Pusta kołyska

DUŻA CZCIONKA

Diana Walsh

PUSTA KOŁYSKA

Przejmująca historia matki, której nowo narodzona córeczka została uprowadzona

ZACZYTAJ SIĘ

alsh_Pusta_kolyska.indd 2

2013-05-13 12:10:25

alsh_Pusta_kolyska.indd 3

Diana Walsh

Pusta kołyska tłumaczenie Krzysztof Skonieczny

2013-05-13 12:10:25

alsh_Pusta_kolyska.indd 4

Tytuł oryginału Empty Cradle Copyright © Diana Walsh 2012 Copyright © for the translation by Krzysztof Skonieczny Fotografia na pierwszej stronie okładki © artpipi/iStockphoto.com Opieka redakcyjna Aleksandra Kamińska Ewa Polańska Opracowanie tekstu Barbara Gąsiorowska Projekt typograficzny Daniel Malak Łamanie Piotr Poniedziałek ISBN 978-83-240-2404-9

Książki z dobrej strony: www.znak.com.pl Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 30-105 Kraków, ul. Kościuszki 37 Dział sprzedaży: tel. 12 61 99 569, e-mail: czytelnicy@znak.com.pl Wydanie I, Kraków 2013 Druk: Drukarnia Colonel, Kraków

2013-05-13 12:10:25

alsh_Pusta_kolyska.indd 17

prolog

stoney creek, ontario  grudnia , .

C

iemną sypialnię oświetla jedynie niewielki promień światła z korytarza. Dom jest cichy i spokojny – po zgiełku, jaki miał miejsce wieczorem, nie został nawet ślad. Leżę w bezruchu, ubrana, na nakryciu łóżka. Patrzę w sufit. Choć nigdy w życiu nie czułam się bardziej zmęczona, mam otwarte oczy. Modlę się: – Boże, proszę... pomóż mi.

Zrobię wszystko... niech tylko będzie bezpieczna, proszę, pozwól mi ją odzyskać.

Proszę cię, Boże, proszę cię.

17

2013-05-13 12:10:26

Negocjowaliście kiedyś z Bogiem? Czy kiedykolwiek pragnęliście czegoś tak bardzo, że obiecalibyście wszystko, byle tylko to otrzymać? Czy błagaliście kiedyś o życie? W tamtej chwili chciałam, żeby czas po prostu minął szybciej, żeby ból osłabł. Żeby upłynął i uwolnił mnie od nieznośnej niepewności. Chciałam się obudzić, gdy będę już znała odpowiedzi.

alsh_Pusta_kolyska.indd 18

2013-05-13 12:10:26

alsh_Pusta_kolyska.indd 19

rozdział 

L

eżę na oddziale położniczym małomiasteczkowego szpitala, w łóżku najbliżej okna. W pomieszczeniu znajdują się jeszcze trzy łóżka. Od pacjentki po mojej lewej stronie oddziela mnie zaciągnięta zasłona. Słyszę kroki, jakaś osoba wchodzi z innego pokoju – nic szczególnego. Ociężale powłócząc nogami, człapie w tę i z powrotem po drugiej stronie zasłony. Rzuca cień, jednak wydaje się nieistotna.

Oto chwila, która zmieni moje życie. Właśnie teraz urzeczywistni się plan Cienia. Gdyby przyszła choć dziesięć minut wcześniej, w pokoju wciąż byłaby jeszcze moja rodzina. Nie byłabym sama, a moje dziecko nie zostałoby porwane.

Gdzie jednak zaczyna się ta historia? Opowiadając ją od tego momentu, opuszczam wiele istotnych 19

2013-05-13 12:10:26

szczegółów. Osoba, którą jestem w tej chwili, została stworzona przez moją przeszłość – i aby w pełni zrozumieć teraźniejszość, muszę do niej powrócić. A także poznać dzieje innej kobiety.

alsh_Pusta_kolyska.indd 20

2013-05-13 12:10:26

alsh_Pusta_kolyska.indd 21

rozdział 

M

iałam czworo rodzeństwa. To moi najlepsi przyjaciele. Kiedy dorastaliśmy, wszystko robiliśmy wspólnie, i wciąż jeszcze łączy nas szczególna więź. Porządek dziobania jest następujący: Chuck był najstarszy, potem Elaine, Debbie, potem ja, a na końcu Maureen. Czasem się kłóciliśmy, ale częściej byliśmy dla siebie powiernikami i chroniliśmy siebie nawzajem. Wiele mogliśmy dla siebie poświęcić i często rzeczywiście to robiliśmy. Pod tym względem moja rodzina nie zmieniła się aż do dziś.

Gdy tylko ich potrzebowałam, najbliżsi zawsze mnie wspierali, czy to w sytuacjach tak poważnych jak ta, której doświadczyliśmy w grudniu 1993 roku, czy tak błahych jak dziecinne żarty.

Dorastaliśmy w Stoney Creek, miasteczku w południowym Ontario, którego nazwa pochodziła od przepływającego przezeń kamienistego potoku.

21

2013-05-13 12:10:26

W tamtych czasach w takich miejscach jak Stoney Creek nie zamykało się drzwi swoich domów. Nie pamiętam nawet, żebym jako mała dziewczynka kiedykolwiek widziała klucze do naszych frontowych drzwi.

Myślę, że w ogóle nie mieliśmy zamka – nie mieliśmy się czego bać. Nie obawialiśmy się, że kiedy będziemy w domu, spotka nas jakakolwiek krzywda, nigdy też nie przyszło nam do głowy, że ktoś obcy mógłby wejść do naszego domu pod naszą nieobecność.

Miasteczko znane jest między innymi z pomnika bitwy pod Stoney Creek, mleczarni specjalizującej się w wyrobie lodów oraz tego, że dzięki korzystnemu klimatowi rosną w nim dorodne sady. Pomnik postawiono dla upamiętnienia stoczonej podczas wojny brytyjsko-amerykańskiej, krótkiej, lecz zaciętej bitwy z 6 czerwca 1813 roku. Jako dzieci nie myśleliśmy zbyt wiele o jej dramatycznym tle historycznym – dla nas pole bitwy było po prostu miejscem, gdzie chodziliśmy oglądać fajerwerki w Dzień Wiktorii, ogrzewając się kocami, a także na pikniki podczas miesięcy letnich, gdzie popijaliśmy piwo, wdychając odurzająco świeże powietrze w cieniu strzelistych, wiecznie zielonych drzew.

Mleczarnia w Stoney Creek była i jest miejscem pracy wielu studentów, stanowi też cel wizyt osób spoza miasteczka. Ludzie przejeżdżają wiele mil tylko po to, żeby zjeść „odwróconego rożka” albo „deser lodowy na blaszanym dachu”. Lody rozprowadzane są po całym

alsh_Pusta_kolyska.indd 22

22

2013-05-13 12:10:26

alsh_Pusta_kolyska.indd 23

kraju, a każdy mieszkaniec czuje się dumny, kiedy podczas podróży w oknie jakiegoś odległego sklepu widzi napis: „Sprzedajemy lody ze Stoney Creek”.

W okolicznych sadach bawiliśmy się, łażąc po drzewach i zrywając owoce. Połowa naszej ekscytacji wypływała z tego, że nie wolno nam było tego robić – byliśmy małymi złodziejaszkami. Wspinając się po konarach, nie dbaliśmy o ratowanie drzew ani o ochronę środowiska, chcieliśmy tylko zbudować jak najlepszą fortecę albo huśtawkę.

Po jednopasmowych, najczęściej pustych ulicach miasteczka przemieszczaliśmy się rowerami. Były to proste pojazdy bez przerzutek, niektóre miały dzwonki i chorągiewki przytwierdzone do kierownicy. Nie przyszłoby nam do głowy poprosić rodziców o podwiezienie samochodem do domu przyjaciół. Musieliśmy wracać do domów, zanim włączono latarnie uliczne. Żeby zdążyć, często przejeżdżaliśmy na wskroś pól i jechaliśmy na skróty dróżkami, które sami odkryliśmy i pokochaliśmy. Zawsze wychodziliśmy z domu z dziesięciocentówką w kieszeni, na wypadek gdybyśmy musieli skorzystać z budki telefonicznej. Później, już jako nastolatki, jeśli nie jechaliśmy rowerami i nie szliśmy pieszo, braliśmy też trzydzieści pięć centów na autobus.

Podczas odrabiania pracy domowej wszyscy korzystaliśmy z encyklopedii. Siedzieliśmy razem przy stole w kuchni z naostrzonymi ołówkami i długopisami kulkowymi w dłoniach – pisało się wtedy oczywiście 23

2013-05-13 12:10:26

ręcznie. Niekiedy przez telefon radziliśmy się znajomych z klasy. Wszystkie domowe telefony były czarne.

Nie przeszkadzało nam, że wykręcenie siedmiocyfrowego numeru jednym palcem na tarczy długo trwało.

Nie znaliśmy innego sposobu. W tamtych czasach wykręcało się od razu numer domowy – w okolicy było na tyle mało mieszkań, że wprowadzanie numerów kierunkowych nie miałoby sensu.

Nie wyobrażaliśmy sobie, żeby ktoś miał dwa telewizory, a nieliczne odbiorniki, które stały w domach, zazwyczaj były czarno-białe. Żeby poprawić odbiór, z tyłu telewizora umieszczało się antenę spreparowaną z powyginanego wieszaka na ubrania. Nie wynaleziono jeszcze pilota, więc trzeba było wstać z kanapy, żeby zmienić kanał. Dzieci nie oglądały za dużo telewizji, bo większość czasu spędzały na podwórku z przyjaciółmi lub rodzeństwem.

Dzieciaki z sąsiedztwa spotykały się, by grać w hokeja podwórkowego, piłkę albo bawić się w chowanego.

Graliśmy też w marmurki na piasku. Jedyna namiastka hazardu, jaką znaliśmy, polegała na tym, że zwycięzca zatrzymywał kulki przegranego. Jeśli to my wygrywaliśmy, mieliśmy nadzieję, że nikt nie będzie nas skłaniał do oddania zdobytych marmurków. Jednak kiedy wygrywali inni, życzyliśmy sobie czegoś zupełnie przeciwnego.

Przez całe dzieciństwo graliśmy w drużynach baseballowych i kibicowaliśmy sobie nawzajem podczas

alsh_Pusta_kolyska.indd 24

24

2013-05-13 12:10:26

alsh_Pusta_kolyska.indd 25

meczów w okolicznych parkach. Często wracaliśmy do domu brudni i poobijani, ale na tym polegał urok zabawy – siniaki zupełnie nas nie zniechęcały.

Najważniejszym wydarzeniem tygodnia była samochodowa wycieczka z mamą do biblioteki, skąd przywoziliśmy wór książek. Uwielbiałam wchodzić do biblioteki i podziwiać całe ściany wspaniałych tomów ustawionych na półkach. Tytuły książek pozmieniały się przez lata, ale charakterystyczny zapach biblioteki pozostał taki sam od czasów mojego dzieciństwa – woń tysiąca dzieł sztuki starannie posegregowanych według kategorii i autorów. Opowieści wyrywały nas z szarzyzny codziennego życia i przenosiły do barwnego świata nieskończonych możliwości. Brałam z półek tyle książek, ile tylko mogłam unieść, i patrzyłam, jak bibliotekarz stempluje datę zwrotu na karteczkach, które później wkładał do kieszonki przyklejonej po wewnętrznej stronie okładki. Czytaliśmy wtedy każdego dnia. Do dziś nie opuszczam domu bez książki.

W weekendy wszyscy pływaliśmy w jeziorze Ontario. W tamtych czasach nie ostrzegano jeszcze w radiu ani na znakach o zanieczyszczeniu wody. Ktoś rzucał hasło: „Kto ostatni, ten zgniłe jajo”, i na wyścigi biegliśmy do wody – nigdy nie znaliśmy jej dokładnej temperatury, ale zawsze była tak zimna, że zapierało nam dech w piersiach. Nie smarowaliśmy się kremem z filtrem przeciwsłonecznym, tylko olejkiem dla niemowląt. Przysiadające na naszej skórze muszki przyklejały 25

2013-05-13 12:10:26

się do niego, tworząc śliskie kulki, które łatwo było pomylić z piegami. Braliśmy ze sobą na lunch kanapki z masłem orzechowym i dżemem, a także, jeśli mieliśmy szczęście, kilka ciastek z kawałkami czekolady.

Ostrożnie podchodziły do nas wiewiórki, mające nadzieję na to, że uda im się wygrzebać z piasku kilka okruszków, zanim ubiegną je w tym skrzeczące mewy.

W tamtych czasach rodzeństwo żyło z sobą w zgodnej przyjaźni i bawiło się razem dniami i nocami – dzieciaki cieszyły się z tego, że mają wspólne sypialnie. W pokojach nie było pasujących do siebie kołder, zasłon i mebli, za to znajdowała się w nich mieszanka różnych sprzętów zestawionych ze sobą tak, by w sumie tworzyły wygodne i praktyczne wnętrze. Często był bałagan, łóżka pozostawały niezasłane, a nasze rzeczy bezładnie walały się po podłodze. Rodzice mieli ważniejsze sprawy na głowie niż przejmowanie się porządkiem w pokojach dzieci.

Kiedy byłyśmy młode, spałyśmy we cztery w jednym pokoju – myślałyśmy, że brat jest wyjątkowy, ponieważ ma własną sypialnię. W szafie wisiały sukienki uszyte wedle tego samego wzoru przez naszą mamę – jedna różowa, jedna niebieska, jedna pomarańczowa i jedna zielona. Poza kolorem i rozmiarem były identyczne. Nosiłyśmy je do kościoła i na specjalne okazje.

Wszystkie dzieci spały na górze, a rodzice na dole.

Każdej nocy matka przychodziła utulić nas do snu. Często czytała nam na głos, na przykład książki doktora

alsh_Pusta_kolyska.indd 26

26

2013-05-13 12:10:26

alsh_Pusta_kolyska.indd 27

Seussa, takie jak Kto zje zielone jajka sadzone albo Hop on Pop, a potem całowała nas na dobranoc i gasiła światło. Zazwyczaj matka szeptała, odchodząc: „Dobranoc, pchły na noc”. Niekiedy zmieniała powiedzenie i życzyła nam po prostu słodkich snów.

Jeśli w jednym pokoju mieszkają cztery dziewczynki, a obok śpi jeden chłopiec, prędzej czy później komuś przyjdzie ochota na psoty. Uwielbialiśmy bawić się w chowanego – szeptanemu odliczaniu szukającego towarzyszyły kroki chowających się, którzy idąc na palcach, poszukiwali najlepszej kryjówki. Jako że mieliśmy do dyspozycji tylko kilka metrów kwadratowych, skrytki rzadko bywały szczególne oryginalne. Prędzej czy później zdenerwowana chichotami i bieganiem matka wchodziła na górę i kazała nam przestać się bawić i iść spać. Oczywiście, zanim doszła do szczytu schodów, my już leżeliśmy z powrotem w łóżkach jak aniołki. Mogę sobie tylko wyobrażać, jak bardzo musiało ją to irytować. Po powrocie z pracy na kilku etatach musiała jeszcze zajmować się domem i rodziną. Prawdopodobnie w takich chwilach była gotowa nas wszystkich udusić.

Po tym jak zwróciła nam uwagę kilka razy, czasem mówiła: – Lepiej się uciszcie, dzieciaki, bo powiem tacie.

Była to czcza groźba, bowiem ojciec nie potrafił utrzymać dyscypliny. Po jej wyjściu niekiedy jedno z nas mówiło: 27

2013-05-13 12:10:26

– Cisza w sali rozpraw! Cisza w sali rozpraw! Niech przemówi małpa.

Po słowach tych zawsze następowała głucha cisza.

Trudno było się nie odezwać, ale żadna z nas nie chciała, żeby nazwano ją małpą. Następnie któraś zaczynała się śmiać, a pozostałe szybko do niej dołączały. Rozpoczynała się kolejna zakazana gra lub zabawa. Leżąca na dolnej części piętrowego łóżka unosiła nogi i naprzykrzała się tej na górze kopaniem w materac. Jednego razu górny materac poluzował się i spadł na dowcipnisię. Musieliśmy zawołać na ratunek matkę, ponieważ żadna z nas nie była na tyle silna, by unieść leżące na ofierze własnej psoty fragmenty łóżka i oswobodzić winowajczynię.

Pewnej nocy jedna z moich sióstr – po dziś dzień, związana przysięgą dochowania tajemnicy, nie mogę zdradzić, która – zamknęła mojego brata na haczyk w jego pokoju. Darł się wniebogłosy i walił pięściami w drzwi, aż zrobił sobie krzywdę. W ataku wściekłości obiecał, że „da nam wciry”, gdy tylko wyjdzie.

Im dłużej pozostawał zamknięty, tym bardziej się denerwował. Kiedy wreszcie postanowiłyśmy go wypuścić, za bardzo bałyśmy się otworzyć drzwi, bo wiedziałyśmy, że jeśli tylko dorwie którąś z nas, natychmiast stanie się ona ofiarą jego furii. W końcu oswobodził się, wykorzystując wygięty wieszak na ubrania, który wepchnął w szparę między drzwiami a futryną i uniósł nim haczyk trzymający drzwi. Kiedy się

alsh_Pusta_kolyska.indd 28

28

2013-05-13 12:10:26

alsh_Pusta_kolyska.indd 29

uwolnił, każda z nas zaczęła uciekać gdzie pieprz rośnie, w nadziei, że to nie ona zostanie złapana jako pierwsza.

Leniwe, letnie dni spędzaliśmy na półkoloniach w domu kultury Fruitland. Po drodze do domu przechodziliśmy przez otaczające go sady i jedliśmy dojrzewające w tym czasie owoce. Teren porastały setki bujnych drzew rosnących tak blisko siebie, że oddzielały je tylko wydeptane piaskowe ścieżki. Gdy nimi szliśmy, słysząc jedynie bzyczenie owadów, ćwierkanie ptaków, szelest liści i, od czasu do czasu, głuchy odgłos spadającego na ziemię owocu, towarzyszyło nam uczucie rzadko spotykanego spokoju. Częstowaliśmy się chrupiącymi jabłkami, wiśniami i włochatymi, słodkimi brzoskwiniami, które łaskotały naszą skórę, gdy zrywaliśmy je z drzew.

Pewnego dnia, gdy rozkoszowałam się garścią nagrzanych w słońcu purpurowych winogron przed chwilą zerwanych z krzewu i koncentrowałam się głównie na wypluwaniu maleńkich pestek, ktoś mocno chwycił mnie za ramię. Ujrzałam nad sobą twarz bardzo niezadowolonego rolnika, który miał już dość dzieciaków włażących na jego teren i kradnących owoce. Choć był widocznie zły, błysk w jego oku i uniesione kąciki ust świadczyły, że cieszy się, że mnie złapał.

W moich oczach był wstrętnym i paskudnym człowiekiem, a nie kimś ubogim, kto po prostu próbuje zarobić na życie.

29

2013-05-13 12:10:26

– To teren prywatny, nie wolno ci tu być. Jak się nazywasz i gdzie mieszkasz?

Rozejrzałam się dookoła i spostrzegłam, że wszyscy moi znajomi tajemniczo zniknęli. Poirytowany farmer zapytał znów, tym razem głośniej: – Jak się nazywasz?

– ... Diana...

Najwyraźniej nie na taką odpowiedź czekał – z każdą chwilą robił się coraz bardziej zdenerwowany.

– Pytam o nazwisko!

Przerażona, spojrzałam na swoje ramię, które wciąż mocno trzymał, i szybko odpowiedziałam. Zadał kolejne pytanie: – Gdzie mieszkasz?

Mimo pewności, że robię błąd, podałam mu ulicę i numer domu. Nie przyszło mi nawet do głowy, żeby go okłamać. Przypominając sobie to wydarzenie jako osoba dorosła, zastanawiam się, dlaczego nie wymyśliłam jakiegoś fikcyjnego nazwiska i adresu i nie czmychnęłam, gdy tylko mnie puścił. Moje starsze siostry albo brat z pewnością by na to wpadli.

Po tym jak odpowiedziałam na wszystkie jego pytania i w końcu mnie wypuścił, zaczęłam biec do domu. Żołądek podchodził mi do gardła. Nie zatrzymywałam się, dopóki nie dobiegłam do rodzeństwa, które czekało na werandzie. Kazało mi opowiedzieć całe spotkanie z farmerem.

alsh_Pusta_kolyska.indd 30

30

2013-05-13 12:10:26

alsh_Pusta_kolyska.indd 31

– Chyba mu nic nie powiedziałaś? Nie mówiłaś, jak się nazywasz?

Nie dość, że dałam się złapać, to jeszcze wszystko wyśpiewałam rolnikowi. Kiedy się o tym dowiedzieli, siostry i brat wpadli w furię. Matka miała wrócić dopiero za godzinę. Spodziewałam się, że upłynie mi ona na cierpieniu jadowitych spojrzeń i wyrzutów rodzeństwa. Matka zawsze mówiła, że nam ufa i wie, że zrobimy to, co należy. Było to ciężkie brzemię i żadne z nas nie chciało sprawić jej przykrości. Najgorsze, co mogła powiedzieć matka, to że się na nas zawiodła. Czuliśmy się wtedy gorzej, niż gdybyśmy dostali lanie. Matka czasem mówiła, że szukamy guza i zaraz da nam po tyłkach, ale wina bolała bardziej niż kary cielesne.

Wchodząc do domu, usłyszeliśmy, że dzwoni telefon. Rzuciła się do niego moja siostra Elaine i zaczęła odpowiadać, doskonale naśladując głos matki: – Halo? Przy telefonie. Ojej. Naprawdę to zrobili?

W takim razie zostaną ukarani i zapewniam pana, że nigdy więcej się to nie powtórzy. Tak, rozumiem. Bardzo pana przepraszam i dziękuję za telefon.

Wszyscy odetchnęliśmy z ulgą. Elaine uratowała nam skórę. Matka nigdy się o niczym nie dowiedziała. Rodzeństwo szybko zapomniało o tej sytuacji, ale ja długo nie mogłam sobie wybaczyć.

31

2013-05-13 12:10:26

Moja matka ma na imię Marie Jeanne d’Arc, po wojowniczce Joannie d’Arc, a przyjaciele nazywają ją Joan. Z niesłabnącą pogodą ducha ciężko pracowała, by zarobić na utrzymanie rodziny, i towarzyszyła nam we wszystkim, co robiliśmy, zawsze bezinteresownie nas wspierając. To właśnie dzięki niej jej pięcioro dzieci podjęło odpowiednie decyzje i nigdy nie zeszło z prostej drogi.

Kiedy wychodziłam za mąż, to matka prowadziła mnie do ołtarza i to ona podała moją rękę przyszłemu mężowi. Kiedy ona wychodziła za mąż po raz drugi, to ja z kolei prowadziłam ją do ołtarza i podałam jej rękę jej przyszłemu mężowi, mężczyźnie jej marzeń.

Nie było to zgodne z tradycją, ale pasowało do sytuacji.

Ojciec nie pojawił się na moim ślubie, podobnie jak na wielu ważnych dla mnie pod różnymi względami wydarzeniach. Matka zawsze rekompensowała nam brak ojca mądrością, ciepłem i zrozumieniem. Stanowiła dla mnie wzór stabilności. Gdy dorastałam, była dla mnie nie tylko matką, ale również ojcem i przyjaciółką.

alsh_Pusta_kolyska.indd 32

2013-05-13 12:10:26

alsh_Pusta_kolyska.indd 33

rozdział 

O

jciec był alkoholikiem. Tłumaczy to jego fizyczną i emocjonalną nieobecność, a także pomaga zrozumieć kilka innych cech mojej rodziny. Wstydziliśmy się nałogu ojca, więc czuliśmy potrzebę ukrywania prawdy. Podobnie jak on, staliśmy się przez to bardzo zamknięci w sobie. Byliśmy mistrzami podstępu.

Nie zdawaliśmy sobie sprawy, że nadużywanie środków oburzających to powszechny problem. Gdybyśmy o tym wiedzieli, prawdopodobnie moglibyśmy przynajmniej o tym porozmawiać i nie czulibyśmy się tak bardzo wyizolowani. Nasze rodzeństwo tworzyło ekskluzywny klub liczący pięcioro członków. Ojciec nazywał nas zgrają potępieńców. Dorastając, myślałam, że to czułe określenie.

W domu alkoholika dzieje się wiele rzeczy, które przeczą zdrowemu rozsądkowi. Ludzie cierpiący 33

2013-05-13 12:10:26

z powodu uzależnienia zachowują się często tak, jakby stracili rozum. Pewnego razu matka znalazła pochowane butelki ojca i natychmiast zaczęła wylewać ich zawartość do kuchennego zlewu. Zauważywszy, że jego tajne zapasy zostały odkryte, ojciec stwierdził, że jedyną adekwatną odpowiedzią będzie wyrzucenie z domu całego jedzenia. Szybko przeszedł do egzekwowania swojej niedorzecznej decyzji – pootwierał kuchenne szafki i lodówkę i zaczął wyrzucać przez drzwi frontowe wszystko, co tylko znalazło się w jego zasięgu. Najwyraźniej tego dnia nie obowiązywało powiedzenie mówiące, że kto nie marnuje, temu nie brakuje.

Ku mojemu przerażeniu, w tym czasie po ulicy przechodził, roznosząc wieczorne wydanie gazety, chłopiec, w którym potajemnie się podkochiwałam.

Był wysokim, przystojnym brunetem o pięknym, rozmarzonym spojrzeniu i dostojnym kroku. Nosił luźny T-shirt i obcisłe jeansy. Jego białe trampki były należycie poprzecierane, co nadawało im wygląd brudnych, a włosy, choć długie, miał czyste i uczesane tak, by wyglądały na krótsze. Zauważywszy wylatujące przez drzwi jedzenie, nie zdecydował się podejść do naszego domu, by dostarczyć gazetę. Płatki wypadające z opakowania, masło orzechowe, parę jabłek i puszek zupy oraz pozostałości bochenka chleba fruwały w powietrzu. Razem z siostrą zaśmiewałyśmy się później na myśl o tym, że chłopiec prawdopodobnie obawiał się, że może oberwać w głowę latającą pieczenią.

alsh_Pusta_kolyska.indd 34

34

2013-05-13 12:10:26

alsh_Pusta_kolyska.indd 35

Przez lata życia z alkoholikiem nauczyłam się, że kontrabandę można ukryć w najróżniejszych miejscach.

Raz po nieprzespanej nocy powiedziałam siostrze, że byłam niczym królewna na ziarnku grochu – rankiem odkryłam bowiem butelkę wódki pod materacem. Inne butelki odnajdywałam w najbardziej nieprawdopodobnych miejscach – w szufladach, w pudełkach płatków śniadaniowych, w zimowym bucie albo w gramofonie – nigdy nie było wiadomo, gdzie pojawi się kolejna.

Moją ulubioną skrytkę, mającą według mnie najwięcej sensu, stanowił zbiornik toalety. Alkohol był tam nie tylko dobrze schowany, ale i odpowiednio schłodzony.

Gdy tylko znajdowałam ukryte butelki, od razu się ich pozbywałam. Z przyjemnością bawiłam się kosztem ojca. Wyobrażałam sobie, jak próbuje znaleźć alkohol i, zawiedziony i zdezorientowany, zaczyna się zastanawiać, czy już go wypił, czy pomylił kryjówki, czy może butelkę odnalazł ktoś inny. Nie mógł przecież nikogo o to zapytać. W moich myślach zawsze widziałam go, jak drapie się z zakłopotaniem po głowie i odchodzi zrezygnowany, nie zaspokoiwszy swojego głodu.

Próbował najróżniejszych sztuczek, by utrzymać ukryty alkohol w niskiej temperaturze. Pewnego wietrznego zimowego dnia wsunął butelkę pod błotnik samochodu i położył na oponie. Nie przewidział, że jeśli zacznie padać śnieg lub deszcz, szkło przymarznie do gumy. Gdy to nastąpiło, stanął przed poważnym problemem: w jaki sposób wyciągnąć butelkę, by 35

2013-05-13 12:10:26

jej, broń Boże, nie rozbić i nie stracić części bezcennej zawartości. Pomyślał, że jeśli obsiusia butelkę, uda mu się stopić na tyle dużo lodu, by ją wyciągnąć. Mimo takiej staranności w ukrywaniu dowodów swojego nałogu nie miał skrupułów, by usiłując je usunąć, publicznie oddawać mocz na podjeździe. Temu dziwacznemu zachowaniu przyglądał się nasz pies Ruff. Zobaczywszy, co się święci, jak na komendę podniósł nogę i zaczął naśladować swojego pana. Mniej więcej w tym samym czasie zza rogu wyłoniła się znajoma postać z torbą pełną gazet na ramieniu.

Mój ojciec był wysokim, przystojnym brunetem o brązowych oczach i starannie uczesanych, falujących włosach, które zaczął farbować, gdy pojawiły się pierwsze ślady siwizny. W efekcie jednej ze swoich niezdarnych prób wygramolenia się z samochodu miał nieco skrzywiony na lewo nos. Zawsze był gładko ogolony, a kiedy byłam mała, lubiłam obserwować jego odbicie w lustrze w łazience, jak zanurzał swój pędzel do golenia w gorącej wodzie, a następnie kręcił nim w pozostałościach kostek mydła, które trzymał w niewielkim naczyniu. Gdy już rozprowadził pianę po twarzy i zaczynał przesuwać brzytwą po skórze ponad górną wargą, uśmiechał się do mnie i pytał: – Na co tak patrzysz?

Wzdrygałam się, gdy czasem, operując ostrzem trzęsącymi się rękami, zacinał się, a następnie tamował krew przy użyciu sztyftu.

alsh_Pusta_kolyska.indd 36

36

2013-05-13 12:10:26

alsh_Pusta_kolyska.indd 37

Choć z pewnością ojciec niekiedy ubierał się swobodnie, zawsze będę go pamiętała w spodniach od garnituru, koszuli i dobrze dobranym krawacie. Kiedy byłam w ósmej klasie, wszedł raz do mojego pokoju w ciemnobrązowych spodniach i białej koszuli z dwoma krawatami w rękach. Słuchałam radia tranzystorowego z dwiema koleżankami, Colleen i Susan – kochałyśmy muzykę nad życie. Tata przyłożył oba krawaty do koszuli i zapytał: – Który lepszy?

Obie moje koleżanki wskazały na jednolicie jasnobrązowy krawat, który trzymał w lewej dłoni. Ja wskazałam na drugi, w złoto-pomarańczowo-brązowe paski. Wcisnął brązowy krawat do kieszeni i zaczął wiązać krawat w paski. Widząc, jak odchodzi, gwiżdżąc, poczułam się żenująco szczęśliwa. Kiedy wyszedł z pokoju, moje koleżanki powiedziały, że i tak myślą, że brązowy jest ładniejszy.

On tylko spojrzał przez ramię i puścił do mnie oko.

Kiedy ojciec pił, zmieniał się z doktora Jekylla w pana Hyde’a. Z czarującego, przystojnego, inteligentnego mężczyzny w nieatrakcyjnego, niechlujnego, agresywnego i nierzadko wulgarnego pijaka. Często musiałam się za niego wstydzić. Pewnej nocy, jako dziecko, zaprosiłam koleżankę na noc. W tamtym czasie moja sypialnia przylegała do pokoju rodziców. Leżałyśmy w łóżku, kiedy usłyszałam, że mama i tata zaczynają się kłócić. Zaczęłam oddychać bardzo głośno, 37

2013-05-13 12:10:26

częściowo dlatego że serce biło mi coraz szybciej, ale przede wszystkim dlatego że próbowałam narobić hałasu, by zagłuszyć kłótnię. Im dłużej trwała sprzeczka, tym głośniejsze stawały się krzyki. Ze starego, wspólnego dla obu pokojów pieca płynęło nie tylko ciepło.

Postanowiłam wzbogacić ciężki oddech chrapaniem, by lepiej zagłuszyć pełne złości głosy rodziców. Kontynuowałam to bezsensowne oddychanie, prychanie i kaszlenie, dopóki nie uznałam, że moja koleżanka usnęła. Później leżałam już cicho, patrząc w sufit i czekając, aż awantura się skończy. Gdy obudziłam się następnego ranka, ujrzałam wpatrzone w siebie oczy koleżanki, która powiedziała: – Słyszałam ich wczoraj.

Nie zareagowałam na jej słowa. Nie zaprosiłam jej już więcej do siebie. Lata minęły, zanim ktokolwiek inny spędził u mnie noc. Czułam wstyd nie tylko dlatego, że dowiedziała się o moich rodzicach, ale i dlatego, że prawdopodobnie pomyślała, że cierpię na chorobę, którą obecnie nazywa się bezdechem sennym.

Znacznie później dowiedziałam się, że ojciec tej przyjaciółki również nadużywał alkoholu – podobnie jak jego żona, jeśli wierzyć pogłoskom.

Choć ojciec stanowił źródło wielu problemów w moim życiu, postąpiłabym niesprawiedliwie, gdybym napisała, że obcowanie z nim mnie nie wzbogaciło. Jego poczucie humoru zapewniało nam dużo radości, a jego niekonsekwencja i nieodpowiedzialność,

alsh_Pusta_kolyska.indd 38

38

2013-05-13 12:10:26

alsh_Pusta_kolyska.indd 39

paradoksalnie, cementowały rodzinę. Widzę to w szczególności teraz, patrząc z perspektywy czasu.

Z powodu nieprzewidywalności zachowania mojego ojca przyprowadzanie znajomych do domu bez uprzedzenia wiązało się z ryzykiem – nie wiedziałam, czy zastanę czarującego, przystojnego mężczyznę czy brudnego pijaka śpiącego na podłodze. Łatwiej było planować cokolwiek pod jego nieobecność. Bardzo często znikał na kilka dni. Nigdy nie pytałam, gdzie spędził ten czas, który dla nas oznaczał błogosławieństwo ciszy i spokoju. Nie spodziewam się, że ktokolwiek znał odpowiedź. Ojca po prostu nie było.

Czasem wracał ze swoich tajemniczych wypraw, prowadząc bezdomnego psa. Nasza piątka była tym zachwycona. Bóg jeden wie, skąd brał te zwierzaki.

Każdy z nich miał jakąś niedoskonałość, która czyniła go tym bardziej uroczym. Być może ojciec widział samego siebie w tych biednych i zagubionych zwierzętach, które chciały od świata jedynie miłości. W miarę upływu czasu staliśmy się posiadaczami całej menażerii cudacznych psiaków: trójnogiego kundelka, który jednak chodził całkiem dobrze, psa z jednym niebieskim i jednym brązowym okiem, nietrzymającego moczu spaniela, czarnego jak smoła jamnika, który lubił grać nosem w hokeja, i buldoga, który zaślinił cały dom. Był też pies z zakręconym ogonkiem oraz inny o nienasyconym apetycie seksualnym – wydawało się, że wciąż musimy go z czegoś lub kogoś ściągać.

39

2013-05-13 12:10:26

Wszyscy najbardziej lubiliśmy mieszańca collie i owczarka, o którym już wspominałam. Psiak, pieszczotliwie zwany Ruff, podobnie jak ojciec potrafił znikać na całe dnie. Wypuszczaliśmy go na podwórko, a gdy po pewnym czasie wołaliśmy go do domu, okazywało się, że zniknął. Kiedy traciliśmy już nadzieję, że znów zobaczymy ukochanego psa, on pojawiał się na naszym progu, merdając radośnie ogonem. Po dziś dzień wspominamy Ruffa ciepło. Mieliśmy też koty, rybki, żółwie, chomiki i króliki – ten folwark zwierząt domowych zapewniał piątce małych dzieci poczucie bezpieczeństwa i miłości.

Ojciec miał swój własny sposób dawania mi znać, że zauważył, że coś przeskrobałam. Zawsze robił to subtelnie, nie zdradzając mojego występku nikomu innemu. Pewnego razu przed Halloween planowałam wraz z koleżanką wysmarować okna kilku domów mydłem, poszłam więc do łazienki poszukać nowej kostki, której mogłybyśmy użyć. Otwarłszy szufladę, ujrzałam w niej masę spinek, gumek, szczotek do włosów i przyborów do makijażu – takiego widoku można było się spodziewać w domu, w którym mieszkało pięć kobiet – ale nie znalazłam mydła. Zauważyłam metalowy pilnik do włosów, więc za jego pomocą przekroiłam na pół kostkę, która znajdowała się na umywalce. Wziąwszy ze sobą ucięty, kanciasty kawałek mydła, wyszłam z domu, by zrobić psotę sąsiadom. Pozostała część kostki została w mydelniczce.

alsh_Pusta_kolyska.indd 40

40

2013-05-13 12:10:26

alsh_Pusta_kolyska.indd 41

Kiedy wróciłam do domu z mojej zbójeckiej wyprawy, chciałam jak najszybciej przemknąć do swojego pokoju, żeby rodzina nie zauważyła poczucia winy, które miałam wypisane na twarzy. Beztrosko życzyłam rodzicom dobrej nocy i poszłam na górę, gdzie przywitała mnie wiadomość napisana mydłem na lustrze mojej toaletki: „Ten się śmieje, kto się śmieje ostatni!”.

Nie miałam wątpliwości, że stał za tym ojciec, ponieważ zostawienie takiej wiadomości było w jego stylu.

Inna sytuacja, która doskonale obrazuje sposób, w jaki zwracał mi uwagę, wydarzyła się, gdy miałam kilkanaście lat. Cofając samochód w garażu, zahaczyłam o coś i urwałam boczne lusterko. Ostrożnie umieściłam je na miejscu – kołysało się niepewnie na pozostałościach swojej podstawy. Następnego ranka ojciec, pogwizdując, wszedł do domu z lusterkiem w dłoni i puścił mi oko, mówiąc do matki: – Do diaska! Cofałem samochód na podjeździe, a to ustrojstwo samo odpadło!

Ojciec wciąż gwizdał jakieś melodie. Miał piękny głos, jednak nie korzystał z niego w chwilach trzeźwości – wolał ryczeć na całe gardło po paru głębszych.

Niekiedy przypomina mi o nim piosenka usłyszana w radiu. Uśmiecham się wtedy, a do głowy przychodzi mi jakieś miłe wspomnienie z nim związane. Czasem jednak powracają do mnie też inne obrazy...

2013-05-13 12:10:26

Co drugi dzień ginie małe dziecko.

Większość zostaje uprowadzona.

Ta historia wydarzyła się naprawdę. Maleńka Shelby została wykradziona ze szpitala kilka dni po narodzinach. Teraz jej matka, Diana, wraca do tych wstrząsających chwil, które na zawsze zmieniły jej życie.

W tej pełnej napięcia i poruszającej książce historie zrozpaczonej matki i porywaczki przeplatają się, ostatecznie łącząc się we wzruszającym finale.

Cena detal. 14,90 zł