De Vrije Beroeper september 2018

devrije beroeper SEPTEMBER 2018 - DRIEMAANDELIJKS - P 918334

3 EDITO

Vrije beroepen, belangrijke werkgevers Jan SAP

Secretaris-Generaal Federatie Vrije Beroepen

4

INSTITUTEN BOEKHOUDERS EN ACCOUNTANTS SMELTEN SAMEN

MIRJAM VERMAUT: “VOORTAAN SPREKEN WE MET ÉÉN STEM”

RECORDAANTAL VRIJE BEROEPERS IN BELGIË In 2017 telde België maar liefst 329.264 vrije beroepers, op een totaal van 1.087.763 zelfstandigen. Dat blijkt uit de Polsslag 2018 van de Federatie Vrije Beroepen. De Polsslag van het Vrije Beroep bundelt relevant cijfermateriaal over vrije beroepen, zoals het aantal vrije beroepers, het aantal starters en stoppers en de tewerkstelling in het vrije beroep, op basis van cijfers van het RSVZ en de RSZ. De vrije beroepen vertegenwoordigen bijna één derde, of 30,27% van het totaal aantal zelfstandigen. In vergelijking met tien jaar geleden is dit een stijging met maar liefst 62,46%. Met een stijging van 4,74% het afgelopen jaar is de sector van de vrije beroepen opnieuw de sterkst groeiende sector. “Die cijfers lijken op het eerste gezicht positief, maar een continue aangroei van het aantal vrije beroepen kan op termijn onhoudbaar worden”, reageren Marieke Wyckaert, voorzitter van de Federatie Vrije Beroepen, en Jan Sap, secretaris-generaal van de Federatie Vrije Beroepen. “Er is nu al heel wat concurrentie onder de vrije beroepen en voor velen is het een uitdaging het hoofd boven water te houden”. Uit de Polsslag 2018 blijkt nog dat bijna 1 op 3 zelfstandigen in een vrij beroep start, dat steeds meer vrouwen kiezen voor een vrij beroep, dat er een groot aantal stopzettingen is bij de 25 tot 45-jarigen en dat de vrije beroepers samen bijna 300.000 mensen tewerk stellen.

Meer informatie op www.federatievrijeberoepen.be

2 INTERVIEW RUBRIEK

Zorg ervoor dat je zaak online sterk staat Gratis workshops in heel Vlaanderen

25 SEPTEMBER > 4 DECEMBER

Inschrijven via:

proximus.be/workshops

3 VITRINE

64% 64 procent van de zelfstandige zorgverstrekkers werkt samen met zorgverstrekkers uit een andere beroepsgroep. Dat blijkt uit een enquête van de Federatie Vrije Beroepen.

EDITO

VRIJE BEROEPEN, BELANGRIJKE WERKGEVERS

I

eder jaar bundelen we met de Federatie Vrije Beroepen in de ‘Polsslag van het Vrije Beroep’ de belangrijkste cijfers over de vrije beroepen. Vaak onderbelicht zijn de tewerkstellingscijfers bij vrije beroepen: momenteel zijn iets minder dan 300.000 mensen aan het werk bij 43.000 vrije beroepers. Over de voorbije tien jaar is de tewerkstelling bij vrije beroepen gestegen met 4%.

Deze tewerkstellingscijfers plaatsen de vrije beroeper in een minder gekend perspectief, dat van een werkgever. Bovendien moeten veel vrije beroepers niet alleen zijn/haar werknemers in loondienst aansturen, op kantoor -of praktijkniveau moet er ook nog worden samengewerkt met andere vrije beroepen, die op zelfstandige basis werken. Een complex verhaal waar de klassieke opleidingen of stages vandaag amper aandacht aan besteden. Een startende vrije beroeper komt dus onvoorbereid aan de start van het werkgeverschap.

Er is intussen al een ander gebeurd om het werkgeverschap bij vrije beroepen een beter kader te bieden. Zo is er een apart paritair comité voor vrije beroepen waar arbeidsvoorwaarden op maat worden afgesproken. Vanuit de schoot van dat paritair comité is er sinds enkele jaren een opleidingsfonds voor het vrij beroep actief: Liberform. Vanuit dat fonds wordt ondersteuning geboden aan vrije beroepen/werkgevers rond HR en opleidingsbeleid.

Niet alleen het werkgeverschap, ook het globale management van een praktijk of een kantoor is onontgonnen terrein voor veel vrije beroepen. In een recent expertenrapport over het notariaat wordt aanbevolen om een verplichte managementopleiding te volgen waarin ook personeelsbeheer vervat zit.

Ook in andere expertenrapporten o.a. over de advocatuur lezen we aanbevelingen over praktijkmanagement.

Het is alvast een goede zaak dat er meer aandacht gaat naar dit soort thema’s bij vrije beroepen. Maar minstens even belangrijk is dat alle opleidingen of begeleidingen voldoende op maat van de vrije beroepers zijn. Een klassieke managementopleiding zal dus niet volstaan. Integendeel. Er moet door alle betrokken stakeholders structureel nagedacht worden over het professioneel organiseren van een vrij beroep.

Vanuit de Federatie Vrije Beroepen kunnen en willen we dat proces graag faciliteren. Want vrije beroepen zijn ook ondernemers, daar waren we het al over eens.

Jan Sap, Secretaris-Generaal Federatie Vrije Beroepen @jansap

VRIJE BEROEPEN STEEDS MEER STEM

LIBERFORM ONDERTEKENT CHARTER Liberform, het opleidingscentrum voor het vrije beroep, onderzocht het afgelopen half jaar hoeveel STEM er in de sector van het vrije beroep aanwezig is. STEM staat voor Science, Technology, Engineering and Mathematics. Met andere woorden, Liberform ging na hoe het zit met de digitale geletterdheid en hoe technisch of technologisch de sector is.

In de sector ontdekte Liberform robotisering, nanotechnologie, biotechnologie, 3D-printen, virtual reality en Internet of Things (intelligente apparaten die online gegevens uitwisselen). Stuk voor stuk ontwikkelingen die de globalisering versnellen en wereldwijd enorme veranderingen met zich meebrengen. In het vrije beroep zullen dus, net zoals in de gehele samenleving, steeds meer mensen nodig zijn met een STEM-profiel.

Daarom ondertekende Liberform het STEM-charter en engageert zich zo om meer onderzoek te doen naar STEM in de sector. Anderzijds verbindt Liberform zich om acties uit te werken om werknemers en werkgevers in de sector te ondersteunen en te sensibiliseren.

Liberform stemt voor STEM omdat wij de STEM-geletterdheid en -expertise binnen onze sector mee willen stimuleren.

INCOMPANY-OPLEIDINGEN IN JE EIGEN PRAKTIJK

ZOEK EN VIND DE JUISTE SUBSIDIE Als beoefenaar van een vrij beroep kan je gebruik maken van tal van subsidies. Van de kmoportefeuille tot de win-winlening. Vlaanderen heeft die verzameld in een subsidiedatabank.

Maar daarnaast bestaan er ook heel wat begeleidingstrajecten, beter bekend als coachings- en adviestrajecten. Bijvoorbeeld ‘Go4Business’, het UNIZO-begeleidingstraject voor starters. Maar hoe vind je het bos door de bomen?

Daarom organiseert de Federatie Vrije Beroepen, in samenwerking met de CONNECT-partners incompany-opleidingen. Daarin leggen we enkele trajecten uit. Daarna moeten de deelnemers zelf aan de slag. Op basis van enkele vraagstukken gaan de deelnemers op zoek naar de juiste subsidie of het juiste begeleidingstraject.

De opleidingen vinden plaats in het kantoor of de praktijk zelf. De sessie duurt 1 uur op een moment dat het beste past voor de praktijk of het kantoor. Experten van Vlaio (Agentschap Innoveren en Ondernemen) begeleiden de sessies.

Dankzij het CONNECT-project van de Federatie Vrije Beroepen kan je GRATIS aan deze opleidingen deelnemen. We vragen aan de Ordes en Instituten de accreditaties aan.

Geïnteresseerd?

Mail naar info@connect.vlaanderen

4 INTERVIEW

FUSIE BIBF EN IAB

“VOORTAAN SPREKEN WE MET ÉÉN STEM” Boekhouder, accountant, fiscalist... Voor een argeloze burger is het verschil niet echt zonneklaar. Op weg naar meer helderheid hebben de twee beroepsinstituten besloten één te worden. Het BIBF (Beroepsinstituut van Erkende Boekhouders en Fiscalisten) en het IAB (Instituut van Accountants en Belastingconsulenten) smelten samen tot het IBA – Instituut van de Belastingadviseurs en de Accountants.

Tekst: Filip Huysegems

M

irjam Vermaut is voorzitter van het BIBF. Meer dan twee jaar is ze in touw geweest om de fusie mee in de steigers te zetten. De vraag leefde al langer in de sector, zegt ze.

Mirjam Vermaut: “De fusie zorgt voor meer transparantie en duidelijkheid over ons beroep tegenover de buitenwereld. Daarmee bedoel ik onze klanten-ondernemers, maar ook de politiek, de studenten, het buitenland... België is waarschijnlijk het enige land waar twee dergelijke instituten leden groeperen die quasi hetzelfde werk doen.”

“Want of je nu ‘erkend boekhouder’ bent, of ‘erkend boekhouder-fiscalist’, of ‘accountant’, de taken komen op hetzelfde neer, op enkele speciale opdrachten na. Al die beroepsbeoefenaars bijeenbrengen in één enkel instituut is eigenlijk de logica zelf, ook al omdat we dan één gesprekspartner vormen voor de politiek en de administratie.

Om een voorbeeld te geven: we vergaderen periodiek met de FOD Financiën, en dan zitten we daar met drie afgevaardigden per instituut. Zes mensen, dat is echt te veel

van het goede. Bovendien heb je met twee instituten soms uiteenlopende belangen.

Door met één stem te spreken kunnen we krachtiger doorwegen in lobbydossiers.”

vooral omdat zij kunnen doorgroeien naar gecertificeerd accountant of gecertificeerd belastingadviseur. Het eengemaakte instituut zal daarvoor de vormingen organiseren.”

Er komen nieuwe namen voor het beroep. Dat zou de duidelijkheid ten goede komen. Maar het zijn er nog evenveel als daarvoor.

Hoe werkt de toegang tot het beroep? Verandert daar iets?

“Nee hoor, we gaan naar twee titels: gecertificeerd accountant en gecertificeerd belastingadviseur. Bij de ene ligt de nadruk op boekhouding, bij de andere op fiscaliteit. Maar er is een overgangsperiode, en daarop doel je waarschijnlijk, met nog een derde groep, die van de (taks)accountants, de huidige erkende boekhouder-(fiscalisten).

“De fusie zorgt voor meer transparantie over ons beroep.”

Maar die zullen gaandeweg verdwijnen.

Omdat er geen nieuwe bijkomen, maar

“Er was altijd al een stage, en die blijft.

De duurtijd wordt minimum 3 jaar. Voor je daaraan kunt beginnen, wordt er naar het diploma gekeken. Dat kan een bachelordiploma zijn, een master, een diploma van HBO 5 of een Syntra-opleiding. Kortom, alle diploma’s waarmee je vroeger toegang kreeg, blijven behouden, en afhankelijk daarvan moet je meer of minder ingangsexamens doen.”

Johan De Leenheer, erevoorzitter van IAB, wijst die erop dat de fusie het onderwijs meer verantwoordelijkheid geeft (zie inzet).

“We gaan een pact afsluiten met de onderwijsinstellingen, want ook daar beseft men dat de economische context verandert. Het

digitale wordt almaar belangrijker en de zuivere boekhouder van vroeger is voor een ondernemer niet meer de geknipte eerstelijnsadviseur. De boekhouder, of weldra de gecertificeerde accountant, moet van meer markten thuis zijn dan vroeger. Het komt er meer en meer op aan om voorbij de financiële cijfers te denken, en ook eerstelijnsadviseur te zijn in dingen als personeelsbeleid of marketing. In die zin moeten scholen hun lessenpakket aanpassen.“ Is het beroep zelf aan het veranderen? Uitgekiende boekhoudprogramma’s nemen veel werk uit handen.

“Het repetitieve inputwerk gaat eruit, daar kun je vanop aan. Daardoor komt er meer ruimte voor communicatie met de klant.

Dat is een bijna pedagogische opdracht.

Je moet de klant, om zo te zeggen, onderwijzen in hoe hij het best zijn zaak uitbouwt. Dat overstijgt het puur boekhoudkundig-fiscale aspect. Daarvoor moet je inzicht hebben in wat nodig is om een goed zaakvoerder te zijn.”

5 INTERVIEW

“We brengen het beste van beide instituten samen.”

Beide instituten zijn publiekrechtelijke instellingen. Voor veranderingen is er een wet nodig.

“In het najaar van 2017 zijn we met een gezamenlijk fusievoorstel naar onze voog-

dijministers getrokken, de ministers Peeters en Ducarme. Op 13 juli van dit jaar heeft de ministerraad het voorstel goedgekeurd, nu moet de Raad van State er zijn zeg over doen en volgt er misschien nog een juridische fijnafstelling. Minister Peeters schat dat het Parlement van het wetsvoorstel een wet maakt vóór het einde van 2018. Dan is het nog niet gedaan hoor, de wet voorziet een overgangsperiode van vier jaar.”

“IEDEREEN ZIT OP ÉÉN LIJN EN DAT DOET ME PLEZIER.” Johan De Leenheer, ere-voorzitter van het IAB en de Federatie Vrije Beroepen, heeft de totstandkoming van het fusieproject steeds ten volle gesteund.

“Het gaat om een organisatie van in totaal 15.000 leden, onder wie 3000 stagiairs, en het is dus niet evident om dan alles op elkaar af te stemmen. Juist daarom doet het me zo’n plezier dat de voorzitters van beide instituten het project zo genegen zijn, en dat ook de raden van bestuur op één lijn zitten.”

“De fusie heeft het voordeel van de duidelijkheid. Klanten hebben geen boodschap aan ingewikkeldheden die alleen intern van nut zijn, een ondernemer wil gewoon dat we kwaliteitsvol werk leveren.”

“Dat de economische beroepen voortaan op elkaar zijn afgestemd, is ook nuttig voor jongeren die hun toekomst in deze sector willen opbouwen. Zij weten nu waarheen. Tegelijk met de fusie zal het onderwijs meer mogelijkheden en verantwoordelijkheid krijgen om deze jonge mensen voor te bereiden.”

“Op vlak van het institutionele is het werk af. De wet moet nog worden goedgekeurd, en er volgen uitvoeringsbesluiten. Dit is een kwestie van verder overleg met bevoegde kabinetten en instanties. Van belang is dat er een goede wettekst is als ruggensteun. En die is er.”

Hoezo? Duurt het dan nog vier jaar voor het eenheidsinstituut er is?

“Neenee, de overgangsperiode geeft onze leden de kans zich aan de veranderingen aan te passen. De start van het eengemaakte instituut voorzie ik in mei 2019.”

Het instituut van de revisoren bestaat nog apart.

“In het wetsvoorstel is voorzien dat de derde groep van economische beroepsbeoefenaars – de revisoren - te allen tijde kunnen toetreden. Dit wordt dan een volgende stap.”

Johan DE LEENHEER

credits Luk Collet

Krijgt het eengemaakte instituut er rollen bij?

“Het is veeleer een operatie waarbij we het beste van elk instituut samenbrengen. Eén instituut betekent dat één instantie de permanente vorming organiseert ter vervanging van twee parallelle circuits. Er komt ook één unieke tuchtprocedure, met een duidelijke scheiding der machten; de dossiers gaan naar aparte Kamers en niet naar een nationale raad die tegelijk regelgevend werk doet. En er komt op termijn een eenvormige kwaliteitscontrole, waarbij een confrater jouw werk doorlicht.”

ere-voorzitter van het IAB en de Federatie Vrije Beroepen

www.pmvz.eu

FINANCIËLE OPLOSSINGEN

voor de zelfstandige ondernemer met een goed businessplan

KMOCOFINANCIERING

STARTLENING+

WINWINLENING

WAARBORGEN

6 V&A

HERVORMING ONDERNEMINGSRECHT: WAT VERANDERT ER? Vanaf 1 november is elke vrij beroeper wettelijk gezien een ondernemer. Dat is het gevolg van de hervorming van het ondernemingsrecht die vanaf dan van kracht wordt. Het is nog te vroeg om de concrete gevolgen van die hervorming in te schatten.

Wel kunnen we al enkele algemene – en belangrijke! – consequenties oplijsten. Uiteraard houden we je op de hoogte in ons nummer van december.

• Vrij beroeper wordt ondernemer: In de feiten was je al ondernemer, maar nu ook volgens de wet. De wet bepaalt dat een natuurlijke persoon die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefent een onderneming is. Dus ook vrije beroepen.

• Insolventierecht en faillissement: Sinds 1 mei 2018 zijn de Wet op de Continuïteit van Ondernemingen en het faillissementsrecht samengesmolten. Dit betekent dat nu ook vrije beroepen wettelijk gezien failliet kunnen gaan. We komen hier op terug in het nummer van december.

• Ondernemingsrechtbank: De Rechtbank van Koophandel wordt de Ondernemingsrechtbank en de rechters in handelszaken rechters in ondernemingszaken. Vrije beroepen vallen voortaan ook onder de ondernemingsrechtbank. Bijgevolg kunnen beoefenaars van een vrij beroep zich kandidaat stellen voor de functie van rechter in ondernemingszaken.

WEGENWERKEN IN JOUW STRAAT. KOM JE IN AANMERKING VOOR DE HINDERPREMIE? Sinds enige tijd bestaat de ‘hinder- en sluitingspremie’ voor zelfstandigen en kleine ondernemingen die hinder ondervinden bij wegenwerken. Maar kom je ook als vrij beroeper hiervoor in aanmerking?

Aan de premie zijn een aantal criteria verbonden, vastgelegd door de Vlaamse Overheid: - Je mag maximum 9 werknemers in dienst hebben - Je moet één van de volgende activiteiten uitoefenen: detailhandel (‘winkeliers’), horeca en allerhande diensten waarbij ter plaatse een persoonlijk en direct contact met de klanten vereist is, en die redelijkerwijze moeilijk op verplaatsing kan gebeuren.

- Je moet vaste openingstijden hebben - Er moet sprake zijn van ernstige hinder door openbare werken.

Ter verduidelijking is er een lijst opgesteld NACE-codes die in aanmerking komen voor de premie. Die valt uiteen in twee groepen.

- Groep 1: detailhandel, horeca, allerhande diensten waarvoor persoonlijk en direct contact met klanten vereist is. Deze groep kan gebruik maken van zowel de hinderpremie als de sluitingspremie. In deze groep komt geen enkel vrij beroep voor.

- Groep 2: beperkt aantal vrije beroepen en dienstverleningen die niet buiten de vestiging te organiseren zijn. Deze groep kan enkel gebruik maken van de sluitingspremie. In deze lijst zijn enkele vrije beroepen opgenomen, zoals advocaten, notarissen, huisartspraktijken, praktijken van specialisten en tandartspraktijken. Om in aanmerking te komen voor deze premie moet een praktijk minstens 21 opeenvolgende kalenderdagen gesloten zijn door de wegenwerken.

CONCLUSIE: Enkel wie onder groep 2 valt, kan gebruik maken van een premie, met name de sluitingspremie. Voorwaarde is wel dat de praktijk minstens 21 opeenvolgende kalenderdagen gesloten is door wegenwerken. De premie bedraagt 80 euro per en begint te lopen vanaf de 22e dag van de sluiting.

GOED OM WETEN De Federatie Vrije Beroepen vindt dat deze opdeling de realiteit van vele vrije beroepers negeert. De activiteiten van vrije beroepen en hun medewerkers gebeuren steeds vaker op een vaste locatie, met duidelijk afgebakende openingsuren. Afhankelijk van het beroep wordt gewerkt op afspraak, dan wel met openingsuren. Daarom vindt de Federatie dat ook vrije beroepen onder Groep 1 zouden moeten vallen en dus ook in aanmerking moeten komen voor de hinderpremie.

Meer info www.vlaio.be > subsidies&financiering > hinderpremie

HOE KRIJG IK EEN OPLEIDINGSPREMIE BIJ LIBERFORM? Ondernemingen die onder het paritair comité 336 vallen, kunnen een opleidingspremie aanvragen bij Liberform, het opleidingscentrum voor het vrije beroep, voor opleidingen die gevolgd zijn door de werkgever of door de werknemer. Dat kan het hele jaar door op basis van een factuur, samen met het aanwezigheidsattest (of -attesten). Per opleidingssessie van 3 uur kan je een opleidingspremie van 30 euro krijgen, voor een hele dag is dat 60 euro. Meld je je voor de eerste keer aan, dan moet je eenmalig een wachtwoord aanvragen. Dat wachtwoord krijg je niet automatisch. Eerst moet gecontroleerd worden of de onderneming effectief onder het paritair comité valt. Reken dus op zo’n 24u wachttijd. De deadline voor het aanvragen van premies voor opleidingen die gevolgd zijn in 2018 is 28 februari 2019.

Alle informatie vind je op www.liberform.be en vragen kan je sturen naar info@liberform.be

7 COLUMN

“WIE ZORGT ER VOOR ONS?”

I

k durf ze niet op één hand tellen: de artsen die er een levensstijl op nahouden die ze aan geen enkele van hun patiënten zouden durven bekennen, laat staan aanbevelen: te weinig slaap wegens te drukke patiëntenagenda, te weinig lichaamsbeweging – die rit in de auto voor de huisbezoeken helpt niet veel - , te veel junk food tussen die drukke agenda door, en wie weet zelfs een sigaretje occasioneel, een mens moet toch van iets kunnen ontspannen.

Of de architect, wiens eigen verbouwing almaar wordt uitgesteld, en eens begonnen, jarenlang blijft aanslepen, tot wanhoop van zijn levenspartner, die maar blijft struikelen over de onafgewerkte drempel in de badkamer en zucht bij het eeuwige peertje boven de eettafel dat niet alleen niet erg esthetisch is, maar ook onaangenaam hard en direct licht geeft. Ondertussen levert hij het ene na het andere prachtige plan af voor talloze tevreden bouwheren, en die opdrachten werkt hij keurig af, met weliswaar soms een beetje vertraging, maar nooit ongehoord veel achterstand.

En u kent hem vast ook, die uitstekende belastingconsulent die zelf nooit in orde is met zijn eigen fiscale aangifte: niets inhoudelijks, gewoon structureel niet op tijd klaar. Voor de aangiftes van zijn cliënten mist hij geen enkele deadline; de zijne bereikt hij met de hakken over de sloot, de aangifte vaak nog onvolledig. Gelukkig weet de controleur dat het geen kwade trouw is.

MARIEKE WYCKAERT

Of de tandarts die met een Dafalgan zijn eigen zeurende tandpijn toch nog maar eventjes onder controle houdt, tot morgen, of neen, overmorgen, als hij tenminste niet vergeet zijn collega te bellen voor een afspraak. En hij maakt zoals eergisteren en gisteren een mentale notitie terwijl hij zich vol zorg buigt over het gebit van zijn patiënten van de dag.

Ook mijn beroep wordt niet gespaard: hoe dikwijls heb ik al niet moeten vaststellen dat de penhouders van goede samenwerkingsdocumenten voor anderen, zelf niet de moeite nemen hun eigen statuten en andere samenwerkingsafspraken proper op punt te stellen, up-to-date te houden en aan te passen aan de ervaring getrokken uit opstootjes in die goede samenwerking, die overigens de besten kunnen overkomen. Als het daarentegen over hun cliënten gaat, ho maar, de statuten en de aandeelhoudersovereenkomst kunnen niet goed genoeg in elkaar zitten.

Ik kan zo nog wel even doorgaan. Maar de vaststelling is, met deze weinig wetenschappelijke maar toch rake observaties, de moeite waard om even bij stil te staan. Is het omdat wij zelf vaak gepassioneerd zijn door ons beroep, dat steeds is gericht op een unieke ondersteuning van onze cliënten, dat we onszelf wel eens durven vergeten? Of kennen we maar al te goed het soort toestanden waarin we onszelf soms ongewild brengen, en die we voor onze cliënten te allen prijze willen vermijden? Zodat we een soort struisvogelpolitiek toepassen: als we er maar niet naar kijken, zal het ons niet overkomen?

Het zou ook een soort bijgeloof kunnen zijn: door het lot voor onszelf te tarten, wenden we het af van onze cliënten. Ik laat diegenen onder ons die inzicht hebben in onze diepste zielenroerselen met plezier mee nadenken, en hoor het graag van hen als er een evidente verklaring is: wij zorgen soms niet goed genoeg voor onszelf, tegen ons eigen professionele beter weten in.

Zorgt u a.u.b. een beetje voor uzelf?”

Nationaal voorzitter Federatie Vrije Beroepen

COLOFON

De Vrije Beroeper is een uitgave van de Federatie Vrije Beroepen vzw (VU), Willebroekkaai 37, 1000 Brussel. Verschijnt 4x per jaar. De redactie van De Vrije Beroeper streeft naar de grootst mogelijke betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, waarvoor zij echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. Contact: +32 (0)2 21 22 504, info@federatievrijeberoepen.be Kernredactie: Jan Sap, Gert Peeters, Filip Huysegems, Nele Muys, Sanderijn Vanleenhove, Gretel Van Der Looy, Edward Van Rossen, Mona Wyverkens Vormgeving: Kliek Creatieve Communicatie, Bruggestraat 105, 8700 Tielt, +32 (0)51 40 43 12, contact@kliek.be Fotografen: Pat Verbruggen, Dieter Telemans Adverteren? Trevi nv, Meerlaan 9, 9620 Zottegem, +32 (0)9 360 62 16, www.trevi-regie.be Blijf op de hoogte: www.facebook.com/federatievrijeberoepen, twitter.com/vrijeberoepen Onze elektronische nieuwsbrief? www.federatievrijeberoepen.be

Terug aan de slag?

U staat er niet alleen voor.

kbc.be/mediservice

Hopelijk hebt u genoten van een welverdiende vakantie en bent u klaar om er weer in te vliegen. Ook uw KBC-relatiebeheerder Medische Vrije Beroepen bleef ondertussen van wacht. Niet alleen voor uw praktijk, maar ook voor uzelf. Laten we er samen een goede nieuwe start van maken!