Antické Řecko (upravené vydání)

Velká kniha

Antické

ŘECKO Umění & kultura

Válka & říše

Náboženství & mytologie

Život & společnost

Odhalte největší myšlenky antického Řecka

Prozkoumejte jednu z nejvlivnějších civilizací historie

šGùPU ? TQPMCĕOPTU

/EļHSHIRR­ ļMZSX ZcERXMGO©Q ĘIGOY .EO WI ļMPS ZcQÛWXWO½GL WX¡XIGL# 4S^RINXIcZğIHR­ HIR FSL¡Íĭ McSXVSOĭ

H

MWXSVMI ÍEWXS TSTMWYNI NIR WOYXO] ZIPLMWXSVMOSZ© Z]XZ¡ęIN­ OSQTPI\R­ SFVE^ ļMZSXE O½GL QYļĭ Ec RINMREO NI XSQY Mc Zc Tę­ERXMGO½GL ĘIOĭ SH OSP©FO] HS LVSFY TEHÛ ERXMGO©LS ĘIGOE 'IP© KIRIVEGI %XL©R] OPEWMGO© HSF] R¡Q H­O] Z^HÛPERSWLMWXSVMOĭ RETWEP] RIWTSÍIX ORML Sc %PIXM WZ½GL SF]ZEXIP Mc QRSļWXZ­ EVGLISPSKMGO½GL \ERHVY :IPMO©Q ,SQ©VSZM ÍM 7SOVER¡PI^ĭ ^ERIGLEP] QRSLIQ Z­GI MRJSVQEG­ XSZM %PI GS SF]ÍINR­ ĘIOSZ© OXIę­ ļMPM ZI RIļ NEO½OSPM NMR½ QÛWXWO½ WX¡X :ÛXğMR E WZ½GL QÛWXIGL RMOH] RIZIHPM ZSNWOS REğMGL ZÛHSQSWX­ Sc ERXMGO©Q RIRETWEPM ITSW ERM RI^EPSļMPM JMPSĘIGOY Q¡ TĭZSH TV¡ZÛ ^HI ¯ÞóáÏĢ ^SJMGOSY ğOSPY# 'S HÛPEPM OHI %PI QRSLS WI XSLS Z­ XEO© Ąó¯ê½ ėèÑĄ á ļMPM Ec GS WI YÍMPM# Sc 7TEVXÛ TVSXSļI Mc OH]ļ 3HTSZÛHM WOP¡H¡QI ^I WI XY PMXIV¡VR­ Z^HÛPERSWX ȫ ʘ đÌ»í êĠ WXę­TOĭ T­WIQR½GL ^¡^RERITÛWXSZEPE QRSLS LMWĢº Ģ áÞ ­ÌɊ «ĩá Qĭ PMXIV¡VR­GL Z]TV¡ZÛR­ XSVMOĭ XIRXS Z½NMQIÍR½ ĢóÛºêĈÞ Ĉáėı« Ec EVGLISPSKMGO½GL R¡PI^ĭ ZSNIRWO½ WX¡X TSTWEPS ĀóÞá ³ ê į 8EO NEOS Q]ğPIRO] JMPS^SJĭ :c TSVSZR¡R­ Wc X­Q WI ļMZSX SFÍEW ^EFVSYWMP] OI OEļHS1EOIHSRGĭ HS R¡WXYTY ¯ºĈđêóė HIRR­Q WXEVSWXIQ ZÛRSZEPM OV¡PI *MPMTE -- TSRÛOYH ^XV¡G­ ĀóĢÏêêóĈđ WI NMQ Mc ITMÍX­ F¡WR­GM %VGLIS Zc QP^I ZÛOĭ PSKSZ© ^EWI SHOV½ZEN­ ^¡OPEH] :]HINQI WI R]R­ RE GIWXY FYHSZ Ec WREļ­ WI ^NMWXMX GS WI SHILV¡HSc QMRYPSWXM TęM R­ļ WI ^Q­R­QI ZEPS Zc NINMGL ^HIGL 2¡TSZÛHSY NWSY NMQ Vĭ^R© Sc SXVSOY LVRÍ­ęM 0½HSZM ğX­XEęM /IJEPSZM ÍM R¡PI^] Z¡^] Wc Z½NIZ] ^c TVSWXęIH­ HSQ¡GRSWX­ PMGLZ¡ęM 4EWMSRSZM 2IFYHIQI WM Z]TV¡ZÛX RIFS SHTEH ^c H­PIR OXIV½ TVS^VE^YNI NEO© Sc ZIPO½GL OV¡P­GL Ec JMPS^SJIGL EPI Sc ZğIHR­GL R¡WXVSNI PMH© TSYļ­ZEPM TęM TV¡GM >c XSLS ZğILS Mc WZ¡XIÍR­GL HRIGL SF]ÍINR½GL ĘIOĭ

34

)?ĭBPBCOO¸ ĭGùPU ùé?OUGAL±N ŏCALV

35

3NũO¸ ? LVMUVS?

*MPS^SʢI ZcERXMGO©Q ĘIGOY

>TSÍ¡XOY WI PMH© WREļMPM TSGLSTMX WZÛX WOV^I Q½X] ScFS^­GL EcREHTęMVS^IR½GL WMP¡GL TSXSQ ZğEO TęMğPM JMPS^SJSZ©

N

Iļ Z^RMOPE JMPS^SJMI HSQR­ZEPM WI PMH© HSO¡^EPM EPIWTSĈ TSPSļMX WTV¡ZRSY SX¡^OY ļI NWSY WXęIHSFSHIQ ZIWQ­VY 3WXEXRÛ 8Sc F]PS Zc NINMGL SÍ­GL QSļR¡ HĭPIļMXÛNğ­ WXEę­ ĘIOSZ© WM WZ© FSL] TęIHWXEZS.EOS XEO^ZER­ TęIHWSOVEXSZğX­ JMPS^SJSZ© ZEPM NEOS PMHWO© F]XSWXM EOSV¡X Wc X­Q WI RE^½ZEN­ XM OXIę­ ļMPM TęIH 7SOVEXIQ RIFS VS^H­PIQ ļI F]P] REHER© REHTęMVSF]PM NILS WSYÍEWR­O] 2¡PIļIPM Oc TVZR­Q OHS ^IR½QM WGLSTRSWXQM .MREO FSLSZ© WI WREļMPM Z]OP¡HEX Tę­VSHY Mc ę¡H WZÛXE RIF]PM RITSHSFR­ SF]ÍINR½Q

OSWQSPSKMI Ec NILS Z^RMO OSWWQVXIPR­OĭQ XEOļI WI L¡HEPM QSKSRMI RSZ½QM ^TĭWSF] Slovo FSNSZEPM QI^M WIFSY Ec TVS4VZR­ JMPS^SJSZ© WI SFNIfilozofie se ļ­ZEPM QI^MPMHWO¡ HVEQEXE ZMPM Zc QEPSEWMNWO©Q 1MP©XY 8S WI ^QÛRMPS WI Z^RMOIQ TVSXS LSZSę­QI Sc QMP©XĈÞá ³ įɯĆº­Þ»Ìó JMPS^SJMI *MPS^SJSZ© WM filein ɞèÑđ Ą ³Ɋ đóėıÏđɟ WO© ğOSPI (SQR­ZEPM WI ^EÍEPM TSOP¡HEX SX¡^OY ļI GIPSY Tę­VSHY XZSę­ ɯsofia ɞèóė³ĄóĈđɟ ^HE NI ÍPSZÛO WOYXIÍRÛ X­Q NIHMR¡ TVEP¡XOE EPI PMğMPM ɯ³óĈáóĢ RINHĭPIļMXÛNğ­Q RE WZÛXÛ WI Zc XSQ GS F] XS QÛPS >EF½ZEPM WI Q]ğPIROEQM F½X 2ETę­OPEH 8LEPIW WI znamená „láska ^HE RIR­ NIR WSYÍ¡WX­ RÛÍILS HSQR­ZEP ļI ZSHE %RE\MÞɯèóė³ĄóĈđÏɩ ZÛXğ­LS NEO© NI NILS Q­WXS ZI QIRIW Z^HYGL Ec IJI^WO½ JMPSZIWQ­VY RIFS ^c ÍILS WI R¡ğ WZÛX ^SJ ,IVEOPIMXSW ^EWI TęMWY^SZEP ZĭFIG WOP¡H¡ .EOS SHTSZÛÏ Yļ NMQ ZPEWXRSWXM TSHSFR© TVEP¡XGI SLRM RIWXEÍMP] Q½X] :ÛęMPM ļI WOYXIÍRSY TVEZ4SHPI RÛN ZğI NEOSF] LSę­ VIEKYNI WI HY REPI^RSY NIHMRÛ YWMPSZR½Q ^OSYQ¡R­Q WZ½Q TVSXMOPEHIQ XEOļI NI GIP½ WZÛX RIYWX¡PI Ec TęIQ½ğPIR­Q Zc TSL]FY 4V¡ZÛ ,IVEOPIMXSZM NWSY TęMTMWSZ¡RE 7EQS^ęINQÛ ļI NI XS RÛOH] ^EZIHPS HS WPSZE „Vše plyne, nic netrvá.“ WPIT½GL YPMÍIO EPI ZÛXğMRE NINMGL Q]ğPIRIO )PINWO¡ ğOSPE Z]GL¡^IPE ^c JMPS^SJMI 4EVF]PE QMQSę¡HRÛ Tę­RSWR¡ Ec Z]X]ÍMPE GIWXY QIRMHE ^c )PINI OXIV¡ WI ^EF½ZEPE ^INQ©RE TVS HEPğ­ KIRIVEGI Q]WPMXIPĭ 4SPSļMPM ^¡OPEH] XISVM­ TS^R¡R­ 4EVQIRMHIW ZMHÛP ^¡WEHR­ ZğILS HRIğR­LS ZÛHÛR­ Ec Z^HÛP¡R­ ÌEWXS WMGI VS^H­P QI^M X­Q NEO½ WZÛX NI Ec NEO LS ZR­Q¡RIHSO¡^EPM REN­X WTV¡ZRSY SHTSZÛÏ RMGQ©RÛ QI :c NILS TSNIX­ NI WZÛX RIQÛRR½ Ec ZIğOIV©

52

Athénská škola, Ûº³ºê įɯ êºÛįê è½ÛĊÑ­Ì m ÄÄ ºáóĢĪ­Ì ó«Ą įĠɊ đÏÞ ê

$GMPZPĂC ùé?OUGAL±N ŏCALV

Dnes znamená slovo sofizma klamný, êºáóÆÏ­ÞĪ 꺫ó Ĉ èóĘ¯ºáêĪ argument

53

4©ML? ? ģ¸ĤC

'IWXE Z¡PIÍR­OE

:¡POE EcTę­TVEZE RE RM F]P] FÛļRSY WSYÍ¡WX­ ļMZSXE ZcERXMGO©Q ĘIGOY :¡POE JSVQSZEPE WTSPIÍRSWX ZcQÛWXWO½GL WX¡XIGL

86

© Alamy

M

½X] NWSY HĭQ]WPR½Q TęIHMZIQ SFVER] GXM WZSFSH] Ec RI^¡ZMWPSWXM 8EO WI XVEHMGI Z­V] PIKIRH WOYXIÍRSWXM Zc TVĭFÛLY EVGLEMGO©LS ɞ WXSPIX­ Tę R c P Ec JERXE^MI %c XIR Sc XVSNWO© Z¡PGI WI Ec OPEWMGO©LS SFHSF­ ɞ WXSPIX­ Tę R P LPYFSGI ZV]P HS TSZÛHSQ­ GIP© WTSZ]ZMRYPE ^c LSYJĭ Z¡PIÍR­Oĭ ZIHIR½GL ÍEWXS PIÍRSWXM ERXMGO©LS ĘIGOE :IPO¡ Z¡POE ZPEWXR­Q ZĭHGIQ QÛWXWO¡ HSQSFVERE OXIV¡ REZÛO] ^E^REQIRER¡ Zc ,SQ©VSZ½GL WTEHEPE TSH TVEZSQSG SFGI :c RÛOXIITSWIGL Ilias Ec Odyssea WI SHIV½GL QÛWXWO½GL WX¡XIGL WI TSWP©^I LV¡PE RE WOPSROY Q]O©RWO©LS TęIQÛRMPE ZI WX¡PSY TVSJIWMSiĆÑèóĆĈÞ» SFHSF­ ZIc WXSPIX­ Tę R P R¡PR­ EVQ¡HY Ĉđ đĩ Û Þó 4S R­ R¡WPIHSZEPE XęM WXEPIX­ 3H TSÍ¡XOY EVGLEMG VS^FVSNĭ ZT¡Hĭ Ec ºTEHOY O©LS SFHSF­ FSNSZEPM mÌó³óĈɊ GóĄÏêđ ¯Ï ^ZER¡ XIQR½ ZÛO ĘIOSZ© Zc QRSLE Z¡P ÏÆÏê Ģĩ«ė³óĢ áĩ :c Ec WXSPIX­ Tę R P O¡GL QEP½GL Mc ZIPO½GL èó­ê áóµĈđĢ Ɋ WMGI Z^RMOP] RSZ© QÛWXWO© 4EXęMP] QI^M RÛ Z¡PO] đĢóĆºê įºÛè»ê WX¡X] EPI RMOSPM RSZ½ R¡VSH ęIGOS TIVWO© WIWX¡ZEN­G­ 2ESTEO ZğIGLR] SFGI EÍOS^c TSV¡ļO] MRZE^R­ EVQ¡H] Ģ ắêĪèÏ PMZ RE WSFÛ F]P] ^GIPE RI^¡OV¡PI (EVIME Yc 1EVEXL³RY đĄÏ»Ą èÏ ZMWP© WH­PIP] WTSPIÍR© HÛHMGXZ­ VSOYc c Tę c R c P LVHMRR© SFVEEc MHIRXMXY SHZS^SZER© SH XVSNWO© R] 8LIVQST]P Ec TSV¡ļO] TIVWO©LS Z¡PO] 1RSL© ^c RMGL Z¡PÍMP] TVSXM WSFÛ PSÏWXZE Yc 7EPEQ­R] VSOY c Tę c R c P REZ^¡NIQ EPI XEO© FSO TSc FSOY NEOS WTSNIRGM Mc HIJMRMXMZR­LS VS^HVGIR­ 4IVğERĭ Yc 4PEXEN­ 6S^OZÛX ęIGO© GMZMPM^EGI F]P HSTVSZ¡^IR Sc VSO TS^HÛNM 4SX© R¡WPIHSZEPE TIPSTSR©WO¡ Z^RMOIQ RSZ½GL SWEH Zc 1EP© %WMM NMļR­ -X¡PMM Z¡POE Zc PIXIGLc ɞc Tę R P OXIV¡ WMGI WIZIVR­ %JVMGI Mc ÌIVRSQSę­ 6S^ZSN SFGLSHY TęMRIWPE HSQMRERGM 7TEVX] EPI TSHPSQMPE W­PY Ec LSWTSH¡ęWO¡ TVSWTIVMXE RINºWTÛğRÛNğ­GL QÛWXWO½GL WX¡Xĭ %c OSRIÍRÛ Z­XÛ^WXZ­ *MPMTE -- WX¡Xĭ ZIHP] Oc TSXęIFÛ EVQ¡H] 2INZ½^REQRÛNğ­ Zc FMXZÛ Yc 'LEMVSRIMI VSOY Tę R P TSXZVQÛWXWO© WX¡X] QI^M RÛļ TEXęMP] %XL©R] 7TEVHMPS REHZP¡HY 1EOIHSRGĭ WXINRÛ NEOS WQVğģ XE 8L©F] /SVMRX 1IKEVE %VKSW 7]VEOYW] Z­XÛ^R½GL FMXIZ %PI\ERHVE :IPMO©LS (­O] RMQ Ec HEPğ­ SVKERM^SZEP] ZPEWXR­ ZSNIRWO© NIHWI VS^ğ­ęMP ęIGO½ ZPMZ HS ZÛXğMR] ^R¡Q©LS RSXO] OXIV© QÛP] F½X R¡WXVSNIQ TVSWE^SZ¡R­ WZÛXE SH 7XęIHSQSę­ TęIW )K]TX 1I^STSX¡QMM NINMGL º^IQR­GL ÍM SFGLSHR­GL ^¡NQĭ EPI X©ļ Ec 4IVWMM Eļ TS -RHMM >EÍEPE ITSGLE LIP©RMWQY

!CTU? ù©MCĕO¸L? QĩÞ»êĈÞĪ ĢáÏĢ Ĉº ĄóįĊÑĆÏá ı ê GĄ»đėɊ ÛÏı įĀėĈđóĊÏáó įºè½đĆºĈºêÑ ɯĀĆÑáÏĢóĢ Ģáê

Þ įÞ «óÛº Ģɯ êđÏ­Þ»è oº­Þėɐ mĩđÏê įê įóĄíėÛº ĈđĆºđ ³Ģóė ÌóĀáÑđĠɊ ÛºÛÏ­Ì į«ĄóÛ ɯ į«Ą ê½

87

,©@PĭCOTUù¸ ? NYUPMPEGC

1½X] EcRIWXZĭV]

4VS WXEVSZÛO© ĘIO] RIF]P] Q½X] OXIV© WMcHSHRIW Z]TV¡Z­QI NIR SF]ÍINR© Tę­FÛL] EPI RIH­PR¡ WSYÍ¡WX NINMGL OYPXYV] WTSPIÍRSWXM EcļMZSXE

N

GLEÍĭQ TÛZGM 4ę­PMğ WI RIZ­ NEO WI XEXS ºWXR­ E WZÛXÛ I\MWXSZEPS QRSLS OYPXYV XVEHMGI Z]ZMRYPE ^HE WI Zc Vĭ^R½GL SFPEWXIGL Ec OEļH¡ QÛPE WZSNM Q]XSPSKMM %PI ERM Tę­FÛL] Z]TV¡ZÛP] SHPMğRÛ RIFS I\MWXSZEPE WMPR­ WIZIVğX­ FSLSZ© 3HMR Ec 8L³V ERM RETĭP ^Z­ęIG­ FSļWXZE IK]TXWO©LS TER- NINMGL YRMJMOSZER¡ TSHSFE .MWX© NI ļI NM XITVZI Zc WXSPIX­ Tę R P ^ETWEP ,SQ©V 4V¡ZÛ NILS XLISRY RIļMN­ HSHRIW Zc Tę­FÛ^­GL XEO ITSW] Ilias Ec Odyssea TSTMWYN­G­ XVSNWOSY Z¡POY NEOS FSLSZ© Ec LVHMRSZ© ęIGO½GL F¡N­ ĘIGO¡ Ec 3H]WWISZS TYXSZ¡R­ NWSY RINZ½^REQRÛNğ­QM Q]XSPSKMI WI WZ½QM Z]TV¡ZÛR­QM Sc PMHIGL NIļ TVEQIR] ęIGO© Q]XSPSKMI /c HEPğ­Q VER½Q Lę­GL] HSZIHP] RE ğTEXRSY GIWXY Sc QSGR½GL TVEQIRĭQ NIN­LS TS^R¡R­ TEXę­ ,IWMSHSZE FS^­GL OV¡WR½GL FSL]R­GL Mc L© VSIGL OXIę­ H­PE Oɞ pĘvodu bohĘ Ec Práce aɞ dni NIļ TęIQSLPM WXVEğPMZ© RIWXZĭV] F]PE REXSZ]TV¡ZÛN­ Sc Z^RMOY FSLĭ Ec WXZSęIPMO SFP­FIR¡ ļI NM RIHSO¡^EPS YQPR­ ÍPSZÛOE ÍIX ERM OęIWģERWXZ­ ºêĩ 3H X© HSF] Z^RMOPE HSWPSĘIOSZ© TęMÍ­XEPM WZ© Q]XSĢĩÞĄºĈáėÛº ZE ^¡TPEZE Vĭ^R½GL ZIV^­ PSKMM ZIPMO½ Z½^REQ 9XZ¡ęIPE Ćº­Þ èĩđóáóÆϺ Q]XMGO½GL Tę­FÛLĭ 2E XSXMļ WTSPIÍR© TSZÛHSQ­ ĢɯêºĀĆÑáÏĊ ³ó«Ą»è Z½^HSFÛ OIVEQMO] WI TEO QRSLE VS^Xę­ğXÛR½GL OQIRĭ ^EÍEP] TVSQ­XEX HVEQEXMGO© Ec WX¡Xĭ Í­Qļ JSVQSZEPE ĈĢ½đáºɐ iĄĢêÑ WSYFSNI LVHMRĭ Wc SFPYHEQM NIHRSXR½ R¡VSH 4VS ĘIO] įɯêÏ­ÌɊ i ê³óĄ Ɋ SFNIZMP] WI 1º^] FSLSZ© TęIHWXEZSZEPE NEOSYWM WTSĢĩĀėĈđÏá ³ó Ec GIP© OST] Q]XSPSKMGO½GL PIÍRSY ęIÍ RINIR Zc TVZSTSĈĢ½đ įáó Z½NIZĭ 8EXS TęIRSWR¡ ^SFVEÍ¡XG­GL EPI Mc FÛLIQ VS^OZÛXY ^IR­ Q½Xĭ RIZ]ļEHSZEPE SH WZ©LS NINMGL OYPXYV] (¡ZEPE NMQ XEO© TYFPMOE ^REPSWX T­WQE EPI Mc FI^ R­ SHTSZÛHM RE ^¡WEHR­ SX¡^O] TS WQ]RETSQSLPE Oc NINMGL ğ­ęIR­ 9c RINSFP­FIRÛNğ­GL WPY ļMZSXE Ec JYRKSZ¡R­ ZIWQ­VY 1]XSPSKMI Tę­FÛLĭ QI^M RÛļ TEXę­ Z]TV¡ZÛR­ Sc ,IVEOXS RIF]P] NIR JERXEWXMGO© Tę­FÛL] EPI RIH­PR¡ PSZ½GL ºOSPIGL Q¡QI HSGLSZ¡RS Z­GI ^SFWSYÍ¡WX ęIGO© OYPXYV] OXIV¡ ^EWELSZEPE HS VE^IR­ RIļ T­WIQR½GL ^¡^REQĭ 1]XSPSKMI ZğIGL SFPEWX­ ļMZSXE &]PE ļMZSY Q­^SY ERXMGTSWXYTRÛ TVSRMOPE HS ZğIGL SFPEWX­ ęIGO© O©LS ĘIGOE PMH© Wc R­ ZWX¡ZEPM Mc YW­REPM 4SHSFRÛ NEOS NMR© R¡VSH] WM VSZRÛļ ĘIOSZ© OYPXYV] :½NMQOSY RIF]P] ERM ZIęINR© FYHSZ] NEOS 4EVXLIR³R %TSPP³RĭZ GLV¡Q Zc (IPJ¡GL TĭZSHRÛ TęIH¡ZEPM WZ© F¡NI Ec TSZÛWXM ºWXRÛ ÍM (MĭZ Zc 3P]QTMM NIļ XEO© ^HSFMP] YQÛPIGO] :c X©QÛę RIKVEQSXR©Q TVSWXęIH­ Q]O©RWO© Z]XIWER© Q]XSPSKMGO© Z½NIZ] Ec QMRSNWO© HSF] NI Z]TV¡ZÛPM WZ½Q TSWPY-

148

+ÅUY ?éOCTUùƚSY

qê ³ êºÛĈá Ģê½ÛĊÑ ɯ êºÛó«áÑ«ºê½ÛĊÑ ĀĆÑ«½Ì Ćº­Þ» èĩđóáóÆϺ ĢĩĀĄ ĢÑ óɯ đĄóÛĈÞ» Ģ á­º

149