WERKBOEK JAARGROEP 3
DEZAKENVANZWIJSEN
dezakenvanzwijsen.nl
WereldoriĂŤntatie voor groep 3 en 4
Methode voor wereldoriĂŤntatie De Zaken 3-4 is onderdeel van de uitgaven voor kennisgebieden van Zwijsen. Verwante uitgaven binnen De Zaken van Zwijsen zijn: Methode voor natuur & techniek
Methode voor geschiedenis
Methode voor aardrijkskunde
Actuele lessen kant-en-klare lessen gebaseerd op de actualiteit, voor een complete en altijd actuele methode
naam: xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_os2.indd 1
......................................... 9-7-2015 11:45:40
WERKBOEK JAARGROEP 3
Wereldoriëntatie voor groep 3 en 4
M a r c e l v a n d e n O e ve r H a n s Ve r m e e r
xxxxx_dezaken3-4_wb-antwb_gr3_bw.indd 1
9-7-2015 15:38:13
2 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 2
7-7-2015 14:32:21
INHOUD Thema 1
beestenboel
........................................................ 4
Thema 2
dag en nacht
....................................................... 8
Thema 3
hoe voel jij je?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Thema 4
waar woon jij?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Thema 5
mag dat wel?
Thema 6
verhalen in je buik
Thema 7
Spannend!
Thema 8
Wat kan jij?
Thema 9
Hoe kan dat?
..................................................... 20
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
.......................................................... 28
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
..................................................... 36
T h e m a 10
Kijk eens om je heen
T h e m a 11
Wat bewaar jij?
....................................... 4 0
................................................ 4 4
3 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 3
7-7-2015 14:32:28
thema 1 • b e e s t e n b o e l
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
4 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 4
7-7-2015 14:32:32
5
xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 5
7-7-2015 14:32:37
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
les 1 • de dierenwinkel
wat hoort bij elkaar?
wat hoort bij dag? wat hoort bij nacht?
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
6 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 6
7-7-2015 14:32:47
les 2 • jonge dieren
geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
welke dieren horen bij elkaar?
7 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 7
7-7-2015 14:32:53
thema 2 • d a g e n n a c h t
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
8 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 8
7-7-2015 14:32:57
9
xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 9
7-7-2015 14:33:02
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
les 1 • het weer
waar hoort het bij?
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
waarmee meet je het weer?
10 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 10
7-7-2015 14:33:16
les 2 • de seizoenen
welk seizoen komt erna?
winter
herfst lente
zomer lente herfst
lente
zomer
herfst
geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
wat hoort bij elkaar?
winter
11 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 11
7-7-2015 14:33:23
thema 3 • h o e v o e l j i j j e ?
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
12 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 12
7-7-2015 14:33:27
13
xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 13
7-7-2015 14:33:31
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
les 1 • ziek
wat hoort bij ziek zijn?
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
14 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 14
7-7-2015 14:33:41
les 2 • eten
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
wat is gezond?
15 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 15
7-7-2015 14:33:51
thema 4 • w a a r w o o n j i j ?
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
16 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 16
7-7-2015 14:33:56
17
xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 17
7-7-2015 14:34:00
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
les 1 • naar de overkant
wat hoort bij verkeer?
wat is goed? wat is niet goed?
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
18 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 18
7-7-2015 14:34:10
les 2 • het openbaar vervoer
openbaar vervoer? ja of nee?
ja
nee
ja
nee
ja
nee
ja
nee
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
goed of niet goed?
19 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 19
7-7-2015 14:34:18
thema 5 • m a g d a t w e l ?
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
20 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 20
7-7-2015 14:34:23
21
xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 21
7-7-2015 14:34:28
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
les 1 • regels
wie houdt jou aan de regels?
wat hoort bij elkaar?
geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
verkeersregel
huisregel
spelregel
schoolregel
22 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 22
7-7-2015 14:34:35
les 2 • beloning en straf
kleur.
1 plaats verder
beloning
1 beurt overslaan
straf
gooi nog een keer
1 plaats terug
betaal 5 euro
wat hoort bij elkaar?
scheidsrechter
conducteur
agent
geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
juf
23 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 23
7-7-2015 14:34:45
thema 6 • v e r h a l e n i n j e b u i k
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
24 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 24
7-7-2015 14:34:49
25
xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 25
7-7-2015 14:34:53
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
les 1 • dingen vertellen een verhaal
wat komt eerst? wat komt daarna? nummer van 1 tot en met 4.
wat komt eerst?
geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
26 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 26
7-7-2015 14:35:02
les 2 • de tijdlijn
trek lijnen. nu
heden
toekomst
verleden
trek lijnen.
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
heden
27 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 27
7-7-2015 14:35:04
thema 7 • S p a n n e n d !
Op het platteland.
In de stad.
geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
Aan de kust.
Aan de rivier.
28 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 28
7-7-2015 14:35:06
Aan de rand van het bos.
geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
In de bergen.
In het dorp.
29 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 29
7-7-2015 14:35:09
les 1 • De omgeving
Waar hoort het bij?
kust
platteland
geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
Wat is in ons land?
30 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 30
7-7-2015 14:35:18
les 2 • Op de kaart
Kruis aan. bergen
spoorlijn
kanaal
vliegveld
Trek lijnen. Aan de rand van het bos.
Op het platteland.
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
In het dorp.
31 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 31
7-7-2015 14:35:21
thema 8 • Wa t k a n j i j ?
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
32 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 32
7-7-2015 14:35:25
33
xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 33
7-7-2015 14:35:29
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
les 1 • Schaduw
Welk instrument? Trek lijnen.
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
34 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 34
7-7-2015 14:35:34
les 2 • Muziek
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
Wat hoort bij elkaar?
35 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 35
7-7-2015 14:35:43
thema 9 • H o e k a n d a t ?
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
36 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 36
7-7-2015 14:35:47
37
xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 37
7-7-2015 14:35:53
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
les 1 • Dat is stevig! Een kasteel is heel stevig. Hoe komt dat? dikke muren kanteel schietgat stenen grote ramen planken kleine ramen torens
geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
Wat is de stevigste muur?
38 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 38
7-7-2015 14:36:00
les 2 • Over de brug Welke ophaalbrug is goed? Kleur.
Wat voor brug? Kleur. draaibrug
boogbrug
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
ophaalbrug
39 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 39
7-7-2015 14:36:07
thema 10 • K i j k e e n s o m j e h e e n
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
40 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 40
7-7-2015 14:36:11
41
xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 41
7-7-2015 14:36:15
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
les 1 • In het tuincentrum Waar hoort het bij?
planten voor binnen
planten voor buiten
Wat hebben alle planten nodig? Kleur.
geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
licht
geld
warmte
donker
voedsel
droogte
kou
water
42 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 42
7-7-2015 14:36:22
les 2 • Mooie en lekkere planten Wat voor plant? Kleur.
eetbaar
niet eetbaar
geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
Weet jij hoe ze heten? Kies uit: cactus, munt, appel, tulp, varen, wortel.
43 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 43
7-7-2015 14:36:34
thema 11 • Wa t b e w a a r j i j ?
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
44 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 44
7-7-2015 14:36:39
45
xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 45
7-7-2015 14:36:43
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
les 1 • De rommelzolder van opa en oma Waar gebruik je het voor? Vul in. Kies uit: kamer, hoela, kleren, kolen, matten, muziek.
hoepen
wassen
verwarmen
kloppen
luisteren
bewaren
Vroeger en nu. Trek lijnen.
vroeger geen kopieermateriaal Š Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
nu
46 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 46
7-7-2015 14:36:50
les 2 • Naar het museum In welk museum hoort het? Schrijf 1 t/m 6 in het goede hokje. 1
2
3
4
5
6
n
Trek lijnen.
nieuwst
geen kopieermateriaal © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg
oudst
47 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 47
7-7-2015 14:37:01
COLOFON Auteurs Marcel van den Oever Hans Vermeer
Realisatie Projectgroep Zwijsen
Illustraties ivan & ilia (44-45); Mark Janssen (omslag, 4-5, 8-9, 20-21, 28-29, 36-37); Bas Kleverlaan (2, 16-17, 18, 19, 24-25, 28-29, 31, 32-33, 40-41); Anjo Mutsaars (12-13, 22, 39, 42)
Foto’s Hollandse Hoogte/Piet den Blanken (23); Hollandse Hoogte/ Peter Hilz (22, 23); Renate Reitler (47); Shutterstock (omslag, titelpagina, 6, 7, 10, 11, 14, 15, 18, 19, 22, 23, 26, 27, 30, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 42, 43, 46, 47)
5e druk ISBN 978-90-487-2817-6 Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg www.zwijsen.nl www.dezakenvanzwijsen.nl Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieĂŤn, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografi sche verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen. Indien iemand meent als rechthebbende in aanmerking te komen, kan hij of zij zich tot de uitgever richten.
48 xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_bw.indd 48
7-7-2015 14:37:02
WERKBOEK JAARGROEP 3
DEZAKENVANZWIJSEN
dezakenvanzwijsen.nl
WereldoriĂŤntatie voor groep 3 en 4
Methode voor wereldoriĂŤntatie De Zaken 3-4 is onderdeel van de uitgaven voor kennisgebieden van Zwijsen. Verwante uitgaven binnen De Zaken van Zwijsen zijn: Methode voor natuur & techniek
Methode voor geschiedenis
Methode voor aardrijkskunde
Actuele lessen kant-en-klare lessen gebaseerd op de actualiteit, voor een complete en altijd actuele methode
naam: xxxxx_dezaken3-4_wb_gr3_os2.indd 1
......................................... 9-7-2015 11:45:40