Assistentiewoningen Essenhof - Inspectieverslag

Inspectieverslag Essenhof

Zorginspectie Koning Albert II-laan 35 bus 31 1030 BRUSSEL T 02 553 34 34 contact.zorginspectie@vlaanderen.be www.zorginspectie.be

INSPECTIEVERSLAG: GROEP VAN ASSISTENTIEWONINGEN INRICHTENDE MACHT Naam Type entiteit Rechtsvorm Ondernemingsnummer Adres

Zorgbedrijf Antwerpen Rechtspersoon Ver.OCMW 0809699184 Ballaarstraat 35, 2018 Antwerpen

INSPECTIEPUNT Naam Adres Dossiernummer

Essenhof Dambruggestraat 308, 2060 Antwerpen 102.270

INSPECTIE Datum laatste vaststelling Verslagnummer Inspecteur

28/07/2023 ZI-2023-00714 Caroline Van Gorp

INSPECTIEBEZOEK Essenhof Onaangekondigde inspectie op 28/07/2023 (10:00-13:00) Gesprekspartners Mevrouw Kelly Van Tenderloo, buurtzorgmanager De heer Johan De Muynck, Algemeen directeur Zorgbedrijf De heer Peter Van Gysel, securitymanager

Pagina 1 van 10

Inspectieverslag Essenhof

INHOUDSOPGAVE • Leeswijzer • Erkenningsgegevens en situering inspectiebezoek • Klachtonderzoek • Facturatie

3 6 7 10

Pagina 2 van 10

Inspectieverslag Essenhof

LEESWIJZER Situering Zorginspectie Zorginspectie maakt deel uit van het Departement Zorg van de Vlaamse overheid en is bevoegd voor het toezicht op: • organisaties die door het Departement of door de andere agentschappen van het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin erkend, vergund, geattesteerd of gesubsidieerd worden; • persoonlijke budgetten en hulpmiddelen toegekend aan personen met een handicap; • personen of organisaties waarvan redelijkerwijze kan worden vermoed dat ze als zorgverlener, hulpverlener of voorziening optreden.

De Vlaamse overheid heeft ervoor gekozen om de inspectiefunctie te scheiden van de vergunnings-, erkennings- en subsidiëringsfunctie. De functiescheiding tussen inspecteren en rapporteren enerzijds en beslissen over de gevolgen anderzijds, maakt dat Zorginspectie haar opdracht zo objectief, onpartijdig en onafhankelijk mogelijk kan vervullen.

Wat is de opdracht van Zorginspectie?

De kernopdrachten van Zorginspectie zijn: • toezicht houden op de naleving van gestelde eisen; • concrete beleidsadvisering op basis van de inspectievaststellingen; • een beeld schetsen van een hele sector op basis van inspectievaststellingen.

Hierdoor wil Zorginspectie een bijdrage leveren aan: • het verbeteren van de kwaliteit van de zorg- en dienstverlening van de voorzieningen; • het rechtmatig besteden van overheidsmiddelen; • een optimale beleidsvoorbereiding en -evaluatie.

Hoe werkt Zorginspectie?

Zorginspectie voert haar inspectiebezoeken uit en stelt haar inspectieverslagen op conform de bepalingen van het decreet van 19 januari 2018 houdende het overheidstoezicht in het kader van het gezondheids- en welzijnsbeleid.

Bij het opstellen en het verspreiden van haar verslagen houdt Zorginspectie rekening met de privacy van alle betrokken partijen.

Meer informatie over de toepasselijke regels is te vinden op de website van de Gegevensbeschermingsautoriteit: www.gegevensbeschermingsautoriteit.be.

Meer informatie is te vinden op onze website: www.zorginspectie.be.

Binnen 30 dagen na het inspectiebezoek ontvangt het inspectiepunt en (in voorkomend geval) de klachtindiener het ontwerpverslag. Daarbij wordt de mogelijkheid geboden om - gedurende een periode van 14 kalenderdagen - schriftelijk te reageren op onjuistheden in het ontwerp van het inspectieverslag.

Verslagen waaruit de persoonsgegevens zijn verwijderd, zijn geschikt voor ruimere verspreiding. Zij kunnen worden opgevraagd via: openbaarheid.zorginspectie@vlaanderen.be of via het online invulformulier op de website.

Methodiek De inspecties vinden plaats in de voorziening.

De meeste inspecties vinden plaats overdag, op weekdagen, maar kunnen -indien relevant- ook op mindergebruikelijke momenten zoals 's avonds, 's nachts en tijdens het weekend plaatsvinden. De inspecties kunnen zowel aangekondigd als niet aangekondigd plaatsvinden.

Pagina 3 van 10

Inspectieverslag Essenhof

Tijdens de inspectiebezoeken gaat Zorginspectie voornamelijk na of de voorwaarden aanwezig zijn om kwaliteit van zorg en veiligheid te garanderen. Het toezicht van Zorginspectie is gericht op het concreet aftoetsen van de regelgeving en dit op structuur-, proces- en resultaatsniveau.

Zorginspectie is niet bevoegd om de correctheid van medische instructies en de correcte uitvoering van verpleegtechnische, paramedische en zorgkundige handelingen te beoordelen. Zorginspectie gaat evenmin na of alle voorwaarden van de regelgeving m.b.t. de gezondheidsberoepen werden nageleefd.

De inspecteur hanteert een gestructureerd en intern afgestemd inspectie-instrument. Niet alle items komen tijdens elk inspectiebezoek aan bod. De keuze van de bevraagde items wordt bepaald door de finaliteit van het inspectiebezoek en door wat er zich tijdens het inspectiebezoek aandient.

Afhankelijk van de bevraagde items baseert de inspecteur zich voor zijn vaststellingen op verschillende bronnen zoals: • observaties; • bevraging van medewerkers en verantwoordelijken; • inzage in documenten; • bevraging gebruikers.

Verslag Inhoud inspectieverslag Het inspectieverslag is een weergave van de vaststellingen van de inspecteur tijdens het inspectiebezoek.

In het verslag wordt een objectief beeld gegeven over de mate waarin de geïnspecteerde voorziening voldoet aan de gestelde erkenningsvoorwaarden en de kwaliteitseisen.

Opbouw van het verslag Per geïnspecteerde (deel-) module staan volgende elementen in het verslag: • een toelichting met de vaststellingen van de inspecteur; • naleving regelgeving; • aandachtspunten.

In de aandachtspunten wordt de aandacht gevestigd op elementen die de kwaliteit van leven en/ of de veiligheid van de gebruikers kunnen verbeteren maar die niet opgenomen zijn in de regelgeving.

Reactiemogelijkheid De voorziening en -indien van toepassing- de klachtindiener krijgen de mogelijkheid om te reageren op onjuistheden in het ontwerpverslag. Op basis van de reactie kan het ontwerpverslag aangepast worden. Op dat moment wordt het ontwerpverslag een definitief verslag. Het definitief verslag wordt bezorgd aan de voorziening, aan Zorg en Gezondheid en -indien van toepassing- de klachtindiener. Zorg en Gezondheid staat in voor de verdere opvolging van het dossier.

Toegepaste regelgeving De regelgeving die van toepassing is op de voorzieningen is terug te vinden op de website van Zorg en Gezondheid: • ouderenzorg: www.zorg-en-gezondheid.be/ouderenzorg • thuiszorg: www.zorg-en-gezondheid.be/thuiszorg

Pagina 4 van 10

Inspectieverslag Essenhof

Gebruikte afkortingen AP aandachtspunt AW assistentiewoning BE bijkomende erkenning CVH centrum voor herstelverblijf CVK centrum voor kortverblijf CDV centrum voor dagverzorging CDO centrum voor dagopvang CRA coördinerend en raadgevend arts DG dienst gezinszorgdienst GAW groep van assistentiewoningen HVP hoofdverpleegkundige(n) IB inbreuk LDC lokaal dienstencentrum NAH niet aangeboren hersenletsels NB niet beoordeeld NVT niet van toepassing SAW sociale assistentiewoningen SFG serviceflatgebouw SMK sectorspecifieke minimale kwaliteitseisen VP verpleegkundige(n) VTE voltijds equivalent WA woonassistent WCD woningcomplex met dienstverlening WZD woonzorgdecreet ZK zorgkundige(n)

Pagina 5 van 10

Inspectieverslag Essenhof

ERKENNINGSGEGEVENS EN SITUERING INSPECTIEBEZOEK SITUERING INSPECTIEBEZOEK Het inspectiebezoek vond plaats naar aanleiding van • een klacht

ERKENNINGSGEGEVENS De voorziening is erkend voor 16 assistentiewoningen.

Essenhof is erkend voor 16 wooneenheden.

Joostens -Lemmé is erkend voor 29 assistentiewoningen.

Pagina 6 van 10

Inspectieverslag Essenhof

KLACHTONDERZOEK SITUERING KLACHT • Door de Woonzorglijn werd op 20 juli 2023 een onderzoek gevraagd naar aanleiding van een klacht die werd ingediend.

• De klachtindiener vroeg om de klacht anoniem te behandelen.

• Volgende klachtelementen werden geuit: - groot onveiligheidsgevoel bij de bewoners door de aanwezigheid van drugverslaafden/daklozen, zij verblijven regelmatig in de inkomhal van de GAW - bewoners hebben extra kosten door gangverlichting en het hoge waterverbruik in 1 van de assistentiewoningen.

WERKWIJZE INSPECTIEBEZOEK • De klachtenelementen werden onderzocht tijdens een onaangekondigd inspectiebezoek op 28/07/2023.

• De klachtenelementen werden onderzocht op basis van volgende bronnen: - telefonisch contact met de klachtindiener op 27/07/2023 - gesprek met de algemeen directeur, de buurtzorgmanager en de securitymanager van het Zorgbedrijf - gesprek met bewoners en personeelsleden - rondgang op de site - verslag "overlast site Essenhof".

• Het inspectiebezoek verliep in een constructieve sfeer, de nodige documenten werden voorgelegd en toegelicht.

VASTSTELLINGEN EN CONCLUSIES Klachtelement 1 Beschrijving Groot onveiligheidsgevoel bij de bewoners door de aanwezigheid van drugverslaafden/daklozen, zij verblijven regelmatig in de inkomhal van de GAW. Volgens de klachtindiener komen er regelmatig daklozen/ drugverslaafden slapen in de inkomhal, zij zouden daar ook koken met campinggas en er zich verzorgen (scheren e.d.).

Vaststellingen Op de site zijn er naast de 2 GAW's (GAW Essenhof en GAW Joostens-Lemmé) en het dienstencentrum Essenhof, ook sociale woningen, transitwoningen, een Zorghostel en de nachtopvang Biekorf van het CAW gelegen. In het zorghostel (toegang via Trapstraat) wonen chronische dak- en thuislozen met verschillende problematieken, maar vooral met een drugsverslavingsproblematiek. De Biekorf biedt nachtopvang aan daken thuislozen met een verslavingsproblematiek en/of een psychiatrische problematiek (toegang via de Dambruggestraat).

De gesprekspartners geven toe dat er op de site problemen zijn, en dat dit eigen is aan de specifieke ligging (wijk Seefhoek). Er zijn drie toegangen tot de site , omdat er een brandweerweg loopt van de ene kant van de site naar de andere kant mag de site niet afgesloten worden en is de site bijgevolg steeds vrij toegankelijk.

De overlast is volgens de gesprekspartners niet steeds even erg. Momenteel zijn er verbouwingen bezig in het zorghostel waardoor de ingang tijdelijk op de site zelf is (vlak naast het dienstencentrum) en niet in de Trapstraat (werken zouden in september afgerond zijn). Bovendien is er, volgens de gesprekspartners, momenteel ook een groot verloop in de sociale woningen en is er recent een wissel geweest van personeel in de nachtopvang waardoor het personeel de daklozen nog niet zo goed kent.

De problematiek doet zich voor in GAW Joostens-Lemmé (gelegen aan de straatkant - Dambruggestraat) en

Pagina 7 van 10

Inspectieverslag Essenhof

niet in GAW Essenhof (meer gelegen op het terrein, vlak naast het dienstencentrum, hier staan de bellen en brievenbussen buiten het gebouw). De toegang tot GAW Joostens-Lemmé bestaat uit een vrij toegankelijke inkomdeur, dan komt men in de hal waar de individuele bellen en de brievenbussen zijn. Daarna moet men een badge gebruiken om de tweede deur te openen, deze geeft dan rechtstreeks toegang tot de gangen van de assistentiewoningen.

De eerste inkomdeur is niet afsluitbaar omdat de brievenbussen en bellen in de inkomhal staan. De postbode en bezoekers moeten de brievenbus/bel kunnen bereiken. De ongewenste gasten komen soms ook door de tweede deur (afgesloten deur en enkel toegankelijk met badge) omdat bewoners de tweede deur automatisch openen zonder te weten wie er gebeld heeft.

De gesprekspartners geven aan dat, tegen het vierde kwartaal, een nieuwe deur geleverd zal worden (glas is stuk van de eerste inkomdeur) en dat men ondertussen de opties bekijkt om zoveel mogelijk het probleem te voorkomen (een andere inkomdeur van de GAW door bewoners laten gebruiken, brievenbussen/bellen verplaatsen, de mogelijkheid om de toegangsdeur tussen bepaalde tijdstippen af te sluiten en de deur laten openen door het klantencontactcenter (24u/24u).

Op 20/07/2023 werd er een vergadering georganiseerd met alle betrokken actoren (Zorgbedrijf, politie, CAW, Stad/buurt- en woonregie) om zo doeltreffender actie te kunnen ondernemen.

Er werd contact opgenomen met de politie en werd voor de site de "procedure bijzondere locatie" geactiveerd waardoor er meer controle langskomt (wijkteam) en bij oproepen er sneller wordt gereageerd.

Er komt tussen 0 en 5u een veiligheidsagent (Zorgbedrijf) langs om te controleren. De poort in de Dambruggestraat wordt gesloten tussen 18u en 8u (niet afgesloten).

Er staan reeds camera's op de site maar men heeft gevraagd om mee op het cameranetwerk van de Stad Antwerpen opgenomen te kunnen worden.

Door het CAW zal het outreachteam gerichter ingezet worden, zal er na 22u een controle uitgevoerd worden op de site en zal er voor de daklozen die niet terecht kunnen in de nachtopvang een andere opvangmogelijkheid gezocht worden.

Voor de buurtregie is de site een "hotspot" en zullen er dagelijks toezichtrondes gedaan worden.

De gesprekspartners geven aan dat de bewoners beschikken over het telefoonnummer van de nachtwaker en dat men eerstdaags een bewonersraad zal organiseren (2 augustus 23) om samen met de bewoners de mogelijkheden te bespreken, het onveiligheidsgevoel te bespreken en te vragen om de deuren niet te openen wanneer men niet zeker is wie de aanbeller is.

Besluit Omdat de site steeds toegankelijk moet blijven voor de brandweer is volledig afsluiten niet mogelijk, er zal dus steeds een confrontatie met mensen met een drug- en verslavingsproblematiek mogelijk zijn.

Er werden verschillende afspraken gemaakt en acties ondernomen om het onveiligheidsgevoel te verminderen.

Klachtelement 2 Beschrijving De bewoners hebben extra kosten door gangverlichting en het hoge waterverbruik in 1 van de assistentiewoningen.

De klachtindiener geeft aan dat de daklozen en/of drugverslaafden in de inkomhal gebruik maken van de elektriciteit. Bovendien zou er een bewoner zijn assistentiewoning omgebouwd hebben tot shishabar en er daklozen laten douchen.

Hierdoor zouden de kosten die de bewoners maandelijks hebben voor de gemeenschappelijke verlichting en het waterverbruik aanzienlijk verhogen.

Pagina 8 van 10

Inspectieverslag Essenhof

Vaststellingen Op deze GAW-site wordt het verbruik van het water in de assistentiewoningen en de kosten van de gemeenschappelijke verlichting verrekend via de maandelijks te betalen provisie.

De gesprekspartners geven aan dat , op vraag van een medebewoner, zowel de politie als de veiligheidsmanager van het Zorgbedrijf verschillende malen in de betrokken woning zijn binnen geweest maar niets konden vaststellen van druggebruik of illegaal verblijf. De betrokken bewoner rookt, met het raam open wat eventueel kan leiden tot geuroverlast voor de andere bewoners. De gesprekspartners geven aan dat de problemen tussen de betrokken bewoners in realiteit eerder van relationele aard zijn. Ook van personen die zich komen douchen in de woning kon tot nu toe niets vastgesteld worden.

In verband met de verlichting in de inkomhal geven de gesprekpartners aan dat men gebruik maakt van weinig energie verbruikende lampen.

Binnen het Zorgbedrijf betalen de bewoners een maandelijkse provisie/kostenvoorschot (voor GAW JoostensLemmé bedraagt dit 80 euro/maand) , het Zorgbedrijf rekent jaarlijks de kosten individueel af. Het kostenvoorschot omvat naast de privatieve kosten zoals de verwarming echter ook de kosten voor o.a. het onderhoud van gangen en liften, de verlichting en verwarming van de gemeenschappelijke delen. Bij de schriftelijke overeenkomst werd een bijlage gevoegd waarin gedetailleerd wordt over welke kosten het kan gaan. Op het einde van het jaar kan er een verrekening in min of plus gebeuren. Echter al de kosten voor het gebruik en onderhoud van de gemeenschappelijke delen dienen in de dagprijs begrepen te zijn. De door het Zorgbedrijf gehanteerde regeling is bijgevolg niet conform de regelgeving.

Besluit De gesprekspartners geven aan dat men dit klachtelement reeds opgenomen heeft en dat blijkt dat er geen onregelmatigheden werden vastgesteld m.b.t. druggebruik en/of douchen door niet-bewoners in deze assistentiewoning. Volgens de gesprekspartners zijn de extra kosten door de verlichting van de inkomhal voor de bewoners zeer beperkt. Voor het tekort i.v.m. wat in de dagprijs moet inbegrepen zijn zie verder in het verslag (module facturatie).

Pagina 9 van 10

Inspectieverslag Essenhof

FACTURATIE FACTURATIE Nieuw vastgestelde inbreuk(en) • De samenstelling van de dagprijs is niet conform de bepalingen van BVR 28/06/2019, bijlage 10, art.

22. Volgende minimale kostprijselementen zijn niet inbegrepen in de dagprijs: de kosten voor het gebruik en onderhoud van de gemeenschappelijke delen.

Pagina 10 van 10