Fietsen door Maastricht en New York in het ziekenhuis

Beweegborden, Bel-me-schijven, looproutes met quizvragen en een eiwitrijk voedingsconcept. Het is zomaar een greep uit de reeks innovaties, die het ziekenhuis inzet om patiënten meer te laten bewegen en gezonder te eten. Het doel: bevorderen van het herstel van patiënten. Het is een belangrijk speerpunt van het Zorginnovatielab waar innovators Hanneke Van Dijk-Huisman en Ruud Nelissen aandacht aan besteden. Er moeten nog wel wat hindernissen worden genomen.

ietsen door Maastricht, het Heuvelland en New York tijdens een verblijf in het ziekenhuis. Het kan echt! Al gaat het hier wel over virtuele etstochten op een interactieve ets. Het is één van de vele initiatieven van het Zorginnovatielab Maastricht UMC+. Meer lichaamsbeweging leidt in combinatie met voldoende eiwitrijke voeding tot een beter herstel, waardoor patiënten eerder en tter naar huis kunnen.

Ziekenhuiscultuur

Uit onderzoek is gebleken dat het voor patiënten een gouden combinatie is: bewegen en eiwitrijke voeding. Echter blijkt dit in de praktijk nog een uitdaging te zijn. "Een patient ligt of zit tijdens een opname gemiddeld 87 tot 100 procent van de tijd in bed of op een stoel en slechts 4 procent neemt dagelijks voldoende eiwit in," ver- telt Hanneke Van Dijk-Huisman. Zij is als fysiotherapeut en bewegingswetenschapper betrokken bij de innovaties van het Zorginnovatielab. "Weinig beweging en ondervoeding leiden tot een snelle achteruitgang van conditie, spierkracht en zelfstandigheid en vergroten het risico op complicaties zoals een longontsteking. Dit gaat gepaard met een langere opnameduur, hogere kosten en een verhoogde zorgzwaarte voor zorgverleners."

Bewustwording

Om dit te veranderen is allereerst goede voorlichting nodig. Hanneke doet onderzoek naar factoren, die het bewegen tijdens een ziekenhuisopname beïnvloeden. Daaruit blijkt dat bewustwording cruciaal is. "Patiënten moeten gaan begrijpen dat bewegen goed is tijdens de opname. Dat moet ook het bezoek meekrijgen. En als zorgverleners zouden we patiënten met zijn allen hiertoe moeten stimuleren." Voor het Zorginnovatielab was dit reden om animatie lmpjes te ontwikkelen om zo iedereen te informeren over het belang van beweging en voeding rondom een ziekenhuisopname. Verder zijn er beweegborden die inzichtelijk maken wat een patiënt wel en niet kan. Als patienten namelijk niet goed geïnformeerd zijn over wat ze mogen en kunnen dan gaan ze zeker niet bewegen. Deze beweegborden hangen momenteel al op een aantal afdelingen en zullen in 2023 opgeschaald gaan worden naar nog meer verpleegafdelingen.

Prikkelende Omgeving

Daarnaast werkt de ziekenhuisomgeving bewegen niet automatisch in de hand. "Er zijn vaak weinig activiteiten of “to-do’s” in een ziekenhuis, waardoor patienten geen reden zien om uit bed of van de kamer te gaan," legt Ruud Nelissen, projectmana- ger en ontwikkelaar bij het Zorginnovatielab, uit. "Waar kan ik naartoe lopen? Er moet een aanleiding zijn, een prikkelende omgeving." Vanuit deze gedachte is de interactieve ets en ook een looproute bedacht. Op niveau 4 is sinds enkele maanden een looproute gelanceerd waarbij patiënten een route kunnen volgen en onderweg quizvragen kunnen beantwoorden. Voorlichting aan patiënten en promotie over het bestaan van de looproute kan echter wel nog iets beter. Dit is dan ook de volgende stap op het takenlijstje.

Bewegingssensor

Andere innovaties zijn erop gericht om de patiënt uit bed te krijgen en te stimuleren de eerste stappen te nemen. Hanneke: "Vanuit de afdeling Fysiotherapie is in samenwerking met Maastricht Instruments een Hospital Fit app ontwikkeld, dat gekoppeld is aan een bewegingssensor op het bovenbeen. Zo kan de patiënt zien hoeveel hij gelopen heeft en de fysiotherapeut kan er doelen aan koppelen. We weten dat een helder doel en het bijhouden van prestaties mensen motiveert."

INNOVATIE: BEL-ME SCHIJF

Bereikbaarheid

"Veel patiënten willen wel bewegen maar durven niet zo goed van de afdeling af," vertelt Ruud. "Ze zijn bang dat de arts of verpleegkundige hen misloopt."

Speciaal hiervoor is een laagdrempelig hulpmiddel be dacht: de Bel-me-schijf. Het is een kartonnen schijf, lijkend op een parkeermeter, die een patiënt op zijn bed legt als hij de kamer verlaat. Op de achterkant staat zijn telefoonnummer. Dat werkt volgens Hanneke tweeledig. "De patiënt raakt ervan bewust dat bewe gen goed is en dat hij dat ook mag. Tegelijkertijd blijft hij bereikbaar en hoeft hij niet bang te zijn om de arts mis te lopen."

INNOVATIE: BEWEEGBOX

Obstakel

Grootste obstakel voor de innovaties zijn tijd en man-

Uitdagingen Voor De Toekomst

De komende perioden ligt de focus van het Zorginnovatielab op het verder uitbouwen en opschalen van de genoemde innovaties. In februari 2023 wordt er op 10 afdelingen het interactieve etssysteem geplaatst. Ook komen er op meerdere afdelingen Beweegborden en wordt de Bel-me-schijf wordt verder verspreid. Tot slot wordt een nieuw voedingsconcept geïmplementeerd dat bijdraagt aan een eiwitrijke voeding. Ruud: "Een uitdaging hierbij is regie en borging op de uitvoering van de initiatieven”. Daar wordt momenteel hard aan gewerkt met de opzet van een ziekenhuisbrede strategie. Think big, start small, move fast!

www.zorginnovatielab.mumc.nl