Arboretum Wirty - Berberys

BERBERYSY Rodzina: Berberysowate (Berberidaceae) Rodzaj: Berberys (Berberis)

Kolekcja berberysów

Dziko rosnące, na stanowiskach naturalnych berberysy można spotkać w północno-wschodniej Azji, Chinach, Korei i Japonii. Wiele gatunków berberysów ma zimo-zielone liście, ale są to krzewy wrażliwe na silne mrozy i nie mogą być u nas uprawiane. Spośród nich w Polsce dziko występuje tylko jeden gatunek, berberys zwyczajny (Berberis vulgaris L.), który popularnie nazywany jest kwaśnicą, od kwaśnych w smaku owoców zawierających witaminę C. W korze i drewnie tego gatunku znajduje się żółty barwnik, który dawniej był używany do barwienia skór i wełny. Berberys zwyczajny zasiedla skraje lasów, miedze, zarośla i zbocza, szczególnie chętnie w miejscach ciepłych.

Berberys nie jest zbyt pospolity na naturalnych stanowiskach, bo był tępiony przez rolników z uwagi na występujące na jego liściach jedno ze stadiów rozwojowych pasożytniczego grzyba, rdzy zbożowej.

Krzewy berberysu są chętnie sadzone w parkach i ogrodach ze względu na różnobarwne i pięknie przebarwiające się jesienią liście oraz żółte, odcinające się od nich kwiaty. Kwaśne owoce berberysu są czasem wykorzystywane na przetwory. Ususzone owoce berberysa zwyczajnego można dodawać do napojów jako środek podwyższający ogólną odporność organizmu. Dawniej w medycynie ludowej stosowane były wszystkie części berberysu.

W Arboretum Wirty rośnie berberys Thunberga (B. thunbergii DC).

Jest to jeden z najpiękniejszych berberysów, szczególnie dekoracyjny na jesieni, żółte kwiaty na tle liści odmiany ‘Atropurpurea’ wyglądają niezwykle dekoracyjnie. Znanych jest wiele jego odmian i mieszańców.

Pojawiają się ostatnio formy o mniej lub więcej intensywnym czerwonym zabarwieniu liści, jak: ‘Atropurpurea’ - starsza odmiana zachowująca barwę przez całe lato, ‘Rose Glow’ - niska odmiana z białymi plamkami. Odmiana ‘Aurea’ o liściach jasnożółtych, rośnie wolno i nie jest całkowicie odporna na przemarzanie. Odmiana ‘Green Carpet’, co w tłumaczeniu oznacza „zielony dywan” ma żywo zielone liście na rozkładających się szeroko gałązkach.

W Arboretum Wirty rosną również berberysy zimozielone: B. Julianny (B. julianae Schn.) i B. brodawkowaty (B. verruculosa Hemsl. et Wils.), które jednak podczas surowych zim przemarzają do granicy śniegu. W następnym sezonie wegetacyjnym odnawiają się jednak z karpy korzeniowej i dobrze rosną do następnej surowej zimy.

Berberys koreański (B. koreana Palib.) ma charakterystycznie wachlarzowato spłaszczone ciernie, a jesienią wspaniale przebarwia się na kolor ciemnoczerwony i wykształca największe wśród berberysów ciemnoczerwone owoce, które utrzymują się na gałązkach przez całą zimę.

I wreszcie, Berberys Chopina (Berberis x chopinii ‘Purpurowy’), bardzo dekoracyjny, o zdrowych, czerwono zabarwionych liściach.

Ta odmiana jest mieszańcem wyhodowanym z nasion zebranych w 1960 roku w parku w Żelazowej Woli.

BERBERYS THUNBERGA, Berberis thunbergii DC.

BERBERYS THUNBERGA, Berberis thunbergii DC.

BERBERYS CHOPINA odm. purpurowa, Berberis x chopiniii ‘Purpurowy’

BERBERYS CHOPINA odm. purpurowa, Berberis x chopiniii ‘Purpurowy’

BERBERYS POSPOLITY odm. purpurowa, Berberis vulgaris ‘Atropurpurea’

BERBERYS POSPOLITY odm. purpurowa, Berberis vulgaris ‘Atropurpurea’

BERBERYS THUNBERGA odm. purpurowa, Berberis thunbergii ‘Atropurpurea‘

BERBERYS BRODAWKOWATY, Berberis verruculosa (Hemsl.et Wils.)

BERBERYS BRODAWKOWATY, Berberis verruculosa (Hemsl.et Wils.)

BERBERYS THUNBERGA, odm. ‘zielony dywan’ , Berberis thunbergii ‘Green Carpet’

BERBERYS THUNBERGA odm. ‘Rose Glow’, Berberis thunbergii ‘Rose Glow‘

BERBERYS KOREAŃSKI, Berberis koreana Palib.

BERBERYS KOREAŃSKI, Berberis koreana Palib.

BERBERYS THUNBERGA odm. złocista, Berberis thunbergii ‘Aurea’

BERBERYS JULIANNY, Berberis julianae Schn.

BERBERYS JULIANNY, Berberis julianae Schn.

© Fundacja OKO-LICE KULTURY we współpracy z Nadleśnictwem Kaliska

ARBORETUM WIRTY - KOLEKCJA: BERBERYSÓW Teksty - Krzysztof Frydel, Włodzimierz Wałaszewski Fotografie - Krzysztof Frydel, Lech J. Zdrojewski Projekt - Lech J. Zdrojewski Redakcja - Krzysztof Frydel, Lech J. Zdrojewski Skład - Katarzyna Stosik, Wanda Krzywicka Wydanie elektroniczne Zrealizowano na zlecenie Nadleśnictwa Kaliska