hebt u een pasfoto bij u?

Ik maak hier schoenen.

geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

Is er genoeg wind?

Mijn boot ligt hier al twee dagen.

46 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 46

9-7-2015 17:08:05

les 2 • Oude beroepen 1

Om welk oud beroep gaat het? Vul in.

De heeft het graan gemalen.

.

De . heeft dit hoefijzer gemaakt.

2

De heeft deze jurk gemaakt.

.

De . heeft deze woorden getikt.

Trek lijnen.

nieuwst geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg

oudst

47 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 47

9-7-2015 17:08:09

COLOFON Auteurs Marcel van den Oever Hans Vermeer

Realisatie Projectgroep Zwijsen

Illustraties Doesjka Bramlage (46 b); Hanneke van Broekhoven (46 o); ivan & ilia (44-45); Mark Janssen (omslag, 2, 8-9, 12-13, 16-17, 18, 19, 36-37, 40-41); Bas Kleverlaan (4-5, 20-21, 24-25, 28-29, 31); Anjo Mutsaars (12-13, 27, 32-33)

Foto’s Hollandse Hoogte/Corbis (47); Hollandse Hoogte/Peter Hilz (23); Hollandse Hoogte/Kick Smeets (22); Hollandse Hoogte/ Spaarnestad Photo (44); Hollandse Hoogte/Spaarnestad Photo/J.J.M. de Jong (44); Nationale Beeldbank/Fred Bervoets (23); Shutterstock (omslag, titelpagina, 4, 5, 6, 7, 10, 11, 14, 15, 18, 19, 22, 23, 24-25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 34, 35, 38, 39, 42, 43, 44, 45, 47); Spaarnestad Photo/Nationaal Archief/IISG/AHF/ Ben van Meerendonk (47)

5e druk ISBN 978-90-487-2818-3 Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg www.zwijsen.nl www.dezakenvanzwijsen.nl Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieĂŤn, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografi sche verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).

De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen. Indien iemand meent als rechthebbende in aanmerking te komen, kan hij of zij zich tot de uitgever richten.

48 xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr4_bw.indd 48

9-7-2015 17:08:09

WERKBOEK JAARGROEP 4

DEZAKENVANZWIJSEN

dezakenvanzwijsen.nl

WereldoriĂŤntatie voor groep 3 en 4

Methode voor wereldoriĂŤntatie De Zaken 3-4 is onderdeel van de uitgaven voor kennisgebieden van Zwijsen. Verwante uitgaven binnen De Zaken van Zwijsen zijn: Methode voor natuur & techniek

Methode voor geschiedenis

Methode voor aardrijkskunde

Actuele lessen kant-en-klare lessen gebaseerd op de actualiteit, voor een complete en altijd actuele methode

naam: xxxxx_dezaken3-4_wb_gr4_os2.indd 1

.........................................

9-7-2015 11:37:20