Vlot 32 | 2019

VLOT• LEVEN OP HET WATER | juni 2019 | 9e jaargang nr 32

Over saaie mensen, woonarken takelen, steigertuinieren, een varende blokhut en de Woonboot van het Jaar 2018

01_cover.indd 1

17-06-19 13:50

GROHE SENSE DE BETROUWBARE WATERSENSOR GROHE Sense is de betrouwbare watersensor die nooit slaapt. De watersensor reageert op de aanwezigheid van water waar het niet behoort te zijn.

Grohe Sense detecteert lekkages, controleert de temperatuur en vochtigheid en meldt meteen problemen, voordat ze tot iets ergers kunnen leiden.

De GROHE Sense is een eenvoudig te installeren waterdetectiesysteem dat met een draadloze LAN-verbinding op je hele woonboot werkt.

DETECTEERT LEKKAGE OP DE VLOER MEET VOCHTIGHEID

MEET TEMPERATUUR EN DETECTEERT RISICO OP BEVRIEZING

TRACEERT WATERGEBRUIK

GROHE SENSE GUARD DE SLIMME WATERBESTURING Van het detecteren van microlekkages tot het ontdekken van een gebroken waterleiding en het automatisch afsluiten van de watertoevoer: met GROHE Sense Guard heb je complete controle over jouw watervoorziening.

De GROHE Sense Guard spoort een leidingbreuk op en sluit automatisch het water af om te voorkomen dat er op en in je woonboot een lekkage ontstaat.

Het geeft je een seintje met een rood knipperend licht en een alarmerend geluid. Zelfs als de Wireless LAN verbinding het begeeft zal het AquaIQ algoritme ervoor zorgen dat het onafhankelijk hiervan blijft werken.

SLUIT ZELFS GEHEEL AUTOMATISCH DE WATERTOEVOER AF IN GEVAL VAN EEN GEBROKEN LEIDING

DETECTEERT RISICO OP BEVRIEZING EN MICROLEKKAGE

MEET DE WATERDRUK, TEMPERATUUR EN WATERSTROOM

GROHE.NL

Colo

fon VLOT juni 2019 jaargang 9 nummer 32 © Renate Meijer CO-producties Uitgever Renate Meijer CO-producties Joure Hoofdredacteur Renate Meijer Artdirector Pieter van der Zee Eindredacteur Leonie Hardeman

Aan dit nummer werkten mee Frank en Jeannet Altena, Aukje van Bezeij, Floris van Bodegraven, Gonneke Bonting, Kirsten Dorrestijn, Dorien Koppenberg, LWO, Barry Meruma, Corine Nijenhuis, Waldemar Torenstra, Wouter Valkenier, Els Zijlstra, Marianne Zwagerman, Tineke Zwijgers Foto cover Miryam Faken Foto redactioneel Marlise Steeman Redactie, reacties, advertenties, adreswijzigingen VLOT It Reidlân 7 8502 CE Joure www.vlotmagazine.nl redactie@ vlotmagazine.nl ISSN 2212-2737 VLOT is hét waterwoonplatform van Nederland – voor iedereen die drijvend woont. We geven je inspiratie en informatie en laten je kennismaken met interessante mensen en bijzondere boten. Vier keer per jaar valt het blad kosteloos op je mat; walbewoners kunnen een abonnement nemen.

Vrienden van VLOT krijgen regelmatig extra aanbiedingen.

Ondersteun VLOT en meld je aan op www.vlotmagazine.nl.

Is de tenaamstelling niet juist? Krijgen je buren VLOT niet? Heb je reacties, vragen, tips, bijdrages, foto’s?

Mail naar redactie@ vlotmagazine.nl.

Oplage 12.500 Druk Veldhuis Media,Raalte vlot: 1 betekenis: op het water drijvende constructie van onderling verbonden palen, planken e.d.

2 synoniemen: grif, jeuïg, kek, kittig, modieus, pittig, flitsend, guitig, hip, rap, trendy, vaartuig, vloeiend

Schwung Een van mijn motto’s is: mijlpalen zijn er om slingers aan op te hangen. Dus toen de vijfde Woonboot van het Jaar-prijsuitreiking in mei voor de deur stond, is dat precies wat we hebben gedaan. Een lustrum!

We vierden het dit jaar in het Amsterdamse architectuurcentrum ARCAM. Acteur Waldemar Torenstra praatte de middag met veel schwung aan elkaar. Hij is sinds kort een trotse Schoonschipper, dus hij wist waar hij het over had. Wat een feest om met zo’n enthousiaste nieuwe waterbewoner samen te werken. Nieuw inzicht opgedaan: delen en samenwerken is ook duurzaamheid!

In de vijf jaar dat we de verkiezing nu organiseren, hebben maar liefst tweeënzestig woonbooteigenaren hun waterwoning ervoor aangemeld. De winnaars waren allemaal bijzonder – en ze vonden hun eigen boot zonder uitzondering absoluut de mooiste. Zo hoort het ook: trots zijn op de uitkomst, op wat je doet en hebt gedaan. Als je dat niet kunt, moet je gewoon opnieuw beginnen. Vraag maar aan Liedewij Loorbach, die ook steeds opnieuw begint met tuinieren aan boord en aarde bijvullen. Haar praktische groene steigertips lees je op pagina 10 en verder.

Over nieuw gesproken: in Utrecht Terwijde vlogen de woonarken over de bruggen om hun uiteindelijke bestemming te bereiken. Een monsterklus, aldus de bouwer. Maar het resultaat mag er zijn, kijk maar op pagina 8. Zouden ze daar ook mijlpalen hebben versierd?

Ik wens je een zomer vol schwung.

Reageer! Facebook: facebook.com/vlotmagazine Website: vlotmagazine.nl Twitter: @vlotmagazine VLOT | 3

03_colofonredactioneel.indd 3

17-06-19 13:51

vera carassO OVER Fietsen LANGS HET IJ, zeezieK ZIJN & zeilBOOtdrOmen Tekst gonneke Bonting

4 | vlOt

04-05_waterman.indd 4

17-06-19 13:51

Wa t e r m a n m / v In Waterman m/v portretteren we watermensen met interessante ideeën en bijzondere bezigheden op, aan en in het water. Ben je of ken je een bevlogen waterman of -vrouw?

Mail naar redactie@vlotmagazine.nl.

Naam: Vera Carasso (43) Werk: directeur museale zaken van het Scheepvaartmuseum Amsterdam Schepen: viskotter AM58 Concordia en een stalen motorvlet Woont: met Bob van Wely (57), Emma (17), Nina (15), Sam (15), Friso (13) en kat Tinus Water: het IJ

Op schepen ‘Door mijn werk bij het mooiste scheepvaartmuseum van Nederland kom ik regelmatig aan boord van allerlei schepen. Zelf heeft het museum ook een aardige vloot: het VOC-schip Amsterdam, ss Christiaan Brunings en de Koningssloep.’ Kunstcollectie ‘De collectie van het museum is me op het lijf geschreven. Ik ben afgestudeerd op de wisselwerking tussen Oost en West. De maritieme geschiedenis heeft zo’n grote impact gehad op onze cultuur. En dat is precies wat je in dit museum terugziet.’ Scheepvaartmuseum ‘Zo’n werkplek in de stad waar ik al sinds mijn achttiende woon, in een zeventiende-eeuws gebouw met een maritieme omgeving, beschouw ik als een voorrecht. Als je tien jaar geleden had gevraagd waar ik nog eens zou willen werken, dan had ik dit museum genoemd. Ik werk hier nu tweeënhalf jaar. Elke dag fiets ik langs het IJ van het mooiste schip naar het mooiste museum van de stad.’ Altijd al ‘Dat mooiste schip is de AM58 Concordia. Ik heb eigenlijk altijd al op een schip willen wonen. En sinds mijn relatie met Bob heb ik een partner die dat gelukkig ook fantastisch vindt. Bob is duurzaamheidsarchitect, bouwbegeleider en ook buiten zijn werk om veel met duurzaamheid bezig. Samen maakten we het ontwerp om onze AM58 Concordia om te bouwen tot woonschip.’ Duurzaam ‘Alles wat kan op het gebied van duurzaamheid hebben we op ons schip toegepast. Zo hebben we 25 zonnepanelen, een warmtepomp, een warmteterugwinningsunit, flinke isolatie, ledverlichting, een grijswatersysteem voor de toiletten en een apparaat dat het drinkwater ontkalkt.’ Mooi verlengd ‘De kotter was eerst 26 meter lang, maar telt er nu 35. Toch is

de oorspronkelijke lijn heel goed bewaard gebleven. Daarvoor is bijvoorbeeld de stuurhut een eindje naar voren verplaatst.’

Nieuw hart ‘Het enige wat pijn deed, was het verwijderen van de originele kromhoutmotor. Maar precies boven de plek waar die motor stond, staat nu een prachtig AGA-houtfornuis.

Dat voelt als een nieuw hart voor het schip, een waardige vervanging voor de motor.’ Trots ‘Als ik het schip nu zie liggen, voel ik me echt trots. Toen we het kochten, lag het schip al twintig jaar werkeloos te wachten om verbouwd te worden.

En nu is de AM58 Concordia zelfs genomineerd geweest voor de Woonboot van het Jaar-verkiezing.’ Zee ‘Varen kan ons schip niet meer, maar het was toch alleen geschikt voor tochten op zee. En er zijn redenen genoeg om de zee niet op te willen.

Dat ik vreselijk veel last heb van zeeziekte, vind ik wel een belangrijke. En ik houd erg van binnenwateren.’ Zeilen ‘Ik ben een zeiler. Op mijn achtste ging ik, kind van niet-zeilende ouders, voor het eerst naar een zeilkamp. Ik was meteen verkocht.

Sindsdien speelt water een grote rol in mijn leven. Zoals je vanaf het water naar het land kijkt, die open landschappen, dat vind ik prachtig. En als je me vraagt om weer eens fanatiek mee te doen aan een zeilwedstrijd: ja, graag!’ Roeien ‘Om in de periodes tussen zeilkampen ook op het water te kunnen zijn, ben ik in mijn jeugd gaan roeien. Dat ben ik blijven doen tot de kinderen kwamen.’ Stalen motorvlet ‘Langszij ligt onze stalen motorvlet. Daarmee maken we vaak tochtjes naar het IJsselmeer en door de grachten. Ik vind dat een heerlijke manier om op het water te zijn. En ooit komt er nog een zeilboot.’ •

VLOT | 5

04-05_waterman.indd 5

17-06-19 13:51

Zorgeloos wonen op het water.

- AFMEERSYSTEMEN - BAGGEREN - BESCHOEIING - DRIJVENDE STEIGERS - LOOPBRUGGEN - STEIGERS - TRANSPORT WOONARKEN - WATERPASSING WOONARKEN

Noorder IJ- en Zeedijk 102, 1505 HT Zaandam Tel: 075 6122 467 Email: info@wabenecke.nl www.beneckewoonbotenservice.nl

Op, langs en in het water

HET FUNDAMENT VAN UW WATERWONING Het begint met een Hercules betoncasco Hercules Floating Concrete produceert betoncasco’s voor waterwoningen en betonelementen voor drijvende steigers.

BETONCASCO’S

Iedere nieuwe woning, ark of kantoor op het water begint met een betonnen casco. Een betoncasco is het fundament en bepalend voor de levensduur van uw woning op het water.

DRIJVENDE STEIGERS

Hercules Floating Concrete produceert betonelementen, voor drijvende steigers. Wij produceren op maat en in één arbeidsgang tot een lengte van wel 40 meter.

info@herculesfc.nl +31 (0)527 252278

Betonweg 13 8305 AG Emmeloord

w w w. h e r c u l e s f c . n l

MOOI SPUL Renate Meijer, rasechte Groningse in Friesland en uitgever van VLOT. Gek op waterwonen en mama van twee stoere meiden.

BUBBELBOOT

VIS UIT BLIK

Deze kleurrijke bootjes komen uit zeepmakerij De Zeepbel, waar mensen met een beperking werken. Badderen was nog nooit zo’n feestje. designxambacht.nl, € 9,95

De lekkerste sardientjes vind je nog altijd in Portugal. Maar deze handige kantoorkanjers kunnen er ook mee door! bol.com, € 8,95

SCHIPPEREN Josette Schippers (what’s in a name?) heeft twee banen: ze vaart op de Stad Amsterdam de wereld over en vernaait eenmaal thuis de oude zeilen tot toffe tassen. Leuk met de coördinaten van je woonboot erop! zeiltas.nl, vanaf € 50

BUITENBOORDDOUCHE

VERHAALSLINGER

Doe mij zo’n ding! De Serpentine is een mobiele tuindouche van roestvrij staal. Je verbindt ’m gemakkelijk met een tuinslang, en de lichte constructie maakt dat je er overal aan boord mee kunt douchen. weltevree.eu, € 295

Inge Hoogesteger creëert werk voor vrouwen in Nepal en Thailand. Die maakten deze slinger met vilten vlaggetjes, voor in de kajuit of op een verjaardag. Sympathiek initiatief! sjaalmetverhaal.nl, € 14,50

SCHIP D’ORANGE Perfect voor een luie zondagochtend aan boord, deze sinaasappelpers. Hij staat lekker stabiel, heeft twee handige schenktuiten en houdt de pitten gescheiden van het sap.

Persoonlijke check: hij kan na gebruik gewoon in de vaatwasser. fonq.nl, € 7,95

IN DE HAAK Deze theezakjeshouder is gebaseerd op een oud Chinees verhaal over een visser die een rechte vishaak gebruikte omdat hij geloofde dat de vissen vanzelf naar hem toe zouden komen als ze klaar waren om gevangen te worden. ditverzinjeniet.nl, set van 4, € 10,95 VLOT | 7

07_mooispul.indd 7

17-06-19 13:52

BUITENLEVEN IN EEN VIneX-wIJk afgelopen voorjaar arriveerden de laatste waterwoningen in de utrechtse Vinex-wijk Leidsche rijn. dat ging niet zonder slag of stoot: er was een speciale noodweg met noodbrug voor nodig.

Foto: ArtHUr lANGeZAAl

Foto: WilleM viSSer

Tekst & foto’s Floris van bodegraven

evelien en Arthur kijken erg uit naar hun nieuwe woning.

‘We hebben niet eerder op het water gewoond. Het idee trekt erg aan!’

8 | VLOT

08-09_terplekke.indd 8

17-06-19 13:53

Foto: willem visser

ter plekke Woon je ook op een bijzondere plek?

Mail naar redactie@vlotmagazine.nl.

In de hoek waar de keuken moet komen staat een krat met drinken en koekjes op de grond, vergezeld van een koffiezetapparaat.

Karton beschermt de vloer, de geur van verf en nieuw hangt nog in de lucht. Logisch, want Evelien Mewe (52) en Arthur Langezaal (54) hebben vandaag de sleutel van hun nieuwe woonark aan de Jule Stynestraat in Utrecht Terwijde gekregen. Het rustig kabbelende water projecteert vormpjes op het brandschone plafond terwijl ze de deur opendoen.

Ganzen, futen en zwanen zwemmen rustig rond, alle woningen in de buurt zijn omringd door groen en water. Als je naar buiten kijkt, zou je niet zeggen dat je in een van de meest massale Vinex-wijken van Nederland bent. Terwijde ligt in het Utrechtse Leidsche Rijn, dat in de afgelopen tien jaar compleet met scholen, winkelcentra en treinstations uit de grond is gestampt. Eén buurtje kreeg bij wijze van uitzondering twee straten met drijvende woningen. Omdat de verkoop stil kwam te liggen toen de economische crisis toesloeg, werden de laatste woonarken pas dit jaar opgeleverd.

Ontspullen Evelien en Arthur leiden me rond in hun nieuwe woning. De komende weken zullen ze doorbrengen met ‘ontspullen’. Ze woonden hiervoor in een ruim hoekhuis in De Meern, en zullen hun hebben en houden aan de nieuwe, kleinere realiteit moeten aanpassen.

Geen probleem, vinden ze. Ze wilden graag kleiner wonen nu twee van de drie kinderen het huis uit zijn. Op Funda liepen ze de nieuwe ark tegen het lijf – ze waren meteen verkocht. De tuin gaan ze niet missen. Op verzoek van het stel heeft ABC Arkenbouw extra schuifdeuren in de pui gezet. ‘Je kunt de omgeving er hier als het ware bij trekken,’ zegt Arthur. ‘Zodra je de schuifdeuren openzet bén je al buiten. Ik zal hooguit mijn eigen parkeerplaats missen.’

Noodweg met noodbrug De drijvende woning werd in april met zeven soortgenoten vanuit Urk via het Amsterdam-Rijnkanaal naar Utrecht gebracht.

Omdat het water langs de Jule Stynestraat niet is aangesloten op de grote vaarwegen, vereisten de laatste kilometers een logistiek kunststukje. In de Protonhaven, aan de andere kant van de A2, werden de zes meter brede en ruim twaalf meter lange arken op diepladers geladen, om ’s nachts met een slakkengang over het viaduct van de snelweg naar hun nieuwe ligplaats gereden te worden. Er was een speciale noodweg met noodbrug voor nodig om de arken naar hun ligplaats te kunnen rijden.

De voorbereiding en planning van transport kostte drie maanden, vertelt Willem Visser van ABC Arkenbouw. ‘En in één nacht is het gebeurd. Een monsterklus.’ Hij is trots op de nieuwe woonarken, een van de eerste projecten die volgens het nieuwe Bouwbesluit zijn gebouwd.

De toekomstige bewoners konden het hele bouw- en transportproces meemaken. Heel bijzonder, vinden Arthur en Evelien.

Arthur: ‘We waren altijd welkom op de werf, en je ziet je huis gebouwd worden.’ Het transport maakte veel indruk op Evelien.

‘Het beeld van je toekomstige huis zo in de takels, dat blijft je bij.’ ‘We werden gefeliciteerd door onze toekomstige buren toen hij eenmaal lag,’ vertelt Arthur. ‘De buurt lijkt heel positief.’

‘Mijn overburen op de wal waren minder blij met mijn boot,’ vertelt hij. ‘Ze vreesden voor hun privacy en uitzicht. Daarom hebben wij bijvoorbeeld geen dakterras.’

Jappes trok zo’n zeven jaar geleden in de modelwoning, die toen nog eenzaam aan de oever lag. ‘De plek is geweldig,’ vindt hij. ‘Alsof je midden in een nieuwbouwwijk in de natuur woont.

Je maakt alle seizoenen heel anders mee, en hebt als het ware een vrijstaande woning. Je kunt hier rustig barbecueën zonder je buren lastig te vallen, en lekker zwemmen. Mijn vrienden vonden het raar dat ik hier vanaf de vlonder het water in duik, maar het water is hier hetzelfde als bij de Haarrijnseplas verderop, en daar zwemmen en zonnen mensen naast de snelweg.’

Hij is erg blij met zijn nieuwe buren. ‘We lagen nogal te kijk vanaf die fietsbrug daar,’ wijst hij. ‘Als het riet hoog staat ziet niemand je, maar als het gemaaid is…’ De aangrenzende boot voorkomt dat nu. Bovendien wordt het er knusser van, vindt hij. Jarenlang keek hij tegen het treurige uitzicht van lege meerpalen aan. ‘Het is nu eindelijk af.’ •

Steef Jappes is een bewoner van het eerste uur. ‘Het is alsof je een vrijstaande woning hebt.’

Lege meerpalen Volgens Steef Jappes is het niet altijd zo geweest. Zijn vriendin en hij wonen in een van de drijvende woningen die er al langer liggen. In het licht van de ondergaande zon leest hij een boek.

VLOT | 9

08-09_terplekke.indd 9

17-06-19 13:53

STEIGERtuinieren plantenliefhebber Liedewij Loorbach (42) schreef een boek over tuinieren en is mede-eigenaar van een website waarop je duurzaam gekweekte planten kunt kopen. de steiger bij haar woonark probeert ze om te toveren tot urban jungle.

Tekst & foto’s Kirsten dorrestijn

10 | VLOt

10-11_natuur.indd 10

17-06-19 13:54

natuur

Op de steiger van de woonark van Liedewij Loorbach, in de haven van de Sloterplas in Amsterdam Nieuw-West, staat een hele rij planten in potten en bakken. Naast de eettafel bloeien paarse ossentongen in een pot, daarnaast staan purperklokjes en zonnehoeden. Even verderop woekeren Mexicaanse madeliefjes in een bak, net als ooievaarsbekken, wolfsmelken, asters, meisjesogen en dahlia’s. De viooltjes doen het goed, evenals de koekoeksbloemen, herfstasters en anemonen. Een vijgenboompje staat in een ijzeren vuilnisbak. Op de buitentafel prijken citroenmelisse en tijm.

Liedewij werkte vijf jaar als journalist bij Het Parool.

Daarna rolde ze langzaam de plantenbusiness in: ze schreef een boek over tuinieren op je balkon (Balkonieren), ging bij de Balkonie werken – een winkel die alles verkoopt voor op het balkon – en werd later mede-eigenaar van sprinklr.co, een website die duurzaam gekweekte, veelal biologische planten aanbiedt.

In de plomp ‘Wind is hier het grote probleem,’ zegt Liedewij terwijl ze langs de plantenpotten loopt. ‘Een tijdje geleden hadden we een hazelaar gekregen van mensen die op onze ark hadden gepast. Hij stond prachtig op de steiger, tot-ie ineens weg was.

We dachten dat-ie gejat was, maar een paar weken later vond ik hem drijvend tussen de steiger en de ark terug. Zo in de plomp gewaaid.’ Om dat te voorkomen gebruikt Liedewij nu zware potten, zet ze meerdere potten bij elkaar of legt ze stenen op de aarde.

Een andere moeilijkheidsfactor van tuinieren op een steiger is dat de planten niet in de volle aarde staan, maar in potten.

‘De potgrond is niet aan te slepen,’ zegt Liedewij lachend. ‘Ik heb altijd twee zakken met twintig liter aarde klaarliggen. Die verdwijnen in een holle kies.’

Kwikstaarten Liedewij verzamelde op haar steiger een ratjetoe aan planten en potten. De moestuinbakken zijn gemaakt van het hout dat vrijkwam toen de steigers van de haven werden vervangen door plastic. Liedewij vindt het leuk om de natuur een plek te bieden bij haar ark. Tijdens ons gesprek fladderen er koolwitjes voorbij en bezoekt een aardhommel de bloemetjes van de ossentong.

‘Vorig jaar broedde er een kwikstaartpaartje tussen de wortelen in de moestuinbak,’ vertelt Liedewij. ‘Dit jaar hebben er twee paartjes wilde eenden op onze steiger gebroed – één midden in de herfstasters. Van de zegge die ernaast stond, heeft hij zijn nest gebouwd. Dat vind ik zo leuk: je zet een paar bakken met groen neer, en er komt meteen een eend in wonen.’

G

Wormenhotels Op de steiger staan ook twee wormenhotels. De regenwormen die daarin leven, composteren gft-afval tot vruchtbare aarde. In de wormenton – een regenton met inkepingen voor plantjes – is de Marokkaanse munt gaan woekeren. Zulk spontaan aanwaaiend onkruid laat Liedewij vaak staan. ‘Dat vind ik juist tof, dat er bijvoorbeeld opeens paardenbloemen opkomen. Er groeit ook komkommerkruid tussen de kieren van de steiger.’

Ze loopt ernaartoe en knielt bij een paars plantje dat fier tussen twee planken uitsteekt. ‘Dat is toch allersnoezigst?’

In droge perioden loopt Liedewij dagelijks met de gieter langs de bakken. Als ze tijd had, zou ze nog meer doen om de steiger tot een urban jungle te maken. ‘Elke tuinier herkent het: er is altijd zóveel te doen. Ik zou bijvoorbeeld graag wat grotere, sterke heesters willen hebben, zoals een meidoorn. Die kunnen wind vangen en geborgenheid bieden aan andere planten.’ • Liedewijs tips voor een urban jungle • Zet potten in groepjes bij elkaar en werk met hoogteverschillen. Dat geeft een urban-jungle-gevoel.

• Grote potten kunnen beschutting bieden aan kleinere plantjes.

• Zorg voor diepe bakken. Vaste planten moeten diep kunnen wortelen.

• Investeer in goede potgrond, zoals biologische aarde.

• Bamboe-achtigen doen het goed op een vlonder, en dat geldt ook voor mediterraanse kruiden, zoals rozemarijn, tijm, lavendel, marjolein en oregano. Het meest geschikt zijn planten met dik, stevig blad, of met haar op het blad.

• Koop niet alles in een keer, maar ga in stapjes te werk.

Laat je steigertuin elk jaar groeien.

• Zoek op Facebook naar tuingroepen in de buurt. Daar kun je waarschijnlijk gratis zaden en stekjes krijgen.

• Gebruik water uit de plomp – daar zitten goede voedingsstoffen in, zoals vissenpoep. Regenwater is wat dat betreft ook beter dan kraanwater.

VLOT | 11

10-11_natuur.indd 11

17-06-19 13:54

DE BESTE VERZEKERING VOOR UW WATERVILLA • DEKKING OP BASIS VAN

UNIEKE HERBOUWWAARDE

Hypotheek nodig?

Wij bieden u de mogelijkheden van meerdere banken.

Wij willen graag bewijzen dat wij beter zijn dan de bank! Test ons...

• Inboedel tot 1 juli 2019 gratis • Ook woonarken ouder dan 25 jaar

• Premie vanaf €1,50 per

€1000,- verzekerd bedrag

DAT ENE STAPJE EXTRA. Kantoor Broek in Waterland:

Parallelweg 1, T 020 403 1829 info@woonark-verzekering.nl www.woonark-verzekering.nl

Beyerinckweg 5 4251 LP Werkendam The Netherlands Tel.: +31 (0)183 301940 www.maksor.nl

DE SPECIALIST VOOR HET UITTRIMMEN VAN UW WOONARK

Ark ligt scheef

Door middel van gepatenteerde drijflichamen weet Maksor uw woonark snel, eenvoudig en zonder onnodige kosten uit te trimmen (stabiliseren).

OVERIGE DIENSTEN VAN MAKSOR DIVING: - Onderhoud, inspectie en reparatie - Afdichten van sanitaire behuizingen (betonpoeren) - Afmeren - Op diepte brengen van de ark d.m.v. baggerwerkzaamheden met behulp van duikers

Drijvend Wonen Advies/bemiddeling woonboten (alle soorten drijvende woningen)

Onder meer: • Makelaardij (aankoop/verkoop) • Taxatie • Bouwbegeleiding • Vergunningen • Conflictbemiddeling

Niek van der Sluis | Tel: 030 - 261 53 57 | info@drijvendwonen.nl drijvendwonen.nl

woonbotenmakelaar.nl

woonbotenland.nl

EMCI gecertificeerd makelaar/taxateur woonarken en woonschepen

Aanbrengen GULMÀLFKDPHQ

$UN LV XLWJHWULPG

Degelijk vakmanschap en jarenlange ervaring in betonreparatie, afmeersystemen, terrassen en stabiliseren woonarken

Kooltuinen 39, Urk Mob. 0622 540 238 info@atb-urk.nl www.atb-urk.nl

POLITIEK & RECHT

Minicursus woonbotenrecht Onze nieuwe Politiek & Recht-redacteur Barry Meruma staat te trappelen om al zijn kennis met VLOT te delen. Maar hij gaat eerst terug naar de basis met een minicursus woonbotenrecht.

Als bootbewoners contact met ons kantoor opnemen, merken we vaak dat ze het moeilijk vinden om de verschillende onderdelen van het woonbotenrecht uit elkaar te houden. Terwijl die kennis essentieel is om scherp te kunnen handelen op ontwikkelingen rond de woonboot. Daarom begin ik mijn Politiek & Recht-loopbaan met een paar artikelen die samen een soort minicursus vormen: woonbotenrecht voor nietjuristen.

In het verlengde daarvan bouwen we vanuit HABITAT ook kennis op via woonbootadvocaat.nl.

Dat moet uiteindelijk een verzamelbank voor waterwoonkwesties worden. Je kunt er een juridische vraag stellen, of ons een casus aanreiken waarvan je denkt dat het antwoord ook relevant kan zijn voor anderen.

Als wij dat ook vinden, gaan we ermee aan de slag en plaatsen we de kwestie door op de verzamelbank, of werk ik de vraag wat verder uit voor VLOT. Het doel: zorgen dat alle waterbewoners weten wat hun waterwoonrechten zijn – en ze bijstaan als dat nodig is.

Actueel en belangrijk Het woonbotenrecht is in het juristenvak geen officieel rechtsgebied, maar ik bedoel er het pakket aan rechtsregels mee waar een waterbewoner mee in aanraking kan komen. Ik begin met het ruimtelijke-ordeningsrecht, het actueelste en misschien ook wel het belangrijkste recht van allemaal. Het regelt namelijk de plaats waar de gemeente ligplaatsen heeft aangewezen, op basis van ruimtelijk beleid en bestemmingsplannen. Waarschijnlijk zal er vanaf 2021 het een en ander veranderen op dit gebied, omdat dan de splinternieuwe Omgevingswet in werking treedt.

Maar daarover in de komende nummers meer.

Barry Meruma is advocaat en eigenaar van advocatenkantoor HABITAT. Hij woont met zijn gezin in Amsterdam.

Kan dat zomaar?

Hoe ingewikkeld het woonbotenrecht kan zijn, blijkt uit een civielrechtelijke kwestie die ik eerder dit jaar op mijn bureau kreeg. Het betrof een waterbewoner die al sinds het begin van de jaren tachtig op een ark vlak bij een boerderij woont. Een snelle situatieschets: de smalle strook van de oever waaraan hij ligt is zijn eigendom, en zijn waterkavel huurt hij van het waterschap.

Tussen de oeverstrook van de bootbewoner en de toegangsweg naar de boerderij en de ark ligt nog een stuk grond dat de waterbewoner huurt van de boerderij-eigenaar. Op dat stuk grond heeft de waterbewoner een deel van de tuin, een tuinpad naar de toegangsweg, een schuurtje en een parkeerplaats gerealiseerd. Alle leidingen en nutsvoorzieningen lopen er bovendien doorheen.

Na de verkoop van de boerderij kreeg de bootbewoner van de nieuwe eigenaar te horen dat hij het ligplaatsgebruik wilde beëindigen en dat hij de tijde-

lijke verhuur aan de waterbewoner van een stuk walgebruik met een pad naar de toegangsweg niet wilde verlengen. De waterbewoner vroeg ons: kan dat zomaar?

Ontruimen Er zijn hier een paar dingen aan de hand. Ten eerste heeft de boerderij-eigenaar geen recht van spreken als het gaat om het gehuurde waterkavel en een strook wal. De waterbewoner huurt dat immers van het waterschap, en de strook walgebruik langs het water is van de waterbewoner zelf.

De boerderij-eigenaar heeft wél het recht om de tijdelijke verhuur van zijn strook grond langs de toegangsweg en tuin niet te verlengen als dat tijdelijke contract afloopt. Als de boerderij-eigenaar daartoe besluit, zal de waterbewoner het perceel moeten ontruimen. In dit geval betekent dat dat hij de tuin, het tuinpad, de schuur en de parkeerplaats weg moet halen; de leidingen mogen blijven. Die lopen weliswaar over en door de grond van de boerderij-eigenaar, maar ze blijven eigendom van het nutsbedrijf dat ze eerder met toestemming heeft aangelegd. Dat is wettelijk zo geregeld.

Op slot Op het eerste gezicht niet al te ingewikkeld, denk je misschien. Maar door het opzeggen van de grondhuur ontstaat een volgend probleem. Als de waterbewoner de grond niet meer huurt, kan hij de ontsluitende privéweg van de boer niet meer bereiken. De ligplaats zit dan dus als het ware op slot. De enige weg tussen de ark en de openbare weg is immers de privéweg.

Gelukkig is er in deze situatie sprake van een gevestigde erfdienstbaarheid door verjaring. In niet-juridische taal: de waterbewoner mag de weg blijven gebruiken omdat hij dat al jaren deed. Maar omdat er een einddatum op de huurovereenkomst staat, gaat die vlieger niet op voor de gehuurde grond – dus voor alles wat tussen de ligplaats met eigen oeverstrook en de privéweg ligt. Ik adviseerde de waterbewoner daarom een erfdienstbaarheid te vestigen als het niet lukt om met de nieuwe eigenaar tot een oplossing te komen. Met zo’n erfdienstbaarheid spreken hij en de boerderij-eigenaar af dat de toegang tot de ligplaats en oeverstrook via de privéweg in stand blijft, bijvoorbeeld door een nieuwe huurovereenkomst voor dit stuk grond te tekenen.

De zaak is op dit moment nog niet afgewikkeld.

Als de boerderij-eigenaar niet vrijwillig mee wil werken aan de erfdienstbaarheid, zal de waterbewoner dat moeten afdwingen bij de civiele rechter. Geen ideale situatie, maar omdat de weg de enige weg naar zijn ligplaats is, is de kans groot dat er een oplossing voor komt. •

VLOT | 13

13_politiekenrecht.indd 13

17-06-19 13:54

KATALYSATOR IN EEN SNELKOOKPAN Een ontmoeting met Reinier Sijpkens (57) betekent meer dan alleen een serenade ontvangen. Plezierig veel meer. Want naast muzikale ontroering krijg je een paar prachtige filosofische inzichten cadeau.

Tekst Corine Nijenhuis Foto’s Marlise Steeman

14 | VLOT

14-15_interviewcorine.indd 14

17-06-19 13:55

INTERVIEW

Het is elf minuten voor één als Notendop aan komt varen. Het bootje is een kleurig stipje in de schaduw die de Westertoren over het donkere water van de gracht werpt. Wanneer de grote wijzer van de kerkklok de tien bedekt, klinkt er een trompetstoot. Het is het begin van een serenade door het carillon van de Amsterdamse Westerkerk en het miniatuurkerkorgel op het muziekbootje dat eronder drijft. Wanneer de één een melodie begint, maakt de ander die af. Ook de trompet bemoeit zich ermee. Evenals een grote zeeschelp.

Om de muzikale hofmakerij af te sluiten, vraagt Reinier de hulp van het toegestroomde publiek. Na een driewerf ‘ahoy’ gaat boven in de Westertoren, in de wijzerplaat van de klok, een luikje open. Daar wuift de beiaardier van het kerkcarillon met een grote zakdoek een groet naar het publiek langs het water. En naar Reinier, die met zijn Notendop nog een ererondje draait.

HOPEN OP EEN ZOEN Dat bootje, dat is waar de meeste toeschouwers Reinier van kennen. Dat kleine notendopje, gemaakt uit één plaat hout, zodat het makkelijk te water kan én per auto vervoerd. Beschilderd met taferelen die ons Hollands cultuurgoed verbeelden, uitgerust met een speciaal gemaakt ronddraaiend kerkorgel. Al kwam dat instrument er pas later bij. ‘Want dit bootje is eigenlijk een bootje om een vrouw mee te versieren. Een klein zitje, aan elke kant, een tafeltje met een kaars ertussen. Onder de brug steek je het vlammetje aan. En dan hoop je op een zoen.’

Maar het orgeltje nam de plaats van het tafeltje in en Notendop werd een onderdeel van de performance die Reinier bij voorkeur naast lege bruggen geeft. Een performance waarbij muziek een middel is om mensen te verbinden. Door het brengen van een serenade, bijvoorbeeld. Dat idee ontstond toen hij, kortstondig, op een woonboot in een Amsterdamse gracht woonde. Daar voeren regelmatig rondvaartboten langs. ‘Ik zag zo’n rondvaartboot als een bus. Ik dacht: ik maak iets voor de passagiers. Een kort stuk, daarna varen ze verder.’

Helaas hebben rondvaartboten geen tijd. En dus viel Reiniers oog op de bruggen. Lege bruggen. ‘Ik zie een brug als een balkon. Dat vult zich met publiek voor de balkonscène met serenade die ik hen breng.’ Na afloop heft hij bruggeld met een klomp aan een hengel. Al is dat geld bijzaak. Omdat Reinier speelt om in zijn element te zijn. ‘Als je in je element bent, ben je eigen. Dat vind ik een groot goed. Het zoeken naar je bestemming, om vervolgens tot ontplooiing te komen.’ Het is een doel dat vaak voorbijgeschoten wordt door mensen die vooral bezig zijn met geld verdienen. Voor Reinier is ontwikkeling belangrijker. ‘Veel projecten knagen aan me. Dan wil ik kijken of ik het kan. Ongeacht of er geld mee verdiend kan worden.’

BOEKEN OP STRAAT Eenvoudig om zijn levensfilosofie te ontdekken en die te volgen, was het niet. Hoewel hij als kind al optrad in boerenschuren, deed Reinier toch een studie rechten. Maar zodra hij afgestudeerd was, zette hij de boeken letterlijk op straat om bevrijd te zijn. Om te leren wat hij echt wilde leren. ‘Ik deed dat door te dóén. Al was het soms moeilijk – ik leefde telkens van mijn laatste geld.’ Hij ging veel op reis, om op te treden in andere culturen. Te werken met kinderen; een programma met mime, dans, schilderen en muziek. Om uit te zoeken of kinderen in diverse werelddelen hetzelfde reageren op dezelfde elementen om het pure plezier boven te halen. ‘Het werd een verslaving. Ik wilde het overal doen, ook op plekken waar de omstandigheden gevaarlijk waren. Of extreem arm.’

Al vindt hij de armoede vooral groot in het rijke, verwende Westen. ‘We hunkeren naar saamhorigheid. Daarom word ik omarmd. Omdat mijn performance mensen verbindt.’

Intussen is Reinier ook in het buitenland een veel gevraagd performer. ‘In Parijs speel ik met een Russische artiest die oorspronkelijk met Cirque du Soleil optrad. Daar ben ik de acrobaat, gaat het meer om de dans op het water dan om wat ik speel.’ Terwijl het in Italië juist om de muziek gaat: ‘Voor een vioolserenade in Cremona, de stad van de vioolbouwers, ontwikkelden we een heel klein orgeltje dat op een viool past.’

GRENZEN BREKEN Alle instrumenten van Reinier worden gemaakt door Henk Smit, een gepensioneerd architect. Zoals een orgeltje met rond-volume, waarop Reinier op het water zacht kan spelen, het geluid alle kanten op. Dat leidt tot ontroering, en dat is het hoogste doel: mensen raken in het hart. Vooral met Notendop lukt dat vaak: ‘Omdat het ontwapenend is, zo’n klein bootje. En veilig. De mensen kijken van boven op mij neer; ik speel ze toe.’

Al verbindt hij ook graag mensen op een andere wijze.

Door ze met elkaar te laten dansen, bijvoorbeeld. ‘Ik vroeg me af hoe je Nederlanders die elkaar niet kennen een walsje kunt laten maken.’ Hij sloot ze op in een klein tentje, zonder persoonlijke ruimte. ‘En dan direct losgaan met de muziek. Dan ben ik een katalysator in een snelkookpan.’ De titel van het project doet zijn naam eer aan: De ontmoeting. ‘Je breekt grenzen. Er zijn mooie huwelijken uit voortgekomen.’

Voor Reinier zit het leven vol magische momenten. Een serenade spelen terwijl er op gehoorafstand juist iemand blijkt te zijn overleden. Een zwaan die maandenlang meezwemt met Notendop omdat er eenzelfde dier op geschilderd is. Het lijkt misschien toeval, maar dat is het niet. ‘Als je dit werk doet en je staat open, dan dient de wereld zich vanzelf aan.’ • VLOT | 15

14-15_interviewcorine.indd 15

17-06-19 13:55

Winder Pomptechniek is gespecialiseerd in de

Schade of lekkage aan uw woonark?

installatie, onderhoud en service aan alle typen vuilwaterpompen in souterrains, woonarken en huizen.

Daarnaast installeert en onderhoudt Winder Pomptechniek grotere pompunits in bedrijven.

U kunt bij ons

Wij adviseren, repareren en zorgen weer voor een optimale constructie en zorgeloos woonplezier.

• Betonreparatie • Injecteren • Inspectie • Vrijblijvende offerte

Kompaan Woonarkservice

terecht voor advies, onderhoud en service, storingen en installaties van alle merken vuilwaterpompen.

winder pomptechniek Passie voor Pompen

Frank Winder | Tel: 06-22222531 | info@winderpomptechniek.nl

www.winderpomptechniek.nl

Sonnegaweg 34 | 8478 HD Sonnega | T: 0561-613505 / 06-12944478 | E: info@kompaanvochtwering.nl

www.kompaanvochtwering.nl

BUITENGEWOON

Woonark verkopen?

Courtage inclusief btw €1550 Inclusief Funda en andere sites!

Taxatierapport nodig?

Inclusief reiskosten en btw €550

Zorgeloos bouwen.

Comfortabel, hoogwaardig en energiezuinig waterwonen. www.arkenbouw.nl | tel. 0527 20 13 45 | info@arkenbouw.nl

Sjoerd van Hettema Beëdigd Woonarktaxateur/Makelaar Lid E.M.C.I. E. info@wonenopwater.nl T. 0611 - 924 985

Wij taxeren en verkopen door heel Nederland

www.wonenopwater.nl

Marianne Zwagerman

COLUMN

Marianne Zwagerman is schrijver, columnist, spreker, dagvoorzitter én waterbewoner.

Saai Zodra het voorjaar doorzet voel ik elk jaar weer een onbedwingbare drang om een KTM te kopen. Zo’n potige Oostenrijkse offroadmotor met oranje tank en spatborden. ‘Goh, dat is niet veel geld,’ hoor ik mezelf zeggen terwijl ik over de verkoopsites surf. De reviews die beweren dat je er een Oostenrijkse monteur bij nodig hebt om het ding rijdend te houden negeer ik.

Dan denk ik aan Bas. En aan Oscar. En aan nog wat jongens uit mijn jeugd die nu ook tegen de vijftig hadden moeten lopen, maar de vijfentwintig niet haalden omdat ze niet meer thuiskwamen na een tochtje op hun motorfiets. Ik verkocht destijds, na hun begrafenissen, mijn offroad en switchte naar een cabriolet. Ook lekker met je hoofd in de wind, maar net wat minder risicovol.

Eigenlijk is dat nu ook een veel beter idee, want het is alleen maar drukker – en dus onveiliger – geworden op de weg. En een bijna vijftigjarige vrouw op een KTM is ook een beetje treurig. Voor je het weet lijk je op Madonna, en dat streeft niemand meer na. Dus ik handel verstandig en zoef de volgende dag in mijn nieuwe cabrio naar huis. Hij stond dichtbij te koop, hij stond me aan en over de prijs werden we het snel eens. Ik ga een mooie zomer tegemoet!

Op de snelweg kijk ik om me heen. De zon brandt op mijn wangen, mijn haar danst. Hoe kun je nou geen cabrio willen rijden? vraag ik me af. Waarom koopt bijna iedereen een auto

met een vast dakje erop, een enkele vrouw van zekere leeftijd daargelaten?

Dezelfde gedachte schiet elke ochtend door mijn hoofd als ik de schuifpui van mijn boot opengooi en vanaf mijn drijvende terras over de plas kijk. Het uitzicht maakt me steeds weer gelukkig. Hoe kun je nou niet op een boot willen wonen? Waarom wonen veruit de meeste mensen in saaie huizen waar ze met hun saaie auto’s naartoe rijden na een saaie dag op hun saaie werk? Bij mij op de steiger zie ik nooit iemand om zeven uur ’s ochtends met stropdas of in mantelpak naar kantoor vertrekken. We werken wanneer het ons uitkomt en als de zon schijnt duiken we in het water, dobberen we op een SUP of vermaken we ons in een zeilboot.

De oppassende mensen varen alleen op zondag de haven uit. Hun sloepjes heten Liberty of Freedom. En dat zijn dan nog de oppassende mensen met een sprankje avontuur in hun DNA – de mensen die in elk geval een bootje bezitten. Ik zie nooit bootjes voorbijvaren die Saai, Laf of Veilig heten.

Gelukkig hebben de saaie mensen nog niet ontdekt hoe fijn het water is. Zo blijven er genoeg woonarkjes over voor mensen die net niet stoer genoeg zijn om de wereld rond te zeilen, maar te avontuurlijk voor een rijtjeshuis. Zoals er gelukkig ook genoeg cabrio’s te koop zijn voor middelbare vrouwen die geen KTM meer aandurven, maar zich nog wel even wild en vrij willen voelen. • VLOT | 17

17_column.indd 17

17-06-19 13:55

Woonboot van het Jaar 2018 Eindelijk weten we welke woonboot zich Woonboot van het Jaar 2018 mag noemen! Op 16 mei werd de prijs uitgereikt in het Amsterdamse architectuurcentrum ARCAM. Acteur en kersverse waterbewoner Waldemar Torenstra praatte de feestelijke middag aan elkaar.

Foto’s Marlise Steeman

Toen VLOT alweer vijf (!) jaar geleden begon met de Woonboot van het Jaar-verkiezing, was dat in de eerste plaats om te laten zien hoe mooi wonen op het water is. Net als in de voorgaande jaren lieten de inzenders van dit jaar zich dat geen twee keer zeggen: de jury heeft weer pareltjes van waterwoningen voorbij zien komen. Opvallende nieuwe trend dit jaar: het rolstoeltoegankelijk ontwerp. Woonbootbewoners willen duidelijk niet meer vanwege ouderdom naar de wal moeten verhuizen.

Drie inzendingen staken boven de rest uit – wat de jury betreft met kop en schouders. Dat waren dit jaar woonschip Levantus uit Amsterdam, woonark De kleine ark ;-) uit Dordrecht en woonschip AM58 Concordia uit Amsterdam. Deze drie wa-

terwoningen stonden op 16 mei centraal tijdens de prijsuitreiking van de verkiezing. Daarbij waren niet alleen de woonbooteigenaren aanwezig, maar ook ontwerpers en bouwers, VLOT-medewerkers, journalisten, bedrijven die ‘iets’ doen op het water, en natuurlijk de sponsors van de verkiezing, die je ook op deze pagina terug kunt vinden.

Na het officiële gedeelte van de prijsuitreiking kwam Reinier Sijpkens aanvaren (zie ook pagina 14). Hij bracht de winnaars een serenade vanuit zijn Notendop en liet daarmee zien dat niet alleen water, maar ook muziek verbindt.

Meer foto’s en het juryrapport vind je op woonbootvanhetjaar.nl.

Presentator en trotse Schoonschipper Waldemar Torenstra vertelt hoe zijn ambitie om duurzaam op het water te gaan wonen tien jaar geleden begon. Inmiddels woont hij samen met zijn gezin in de meest duurzame drijvende woonwijk van Europa.

Achter hem zit de jury van dit jaar, van links naar rechts: Ingeborg van Lieshout, Wouter Valkenier, Renate Meijer en Niek van der Sluis. (Jurylid Peter de Winter staat niet op de foto.)

De samenwerking met Waldemar leverde zichtbaar veel schik op.

18-19_wvhj.indd 18

17-06-19 13:56

PRIJSUITREIKING

De kleine ark ;-) De winnaars van dit jaar, Maarten en Elize Vroegindeweij, met in hun handen de feloranje reddingsboei, die vast prachtig zal afsteken tegen hun zwarte gevel. Aan de hand van de criteria – de kwaliteit van het ontwerp, de techniek en duurzaamheid, de uitvoering, de waterbeleving en het zwitserlevengevoel – wees de jury De kleine ark ;-) aan als Woonboot van het Jaar 2018. Op pagina 20 kun je een kijkje nemen in deze eigenzinnige waterwoning. Uit het juryrapport: ‘Een voorbeeldig en eigenwijs drijvend huis van de toekomst waar het geweldig goed wonen is.’

Levantus De publieksprijs ging dit jaar met een meerderheid van de online stemmen naar woonschip Levantus, een stalen spits die volgens de jury laat zien hoe je een haast rechttoe, rechtaan vrachtschip om kunt toveren tot fantasierijke en in elkaar overvloeiende ruimtes. Uit het juryrapport: ‘Een met veel vernuft tot gezellig huis ingedeeld schip waar de liefde vanaf spat.’ Blije publieksprijswinnaars Roy Straatman en Xander de Boer kregen een mooie houten serveerplank voor in het B&B-gedeelte van hun schip.

AM58 Concordia Vera Carasso en duurzaamheidsarchitect Bob van Wely, de eigenaren van de derde genomineerde woonboot, in gesprek met Wouter Valkenier over hun voormalige viskotter. Bob ontwierp de AM58 Concordia zelf, met veel oog voor detail en duurzaamheid. Uit het juryrapport: ‘Moderne architectuur, geavanceerde techniek en ouderwets vakmanschap komen samen. (…) Een van boeg tot kont doordachte, prachtige woning waar de hele familie helemaal nooit meer weg wil.’ Op pagina 4 vind je een interview met Vera, die ook directeur is van het Scheepvaartmuseum.

De Woonboot van het Jaar-verkiezing 2018 werd gesponsord door:

ZEE design

grafische verbeelding

VLOT | 19

18-19_wvhj.indd 19

17-06-19 13:56

WOONBOOT VAN HET JAAR WORDT BOUWPAKKET Vlak bij de voormalige ligplaats van de replica van de vierduizend jaar oude Ark van Noach ligt tegenwoordig de De kleine ark ;-). Mét een knipoog, ja, maar toch een serieuze winnaar van de Woonboot van het Jaar-verkiezing 2018. Dit drijvende huis werd namelijk onbedoeld een prototype voor een onderneming in prefab waterwoningen.

Tekst Ingeborg van Lieshout Foto’s Adriaan Verhoeven & René Bouwman

Toen Maarten Vroegindeweij zag dat gemeente Dordrecht vijf waterkavels ter verkoop aanbood, dacht hij: als ik een week van tevoren een caravan op de kavelcamping zet, ben ik de eerste in de wachtrij. Bleek iemand hem te snel af. Zijn toekomstige buurman was bereid wel drie weken in de rij te wonen.

Reddende engel Elize las erover in de krant en belde Maarten direct om hem over de concurrentie te vertellen. ‘We reden naar het veldje en kochten dezelfde avond nog een caravan op Marktplaats,’ vertelt Maarten. ‘Gelukkig koos die buurman uit de vijf locaties een andere en konden wij na tweeënhalve week kamperen alsnog onze favoriete ligplaats kopen.’

OPENBARING Dat favoriete zit hem in het buitengewoon weidse uitzicht over het Wantij. In het westen zie je de windmolen, middenvoor het stadsgezicht op historisch Dordt, en ten oosten de watertoren die nu bekend staat als Villa Augustus. Als je door de zwarte, gesloten gevel van wat meer op een schuur dan op een woning lijkt de ark binnenstapt, is de lichte ruimte met grote glazen gevel een spectaculaire openbaring. En de enorme gevelpartij op het zuiden bevat driedubbel glas, waardoor de woning nauwelijks verwarmd hoeft te worden. ‘De warmtepomp is nog niet eens aangesloten,’ vertelt Maarten, terwijl het stel al wel een winter comfortabel aan boord woonde.

Vanuit de glazen pui op de woonverdieping stap je op de terrassen en trappen naar het waterterras aan twee zijden van de ark. Wat een waterbeleving.

BUITEN DE KADERS DENKEN Maarten snapt wel waarom zijn woning gewonnen heeft. ‘Onze ark heeft een ongewoon schuin lijnenspel voor de meest ideale ligging van de zonnepanelen, en is ontworpen op zo min mogelijk energieverbruik. En natuurlijk is het een zelfbouwproject in een nieuwe wijk, waarbij de geschiedenis van de scheepswerven een rol speelt.’

Het ontwerp is van zijn vriend en architect Benno van Luttikhuizen. ‘De vorm van de woning en het dak waren echt zijn idee. We hebben hem een lijstje met wensen gegeven, maar hem verder volledig vrij gelaten.’ Het juryrapport geeft Maarten gelijk: ‘Boven op de betonnen bak is buiten de kaders van een meestal rechthoekige ark gedacht. De gevouwen kap, verspringende vloeren en diagonale eiken spanten getuigen van lef en brengen vrolijkheid en warmte in de nieuwbouwwoning.’

Ook mevrouw Reynvaar, de wethouder van Dordrecht die bij de prijsuitreiking aanwezig was, sprak bij de felicitaties haar bewondering uit voor de durf en het enthousiasme van het stel.

Maar goed dat het uitsterfbeleid van ligplaatsen in de gemeente is teruggedraaid.

Vanaf de wal gezien lijkt de ark nog het meest op een zwarte schuur.

Maar wie naar binnen stapt, kent de verrassing van licht, ruimte en uitzicht. De schuine trap aan het einde van de loopbrug is voor bouwmateriaal dat via de dubbele deuren naar de werkplaats gaat, zonder door het huis te hoeven. En die felgekleurde oranje boei? Dat is de trofee van de Woonboot van het Jaar-verkiezing.

20 | VLOT

20-21-22-23_vlotwonen.indd 20

17-06-19 13:57

VLOT WONEN

Naam: Maarten (33) en Elize (37) Vroegindeweij Locatie: Stadswerven, Dordrecht Vloeroppervlak: 175 m2 Kosten kavel: € 143.000 Bouwkosten (excl. eigen uren): ca. € 210.000 Architect: Kort Geytenbeek, Zierikzee Bouwer: Benecke (Wormerveer) en Domera (Gouda)

VOORKOMEN IS BETER DAN VERBRUIKEN Vanwege het beperkte budget heeft het bijna drie jaar geduurd voor de ark af was. ‘Vooral omdat ik de drijvende woning grotendeels zelf heb gebouwd met hulp van vrienden en familie,’ zegt Maarten. Toch trokken hij en Elize er al na driekwart jaar in. Steigers nog om het huis, geen aansluitingen… Wéér kamperen, maar nu in eigen huis.

Zonnepanelen maken dat de energierekening van de allelectric woning nul bedraagt. Maar nog duurzamer dan de aanschaf van een gasloze installatie voor je warmtevraag is het verkleinen (of zelfs voorkomen) van je energieverbruik.

Daar zette de bewoner en bouwkundig ingenieur dus op in, met glas op het zuiden en de beste isolatie.

Zelfs het bouwen hoort volgens Maarten CO2-neutraal te gebeuren. Hij haalt graag het beste uit zijn projecten en werkte zijn woning daarom op de computer tot in detail uit in het 3D-programma BIM (Bouw Informatie Model). Daarin nam hij ook het gewicht van de materialen op. Niet onbelangrijk op een drijvende woning.

De 143 houtskeletbouw-elementen zette hij met hulp van familie bij de ouderlijke boerderij in elkaar. Er waren vier volle vrachtwagens nodig om de houten spanten en hsb-elementen naar de ligplaats in Dordrecht te transporteren. Het volgende project wordt een buizensysteem met luchtkoeling, waarbij Maarten de koelte van het rivierwater gebruikt om de woning energiezuinig te koelen. ‘Want energie verspillen aan koeling vind ik zonde.’

BESMETTELIJK Waterwonen blijkt in dit geval besmettelijk: de bouw van zijn ark heeft ertoe geleid dat Maarten en zijn broer Marius, die aannemer is, een oude scheepswerf in Gouda hebben aangekocht. De twee broers zijn de optelsom van kennis en kunde, en willen met hun onderneming Domera drijvende woningen gaan bouwen.

Die onderneming onderscheidt zich van de concurrentie door de inzet van de nieuwste digitale middelen. ‘We bouwen goedkoper doordat we technieken als robotisering en virtual reality gebruiken,’ zegt Maarten. ‘Met een VRbril op kun je bijvoorbeeld door de ark lopen voordat de bouw überhaupt begonnen is. Zo kunnen we twijfels wegnemen en bouwfouten voorkomen. Wat je ziet is wat je krijgt.’ Domera verwacht dat de eerste woningen in oktober dit jaar van de helling zullen rollen.

Zo is De kleine ark ;-) onbedoeld een prototype geworden van een prefab gerobotiseerde waterwoningbouwmethode; het eigen woonplezier stelt ook andere mensen in de gelegenheid om van waterwonen te genieten. Een voorbeeldig en eigenwijs drijvend huis van de toekomst waar het geweldig goed wonen is. •

Aan de hoek tussen de knoerten van eikenhouten balken en de driedubbele glazen pui is te zien dat het dak een knik maakt. De als gevolg van optimale zoninval gevouwen kap, verspringende vloeren en diagonale eiken spanten getuigen van lef en brengen speelsheid en warmte in de nieuwbouwwoning.

Ook horizontaal is de vaak rechthoekige vorm van een woonark doorbroken.

Daardoor ontstaat een tussenverdieping met werkplek waar je binnen bereik maar uit het zicht kunt zitten.

>>>

VLOT | 21

20-21-22-23_vlotwonen.indd 21

17-06-19 13:57

Waarom die meerpalen zo lang zijn? Op het Wantij komen drie waterstromen bij elkaar: vanuit Rotterdam het getijde van de Noordzee, vanaf de Waal het smeltwater uit de Alpen en als derde de open verbinding met Zeeland. Het niveauverschil kan hier oplopen tot wel 2,5 meter. Een dynamische plek.

Van bere terra een och wes inge wat wat

Het waterterras is geen drijvend vlot, maar een constructie die aan de betonnen bak van de ark hangt. Maarten rekende de ophanging met stalen balken door en zag dat het kon. Zulk lef heb je alleen als je zelf de expert bent.

22 | VLOT

20-21-22-23_vlotwonen.indd 22

De stenen buitentrap is ongewoon materiaal voor een terrastrap aan boord.

17-06-19 13:57

Een door Maarten geleerde les: geef meer geld uit aan eikenhout. Een goedkopere kuub hout betekent vaak dat er nog veel vocht in zit, waardoor het hout, als het eenmaal in huis zit, onnodig gaat krimpen en scheuren. Wat dan wel weer ouderwetse charme aan de dakbalken geeft.

Vanuit de woonkamer bereik je een piepklein terrasje (met minituin!) voor een stil kopje koffie in de ochtendzon. De zuid- en westzijde van de ark zijn ingepakt met een fiks waterterras voor grootse waterpret.

Vanaf de benedenverdieping, waar de slaapkamers, badkamer en de werkplaats zitten, zie je hoe in deze ark met diagonale lijnen ook verticaal met ruimte gespeeld wordt. In de eikenhouten balustrade is een ‘scheeps’ detail te vinden: met zwart touw oefenen Maarten en Elize hun nautische knopen op kikkerbeslag. Ieder stukje leuning vertoont een ander patroon.

Ook in de zonnige keuken zie je de diagonale lijnen van het dak terugkomen, nu in de de schuine wand en opstelling van de tafel. Door de glazen pui van driedubbel glas loop je zo naar de terrastafel, mocht je buiten willen eten.

VLOT | 23

20-21-22-23_vlotwonen.indd 23

17-06-19 13:57

jacht- & scheepsbouw

160078

DE ONRUST NIEUWBOUW REFIT/RESTAURATIE VERKOOP

Leeuwarderstraatweg 121b | 8441 PK Heerenveen 06-22781260 | info@deonrust.nl

Nieuwbouw, verbouw, renovatie & locatiebouw

Mini-Compacta juist voor woonboten!

Ligt uw toilet onder het rioolniveau?

Iedere woonbooteigenaar is tegenwoordig aangewezen op een opvoerinstallatie. Onze mini-Compacta U1.60 zorgt ervoor dat uw boodschap netjes komt waar het hoort: vaak in het hoger gelegen riool.

www.oranjearkenbouw.nl 0524 850570 | 0611138295 info@oranjearkenbouw.nl

Een pomp in m’n woonboot? Velen verwachten een technische ruimte nodig te hebben, maar het tegenovergestelde is waar. De mini-Compacta U1.60 van KSB doet wat haar naam belooft; de installatie past in een zeer beperkte ruimte.

Voor meer informatie bezoek onze website www.ksb.nl/mini-compacta of neem contact op met een van onze experts tel. 020-4079800.

KSB Nederland BV . infonl@ksb.com . www.ksb.nl

VOOR AL UW WATERBOUWKUNDIGE WERKZAAMHEDEN Gedempt Hamerkanaal 10 | 1021 KM Amsterdam M. 06-150 542 52 | E. info@pkwaterbouw.nl www.pkwaterbouw.nl

› Onze techniek. Uw succes.

Pompen Afsluiters Service ■

■

SCHEEPSJOURNAAL

Levende liefde Corine Nijenhuis, ruimtelijk vormgever, schrijver en blogger, kocht met haar vriend een vrachtschip ‘uit het werk’: de Henriëtte, een stalen klipper uit 1901. Ze verbouwden haar tot varend woonschip en gaven haar haar doopnaam terug: Alfons Marie. Corine heeft een biografie geschreven over het schip: Een vrouw van staal. www.corinenijenhuis.com

De zaal loopt vol als hij binnenkomt; een zelfverzekerde man met wit haar en een roze overhemd. Een oud-schipper. Hij neemt mij van hoofd tot voeten op, slaat de armen over elkaar en zegt: ‘Weet u wat nou zo jammer is?’ Het is geen vraag, het is een mening: ‘Dat u, voor uw boek, met iedereen gesproken hebt… behalve met mij.’ Boeklezingen. Een vak apart. Niet iets waar je aan denkt als je een boek gaat schrijven. Maar toch. Voor een publiek spreken en vragen beantwoorden: het hoort erbij. Net als meningen slikken.

Die vragen zijn uiteenlopend van aard. De meeste zijn leuk. Zoals de schippersvraag bij een vorige lezing: waarom ik het meisje-van-de-wal uithang terwijl ik van-de-vaart ben. Waarmee bedoeld werd dat ik geloofwaardig over de scheepvaartwereld schrijf. Waarop ik antwoordde dat ik goed ben in leentjeburen. Waarmee ik bedoelde dat ik de kennis haal waar die zit, namelijk bij hen, beroepsschippers.

Ook complimenteus was de opmerking van een schipper die zei spijt te hebben dat hij zijn schip niet aan mij verkocht had toen vriendlief en ik daar interesse in toonden. Voor de goede orde: dat was vóórdat ik Alfons Marie leerde kennen.

Er zijn ook verrassende boeklezingvragen. Zoals die van een dame die mij, bij weer een andere lezing, vroeg of ik nog steeds goudsmid was. Mijn antwoord dat dat beroep uit een ver verleden stamt, was niet afdoende. Ze had nog twee kapotte zilveren lepels in de kast liggen. Of ik die kon maken? Toen ik verduidelijkte dat ik met de pen en niet meer met de brander werk, vroeg ze of ik dan tenminste kon zeggen wie haar lepels wél maken kon.

Ook de meningen zijn uiteenlopend van aard. De meeste

zijn leuk. Sommige zijn onprettig. Zoals vandaag. Tijdens de pauze word ik benaderd door een beroepsschipper. Zonder ook maar met de ogen te knipperen, zegt hij dat ‘die klipper uit dat boek’ flink verknald is. Niks origineels meer aan. Wanneer ik fijntjes antwoord dat het wel míjn klipper betreft, verknald of niet, gooit dat meer olie op het vuur. De beroepsschipper begint uitgebreid op te sommen wat er niet deugt aan mijn schip. Verlengd, een rechte kop, een lelijke kont. Een verhoogde den, een aluminium luikenkap. Zijn mond vertrekt alsof hij citroensap drinkt in plaats van het door een scheepsverzekering gesponsorde kopje koffie. Waarom ik dat allemaal niet hersteld heb? Over zijn schouder heen zie ik het projectiescherm in de zaal. Mijn ‘verknalde klipper’ straalt in volle glorie op het doek. Rechte kop in de wind, verlengde buik op een drooggevallen zeebodem. Ik zie haar grijnzen, dat weet ik zeker.

Na de pauze vervolg ik de lezing. Er worden vragen gesteld. De laatste vraag stel ik zelf. Waarom we het schip gelaten hebben zoals we haar vonden? Het antwoord vertoon ik op het projectiescherm. Alfons Marie op haar laatste reis als werkend schip. Ontroerend mooi. De beroepsschipper is niet onder de indruk. Daarom verhaal ik over de werfbaas die ons na aankoop van de klipper óók een scheepstransformatie voorstelde. Het was niet eenvoudig geweest hem van mening te doen veranderen. Tot ik, tot wanhoop gedreven, het enige argument opwierp waarvan ik dacht dat de ruwe werfbaas er niet gevoelig voor was: ik was verliefd op Alfons Marie vanaf het moment dat ik haar zag.

De man was stilgevallen. Stak een sigaar op. Blies trage rookwolken uit. Om tot een groots inzicht te komen. ‘Weet je wat het is?’ Het was geen vraag, het was een mening: ‘Met schepen is het net als met vrouwen. Waar je verliefd op wordt, daar moet je niets aan veranderen. Anders sterft de liefde.’ •

VLOT | 25

25_scheepsjournaal.indd 25

17-06-19 13:58

BeSCHerM

je bootje

Materiaalexpert els zijlstra duikt in de mogelijkheden om je bijboot te beschermen tegen invloeden van buitenaf.

Bij waterwonen hoort een bijboot. En of dat nu een visboot is, een sloep om tochten mee te maken met vrienden en veel wijn, een bakdekker met kajuit voor weekendjes weg of een zeilboot om lekker op uit te waaien, die bijboot verdient een mooi beschut plekje bij je huis, beschermd tegen de weersinvloeden, vuil, schimmel en diefstal.

De mogelijkheden voor zo’n plekje zijn eindeloos, en wat je kiest is afhankelijk van je boot, budget en locatie. Kunststof, stalen en aluminium boten kun je met een gerust hart het hele jaar in het water laten liggen – die help je de winter door met poetsen, ijshakken en blaadjes en sneeuw wegvegen. Een houten boot moet je echt in de winterstalling zetten, in een boothuis met lift dus, om te voorkomen dat het kwetsbare hout door zon, vocht, kruiend ijs en werking wordt aangetast. We zetten de mogelijkheden voor je op een rij.

BootHUiS Sommige boothuizen zijn een miniversie van het huis waar ze bij horen, al dan niet geïntegreerd met een buitenverblijf, pergola of schuur. In het Friese Langweer staat een exemplaar dat we gerust een sterk staaltje Hollandse efficiëntie mogen noemen. Het uitgangspunt was de vraag wat je in de zomermaanden met een winterstalling moet. Architectenbureau Werkstatt bedacht een simpele oplossing: de winterstalling transformeer je tot een buitenruimte door de wanden als afzonderlijke ophaalbruggen neer te laten en de panelen samen een terras te laten vormen. Een ingenieus voorbeeld van een flexibel en multifunctioneel boothuis.

In iets minder extravagante gevallen bestaat een boothuis met lift meestal uit een (lichtgewicht) houten of metalen kapconstructie met houten of metalen/zinken bekleding, omdat de fundering niet te veel belast kan worden. Zorg daarnaast voor een natuurlijke vorm van ventilatie om binnen een optimale luchtvochtigheid te behouden. Als je zuinig bent op de fundering, kun je kiezen voor houten funderingspalen met een betonnen of kunststof opzetstuk, om rot op het kwetsbare grensvlak tussen water en lucht te voorkomen.

BootoVerKaPPiNG Een prima variant op het boothuis en lekker makkelijk in het gebruik is de bootoverkapping. Geen gedoe met dekzeilen, maar een instant exemplaar van plaatmateriaal of lichtgewicht textiel op een frame. Dat frame kan geheel drijvend, geschakeld, met steigerplank, als wal-drijf of als wal-wal worden uitgevoerd.

Je kunt een bootoverkapping maken van hout, met golfdak, of van plaatmateriaal bedekt met shingles, dakpannen, solarpanelen of zelfs een groendak. Maar let op: als je daarvoor een constructie de grond in moet slaan, is het volgens de wet een bouwwerk, en heb je dus een vergunning nodig.

Vergunningsvrij zijn drijvende shelters, aangezien die als een vlot worden gezien; je kunt ze makkelijk verplaatsen. Ze zijn er in allerlei uitvoeringen – met boogconstructie, met schuine overkapping – en bestaan meestal uit een lichtgewicht aluminium constructie met opgespannen textiel. Hoe donkerder dat textiel, hoe beter de bescherming tegen zonlicht.

26 | Vlot

26-27_materiaal.indd 26

17-06-19 13:59

Materiaal Els Zijlstra is architect, oprichter en creative director van materiaalplatform Materia, en adviseert over materialen vanuit haar adviesbureau MaterialMatch. Ze woont op een woonark in Loenersloot.

Het voordeel van een bootoverkapping is dat je door een deel van de kap weg te schuiven, of zelfs het hele dak weg te klappen, nog steeds makkelijk de boot in kunt stappen. En als je de overkapping combineert met een bootlift, kun je je bijboot de hele winter bij je woonboot houden. Terwijl je wél algengroei, diefstal en schade door golfslag of ijsvorming voorkomt.

Bootzeil De derde optie, een bootzeil, kan uit verschillende materialen bestaan.

Echt belangrijk is dat het materiaal of de kapconstructie ademt, aangezien ventilatie vooral bij houten boten essentieel is om rot en schimmel te voorkomen.

Maar hoe weet je nou welk textiel je moet hebben? Er zijn nogal wat leveranciers die een eigen naam aan een textielmateriaal geven, wat de keuze ervan verwarrend maakt. Textiel met katoen, zoals polycotton, is in elk geval achterhaald. Het kan qua kleurechtheid en sterkte niet opboksen tegen de synthetische varianten. Ook een bootzeil van 600D Polyester is geen goed idee: dat is bedoeld voor rugzakken, verkleurt snel en wordt bovendien bros. Polytex, de opvolger van polycotton, is een betere keuze. Het ademt net zo goed, maar is beter bestand tegen uv-straling en heeft daardoor een langere levensduur.

De meeste zeilen zijn gemaakt van polyester, al dan niet met een pvc-laag. Die laag maakt dat het zeil niet meer kan ademen, dus in een pvc-polysterzeil moeten altijd ventilatieopeningen zitten. Het doek met de meest luxueuze uitstraling, dat veel gebruikt wordt voor bootkappen en -hoezen, is een acryl geweven doek. Dat is fijn lichtgewicht, geïmpregneerd tegen vuil, vet en olie, en soms zelfs voorzien van een polyurethaan-coating. Voor alle varianten geldt: ga naar een bootzeilenleverancier en laat goedkope bouwmarktkleden liggen. Die scheuren vaak snel uit.

Ter ondersteuning van het zeil kun je het beste kiezen voor een systeem dat in het doek geïntegreerd is, vooral als het van lichtgewicht glasvezel is gemaakt. Om het zeil op zijn plaats te houden zijn er dopjes, zandzakjes of zuignapjes. Een goed alternatief zijn zogenaamde monkey clips, waarin je het zeil als het ware kunt oprollen. Zo voorkom je allerlei gedoe met ringen die net niet passen en uiteindelijk uitscheuren. Met andere woorden: voor elke boot, gebruiker en locatie is er een passende beschuttingsoplossing. •

Dit boothuis in Langweer doet ’s zomers dienst als terras.

VLOT | 27

26-27_materiaal.indd 27

17-06-19 13:59

COVER STORY PENVRIEND VAN VLOT

Renate Meijer: ‘Af en toe ontvang ik voor VLOT nog handgeschreven brieven. Heerlijk vind ik dat. Dus toen dit exemplaar laatst in mijn brievenbus lag, kon ik een glimlach niet onderdrukken. Wat fantastisch dat mensen de moeite nemen om ons via deze weg te laten weten dat ze Vriend van VLOT willen worden.’

In ons vorige nummer kon je een exemplaar van het nieuwe boek van Ton Koene (Kiki’s wonderlijke wereldreis) winnen door ons een foto van een vlot te sturen. Toen we een heerlijke waterplaat van Marieke, Bas, Raven en Robin Madae Spoor ontvingen, wisten we het meteen: dat is de winnaar. Sterker nog: een coverfoto! En toen hadden we het bijzondere verhaal achter de foto nog niet eens gehoord.

Marieke: ‘Mijn schoonmoeder heeft twee zoons ter wereld gebracht op een woonark op de Liede in Haarlem: Jaap in 1971 en Bas in 1973. De mensen vonden het een schande dat ze een pasgeboren baby op een vlot lieten drijven, zoals op het oude geboortekaartje van Jaap te zien is. Maar wat ze niet wisten, was dat er helemaal geen kind op het vlot lag.

Met dit verhaal ontstond het idee voor het geboortekaartje van onze dochter, Robin Madae. Mijn man Bas bracht onze grote zoon Raven naar de overkant, en vanaf daar peddelde hij zelf terug, tot hij mooi en dichtbij genoeg was. Aan weerskanten moest de scheepvaart even wachten! En de baby? Die lag heerlijk in haar hangwiegje in de ark. Niet op het vlot – dat kon ik mijn zoon niet aandoen. Stel je voor dat ze om zouden kiepen!’ Foto: Miryam Faken

SUIKERFOLIE

Misschien is het je niet eens opgevallen en heb je het achteloos in de prullenbak gegooid voordat je VLOT opensloeg. Maar het folie dat rond dit nummer zat, was dit keer biobased folie. Dat wordt op een veel milieuvriendelijkere manier gemaakt dan folie van aardolie. De grondstof? Suikerriet! Wat ons betreft dus een flinke pluim voor onze drukker, Veldhuis Media.

POEDELPRIJS

Zoals je hierboven kunt lezen gaat de familie Spoor ervandoor met Kiki’s wonderlijke wereldreis. Maar dit lieve meerkoetvlotje van wilgentenen, gemaakt door Moniek Steenland uit Leiden, wilden we je niet onthouden. De eenden zijn er ook blij mee!

28 | VLOT

28-29_vlotkort.indd 28

17-06-19 14:00

KO R T & V L O T

OPROEP! Beste waterbewoner,

KOEIENBOEI

We schreven al eens eerder over Floating Farm, de eerste drijvende zuivelboerderij ter wereld. De afgelopen maanden is er hard gewerkt in de Rotterdamse Merwehaven, en in mei was het eindelijk zover: de eerste koeien liepen over de loopplank naar hun drijvende erf.

Benieuwd of het ze bevalt? In ons septembernummer trakteren we je op een uitgebreide reportage over de boerderij.

ZOEF!

Wie in Amsterdam of Utrecht woont, kan er vast over meepraten: hoe problematisch het vervoer over de grachten is. De monumentale kades en bruggen zijn niet berekend op zware vrachtwagens, en de trucks stoten natuurlijk ook allerlei schadelijke stoffen uit. André Krijger bedacht er met Zoev City een oplossing voor: een duurzaam concept om goederen en afval over het water te vervoeren, met drijvende hubs en stille sleepboten. Op deze manier hoopt hij minder overlast te veroorzaken op het water – en op de wal wordt het misschien ook wel wat minder druk. We duimen ervoor! zoevcity.nl

VLOT heeft je nodig!

Ik maak VLOT al sinds 2011 met veel plezier, en dat komt mede door al jullie tips, verhalen en foto’s.

Samen creëren we zo een echt waterwoonplatform voor kennisdeling, en daar geniet ik van.

Maar… VLOT kan niet meer zonder financiële steun. Daarom hebben we Vrienden van VLOT nodig.

Draag je VLOT een warm hart toe? En wil je een bijdrage leveren aan de productiekosten? Word dan Vriend van VLOT voor maar 10 euro per jaar (of meer, als je dat wilt) en ontvang exclusieve kortingen op producten en arrangement die we via VLOT aanbieden.

Ga naar vlotmagazine.nl en meld je aan!

Vrolijke groet en veel dank,

WORD VRIEND VAN VLOT VLOT | 29

28-29_vlotkort.indd 29

17-06-19 14:00

HEB JE VRAGEN OVER HET NIEUWE WOONBOTENRECHT? WORDT JE WOONBOOT TEGEN JE ZIN IN VERPLAATST? HEB JE PROBLEMEN MET LIGPLAATS- EN WALGEBRUIK? HEB JE GEDOE MET JE B&B? EN WIL JE DE JURIDISCHE STAND VAN ZAKEN WETEN?

Betonnen casco met of zónder tussenwanden?

Bekijk de mogelijkheden op onze website. www.spruytwaterwoningen.nl

Spruyt Waterwoningen Nederland BV

HET WOONBOOTTEAM VAN HABITAT ADVOCATEN EN JURISTEN STAAT JE GRAAG BIJ. Bij HABITAT maken we veel mee. Dat geeft ons de mogelijkheid om juridische kennis te delen, gewoon als mensen en als professionals onder elkaar. Met onze cliënten, maar ook met partners en overheden. Daarom sluiten we ons aan bij VLOT en zijn we actief betrokken bij het Amsterdamse woonbotenoverleg, de Landelijke Woonboten Organisatie en het Nederlands Verbond van Makelaars in Schepen. HABITAT, altijd dichtbij

WWW.WOONBOOTADVOCAAT.NL

FOTO UDO KREKT

Windas 6 | 8441 RC Heerenveen T 0513 - 67 12 84 www.spruytwaterwoningen.nl info@spruytwaterwoningen.nl

Opvoerinstallaties

Compacte en krachtige rioolpompen

4 4 5 7 0and.nl 6 2 7 rl 01 nede

info@

kesse

l-

Eenvoudige Eenvoudige installatie installatie „Plug „Plug and and play“ play“ Compact, Compact, dus dus plaatsbesparend plaatsbesparend Gebruiksvriendelijke Gebruiksvriendelijke besturingskast besturingskast

www.kessel-nederland.nl

ZWOLLE AAN ZEE Na Berlijn, Barcelona, Parijs en Amsterdam heeft ook Zwolle nu een stadsstrand. Een deel van het Rodetorenplein is tot en met oktober omgetoverd tot een waar zomerparadijs, compleet met wit zand, palmbomen, strandstoelen en een Beachclub. Drie keer raden waar je ons kunt vinden, deze zomer. stadsstrand-zwolle.nl

LEUK

ZOMERLOGBOEK

Met een log… eh, dágboek kun je niet vroeg genoeg beginnen. In dit vrolijke invulexemplaar kunnen kinderen alles vastleggen wat ze op vakantie meemaken. En dan over een paar maanden, als het sneeuwt en flink koud is, al die zonnige zomerherinneringen weer teruglezen. Plezier gegarandeerd! Lantaarn Publishers, € 7,99

WATERWEKEN Wie deze zomer lekker in eigen land blijft, kan van 13 juli tot en met 25 augustus terecht in Het Scheepvaartmuseum, tijdens de gek-op-waterweken. Vrij vertaald: heel veel extra binnen- én buitenactiviteiten voor de hele familie, zoals plastic vissen met Plastic Whale, een kijktocht, picknicken op de steiger, rondleidingen en een speciaal programma voor de allerjongsten. hetscheepvaartmuseum.nl

IS IT A BIRD?

Ooit was de Pelikaan een vrachtschip dat stenen vervoerde. Nu ligt het schip in de Amsterdamse Houthaven en is het zowel een springplank voor maritieme makers als een werkplaats voor elektrisch varen. Met andere woorden: een ontmoetingsplaats voor mensen met een passie voor duurzaamheid, varen en water. En dat moedigen we bij VLOT natuurlijk heel erg aan. Heb jij ook ambities op het vlak van duurzame maritieme innovaties en zou je graag samenwerken met de initiatiefnemers van de Pelikaan? Neem dan contact met ze op via info@pelikaan.amsterdam. pelikaan.amsterdam

SPETTEREND SPAARNE

Heb je op 6 juli nog niets te doen?

Hou de avond dan maar vrij, want in Haarlem organiseren ze voor de vierde keer een openluchtconcert op het water dat je als waterbewoner eigenlijk niet mag missen. De Nieuwe Gracht vormt het decor, en op het programma staan muzikanten als VanVelzen, de Haarlemse jeugd-bigband New Harlem Deluxe en het Kennemer Jeugd Orkest. Extra fantastisch vanaf het water, dus als je er een boot kunt regelen: doen! spaarnestadconcert.nl

VLOT | 31

31_leuk.indd 31

17-06-19 14:01

Ecensy ontwerpt, regelt en levert warmtepompen tegen een concurrerende prijs. Met het speciaal ontwikkelde bronsysteem is het mogelijk om alle soorten woonboten te verduurzamen; van varende woonschepen tot watervilla’s.

Neem nu contact met ons op voor een vrijblijvende offerte!

Woonarkenbouw

De Blauwe Wimpel Woonarkenbouw De Blauwe Wimpel is een gerenommeerd familiebedrijf dat zich gedurende 60 jaar heeft gespecialiseerd in de bouw van woonarken en betonnen casco’s.

Ook de bouw van drijvende betonnen steigers en pontons, aanbouwcasco’s, het inzetten van stalen woonschepen in beton en het leveren van betonnen kelderbakken behoort tot onze werkzaamheden.

Door onze jarenlange ervaring kunnen wij u uitstekend adviseren en begeleiden bij het realiseren van een unieke woonark.

Woonarkenbouw De Blauwe Wimpel bouwt woonarken in alle soorten en maten. Klein, groot, laag, hoog, recht, rond, klassiek of juist hypermodern.

Rebra/Ecensy B.V. - 088 50 179 00 info@ecensy.eu - www.ecensy.eu

Bij Woonarkenbouw De Blauwe Wimpel, kunt u uw woonark in elk stadium van afbouw afnemen: Alleen het betonnen casco, tbv de zelfbouw, glas & waterdicht, geheel klaar, turn key, en ook alle stadia daar tussen in.

Bent u geïnteresseerd in ambachtelijk, degelijk en inspirerend vakwerk komt u dan eens vrijblijvend langs op onze werf in Diemen, zodat u zichzelf kunt overtuigen van onze mogelijkheden.

Scheepswerf De Blauwe Wimpel BV Overdiemerweg 32, 1111 PP Diemen Tel. 0294 41 27 36 | Fax 0294 43 05 12 | info@deblauwewimpel.nl

www.deblauwewimpel.nl

GA VOOR EEN VEILIG GEVOEL!

LBM kan uw woonark deugdelijk en zorgeloos afmeren met palen en beugels, afhouders en veren.

Ook voor het verfraaien van uw ark door loopranden en bruggen aan te brengen, bent u al jaren bij ons aan het juiste adres.

Nieuwbouw Verbouw Renovatie Betonreparatie Afmering www.waterlandbouw.nl | Abbert 4 | 8321WN Urk 085-4866217 | info@waterlandbouw.nl

Neem voor een vrijblijvende offerte contact op met Marc: 06-29256879 info@lbm-almere.nl www.lbm-almere.nl

LBM Aanmeer Systemen (alles voor woonarken)

k u n s t m e t wa t e r In Kunst met Water komen kunstenaars aan het woord die zich laten inspireren door water in de openbare ruimte. Ook een

Brede basis

bijzonder beeld gezien in of op het water?

Mail naar redactie@vlotmagazine.nl.

Titel: De vlam Kunstenaar: Hein Mader Bouwjaar: 1999 Materiaal: roestvrij staal Waar: in een zijtak van de Doanjumer Feart in Franeker Opdrachtgever: Frank en Jeannet Altena

Toen ze twintig jaar getrouwd waren, vroegen Frank en Jeannet Altena hun goede vriend en beeldend kunstenaar Hein Mader of hij een aandenken voor ze wilde maken. Inmiddels is het alweer veertig jaar geleden dat de twee in het huwelijksbootje stapten, maar ze zijn nog elke dag blij met het tijdloze eindresultaat. ‘In de brede basis zie ik jullie,’ zei Hein destijds over het beeld. ‘De recht opgaande lijn is Frank. Die weet wat hij wil en welke kant hij op moet. De gebogen vorm is Jeannet, die nog wel eens af wil wijken van gebaande paden en zaken vanuit meerdere perspectieven wil bekijken. Boven komen jullie bij elkaar. Daar zijn jullie altijd weer samen.’

Het beeld stond jarenlang in de voortuin van hun vorige woning, maar toen Frank en Jeannet van de wal naar het water gingen, verhuisde het beeld natuurlijk mee. Dat komt nu prachtig tot zijn recht op het wateroppervlak, en draait door een drijfconstructie mooi mee met de wind. De nieuwe ark heeft bovendien glas tot aan de grond, waardoor Frank en Jeannet het beeld altijd in volle glorie kunnen bewonderen. En dat geldt ook voor voorbijgangers: vanaf het schelpenpad langs de Bloemketerp is het beeld precies te zien.

Hein is inmiddels overleden, maar een deel van de meer dan driehonderd beelden die hij maakte zijn onder andere te bewonderen in een beeldentuin in Tjeintgum en in de Hortus in Haren. Vooral de invloed van de mens op de wereld lijkt een terugkerend onderwerp in zijn werk, maar wat al zijn beelden gemeen hebben, is dat ze de kijker uitnodigen tot contact. ‘Ik zie er elke dag weer nieuwe betekenissen in,’ zegt Jeannet. • VLOT | 33

33_kunst.indd 33

17-06-19 14:04

NATUURLIJK aVOnTuurLijk DE maas OP MET DE BLOkHuTBOOT De woelige baren van de maas, met doodlopende zijarmen en verstilde zand- en grindgaten waar je midden in de natuur bent. samen met bevers, koeien en wilde paarden. en voldoende sprokkelhout voor een spannend kampvuurtje. Op avontuur met de varende blokhut.

34 | VLOT

34-35-37_doen.indd 34

18-06-19 08:15

do e n !

Tineke Zwijgers (journalist) en Dorien Koppenberg (fotograaf) maken reisreportages en reisgidsen. Ook hebben ze een wandelsite: wandelingen.info.

Even oefenen met het motorpaneel, de hulpschroeven, de gashendel, en dan varen we vanuit het beschutte haventje de Maas op. We voelen ons meteen heel nietig. Enorme vrachtschepen halen ons in en op de hekgolven dansen we op het water. Niet dat we trouwens echt zo klein zijn. De blokhut waarmee we een paar dagen op pad gaan biedt het comfort van een huis, met bedden, zithoek, keukenblok, wc en (buiten)douche. En een ruim zonneterras. Een compleet vakantiehuis dus, maar dan op een boot van 8,5 meter.

Bevers en Diego We passeren het dorp Heerewaarden en de ingang van natuurgebied de Lithse Ham, volgens Blokhutbooteigenaar Glenn Cornelissen het mooiste natuurlijke ligplekje in de buurt. Hij snapte wel dat we eerst een stukje willen varen en adviseerde ons om eerst verder stroomafwaarts een kijkje te nemen in het Alemse Gat, het Gat van Sientje en de Zandmeren. Dus we trekken lekker nog een tijdje door op de rivier en slaan vlak voor Kerkdriel een zijarm van de Maas in. Zo heerlijk rustig, meteen.

We zetten de motor op halve kracht en speuren naar bevers en schildpad Diego. Van deze en andere dieren zijn op de meegekregen kaart de mogelijke vindplaatsen ingetekend. Schildpad?

Zeker, in de Dode Maasarm bij Alem leeft al zo’n tien jaar een (waarschijnlijk uit een terrarium ontsnapte) schildpad, bijgenaamd Diego. Het dier vertoont zich niet vaak in het openbaar, maar wordt geregeld gezien en op de foto gezet. Helaas hebben wij vandaag pech: geen Diego te zien!

grindgaten langs de Maas, van de rivier gescheiden door smalle landtongen. Enkele meters voor een door wilgen overschaduwd strandje laten we de spudpalen zakken en leggen de loopplank uit.

Tussen de bomen verschijnt een groepje wilde paarden. Ze komen alleen even poolshoogte nemen en verwijderen zich al grazend zodra wij aan wal stappen.

Dorien pakt de kano, maakt een rondje om de boot en fotografeert ons onderkomen van alle kanten. Ik sprokkel hout, maak wat te eten en vul de glazen met heerlijk aan boord gekoelde witte wijn. Het is een prachtige avond, met het water als een spiegel, een groepje herkauwende koeien aan de overkant en een lekker vuurtje om ons warm te houden tot het bedtijd is.

Loopplank als barrière Het is nog maar net licht als we opstaan en ons op het dek installeren met een kop koffie. Daar is dan eindelijk de bever.

In alle rust komt hij aangezwommen >>>

Paradijs met kampvuur Tegen de avond varen we de Lithse Ham in, een verzameling uitgegraven

>>> VLOT | 35

34-35-37_doen.indd 35

18-06-19 08:15

Al meer dan 40 jaar ervaring in het produceren van: Drijvende terrassen | Drijvende steigers Drijvende wandelpaden | Vlonderboten | Kanovlotten Roeivlotten | Drijvend maatwerk Havenhout is FSC® Gecertificeerd

www.havenhout.nl Kanaalweg 5a, 1566 NA Assendelft, Tel. 075-6351695

Golfbrekers | Drijvende steigers | Hekwerk | Toegangscontrole | Loopbruggen Water en elektra | | Terrassen | Haveninrichting | Nieuw én gebruikt

Marimat ontwerpt en bouwt duurzame en complete havens.

Superstabiel, onderhoudsvrij en met tien jaar garantie!

Amsteldijk-Zuid 197c | 1188 VP | Amstelveen

www.marimat.nl | 0297-583331

langs de waterkant, alsof hij zijn dagelijkse inspectieronde maakt. Even stokt het dier, onze loopplank ligt in de weg.

Kalm klimt hij eroverheen en vervolgt zijn weg. Een hoekje om en dan zien we ’m niet meer. Leuke ontmoeting!

We maken een wandeling over de dijk langs de Maas en worden nogmaals begroet door de wilde paarden. Ze zijn nogal onstuimig, maar verkiezen toch het gras boven ons en laten ons rustig verder lopen. Terug op de boot maken we nog een rondje met de kano en dan is het tijd om terug naar de haven te gaan. ‘Hoe was het?’ vraagt Glenn als we aanleggen. Maar hij heeft het al gezien. Fantastisch natuurlijk!

PRAKTISCH De Blokhutboot biedt plaats aan maximaal vier personen en kost vanaf 399 euro voor een weekend (vrijdagmaandag). Vanuit thuislocatie Heerewaarden, in het rivierenland op de grens van Gelderland en Noord-Brabant, vaar je in korte tijd naar rustige natuurgebieden waar je kunt zwemmen, kanoën, wandelen en barbecueën boven het kampvuur. Ook het mooie vestingstadje Heusden is goed bereikbaar, evenals de Biesbosch, als je wat meer tijd hebt.

Naast Heerewaarden zijn er nog twee opstaplocaties: Waspik en Arkel (blokhutboot.nl). •

EVEN DE BENEN STREKKEN Vanaf de meeste aanlegplekken kun je een mooie wandeling maken. Wij volgden klompenpad Alemschepad (7 kilometer) bij het Alemse Gat: een prachtig tochtje door boerenland, over rustieke weggetjes en langs de bekende Maasheggen, waar vogels, hazen en egels voedsel en beschutting vinden. Het water is nooit ver weg, want het schiereiland is slechts via een smalle strook verbonden met het vasteland. Hoogtepunt is het schilderachtige dorpje Alem, met zijn twee historische kerken en vele oude huizen. Kijk voor meer informatie op wandelingen.info.

VLOT | 37

34-35-37_doen.indd 37

18-06-19 08:15

Varend Terras Eenvoudig je terras uitbreiden én er op uit varen?

Met ProVlot kan het!

OPVOERINSTALLATIES VAN

HOMA

DÉ OPLOSSING

VOOR SANITAIRPROBLEMEN IN WOONARKEN Homa Pompen B.V. biedt woonbootbezitters dé totaaloplossing voor het lozen van afvalwater van sanitairinstallaties die onder het rioleringsniveau liggen of daarvan ver verwijderd zijn.

Eén oplossing is bijvoorbeeld de Sanipower, die probleemloos afvalwater uit bad, toilet, douche of wasmachine naar het hoofdriool transporteert.

dompelpomp versnijdt moeiteloos papier en hygiëneartikelen (textiel, vezelstoffen en plasticfolie). De Sanipower is voorzien van een geruis- en gasdicht kunststofreservoir met een directe toiletaansluiting (DN 100, 50 en 25 (ontluchtingsaansluiting) en is ook leverbaar met vrije doorlaat en een groter reservoir.

De Sanipower is voorzien van een speciale snijwerk- en waaierconstructie en is inzetbaar op zowel druk- als vrijvervalrioleringssystemen. De sterke afvalOOK water-

ALS ZELFBOUWSET VERKRIJGBAAR

• Heerlijk loungen bij je woonboot • Geen losse touwen, eenvoudig aan- en afmeren • Messcherp varen • Veel extra’s mogelijk

Vraag de brochure aan op info@provlot.nl of bel 0346 - 555 970. www.provlot.nl

Te Koop Woonark Andre (zonder ligplaats)

Techniekweg 16 4207 HD Gorinchem Tel.: +31(0)183 62 22 12 Fax: +31(0)183 62 01 93 www.homapompen.nl info@homapompen.nl

AR 180 JA EN KENNIS ING ERVAR

V O O RT VA R E N D V E R Z E K E R D

ZEKER T OP HE !

WATER

24/7

KBEREI BAAR Split level woonark met betonnen casco, afmeting 18x5x4,3 (lxbxh), woonruimte 106m2 Veel licht, sfeervol en mooie details.

‘Woonark Andre’ vind je op www.marktplaats.nl, of neem contact op via 06-55718128.

Als betrouwbare specialist doet EOC veel meer dan verzekeren alleen. EOC investeert in haar leden en verzekerden.

088 6699500 | eoc.nl |

@EOCverzekering

/EOCverzekering

LIGPLAATSVERGUNNING FUNDAMENT ONDER DRIJVEND WONEN Deze pagina wordt gevuld door de Landelijke Woonboten Organisatie (LWO). Dit keer vertellen ze over de nieuwe wet voor woonboten, die overgangsrecht geeft aan bestaande woonboten. De Landelijke Woonboten Organisatie (LWO) legt de vinger op de plekken waar dat recht zeer doet bij overheden.

Zonder vaste ligplaats geen woonrecht, geen woonrecht zonder vaste ligplaats.

Dus wat betekende van oudsher een ligplaatsvergunning voor een woonboot?

Het recht om een boot waarop wordt gewoond ergens voor (on)bepaalde tijd neer te leggen en daar te wonen. Met de aanwijzing van ligplaatsen, het toekennen van adressen, huisnummers en de verplichte registratie in allerlei wetten, is de lokale regel voor woonbootligplaatsen door de jaren heen in feite onderdeel geworden van die wetten. De aloude lokale regel heeft haar nut echter nog danig bewezen bij de totstandkoming van de Wet verduidelijking voorschriften woonboten.

Overgangsrecht De lokale regel die een ligplaatsvergunning voorschreef of juist niet verplicht stelde, diende als basis voor het overgangsrecht in de nieuwe wet. Het overgangsrecht betekent dat bestaande woonboten die bedoeld zijn om ter plaatse te functioneren, gelegaliseerd zijn als drijvende woongebouwen boven een stuk waterbodem dat bestemd is voor bouwwerken.

Met de wet is het antwoord gegeven op twee vragen. De eerste vraag is: is een woonboot een bouwwerk voor de Woningwet en Wet algemene bepalingen omgevingsrecht? Ja, luidt het antwoord, maar varende woonboten niet, en bestaande gevallen hoeven niet te voldoen aan de bouwregelgeving.

De tweede vraag is: staat de destijds verleende ligplaatsvergunning of ontheffing gelijk aan een omgevingsvergunning voor het gebruik van de grond waarboven de drijvende woning ligt?

Ook op deze vraag is het antwoord positief. Er is ooit een vergunning afgegeven om op die plek met een woonboot te mogen wonen (of er was geregeld dat er géén vergunning nodig was). Het overgangsrecht van de nieuwe wet betekent dat in bestaande situaties de strijd met de regels van het bestemmingsplan is opgeheven.

Dubbele agenda Eindelijk is het wettelijk goed geregeld en treedt er rust op aan het woonbotenfront, zou je denken. Niets is minder waar. Er zijn namelijk overheden die vinden dat het overgangsrecht alleen de strijdigheid met de bouwregels opheft.

Die overheden vinden dat de ooit verleende of niet benodigde ligplaatsvergunning alleen betrekking heeft op het gebruik van een woonboot als drijvende woning – en dus niet op het gebruik van de grond (onder water) als ligplaats voor de drijvende woning.

Met andere woorden: als ligplaatsen voor woonboten (nog) niet zijn geregeld in het bestemmingsplan, blijven die ligplaatsen en dus de woonboten illegaal. Natuurlijk staat die mening niet op zichzelf; er is vaak sprake van een dubbele agenda. De overheden willen bijvoorbeeld onder de legalisatie uit omdat ze industrieterreinen, woningen of bruggen willen bouwen, en dan liggen woonboten in de weg.

Een ruimtelijk plan moet alle belangen en effecten beschrijven. Vast staat dat woonboten een effect op de fysieke ruimte hebben, zoals dat dan heet in kringen van stedenbouwkundigen. Nu we allemaal weten dat woonboten die niet van hun plaats komen bouwwerken zijn, ontkomen ook stedenbouwkundigen er niet meer aan om bij het maken van hun plannen rekening te houden met de belangen van waterbewoners. Het idee dat woonboten verplaatsbaar zijn en dus ook ergens anders kunnen liggen, is niet meer van deze tijd.

Lokaal bestuur Na de opheffing van de Wet op de woonwagens en woonschepen in 1998 werd aan het lokale bestuur het regelen van ligplaatsen voor woonboten overgelaten. Bouwtechnische eisen en voorschriften voor de woonkwaliteit mochten niet worden gesteld, omdat de Woningwet woonboten expliciet uitsloot. De lokale regel bepaalde dus

LW O - N I E U W S

alleen waar en hoeveel ligplaatsen er mochten worden ingenomen, en of er een ligplaatsvergunning nodig was.

Gemeenten wezen ligplaatsen aan via de Wet basisregistratie adressen en gebouwen, dus bewoners stonden (en staan) officieel geregistreerd op dat adres. Daarnaast was (en is) er een grote groep waterbewoners die op grond van allerlei andere regelgeving een ligplaatsvergunning hadden, met decennialang het gerechtvaardigde vertrouwen dat wonen op die plek legaal was.

Gelukkig heeft de wetgever bij het opstellen van de nieuwe wet als uitgangspunt voor het overgangsrecht ‘alle bestaande woonboten’ genomen. Daardoor zijn alle bestaande ligplaatsvergunningen nu legaal, en dat geldt ook voor alle bestaande woonboten en andere drijvende objecten die hoofdzakelijk worden gebruikt voor verblijf.

Uitkopen De Landelijke Woonboten Organisatie begrijpt wel dat inzichten veranderen, maar een gemeente heeft de wettelijke plicht zich als een behoorlijke bestuurder te gedragen. Een bestuur dat waterbewoners vanwege voortschrijdend inzicht wil wegjagen omdat ‘woonboten in de weg liggen’, moet gewoon een zak met geld op tafel zetten. Dat noemen we uitkopen. Makkelijker kan het niet zijn. Dat doet misschien financieel pijn, maar daar had het lokale bestuur op bedacht kunnen zijn.

De LWO strijdt daarom onverminderd voort voor goede, betere, de beste regelgeving voor álle waterbewoners in Nederland. Steun de LWO en word lid.

Stuur je ‘Ja, ik wil’ naar de redactie van VLOT en je krijgt een kortingsbon voor het lidmaatschap. •

VLOT-lezers betalen slechts € 20 voor het eerste jaar van hun lidmaatschap (normaal € 24,50 per jaar). Ga naar lwoorg.nl en regel het nu.

LWO - Samen drijf je verder!

VLOT | 39

39_lwo.indd 39

18-06-19 08:20

Maak kennis met de bouwers van drijvende woningen 2.0 ERVAREN IN DE BOUWWERELD EN GEPASSIONEERD OVER DRIJVEND WONEN. De twee broers Maarten en Marius Vroegindeweij realiseren door

Wat k u n n e n wij voor u bete k e n e n?

Nee m conta ct met on s op via 0182 - 235 142, maarten@domera.nl

of

marius@domera.nl

hun achtergrond als ingenieur en aannemer, samen met u, de mooiste drijvende droomwoning. Duurzaam en altijd volledige transparant over de kosten. Met onze unieke aanpak maken wij het verschil. In de ontwerpfase loopt u bijvoorbeeld al met een VR-bril door uw nieuwe woonboot en kijkt u of alles naar wens is.

0182 - 235 142

domera.nl