GrootSneek 1-2021

MAANDBLAD

01-2021

IN DEZE UITGAVE

Duurzaamheid

Special 2021

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

GROOTSNEEK.NL

9e JAARGANG • NR. 88

JONGSTE RAADSLID SWF

HABTAMU DE HOOP

‘Op weg naar de Tweede Kamer’

2

NUMMER 01 • 2021

KNIEPERTIES & ROLLEGIES ‘Myn moe kwam van Hollandscheveld’, oftewel ik ben een halve Drent omdat mijn moeder er vandaan kwam. Het Drentse dorp genoot ooit enige bekendheid omdat het de geboorteplaats van landbouwer Hendrik Koekoek was. Hij kreeg landelijke bekendheid door zijn strijd tegen Het Landbouwschap. Boer Koekoek werd lijsttrekker van de door hem opgerichte Boerenpartij waarmee hij in 1963 de Tweede Kamer bestormde, daarbij geholpen door de Boerenopstand van maart dat jaar in Hollandscheveld.

Niks nieuws onder de zon, rebellerende boeren.

Hendrik Koekoek was een opvallende kerel die nooit z’n best deed om z’n afkomst te verloochenen, het was altijd duidelijk te horen dat Koekoek uit Drenthe kwam. Hendrik sprak Drents. Is volgens mij niks mis mee, een politicus die weet waar hij vandaan komt. Habtamu de Hoop is er ook zo’n eentje; aan de buitenkant kun je niet zien dat hij uit Easterein komt, maar we deden voor deze GrootSneek het coverinterview in het Fries. “Want it is myn memmetaal”, zegt Habtamu.

Hier en daar pikte ik als Sneker Noorderhoekjonkje ook gewoontes op uit de geboortestreek van mijn moeder. Rond oud en nieuw bakte mijn moeder knieperties, een zoete lekkernij waar ik stapelgek op was. De dunne wafelkoekjes waren in december plat, maar in het nieuwe jaar veranderde die in de vorm van een rollegien. Werden de koekjes in december nog gebakken met speciale smeedijzeren knijpijzers (vandaar de naam knieperties) boven een open vuur, vanaf het nieuwe jaar werd het baksel om een stok gerold, vandaar rollegies. Ik vond de rollegies het lekkerst, omdat daar altijd slagroom in gespoten werd!

Veel later hoorde ik pas de symboliek achter de Drentse lekkernijen. De knieperties, die dus plat waren, symboliseerden het uitgevouwen jaar. Alles was in december al bekend. De rollegies staan symbool voor het nieuwe onbekende jaar en zou kunnen verwijzen naar het inbakeren van een baby.

Ik hoop van ganser harte dat wij een (h)eerlijk 2021 tegemoet mogen gaan. Aan de redactie van GrootSneek zal het niet liggen.

Deze januariuitgave staat in ieder geval alweer garant voor eerlijke en smakelijke verhalen!

Veel leesplezier!

Henk van der Veer, redactie GrootSneek

HAPPY STONES

SNEEK – In coronatijd is er een nieuwe rage ontstaan: ‘Happy Stones’. Happy Stones zijn ‘doodle’ steentjes. Meestal kleine steentjes, maar er zitten ook grote stenen tussen. Er staan hele herkenbare tekeningen op, maar ook fantasie afbeeldingen. Happy Stones zijn bedoeld om iemand een positief gevoel te geven. Zeker in deze coronatijd heb je iets positiefs nodig. Soms kom je ze toevallig tegen.

Soms worden ze bewust neergelegd bij bepaalde mensen om ze een hart onder de riem te steken. Ze mogen bij je blijven en ze mogen ook verder zwerven.

Ook in Sneek is deze rage doorgedrongen. Belinda en Jolanda zijn nu bijna een maand bezig met het samenbrengen van mensen die aan de ene kant de stenen beschilderen en aan de andere kant de stenen vinden en hebben ondertussen al 170 leden.

Er worden allerlei creaties gemaakt.

EERSTVOLGENDE UITGAVE: DONDERDAG 25 FEBRUARI 2021 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP: WWW.GROOTSNEEK.NL

Zelf schilderen of opzoek gaan naar stenen, het kan allemaal, aldus Belinda en Jolanda. >> L ees het hele artikel over de Happy Stones op de website van GrootSneek.

EEN ECOKATHEDRAAL IN SNEEK? SNEEK – In Mildam, onder de rook van Heerenveen, staat al jaren de beroemde ‘ecokathedraal’ van Louis le Roy en Stichting Tijd.

Ook in Heerenveen zelf is met hetzelfde concept de Le Roy-tuin gebouwd aan de President Kennedylaan. Sara en Berend, leerlingen van het CSG Bogerman in Sneek, buigen zich nu in hun ‘Meesterproefproject’ over de vraag of er een Le Roy gebied gestart kan worden in of nabij Sneek.

“Wij denken dat de ecokathedraal van Le Roy een belangrijke rol speelt in het verduurzamen van de samenleving. Met ons project willen we daarom graag proberen de ecokathedraal meer onder de aandacht te brengen en te onderzoeken of het mogelijk is om ook in Sneek een ecokathedraal te bouwen”, aldus het tweetal. Om te weten te komen wat er allemaal bij komt kijken om zelf een ecokathedraal te beginnen, bezochten Sara en Berend de ecokathedraal in Mildam en de tuin aan de Kennedylaan in Heerenveen. Ook spraken ze met vrijwilligers van het gebied Lewenborg in Groningen.

“Een ecokathedraal kan niet bestaan zonder inzet van een gemeenschap.

En het mooie hieraan is, is dat het niet alleen als kunst inspireert. Het verbindt mensen met elkaar en met de natuur. Voor een ecokathedraal is

Hét maandblad met verhalen uit jouw regio!

VOLG ONS OOK OP SOCIAL MEDIA

EEN NIEUWE RAGE IN SNEEK:

draagvlak erg belangrijk en daarom willen we met buurtbewoners van verschillende wijken in Sneek in gesprek gaan om erachter te komen of er interesse is in een gebied in hun wijk.”

NA 90 JAAR WEER EEN GAT IN KORNWERDERZAND - Op 28 mei 1932 werd het laatste gat in de Afsluitdijk gedicht. Nu, bijna 90 jaar later, is er weer een gat gemaakt. Met de aanleg van een zogeheten ‘coupure’ door de Afsluitdijk gaan de werkzaamheden voor de aanleg van de vismigratierivier bij Kornwerderzand deze week officieel van start.

De komende vier jaar wordt dwars door de Afsluitdijk een bijzondere vispassage aangelegd. Hierdoor kunnen vissen straks weer vrij van de Waddenzee naar het IJsselmeer en weer terug zwemmen. Allerlei vissoorten kunnen dan weer hun paai- en leefgebieden bereiken, tot in Zwitserland aan toe. >> Het hele artikel lees je op de website van GrootSneek.

sneek

GROOTSNEEK.NL

SPAR KRAAKMAN WOUDSEND ONTVANGT SUPER SUPERMARKT KEURMERK

3

BRANDED CONTENT

WOUDSEND - SPAR Kraakman in Woudsend is onderscheiden met het Super Supermarkt Keurmerk (SSK). Ondernemer Edwin Kraakman is recent gecertificeerd. Het SSK is een keurmerk voor zelfstandige supermarktondernemers die zich bijzonder inzetten voor de leefbaarheid in en rondom hun supermarkt.

Met het ontvangen van het Super Supermarkt Keurmerk hebben ondernemer Edwin Kraakman en zijn medewerkers bewezen dat ze zich onderscheiden door hun duurzame keuzes op tal van terreinen: hun extra inzet voor de buurt en bewoners en hun relatie met en de omstandigheden van de medewerkers. Maar ook op het gebied van veiligheid, energiebesparing, afvalreductie, assortiment, transport en logistiek. Er is in deze winkel veel aandacht voor de thema’s van het keurmerk, waarbij duurzaamheid, lokale betrokkenheid en assortiment er wel uitspringen. Dit heeft mede bijgedragen aan het toekennen van het Super Supermarkt Keurmerk.

FOTO: ARRIVA.NL

FRIESLAND - De Slachtemarathon wordt waarschijnlijk op z’n vroegst pas weer in 2024 gehouden. Dat heeft de organisatie van de marathon besloten.

Aanleiding daarvoor is de onzekerheid over de ontwikkeling van het coronavirus. Er was eerst nog sprake van om dit jaar nog een marathon te organiseren, omdat het vorig jaar ook al niet door kon gaan, maar daar ziet de organisatie nu van af.

DE AFSLUITDIJK

“JE KUNT NIET MEER OM HET GROENE ONDERWIJS HEEN!”

Nordwin College in Sneek heeft sinds augustus een nieuwe directeur, Richard van der Molen, ook verantwoordelijk voor Nordwin College, locatie Buitenpost. Samen met Johanna Posseth (teamleider mbo 1&2), Sietse Planting (teamleider onderbouw vmbo-groen) en Jouke de Glee (teamleider bovenbouw vmbo-groen) vormt Van der Molen het managementteam van Nordwin College Sneek. Hoe zien zij de toekomst en wat drijft hen?

SLACHTEMARATHON OP Z’N VROEGST PAS WEER IN 2024

“Het kan gewoon niet zoals we zijn gewend”, zegt Anne Jochum de Vries van de organisatie. “We kunnen niets organiseren in de dorpen, we kunnen niets doen in de voorbereiding. Er is gewoon te veel onzekerheid en het is niet verantwoord. Als het door kon gaan, dan waren we nu ook al bezig met de inschrijving en de kaartverkoop.”

KENNISMAKEN MET (V)MBO NORDWIN COLLEGE, LOCATIE SNEEK

Maar dat betekent niet dat er dit jaar definitief niets komt. “Als het goed gaat met de vaccinaties en er komt echt groepsimmuniteit, dan willen we toch kijken of we op kleine schaal iets kunnen bedenken.”

De laatste Slachtemarathon was in 2016.

ONDERZOEKEN WAAR DE TALENTEN LIGGEN

TOEKOMST VAN GROEN ONDERWIJS

Richard van der Molen: “We hebben binnen het onderwijs een hele mooie, verantwoordelijke taak. Ik vind het belangrijk dat alle leerlingen en studenten de kans krijgen om te onderzoeken waar hun talenten liggen en dat ze deze benutten doordat ze onderwijs op maat krijgen. Als ik daar een schakeltje in kan zijn, maakt me dat heel erg trots.”

Sietse Planting: “Eigenlijk kun je gewoon niet om het groene onderwijs heen. Landbouwminister Carola Schouten heeft al eens gezegd dat jongeren uit het groene onderwijs de mensen zijn die bepalen hoe de toekomst er uit gaan zien. Daar leiden we onze leerlingen en studenten graag voor op. Wat we daarnaast ook belangrijk vinden, is dat jongeren een opleiding kiezen waar ze blij van worden.

En het mooie is dat je daarna nog alle kanten op kunt. Als je nu Paard kiest, kun je daarna ook nog prima Techniek, Economie, Zorg of bijvoorbeeld Mode gaan doen. Kies dus nu vooral wat je hart je ingeeft!”

HET VMBO EN MBO VERSTERKEN ELKAAR Johanna Posseth: “Het is mooi om te merken dat het vmbo en het mbo elkaar versterken. Dat we samen in één gebouw zitten helpt daarbij. Bovendien maakt het de overstap van het vmbo naar het mbo voor leerlingen makkelijker. Je bent natuurlijk ook van harte welkom als je een andere vmbo-school hebt afgerond.

We verzorgen MBO niveau 1 en 2. Voor groene opleidingen op niveau 3 en 4 ben je welkom in Leeuwarden.”

FUSIE MET AERES

sneek VOOR HET LAATSTE (SPORT)NIEUWS UIT JOUW REGIO KIJK JE OP:

WWW.GROOTSNEEK.NL OOK NIEUWS TE MELDEN? LAAT HET ONS WETEN! REDACTIE@GROOTSNEEK.NL

Jouke de Glee: “Ik zie vooral voordelen van de fusie. Het grootste voordeel is dat we allebei groen onderwijs aanbieden. Samen zijn we daar nog sterker in. We kunnen profiteren van elkaars deskundigheid en specialisme. Aeres heeft bijvoorbeeld veel ervaring met het inzetten van drones in de landbouw. Die methodiek kunnen wij goed gebruiken voor het geven van dronelessen.”

EEN FIJNE TIJD OP SCHOOL Richard van der Molen: “Het mooiste compliment dat we kunnen krijgen, is als jongeren terugkijken en aangeven dat ze gezien werden, mochten zijn wie ze waren; dat ze veel geleerd hebben en dat ze zijn gegroeid als mens. Als ze een fijne tijd bij ons op school hebben gehad, dan hebben we het goed gedaan!”

Op de website van Nordwin College worden de voorlichtingsactiviteiten van de vmbo-groen opleiding gepubliceerd. Kijk daarvoor op www.nordwincollege.nl.

DIT IS EEN VERKORTE VERSIE VAN HET INTERVIEW DAT IN EEN VOLLEDIGE VERSIE TE VINDEN IS OP ONZE WEBSITE WWW.GROOTSNEEK.NL.

Snappen wanneer je beter ff je mond houdt is ook een vak

Bij ROC Friese Poort leren studenten niet alleen over hun toekomstige beroep, maar ook over hun toekomstige zelf.

Vanaf 1 februari gaan onze Studiekeuzeweken van start. Doe mee aan onze (online) activiteiten en ontdek samen met uw zoon/dochter welke opleiding past bij zijn of haar talent en passie.

Aanmelden kan via: www.rocfriesepoort.nl

Je leert ’t bij

sneek

‘OP WEG NAAR DE TWEEDE KAMER’ HABTAMU DE HOOP

GROOTSNEEK.NL

5

In april 2016 hebben we voor het eerst een GrootSneekinterview met de dan achttienjarige Habtamu de Hoop, die samen met nog twee finalisten moet debatteren in het televisieprogramma ‘Op weg naar Het Lagerhuis’. Het is meteen ook de titel van het interview uit 2016. Bijna vijf jaar later is Habtamu de Hoop bekend als het jongste raadslid voor de PvdA in de gemeente SúdwestFryslân. We komen Habtamu regelmatig tegen in de media en hij geniet ondertussen ook nog landelijke bekendheid als presentator van het populaire tvprogramma Het Klokhuis. En nu is hij kandidaat Tweede Kamerlid voor de PvdA. De titel van dit nieuwe interview is dan ook rap gevonden: Habtamu de Hoop ‘Op weg naar de Tweede Kamer’. >>

TEKST HENK VAN DER VEER BEELD LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

6

sneek HABTAMU DE HOOP

“ECHT MAN, IK GA ER VOOR, LAAT DAT DUIDELIJK ZIJN!”

D

De 22-jarige Habtamu de Hoop is anno 2021 kandidaat Tweede Kamerlid voor de PvdA. De jonge politicus is met een negende plek op de PvdA-kandidatenlijst de hoogst genoteerde Fries om een plaatsje op het pluche in Den Haag te bemachtigen. Aan de vooravond van de Tweede Kamerverkiezingen, die worden gehouden op 17 maart, spreken we opnieuw af met Habtamu. Hij woont inmiddels niet thuis meer, maar zelfstandig in een huurwoning in Easterein.

De Tweede Kamer, gaat het ook echt gebeuren?

“Het heeft helemaal geen zin om erover na te denken of ik wel of niet gekozen word. Ik sta op de negende plek van de PvdA-kieslijst. Om rechtstreeks gekozen te worden heb ik 17.000 voorkeurstemmen nodig. Daar ga ik gewoon voor.

Echt man, ik ga er voor, laat dat duidelijk zijn!” Habtamu zegt het zonder blikken of blozen. “Nee, dat gaat lukken!”

Waar komt de interesse voor de politiek vandaan?

“Toen ik op de middelbare school kwam, de RSG in Sneek, kwam ik in de debatclub. Daar begon in 2015 het vuur te branden. Onze docente José van der Lijke was een geweldige motivator. Ik kreeg de opdracht om mij te verdiepen in de vluchtelingenproblematiek en heb toen de V-rede geschreven. Vervolgens was het PvdA-fractievoorzitter Johan Feenstra die mij vroeg of ik op de kieslijst voor de gemeenteraad van Súswest-Fryslân wilde. Ik hoefde er niet lang over na te denken en heb dat gedaan.”

Wie is Habtamu de Hoop?

“Mijn voornaam Habtamu, wat ‘rijk van leven’ betekent, past inderdaad beter bij mijn kleurtje dan mijn achternaam De Hoop. Toen ik acht maanden oud was, ben ik door mijn ouders geadopteerd.

Ik ben geboren in Addis Abeba, de hoofdstad van Ethiopië. Daar ben ik te vondeling gelegd in een café, zonder gegevens. Ik voel trouwens niet de behoefte om achter mijn eigen geschiedenis aan te gaan. Niet dat ik mij daar voor afsluit. Ik vind het zo wel best. Mijn ouders hebben mij al vroeg het verhaal verteld waar ik vandaan kwam, zodat je er later niet op een verkeerde manier mee geconfronteerd wordt. Ik heb ook nog een adoptieve broer uit Ethiopië, die twee jaar jonger is. Ik heb ook nooit problemen door mijn afkomst gehad, ik praat Fries. Iedereen in Wommels en in Easterein kent elkaar, ze weten mijn geschiedenis in het dorp dus ook. Ik voetbal in SDS 1; heb achttien keer gescoord, maar 25 zal een hele toer worden. Heb op niveau gekaatst.

Zit in de gemeenteraad van SWF voor de Partij van de Arbeid. Heb anderhalf jaar een relatie met Anna Hilde Faber uit Wommels.”

En thuis? Daar ook politieke belangstelling?

Hoe is de PvdA-kandidaatstelling voor de Tweede Kamer tot stand gekomen?

“Het ging bij ons thuis aan tafel niet dagelijks over politiek, maar mijn ouders, Emke en Tineke, zijn wel maatschappelijk betrokken. Mem zat vroeger bij de LTO-jongeren en pake Daan de Hoop was raadslid voor de VVD in de eerdere gemeente Hennaarderadeel. Hij is helaas vorig jaar overleden, hij heeft jammer genoeg niet meegemaakt dat ik op de landelijke PvdA-kieslijst kwam.”

“Vlak voor de zomervakantie van 2020 heb ik bij het Friese gewest laten weten dat ik voorgedragen wilde worden.

Samen met nog drie andere kandidaten mocht ik voor een twaalfkoppige commissie mijn kandidaatstelling motiveren. Na een kennismakingsronde, waarbij er naar je intrinsieke motivatie wordt gevraagd, komt de tweede bijeenkomst met een casus. Je mag dan

duidelijk maken hoe je die als Kamerlid zou aanpakken. Tijdens de laatste ronde is het eigenlijk een samenvatting en dan mag je afwachten wat ze van je vinden.

Het heeft voor mij heel goed uitgepakt.”

Ben je er zelf niet verbaasd over dat het allemaal zo snel gaat?

“Juist nú is er een podium voor jongeren om zich uit te spreken. Ik denk dat ik één van degenen ben die dat het beste kan.

Daarbij vind ik ook dat je ballen moet hebben om dat te doen. Ik heb de afgelopen drie jaar in de raad aardig wat ervaring opgedaan. Toen ik raadslid werd waren er ook genoeg mensen die zich afvroegen of ik dat wel moest doen. Maar ik heb wel laten zien dat ik niet onder doe voor de andere raadsleden in SWF. Ik ben dan ook niet bang om een volgende stap te zetten.

De grootste beslissingen worden in Den Haag genomen en ik vind dat daar ook Friese vertegenwoordigers moeten zijn.

Habtamu de Hoop op de 9e plek van de kandidatenlijst van de PvdA:“We moeten veel meer kijken naar de menselijke maat”

Ik wil een echte volksvertegenwoordiger zijn, ook van onze gemeente Súdwest-Fryslân. Een grote gemeente met 89 kernen waar ik mij ook echt laat zien.

Ik wil een bruggenbouwer zijn tussen

Friesland en Den Haag. De afstand tussen Den Haag en onze provincie is te groot geworden. Ik weet wat er in Friesland speelt, ik sta bijna letterlijk, maar zeker figuurlijk, met beide voeten in de Friese klei. Dat de Friezen Harrie van der Molen van het CDA en VVD’ster Aukje de Vries in de Tweede Kamer zitten, vind ik prachtig, maar er moet ook weer iemand uit het linkse spectrum van de Friese politiek naar Den Haag.”

Je switcht nogal eens, laat ik het maar even benoemen: de school voor journalistiek niet afgemaakt; opleiding Bestuurskunde voortijdig verlaten; Het Klokhuis na twee jaar voor gezien houden. Reageer er maar eens op!

“Volgens mij zegt het ook wel iets positiefs over mij. Op het moment dat ik journalistiek studeerde kon ik al als Klokhuis-presentator aan de slag. Zegt toch ook iets over wat je blijkbaar kunt. Ik ben na twee jaar bij Het Klokhuis gestopt omdat ik het zelf wilde. Ik ervaarde mijn werk als gemeenteraadslid als zoveel mooier, omdat ik daar het verschil kan maken.

Ik vind het dan dapper om te zeggen: ‘Ik

NUMMER 01 • 2021

GROOTSNEEK.NL

7

Je hoort bij de ‘coalitie Y’, leg die kwalificering eens uit.

“Wij willen laten zien dat jongeren het voor het eerst moeilijker hebben dan hun ouders. We zijn nu bij een punt aangekomen dat het niet meer vanzelfsprekend is dat jouw kinderen het beter krijgen. We hebben misschien wel minder zekerheden dan onze ouders. Dit is een kantelpunt in de tijd. We moeten veel meer kijken naar de menselijke maat, hoe komt de kleine man vooruit.

Maatschappelijk denken, daar moeten we veel meer aandacht voor hebben.”

Hoe ga je campagne voeren?

“Twee belangrijke thema’s zijn ‘werk’ en ‘wonen’. Dat is niet alleen voor jongeren belangrijk, maar ook voor ouderen, mensen die kleiner willen gaan wonen.

Die mogelijkheden zijn er amper in het Noorden. Ik wil mij er hard voor maken dat een groot deel van de woningen naar Friesland toe komt. Jongeren moeten hier kans op woningen hebben. Wij moeten ons niet laten vertellen dat de vergrijzing in het Noorden een feit is.

Het campagne voeren zal, noodgedwongen door de coronacrisis, online gebeuren. Ik heb genoeg ideeën, maar het is lastig of het ook kan. Met de rode brandweerauto van Wigle Sinnema of de trekker van heit eropuit. Mijzelf laten zien bij mensen en met hen in gesprek gaan. Súdwest-Fryslân kan weer een Kamerlid krijgen, ik ben hier dan wel niet geboren, maar wel getogen.”

Je ben een plattelandsjongen. Hoe, als je ook daadwerkelijk in de Tweede Kamer komt?

“Ik blijf hier wonen. Het zou natuurlijk vreemd zijn als ik nu zeg dat ik volksvertegenwoordiger voor de Friezen wil zijn en vervolgens zeven dagen per week in Den Haag ga zitten. Dan kom je zelf ook in die Haagse bubbel te zitten. Ik wil bij mezelf blijven en bij de mensen die mij met twee voeten op de grond houden.”

“IK ZOU WEL EENS MET HANS WIEGEL WILLEN PRATEN; HIJ WAS OOK EEN ECHTE VOLKSVERTEGENWOORDIGER EN NOG MAAR 25 JAAR TOEN HIJ IN DE TWEEDE KAMER KWAM” stop met Het Klokhuis’. Want het is een baan met aanzien en ik ben ook nog wel gevraagd voor andere tv-programma’s.

Welke kan en wil ik niet zeggen.

Dan maak ik dus de keuze om opnieuw de schoolbanken in te gaan, in dit geval die van Bestuurskunde. Dat ik nu voor de Tweede Kamer ga, tja ik ben een jongen van de praktijk. Je hebt natuurlijk een degelijk kennisniveau nodig, maar ik denk dat ik dat wel heb. Als je je steeds maar laat vertellen dat je iets wel of niet moet doen, dan wordt het óók nooit wat. Dat zit in mijn aard. Ik ben echt niet wispelturig, ik maak bewuste keuzes. De discussie waarin mijn moeder zei dat ze het wel fijn zou vinden dat ik mijn studie Bestuurs-

Je bent een enorme debater.

Is dat je valkuil misschien ook?

“Dat ik een beetje kan praten, dat is duidelijk. Maar ik denk echt wel na over wat ik zeg. Het is eerder mijn kracht dan mijn valkuil. Ik realiseer mij dat het om de inhoud gaat en om wat je voor elkaar krijgt. Niet om wat je zegt, maar om wat je doet.”

kunde af zou maken duurde dan ook niet lang. Mem weet ook zeker dat ik het kan, maar ze wees mij wel op de consequenties. Ik heb er natuurlijk over nagedacht, maar ik was er snel uit. Doen!”

Je hebt hier foto’s van Barack Obama, Cassisus Clay, John F. Kennedey en ik zie ook de biografie van Hans Wiegel. Zijn dat jouw idolen?

Ben je ook wat ‘een mannetje’?

“Een mannetje??? Ik wil er gewoon uithalen wat erin zit. Ik wil het beste uit mijzelf halen. Ik heb een bepaalde levenservaring dat ik heel veel geluk heb gehad, daar moet ik dan ook iets mee doen. Ik heb veel vrienden en kennissen om mij heen, van wie ik denk: ‘Sta eens op, laat iets van je horen’. Ik voel écht de intrinsieke motivatie om iets te doen in de politiek. Laat mij dan maar ’een mannetje’ zijn. Als je je kop boven het

maaiveld uitsteek, krijg je ook dergelijke opmerkingen, maar het maakt mij geen zak uit dat ze mij ‘een mannetje’ noemen. Ik doe het niet voor mijzelf, maar omdat ik dingen belangrijk vind. Ik wil tegengeluid geven.”

“Ik heb zeker bewondering voor deze mensen. En ik zou wel eens met Hans Wiegel willen praten, hij woont tenslotte in onze gemeente. Hij was ook een echte volksvertegenwoordiger en nog maar 25 jaar toen hij in de Tweede Kamer kwam.

Voor die tijd was 25 jaar misschien hetzelfde als nu 22 jaar. Ik zou hem willen vragen wat toen voor hem de keus was om volksvertegenwoordiger te worden.

Hij was uniek. Ik wil dat ook zijn op mijn eigen manier!”

8

sneek

#FACETOFACE GERT VELDHUIS fotografie LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL tekst HENK VAN DER VEER

Het roer om!

Aan de rand van Tirns/Turns (andersom mag ook!) in een fraai huis aan de oude Thaborweg woont Gert Veldhuis (9 april 1966), samen met zijn vrouw Alice van der Valk uit Lemmer en hun twee kinderen Anne en Lise.

Een bijzondere plek, immers hier woonden eerder zijn ouders Ids en Dine Veldhuis-Muurling. Inderdaad, boerenzoon Gert woont op de ouderlijke stee, waar hij samen met z’n broer Ruurd en zuster Marjet een onbezorgde jeugd had.

Gert Veldhuis, de man die het roer omgooide. Van mede-eigenaar van een succesvol crossmedia communicatiebedrijf, met meer dan veertig man personeel, naar zzp’er. Vrachtwagenchauffeur, sinds 3 december 2020.

HET ROER OMGOOIEN, JIJ HEBT HET GEDAAN. MAAR WAT WAS DAARVOOR DE REDEN? “De voornaamste reden was, dat ik iets wilde toevoegen in mijn leven. Ik wilde gerichter met dingen bezig zijn. Meer projectmatig. Hoe ouder ik word, hoe meer ik dat wil, maar dat is moeilijk om écht te duiden. Ik weet wel wat de laatste druppel was om het roer om te gooien.

In 2018 kreeg een collega van mij kanker.

We hadden twintig jaar samengewerkt.

Een half jaar na de diagnose overleed hij. Tijdens de begrafenis vertelde zijn vrouw dat hij graag nog eens iets anders had willen doen. Dat was een duidelijk aanwijsbaar moment voor mij. Dat ik dacht: ‘Jij bent te laat, en dat gaat mij niet overkomen’. Een heel bewust moment.

Wanneer ik écht wat anders zou willen, moest ik die beslissing dan ook némen.

Maar er ging uiteraard een heel proces aan vooraf. Het werk waarmee mijn compagnon en ik zo succesvol waren met ons bedrijf werd op een gegeven moment een trucje. We werkten, zeker in het begin, zestig tot tachtig uur per week, het klassieke verhaal. Daar kwam bij dat ik de verantwoordelijkheid voor ons personeel ook als een druk begon te voelen.”

EVEN TERUG NAAR JOUW JEUGD EN HOE JOUW MAATSCHAPPELIJKE CARRIÈRE BEGON. VERTEL MAAR! “Ja, wat wil je weten? Ik ben geboren in Sneek, maar ‘hikke en tein’ op de plaats waar ik nu wéér woon. Als jongetje elke dag op de fiets naar de basisschool, Op’e Hichte in Scharnegoutum. Na de basisschool naar het Bogerman in Sneek. Zes jaar vwo gedaan, maar uiteindelijk het havodiploma gehaald.

Daarna nog anderhalf jaar heao. In die periode overleed mijn vader en ik ben na zijn overlijden op reis gegaan. Een half jaar in Australië en Nieuw-Zeeland gewerkt bij boeren. In 1988 ben ik in Friesland teruggekomen en heb ik verschillende cursussen op marketingen reclamegebied gedaan, om uiteindelijk aan het werk te gaan bij een

reclamebureau in Leeuwarden. Ik werd er ‘trafficmanager’, inkoper zeg maar. Daar kwam ik mijn latere compagnon Bert Rappange tegen.

Op mijn 28ste ben ik samen met Bert ons eigen crossmedia communicatiebedrijf begonnen. Dat was in Blija, bij Bert aan huis. Ik wilde trouwens altijd al een bedrijf voor mijzelf beginnen. Ik wilde graag zeggenschap hebben! Ik voelde mij enorm gelukkig met een eigen bedrijf, het absolute summum! De drive was vooral om zelf beslissingen te kunnen nemen. Na Blija, waar we met z’n vieren werkten, gingen we naar Ferwerd, daar groeiden we uit tot een zaak met twaalf personeelsleden.

De volgende verhuizing was naar Heerenveen, waar we met 42 mensen werkten. Onze eerste zaak had de toepasselijke naam Noordwest 12 omdat het in Blija en Ferwerd altijd zo waaide.

In 2014 hebben we het omgebouwd tot Crossmedia Communicatie Groep, want we hadden er inmiddels een aantal andere bedrijven bij gekregen, online en offline media. We werkten voor grote jongens als Nefit, Batavus en Adecco.

In 2016 kregen we werk voor de Leeuwarder Courant en zij vonden ons op één of andere manier fantastisch.

De NDC Mediagroep wilde ons wel overnemen. Zij hebben de complete aandelen van ons communicatiebureau overgenomen en ook al het personeel, inclusief mij zelf. Ik moest nog een periode aan de NDC verbonden blijven. Op 1 januari 2018 is ons bedrijf overgegaan en ik heb op 30 september 2019 afscheid genomen als inmiddels werknemer. Toen was ik vrij.”

DAN BEN JE 52 JAAR. EN DAN? “Tja, wat wil ik dán? Die vraag stelde ik mij zelf ook. Thuis zitten is absoluut geen optie. Ik heb er een tijd over nagedacht.

In 2019 zijn Alice en ik getrouwd. Samen met onze kinderen zijn we in een camper zes weken naar Amerika geweest. In september van ons trouwjaar kwamen we terug naar Friesland. Het leven ligt dan opnieuw voor je open. Ik wilde echt iets

met mijn handen gaan doen, het liefst zelf iets creëren. Ik ben toen begonnen om het vrachtwagen- en bus-rijbewijs te halen. Dat viel mij overigens nog niet eens mee, waarbij corona ook nog om de hoek kwam kijken. Afgelopen 3 december had ik de papiertjes binnen. Ik droom nu van een eigen vrachtwagen en/of bus.

Maar voorlopig werk ik nu voor Van der Meer uit Scharnegoutum. Zij hebben een bedrijf dat mobiele beveiligingscamera’s verhuurt op bijvoorbeeld bouwplaatsen.

Die breng ik ernaartoe en ik installeer ze daar ook. Dat doe ik twee dagen per week. De andere dagen ben ik vrijwilliger bij het Ondernemers Klankbord Nederland, waarbij ik ondernemers steun met advies. Dat is een organisatie die betaald wordt door Economische Zaken. In deze organisatie zitten oud-ondernemers met ervaring.

Dat kan ik doen omdat ik 25 jaar ervaring heb als financiële man van een eigen bureau, dan weet je wel ongeveer hoe de hazen lopen.”

BEN JIJ SOCIAAL? “Ik weet niet of ik sociaal ben, maar ik mag wel graag even in de kroeg zitten.

Ooit, al zeker dertig jaar geleden, ben ik samen met mijn broer Ruurd begonnen om elke zaterdagmiddag klokslag twaalf uur twee koppen koffie en een paar biertjes te drinken. Eerst bij ‘Jan Lab’, later bij Peter in De Draai en nu alweer jaren bij Jan van Omme in de Ierse Pub. Dat doen we een uur, en om één uur ga ik weer naar huis. Inderdaad, licht autistisch, hahaha!”

MAAR SERIEUS, JE HELPT TOCH WEL EENS KWETSBARE MENSEN? “Jazeker, ik ben sociaal bewogen als het om bepaalde mensen in onze samenleving gaat. Die kunnen altijd bij mij terecht. Daar ga ik ook op bezoek als het niet goed met hen gaat. Ik wil dat mensen hun eigen vrijheid houden, ook kwetsbare mensen. Vrijheid is een groot goed, dat gun ik iedereen.

Verder hoef je dat wat mij betreft ook niet aan de grote klok te hangen.

Ik doe dat gewoon. Klaar!”

JOUW VADER WAS CDAWETHOUDER IN DE GEMEENTE WYMBRITSERADIEL. BEN JIJ OOK POLITIEK BEWUST? “Ik ben dertig jaar geleden al lid van de VVD geworden, maar ik ben geen diehard politiek man. Ik ben niet zo van de compromissen. Ik ben wel eens bij een vergadering geweest, maar het spreekt mij niet zo aan. Ik ga de politiek niet in.

Veel partijen hebben wel goede dingen.

Ik weet nog goed dat de burgemeester en de gemeentesecretaris bij ons in de kamer zaten als ik uit school kwam.

Dan moest ik netjes een handje geven van mem.”

OPGEGROEID IN EEN CDA-GEZIN: NOG GELOVIG? “Nee, helemaal niks. Wel gedoopt en ik ken uiteraard nog wel een aantal ‘ferskes’ van vroeger. ‘Er is een land van louter licht’ en zo. Maar toen mem vorig jaar overleed, was de begrafenis wel vanuit de kerk. Het leek ons geen goed idee om met dertig mensen te zingen. Er is geen kop die de liederen nog kent. We hebben een YouTube-bandje opgezet.

Oh ja, ‘Wij moeten Gode zingen”, weet ik mij ook nog te herinneren.”

WAT VOOR HEIT IS GERT VELDHUIS? “Ik ben op latere leeftijd vader geworden, en dat heeft zo zijn voordelen.

Ik zit niet meer ‘op kop en oren’ in het werk. Ik kan aandacht aan mijn dochters geven, ik beleef het daardoor ook heel intens. Ik vind het geweldig, dat onbevangene van kinderen. Daar word ik blij van. Nu, met het thuisonderwijs, weet ik wél dat ik zéker geen orde kan houden! Bliksem, dat is toch wat?!”

TOEKOMST? “Misschien wel op een eigen bus door Friesland toeren, vol met toeristen.

Want wij hebben een prachtige provincie.

Alleen eerst corona maar eens de baas worden!”

NUMMER 01 • 2021

GROOTSNEEK.NL

9

Verhuizen of verbouwen?

Ook nú blijven wij u graag van dienst!

OP DINSDAG T/M VRIJDAG ZIJN WIJ VAN 10 TOT 13 UUR AANWEZIG. VOOR ADVIES, AFHALEN PRODUCTEN OF GEWOON EEN GEZELLIG PRAATJE.

T O E A A N E E N N I E U W E V L O E R , G O R D I J N E N , R A A M D E C O R AT I E , SHUTTERS OF BEHANG? OF DE ZONWERING EN HORREN G E M O N T E E R D H E B B E N I N H E T V O O R JA A R ?

Kijk voor actuele informatie op onze facebook pagina!

OP DINSDAG- EN DONDERDAGAVOND BEZORGEN WIJ KOSTELOOS IN SNEEK E.O. UW BESTELLING BIJ U THUIS. Kijk op onze website of facebookpagina voor de laatste acties!

VRAAG NU (TIJDELIJK) GRATIS INTERIEURADVIES AAN HUIS AAN! Kleine Palen 27 | 8601 AB Sneek Tel. (0515) 43 99 24 www.colorsathomesneek.nl

Service staat bij Bouclé bovenaan!

VR

gezonde voornemens voor

AD

AA

VI

GR

ES

AA

N

G

AT

GE

IS

!!

SP

EE

N

RE

K

UW HOOFDZAAK, HOOFDZAAK ONZE KOPZORGEN!

UW HOOFDZAAK, ONZE KOPZORGEN!

DE WESTFRIESE KAASHANDEL Smidsstraat 26b in Sneek (ingang bij grote parkeerplaats)

WOENSDAG 09:00-17:30 DONDERDAG 09:00-13:00 VRIJDAG 09:00-17:30 “Brengt meer smaak op de markt!”

www.dekaaskoerier.nl

FIGUURA Sneek - 0515-740975 - sneek@figuura.nl figuura.nl

Betrouwbare duurzame CV ketels Storing?

Wij Staan 24/7

Roodhemsterweg 20 • IJlst T. 0515 - 415307 • www.gebr-sikma.nl • info@gebr-sikma.nl Adv. Sikma CV 260 x 94 mm.indd 1

klaar! u r o vo

22-01-18 15:55

sneek

GROOTSNEEK.NL

11

TEKST EN BEELD HENK VAN DER VEER

GERRIT KOUDENBURG BELEEFT VEEL PLEZIER AAN HET TEKENEN VAN CARTOONS

“TEKENJEN IS ALTYD HOBBY BLEAUN EN SOMTIDEN WOLRIS WAT ÚT’E HÂN RÛN” Wie de laatste jaren op nieuwjaarsdag door Goënga rijdt of loopt kan er niet om heen: de prachtige cartoons van Gerrit Koudenburg (1954).

Overal staan ze kriskras door het dorp op kleinere en grotere borden. Dit jaar was er zelfs een rebusroute die de Goëngaasters langs de cartoons konden lopen en dat werd een groot succes. Welkom in de wereld van cartoonist Gerrit Koudenburg.

Sinds een halfjaar is Gerrit Koudenburg pensionado, nadat hij maar liefst een halve eeuw bij het kadaster in Leeuwarden en later in Groningen z’n boterham heeft verdiend. Koudenburg was er landinrichter en het werk beviel hem prima. Heeft hij nooit overwogen om van zijn hobby, cartoons tekenen, zijn werk te maken?

te bewonderen op aanplakbiljetten, affiches en nog veel meer. Ook de redacteuren van de kaatsbladen wisten Gerrit wel te vinden. Jaren geleden waren tekeningen over en van de kaatssport amper te vinden. Kaatser Gerrit Koudenburg vulde die leemte aardig op en als er tegenwoordig nog eens zo’n fraaie tekening van een kaatser verschijnt is de kans groot dat Gerrit Koudenburg die gemaakt heeft.

TEKENEN ALS HOBBY “No, nee. Tekenjen is altyd hobby bleaun en somtiden wolris wat út’e hân rûn, sa’t dat wol faker mei in hobby barre kin”, weet Gerrit.

Wat heet! De import-Goëngaaster maakte in de loop van de jaren duizenden tekeningen, die hij in tientallen mappen gedocumenteerd heeft. Dan is het ook niet zo moeilijk om de eerste tekeningen te achterhalen. Toch?

“Nee, kloppet”, zegt Gerrit, en hij vertelt: “Wij wennen oant myn 17de op in boerespultsje yn Pitersbierrum, in lyts doarpke boppe Harns.

Heit wie gernier (keuterboer – red.), in lytse bouboer. As bern mocht ik al graach de dingen tekenje, dy’t ik om mij hinne seach. Ús heit en mem liezen it Friesch Dagblad en dêr hiest in rubryk foar bern yn: ‘Ús eigen herntsje’. Je koene der ferhaaltsjes en tekeningen nei ta stjoere. Dat ha’k yn 1962 blykber dien, trije tekeningen, dy’t alle trije opnommen binne yn it Deiblêd. Ús mem hat de tekeningen doedestiids útknipt en bewarre. Ik ha se noch altyd, fandêr dat ik wit dat it tekenjen doe eins begûn is.”

LANGS DE WEG

PASPOORT Naam: Gerrit Koudenburg Geboren: 21 juni 1954 in Pietersbierum Zoon van: Age Koudenburg en Anna Bouwma Broer van: Jan, Wybren, Namkje en Sjoerd Echtgenote: Margje Reijenga Heit van: Sjoukje en Namkje Pake van: Ymre-Brecht, Suze, AnneBerber, Famke, Bowe en Rose-Marth Scholen: Hervormde Lagere School Seksbierum-ULO, Harlingen Werk: 1970-2020, landinrichter bij het Kadaster in Leeuwarden en Groningen.

Gerrit Koudenburg maakt ook borden voor het Doarpsbelang.

Het tekenen gebeurde bij Gerrit Koudenburg uit een intrinsieke motivatie, maar één van de onderwijzers op de lagere school stimuleert de kleine gernierszoon toch ook om door te gaan met tekenen.

Maar Gerrit heeft meer in zijn mars: ook actief sporten doet hij graag en dan met name het kaatsen, waar hij het tot eersteklasser bij de Christelijke Friese Kaatsbond brengt. En hij voetbalt bij AVC in Seksbierum. Het tekenen geniet in die tijd dan ook niet de prioriteit.

IT TWADDE BEGJIN “Oant 1978 doe’t ik it âlderlik hûs útgong. Doe bin’k wer losgongen”, vertelt Gerrit over wat hij dan ‘It twadde begjin’ noemt. Hij weet zich ook nog goed te herinneren hoe dat tweede begin begon.

“Ik makke in ludike foarplaat fan in wurkynstruksje, dêr’t ik trije koppen fan kollega’s op tekene hie.

Dat sloech blykber oan. En ja, doe begûn ik wer mei tekenjen. Ik krige sels in opdracht om ansichtkaarten mei ôfbyldings fan tsjerken te meitsjen. Dy waarden faak ferkocht of ik krige in flesse reade wyn. No ja, ik hie myn hobby wer oppakt.”

Gerrit Koudenburg heeft de afgelopen veertig jaar wat dat betreft niet stilgezeten, om er maar eens een eufemisme in te gooien. Zoals gezegd maakte hij duizenden tekeningen, in alle soorten en maten. Hij gebruikte hiervoor pen, viltstift, fijnschrijver en potlood.

Het grootste gedeelte in zwart-wit.

De tekenaar/cartoonist beleefde, en beleeft nog altijd, niet alleen veel plezier aan z’n hobby, hij kwam in die veertig jaar ook met veel mensen in contact. “Ik tink wol sa’n fjouwerhûndert minsken, fansels mei de ien wat mear as de oar, mar dochs. Dy kontakten soargen der dan ek foar dat ik wolris in tekeninkje werom seach boppe in rouadvertinsje en dan die mij dat wol wat.”

Gerrit Koudenburg zag zijn tekeningen en cartoons gelukkig niet alleen terug boven overlijdensberichten; zijn bijdragen waren ook

De illustraties van Gerrit zijn niet alleen bekend door de publicaties in tijdschriften, kranten en van geboortekaartjes, maar ook letterlijk aan de kant van de weg geniet zijn werk bekendheid. Niet in de laatste plaats in zijn woonplaats Goënga.

“Wij hawwe yn Goaiïngea in wat geheime klup, dy’t ûnder de namme ‘Meiïnoar Mear Wille’ operearret.

No ja geheim, de measten witte wol dat ik der as tekener mei te krijen ha. Ien fan ús bekendste kreaasjes is dochs wol de grutte Earebarre (ooievaar - red.) mei boerd.

Dy pleatsten wij foar it earst op 4 jannewaris 1991 bij de berte fan lytse Douwe Bokma. Nei Douwe syn berte is it boerd noch mear as hûndert kear pleatst, fansels mei unike tekst. De lêste jierren pleatse we buorden mei âld en nij bij minsken yn de tún. Altyd posityf bedoeld, minsken gewoan even yn it sintsje sette. Wille foar en nei de tyd! Ik krige ien kear in opdracht fan in man om in boerd te tekenjen wêryn’t ik it tolvejierrich houliksjubileum fêst lizze mocht. Die bliken dat de man him in jier fersint hie, dat boerd hat doe in jier op souder lein!”

sneek

PAUL HARTOG

COLUMN

12

Dokter aut Denkf PAS OP DE PLAATS Ondanks dat het sociale leven op een laag pitje staat ben ik op straat en in het Zwettebos al vaak aangesproken over de eerste drie columns. Mensen lijken graag over denkfouten te lezen en ik geef ze geen ongelijk.

De reden waarom ik zo geïnteresseerd ben in denkfouten is omdat ik me realiseer dat er in een mensenleven veel beslissingen genomen worden en dat het leven voor een deel afhangt van de keuzes die iemand maakt. Denk hierbij aan het kiezen van een partner, opleiding, werkomgeving en bij welke club, vereniging of geloof je aansluit. Dit zijn de momenten waarop je liever geen denkfouten maakt.

Ik heb het grote geluk dat ik het dagelijks met jonge mensen mag hebben over denkfouten. Ik heb het idee dat ik een bescheiden bijdrage kan leveren aan de kwaliteit van hun denken en daarmee een steentje bijdraag aan een betere samenleving. Op termijn zou ik mijn werkgebied graag uitbreiden naar middelbare scholieren omdat ik het donkerbruine vermoeden heb dat hier ook veel te halen valt.

Ook nog even over mijn alias... ik heb dit aangenomen omdat het lekker bekt en makkelijk te onthouden is. Ik heb er, met opzet, een spellingsfout in gemaakt om duidelijk te maken dat mensen mij niet ál te serieus moeten nemen.

Voor de liefhebbers; in de volgende GrootSneek beschrijf ik gewoon weer een denkfout hoor...

Dokter Denkfaut

HERRE POELSMA NEEMT NA EEN HALVE EEUW AFSCHEID ALS POIESZ-CHAUFFEUR

“ER IS GEEN TOEVAL IN HET LEVEN, ALLES HEEFT EEN REDEN” Herre Poelsma (1956) uit Oppenhuizen nam kortgeleden na een bijna vijftigjarig dienstverband afscheid van supermarktketen Poiesz. Door alle corona-ellende zat er voor Herre geen afscheidsfeest in (“Ik woe in grut feest foar al myn freonen en bekenden”). Ondertussen geniet hij al een aantal weken van zijn welverdiende pensioen. Een afspraak met Herre was daarom snel gemaakt, al geeft hij van tevoren aan dat al die ‘poespas’ voor hem niet zo nodig hoeft.

“

TEKST EN BEELD HENK VAN DER VEER

“Ik sta op de loonlijst sinds 1972, maar daar voor was ik al twee jaar als parttimer bij Poiesz aan het werk, dus eigenlijk kom ik wel op een halve eeuw bij dezelfde firma”, begint Herre z’n terugblik op z’n werkzame leven.

“ALLES BETTER DAN SKOALLE!”

Herre Poelsma wordt in Zweins geboren, een terpdorpje in de buurt van Franeker.

Als Herre nog op de lts in Harlingen zit, waar hij een metaalopleiding volgt, wordt hij door zijn vader naar Poiesz in Franeker gedirigeerd. Heit Evert Poelsma, ook een “echte oanpakker”, volgens Herre, vindt dat z’n zoon in de vrije uren van school wel een zakcentje kan verdienen.

Eerst op vrijdagmiddag, maar al snel ook op zaterdagen. “Ik was de wereld te rijk, want ik verdiende er zeven en een halve

gulden op zo’n vrijdagmiddag, geweldig!” En nadat Herre met 16 jaar van school mag (“Skoalle wie echt neat foar mij”), staat hij al snel als fulltimer op de loonlijst van Poiesz.

“De Poiesz in Franeker was de tweede vestiging, Theo Poiesz was er de baas. Ik kon goed met hem opschieten. De eerste jaren was ik eigenlijk gewoon vakkenvuller, al bestond dat woord toen geloof ik nog niet. Verder lossen en laden. De wagens van de bierbrouwerij kwamen rechtstreeks bij de winkel in Franeker.

We losten dan 1400 houten kratten met de hand, zwaar werk. Maar het beviel mij prima. Alles better dan skoalle!”

HINKE UIT DE PANBAR Na z’n militaire diensttijd in Bergen op

Zoom gaat Herre opnieuw bij Poiesz aan de slag. Hij is dan in het bezit van alle rijbewijzen, die hij op de kazerne heeft gehaald. “Na mijn diensttijd ging ik in Sneek aan het werk; we zaten toen nog op de Singel. Eerst in het magazijn en op een gegeven moment ‘op de wagen’. Ik woonde toen nog steeds in Zweins, maar de laatste rit ging altijd van Sneek naar Franeker. Daar liet ik de auto staan en op de fiets naar huis. ’s Morgens vroeg weer naar Sneek. En dat hat fertuten dien! Elke morgen zag ik een ‘frommiske’ dat blijkbaar ook naar haar werk ging. Toen ik dat meisje later in de Panbar tegenkwam, zei ik: ‘Dij ken ik, ik sjoch dy elke moarn fytsen’. Dat was Hinke de Jong út Twellegea, die in Thabor werkte. We zijn in 1989 getrouwd en in Oppenhuizen gaan wonen, nadat we eerst ‘hokt hawwe’.

Er is geen toeval in het leven, alles heeft een reden. Doordat ik chauffeur bij Poiesz was, is Hinke letterlijk op mijn weg gekomen. De grote lijnen in het le-

NUMMER 01 • 2021

GROOTSNEEK.NL

13

“SE MOATTE IT NO MAR MOAI RÊDE SÛNDER HERRE!”

“SOMS KUN JE NOG EENS IETS BIJSTUREN, MAAR HET GROTE GEHEEL STAAT VAST. DAT IS NIET MIJN GELOOF, MAAR MIJN OVERTUIGING.”

bezorgen. Bij een oud-ijzerhandelaar.

Levensgevaarlijk, want het oud-ijzer lag soms meters hoog en kon elk moment naar beneden ‘flikkerje’. Daar liep Herre met de boodschappen van Poiesz. In de auto van Theo, wel bijzonder toch?”

De afgelopen vijftig jaar zijn in de beleving van Herre Poelsma omgevlogen en hij is nooit een dag met tegenzin naar z’n werk gegaan. Ook nooit een moment gehad om naar een andere baan om te kijken. Het beviel de trucker van Poiesz “gewoan goed.”

als ze de rotondes oprijden. Geduld is er niet meer bij, dat is een grote verandering in de afgelopen jaren.”

“KUIERJE” In al die jaren heeft Herre nooit grote schade opgelopen met het vrachtwagenpark van z’n werkgever. Van al de vrachtwagens waarop hij mocht rijden beviel de Scania hem toch het beste. De Pegaso vrachtauto’s uit het begin maakten volgens hem bij het starten zo’n kabaal, dat wanneer je het contactsleuteltje in Franker omdraaide, het in Harlingen was te horen.

VRIJ LEVEN

ven staan vast. Soms kun je nog eens iets bijsturen, maar het grote geheel staat vast. Dat is niet mijn geloof, maar mijn overtuiging.”

HET POIESZ-GEVOEL De supermarktketen staat bekend om het ‘Poiesz-gevoel’ en volgens Herre moeten die DNA-kenmerken ook wel in hém zitten. “Want oars hâlde je it net sa

lang fol”, merkt de oud-werknemer op.

Wat het begrip ‘Poiesz-gevoel’ nu precies inhoudt, vindt Herre echter maar moeilijk te uit te leggen. Hij doet toch een poging. “Een klein groepje in het begin en het was allemaal één. Poiesz was wel een firma waar je op kon bouwen. Rangen en standen waren er eigenlijk niet. Ik reed bijvoorbeeld wel in de auto van Theo Poiesz zelf. Boodschappen op schepen

Herre haalt herinneringen op. “Toen ik begon waren er nog maar een paar vrachtauto’s, maar door de komst van steeds meer filialen is het wagenpark ook langzaam uitgebreid. Ik geloof dat er nu wel dertig vrachtauto’s van Poiesz zijn.

Ik was samen met Eeltje Dooper, Roel van der Wal en Thomas van der Veer het eerste kwartet vrachtwagenchauffeurs van Poiesz. Het vrije leven sprak mij aan, zeker in de tijd toen de medeweggebruikers nog wat meer geduld hadden. Tegenwoordig jagen de automobilisten als kamikazepiloten voor je bumper langs

Nu hij na al die jaren ‘pensionado’ is, wil Herre samen met zijn vrouw Hinke er meer op uit. Misschien wel in een camper. Voorlopig pakt hij een ander liefhebberij op: “Kuierje! En, oh ja, ik heb op de Poiesz-zegels een grijpstok aangeschaft en ruim op mijn wandeltochtjes de rotzooi uit de bermen op. En als ik eens even op een bankje zit, zwaai ik ongezien naar de oud-collega’s. Se moatte it no mar moai rêde sûnder Herre!”

Hey groep 8er!

WAT DOE JE?

Ontdek wat csg Bogerman doet tijdens het online open huis!

11 februari 2021 Check www.csgbogerman.nl voor meer info en volg ons op

HEB JIJ JE SCHOOLKEUZE AL GEMAAKT? Kijk voor onze voorlichtingen en hoe je je kunt aanmelden op:

www.nordwincollege.nl

.

Vrijblijvend een inboedelopname of offerte?

Contact ons via verkoop@hoekstrasneek.nl of 0515 - 41 21 10. Kijk ook op hoekstrasneek.nl

Buitenpost / Heerenveen / Leeuwarden / Sneek

sneek

15

GROOTSNEEK.NL

TEKST RIEMIE VAN DIJK // FOTO'S PUUR GESCHENK

“HOE FIJN IS HET ALS STRAKS DE WERELD WEER OPEN GAAT!”

Dirkje Jansma (links) en Monique Klaver.

DIRKJE JANSMA EN MONIQUE KLAVER

“WERKGEVERS ZIJN HUN WERKNEMERS MEER GAAN WAARDEREN” Hoewel we ‘coronamoe’ zijn, bestond de top drie van de Verkiezing van het Woord van het Jaar volledig uit coronawoorden. Onbetwiste winnaar met 29,8% van de stemmen was het woord ‘anderhalvemetersamenleving’. In dit eerste nummer van 2021 kijken we met Dirkje Jansma en Monique Klaver, twee vriendinnen en ook zakenpartners, terug op de impact van het virus op het dagelijkse leven van henzelf en van anderen.

Dirkje Jansma en Monique Klaver runnen samen in Sneek ‘Puur Geschenk’, een bedrijf in relatiegeschenken. “Sinds 2000 woon ik met mijn gezin in Sneek”, vertelt Dirkje. Monique die geboren en getogen is in Leeuwarden kent ze al sinds ze beiden naar de RSG in Leeuwarden gingen. “Daarna gingen we allebei naar de detailhandelsschool. We waren altijd samen met projecten bezig, zaten samen in commissies en hadden samen ‘vergaderingen’ in de stad. We waren altijd bezig met ondernemen.” Dat ondernemen hebben beiden van huis uit meegekregen. De ouders van Dirkje hadden een brood- en banketbakkerij, de ouders van Monique een bloemenzaak.

“We waren van jongs af aan gewend om actief te zijn in het bedrijf”, zegt Monique.

RIJKDOM In verhalen over bedrijven waar vrouwen elkaar niets gunnen en hun best doen elkaar het leven zuur te maken, herkennen Dirkje en Monique zich absoluut niet. “Daar zijn we niet het type vrouw voor. We kennen elkaar al jaren, we zijn gestart als vriendinnen en zijn dat al die jaren gebleven”, vertelt Dirkje. “Dat is rijkdom. Je hoort van mensen dat ze uit elkaar groeien, zeker als het succes groter wordt. Maar bij ons wordt het alleen maar beter. We kunnen veel van elkaar incasseren.” En als er wel iets is? “Dan is het een kwestie van je omdraaien en het vergeten.” Ze waarderen en respecteren elkaar.

“Dirkje zet alles aan de kant voor om de klant op nummer één te zetten en blij te maken. Als ze aan de telefoon met mensen meedenkt, dan bruist ze van enthousiasme”, noemt Monique. Dirkje op haar beurt prijst het doorzettingsvermogen van Monique.

“Ze is perfectioniste, geen stop knop. Pas als het helemaal goed is, stopt ze.”

D.A.N.K. Het afgelopen jaar is er het nodige gebeurd, waardoor ze anders naar de wereld zijn gaan kijken. Doordat mensen wegens het coronavirus meer moeten thuiswerken, kregen Dirkje en Monique het extra druk. Door dat thuiswerken realiseren organisaties, werkgevers en medewerkers, hoe belangrijk structuur en onderling contact is, hebben ze gemerkt. En ook dat werkgevers hun waardering kenbaar willen maken aan hun medewerkers.

vormen, plus wat lekkers erom heen.

Allemaal zaken waar je iets aan hebt en waardering voor kunt hebben. Niet iets dat je weg zet in de kast. Er ontstond een run op die pakketten.

WEER OPLADEN Vanaf eind oktober stond alles in het teken van de Kerst. We begonnen ‘s ochtends half zes en waren ‘s avonds tien uur, half elf, pas weer thuis. Onze achterban thuis heeft de laatste twee maanden wel eens wat te verduren gehad. We waren niet veel thuis en als we er waren hadden we weinig energie. Het was overleven en al doe je het met overgave, je merkt het wel aan je gesteldheid.”

EMPATEC Dirkje: “Werkgevers zijn hun werknemers meer gaan waarderen. We kregen veel aanvragen van bedrijven die hun medewerkers die thuis zaten een hart onder de riem wilden steken. Daarvoor hebben we een speciale doos ‘anderhalvemeter waardering’ ontwikkeld. Biologisch is bij ons de trend, ook thuis eten we zoveel mogelijk ‘puur’ eten. Altijd vers, geen akjes, liefst gekocht bij de bakker of slager. In de doos zitten vier losse doosjes die samen het woord ‘dank’

NIEUW! UIT ONZE KEUKEN

PATAT&SNACKS BESTELLEN EN AFHALEN! BEL: 0515-413218

MAANDAG T/M ZONDAG VAN 16:00-20:30 UUR

afstand houden. Dat vergeet je snel als je iets wilt pakken. In de eerste weken moesten we er steeds op letten en mensen er continu aan herinneren, daarna wen je eraan.“

Het inpakken van de pakketten gebeurt door medewerkers van Empatec. Dat moet goed georganiseerd worden in verband met de coronamaatregelen, want “anders wordt de ruimte hier te klein”, volgens Dirkje. Maar werk heeft tegelijkertijd ook een sociale functie. “Werk betekent regelmaat, op tijd koffie en lunch. Werk betekent vrienden ontmoeten. De wereld is klein, maar hier ontmoeten ze elkaar en dat is waardevol. We zijn erg gebrand op mondkapjes dragen en gepaste

De kerstboom is inmiddels de deur uit; komende periode hopen ze weer wat tijd om op te laden. “We zijn beiden buitenmensen, houden van de natuur, van watersport en de Waddeneilanden. Dat is puur genieten.”

ZWEMBAD

Dirkje en Monique zijn zelf ook meer gaan waarderen, wat er nog wél is. “We gaan niet meer gewoon het vliegtuig nemen. De lucht is nu schoner, misschien dat we straks bewuster vliegen en niet voor elk wissewasje het vliegtuig pakken. Hoe fijn is het als straks de wereld weer open gaat! En we weer mensen tegen komen en samen een kopje koffie kunnen drinken! Vooral voor de jeugd is dat belangrijk. Wij vinden onze weg wel, maar voor onze – puber - kinderen wordt het steeds moeilijker. Ze houden zich keurig aan de regels, hoor. Maar je gunt hen wat wij in die periode ook hebben gedaan: anderen ontmoeten, naar leuke festivals zoals Oeral. Er zijn zoveel mensen die qua ziekte hele heftige dingen hebben meegemaakt. Dan realiseer je je, hoe belangrijk het is dat we allemaal gezond zijn en het fijn hebben met elkaar.”

Wenst u fijne fee en een spetteren

www.optisport

Burgem 8605 CR T 0515E rak@o I www.

SPECIALE AANBIEDING! BUCKET PATAT MET 4 SNACKS PATAT MET SNACK

€ 10,€ 3,50

Burg. De Hooppark 4 - 8605 CR Sneek

XM A5 poster v2 Algm.indd 1 T 0515-413218

www.optisport.nl/rak

sneek

16 BRANDED CONTENT

DND ALU PRODUCTS EN DND DAKGOTEN HEEFT DE WIND IN DE ZEILEN

“WIJ KUNNEN NOG STEEDS MO

Steeds vaker zie je de bussen van DND Alu Products en DND Dakgoten BV door het hele land rijden, van bouw naar bouw, van Leeuwarden tot Maassluis en van Lochem tot Julianadorp. Wie zijn toch de mensen achter DND Alu Products? De hoogste tijd om nader kennis te maken met Rein Kingma, Kimmy Lensink en Marcel van der Zee, de eigenaren van het bedrijf uit Sneek dat aan 35/45 mensen werk biedt. Sterker nog: “Je moet niet vergeten om in dit artikel de oproep mee te nemen dat wij nog steeds monteurs kunnen gebruiken!” Waarvan akte.

A

Als ik bij DND Alu Products aan de Wagenmakersstraat nummer 8 op industrieterrein De Hemmen in Sneek mijn auto parkeer, stapt Marcel van der Zee ook uit zijn bolide. “Ha, daar was je al. Loop maar mee, ik weet de weg”, zegt Van der Zee na het tegenwoordig gebruikelijke elleboogje. We lopen samen door de hal waar een langzetbank - van 8,64m1 hoor ik later! - staat. “Het hart van ons bedrijf waarop wij al onze producten zetten, slitten (‘van de rol afkappen’ – red.) en vormen. In deze hal ponsen, frezen, kanten, strekken, stuiken en lassen wij alles van aluminiumplaat”, vertelt Van der Zee mij enthousiast. “Later wordt een deel gecoat.”

Nog niet eens een beker koffie gehad en dan al zoveel info. Rein Kingma en Kimmy Lensink maken dat snel goed door “een bakje?” aan te bieden. Als we op veilige corona-afstand gaan zitten, vertelt Rein Kingma over het bedrijf.

HOOGWAARDIGE ALUMINIUM GEVELELEMENTEN Rein Kingma: “Wij leveren en monteren hoogwaardige aluminium gevelelementen in de bouw. Wij maken dus alles voor aan de gevel, aan de buitenkant. Je moet dan denken aan nieuwbouw, renovaties, hallen, entrees, nou ja je kunt het zo gek niet bedenken. Ons kernwoord is ‘onderhoudsarm’, want onderhoudsvrij bestaat simpelweg niet. Het unieke aan onze producten is dat wij een robuuste krasvaste poedercoating gebruiken die ook nog eens milieuvriendelijk is. Alles wordt hier in Sneek prefab gemaakt en het gaat vervolgens ‘plug en play’ naar de bouw toe, in heel Nederland. Als wij komen, hangt alles binnen een dag aan de gevel.”

DND DAKGOTEN Kimmy Lensink knikt instemmend als compagnon Rein z’n verhaal doet en komt, nadat Rein is uitgepraat, nog met een aanvulling. “Klopt helemaal wat Rein vertelt, hoor. Het gaat daarbij over DND Alu Products, maar daarnaast is er ook nog DND Dakgoten. DND Dakgoten bestaat al ruim twintig jaar en is sinds jaar en dag actief in onder andere de agrarische markt, utiliteitsbouw, industrie, renovatie van woningen en bedrijfsmatige panden, particulieren, et cetera. Wij gaan met diverse machines en modellen naar de klant toe en leveren in talrijke kleuren en lengtes tot wel veertig meter. Zo zijn wij ooit op pad gegaan met kant en klare naadloze aluminium dakgoten. Door de veranderende markt en vele aanvragen bij DND Dakgoten naar verduurzaamde aluminium bouwproducten zijn wij zo’n tien jaar geleden begonnen met DND Alu Products om aan deze vraag vanuit de markt te kunnen voldoen.

Omdat ik in het verleden al met Rein had samengewerkt in de standaarddakgoten heb ik Rein, die onze technische man is, gevraagd om samen te werken. Marcel kende ik ook al langer en ik heb hem mijn verhaal over samenwerking uitgelegd. Kortom, we hebben de handen ineengeslagen om een totaalpakket aan te bieden van zowel hoogwaardige aluminium bouwproducten als naadloze dakgoten. Door de korte lijnen, het ontwerpen, produceren, en de montage van de producten in eigen beheer te houden zijn wij zeer betrokken.”

Alsof ze het afgesproken hebben, reageert Marcel van der Zee op zijn beurt weer op wat Kimmy net verteld heeft. “Omdat we het duidelijk uit willen leggen. De naadloze dakgoten komen bij de klant op het project zelf, het zijn mobiele apparaten die het maken. Bij DND Alu Products gebeurt het tegenovergestelde, zoals Rein zei: ‘Het wordt in Sneek ‘plug en play’ gemaakt’. DND Alu Products, dat zijn wij met z’n drieën, DND Dakgoten is eigendom van eigenaar Kimmy Lensink. Maar we zijn complementair aan elkaar.”

GROEIENDE MARKT DND Alu Products en DND Dakgoten heeft de wind in de zeilen. In 2012 begonnen met een zetbank en een klein beetje ruimte is DND Alu Products gestart op de Kolenbranderstraat 23 in Sneek. Stap voor stap werden de verschillende producten ontwikkeld. Acht jaar verder werken er 35/45 mensen bij beide bedrijven, een groot gedeelte in de productiehal en elke dag gaan de monteurs op pad. Het kantoor, het engineering gedeelte, de ontwerp- en tekenafdeling en de verkoop gebeurt in Sneek. Dat het goed gaat met beide bedrijven is een understatement, gezien de groeiende markt, waar steeds meer om hoogwaardige en onderhoudsarme bouwproducten

“TOEN WE OP DEZE PLEK KWAMEN, HADDEN WE AL SNEL IN DE GATEN DAT WE BINNEN DE KORTSTE KEREN UIT ONS JASJE ZOUDEN GROEIEN”

NUMMER 01 • 2021

GROOTSNEEK.NL

17

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO'S LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

O NTEURS GEBRUIKEN!” Ben jij onze nieuwe collega?

ONZE VACATURES

DND Alu Products • Junior calculator • Junior tekenaar • Productie medewerker • Montage medewerker • Project manager

DND Dakgoten

• Montage medewerkers

Meer weten?

Scan dan onderstaande QR code of mail naar: sollicitaties@dndaluproducts.nl

alsook dakgoten wordt gevraagd. Om aan de groeiende populariteit van aluminium dakgoten te kunnen voldoen, is in de afgelopen jaren het assortiment binnen DND Dakgoten ook steeds uitgebreid. Deze zomer wordt het vijfde standaard dakgootmodel verwacht, de mastgoot DND M-44.

NIEUWBOUW

De directie van DND Alu products (vlnr.): Rein Kingma, Kimmy Lensink en Marcel van der Zee: “Alles wordt hier in Sneek prefab gemaakt.”

Marcel van der Zee, die verantwoordelijk is voor de financiën, komt nog met ander groot nieuws: “Deze twee mannen zijn dermate gepassioneerd, dat de omzet de afgelopen jaren is gestegen! En bij een gestegen omzet hoort uiteraard ook een gestegen productie. Toen we in 2018 op deze plek kwamen, hadden we al snel in de gaten dat we binnen de kortste keren uit ons jasje zouden groeien. Met kunst- en vliegwerk probeer je te realiseren wat je graag wilt. Totdat je er geen ruimte meer voor hebt en nieuwbouw nodig is. Een ruimer jasje dus, die ons de garantie geeft dat we voldoende ruimte hebben voor de komende jaren.

Die hebben we nu gevonden en we gaan deze zomer nieuw bouwen op het stuk grond voor de Karwei hier op De Hemmen, op de Wolkammerstraat. Er komen verschillende loodsen, waarbij de dakgotentak in een hal van 700 m² komt en de alu-products in een hal van 2000 m². Een prachtige vrij liggende A1-locatie in Sneek. Ik zeg deze zomer, maar je hebt natuurlijk altijd andere partijen nodig, zoals een Welstandscommissie die akkoord moet geven.”

Dat het zó goed gaat met beide Sneker bedrijven heeft volgens de eigenaren alles te maken met de tevredenheid van de klanten, die in de loop van de jaren trouw gebleven zijn. Vanaf februari is DND Alu Products en DND Dakgoten ook een erkend stagebedrijf. Wie belangstelling heeft om bij één van de bedrijven aan de slag te gaan: er zijn vacatures!

Ontdek waar ú gelukkig van wordt. Bestel het badkamerboek op baderie.nl.

Een goed ontwerp is een verzameling van details U ziet het meteen als een badkamer helemaal klopt. Daarom zijn onze adviseurs ervaren ontwerpers met technische kennis en onze installateurs ervaren bouwers met gevoel voor ontwerp. Zo krijgt u vanaf dag 1 het beste advies en geniet u straks van zelfs het kleinste detail.

Het geluk zit in elk detail

Baderie Sikma Edisonstraat 15, 8606 JH Sneek Telefoon: 0515 414 418 www.sikma.nl

KERKSTRAAT 2 - SINT NICOLAASGA

DE SKATTING 18 - HEEG

HARINXMAKADE 5 - SNEEK

VRAAGPRIJS: € 259.500 K.K.

VRAAGPRIJS: € 1.450.000 K.K.

VRAAGPRIJS: € 429.500 K.K.

HUIS

VERKOPEN? BEPAALT WAT JE BETAALT

Bij Makelaardij Friesland heb je een hoop te kiezen.

We hanteren namelijk verschillende beloningsvormen.

Naar welke gaat jouw voorkeur uit? Misschien heb je voorkeur voor bijvoorbeeld de ‘reguliere’ courtage, waarbij je ons een bepaald percentage van de koopprijs betaalt. Wil je liever van tevoren weten wat de kosten zijn? Kies dan voor een vast tarief.

HOOGEND 24 - SNEEK

SJUWEDYK 6A - UITWELLINGERGA

VRAAGPRIJS: € 525.000 K.K. VERKOCHT ONDER VOORBEHOUD

VRAAGPRIJS: € 425.000 K.K.

Kantoor Leeuwarden:

Kantoor Drachten:

058 244 91 00

0512 36 80 36

Kantoor Heerenveen:

Kantoor Sneek:

0513 23 21 80

0515 76 80 08

Of kies voor een resultaatafhankelijke courtage.

Verkopen wij jouw huis boven de vraagprijs? Dan betaal je ons een percentage over het verschil tussen vraagprijs en uiteindelijke koopsom. Welke vorm van beloning je ook kiest, onze tarieven zijn altijd op basis van ‘geen verkoop, geen kosten’. Geen resultaat betekent dus geen kosten voor jou,100% no cure, no pay!

JIJ.FRL

sneek

GROOTSNEEK.NL

19

TEKST RIEMIE VAN DIJK // BEELD BERBER DE VRIES / YENNY MIEDEMA

BERBER DE VRIES SCHILDERT PORTRETTEN

“TOEN ALLES STIL VIEL…” Berber de Vries was één van de lezers die reageerden toen we een oproep deden naar mooie verhalen uit de coronatijd. In maart 2020 kwam haar drukke leven abrupt tot stilstand. Voor één dag. Na een dag bij de pakken te hebben neergezeten, greep ze naar haar schildersspullen, een hobby die ze had ontdekt tijdens het zwangerschapsverlof van haar zoon Tjerk.

Inmiddels heeft ze een flinke collectie schilderijen bij elkaar geschilderd.

“Dat het zo is gegaan heeft zeker te maken met de manier waarop je wordt groot gebracht”, realiseert Berber de Vries uit Sneek zich. “We hebben geen kunstenaars in de familie, maar mijn ouders hebben mij en mijn zusjes altijd erg gestimuleerd om zulke dingen te doen.”

THEATER EN MUZIEK ‘Zulke dingen’ zijn in dit geval culturele dingen: theater en muziek, bijvoorbeeld. Na haar jeugd in Koudum gaat Berber naar de Popacademie. Na het afronden hiervan start ze, samen met twee vriendinnen, een eigen bedrijf.

“Iedere zomer gingen we muziektheatervoorstellingen doen en in de winter deden we onder andere bedrijfsfeesten.” Wanneer het bedrijf na vijf jaar stopt, is er de mogelijkheid om te reizen, iets wat Berber altijd al wil. Samen met haar partner Martin trekt ze een half jaar door Zuid-Amerika. Na deze reis belanden Berber en Martin in 2017 in Sneek.

“Ik voelde me een beetje ontheemd na die reis en dacht: ‘Wat wil ik nou?’ Echt alles lag open, zoveel opties om uit te kiezen.”

Ze is superblij als ze terecht kan bij Culinair Podium Lewinski. “Daar ben ik actief in de programmering, de contacten met de pers en als gastvrouw.”

“EEN VERFJE” Intussen raakt Berber ook zwanger en Martin geeft haar een cadeautje.

“Tijdens het zwangerschapsverlof van onze zoon Tjerk kreeg ik een verfje van Martin. ‘Hier, dit moet je maar eens gaan doen’, zei hij. Hij had een collega, Aafje ter LaakPoot, die ook schildert en die mij en hem uitnodigde om langs te komen en een proefles te volgen.

Ik was hoogzwanger en ben maar één keertje geweest, maar het ging eigenlijk best wel goed. Ik tekende altijd al, maar schilderen is in vlakken, tekenen in lijnen.“ Hoewel Berber na de geboorte van Tjerk nog een cursus volgt bij Fimmy Kooijker, ligt het schilderen een tijdje stil vanwege de combinatie werk en kind. En er is ook nog het theater. “Ik had auditie gedaan voor de voorstelling ‘De Wylde Boerinne’ in IJlst. Daarna vroeg regisseur Ypy Zysling me voor een nieuwe voorstelling ‘Smokkelbern’.

Dat betekende veel oefenen. In maart, vlak voor de première, viel alles stil…”

RESETTEN: WAT KAN NOG WÉL? “Toen alles stil viel was ik één dag helemaal ontheemd en heb ik heel erg gehuild. Misschien had ik eerst iets te veel en nu was alles stil. Ik moest even resetten: wat kan ik dan nog wél? Toen bedacht ik me dat ik wel weer eens kon schilderen.

Tekenen was vroeger al een hobby van me. Dat zag ik toen ik deze week bij mijn ouders in mijn oude slaapkamer agenda’s van vroeger bekeek. Op elke bladzijde staan tekeningen.” Maar wáár te beginnen, vraagt Berber zich af. Haar moeder weet raad.

“Mijn moeder wilde wel een portret van Tjerk. Dat was mooi concreet.

Tjerk heeft nòg een beppe, dus er kwam nog een portret.” Daarna volgen vele portretten van kinderen van vriendinnen. “Het hield me enorm bezig tijdens de eerste maanden van de lockdown. Ik ben iemand die zich er erg vastbijt en zich in het schilderen verliest.

Dan is het bijna een obsessie en ga ik niet het huishouden doen.

Portretten vind ik heel leuk om te doen. Laatst vroegen mensen me om een portret te maken van een overleden familielid. Ik merk dat een portret veel doet bij mensen.

Het is anders dan een foto, het is iets persoonlijks, Naar een portret blijf je kijken. Een portret maken luistert nauw: je hoeft maar één streekje anders te zetten en het is de persoon niet meer.“

EXPERIMENTEREN Berber experimenteert graag met andere technieken en materialen.

Inmiddels heeft ze een eigen stijl ontwikkeld. “Ik maak vrolijke dingen en niet geposeerd. Ik wil dan

“NAAR EEN PORTRET BLIJF JE KIJKEN” psychotherapie en psychiatrie relatie- en gezinstherapie psychosociale therapie mental coaching (top)sporters

ook meerdere foto’s van iemand hebben. Foto’s waarop iemand iets doet en niet poseert. Dan wordt het pas echt die persoon.”

Grappig is het boekje met portretten dat Berber tijdens de lockdown maakt van haar partner Martin.

Berber maakt het naar aanleiding van de opdracht ‘Probeer eens je huisgenoten te tekenen’, vanuit een cursus van het Atrium. “We zitten ‘s avonds altijd op de bank. Het begon als een oefening, maar ik maakte er steeds meer. En omdat het nu zoveel tekeningen zijn, is het boekje over tien jaar een mooie weergave van de lockdown waarin we nu zitten.“

ENTHOUSIASTE REACTIES Berber de Vries is bescheiden en wil niet opscheppen, maar krijgt veel enthousiaste reacties op haar schilderwerk. “Ik hoop dat het iets is, waar ik de komende tijd mee door kan gaan. Ik ben nog lang niet uitgeleerd, maar het gaat me goed af. Nu is het tijd om de stap naar buiten te zetten. Ik heb een website gemaakt, zodat mensen kunnen zien wat ik maak.

Door de coronacrisis heb ik iets gedaan wat ik anders niet zou hebben gedaan. Dat het zo goed voor me uitpakt, had ik een jaar geleden niet gedacht.“

Praktijk Bogaard Van Giffenstraat 6 8601 EX Sneek Tel. 0515 418515

www.praktijkbogaard.nl • www.relatietherapie.frl

20

sneek TEKST WIM WALDA // BEELD REDERIJ DOEKSEN

“IK STOND MEESTAL IN DE ‘AAN-STAND” PAUL MELLES WAS TWINTIG JAAR ALGEMEEN DIRECTEUR REDERIJ DOEKSEN

Twintig jaar lang was Paul Melles (60), woonachtig in Sneek, als algemeen directeur het visitekaartje van Rederij Doeksen, de veerdienst van Harlingen naar Terschelling en Vlieland. Op 31 december 2020 zette hij daar een punt achter om zijn loopbaan te vervolgen als technisch directeur bij de Doeksen holding. Zijn opvolger Dirk Spoor, afkomstig uit de Doeksen gelederen, heeft hij twee jaar lang ‘op sleeptouw’ genomen om hem voor te bereiden op het directeurschap. Het waren twintig bewogen, maar mooie jaren voor Melles, waarin het hele palet aan emoties voorbij is gekomen. Hij blikt terug en kijkt vooruit.

P

Paul Melles was de één na jongste van de vijf kinderen in het domineesgezin Melles. Een domineesgezin leidde halverwege de vorige eeuw een zwervend bestaan, aangezien predikanten regelmatig van standplaats wisselden. Na Kampen, waar Melles in 1960 ter wereld kwam, volgden Amstelveen en Bussum, waarna zijn ouders scheidden en Paul met zijn moeder en jongste zus neerstreek in Hoogland bij Amersfoort. Hij herinnert zich zijn vader als een harde werker, streng, consciëntieus, een man die de lat hoog legde.

MARITIEM INSTITUUT WILLEM BARENTSZ Na de middelbare school schreef Paul zich in op de Hogere Zeevaartschool op Terschelling. Studenten aan het Maritiem Instituut Willem Barentsz hadden de keuze tussen een nautische of technische specialisatie.

Paul Melles: “Ik koos voor de laatste, omdat de techniek goed aansluit bij mijn interesse en karakter. Daar heb ik drie fantastische jaren gehad. Ik kende Terschelling al goed, omdat wij er jaarlijks neerstreken in onze zomervakanties. Aanvankelijk in Midsland, maar later op West. Terugkijkend kan ik wel zeggen dat Terschelling in alle fasen van mijn leven een prominente rol heeft gespeeld. Vanwege de lange schoolvakanties, mijn studie aan de Zeevaartschool, mijn ex-vrouw Nine Doeksen en vanaf 1987 mijn carrière bij Doeksen.

De studie aan de Zeevaartschool, op een eiland, met studiegenoten op kamers, heb ik fantastisch gevonden en het was een goede voorbereiding op het zeemansleven, waarin je voor langere tijd van huis bent. In die jaren was het vanzelfsprekend dat je ging varen na je studie. Ik trof het, want toen ik in 1980 afstudeerde was er erg veel vraag naar zeevarenden. De toenmalige directeur, de heer Van Leunen, had voor mij een stage ‘voorgebakken’ op een bulkcarrier van Stoomvaart Maatschappij Oostzee, waar hij vroeger ook bij had gevaren. Je was dan een jaar van huis. Ik werd door mijn moeder afgeleverd bij ‘mijn’ schip, een grote roestige bulkcarrier, die op dat moment in het droogdok lag bij de Amsterdamse Droogdok Maatschappij. 365 dagen later stapte ik weer van boord.

Het zeemansleven was best even wennen; alhoewel die schepen enorm groot zijn, is de leefruimte van de bemanning maar beperkt. Maar de zeven jaren die ik op koopvaardijschepen de hele wereld over heb gevaren, het mooie machinistenvak, veel leren, indrukken van andere culturen opdoen, hebben mij wel gevormd en heb ik als een verrijking van mijn leven ervaren.”

AAN DE WAL “Doordat de maatschappij failliet ging kwam er een eind aan mijn bestaan als zeevarende. Ik kwam in die jaren tijdens mijn verlof al veel op Terschelling omdat ik verkering kreeg met één van de ‘Doeksen dames’. In één van die periodes vroeg mijn toenmalige schoonvader om samen met de verzekeringsmaatschappij een

NUMMER 01 • 2021

GROOTSNEEK.NL

21

De schepen van Rederij Doeksen bij WestTerschelling: de Koegelwieck en de Tiger (links) en de oude vertrouwde Friesland (boven).

kijkje te nemen bij één van de Doeksen-schepen die schade had opgelopen.

Zo kwam de bal aan het rollen. Na nog een aantal klussen voor de rederij werd ik in 1987 gevraagd als hoofd technische dienst, zodat ik het bedrijf van haver tot gort leerde kennen.”

HOOGTE- EN DIEPTEPUNTEN

Twaalf jaar later werd Paul Melles technisch directeur bij de holdingmaatschappij Doeksen Transport Group (tegenwoordig Koninklijke Doeksen BV). In deze hoedanigheid was hij verantwoordelijk voor het technisch en operationeel beheer en hield hij toezicht op de bouw en refits van tal van schepen als senior projectmanager.

“Ik kijk met heel veel plezier en trots terug op de afgelopen jaren. Het zijn dynamische jaren geweest. Ten eerste stonden we toen ik aantrad voor de taak om Rederij Doeksen te moderniseren en te transformeren van een verkoopgerichte tot een gastvrije en marktgerichte organisatie en dat was een omvangrijke operatie, die consequenties had voor alle geledingen van het bedrijf. Dus ‘alle hens aan dek’ voor iedere medewerker.

Het online reserveren, met alle kinderziekten van die tijd, was onderdeel van die operatie.

HEILIGE GRAAL “De scheepvaart staat voor de uitdagende taak om te vergroenen”, aldus Melles. “De zoektocht naar de ‘holy grail’, in de vorm van emissievrije scheepvaart, is volop aan de gang, maar het zal naar mijn verwachting nog wel enkele decennia duren voordat het zover is. Twintig jaar geleden deed ik al onderzoek of het schonere Liquefied Natural Gas (LNG – feitelijk vloeibaar aardgas, red.) als alternatief voor diesel inzetbaar was als voortstuwingsbrandstof voor toekomstige veerbootontwerpen En nu, twintig jaar later, begint die toepassing wereldwijd eindelijk volwassen te worden.

De zoektocht naar de ‘holy grail’ is lastig en grillig, maar wel razend interessant.”

Verduurzaming bleef hoog op zijn prioriteitenlijstje staan, ook toen hij in 2001 vertrekkend algemeen directeur van Rederij Doeksen Henk Oosterbeek opvolgde.

“Ik was veertig jaar en dat was, zeker in die periode, jong voor een dergelijke functie.

Ik vond het een hele eer, maar ik heb er wel heel goed over nagedacht. Ik had weliswaar in de voorgaande jaren als hoofd technische dienst en lid van het managementteam het bedrijf goed leren kennen, maar dat is een heel andere tak van sport dan de eindverantwoordelijkheid over het hele bedrijf. Ik besloot de handschoen op te pakken. Ik hou wel van een uitdaging.

Daar komt bij dat je zo’n functie nooit alleen hoeft te doen. Ik heb in die jaren een fantastisch managementteam gehad, dat geen zee te hoog ging.”

Onder zijn bedrijfsleiding werden verschillende nieuwe efficiënte veerbootontwerpen en een nieuw vrachtvervoerconcept geïntroduceerd en werd in 2014 de vervoersconcessie met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat getekend.

Waar ik ook trots op ben is de introductie van de twee nieuwste schepen, het ms Willem Barentsz en het ms Willem de Vlamingh, beide catamarans. Een catamaran heeft een betere lekstabiliteit en lagere weerstand. Daardoor zijn ze veiliger en varen ze op onze ondiepe vaarroutes zuiniger; en het is een compleet nieuw veerbotenconcept met veel technische innovaties. Beide schepen varen nu nog op LNG, maar over een aantal jaren op bio LNG waarmee we een flinke stap zetten in de vergroening van het bedrijf.

Op de slepende ‘veerbootoorlog’ tussen Doeksen en nieuwkomer EVT kijk ik terug met gemengde gevoelens. Enerzijds blij

“IK WAS VEERTIG JAAR, EN DAT WAS, ZEKER IN DIE PERIODE, JONG VOOR EEN DERGELIJKE FUNCTIE”

omdat Doeksen aan het eind van de rit in 2014 de broodnodige concessie verwierf, anderzijds minder blij met de weg daarnaartoe. Hoewel zeer leerzaam, was dat in mijn beleving een periode die te lang duurde en een schisma veroorzaakte onder de eilanders. Nieuwkomer EVT was daarin de underdog en kon uiteraard op de sympathie rekenen van publiek en de media, waardoor de zaken niet altijd in het juiste perspectief werden geplaatst. Dat kwam deels omdat de overheid niet goed wist wat ze er mee aan moest. Daardoor werd het geheel lange tijd ongrijpbaar.

Uiteindelijk kwam er een eind aan en heeft Doeksen de EVT overgenomen.

DIRK SPOOR Zoals gezegd stel ik mijzelf heldere doelen. Een daarvan was om na twintig jaar plaats te maken voor ‘nieuw bloed’.

In de aanloop naar een nieuwe concessie in 2029 heeft de rederij behoefte aan een nieuwe, frisse blik en nieuw elan. Daarnaast vind ik het belangrijk om als CEO van een familiebedrijf te zorgen voor een adequate opvolger.”

En die opvolger heeft Melles gevonden in de persoon van Dirk Spoor, die sinds 2010 werkzaam is bij Doeksen. “Ik had al snel in

de gaten dat Dirk, die bij Doeksen binnenkwam als horecaman, potentieel had. Hij legt de lat hoog, zowel voor zichzelf als anderen, is consciëntieus, barst van de energie, formuleert realistische doelstellingen en maakt die waar. Dus heb ik hem in de loop der jaren steeds meer verantwoordelijkheden gegeven, zodat hij het bedrijf in al zijn facetten leerde kennen. Spoor is momenteel onder andere verantwoordelijk voor personeelszaken en kent Rederij Doeksen inmiddels als zijn broekzak. Voor mij is duidelijk dat ik de rederij na mijn vertrek in goede handen achterlaat.”

TOEKOMSTMUZIEK Paul Melles is sinds 1 januari technisch directeur binnen de holding. Dat betekent bestaande projecten ondersteunen en nieuwe projecten helpen opstarten.

“De scheepvaart is een enorm kapitaalintensieve sector”, licht Melles toe. “Voordat je daarin gaat investeren wil je wel graag weten welke kant het opgaat, zodat je een stip op de horizon kunt zetten. Het is wel duidelijk dat die eerdergenoemde ‘holy grail’, in de vorm van een emissievrije scheepvaart, nog niet gevonden is. Dus zullen we binnen de bestaande mogelijkheden alle opties moeten onderzoeken om weloverwogen keuzes te kunnen maken. Dat betekent voor mij dat ik eigenlijk terugga naar mijn roots en daar heb ik enorm veel zin in. Daarnaast heeft de holding ook andere, veelal maritiem getinte deelnemingen, waarbij mijn expertise van nut kan zijn.”

Een tweede, maar niet minder belangrijke reden om een punt te zetten achter de veeleisende baan van algemeen directeur is dat Melles meer tijd wil voor zijn familie. “Ik woon sinds 1992 met veel plezier in Sneek; ik heb een hele lieve vriendin, twee dochters, drie kleindochters en een vierde op komst. Als algemeen directeur van Doeksen sta je ‘altijd aan’; altijd is er wel iets waarvoor ze je nodig hebben en na twintig jaar verlang je er wel eens naar om in het weekend de boel de boel te laten, telefoon uit en genieten. Van het doorlezen van de achtergronden op de actualiteit, van ongestoord muziek luisteren of maken en niet te vergeten van het zeilen. De zee, de natuur, langere reizen maken. Aan andere mooie dingen in het leven aandacht besteden. Daar kan ik echt naar uitkijken.”

Uitnodiging ondernemersavond 15 februari 2021

Perspectief voor de toekomst!

Beste ondernemers van Súdwest-Fryslân,

Bêste ûndernimmers fan Súdwest-Fryslân,

Een nieuw jaar, met nieuwe kansen. Dat klinkt hoopvol, al zegt ons gevoel misschien wat anders nu de lockdown is verlengd. Maar er komt ook een eind aan deze coronaperiode. Daarom willen we ook met jullie vooruitkijken naar een zonnigere toekomst.

In nij jier, mei nije kânsen. Dat klinkt hoopfol, al seit ús gefoel miskien wat oars no’t de lockdown ferlinge is. Mar der komt in ein oan dizze koroanaperioade. Dêrom wolle wy mei jimme ek foarútsjen nei in sinnigere takomst.

In 2020 hebben we elkaar niet kunnen ontmoeten bij ondernemersavonden. Deze moesten vanaf maart vorig jaar allemaal worden geschrapt. Dit jaar gaan we toch weer ondernemersavonden organiseren. Zolang dit niet fysiek kan, doen we het digitaal.

Yn 2020 hawwe wy inoar net treffe kinnen by de ûndernimmersjûnen.

Dy moasten fan maart ferline jier ôf allegearre skrast wurde. Dit jier organisearje wy dochs wer ûndernimmersjûnen. Salang’t it net fysyk kin, dogge wy it digitaal.

Uiteraard heeft een fysieke ontmoeting onze voorkeur, maar tegelijkertijd zien we dat het online uitwisselen van kennis over uiteenlopende onderwerpen ook goed mogelijk is. En we vinden het belangrijk dat ondernemers uit de omgeving met elkaar en met ons in gesprek kunnen blijven.

Fansels hat in fysike moeting ús foarkar, mar tagelyk sjogge wy dat it online útwikseljen fan kennis oer ferskillende ûnderwerpen ek goed mooglik is.

En wy fine it belangryk dat ûndernimmers út ’e omkriten mei-inoar en mei ús yn petear bliuwe.

Daarom nodigen we jullie graag uit voor de online ondernemersavond met als thema: Perspectief voor de toekomst! Voor deze avond hebben we een gevarieerd programma samengesteld.

Veel ondernemers staan voor een enorme uitdaging waarbij het moeilijk is te voorspellen hoe de (nabije) toekomst eruit zal zien. Daarom gaan we in gesprek met experts die kennis van de lokale economie hebben. Ook delen ondernemers hun ervaringen waar we mogelijk van kunnen leren om in de toekomst samen sterker te staan. Daarnaast is er de mogelijkheid om digitaal te netwerken.

Dêrom nûgje wy jimme graach út foar de online ûndernimmersjûn mei it tema: Perspektyf foar de takomst! Foar dy jûn hawwe wy in ôfwikseljend programma gearstald.

In soad ûndernimmers steane foar in grutte útdaging dêr’t it dreech is te foarsizzen hoe’t de (neie) takomst derút sjen sil. Dêrom geane wy yn petear mei saakkundigen dy’t kennis hawwe fan ’e lokale ekonomy.

Undernimmers diele ek harren ûnderfiningen, dêr’t wy mooglik fan leare kinne, sadat wy yn ’e takomst mei-inoar sterker steane . Dêrneist is der ek in mooglikheid om digitaal te netwurkjen.

Kortom, we organiseren de vertrouwde ondernemersavond om te informeren, inspireren en discussiëren. Maar dan in een digitaal jasje.

Koartsein, wy organisearje de fertroude ûndernimmersjûn om te ynformearjen, te ynspirearjen en te diskusjearjen. Mar dan yn in digitaal jaske!

We ontmoeten jullie graag op 15 februari!

Wy treffe jim graach op 15 febrewaris!

Namens het college van burgemeester en wethouders, Bauke Dam, wethouder Economische Zaken

Ut namme fan boargemaster en wethâlders, Bauke Dam, wethâlder Ekonomyske Saken

Programma ondernemersavond Maandag 15 februari van 20.00 - 21.30 uur >

In gesprek met experts over de lokale economie

>

Ondernemers uit verschillende sectoren delen hun inspirerende verhalen

>

College van Súdwest-Fryslân over de toekomstplannen in Súdwest-Fryslân

>

Discussies en vragen aan alle deelnemers

>

Digitaal netwerken

>

Lancering Ondernemersprijs 2021

Tijdens de avond nemen burgemeester Jannewietske de Vries en wethouders Bauke Dam en Mark de Man actief deel aan het hele programma.

www.sudwestfryslan.nl

Bauke Dam

Doe je meeo?nze website

Meld je aan via rnemersavond e d n o l/ .n n a sl y www.sudwestfr

sneek bijlage

Duurzaamheid Special 2021

Erik Faber wethouder SWF “Duurzaamheid is actueler dan ooit”

Gedeputeerde Sietske Poepjes: “Aquathermie is ideaal in Fryslân”

Autoland Van den Brug: “Elektrisch rijden is dé toekomst”

Schaf nu de Volkswagen ID.3 aan en profiteer van 8% bijtelling Elektrisch rijden is nog nooit zo aantrekkelijk geweest.

De Volkswagen ID.3 is de eerste CO2-neutraal geproduceerde Volkswagen. Een volledige elektrische auto met een actieradius tot wel 542 kilometer. We hebben nog een aantal Volkswagen ID.3’s met het voordelige bijtellingstarief van 8%. Daarmee is elektrisch rijden niet alleen leuk, comfortabel en milieuvriendelijk, maar ook nog eens ontzettend goedkoop. Wat wil je nog meer?

BIJ: NATUURLIJK

Van den Brug Sneek Kleermakerstraat 6, 8601 WG Sneek T 0515 - 42 52 52

vandenbrug.nl/volkswagen

Je vindt Van den Brug ook in Drachten, Heerenveen, Buitenpost en Franeker.

Duurzaamheid special 2021

3

VOORWOORD

Overschrijdingsdag Wetenschappers uit de hele wereld zijn het er met elkaar over eens dat we, als mensheid, bezig zijn onze planeet uit te putten. Al jarenlang. Om duidelijk te maken hoe ernstig deze uitputting is, is het begrip ‘overschrijdingsdag’ bedacht.

Dit is de datum waarop we allemaal met elkaar het voedsel en de natuurlijke hulpbronnen hebben opgebruikt die de Aarde in een jaar kan voortbrengen. Vanaf die dag teert de Aarde dus in op haar reserves.

Berekend is dat de wereld zichzelf zo’n vijftig jaar geleden nog kon herstellen om de menselijke consumptie te compenseren.

‘Overschrijdingsdag’ viel zodoende op 31 december. Sindsdien schoof ‘overschrijdingsdag’ stukje bij beetje naar voren op. In 2019 viel deze dag al op 29 juli.

22 augustus 2020 Over het afgelopen jaar 2020 kwam het opmerkelijke bericht dat de dag ruim drieweken naar achteren was geschoven, naar 22 augustus. Niet doordat we ineens verstandiger zijn omgegaan met de natuurlijke hulpbronnen. Maar door de coronapandemie, die de wereld nu al een jaar in haar greep heeft.

Het ene land springt minder zuinig om met wat de Aarde biedt dan het andere land.

Helaas presteert óns land veel slechter dan het gemiddelde. Hier overschreden we al op 3 mei 2020 de grens. De Verenigde Staten zijn een nóg grotere uitschieter: 14 maart 2020.

Als iedereen zo zou leven als de Amerikanen doen, dan hadden we bijna vijf planeten Aarde nodig.

Wat kunnen we doen?

Bijna iedereen begrijpt dat we zo niet kunnen doorgaan. Een belangrijke mijlpaal was daarom het Klimaatakkoord van Parijs, in 2015. Daarin hebben 189 van de 197 landen afgesproken dringend maatregelen te nemen om de klimaatverandering en de gevolgen ervan te bestrijden, en de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen.

Want de grootste bedreiging voor Moeder Aarde is te denken dat iemand anders het probleem zal oplossen. Nee, iedereen – en dus ook elke inwoner van Súdwest-Fryslân – kan een bijdrage leveren aan een duurzamere wereld.

Hoe? Het zit vaak in heel eenvoudige dingen. Door bewust bezig te zijn met de eigen woning, ongeacht of dit huur of koop is. Bijvoorbeeld door het aanbrengen van tochtstrips of radiatorfolie, of door de

sneek bijlage

aanschaf van ledlampen. Vervang in je tuin de bestrating door groen. Elke bijdrage helpt, hoe klein ook.

Laat vaker de auto staan en kies voor de fiets of het openbaar vervoer. Kies meer voor thuiswerken, waarvan velen, door de huidige lockdown, niet alleen de nadelen hebben ervaren, maar ook de voordelen.

Probeer afval zo veel mogelijk te voorkomen.

Spring zuinig om met drinkwater, waaraan in grote delen van de wereld groot gebrek is.

Enorme opgave Ik merk dat steeds meer mensen zich ervan bewust zijn dat we met elkaar voor een enorme opgave staan, en daarvoor ook de handen uit de mouwen willen steken. Een voorbeeld daarvan is de groei van het aantal energiecoöperaties in onze gemeente.

Mijn streven is dat op termijn elk dorp en elke wijk in onze gemeente zo’n eigen coöperatie heeft, op initiatief van de inwoners zelf. Want voor energiecoöperaties is een belangrijke rol weggelegd om de energietransitie in goede banen te leiden.

Deze onvermijdelijke energietransitie (van het aardgas af) komt voor een groeiend aantal inwoners van onze gemeente al maar dichterbij. Zo weten de bewoners van Het Eiland in Sneek dat er, in samenspraak met hen en andere belanghebbenden, wordt gewerkt aan het plan om de wijk aardgasvrij te maken. Voor Heeg hebben we goede hoop dat we verder kunnen werken aan een warmtenet voor het hele dorp, op basis van aquathermie. En in Bolsward Noord is het initiatief genomen voor een wijkuitvoeringsplan op basis van restwarmte van bedrijven en het gebruik van waterstof.

Transitievisie Warmte Deze drie praktijkvoorbeelden zijn de voorbode van de Transitievisie Warmte, waarin de gemeenteraad later dit jaar vastlegt welke dorpen en wijken er tot 2030 aan de beurt zijn om te worden losgekoppeld van het aardgasnet. Duurzaamheid is actueler dan ooit.

Erik Faber, wethouder duurzaamheid Súdwest-Fryslân.

4

Duurzaamheid special 2021

TEKST: EELKE LOK • BEELD AUTOLAND VAN DEN BRUG

Autodealer Hans van den Brug heeft (ook) een groen leven

“Ek wat dwaan foar in bettere Hans van den Brug (59) uit Drachten is een nazaat van een in Ureterp opgericht garage-familiebedrijf. Toen pake Johannes het bedrijf in 1923 in Ureterp startte was het woord ‘duurzaamheid’ nog niet uitgevonden. Nu, in zijn ontzettend groot bedrijf Autoland Van den Brug in Drachten, waar het al lang niet meer alleen over auto’s gaat, is dat woord duurzaamheid intussen gemeengoed geworden.

Het komt ook een beetje van Hans van den Brug zelf. Hij zat in het familie-autobedrijf. Heit Tjeerd van den Brug ging naar de Lange West in Drachten. Hans heeft het bedrijf samen met zusters en zwagers gerund. Tegelijkertijd begon hij ruim tien jaar geleden met zijn maatje Sytse Bouwer uit Katlijk het bedrijf ‘Groen Leven’. Dat bedrijf richtte zich op duurzaamheidszaken en specialiseerde zich in het toen nieuwe wonder zonnepaneel. Nu, tien jaar later, hebben Bouwer en Van den Brug het goed marcherende bedrijf doorverkocht.

Auto’s en zonnepanelen Het leek wat vreemd, een autodealer in Groen Leven. “Mar ik siet yn in famyljebedriuw. Ik seach mysels mear as in manager fan dat famyljebedriuw en ik woe ek wolris sjen oft ik wol ûndernimmer wie. No, dat is slagge.” Wat

hebben auto’s en zonnepanelen met elkaar te maken? In de toekomst werken ze beide met elektrische energie. Er reden bij Friesland Lease, een onderdeel van het familiebedrijf, al in een vroeg stadium elektrische auto’s. Friesland Lease heeft groene mobiliteit in het dna zitten.

Alléén verder Een paar jaar geleden heeft Hans van den Brug zijn familieleden uitgekocht en is alléén verder gegaan als eigenaar en directeur van Autoland Van den Brug. “Mar, wês gerêst, ik wit neat fan de technyk fan auto’s, ik regelje wat.” Voor die techniek wijst hij op de vele werknemers, die in het bedrijf hun eigen kennis groot maakten en houden. “It bin wol sa stadich oan oare meiwurkers wurden, se rinne net mear mei in buske oalje yn’e bûse. Mar ús sukses leit mear by de wurknimmers as oan de auto’s.”

sneek bijlage

“At we mei syn allen oer en wer wat dogge, dan kin it” Friesland Lease Autoland Van den Brug is dealer van vier automerken. “Ik tink dat der oer tsien jier yn Fryslân mar ien dealer fan elk merk auto oerbliuwe sil, dat fusearen giet hieltyd hurder.”

Van oudsher was de Volkswagen de auto van Autoland Van den Brug. In 2015 ging Volkswagen worldwide over de knie omdat het software over de emissie van diesel had ‘veranderd’, zodat het leek dat die auto’s redelijk emissiearm waren.

Duurzaamheid special 2021

5

“Dat lutsen ús wurknimmers harren ek oan. Ik ha sein dat soks net hoecht. Sy koenen der neat oan dwaan. De fabryk hat it sels oplost, mear as tweintich miljard beskikber steld om alles te feroarjen. Wichtich derby is dat se har ynset ha op it meitsjen fan elektryske auto’s. Je kin wer grutsk wêze op Volkswagen.”

Autoland Van den Brug is ook dealer van de merken Audi, Skoda en Seat.

Tegelijk herbergt Autoland Van den Brug Friesland Lease. Al vele jaren is het éen van de grootste, zo niet het allergrootste bedrijf op het gebied van het leasen van auto’s in Fryslân. Ook daar is ‘bijtelling’ als credo al veranderd in duurzaamheid.

Daar is Hans van den Brug blij mee. Hij heeft sinds de Groen Leven-tijd voor zichzelf aangegeven dat hij “ek wat dwaan wol foar in bettere wrâld, al is dat beskieden.”

Andere wereld

Hans van den Brug tussen de ‘geschiedenis en de toekomst’ van het autorijden.

wrâld”

De autowereld is van oorsprong een andere wereld. Die wereld verandert omdat de gemeenschap, de mienskip, verandert. Er zijn geluiden dat ook nieuwe auto’s tegenwoordig heel vaak via internet gekocht worden. Van den Brug beaamt dat. “Seker, se sjogge wol wat op internet stean, mar wolle faak dan sels noch efkes sjen.” Het geeft ook kansen Een dealer kan nu in principe elke auto verkopen, al staat die ook in Breda of Zierikzee. “Wêr at wy dan om tinke moatte, is in ‘haal-en-breng systeem’ dat op elkoar ôfstimd wurde kin.” Creatieve oplossingen zijn nodig.

De elektrische auto is het prototype van duurzaamheid van de autobedrijven.

Hij is niet meer weg te denken. Van den Brug geeft toe dat Tesla een merk was wat daarin vooropliep. Maar dat is al veranderd. De totale verkoop van Tesla is in Nederland in 2020 al drastisch teruggelopen, tachtig procent. De merken die gebruikelijk waren in dit land zijn nu net zo ver. Van den Brug noemt een aantal elektrische auto’s van ‘zijn’

De mienskip is bezig met een transitie, het verandert allemaal. Met name in de binnensteden, daar is nog veel CO2uitstoot te besparen. “Ek de ynsichten en dêr moat je op ynspylje. Sa as mei Fiets-leasen en de Stint foar it ferfier fan bern en lytse stikjes. Dêr hat de mienskip ferlet fan.”

merken die daarin vooroplopen. (We verwijzen de lezer daarvoor naar de websites en advertenties – red).

Accu’s Een elektrische auto is niet elektrisch, maar is een auto die op accu’s rijdt.

“En fansels komt it aanst safier dat der gruttere en bettere accu’s komme, sadat je mear kilometers ride kinne.” Je moet nu na zo’n 400 kilometer alweer aan de laadpaal, en dat kost tijd. “En dus moatte we, en dat wolle we as bedriuw ek, oeral genôch en goede laadpeallen delsette. Dan soe ik graach wolle dat je as automobilist dan ek witte dat je echt wol griene stroom krije, oars sjitte we der neat mei op. We sykje no mei Tanqyou út Frentsjer nei praktyske oplossings.”

Hans van den Brug wacht de technische ontwikkelingen af, volgt ze wel en speelt er tijdig op in. Benieuwd naar de ontwikkelingen van het rijden op waterstof. Dat doen ze bij Friesland Lease nu al, maar de echte groei zal nog zo’n tien jaar duren.

Initiatieven Verder heeft Van den Brug met zijn bedrijf allerlei grote en kleine initiatieven genomen voor duurzame mobiliteit.

Bijvoorbeeld de auto delen. Te veel auto’s staan veel stil. Dat zou handiger kunnen. Maar niet iedereen heeft een vriendelijke buurman en delen met die man uit

Zierikzee helpt ook niet. Carpoolen werkt ook nog niet optimaal. De mienskip is evenwel bezig met een transitie, het verandert allemaal. “Ek de ynsichten en dêr moat je op ynspylje.”

Fiets-leasen bijvoorbeeld, daar is Friesland Lease al mee begonnen. “En we sitte yn de Stints.” Bekend van het kindervervoer, “mar ek foar it ferfier fan lytse stikjes. Dêr hat de mienskip ferlet fan.” Met name in de binnensteden, daar kun je nog veel CO2-uitstoot besparen.

Van den Brug heeft het veemgebouw, het gigantisch grote voormalig pakhuis van Philips-Drachten aangekocht. Om… ?

“Dat wite we eins noch net, mar it jout takomstperspektyf foar ús bedriuw.

Ik set der no yn elk gefal in pear laadpeallen del.”

Hans van den Brug heeft namelijk gezien dat de wereld echt wel wil veranderen.

Hij woont in het gebied tussen Drachten en Smalle Ee, de Sanding. Daar hebben de bewoners spontaan met elkaar gesproken over wat je als wijk zou kunnen doen voor een volledig CO2-neutrale energievoorziening. Als de financiering zou kunnen, kan het zijn dat de wijk zichzelf straks van stroom voorziet.

“Doe tocht ik, at we mei syn allen oer en wer wat dogge, dan kin it.”

“We moatte oeral genôch en goede laadpeallen delsette” sneek bijlage

6

Duurzaamheid special 2021

Elkien verduurzaamt haar huurwoningen. De aanpak van (huur)woningen zorgt ook voor veel nieuwe werkgelegenheid.

Het CBS en de klimaatcijfers Elk jaar, eind september, komt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) met de rapportage over de Nederlandse energietransitie. Het kan gezien worden als de thermometer in de voortgang naar het Parijs-Akkoord van 2015. In dit akkoord staat dat Nederland in 2030 49% minder broeikasgassen mag uitstoten, vergeleken met 1990.

RES Alle gemeenten hebben daar mee te maken, ook uiteraard de achttien Friese gemeenten.

Samen hebben ze de plicht om een plan te maken met de Provincie, het Wetterskip en de lokale netbeheerder (Alliander) waar in staat hoe ze dat gaan aanpakken. Dat heet de RES, de Regionale Energie Strategie. (Mocht je dat interessant vinden: kijk op www.resfryslan.frl).

Waar zit de groei?

Het CBS maakt duidelijk dat het tempo in Nederland te traag gaat; het percentage hernieuwbare energie groeide van 7,38% in 2018 naar 8,67% in 2019. Nog lang niet het doel van 14% in 2020.

Waar zit de groei vooral? Wind op zee staat bekend als een gewild producent van schone stroom, maar in 2017, 2018 en 2019 kwam er geen extra wind op zee. In 2020 kwamen er wel weer parken op zee gereed.

Fryslân gebruikt elk jaar zo’n 60 PetaJoule (PJ) aan energie (stroom + gas + benzine et cetera).

Zonnestroom is een grote groeier in de productie van schone stroom. Ook in Fryslân wordt dat in snel tempo steeds meer zichtbaar. In 2017 werd door zonnepanelen in Nederland nog geen 8 PJ opgewekt, in 2019 was dat al 18,6 PJ. Van het elektriciteitsgebruik wordt nu 18% duurzaam opgewekt. Nog lang niet de 37% die Nederland heeft afgesproken in 2010.

De wedstrijd En eigenlijk begint het pas echt in 2030, immers in 2050 moet in Nederland de uitstoot teruggebracht worden tot bijna 100%. We staan dus voor een geweldige wedstrijd, waar we allemaal mee te maken krijgen. Het kan ook een mooie wedstrijd worden waarin Fryslân een sterspeler kan zijn. Immers, we hebben de meeste energie-coöperaties, de meeste zonnepanelen nu al, de meeste energie-neutrale woningen, de meeste elektrische vaartuigen, en we hebben al ons eigen energiebedrijf (energieVanOns). We hebben de beste bouwbedrijven en installateurs, de meeste tankstations voor groengas en schone diesel. Nu nog de echte ambitieuze aanpak met de lokale coöperaties in de hoofdrol.

Column BOUWE DE BOER

De RES-Fryslân heeft grote potentie om optimaal te profiteren van deze wedstrijd tegen de klok. De gemeente Heerenveen, De Fryske Marren en Súdwest-Fryslân spelen

sneek bijlage

daar een bijzonder grote rol in. Het windpark Fryslân zal in 2021 in gebruik worden genomen en produceert bijna 3 PetaJoule, in één klap bijna 5% van het Friese energiegebruik. De betrokkenheid van de bevolking is een groot ding en krijgt steeds meer vorm. Heeg en IJlst zijn mooie voorbeelden, maar ook de gemeente Heerenveen waar met drie energie-coöperaties een zonnepark wordt ontwikkeld. Blauwe diesel vindt gretig aftrek en de burgers zijn onlangs goed bediend met een energie-besparingspakket. En dat laatste wordt steeds belangrijker.

De energietransitie is van en voor ons allemaal.

Gelukkig zien gemeenten dat steeds meer in.

Dat wij gezegend zijn met zoveel energiecoöperaties geeft Fryslân een voorsprong om met deze grote groep betrokkenen de toekomst invulling te geven aan de RES. De Fryske RES, dat klinkt als reserve, maar vat het op als fRESh, het ‘Fryske RES Hichtepunt’.

We blijven het volgen!”

Duurzaamheid special 2021

Bouke Sikma van installatiebedrijf Gebr. Sikma in IJlst

7

BRANDED CONTENT

“Zonnepanelen verdien je binnen zes à zeven jaar terug”

TEKST: PIEBE PIEBENGA

Duurzaam “Mijn broer Hans en ik zijn al sinds de jaren 90 bezig met duurzaamheid”, vertelt Bouke Sikma. “Ons bedrijfspand hier in IJlst is helemaal op een duurzame manier gebouwd. Met energiezuinige verlichting en een warmtepomp. Compleet energieneutraal ook door zonnepanelen op het dak. En alles circulair, hout en zink, je kunt het zo opnieuw gebruiken. Duurzaamheid zit ons in het bloed.

Onze pake is honderd jaar geleden met dit installatiebedrijf begonnen in Sneek. In de Peperstraat. Daarna heeft het nog jaren op het Oud Kerkhof gezeten. Eind jaren 90 hebben we een bedrijf overgenomen in IJlst en ons daar op het industrieterrein gevestigd. Vanaf het moment dat duurzaamheid op begon te komen, geloofden Hans en ik erin. We dachten: ‘Dat zijn mooie technieken, daar moeten we vroeg bij zijn, dan kunnen we een voorsprong opbouwen op de concullega’s’. Zo is het ook gegaan. Twintig jaar geleden waren we redelijk revolutionair. Nu zijn we expert op het gebied van zonnepanelen, warmtepompen en balansventilatie. Bij dat laatste ventileer je met een minimum aan warmteverlies. Dus heel energiezuinig.”

Veel aanbieders “Wat zonnepanelen kosten? Je moet ongeveer rekenen op 450 à 500 euro per paneel. De meeste particulieren hebben tussen de tien

FOTO: NIELS REMIGIUS FOTOGRAFIE

Bouke en Hans Sikma: “De installatietechniek is een prachtig vak”

en 24 panelen. Bedrijven soms wel 400. Dus reken maar uit. Maar prijs is niet altijd leidend, hoor. Je moet wel de juiste panelen hebben.

Zonnepanelen is een typische groeimarkt op dit moment. Er zijn veel partijen die daar nu op duiken. Er is een groot aanbod uit de Aziatische landen. Vooral in China kunnen ze goedkoop geproduceerd worden. Maar je moet wel opletten dat je de goede leverancier benadert. Ga met een partij in zee die ervaring heeft en garanties kan waarborgen. Want als je leverancier failliet gaat, zijn ook je garanties weg. Er zijn nogal wat cowboys die een graantje mee willen pikken. Ik frons ook een beetje mijn wenkbrauwen bij die grote aanbieders, CoolBlue, Ikea en verzekeraars.

Dan denk ik: ‘Wie gaat die panelen aanbrengen en onder welke installatievoorwaarden?’”

25 jaar garantie Zonnepanelen verdien je binnen zes à zeven jaar terug. De btw kun je trouwens meteen al terugvorderen. Alles wat je opwekt aan energie kun je wegstrepen tegen wat je verbruikt. En heb je een overschot aan energie, bijvoorbeeld in de zomer, dan lever je dat via het net aan je energiemaatschappij. Op de meeste zonnepanelen zit een vermogensgarantie van 25 jaar. De leverancier garandeert dan dat de panelen na 25 jaar nog 80 tot 82% van hun originele vermogen leveren. Sommige geven die garantie zelfs voor dertig jaar. Kun je nagaan hoe lang je dan winst maakt met die panelen. In de afgelopen tien jaar zijn de panelen ook steeds beter geworden. Zes jaar terug was het vermogen ongeveer 250 Wattpiek per paneel, nu is 340 à 350 al normaal. Dat komt onder andere door de ontwikkelingen vanuit de ruimtevaart. Daar gebruiken ze panelen op bijvoorbeeld satellieten.”

sneek bijlage

Alle voordelen op een rij: Direct lagere energiekosten.

e investering is eenmalig, D daarna ga je besparen.

Door zelf energie op te wekken heb je geen last van stijgende energieprijzen.

lektriciteit die je teveel opwekt verkoop E je aan de energieleverancier.

onnepanelen wekken altijd energie op, Z ook als de zon niet schijnt. onnepanelen verdienen zichzelf Z binnen zes à zeven jaar terug. ilieuvriendelijke energie.

M Één of twee dagen werk “Panelen wegen ongeveer twintig kilo per stuk. Dus het is wel van belang dat er goeie berekeningen worden gemaakt voor het dak waarop ze gemonteerd worden. Vooral platte daken hebben vaak een lichtere constructie.

Het is natuurlijk afhankelijk van het aantal panelen, maar wat particulieren betreft liggen de panelen er binnen één of twee dagen op en is alles aangesloten.”

Prachtig vak “De installatietechniek is een prachtig vak. Volop in ontwikkeling ook. Het is jammer dat zo weinig jongeren kiezen voor een technische opleiding.

Ik ben bang dat dat een probleem gaat worden in de toekomst. Wij kunnen ze zelf wel opleiden, maar het begint met jongeren die weer met hun handen willen werken. Er staat heel wat te gebeuren nu met die energietransitie. Dus ik zou zeggen: ‘Jongeren, denk er ‘ns goed over na, want je bedje is gespreid en het is mooi werk.’”

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE

Steeds meer bedrijven en particulieren kiezen voor zonnepanelen. Niet zo raar natuurlijk, want het is een slimme investering. Je geeft één keer een bedrag uit voor de aanschaf en installatie van de panelen en daarna ben je voor tientallen jaren onafhankelijk van de grote energiebedrijven. Op die manier bespaar je flink op je energiekosten. Die besparing wordt bovendien elk jaar groter, omdat de energielasten steeds maar blijven stijgen. Tel uit je winst. Bovendien wek je op een milieuvriendelijke manier energie op. We spreken met Bouke Sikma van installatiebedrijf Gebr. Sikma uit IJlst.

8

Duurzaamheid special 2021

Doelstelling energiewerkgroep Poppenwier:

‘bewustwording en isoleren als startpunt’

Energiecoöperaties, waarom?

De laatste jaren zien we in heel Nederland steeds meer groepen burgers die zelf met elkaar duurzame energie opwekken. Zij willen zelf bepalen waar hun energie vandaan komt en daarbij niet afhankelijk zijn van een (grote, commerciële) leverancier. Daarom slaan ze de handen ineen met buurtgenoten en starten ze een ‘energiecoöperatie’ als samenwerkingsverband.

Een coöperatie (niet te verwarren met een corporatie) is hiervoor de meest gebruikelijke rechtsvorm. Een coöperatie heeft net als een vereniging een bestuur en leden. Samen zijn de leden eigenaar van de coöperatie. Er bestaan in Nederland inmiddels 484 energiecoöperaties met in totaal bijna 70.000 leden!

Deze ontwikkeling gaat ook niet voorbij aan de dorpen en steden in Friesland.

Wij namen een kijkje bij de energiewerkgroep Poppenwier en de Stichting Duurzaam Sneek in oprichting.

TEKST EN BEELD: WIM WALDA

René Poppen (73) uit Poppenwier is trekker van de energiewerkgroep Poppenwier, onderdeel van Dorpsbelang van dit circa 200 inwoners tellende terpdorp. René Poppen is een geboren en getogen Amsterdammer, en eigenaar van een bescheiden automatiseringsbedrijf. In 1973 verruilde hij de hectiek van de Randstad voor de rust van Friesland en streek hij neer in Poppenwier. Van 1978 tot 1989 was hij wethouder voor de PvdA van achtereenvolgens Raerderhim en Boarnsterhim en ontpopte hij zich als voorvechter van lokale energie-initiatieven. Dat leverde hem de geuzennaam ‘De Don Quichot van Friesland’ op, met overigens één belangrijk verschil met de Spaanse edelman, want Poppen vocht niet tégen maar vóór windmolens.

Zijn interesse voor lokale energiewinning begon in zijn periode als wethouder.

Als gemeentebestuurder had hij zitting in het bestuur van de voormalige Samenwerkende Gasbedrijven in Gorredijk, waaronder ook het lokale gasbedrijf van de toenmalige gemeente Raerderhim viel. Toen de kleine lokale gasbedrijven werden opgeslokt door de energiereuzen, wakkerde dat zijn interesse voor lokale energiewinning alleen maar aan. In 1981 richtte hij dan ook ‘Stichting Energievoorziening Deersum’ op, waarvan hij inmiddels al bijna veertig jaar voorzitter is. Na zes jaar tegen de stroom inroeien werd in 1987 de molen in Deersum gerealiseerd.

En in 2013 werd hij bestuurslid van ‘Ús Korporaasje’, een koepelcoöperatie die Fryslân wil verduurzamen en vergroenen door zich sterk te maken voor plaatselijke initiatieven op duurzaamheidsgebied.

In 2050 van het gas af In 2016 werd door Nederland het VNKlimaatakkoord van Parijs ondertekend, waarbij ons ‘kikkerlandje’ zich verplicht om in 2050 de CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 met 95 procent te verminderen. Onder meer door alle gebouwen onafhankelijk te maken van verwarming met aardgas. En dat is, heel zacht uitgedrukt, een forse klus. Want een standaardoplossing voor die grote verscheidenheid aan gebouwen en gemeenschappen in Nederland bestaat niet, zodat er naar maatoplossingen moet worden gezocht.

René Poppen werd de ‘kartrekker’ van de werkgroep energie, als onderdeel van Dorpsbelang Poppenwier. De werkgroep brengt de huidige situatie in kaart en zet de alternatieven voor fossiele

brandstoffen op een rij. De conclusie dat, wát er in een later stadium ook wordt besloten, alles begint met isoleren was al snel getrokken.

gemeente hebben we als werkgroep de vraag voorgelegd wat kon en mocht, maar zij wisten het ook niet precies.

Wordt vervolgd…”

“Om duidelijk te krijgen waar de verbeterpunten liggen, werd door een gespecialiseerd bedrijf een energiescan van alle panden gemaakt”, blikt Poppen terug. “Zodat je weet wat je te wachten staat en je een plan van aanpak kunt maken. De uitkomst was weinig hoopgevend. Gemiddeld zou er per pand voor 28.000 euro geïnvesteerd moeten worden om alle warmtelekken te verhelpen en het huis goed te verduurzamen. Daar bovenop zouden dus nog de kosten komen voor aardgasvrij verwarmen.”

Bewustwording

Beschermd dorpsgezicht “Op zich dus weliswaar een dure, maar geen onoverkomelijke horde, omdat je deze investering over een meerjarenplan van aanpak uit zou kunnen smeren en je aan de andere kant een stukje terugverdient in de vorm van een lagere energierekening”, aldus Poppen. Ware het niet dat Poppenwier in zijn geheel beschermd dorpsgezicht is. En dat levert beperkingen op.

Poppen: “De meeste, merendeels kleine huisjes, met enkelsteens muren, dateren van rond of zelfs vóór 1900.

Zonnepanelen? Vergeet het maar, want die mogen niet zichtbaar geplaatst worden. Isoleren met twintig centimeter dik isolatiemateriaal? Dan blijft er van de toch al kleine ruimtes niets meer over. Dubbel glas? Kan niet zonder meer, omdat veel huizen roedes in hun ramen hebben en hetzelfde aanzicht alleen tegen aanzienlijke meerkosten ook met dubbel glas is te realiseren. Aan de

sneek bijlage

“Het tweede deel van onze doelstelling is bewustwording. De grootste besparing zit tussen de oren. Ik heb in de winter van vorig jaar bij min vijf met een warmtecamera een rondje door het dorp gemaakt. Afgezien van de vele warmtelekken, zie je mensen in een T-shirt door de kamer lopen. Dan ‘zakt mij de broek af’ en denk ik: ‘Trek een trui aan en zet die verwarming een graad lager’. En in de zomer, als het waait, kun je de was ook aan de lijn hangen in plaats van in de droger te gooien. Scheelt stroom. Die paar bordjes van het ontbijt of warm eten kun je wel even met de hand afwassen, in plaats van ze in de vaatwasser te zetten.

Wasmachines niet halfvol laten draaien.

Spaarlampen of ledlampen gebruiken en wat minder lampen aan. Het zijn stuk voor stuk van die ‘lullige’ kleine dingetjes en zo zijn er nog veel meer, die je in zijn geheel een flinke duit kunnen schelen op je energierekening.

Reden voor ons als werkgroep om op dit moment de nadruk te leggen op het – waar mogelijk – isoleren van de woningen en op een stuk bewustwording. Daarnaast houden we de technische ontwikkelingen op de markt nauwlettend in de gaten.

Want in de komende dertig jaar komen er gegarandeerd innovatieve ontwikkelingen en zullen bestaande technieken goedkoper worden. En vooral, vergeet de natuur zélf ook niet. In onze regio lopen zo’n 5000 koeien rond, die stuk voor stuk op jaarbasis 600 kuub biogas op kunnen leveren.”

Duurzaamheid special 2021

9

‘Stichting Duurzaam Sneek i.o. wil duurzame initiatieven aanjagen’ in gesprek met Dirk Wymenga

Dirk Wymenga, woonachtig in Gau, is de aanjager van de Stichting Duurzaam Sneek (SDS) in oprichting. “Duurzaamheid is nog voor veel mensen een ‘ver van hun bed show’,” steekt hij van wal, “niet in de laatste plaats omdat het wordt ervaren als ingewikkeld.

Dan haken de meesten bij de tweede alinea al af, terwijl het niet zo moeilijk is wanneer je over de juiste kennis beschikt. En dat is waar SDS in beeld komt. Wij willen motiveren, adviseren, zorgen voor kennisuitwisseling en nieuwe duurzaamheidsinitiatieven, zoals bijvoorbeeld Sneker energiecoöperaties, aanjagen. We zijn een ‘doe-club’ en op zoek naar (bestuurs)leden.”

Motivatie “Waar die motivatie vandaan komt? Het zaadje daarvoor is geplant toen mijn vrouw, Jacqueline Hofstede, Sneker van geboorte, en ik besloten om ons in de buurt van Sneek te vestigen. Op onze zoektocht trof ik op een bouwbeurs, volgepakt met grote commerciële bouwers van ‘eenheidsworsten’, een kleine stand met twee balken, wat isolatiemateriaal en foto’s. Op de een of andere manier was mijn interesse gewekt, zodat ik de uitnodiging om eens een kijkje te komen nemen bij een onderhanden project in Drachten accepteerde.

Dat was in de winter van 1997, het laatste jaar dat de Elfstedentocht werd verreden. Het was min vijftien graden, maar in het overigens goed geïsoleerde houtskeletbouw huis was het aangenaam, terwijl de verwarming nog geplaatst moest worden. Dat was voor mij een ‘eyeopener’.”

Natuurlijke isolatiematerialen “Onze eigen houtskeletbouw woning in Gau is gebouwd in 1998, met erg veel aandacht voor isolatie. Het voldeed 23 jaar geleden al aan de

projecten. Dit zijn de belangrijkste op te pakken speerpunten. De energie bespaarbon biedt inwoners van een gemeente waar die bon is ingevoerd, de mogelijkheid om een adviseur om advies te vragen over de bespaarmogelijkheden van hun huis met een plan van aanpak, zodat je een punt op de horizon hebt. De kosten van zo’n adviseur bedragen € 150,- waarvan € 125,- wordt gesubsidieerd. Ergo, zou je voor ± € 25,een kant-en-klaar advies kunnen hebben en een plan van aanpak.

huidige voorschriften ten aanzien van isolatie. Daarbij is gebruik gemaakt van ‘biobased’ isolatiematerialen, in dit geval voornamelijk gerecyclede houtvezels en cellulosevlokken.

In 2014-2015 hebben we het voormalige pand van Hofstede opticien aan het Grootzand overgenomen. Dat was aan een forse renovatie toe. Daar hebben we hetzelfde ‘kunstje’ nog eens gedaan, onder eigen regie. Het pand is in hetzelfde project aardgasvrij gemaakt; de aardgasgestookte CV maakte plaats voor een warmtepomp, die nu het winkelgedeelte van Ziggo Fashion en de twee daarboven gelegen appartementen verwarmt.”

Stichting Duurzaam Sneek “Alhoewel, zoals gezegd, bij veel mensen de wil om te verduurzamen wel aanwezig is, weten ze niet waar ze moeten beginnen. De Stichting Duurzaam Sneek in oprichting is een koepel, waarin veel kennis over het thema duurzaamheid aanwezig is, waar duurzame initiatieven worden aangejaagd. Met name de oprichting

PostCodeRoos De PostCodeRoos regeling is een financieringsmogelijkheid om in een energiecoöperatie energie op te wekken, zonder dat de zonnepanelen op het eigen dak hoeven te liggen, maar ook elders geïnstalleerd kunnen worden. Bijvoorbeeld op een groot agrarisch dak net buiten het dorp, op het dak van een wijkgebouw of zelfs op een beschikbaar stuk grond in de buurt.

De PostCodeRoos regeling biedt de leden van de energiecoöperatie 15 jaar lang vrijstelling van energiebelasting over de energie die zij samen opwekken. Inwoners van het postcodegebied, alsmede inwoners van de postcodegebieden die daaraan grenzen, kunnen lid worden.

Ús Koöperaasje

van een energiecoöperatie staat hoog op de prioriteitenlijst omdat daar op korte termijn grote stappen gemaakt kunnen worden met een tweetal PostCodeRoos projecten.

De aanpak van SDS is laagdrempelig, anders haken mensen af. In Sneek zijn er op wijkniveau een paar duurzaamheidsinitiatieven. Wij zien het als onze taak om de trekkers van die projecten op wijkverenigingsniveau met elkaar te verbinden, zodat er kruisbestuiving plaatsvindt en er meerdere wijken met elkaar op kunnen trekken. Overigens speelt de gemeente op duurzaamheidsgebied al een actieve rol.” (Zie daarvoor het kader Gemeentegeld voor Energiecoöperaties).

Lokale energiecoöperaties kunnen lid worden van ‘Ús Koöperaasje’, een koepelcoöperatie die Fryslân wil verduurzamen en vergroenen.

Door de coöperatiestructuur heeft elke aangesloten energiecoöperatie inspraak in zowel ‘Ús Koöperaasje’ als het gezamenlijke energiebedrijf ‘EnergieVanOns’.

Speerpunten voor de nabije toekomst

Energie VanOns is een energiemaatschappij in het werkgebied in de drie Noordelijke provincies. Ús Koöperaasje is de Friese eigenaar voor 33% en heeft ten opzichte van de andere provincies de meeste aansluitingen. Het levert 100 % lokale, groene stroom. Stroom die opgewekt en geleverd wordt door de lokale energiecoöperaties, die met zijn allen eigenaar zijn van Energie VanOns. Als consument betaal je niets meer dan bij de gemiddelde leverancier, maar de marge per woningaansluiting vloeit - elk jaar met circa € 50,- naar de wijk terug om de wijk te verbeteren met zaken als de aanleg van een kinderspeelplaats et cetera.

Duurzaamheid begint bij de woningen en bedrijven. Voor de woningen de bespaarbon en voor bedrijven de zonnedaken met de PostCodeRoos

“Met tien woningaansluitingen kun je al heel mooie dingen doen in de wijk”, besluit Dirk Wymenga.

Gemeentegeld voor energiecoöperaties De gemeente Súdwest-Fryslân geeft financiële steun aan energiewerkgroepen om deze te stimuleren een coöperatie op te richten.

Per werkgroep is 2600 euro beschikbaar voor de oprichting van een coöperatie. Voor bestaande energiecoöperaties is jaarlijks 2000 euro beschikbaar voor het organiseren van activiteiten.

“Ons streven is dat iedere kern en wijk een eigen energiecoöperatie heeft”, zegt wethouder Erik Faber van Súdwest-Fryslân.

“Al vind ik het natuurlijk ook prima als twee of meer dorpen of wijken willen samenwerken en met elkaar een coöperatie oprichten.”

De financiële steun van de gemeente maakt het voor energiewerkgroepen gemakkelijker een energiecoöperatie in het leven te roepen. Voor bestaande coöperaties is het aantrekkelijker om activiteiten te organiseren.

sneek bijlage

“Aquathermie is ideaal voor Fryslân; het past bij onze mienskip en ons landschap”

TEKST: PIEBE PIEBENGA

10 Duurzaamheid special 2021

Gedeputeerde Sietske Poepjes

De Nederlandse regering en de provincie Fryslân zetten in op het afremmen van de klimaatverandering. De energietransitie is inmiddels in volle gang.

Het provinciale coalitieakkoord stelt: “Het geluk en de brede welvaart die de Friezen kennen, moet eveneens gelden voor volgende generaties. Vandaar dat de coalitie de regio groen, duurzaam en veilig wil doorgeven aan onze kinderen en kleinkinderen.’’ Het is de bedoeling dat in 2030 een derde van de Friese energie duurzaam opgewekt wordt en dat Fryslân dan een kwart minder energie verbruikt dan in 2010. Een gesprek met gedeputeerde Sietske Poepjes die klimaat en duurzaamheid in haar portefeuille heeft. “We werken er volop aan, maar dat doen we wel op onze eigen Friese manier.”

“Eerst even de cijfers”, begint gedeputeerde Poepjes. “Uitgangspunt is het nationale Klimaatakkoord. Daarin is besloten dat we in heel Nederland in 2030 35 terrawattuur aan duurzame elektriciteit op land opwekken. Om dat te bereiken is Nederland verdeeld in dertig zogenaamde RES-gebieden. RES staat voor Regionale Energie Strategie. Elk RES-gebied heeft zijn eigen energieopgave en bepaalt zelf

1

hoe ze die gaat realiseren. Heel Fryslân is één van die RES-gebieden en heeft als concept-bod aangegeven een bijdrage van 2,3 terrawattuur aan hernieuwbare elektriciteit op te wekken in 2030.

Met het opstellen van onze Regionale Energie Strategie werken we nauw samen met de Friese gemeenten en met Wetterskip Fryslân.

Fryslân verduurzaamt

Voordelen aquathermie • • •

Zon, wind, of…? 2050

Schoon alternatief voor aardgas Belast electriciteitsnet minder Weinig ruimtebeslag in de gebouwde omgeving

þ

3 Friese partners

2

Aquathermie sluit aan bij wensen mienskip

Potentie aquathermie in Fryslân 60% van regionale warmtevraag

“Wij willen dit graag zelf regelen, samen met anderen.”

4 Provincie-breed uitrollen burgerinitiatieven

€ €

5

Geen wingewest “Wellicht zullen andere RES-gebieden straks vragen of we niet meer op kunnen brengen.

Maar ons uitgangspunt is: in Fryslân gebruiken we 4% van de totale hoeveelheid energie die in Nederland verbruikt wordt. We leveren onze bijdrage, maar we hoeven geen wingewest voor de rest van Nederland te worden. We willen best meer doen, maar het moet wel haalbaar, betaalbaar en uitvoerbaar zijn. Bij uitvoerbaarheid moet je bijvoorbeeld denken aan nóg een windpark dat ons mooie Friese landschap aantast. Daar zitten we niet op te wachten, dat doen we dus niet.”

Volop water en expertise “We willen tegenover de rest van Nederland niet overkomen als zure bestuurders, maar we willen het wél op onze eigen Friese manier doen! Met een techniek die bij onze provincie past, die ons landschap niet nodeloos verstoort en die past bij ons mienskipsgevoel.

€

€?

Trouwens, met de energie die windpark Fryslân in het IJsselmeer en windpark Nij Hiddum Houw straks opleveren is het concept-bod van 2,3 TWh al binnen handbereik. De komende tijd werken we samen met andere partijen aan het opstellen van de RES 1.0.”

Positieve ecologische effecten op het watersysteem

6 Positieve economische impact, onderwijs werkgelegenheid en innovatie

Fryslân DE aquathermie regio!

caroline.grootenboer@rhdhv.com

Aquathermie is één van de alternatieven voor duurzame verwarming uit het Klimaatakkoord.

sneek bijlage

Zo’n techniek is ‘aquathermie’. Vandaar dat we daar vol op gaan inzetten. Wat aquathermie

11

Duurzaamheid special 2021

FOTO: JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

“Ik wil geen bestuurder zijn die zegt: ‘We gaan het zo en zo doen en daarmee basta!’”

is? Dat is het verwarmen en koelen van gebouwen door het gebruik van warmte en koude uit oppervlaktewater, afvalwater of drinkwater. De warmte uit het water wordt als dat nodig is opgeslagen in de bodem en daarna opgewaardeerd met een warmtepomp. Je hebt daarbij uiteraard ook een warmtenet nodig om dat koude, lauwe of warme water naar gebouwen te transporteren.

Aquathermie is één van de alternatieven voor duurzame verwarming uit het Klimaatakkoord.

Voor ons, met al onze meren en vaarten, is dat natuurlijk een hele kansrijke. Het mes snijdt niet aan twee, maar aan wel vier kanten. Allereerst kunnen we met aquathermie in 60% van de energievraag van Fryslân voorzien. Daarnaast leent het er zich ook prima voor om het in coöperatieverband op te zetten: elke mienskip een eigen warmtepompsyteem en warmtenet.

Bovendien hebben we hier in de provincie met Wetsus de meeste expertise op het gebied van watertechnologie in huis. Nu is aquathermie nog volop in ontwikkeling en kunnen we zorgen dat wíj de experts op dat gebied worden. Die kennis kunnen we daarna exporteren.

Natuurlijk is het ook een MKB-verhaal: overal zullen warmtepompen en warmtenetten aangelegd moeten worden. Een mooie impuls voor de Friese economie. Kortom, aquathermie heeft voor ons een enorme potentie. Vandaar

dat ik, zodra het corona-technisch weer mag, afreis naar Zweden. Daar zijn ze met al die meren al druk bezig met deze techniek. Goed om daar ons licht op te steken en die kennis alvast naar Fryslân te brengen.”

Pilotproject ‘Warm Heeg’ “In Heeg is men inmiddels samen met it Wetterskip bezig met een mooi pilotproject: ‘Warm Heeg’. De bedoeling is dat straks heel Heeg met aquathermie verwarmd wordt.

Voor de uitvoering daarvan hebben ze een subsidieaanvraag bij het Rijk gedaan in het kader van het programma ‘Aardgasvrije Wijken’.

Jammer genoeg hebben ze die subsidie niet gekregen. Ik ga nu proberen om geld uit Europa los te pulken. We betalen genoeg aan Europa, dan vind ik dat we daar ook wat voor terug mogen krijgen. Dit is goed besteed geld. Dit zou ideaal zijn voor onze provincie.”

Pilot project Warm Heeg (beeld: www.warmheeg.nl)

sneek bijlage

Reëel blijven “Weet je, ik vind het als bestuurder belangrijk om te zeggen dat we wel reëel moeten blijven.

Iedereen voelt op z’n klompen aan dat er wat moet gebeuren, dat we niet op de oude voet door kunnen gaan. Maar mensen moeten zich niet overvallen voelen, zo van: ‘Moet ik nou morgen van het gas af?’ Technisch kan er heel veel, maar het hoeft niet allemaal in één keer.

Wat dat betreft is het perfecte vaak de vijand van het goede. We moeten het weloverwogen en stap voor stap doen. Ons niet laten ingeven door angst, maar veel meer door ambitie. Wat we realiseren moet de menselijk maat hebben.”

Niet laten opjutten “In maart hebben we verkiezingen en dan krijgen we een nieuw kabinet. Ongetwijfeld zullen ze weer met een vernieuwde duurzaamheidsambitie komen.

Het is wel zo dat ons niets opgelegd kan worden.

Wij zijn een zelfstandige RES-regio en mogen zelf bepalen hoe wij het doen. We zorgen uiteraard dat we goed beslagen ten ijs komen, maar we laten ons niet opjutten. Ik wil geen bestuurder zijn die zegt: ‘We gaan het zo en zo doen en daarmee basta!’ Ik wil het samen met de mienskip doen. Bij alles wat we doen wil ik draagvlak zoeken. Dat kost wellicht wat meer tijd, maar als je dat draagvlak hebt, dan ‘rint it ek as it slydjaget’. We doen het samen en elk project toetsen we aan de vraag: is het haalbaar, betaalbaar en uitvoerbaar? Dat zie ik als de Friese manier van werken en daar geloof ik in.”

12 Duurzaamheid special 2021 TEKST: HENK VAN DER VEER • FOTO’S: RUBEN VAN VLIET

“Vergeet niet, ‘Friesland’ is een geweldige merknaam” Nog geen tien jaar geleden lachten veel mensen de ambitieuze directeur van Friesland Lease, Jan Baljeu (53), eigenlijk een beetje uit. Naast auto’s ook nog eens fietsen leasen? Daar zat toch echt geen markt in. Nu, een decennium later, heeft de leasemaatschappij uit Drachten ruim 17.000 leasefietsen! “Ik moet er even over nadenken, want het gaat zo snel”, zegt Jan Baljeu, die sinds 2005 directeur van Friesland Lease is.

Jan Baljeu is er de man niet naar om nu een lange neus te trekken naar al die criticasters, zeker niet. Maar de directeur, die het voortdurend over ‘wij’ heeft als hij over Friesland Lease praat, is er wel apetrots op dat de leasefiets zo’n vlucht genomen heeft.

stoppen. Is dat dan zo erg? Je gaat even plassen en een kopje koffie drinken en je kunt weer verder. Dat is wel zo relaxed.

Wij hebben nu al een aantal leaseauto’s die op waterstof rijden, dat kan dus wél.

Al heb je nog niet overal tankstations waar waterstof tanken mogelijk is.

Diezelfde beperkingen hadden we vroeger ook met elektrisch rijden. Toch zijn er klanten die wel met ons willen pionieren op dit gebied.”

Gebruik van leasefietsen heeft enorme vlucht genomen Jan Baljeu: “In 2012 begonnen we letterlijk met één fiets, een zorgbedrijf kwam met de vraag. De verzorgsters moesten veel kleine ritjes met de auto maken. Waarom niet met de fiets, vroegen zij zich af. Bovendien goed voor de gezondheid en de vitaliteit en uiteraard wilden wij dat wel faciliteren.

Als je praat over duurzame mobiliteit, wat past dan beter in zo’n plaatje dan de fiets. Later kwam dat vitaliteitsaspect steeds vaker naar voren, zeker in deze tijd wordt dat maar weer eens benadrukt.

Wij hebben ook mensen die maar drie kilometer van het werk zitten en dan komen ze nog met de auto. Zo zijn er talloze bedrijven, het is een gewoonte.

Als er niemand zegt dat er iets anders komt, dan blijft dat zo. We praten nu al over woon-werkverkeer. En kijk nu eens in de binnensteden waar de pizzakoeriers de pizza’s nu per fiets bezorgen. Dat waren tot voor kort allemaal scooters, tweetakt scooters.

Die zijn vervuilender dan tien dieseltjes bij elkaar, hoor. Die zijn nu al aardig uit het straatbeeld gehaald. Die oranje fietsen van koeriers in de binnensteden zijn wel voor een gedeelte van ons.

Ook medewerkers van PostNL rijden op bakfietsen van Friesland Lease . Je ziet ons steeds vaker, dan je zou vermoeden, overal in Nederland.”

Friesland Lease is al lang geen regionaal bedrijf meer, het heeft zijn naam in het hele land inmiddels gevestigd. Dekt de naam van het leasebedrijf nog steeds de lading?

“Wij kunnen prima vanuit Friesland werken”, weet Baljeu. “Dat is zeker geen beperking voor onze groei. Het is het tegenovergestelde, want vergeet niet dat ‘Friesland’ een geweldige merknaam is. Het staat nog altijd voor betrouwbaar en degelijk. Ik ben zelf in Zeeland geboren, maar al vroeg zijn mijn ouders naar Groningen verhuisd. De middelbare school en de HEAO heb ik in Groningen gedaan,

waarna ik mijn studie vervolgde aan de Webster University van St. Louis in de Verenigde Staten. Toen ik terugkwam in Nederland heb ik eerst nog negen jaar in Amsterdam gewerkt, maar in 2005 zijn mijn vrouw en ik voor mijn werk bij Friesland Lease naar Friesland verhuisd.

Ik hou van de mensen hier, de nuchterheid zoals Zeeuwen dat ook hebben. Het past heel goed bij elkaar. En ik houd ook van de ruimte en frisse lucht. Dat lijkt hier vanzelfsprekend, maar dat is het niet.”

Over frisse lucht gesproken, hoe groot is jullie marktaandeel in elektrisch rijden?

“We hebben net de nieuwste cijfers binnen. In het afgelopen jaar is 30% van de auto’s die we hebben ingezet, elektrisch. Dat is dus één op de drie auto’s. Toch is het nog niet altijd haalbaar als we het over bedrijfsauto’s hebben. Vooral als je zware karrevrachten hebt is het nog niet zo geschikt; als je dat eraf zou halen is het aandeel nog veel groter en daar zijn we best trots op. We zijn de duizend elektrische auto’s al lang gepasseerd, dat is een fors aantal.

Wij willen echt laten zien dat het anders kan. Ik heb drie kinderen en inmiddels ook kleinkinderen, die wil ik een gezonde wereld na laten. Zij zijn er normaal gesproken in het jaar 2100 ook nog.

Door mijn kleinkinderen kijk ik echt wel anders naar de toekomst. Je kunt dan altijd wel zeggen dat niet de auto’s de grootste veroorzakers van het verpeste milieu zijn. Maar met een vinger naar een ander wijzen, daar wordt de wereld zeker niet beter van.

Wij pakken het stukje waarin wij invloed hebben, zelf wel op. Wij nemen onze klanten mee en laten zien dat het echt anders kan. Ze lachten ons tien jaar geleden uit om onze fietsen; dat werd ook al gedaan toen we met de elektrische auto’s kwamen. Nu zie je hoe we ook dat realiseren. Ik weet nog dat de Ringweg van Sneek geopend werd. Daar gebruikte de minister van Verkeer en Waterstaat een elektrische sportwagen van Friesland Lease voor, ik heb de foto van die auto daar op één van de houten bruggen nog altijd.

Prachtig toch?!”

Rijden op waterstof Jan Baljeu is wel zo eerlijk om te bekennen dat het elektrisch autorijden in de eerste jaren ook beslist wel eens pionierswerk was, bij gebrek aan oplaadpunten. De voorzieningen zijn de laatste jaren veel en veel beter geworden. “Mensen zeggen dan wel eens tegen mij, wanneer ze een langere reis willen ondernemen, dat ze onderweg drie of vier keer moeten

sneek bijlage

Friesland Lease is al drie jaar achtereen gekozen tot de beste lease-onderneming van Nederland. Allemaal op basis van klanttevredenheid.

Baljeu: “Dat is een prijs die iedereen hier bij ons verdient, of je nu telefoniste bent, autowasser of op kantoor zit. Iedereen draagt eraan bij dat de klanten tevreden zijn. Geen jury, maar klanten. Daarom vind ik het ook zo’n mooie prijs. Natuurlijk ben ik ook supertrots op de titel van ‘Friese Ondernemer van het jaar’. Daar hebben we heel wat voor moeten doen.

Tijdens de halve finale heb ik een filmpje laten zien van onze kleindochter, in zwartwit. In het filmpje stelde zij, vijf jaar oud, waarom mensen dingen doen.

‘Waarom zitten er zoveel mensen alleen in een auto?’ ‘Rijden er veel mensen op elektrisch, opa?’ Daar staan wij voor.

Ik wil ook graag hebben dat de wereld nog goed is, als zij volwassen is. Toen wij de trofee kregen was het ook best een emotioneel beladen moment voor mij persoonlijk. Mijn vrouw heeft nog net meegekregen dat wij genomineerd waren en moedigde mij aan om te gaan winnen. Maar dat we ook daadwerkelijk de beste onderneming van Friesland zijn geworden, helaas niet. Zij is begin vorig jaar aan kanker overleden.”

Positief blijven “Ik zie door corona onze wereld ook wel veranderen. Hoe, dat is nu nog moeilijk in te schatten, maar dat er iets gaat veranderen is duidelijk. Het woon-werkverkeer zeker; ik denk dat veel meer mensen structureel thuis zullen werken waar dat kan. Al wil ik wel graag het contact met de mensen houden. Wij hebben zeker nog onze contactmomenten, sterker nog, we hebben al een prachtige online muziekbingo met elkaar gedaan.

Anders, maar toch heel gezellig. We moeten elkaar juist in deze nare periode stimuleren. Positief blijven!”

Duurzaamheid special 2021 13

Je huis verduurzamen:

een handig overzicht van acties en subsidies

We gaan van het aardgas af. Vanaf 2050 gebruiken we geen aardgas meer in onze woningen. Dit klinkt misschien als een vervan-mijn-bedshow, maar je kunt nu al veel doen om je huis hierop voor te bereiden. Maar ja, waar moet je mee beginnen…?

In dit artikel geven we je een handig overzicht van de acties en subsidieregelingen.

De RRE-regeling: tot € 90,- retour Al bijna 1200 inwoners van onze gemeente maakten gebruik van de RRE-regeling! RRE staat voor ‘Regeling Reductie Energieverbruik’. De gemeente wil je (woningeigenaren) hiermee graag tegemoetkomen als je energiebesparende maatregelen inje (eigen) woning aanbrengt.

Je kunt eenvoudig € 90,- terugvragen via het Duurzaam Bouwloket. Kijk op www.duurzaambouwloket.nl/ rre-swf voor welke maatregelen je € 90,- terug kunt krijgen en lees de voorwaarden.

Je hebt twee mogelijkheden voor het inkopen van je energiebesparende maatregelen:

Isolatieactie Het is handig om je huis eerst te isoleren en daarna pas zonnepanelen te nemen. De grootste energiebesparing kun je behalen door het dak te isoleren. Warmte stijgt namelijk op.

Isoleren kost geld, maar het is de investering waard. Je energierekening wordt namelijk lager en je huis is meer waard. Speciaal voor inwoners met een eigen woning organiseren de gemeente Súdwest-Fryslân, het Duurzaam Bouwloket en regionale isolatiebedrijven een inkoopactie voor isolatiemaatregelen. Het gaat om spouwmuur-, vloerof bodemisolatie. Meedoen is eenvoudig!

Wist je dat.... >> >>

>>

STAP 1 S chrijf je vóór 1 maart 2021 in via www.duurzaambouwloket.nl/swfisoleert.

1

2

v ia je lokale leverancier: je levert de bon in bij het Duurzaam Bouwloket en krijgt het subsidiebedrag op je rekening als je aan de voorwaarden voldoet. via een online bestelling van energiebesparende producten in de webshop van Duurzaam Bouwloket. Je subsidie wordt dan meteen verrekend met een online shoptegoed van € 90,-.

Bestellen via de webshop kan alleen met de code swf2021.

Benieuwd waar de meeste mensen hun tegemoetkoming voor gebruikten?

De top vijf is: • Zonnepanelen • Vervangen van glazen of kozijnen • Overstappen op ledlampen • Overstappen op een inductiekookplaat • Overstappen op een energiezuinige wasmachine, droger of koelkast.

Let op! Heb je het afgelopen jaar al energiebesparende maatregelen getroffen en heb je hiervan een betalingsbewijs? Dan kun je ook tot € 90,- terugvragen.

Je kunt één keer meedoen aan deze actie. De regeling staat open tot 31 maart 2021 of totdat het budget op is!

STAP 2 E en vakman neemt contact met je op. Na een inspectieronde door je woning krijg je een vrijblijvende offerte op maat.

STAP 3 A ls je akkoord gaat met de offerte voert de vakman de maatregel(en) uit.

Andere subsidies

Met de nationale Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE) kun je als woningeigenaar subsidie aanvragen voor een zonneboiler, een warmtepomp, isolatiemaatregelen en aansluiting op een warmtenet. Meer informatie vind je op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, www.rvo.nl. ls je twee of meer isolatiemaatregelen laat uitvoeren A krijg je van Provincie Fryslân nog eens 10% extra subsidie. Meer weten? Kijk dan op de website www.fryslan.frl.

Tip! Als je aan de voorwaarden voldoet, kun je voor één energiebesparende maatregel meerdere subsidies krijgen. Zo kun je nóg meer geld besparen!

sneek bijlage

>>

het duurzaamste huis van Fryslân in Oppenhuizen staat? we het afgelopen jaar voor het eerst de Duurzaamheidsprijs hebben uitgereikt en dit in 2022 weer gaan doen? de gemeente Súdwest-Fryslân een geveltuinenactie heeft?

Grenst je gevel aan de openbare weg, dan kun je mogelijk een gratis geveltuin van de gemeente krijgen. Al 230 inwoners hebben er één aangevraagd. Ga naar www.sudwestfryslan.nl/ steenbreek voor meer informatie. #tegeleruitplanterin wijkverenigingen en energiecoöperaties bij de gemeente een warmtescancamera (type FLIR E5xt) kunnen lenen? Hiermee kun je kijken op welke plekken je huis niet goed is geïsoleerd. Superhandig!

Duurzaam Bouwloket Jouw woning alvast voorbereiden op wat komen gaat? Bij de gemeente haar partner Duurzaam Bouwloket kun je terecht voor al je vragen op het gebied van duurzaam (ver)bouwen, energiebesparing, energie opwekken en financieringsmogelijkheden.

Interesse? Ga dan naar www.duurzaambouwloket.nl of neem contact op met Duurzaam Bouwloket via info@duurzaambouwloket.nl of (072) 743 39 56.

14 Duurzaamheid special 2021

Fedde Pronk van The Green World Company

“Wij zijn van ‘Tom Poes Fedde Pronk is een wereldburger. Hij is geboren en getogen Sneker, woont in Heerenveen en doet sinds 2017 vanuit ‘zijn’ The Green World Company, samen met ‘maat en partner’ Jeroen Veenema zaken in heel Nederland en in het Caribisch gebied.

Zaken op het gebied van hernieuwbare energie. Waarbij hij zijn kerncompetentie - kennis van financiële structuren - koppelt aan die van anderen, die zijn gespecialiseerd in die eerdergenoemde hernieuwbare energie. Pronk is ook een ‘klusjesman op niveau’, die in zijn werkzame leven tot nu toe de nodige (interim)functies heeft vervuld in organisaties, die onder invloed van te turbulente bestuurlijke ontwikkelingen, de verkeerde kant op dreigden te gaan. Een portret van Fedde Pronk.

Fedde Pronk kwam in de Elfstedenwinter van 1963 ter wereld in het Gereformeerd Verpleeghuis in Sneek. Zijn vader, technisch tekenaar, overleed toen Fedde drie jaar oud was, zodat hij daar helaas geen herinneringen aan heeft. Willem Tjerkstra, de man met wie zijn moeder negen jaar later hertrouwde, vervulde die rol met verve.

Willem Tjerkstra is auteur en onder meer winnaar van de Gysbert Japicx Priis. Hij is de oudere broer van de Jouster en Langweerder skûtsjeschipper en oud-schipper van het Statenjacht, Friso Anne Tjerkstra. “Ik heb Willem Tjerkstra altijd als mijn heit beschouwd en voor mijn kinderen is hij pake”, zegt Fedde Pronk.

Universitaire studie met een omwegje Na de lagere school, ‘het Bogerman’ en PA De Him in Sneek zette Fedde zijn studie voort aan de Rijks Universiteit Groningen; theoretische pedagogiek, filosofie en onderwijskunde. “Mijn moeder zei aan het begin van mijn studie nog: ‘Der staat vier jaar foor, dan doest dat ok mar’.

En zo geschiedde; ik ben afgestudeerd in 1985.

Via het arbeidsbureau, ik was inmiddels getrouwd met Henriette uit Wommels, kon ik terecht bij ‘De Baak’, het opleidingscentrum van VNO-NCW: een gewenste wetenschappelijke carrière was midden jaren 80 helaas niet mogelijk. Vrij vlot daarna werd ik door Piet Plantinga ‘gerekruteerd’ om bij hem te komen werken in zijn transportbedrijf, PAX in Leeuwarden. Dat was een periode die ik me herinner als één van de mooiste in mijn werkzame leven. Met de ‘poten in de klei’ en zo nu en dan vieze handen maken. Daar heb ik acht jaar met bijzonder veel plezier gewerkt. ‘Baas Piet’ was een heel bijzondere man en een markant ondernemer.

Streng, maar rechtvaardig. Ik wilde graag door in de financiële kant van het bedrijf, maar dat vond Baas Piet op dat moment geen goed idee. Dus heb ik in 1996 gesolliciteerd bij de Rabobank in Heerenveen en afscheid genomen van PAX.”

Mede aandeelhouder Jeroen Veenema op het dak van het Abe Lenstra Stadion in Heerenveen

De ‘Pronkjes’ naar Heerenveen Pronk moest daarvoor verhuizen van Sneek naar het werkgebied van de bank, dus naar Heerenveen. Kon vrij snel carrière maken bij de bank. Van accountmanager, via hoofd van de afdeling zakelijke relaties, directeur zakelijke relaties en assurantiën tot algemeen directeur.

Na veertien jaar Rabo was in 2010 de tijd rijp om wat anders te gaan doen. Lachend: “Dat vonden sommige mensen binnen de Rabobank kennelijk ook en we zijn niet op een heel plezierige manier uit elkaar gegaan. Maar ik heb er later vrede mee gekregen. Ik dacht al een tijdje na over een eigen onderneming in de duurzaamheidssector.

In de opbouwfase daarvan hield ik tijd over om er dingen naast te doen.

Ik werd Commissaris bij Sportstad Heerenveen.

De zittende directeur van Sportstad bleek in de optiek van de RvC, de raad van commissarissen, niet de juiste man op de juiste plaats, zodat aan mij werd gevraagd om als ‘interim’ een paar maanden ‘op Sportstad te passen’, tot de rust was weergekeerd. Het dossier bleek achteraf toch iets gecompliceerder dan gedacht, zodat ik daar tot 2017 parttime directeur ben geweest. De rust was toen weergekeerd en Rinse Bleeker, met wie ik al jaren samenwerkte, nam definitief het stokje over. Dat kon hij stukken beter dan ik overigens: de juiste man op de juiste plaats. Hij kent de organisatie door en door en heeft meegebouwd aan het succes ervan.”

Hoe karakteriseer jij jezelf als ondernemer?

“Anderen, wier mening ik waardeer en respecteer, hebben over mij wel eens gezegd dat ik volstrekt onafhankelijk in het leven sta, zowel geestelijk als materieel. Dat wil zeggen dat als ik een bepaalde mening heb, ze met verrekt goede argumenten moeten komen om mij van mening te doen veranderen. Als jouw beleving van de problematiek niet meer overeenkomt met die van de meerderheid, vind ik dat je daar consequenties aan moet verbinden en plaats moet maken voor een ander.

Zo is het ook gegaan bij sc Heerenveen, toen ik voorzitter van het stichtingsbestuur was. We hadden op een gegeven moment een volstrekt andere relatie tot de werkelijkheid en dat werkte niet. Zaken op z’n beloop laten en hopen op betere tijden is niet mijn ding: optreden of aftreden, zo simpel is het.

Ik ben veeleisend, zowel voor mijzelf als ook voor anderen. En zoals gezegd, geestelijk en materieel onafhankelijk. Dat maakt het niet altijd voor iedereen even gemakkelijk om met mij samen te werken, maar wel duidelijk; dat heb ik in diverse stadia van mijn werkzame leven meegemaakt.

Ik denk wel dat ik een rustbrenger ben in een

sneek bijlage

organisatie, maar voordat het zover is, moeten er soms in de ogen van anderen minder sympathieke maatregelen worden genomen. Als de juiste man niet op de juiste plaats zit, is het de taak van een toezichthouder om te zorgen dat daar, zonder aanziens des persoons, verandering in komt. Dat is een wijsheid die ik heb geleerd van de voorzitter van de raad van commissarissen van Rabobank Nederland, professor Lense Koopmans.”

The Green World Company “Na Sportstad kon ik me met ziel en zaligheid storten op de duurzaamheidsmarkt; dat doe ik samen met Jeroen Veenema uit Oppenhuizen. ‘The Green World Company’ is daarvan het resultaat. Wij zijn beiden voor 50% aandeelhouder. Wij kennen elkaar van de Solar Challenge. Jeroen is de architect van de Young Solar Challenge boot en is gepokt en gemazeld in concepten rond zonnepanelen en opslag van energie. Een advies- en toezichtklus voor een zonnepark op Saba hebben we samen opgepakt.

Ons bedrijf was aanvankelijk gevestigd in Heerenveen; later hielden wij kantoor bij Unique Lights in Sneek, waar ik twee jaar directeur ben geweest. Nu zijn we ‘vol gas’ bezig met de opbouw van The Green World Company in een prachtig gerestaureerde boerderij aan de Leidekkersstraat in Sneek.”

Wat heeft corona voor jullie betekend?

“Wij waren beiden in het buitenland - Jeroen bij ons project op Saba, het ontwerp en toezicht op de aanleg van een groot zonnepark, en ik op Curaçao - toen corona in volle hevigheid losbarstte. Vanaf Curaçao vloog de KLM nog wel op Nederland, maar vanaf Saba werd dat precair. Ik zei tegen Jeroen: ‘Maak dat je daar wegkomt’. Hij heeft volgens mij op dat moment alles uit zijn handen laten vallen en is op het laatste vliegtuig gestapt dat vanaf Saba vertrok.

Een dag later en hij had daar vastgezeten. In juli zijn we teruggegaan en hebben we met ontheffing en vanuit een quarantainesituatie het project kunnen afronden. Maar zolang het luchtruim voor ons grotendeels op slot zit, richten we onze aandacht vooral op onze Nederlandse activiteiten. Daar hebben we een aantal projecten ‘in ons mandje’, waarvoor al subsidie is toegezegd. En dat verzacht de pijn.

Als ondernemer is dit een rotperiode, anders kan ik het niet noemen. Er vallen klappen en het einde daarvan is nog niet in zicht. Zodra de

Duurzaamheid special 2021 15

verzin een list’…” belastingdienst zegt: ‘Het wordt tijd dat de opgeschorte bedragen betaald gaan worden’, heb je de poppen pas goed aan het dansen. Jeroen en ik hebben The Green World Company met eigen middelen gefinancierd en we hebben geen bankschulden, dat scheelt. Daarnaast opereren we in een sector die de komende decennia een goed perspectief biedt. Maar een groot deel van de pijn van deze crisis wordt door de ondernemers gedragen. En totdat de crisis bedwongen is worden de beslissingen genomen door bestuurders die elke maand keurig rond de 24e hun salaris krijgen overgemaakt. Begrijp me goed, dat gun ik ze van harte, maar ik verbaas me wel eens over het beperkte afwegingsperspectief dat de ‘boven ons gestelden’ - lees landsbestuurders, het kabinet - hanteren.”

“Zaken op z’n beloop laten en hopen op betere tijden is niet mijn ding: optreden of aftreden, zo simpel is het”

Wanneer begon hernieuwbare energie voor jou te leven?

“Dat was al in mijn Rabo-periode. Ik had samen met enkele kennissen privé een paar windmolens. Ik geloof niet dat de belangrijkste drijfveer op dat moment het milieu was. Het was vooral financieel aantrekkelijk. En we deden er niets verkeerds mee voor het milieu. Juist die combinatie van financiële structuren en iets nieuws, wat duurzaam was, vond ik interessant. En dat begon mij steeds meer te intrigeren. Je komt in aanraking met mensen die daar veel meer van weten dan ik, zoals Jeroen Veenema en er vindt op een min of meer organische manier een bundeling van krachten plaats.

Ik vind hernieuwbare energie een prachtige sector waarin wij ons, daar geloof ik vast en zeker in, een mooie plaats kunnen verwerven.

Het is bovendien een groeimarkt, waarin overigens duurzaamheid bij ons niet ten koste van alles gaat. Wil het duurzaam zijn, dan moet het niet alleen goed voor het milieu zijn, maar ook voor de ondernemer renderen, daar zijn wij broodnuchter in.

Daarnaast vergt het met name voor de kleinere spelers ‘out of the box’ denken om met de enorm kapitaalkrachtige organisaties op deze markt te kunnen concurreren.

Door bijvoorbeeld projecten te ontwikkelen waarbij asbesthoudende daken worden gesaneerd en daarna worden voorzien van zonnepanelen, laten we het mes milieutechnisch aan twee kanten snijden.

FOTO: LAURAKEIZERFOTOGRAFIE

Een ander concept dat we hebben bedacht is het drijvende zonnepark op waterbassins. Minder verdamping, minder algengroei. Dat is op zich niet nieuw, maar wel als je de constructie van een – gepatenteerd - aluminium frame maakt, dat 100% recyclebaar is. Een gevalletje dus van: ‘Tom Poes verzin een list’.”

sneek bijlage

16 Duurzaamheid special 2021

Duurzaamheidsprijs en Pitchprijs Werkfestival

Nieuw Wonen op Water laat een Wie heeft er als jochie van drie turven hoog niet gedroomd van vlotten bouwen, de wereldzeeën bedwingen en piraten bevechten. Dat dat idee zelfs bij ‘oudere jongetjes’ nog leeft, bewijzen architect Kees Kat en vastgoed communicatiespecialist Menno de Roos met hun ‘Vlot’, waarop ze geschakelde huurwoningen bouwen die onder de sociale huurgrens vallen, die de woningnood in krimpgebieden kunnen lenigen, die 100% circulair en ‘nul op de teller’ zijn en… verplaatsbaar, zodat er niet voor toekomstige leegstand wordt gebouwd.

Ze wonnen met hun idee de SúdwestFryslân Duurzaamheidsprijs 2020 en de pitchwedstrijd voor het meest innovatieve idee van het Werkfestival 2020 in Sneek.

Kees Kat en Alies Koree vormen sinds het voorjaar van 2018 samen de directie van het Sneker architectenbureau Kat-Koree Architecten.

Kat, een geboren Terschellinger, is al ruim 21 jaar verbonden aan het architectenbureau, gevestigd in het centrum van Sneek.

Menno de Roos, oprichter en eigenaar van marketing-communicatiebureau Invite uit Sneek, is gespecialiseerd in de vastgoedmarkt en is met zijn twintig jaar ervaring in deze sector gepokt en gemazeld in wonen.

Het tweetal werd door Christien Lycklama à Nijeholt uitgenodigd om hun idee voor drijvende woningen (Nieuw Wonen op Water – NWW) te presenteren tijdens de pitchwedstrijd van het ‘Werkfestival 2020‘. “Tot onze grote verbazing wonnen we deze wedstrijd in de categorie professionals”, zegt Kees Kat. “Vervolgens wonnen we in 2020 ook nog de Duurzaamheidsprijs van de gemeente Súdwest-Fryslân.”

De geboorte van een idee Kees Kat: “De aanleiding voor het idee van drijvende woningen vormden de aardbevingen in het Groninger gaswingebied. Hierdoor zijn de eisen aan nieuwbouwwoningen in dat gebied torenhoog met een dito prijs. Toen dacht ik al aan drijvende woningen: graaf een gat, leg er een drijvende betonnen bak in met daarop een aantal geschakelde woningen en je hebt tegen veel lagere kosten een aardbevingsbestendige woning. Dat idee hebben we als een zaadje geplant bij woningcorporaties, maar het ontkiemde niet. Corporaties zijn doorgaans grote institutionele organisaties, behoudend en gericht op de traditionele bouw, zodat deze innovatie buiten hun referentiekader valt.”

“Toch zagen wij genoeg mogelijkheden voor ons idee”, vult Menno de Roos aan. “We hoorden klachten uit dorpen dat de leefbaarheid van hun dorp onder druk kwam te staan omdat

Nieuw Wonen op Water is een project met alleen maar winnaars.

De leefbaarheid van de dorpen is er mee gebaat; er wordt geen onnodige aanslag gepleegd op het milieu. er geen woningen waren voor de startende jongeren en ook niet voor senioren die hun te ruime woning wilden inwisselen voor een kleinere seniorenwoning. Met als gevolg dat er een uittocht dreigt van zowel jongeren als ouderen en de leefbaarheid van deze dorpen verloren gaat.”

Nieuw Wonen op Water (NWW) Het project Nieuw Wonen op Water (www.nieuwwonenopwater.nl) ondervangt deze problemen, omdat de waterwoningen verplaatsbaar zijn naar gebieden waar de (woning)nood het hoogst is. De investering wordt in dat geval beperkt tot het (eventueel)

sneek bijlage

uitgraven van een ligplaats en de aanleg van nutsvoorzieningen als riolering, water en stroom.

De situatie is bovendien niet permanent. Zou in de toekomst blijken dat de woningen op het water niet meer nodig zijn, dan kunnen ze verplaatst worden naar een ander gebied, waar die woningnood nog wel speelt.

Pilotproject in Heeg Nieuw Wonen op Water zoekt daarbij de samenwerking met dorpsbelangen die aan kunnen geven op welke plaats binnen het dorp de waterwoningen het beste gerealiseerd kunnen worden. Dorpsbelang Heeg heeft de

Duurzaamheid special 2021 17 TEKST EN BEELD: WIM WALDA

jongensdroom in vervulling gaan Kees Kat: “Wanneer de pilot succesvol is, hopen we dat er meer belangstellende partijen zullen volgen, en verder kan worden uitgerold in Friesland en daarbuiten.”

huizen voor de vrije sector. De woonwijk staat bovendien in verbinding met open water.

Menno de Roos (links) en Kees Kat.

handschoen opgepakt, vooral omdat dit het antwoord vormt op het nijpende tekort aan geschikte starterswoningen en aan betaalbare plekken voor ouderen die kleiner willen wonen, maar in het dorp willen blijven. Zowel de gemeente als de provincie willen geen woningen in krimpgebieden toevoegen waardoor de leefbaarheid op peil zou blijven, maar als het gaat om verplaatsbare woningen wordt dat wél gezien als een oplossing.

Dorpsbelang Heeg heeft met Kees Kat en Menno de Roos, de bedenkers en ontwikkelaars van Nieuw Wonen op Water, een plan ontwikkeld voor een drijvende woonwijk van circa vijftig eenheden, waarvan ruim de helft starters- en seniorenwoningen, aan de Skatting tussen It Fabryk en de Djippe Sleat. Dit gebied is door de zompige veenbodem moeilijk bouwrijp te maken.

In plaats van heien wordt er in het nieuwe plan gegraven. Aan de ene pier liggen 28 drijvende geschakelde woningen voor huurders onder de huursubsidiegrens. Het tweede schiereiland biedt toegang tot circa 22 vrij drijvende

Geen prestigieuze watervilla’s dus voor toeristen, maar een permanente woonwijk voor oude en jonge Hegemers die in het dorp willen blijven wonen. En dat daar veel animo voor is, bleek uit de respons op een peiling naar de belangstelling. Maar liefst 200 formulieren kwamen al retour, waarvan 95 procent van inwoners uit Heeg. De bal ligt nu bij de gemeente Súdwest-Fryslân. Ook in twee andere dorpen is inmiddels belangstelling getoond voor dit project. Zij volgen de ontwikkelingen in Heeg met grote belangstelling.

Andere dorpsbelangen kunnen hun interesse voor een dergelijke drijvende ontwikkeling ook aangeven door Menno even een mail te sturen (menno@nieuwwonenopwater.nl).

Dubbel in de prijzen NWW won met hun Vlot, een drijvende en eenvoudig verplaatsbare huurwaterwoning, de gemeentelijke Duurzaamheidsprijs 2020.

De waterwoning is een gasloos en volledig op elektriciteit draaiend huis, gebouwd met duurzame circulaire materialen met een hoge isolerende waarde. Dus niet alleen milieuvriendelijk en circulair, maar ook ‘nul op de teller’. Voorzien van een warmtepomp, zodat ze niet alleen kunnen verwarmen in de winter, maar in de zomer ook kunnen koelen. De geschakelde woningen, die gebouwd zijn op een grote betonnen bak, bestaan uit twee woonlagen met een dakterras en hebben een oppervlak van 6,5 bij 6,5 meter. De drijvende watervilla’s zijn ruimer van opzet, vallen in de vrije sector en lenen zich mogelijk voor een kantoor aan huis.

sneek bijlage

Uitrollen Kees Kat: “Wanneer de pilot in Heeg succesvol is, hopen we dat er meer belangstellende partijen zullen volgen, zodat het project Nieuw Wonen op Water stevig op de kaart wordt gezet en verder kan worden uitgerold in Friesland en daarbuiten.

De belangen van de plaatselijke verenigingen kunnen worden ondergebracht in een coöperatie, die eigenaar van de woningen wordt en zakendoet met gemeenten, provincie en Rijk, zodat de kleinschalige projecten ook daadwerkelijk van en bij de dorpen blijven en het initiatief niet wordt overgenomen door mega-investeerders, die voor ‘de dikke portefeuille’ bouwen.”

Tijdlijn Menno de Roos: “We hopen eigenlijk in het eerste kwartaal van dit jaar op instemming van het college van B en W van de gemeente Súdwest-Fryslân. Daarna gaat het plan de ambtelijke molen in. Er zal een wijziging van het bestemmingsplan moeten komen, waar doorgaans een half jaar overheen gaat, wanneer er geen bezwaren zijn. We denken dat het reëel is om ervan uit te gaan dat begin 2022 ‘de schep de grond in kan’. Dat geeft ons de ruimte om alles tot in detail uit te werken. We spelen ook nog met het idee om er, eventueel in samenwerking met een professionele arkenbouwer, een leerproject voor een mboopleiding in Sneek van te maken.”

Concluderend: Nieuw Wonen op Water is een project met alleen maar winnaars. De leefbaarheid van de dorpen is er mee gebaat; er wordt geen onnodige aanslag gepleegd op het milieu; het sluit aan bij de CO2doelstellingen van het Rijk; er worden jonge professionals opgeleid… Wat wil je nog meer?

n een hoog rendement baar te investeren!’

‘Je haalt alleen een hoog rendement composteerde bladeren! Direct daarna hebben we via de zelfde gaten waarmee we de natte isolatie hebben losgeblaast om af te zuigen, de nieuwe isolatie

ger het is met veel meer comfort. Daar ben ik best trots op!

door investeren!’

‘Je haaltbetrouwbaar alleen een hoog te rendement ‘Je haalt alleen door betrouwbaar tehoog investeren!’

‘Dit effect hebeen ik nooit zorendement verwacht!’ door betrouwbaar te investeren!’

Rob Schuil Preken voor eigen parochie? Rob Schuil: Ik weet nu echt hoe het voelt! Ik had in mijn eigen huis oud en nat geworden steenwol zitten. Mede daarom hebben we om de spouwmuren leeg te halen, een soort grote muurstofzuiger ontwikkeld en onze eigen woning als proeonijn gebruikt en allerlei proeven ge- in de spouwmuren aangebracht.

Nou, vanaf nu kan ik Rob Schuil daan. Er kwam oude, nat geworden en uitgezakte echt uit eigen ervaring zeggen dat voor het werkt! is Preken eigenHet parochie?

Rob Schuil: Ik weet nu steenwol uit de spouwmuren; het stonk naar een ge- veel droger en het heeft me verrast hoeveel prettiecht hoe het voelt! Ik had in mijn eigen huis oud en composteerde bladeren! Direct daarna hebben we via ger het is met veel meer comfort. Daar ben ik best Rob Schuil nat geworden steenwol zitten. Mede daarom hebhet ook in eigen de uitvoering, zijnSchuil: medewerkers Preken voor parochie? Rob Ik weet nu de zelfde gaten waarmee we de natte isolatie hebtrots op! ben we om echt hoe het voelt!

Ik had mijn eigen oud en de spouwmuren leeg te halen, een soort hebben gedaan zoalsin Schuil het huis heeft aanben losgeblaast om af te zuigen, de nieuwe isolatie

ntie bieden als

ngegeven. Ons karakteristieke pand is op geen ene wijze geweld aan gedaan, niemand ziet dat de uwmuren zijn geïsoleerd. Daarnaast heeft schuil ze plafonds naar de zolder geïsoleerd met defde parels. Na twee jaar kan ik zeggen dat we ar liefst 70 % gas besparen, ik ben benieuwd hoe in een echte winter is!

en in en rondom Friesland

hebnat geworden steenwol zitten. Mede grote muurstofzuiger ontwikkeld en onze eigen wogegeven.

Ons karakteristieke pand daarom is op geen Rob Schuil ben we om de spouwmuren leeg te halen, een soort ning als proeonijn gebruikt en allerlei proeven geenkele wijze geweld aan gedaan, niemand ziet Preken voor eigen parochie?

Rob en Schuil: weetwonu grote muurstofzuiger ontwikkeld onzeIkeigen echt hoe het voelt!

Ik had in mijn eigen huis oud en daan.

Er kwam oude, nat geworden en vanaf uitgezakte ning als proeonijn gebruikt en allerlei proeven gein de spouwmuren aangebracht.

Nou, nu kan ik dat de spouwmuren zijn geïsoleerd. Daarnaast nat geworden steenwol zitten.

Medeendaarom heb- echt uit eigen ervaring zeggen dat het werkt! Het is daan.

Er kwam oude, nat geworden uitgezakte steenwol uit de spouwmuren; het stonk naar een geheeft schuildeonze plafonds naartede zolder geïsoben we om halen, een soort steenwol uit despouwmuren spouwmuren;leeg het stonk naar een ge- veel droger en het heeft me verrast hoeveel pretticomposteerde Direct daarna via leerd met dezelfde parels.

Na twee jaar kan ik grote muurstofzuiger ontwikkeld en onze eigen wocomposteerde bladeren! Direct daarna hebben we via gerbladeren! het is met veel meer comfort.hebben Daar benwe ik best en proeven gein de spouwmuren aangebracht.

Nou,isolatie vanaf nu kan ik ning als proeonijn gebruikt zeggen dat we waarmee maar liefst gas besparen, ik gaten de zelfde waarmee we de natte hebde zelfde gaten we70% deallerlei natte isolatie hebtrots op! daan.

Er kwam oude, nat en uitgezakte echt uit eigen ervaring zeggen dat het werkt! Het is ben om afdat te zuigen, de nieuwe isolatie benlosgeblaast benieuwd hoe ingeworden een echte winter is! ben losgeblaast om af te zuigen, de nieuwe isolatie steenwol uit de spouwmuren; het stonk naar een ge- veel droger en het heeft me verrast hoeveel pretticomposteerde bladeren! Direct daarna hebben we via ger het is met veel meer comfort. Daar ben ik best de gaten waarmee we de natte isolatie heb- trots op!

Robzelfde Schuil ben losgeblaast om af te zuigen, deRob nieuwe isolatie Preken voor eigen parochie?

Schuil: Ik

weet nu echt hoe het voelt! Ik had in mijn eigen huis oud en nat geworden steenwol zitten.

Mede daarom hebben we om de spouwmuren leeg te halen, een soort grote muurstofzuiger ontwikkeld en onze eigen woning als proefkonijn gebruikt en allerlei proeven gedaan.

Er kwam oude, nat geworden en uitgezakte steenwol uit de spouwmuren; het stonk naar een gecomposteerde bladeren! Direct daarna hebben we via de zelfde gaten waarmee we de natte isolatie hebben losgeblaast om af te

r Bel nu voo : informatie 42 0512-7290

in de echt u veel d ger h trots

maar service en garantie bieden als zit’ MINDER KOUD, Wij isoleren alleen in en rondom Friesland

gegeven. Ons karakteristieke pand is op geen ene wijze geweld aan gedaan, niemand ziet dat de uwmuren zijn geïsoleerd. Daarnaast heeft schuil e plafonds naar de zolder geïsoleerd met defde parels. De Naheer twee jaar kan ikheeft zeggen we heer Van derHeide Heide heeft z’ndat woning geDe Van der z’n woning gebouwd ar liefst 70 bouwd % gas besparen, ik ben benieuwd hoe volgens volgens de"'Amsterdamse School” uitSchool” de jaren uit 30 de ”Amsterdamse door Schuil is! laten isoleren. “Ik was aangenaam verin een echte winter

de door Schuil laten uitbrengen isoleren. “Ik rast,jaren door 30 de manier van offerte en was door

aangenaam verrast, door de manier offerte aangegeven. Ons karakteristieke pand isvan op geen enkele wijze geweld aan de gedaan, datadde uitbrengen en door know-niemand how enziethet spouwmuren zijn geïsoleerd. Daarnaast heeft schuil vies Schuilnaar senior.

Heel correct, en met zo was onze van plafonds de zolder geïsoleerd de-

De heer Van heeftvan z’nSchuil woning gebouwd aangegeven. is op geen de knowhowder en Heide het advies senior.

Heel zelfde parels.Ons Nakarakteristieke twee jaar kanpand ik zeggen dat enwe volgensen de"'Amsterdamse School” uit de jaren 30 maar kele wijze aan gedaan,ikniemand ziet dathoe de correct, zo was het ook in de uitvoering, zijn meliefst geweld 70 % gas besparen, ben benieuwd De heer Van isoleren. der Heide heeft gebouwd aangegeven.

Ons karakteristieke pand is op geen endoor Schuilhebben laten “Ik was aangenaam ver- dat spouwmuren zijnwinter geïsoleerd. heeft schuil dewerkers het gedaan zoals Schuilz’n het woning heeft in een echte is! Daarnaast rast, door dede"'Amsterdamse manier van offerte uitbrengen en door onze plafonds de zolder volgens School” uit de jaren 30 naarkele wijzegeïsoleerd geweldmet aande-gedaan, niemand ziet dat de de know- how en het advies van Schuil senior. Heel zelfde parels. Na twee jaar kan ik zeggen dat we Inverhet centrum van Leeuwarden hebdoor Schuil laten isoleren.

“Ik was zijn geïsoleerd.

Daarnaast heeft schuil correct, en zo was het ook in de uitvoering, zijn aangenaam me- maar liefst 70 % gasspouwmuren besparen, ik ben benieuwd hoe ben we best veel jaren dertig wonindewerkers hebben het gedaan zoals Schuil het heeft dat in een echte winter is! plafonds naar de zolder geïsoleerd met derast, door de manier van offerte uitbrengen en door onze

KIL EN LAST VAN TOCHT EN/OF VOCHT

zuigen, de nieuwe isolatie in de spouwmuren aangebracht. Nou, vanaf nu kan ik echt uit eigen ervaring zeggen dat het werkt! Het is veel droger en het heeft me verrast hoeveel prettiger het is met veel meer comfort. Daar ben ik best trots op!

Waar zit het probleem in uw muur?

maar service en garantie bieden als ‘Je kan alleen maar service en garantie bieden als zit’‘Je MINDER isoleren alleen in en Friesland kan alleen service enrondom garantie bieden als je in deKOUD, buurtWijmaar zit’

Is uw huis gebouwd tussen 1928 of 1975 en zijn de spouwmuren in uw huis daarna gevuld met glaswol, steenwol of UF-schuim?

Een korte uitleg over wat daar mee aan de hand kan zijn:

de know- how en het advies van Schuil senior.gen Heelgeïsoleerd. zelfde parels.

Na twee isjaar Het kenmerk datkan ze ik zeggen dat we correct, en zo was het ook in de uitvoering, zijnallemaal me- maar liefst 70 % gas besparen, ik ben benieuwd hoe veel sfeer hebben en allerlei dewerkers hebben het gedaan zoals Schuil het heeft dat in een echte winter is! om te stijlkenmerken.

Niet gemakkelijk

isoleren. Harde steen, diepliggende Glas- of steenwol MINDER KOUD, Wij isoleren alleen in en Het rondom oude glas- en Friesland smalle voegen, spouwmuren die naar KIL EN LAST VAN steenwol is niet vormvast binnen doorlopen en oplossingen die In het centrum van Leeuwarden hebwordt door vocht en TOCHT EN/OF het centrum van Leeuwarden hebje veel metjaren buren moet delen. ben we best dertig woninMINDER KOUD,DoorInbendaar Wij isoleren alleen in en rondom Friesland steengruis zwaar en zakt we best veel jaren dertig woningen geïsoleerd.

Het kenmerk isVOCHT dat zegaan zorgvuldig meeEN om te mogen we KIL LAST VAN gen geïsoleerd. Het kenmerk is dat ze na en vocht blijft daarin allemaal veel sfeer hebben en allerlei allemaal regelmatig zulke sfeerwoningen isole- veel sfeer hebben en allerlei TOCHT EN/OF zitten. Mogelijk zijn uw muren nooit goed In het centrum Niet van gemakkelijk Leeuwardenom hebstijlkenmerken. Niet gemakkelijk om te stijlkenmerken. te ren. In de Pelikaanstraat hebben we reben we best veelsteen, jaren dertig woningevuld geweest of is de wol al vrijwel isoleren.

Harde diepliggende VOCHT isoleren. Harde steen, diepliggende gen geïsoleerd.

Het kenmerk is ze centspouwmuren weer zo’n prachtige woning smalle voegen, spouwmuren diedat naar direct na gezakt. smalle voegen, die naar allemaal veel sfeeren hebben en allerlei binnen doorlopen oplossingen die achteraf de meest merkt in de winter, is voor ons de zomer Met Spouwcleaning en Triple Plus parels,binnen sen.doorlopen Wegeïsoleerd. verwijderen hetWe oudehebben isolatiemateriaal en oplossingen die stijlkenmerken.

Niet gemakkelijk te je met buren moet delen. Doorom daar MINDER KOUD, de beste periode omgaan dat op te we lossen. Juist in wordt uw huis weer comfortabel en ener-je met uit uw muur.

Dit doen we door hetdaar isolatiemateriEPS-Parels buren moet delen.

Door isoleren. steen, diepliggende eigenaar gesproken zijn verhaal is Harde zorgvuldig mee om te mogen smalle voegen, spouwmuren die naar regelmatig zulke sfeerwoningen isolezorgvuldig mee om te gaan mogen we deEN winter komt er meer vocht in het Glas en giezuinig. We werken met de meest geaal in uw muur los“we te maken en af tehet zuigen.

Het kan zijn dat de KIL LAST VAN vooral: hebben laten doen, ikdoorlopen binnen en oplossingen ren.

In de Pelikaanstraat hebben we die rezulke sfeerwoningen isoleSteenwol.

In die periode vindt er veel meer avanceerde apparatuur en staan er voorregelmatig kan verlijming niet goed is je met burenzo’n moetprachtige delen. Door daar niet zeggen hoe het daarvoor was cent weer woning EN/OF deleeghalen Pelikaanstraat we re-is een pro- TOCHT In het centrum van Leeuwarden damptransport plaats waardoor dit isolatiemaom bij elke klus vakwerk te leveren enren. InHet van dehebben spouwmuren geweest.

Tijdens een hebzorgvuldig mee om te gaan mogen we We hebben achteraf de (want hebbenwoning ook een anderegeïsoleerd. ketel zulke weer zo’n we prachtige regelmatig sfeerwoningen isolezijn verhaal isben we best veel jaren dertig teriaalVOCHT natgesproken wordt. het maximale resultaat te halen. Van hetcent ces dat vraagt om het nodige beleid. Voorop eigenaar verbouwing of door wonineen gekregen en vloerisolatie laten doen), ren. In de Pelikaanstraat hebben we regeïsoleerd.

We hebben achteraf de vooral: “we hebben het laten doen, ik schoonmaken van uw spouwmuren tot het gatHet in dekenmerk muur komen staat dat we rekening houden met gen geïsoleerd. is dat ze cent weer zo’nhoe prachtige woning kan niet zeggen het daarvoor was eigenaar gesproken zijnenverhaal is er is netjes zorgvuldig gewerkt.

Wij netjes opleveren van de werkzaamheden. de parels naar buiten.

Voor 1985 werd er de weersomstandigheden wanOm een goede indicatie te krijgen allemaal veel sfeer hebben en allerlei geïsoleerd.

We hebben achteraf de (want we hebben ook een andere ketel vooral: “wehebben hebben het laten doen, ik eigenaar gesproken zijnstatus verhaal de isolatie vaak zonder lijm gewerkt. neer we met uw het huis adres aan de van Schuil Isolatie van de vanis stijlkenmerken. gekregen en vloerisolatie laten doen), Niet gemakkelijk om te kan niet zeggen hoe het daarvoor was vooral: “we en hebben het laten doen,Wij ik er is netjes zorgvuldig gewerkt. via de mensen uit de straat gekregen slag gaan.

Terwijl u van een Spouwcleaning is ontwikkeld om de problemen boren we op verschillende isoleren. Harde steen, diepliggende (want we hebben ook een andere ketel kan niet het zeggen hoevan hetSchuil daarvoor was hebben adres Isolatie slechten geïsoleerd het met oude ingeblazen isolatiematerialen op te losUF-Schuim plekken een gaatje.

Met een doordat zijhuis hier al doen), veel meer geïsoleerd smalle voegen, spouwmuren die naar (want hebben andere ketel gekregen vloerisolatie laten via dewe mensen uitook de een straat gekregen orzien van spouwmuur: heden viel de jaarrekening van gekregen vloerisolatie doen), UF-Schuim vergaat deels die endoscoop kijkenbinnen we in de doordat zijen hier al veel meerlaten geïsoleerd doorlopen en oplossingen er isde netjeshebben.” en zorgvuldig gewerkt. Wij rd, parels er in gespoten met wat lijm, en is netjes en zorgvuldig gewerkt.

Wij hebben.”

De heer Wagenaar heeft z’n verbouwde boerderij boord, parels er in gespoten met wat lijm, en de er na verloop van en daar muur en met een grijpertje hebben het adres van Schuil Isolatie je met buren moet delen. tijd Door en weer keurig dicht.

Dat was ook eis die we laten isoleren.

“Ja, ik ben er de hele dagde bij geweest, gaten weer keurig dicht. Dat was ook de eis die we hebben het adres van Schuil Isolatie wordt deels stof. halen we materiaal er uit. via de mensen uit de straat gekregen de mensen de straat gekregenzorgvuldig mee om te gaan mogen we Geachte heer uit Schuil, Geachte heer ik weet dat 3886 het belangrijk netjes vooraf hadden gesteld, goed Schuil, uitvoeren en netjes via raf hadden gesteld, goed uitvoeren en genetjes 161 m3want / 2013: mis3dat/ er2014: 2211 mal3 veel doordat zij hier meer geïsoleerd Vorig jaar heeft u bijmeer mij de woning voorzien van spouwmuur: heden viel de jaarrekening van Er ontstaan we er zeker van zijn doordat zij hier al Wanneer veel werkt wordt. Ik had een goed gevoel bij Schuil bij de werken.

Nee, ik kan je nog niet vertellen hoeveel ik regelmatig zulke sfeerwoningen isole- van Vorig injaar heeft uwat bijlijm, mijende woning voorzien vangeïsoleerd spouwmuur: heden viel deplekken jaarrekening rken.

Nee,offerteje nog nietz’n vertellen hoeveel ik parels Essent door de bus.

De Wagenaar heeft verbouwde boerderij boord, metMaar de hebben.” eten…… aanvraag.

Hijmet is hierwat geweest, het bespaar, want er het is gespoten net gebeurd! ik heb er alle hebben.” rd, parels erikheer inkan gespoten lijm, we enhebben de in de muur waar het 3 reen weten om hoeveel enInwelk Pelikaanstraat hebben 3 3161 mde / 2013: 3886 m3 / 2014: 2211we m Gasverbruik: 2011: 4164m3 / 2012:ren.

Essent door laten isoleren.

“Ja, ik ben er dede hele bijZe geweest, gaten weer keurig dicht.

Datde wasbus. ook de eis die we doorgesproken, ikgebeurd! had erook vertrouwen in.ik hebben vertrouwen in!” paar, want het is net Maar heb er alle en weer keurig dicht.

Dat was eisdag die we materiaal er los en gebroken in zit. verouderd materiaal het gaat, kunHet leek me wel aardig voor u om te weten……

Geachte heer Schuil, 3 3 3 3 woning cent weer zo’n prachtige wantecht ik weet datuitgevoerd het belangrijk dat er netjes vooraf hadden gesteld, goed uitvoeren en netjes het netjes hoor,iskeurig, gaten ge-Geachte 3161 m / de 2013: 3886 mvan/spouwmuur: 2014: 2211 m Gasverbruik: 2011: 4164m / 2012: heer Schuil, raf haddenin!” gesteld, goed uitvoeren en netjes trouwen Vriendelijke groet, Vorig jaar u bij mij woningDat voorzien heden viel de jaarrekening van nen weheeft de muur leeghalen. doen we werkt wordt. Ik had een goed gevoel bij Schuil bij de werken. Nee, ik kan je nog niet vertellen hoeveel ik geïsoleerd.

We hebben achteraf de Vorig jaar heeft u bij mij de woning voorzien van spouwmuur: heden viel de jaarrekening van Het leek me wel aardig voor u om te weten……

Een tevreden klant Essent door de bus. ken. Nee, ikoffertekan jeaanvraag. nog niet vertellen hoeveel ik Hij is hier geweest, we hebben het bespaar, want het is net gebeurd! Maar ik heb er alle met een door ons zelf ontwikkeld3161 blaasen gesproken Gasverbruik: 2011: 4164m3 / 2012:eigenaar m3 / 2013: 3886 m3 / zijn 2014: verhaal 2211 m3 is door de ik had er vertrouwen in. Ze vertrouwen in!”bus. paar, want doorgesproken, het is net gebeurd!

Maar ik heb er allehebbenEssent Vriendelijke groet, 3 3 3 zuigsysteem.

3van ruim 3op het jaarlijkse gasverbruik” Een tevreden klant Het leek me wel aardig voor u om te weten……

“Een besparing 1600 m m 2011: 4164m / 2012: 3161 m / 2013: 3886 m / 2014: 2211 vooral: “we hebben het laten doen, ik trouwen in!”het echt netjes uitgevoerd hoor, keurig, gaten ge-Gasverbruik: Een tevreden klant Het leek me wel aardig voor u om te weten…… Vriendelijke groet,

KIL EN LAST VAN TOCHT EN/OF VOCHT

je in de buurt zit’

‘Je kan alleen maar service en garantie b Goed is wetenzit’ wat je doet je inisoleren de buurt Wij isoleren alleen in en or!

LKE ieTs vOoP ap vakmEarnissch ! usitudbesriedgiioe

Een warm huis is een gezellig huis

Neem onze Triple Plus kan niet zeggenEPS-parels hoe het daarvoor was meer voor op het jaarlijkse gasverbruik” Een tevreden klant Dat systeem levert niet alleen een gegarandeerd Vriendelijke groet, (want we hebben ook een andere ketel Een warm huis isEeneen gezellig tevreden klant resultaat, goede oplossing.

Bovendien “Een besparing huis van ruim 1600 mmaar opookhet jaarlijkse gasverbruik” Een tevreden klant “Een besparing van ruim 1600 m op het jaarlijkse gasverbruik” Een tevreden klant dan 40% rendement! gekregen en vloerisolatie laten doen),

en gezellig huis

en gezellig huis

Een tevreden klant 3

3

leveren we onze werkzaamheden, zoals we dat nr. 0512-729042 er is netjesklant en zorgvuldig Tel. gewerkt.

Wij 3 Spouwcleaning heeft alle materialen in huis“Een om uw woning binnen op m een besparing vantwee ruimdagen 1600 op het jaarlijkse gasverbruik” tevreden gewend zijn hier in het noorden,Een netjes en opgehebben het adres van Schuil Isolatie www.spouwcleaning.nl professionele manier warm en behaaglijk op te leveren. ruimd op. Binnen twee dagen maken we uw wovia de mensen uit de straat gekregen ning weer comfortabel, schoon en energiezuinig.

Tel.geïsoleerd nr. 0512-729042 doordat zij hier al veel meer Schuil Isolatiezorg.

De heer Wagenaar heeft z’n verbouwde boerderij boord, parels er in gespoten met wat lijm, en deSpouwCleaning hebben.” is een onderdeel vanwww.spouwcleaning.nl laten isoleren. “Ja, ik ben er de hele dag bij geweest, gaten weer keurig dicht. Dat was ook de eis die we Geachte heer Schuil, want ik weet dat het belangrijk is dat er netjes ge- vooraf hadden gesteld, goed uitvoeren en netjes Vorig jaar heeft u bij mij de woning voorzien van spouwm werkt wordt. Ik had een goed gevoel bij Schuil bij de werken. Nee, ik kan je nog niet vertellen hoeveel ik Essent door de bus. offerte- aanvraag. Hij is hier geweest, we hebben het bespaar, want het is net gebeurd! Maar ik heb er alle Gasverbruik: 2011: 4164m3 / 2012: 3161 m3 / 2013: 388 doorgesproken, ik had er vertrouwen in. Ze hebben vertrouwen in!”

Het leek me wel aardig voor u om te weten…… het echt netjes uitgevoerd hoor, keurig, gaten ge-

Tel. nr. 0512-729042 www.schuilisolatiezorg.nl www.spouwcleaning.nl

Tel. nr. 0512-729042

Tel. nr. 0512-729042 www.spouwcleaning.nl www.spouwcleaning.nl

sneek

GROOTSNEEK.NL

41

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO'S LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

BRANDED CONTENT

Het team van DAADKRACHT fysiotherapie (vlnr.): Jan van Asperen, Jari Boorsma, Hendrik Falkena, Jildert Boersma, Janieke Popma en Willem Hospes (FOTO: www.daadkrachtfysiotherapie.nl)

DAADKRACHT FYSIOTHERAPIE

“IN BEWEGING KOMEN! JUIST NU!” Sinds 1 januari van dit hagelnieuwe jaar 2021 is Fysio 0515 in Sneek verdergegaan onder de naam DAADKRACHT Fysiotherapie. Meteen maar even met hoofdletters schrijven, zodat iedereen het kan lezen. Wat niet veranderd is dat de fysiotherapiepraktijk, gevestigd in het Burgemeester De Hooppark 5, nog altijd de specialist in de Waterpoortstad en omstreken is, is dat op het gebied van fysiotherapie, sportfysiotherapie, manuele therapie, dry needling, schouderfysiotherapie en sportrevalidatie. We maakten een afspraak. Nee, deze keer niet omdat we zelf fysieke klachten hebben, maar om het gesprek aan te gaan met de beide eigenaren, Jildert Boersma en Hendrik Falkena.

CORONAMAATREGELEN

Uiteraard starten we met de vraag waarom tot naamsverandering besloten is, want je kindje een andere naam geven is toch wel even een dingetje en daar is zeker over nagedacht!

Eigenlijk hadden we voor dit interview met elkaar afgesproken om het niet over corona te hebben, maar om nu helemaal de kop in het zand te steken, dat willen we zeker ook niet. Helemaal niet omdat fysiotherapeuten de impact van COVID-19 toch écht wel merken.

NIEUWE NAAM “Wij willen voor de mensen door het vuur gaan, het uiterste eruit halen”, begint Hendrik Falkena.

“Mensen helpen hun doelen te bereiken en daarbij hopen wij ze aan te moedigen, soms door doelen misschien zelfs nog wat scherper neer te zetten. Daadkrachtig optreden en de energie overbrengen.

Wij waren daarom op zoek naar een nieuwe naam. Het zou iets met fysio kunnen zijn, met iets erachter aan, zoals de locatie waar we zitten.

Maar wij wilden toch wel een stukje visie en missie in de naam verwerken. Onze naam moest ook ‘triggeren’. Daadkracht is voor ons: in beweging komen! Juist nu!”

Jildert Boersma (33) en Hendrik Falkena (34) begonnen de praktijk in Sneek in 2016, waarbij ze de nodige steun kregen van bevriende fysiotherapeuten uit Leeuwarden, die werkten vanuit hun praktijk onder de naam Fysio 058. Door de Leeuwarder collega’s kwamen Jildert en Hendrik ook in contact met Optisport in Sneek. “We hebben in onderling overleg afgesproken om zelfstandig verder te gaan onder de naam ‘DAADKRACHT Fysiotherapie’.”

“Het is een uitdagend jaar voor ons. We merken dat de acute sportblessures aanzienlijk zijn afgenomen in deze coronatijd.

Mensen zijn, zeker in competitieverband, minder actief dan voor de lockdown. Je merkt wél dat mensen meer stressklachten hebben en dat vertaalt zich terug in de aard van de blessures, in nek en schouders”, constateert Jildert.

Jildert Boersma (links) en Hendrik Falkena: “Je merkt dat mensen meer stressklachten hebben en dat vertaalt zich terug in de aard van de blessures.”

De praktische kant van een naamsverandering houdt ook in dat het logo veranderd moest worden.

Daarvoor zetten Jildert en Hendrik ontwerper Mark van Houten van de Smederij aan het werk en hij ontwierp een krachtig logo. Dat logo is inmiddels in de praktijk aangebracht en ook op de website is het duidelijk dat het vanaf nu ‘DAADKRACHT Fysiothearapie’ is.

VERSCHILLENDE DISCIPLINES Jildert Boersma en Hendrik Falkena komen beiden uit de wielersport, waar ze op hoog amateurniveau meededen. Het duo is nog steeds actief met sporten als hardlopen, fitness en wielrennen.

Fysiotherapeut Janieke Popma geeft instructies

“Toen wij nog op hoog niveau onze sport beoefenden, wilden we ook altijd het beste er uithalen. Voeding, rust, training en trainingsschema’s en ga zo maar door. Met veel factoren bezig zijn om een zo hoog mogelijk doel te bereiken. Eigenlijk is dat een beetje in ons DNA gaan zitten en ook in onze manier van werken”, leggen Jildert en Hendrik uit.

“Wij willen de mensen die bij ons komen heel graag helpen en dit doen wij vanuit de sportgedachte.

Dat doen we vanuit verschillende disciplines; iedere therapeut die bij ons werkt is ergens in gespecialiseerd. We zijn een jong team therapeuten met specialismen.

Omdat wij en onze collega’s een sportachtergrond hebben, weten we vaak wel wat het met mensen doet die graag willen sporten, maar even niet kunnen door een blessure. Veel voorkomende sportblessures zijn problemen met de spieren, pezen en gewrichten. Heel vaak ligt de oorzaak bij overbelasting, trauma, een ongeluk of een foute houding. Wij zoeken dan met de mensen die bij ons komen naar verbetering en oplossingen.”

BLOGGEN Het DAADKRACHT-team is in de afgelopen jaren uitgegroeid naar zes fysiotherapeuten, die zoals gezegd allemaal hun eigen specialismen hebben. Het grote voordeel om met een groep van fysiotherapeuten onder één dak te werken is dat er

regelmatig met elkaar overlegd kan worden. Er wordt altijd een behandelplan met de patiënt opgesteld en een verwijzing van bijvoorbeeld een huisarts is ook niet nodig.

De fysiotherapeuten van DAADKRACHT Fysiotherapie maken gebruik van de Optisport-faciliteiten.

“Je kunt bij ons altijd snel terecht.

Hoe langer klachten duren, hoe hardnekkiger ze worden”, weten de fysiotherapeuten.

Eigenlijk zijn de fysiotherapeuten van DAADKRACHT Fysiotherapie constant met hun vak bezig, niet alleen op de Optisport-locatie, maar ook op social media, waar Hendrik is begonnen met blogs te schrijven, “om mensen te laten lezen hoe wij het vak beleven.” En hij hoopt dat z’n collega’s zo nu en dan ook gaan bloggen. “Al was het alleen maar voor het verstrekken van informatie!”

Hendrik vult zijn compagnon en collega aan. “Je hebt over- en onderbelasting. Heel vaak krijg je blessures door pezen en spieren te veel te belasten, maar je kunt het ook omdraaien. Momenteel zijn we heel erg aan het onderbelasten; mensen zitten in coronatijd meer stil. Als mensen straks weer mogen sporten, in bijvoorbeeld competitieverband, dan krijg je de typische overbelasting blessures. Ik ben wel zo eerlijk om te zeggen dat corona het vergrootglas erop legt, maar die inactiviteit merken wij al iets langer. Wij hebben een prima samenwerking met LSC 1890, waar we ook op het veld te vinden zijn, tenminste als de coronamaatregelen het weer toestaan. Voor LSC 1890 hebben we een vrij inloopspreekuur, om laagdrempelig je klachten te bespreken en te laten zien. Verder hebben we nog een eigen hardloopteam.

Daarom: DAADKRACHT, in beweging komen!”

DAADKRACHT Fysiotherapie is normaal gesproken van 08.00 uur tot 21.30 geopend. Maar dat is búíten de avondklok gerekend.

42 LIFESTYLE TRENDS 2021

LIFESTYLE TIPS & TRENDS LIFESTYLE TIPS & TRENDS

NUARY' 7 VOORDELEN VAN 'DRY JA

G E E F JE L IC H A A M EENS RUST

ZES SPECIALISTEN GEVEN HUN KIJK OP DE LAATSTE TRENDS OP HET GEBIED VAN MODE, INTERIEUR, GEZONDHEID, ETEN, BOEKEN, HAAR EN REIZEN...

De feestdagen zijn achter de rug. Waarin we waarschijnlijk allemaal net iets teveel hebben gesnoept, gesnackt en gedronken. Januari is de maand om daarvan bij te komen. Dus beginnen we massaal met goede voornemens. Minder alcohol drinken is daar één van. Steeds meer mensen drinken de maand januari niet (dry january). Wat zijn nou de voordelen van (tijdelijk) stoppen met alcohol?

1. BETERE SLAAP

6. BETER HUMEUR

Alcohol versterkt de aanmaak van het stresshormoon cortisol. Dit heeft op de lange termijn heel wat nadelen, zoals chronisch stress.

Het is vaak waar dat je met een slaapmutsje sneller in slaap valt. Echter slaap je een stuk onrustiger en minder diep. Waardoor de kwaliteit van je slaap een stuk lager is.

2. BETERE WEERSTAND

Alcohol heeft invloed op je immuunsysteem.

De hoeveelheid bloedcellen in je lichaam gaat omlaag als je drinkt. En juist deze cellen zijn essentieel voor de afweer van virussen en bacteriën.

3. BETERE OPNAME VITAMINES EN MINERALEN ROOS HENDRIKS Royaal Belegd Sneek | www.royaalbelegd.nl

Alcohol remt de opname van bepaalde vitamines (o.a. vitamime B en C) en mineralen, wat superzonde is van je gezonde eetpatroon.

4. GEZONDE LEVER

Je lever is belast met de zuivering van je lichaam en moet alcohol dus zien af te breken. Als je je lever rust gunt, kan deze bezig met het zuiveren van andere stoffen en zal je lever beter werken.

5. MOOIERE HUID

Alle gifstoffen die je lever niet kan verwerken komen voor een deel terecht in je huid. Dat kan zorgen voor onzuiverheden.

Ook heeft alcohol een uitdrogend effect, dat je aan je huid kunt zien.

7. BETER VOOR JE PORTEMONNEE

Alcohol is relatief duur, door te minderen hou je dus geld over.

Gelukkig zijn er tegenwoordig veel lekkere alcoholvrije drankjes. Als je nou echt goed bezig wilt zijn, vermijd je ook frisdranken want die zitten vol met geraffineerde suikers. Zet een grote kan water op tafel en vul deze met verse munt en citroen, of met kruidnagel en sinaasappel. Schenk het in een wijnglas en het is net zo feestelijk!

Proost!

SPEEL EN SPEL Als er afgelopen jaar twee herontdekte hobby’s waren, dan waren het wel puzzelen en spelletjes spelen. Voor iedereen die even iets anders wil dan Netflixen, geven we wat leuke tips waar je thuis van kunt genieten.

ME-TIME Maak jij genoeg tijd voor jezelf? Af en toe tijd voor jezelf nemen en even bijkomen, is niet egoïstisch. Het is goed voor jou en je omgeving.

Doe tijdens jouw me-time datgene waar jij energie van krijgt en waardoor je even heerlijk kan ontspannen en bijkomen. Wat houdt jou nog tegen om me-time in te plannen? Om echt even te kunnen genieten en bij te komen, om tijd voor jezelf te nemen, zet je telefoon uit. Zo word je niet gestoord tijdens jouw momentje. Ga iets doen wat jij nodig hebt. Bedenk voor jezelf wat dat voor jou is.

Bijvoorbeeld een heerlijk gezichtsmasker.

Me-time tip: een ruime hoeveelheid masker met zacht masserende bewegingen aanbrengen op de gereinigde huid van gezicht en hals. Vijf tot tien minuten laten inwerken. Met een warm kompres of een vochtig sponsje verwijderen en met water afspoelen. Vervolgens naar behoefte een voor jouw huidtype geschikt serum en/of crème gebruiken.

Wanneer je goed voor jezelf zorgt, kun je ook beter voor anderen zorgen.

ASTRID HULZEBOS TEENSMA - Beauty Centre Hair Affair in Sneek www.hairaffair.nl

GROTE BOSATLAS PUZZELBOEK Voor dít boek kun je lekker in je luie stoel gaan zitten en je bent wel even zoet.

Iedereen kent de Grote Bosatlas, maar hoe leuk is het als je met je opgedane kennis meteen kan puzzelen? In het Grote Bosatlas puzzelboek vind je op elke pagina een kaart met bijbehorende vragen.

Als je alle (uitdagende) vragen goed beantwoordt, krijg je de oplossing. Geen paniek, de oplossingen staan gelukkig gewoon achterin!

Genieten geblazen voor iedereen die van puzzelen, kaarten of reizen houdt.

SPELLEN Voor iedereen die wat minder ‘van de puzzels is’, zijn er de spelletjes om regenachtige, koude winterdagen mee te verslaan. Verzamel je gezin of wat vrienden en een hapje en een drankje en een fijne middag is gegarandeerd.

Onze persoonlijke favorieten zijn Beverbende (een razendsnel kaartspel waarbij je een zo laag mogelijke score moet zien te krijgen (en dat is moeilijker dan je denkt), Qwixx (een populair en simpel dobbelspel waar je geen genoeg van krijgt) en Bananagrams (een soort scrabble, maar veel actiever).

Veel plezier!

LOTTE TERPSTRA - Boekhandel Van der Velde Sneek | www.boekhandelvandervelde.nl

43

GROOTSNEEK.NL

Even bijkomen!

Al waren de feestdagen anders dan dat we zijn gewend, de ‘drukke’ decembermaand is voorbij. Tijd om even lekker bij te komen en even wat meer me-time in te lassen.

In de winter worden onze haren meestal droger, net als de huid.

Doordat de luchtvochtigheid in de winter afneemt, het kouder wordt en de verwarming in huis aan gaat wordt het haar pluizig, statisch en droger. Naast het hydrateren van onze huid, het dragen van dikke truien en winterjassen mogen we onze lokken ook zeker niet vergeten! Gelukkig zijn er een aantal dingen die je zelf kunt doen om ook je haar in de winter gezond te houden.

GEZONDE LOKKEN CREËER JE ZO: STAP 1

Was je haar twee à drie keer per week met Balmain Moisturizing shampoo of, als het echt wat meer verzorging nodig heeft, met de extra voedende Revitalizing shampoo.

STAP 2

Sluit af met een Balmain conditioner.

STAP 3

Neem een paar druppels Argan Olie en Conditioner spray, verdeel dit over het handdoekdroge haar en laat het los in de lucht drogen.

DROOG EN/OF BESCHADIGD HAAR HERKEN JE ZO: • het voelt ruw; • gespleten punten (tijd om te knippen!); • pluizig; • breekt makkelijk en snel af; • statisch; • knopen.

Extra boost voor je haar? Voeg dan deze stap toe tussen stap 1 en 2: Maak het haar na het wassen handdoekdroog; trek een badjas aan en lekkere sloffen; doe het Balmain Repair masker met een paar druppels Overnight Repair Serum in het haar en plof op de bank met een kop thee. Minimaal twintig minuten relaxen; en spoel het daarna weer uit.

EXTRA RELAXED! Wil je dit relaxmoment nog intenser maken? Dan kun je tegelijkertijd ook voor je gezicht een masker aanbrengen. Van Pixi hebben ze peel-off maskers, kleimaskers en de bekende ‘sheetmaskers’!

FAIDRA TSAGARAKIS Eigenaresse Kapsalon Perron 28 Sneek | www.perron28.com

En (heel belangrijk): sluit altíjd af met een (Balmain) Conditioner. Deze stap is belangrijk om de haarschubben goed af te sluiten, want het masker gaat je haar van binnen uit herstellen en opent dus je haarschubben. Laat je de conditioner achterwege? Dan ‘glijdt’ als het ware de voeding weer uit je haar en is je zenmoment voor je haar voor niks geweest.

OP NAAR 2021

BIJKOMEN IN EEN WARM INTERIEUR

Wát een jaar was 2020. Een jaar wat de geschiedenisboeken ingaat als rampjaar, maar ook voor velen een jaar voor zelfreflectie door de opgelegde lockdown. En naast de verdrietige dingen was het een jaar van spelletjes doen, kaarten sturen, wandelingen maken, opruimen en spullen herontdekken en gebruiken. Alles kwam even onder een vergrootglas te liggen en soms moesten mensen ook gedwongen keuzes of ándere keuzes maken. Hierdoor kwamen er wel allerlei creatieve acties op touw en werd er wel weer meer naar elkaar omgekeken, omdat je wereld even niet groter was.

In deze gekke tijd hebben we ons allemaal gefocust op ons eigen comfort in huis en dat is nou precies wat deze trend inhoudt: bijkomen in een warm interieur.

Deze nieuwe lifestyle ontstond tijdens de eerste lockdown, toen velen van ons veel meer tijd in huis doorbrachten. We brachten de natuur in huis en zorgden ervoor dat het thuis echt warm en gezellig werd.

Gebruik liever geen föhn; door de warmte die vrij komt is er toch altijd wat extra beschadiging; laat bij voorkeur dus lekker ‘los’ drogen.

Voor de ondernemers van kledingzaken is het nog steeds afzien, hoe ze hun kleding aan de man, volgens mij vaker vrouw, brengen. Hierbij zijn social media zoals Facebook en Instagram perfecte middelen.

Overdag je collectie promoten en ’s avonds on tour langs je klanten, ook een nieuwe vorm van klantenbinding. Shoppen bij de locals kan de winkels nog een beetje redden, je wilt toch ook dat ze er straks nog zijn?

En als we straks weer mogen, wat zijn dan de nieuwe trendkleuren die onze etalages straks laten zien?

Pantone heeft voor dit jaar twee nieuwe ‘Color of the year’ trendkleuren gekozen.

Twee onafhankelijke kleuren die benadrukken hoe verschillende elementen samenkomen om elkaar te ondersteunen.

Grijs > Praktisch en oerdegelijk, maar tegelijkertijd geel > verwarmend en optimistisch. De samensmelting van deze twee kleuren staat voor kracht en positiviteit, volgens Pantone.

Maak er wat moois van straks buiten als het weer kan!

LIANA MIEDEMA - kleurstijliste bij LIANA kleur & stijl | www.lianakleurenstijl.nl

De woontrend Cottage Core staat voor de cozy country-vibes en geeft een moderne draai aan de klassieke, rustieke landelijke stijl. Natuurlijke kleuren worden steeds populairder, neem beige, bruin, roest, terracotta en zand. Zo is de neutrale bruintint Brave Ground uitgeroepen tot Flexa’s kleur van het jaar 2021. Bovendien zijn natuurlijke tinten goed te combineren met allerlei andere kleuren en materialen.

Zachte tinten geven ons een vertrouwd gevoel en het zorgt voor een aangename sfeer in huis. Je bent zeker niet te laat om binnenkort een make-over in te zetten met als doel een warm interieur te creëren!

EVELYNE BOK - Interieurstylist Sneek | www.evelyne-ontwerp.nl

44

&FIT

GEZOND

NUMMER 01 • 2021

“Corona? Deel je gevoelens” Jeltsje Hoomans, GZ-psycholoog in het Antonius Ziekenhuis COVID-19 laat niet alleen lichamelijk sporen na, ook geestelijk kan de impact groot zijn. Zowel tijdens als na het ziekteproces kampen sommige patiënten met ernstige angsten en somberheid. “Deel die gevoelens, want in je eentje loop je vaak tegen een muur op”, adviseert Jeltsje Hoomans, GZ-psycholoog van de afdeling Medische Psychologie in het Antonius Ziekenhuis.

De geestelijke consequenties van COVID-19 variëren – net als de lichamelijke impact – enorm. Het goede nieuws is dat het gros van de COVID-patiënten zelf weer uit het mentale dal krabbelt. “De mens is veerkrachtiger dan vaak wordt gedacht”, constateert Hoomans.

Heel eenzaam Circa tien procent van alle (ernstig zieke) coronapatiënten heeft psychologische hulp nodig om hun ervaringen te verwerken. Zij verwijst naar de groep met ernstige benauwdheidsklachten en de dood in de ogen heeft gezien. Gedurende de eerste coronagolf mochten zij bovendien geen bezoek in het ziekenhuis ontvangen. “Er was niemand om hen te troosten. Patiënten voelden zich heel eenzaam”, weet de medisch psycholoog.

Ook na hun ziekenhuisopname blijft die psychische nood soms hoog. “Dan krijgt de patiënt bijvoorbeeld nachtmerries of angst voor benauwdheid en dat kan leiden tot hyperventilatie. Dit is een vicieuze cirkel die patiënten zelf lastig kunnen doorbreken.”

Alinda Zandsteeg, longarts in het Antonius Ziekenhuis

Intake Patiënten die tijdens een COVID-opname geestelijke problemen ervaren, kunnen door hun hoofdbehandelaar worden doorverwezen naar Medische Psychologie. “Wij nemen vervolgens binnen 24 uur contact op met de patiënt”, belooft Hoomans. Tijdens een intakegesprek brengt de medisch psycholoog eerst de problematiek en de behoefte

COVID-afdeling, Antonius Ziekenhuis Sneek, oktober 2020.

van de patiënt in kaart. “Als er sprake is van traumatische klachten, PTSS, dan volgt een behandeling, gericht op traumaverwerking.”

Leefstijl Als patiënten moeite hebben hun leefstijl aan te passen, is vaak een ander behandeltraject nodig. “Veel coronapatiënten kampen met langdurige en ernstige vermoeidheid, dus is het belangrijk om inzicht te krijgen in de bezigheden die energie kosten en activiteiten die energie geven. Deze energienemers en -gevers moeten in balans zijn.” En als dit evenwicht verstoord is? “In algemene zin kun je zeggen dat sporten voor iedereen goed is. Je bouwt conditie op én je zit lekkerder in je vel.” Daarnaast biedt Medische Psychologie handvaten om beter om te gaan met bijvoorbeeld schuldgevoelens en onzekerheid. “Wij gaan altijd uit van de persoonlijke situatie van de patiënt, onze zorg is altijd maatwerk.”

‘Maanpakje’ Jeltsje Hoomans, GZ-psycholoog van de afdeling Medische Psychologie in het Antonius Ziekenhuis: “Onze zorg is altijd maatwerk.”

De medisch psychologen staan eveneens klaar voor hun collega’s binnen de Antonius Zorggroep. “We hebben een telefonische hulplijn geopend voor medewerkers van

“Neem thuis afstand van je werk, probeer te ontspannen en laat coronanieuws even links liggen.” het Antonius Ziekenhuis en Thuiszorg Zuidwest Friesland. Daarnaast bezoeken we regelmatig de Spoedeisende Hulp SEH, IC en COVID-afdelingen”, vertelt Hoomans. “Door aan te schuiven bij het teamoverleg kunnen collega’s laagdrempelig ervaringen delen en vragen stellen.”

Sociale wezens

Vooral het feit dat zorgverleners in een ‘maanpakje’ hun werk moeten doen en daarmee afstand tot de patiënt ervaren, vormt een forse beperking. Daarnaast is COVID-zorg onderhand geen sprint meer, maar een heuse marathon. “Dat vergt extra uithoudingsvermogen.” Om collega’s daarin te ondersteunen, kunnen zij een weerbaarheidstraining volgen. Verder adviseert de medisch psycholoog om coronavrije momenten in te lassen. “Neem thuis afstand van je werk, probeer te ontspannen en laat coronanieuws even links liggen.”

Ook voor gezinnen heeft Hoomans een praktisch advies. “Probeer vooral de bestaande structuur van opstaan, eten en slapen aan te houden. Dat geeft houvast.” Verder adviseert zij om voor kinderen een aftelkalender te maken. “Maak een planning en hou je daaraan, zo bied je perspectief.”

Omdat we voorlopig nog niet af zijn van COVID rijst de vraag: hoe blijven we mentaal gezond in 2021? “Blijf sporten, ga – coronaproof - wél de deur uit en blijf contact met anderen zoeken, desnoods online. Mensen zijn ten slotte sociale wezens.”

&FIT

GEZOND

GROOTSNEEK.NL

45

VERPLEEGKUNDIGE IN DE OUDERENZORG BLIKT TERUG

‘CORONA IS GEEN GRIEPJE; IK HOOP DIT NOOIT WEER MEE TE HOEVEN MAKEN’ Eind oktober brak het coronavirus uit op afdeling De Stêden van woonzorgcentrum Ielânen in Sneek. Veel bewoners en medewerkers raakten besmet. Pas anderhalve maand later was de afdeling weer coronavrij. Verpleegkundige Sylvia Vos blikt terug op een heftige periode

Weer van waarde Weer vanwerk waarde zijn door zijn door werk

Henny van Rijs (50 jaar) werkt bij Hamilton Bright: een leverancier van salesenwerkt marketingdiensten.

Het bedrij Henny van Rij s (50 jaar) bij Hamilton Bright: een f heeft meerdere inmarketingdiensten. het binnen- en buitenland.

Henny leveranciervestigingen, van sales- en Het bedrij f heeft werkt op de vestiging in Sneek.

Via Pastiel werkt ze hier als meerdere vestigingen, in het binnen- en buitenland. Henny cateringmedewerkster. functie goed bij haar past! werkt op de vestiging inEen Sneek.

Via die Pastiel werkt ze hier als

“ “

cateringmedewerkster. Een functie die goed bij haar past!

Blij met werk

Verpleegkundige Silvia Vos: “Als je het hebt meegemaakt, dan sta je er toch heel anders in.”

De Stêden, een afdeling met bewoners met vergevorderde dementie, bleef lang gespaard van corona, maar tijdens de tweede golf greep het coronavirus ook daar om zich heen. “Het was heel heftig wat er op ons afkwam. Niets ging meer zoals we gewend waren. Normaal de afdeling betreden kon niet meer. Er kwam een aparte ingang, we moesten de hele tijd beschermende middelen dragen en het afval ging in aparte zakken. Je moest continu bewust zijn van wat je deed. Simpele dingen als naar het toilet gaan werden opeens heel lastig. Het was hard werken en dat slurpt energie.

Collega’s vielen met bosjes uit.”

Ook voor de bewoners was het een heftige tijd. “Er mocht geen bezoek meer komen en door alle beschermende middelen waren wij bijna onherkenbaar geworden.” Een paar bewoners zijn aan het virus overleden.

“Normaal waakt de familie, nu stierven mensen zonder familie…”

Half december kwam het moment dat de afdeling weer open mocht. “Heel fijn, maar ook wel spannend. In het begin voel je je heel bloot zonder alle beschermende middelen.

Het gaf toch ook een gevoel van veiligheid.

We dragen nu alleen nog een mondkapje en houden afstand waar het kan. Maar dat is wel lastig. Zorg geven op anderhalve meter kan niet. Bovendien hebben onze bewoners soms ook gewoon de behoefte aan een aanraking. Wel blijven we continu alert. Bij klachten trekken we gelijk aan de bel.”

Hoe heftig de hele periode ook was, het bracht ook saamhorigheid. “We hebben veel steun gehad van andere collega’s.

De keuken, die ons verwende met lekkere hapjes, de psychologen, die ons bijstonden, de planners, die steeds weer het onmogelijke voor elkaar kregen om alle roosters kloppend te krijgen, de technische

“Het vaccin?

Die ga ik zeker halen. Voor mezelf, mijn collega’s en onze bewoners.” dienst, die een aparte ingang bouwde en noodverlichting aanbracht. Echt super!”

Sylvia is de dans ontsprongen. Angst om het virus op te lopen heeft ze niet gehad.

“Wel naar mijn familie toe. Ik wilde het risico niet lopen het over te brengen. Toen we corona op de afdeling hadden, heb ik bewust contacten en andere plekken dan de supermarkt vermeden. Ik kan heel boos worden als ik zie dat mensen zich niet aan de maatregelen houden. Corona is geen griepje.

Vitale collega’s, die corona hebben gehad, staan nu zwaar ademend naast me; dat vind ik heel erg. Als je het hebt meegemaakt, dan sta je er toch heel anders in.”

Sinds half januari is het voor zorgmedewerkers in verpleeg- en verzorgingshuizen mogelijk zich te laten inenten. Sylvia gaat het vaccin zeker halen.

“Liever vandaag dan morgen. Voor mezelf, maar ook voor mijn collega’s en onze bewoners. Op het werk hebben we het er met elkaar over. Een enkeling twijfelt nog, maar de meesten laten zich vaccineren. Hopelijk wordt alles dan weer normaal. Als we ons allemaal aan de maatregelen houden, dan zijn we er zo snel mogelijk weer vanaf. Ik hoop dit nooit weer mee te hoeven maken.”

Henny is van verschillende markten Blij met werk thuis. Eerder heeft ze gewerkt als Henny is van verschillende markten verkoopster, schoonmaakster en thuis. Eerder heeft ze gewerkt als horecamedewerkster. Al deze kwaliteiten verkoopster, schoonmaakster en combineert ze nu in haar werk. Henny: horecamedewerkster. Al deze kwaliteiten “Ik werk als cateringmedewerkster bij combineert ze nu in haar werk. Henny: Hamilton Bright. Drie dagen per week “Ik werk als cateringmedewerkster bij verzorg ik normaal gesproken de lunch.

Hamilton Bright. Drie dagen per week Maar helaas heeft corona ‘roet in het verzorg ik normaal gesproken de lunch. eten’ gegooid. De lunchroom is om die Maar helaas heeft corona ‘roet in het reden grotendeels gesloten. Gelukkig eten’ gegooid. De lunchroom is om die zijn er andere werkzaamheden die ik nu reden grotendeels gesloten. Gelukkig kan oppakken. Elke ochtend begin ik zijn er andere werkzaamheden die ik nu met een schoonmaakronde. Ik maak de kan oppakken. Elke ochtend begin ik tafels schoon in de lunchroom en daarna met een schoonmaakronde. Ik maak de help ik in het magazijn.” Henny is blij dat tafels schoon in de lunchroom en daarna ze, ondanks de coronacrisis, nog steeds help ik in het magazijn.” Henny is blij dat aan het werk kan blijven. ze, ondanks de coronacrisis, nog steeds aan het werk kan blijven.

Nuttig maken

Negentien jaar geleden zag Henny haar Nuttig maken leven er heel anders uit: haar zoon werd Negentien jaar geleden zag Henny haar geboren. Drie jaar later kreeg ze ook leven er heel anders uit: haar zoon werd nog een dochter. Henny: “Ik wilde er zijn geboren. Drie jaar later kreeg ze ook voor de kinderen. Daarom besloot ik te nog een dochter. Henny: “Ik wilde er zijn stoppen met werken. Maar de kinderen voor de kinderen. Daarom besloot ik te werden groter en hadden steeds minder stoppen met werken. Maar de kinderen zorg nodig. En dan slaat de verveling werden groter en hadden steeds minder wel eens toe. Ik wilde mezelf graag weer zorg nodig. En dan slaat de verveling nuttig maken en weer van waarde zijn wel eens toe. Ik wilde mezelf graag weer door te werken. Maar het bleek erg lastig nuttig maken en weer van waarde zijn om na al die tijd weer een baan te vinden.” door te werken. Maar het bleek erg lastig Zo kwam Henny in beeld bij Pastiel. Via om na al die tijd weer een baan te vinden.”

Pastiel volgde ze een sollicitatietraining.

Zo kwam Henny in beeld bij Pastiel. Via Haar Pastiel-jobcoach hielp haar met het Pastiel volgde ze een sollicitatietraining. schrijven van sollicitatiebrieven. En toen Haar Pastiel-jobcoach hielp haar met het kwam er bij Pastiel een vacature binnen schrijven van sollicitatiebrieven. En toen van Hamilton Bright. De match was snel kwam er bij Pastiel een vacature binnen gemaakt. “Zonder hulp van Pastiel was van Hamilton Bright. De match was snel dit niet gelukt!” zegt Henny blij. gemaakt. “Zonder hulp van Pastiel was dit niet gelukt!” zegt Henny blij.

Ik wilde mezelf Ik wilde mezelf graag weer nuttig graag weer nuttig maken door te maken door te werken. werken.

Jaarcontract

Bij Hamilton Bright vinden ze de Jaarcontract lunchpauze belangrijk. “Het is onderdeel Bij Hamilton Bright vinden ze de van de bedrijfsvoering. Door gezamenlijk lunchpauze belangrijk. “Het is onderdeel te lunchen laad je weer op. Daarna ben van de bedrijfsvoering. Door gezamenlijk je ook weer veel productiever. Mooi te lunchen laad je weer op. Daarna ben dat Henny hier haar steentje aan kan je ook weer veel productiever. Mooi bijdragen,” vertellen officemanagers dat Henny hier haar steentje aan kan Linda en Jantina. Beiden zijn erg bijdragen,” vertellen officemanagers tevreden. Linda: “Henny is flexibel en Linda en Jantina. Beiden zijn erg nu het coronacrisis is vult ze haar uren tevreden. Linda: “Henny is flexibel en anders in. Maar na de crisis gaat ze nu het coronacrisis is vult ze haar uren zeker weer terug naar de lunchroom, anders in. Maar na de crisis gaat ze daar voelt Henny zich op haar best! zeker weer terug naar de lunchroom, We zijn zó tevreden dat Henny weer daar voelt Henny zich op haar best! een jaarcontract heeft gekregen.” De We zijn zó tevreden dat Henny weer samenwerking met Pastiel loopt al jaren. een jaarcontract heeft gekregen.” De Henny is niet de enige medewerker die samenwerking met Pastiel loopt al jaren. hier via Pastiel werkt. Jantina: “Hamilton Henny is niet de enige medewerker die Bright wil graag mensen die een afstand hier via Pastiel werkt. Jantina: “Hamilton hebben tot de arbeidsmarkt een kans Bright wil graag mensen die een afstand geven. Het is mooi dat je dan als bedrijf hebben tot de arbeidsmarkt een kans mensen een geschikte werkplek kunt geven. Het is mooi dat je dan als bedrijf bieden!” mensen een geschikte werkplek kunt bieden!”

Henny heeft jaren lang niet gewerkt, waardoor het lastig voor haar was om Henny heeft jaren lang niet gewerkt, weer een werkplek te vinden op de waardoor het lastig voor haar was om arbeidsmarkt. Dankzij Pastiel is ze in weer een werkplek te vinden op de contact gekomen met Hamilton Bright. arbeidsmarkt. Dankzij Pastiel is ze in Een werkgever die helemaal bij haar contact gekomen met Hamilton Bright. past!

Een werkgever die helemaal bij haar past!

TE KOOP!

VOLKOREN: VOLVITAMINE VOLVEZELS VOLMINERALEN VOLGEZOND

G eselec teerd uit on s aanb od !

Speel de volkorenquiz van Posthuma en maak kans op een jaar lang gratis volkorenbrood!* volkorenbrood!

Tryntsje Stenekes ARMT

WOUDSEND, IEWAL 18

SNEEK, FRITTEMALEANE 84

Wat een kans! Royaal wonen in een oerdegelijk en recent volledig gerenoveerd woonhuis! Bijzondere woonhuis met ca. 505 m² woonoppl. De woning is op de keukenopstelling instapklaar! Koper krijgt een zee van ruimte op een unieke woonstand in het hart van het Friese meren gebied. Vanuit de woonkamer(s) prachtig uitzicht over het recreatieve vaarwater van de ‘Ee’.

Dit gemoderniseerde en royale 4-kamer appartement (met extra etage!) maakt onderdeel uit van een appartementengebouw met 30 appartementen en staat in een fraaie, groene omgeving aan de Noordoostzijde van Sneek. Ligging is nabij stadspark het Zwettebos. Het appartement heeft veel lichtinval en is instap-klaar!

SNEEK, J.W. FRISOSTRAAT 53

SNEEK, PRINSENGRACHT 22

Wat een ruimte, wat een mogelijkheden! Op zoek naar een locatie waar wonen en werken/hobby makkelijk te combineren is? Het is allemaal mogelijk in dit zeer royale pand. Jaren geleden was op de begane grond een supermarkt gevestigd. Deze ruimte biedt momenteel volop kansen voor een werk-, hobby- en/of praktijkruimte aan huis.

Prachtig karakteristiek grachtenpand met garage.

Gelegen op een toplocatie aan de levendige Sneker stadsgracht, welke onderdeel uitmaakt de doorCHo.a.T!hetvandecor RKOen gaande vaarroute door is voor VESneek de jaarlijkse vlootschouw tijdens de Sneekweek. Vanuit de woonkamer heb je een magnifiek uitzicht over de stadsgracht richting de Harinxmabrug.

Vraagprijs: € 500.000,- k.k.

*52 volkorenbroden, 1 gratis volkorenbrood per week

Manfred de Wolff Makelaar/taxateur

Vraagprijs: € 225.000,- k.k.

DIRECT SPELEN Vraagprijs: € 345.000,- k.k.

Erkend lid Echte Bakkersgilde

Kijk voor meer woonacties op www.woninginrichting-aanhuis.nl

Woonkamer kwaliteit PVC

€. 39,95 p.m².!

OUDE KOEMARKT 38C - 8601 EK SNEEK - 0515 413 775 - INFO@TAPIJTHUISSNEEK.NL

3 ETAGES VERLICHTING!

JE HUIS VERKOPEN? We komen graag vrijblijvend langs voor een gratis waarde-indicatie!

BEL MAKELAARDIJ JAN DE LANGE EN WIJ REGELEN DE REST!

VERKOCHT!

TE KOOP

TEL.: 0515-412345

JANUARI AANBIEDING

MOOIE MODERNE

LEESLAMP

Verkoop - Aankoop - Taxaties - Advies

MET ENKELE EN DUBBELE LAMP

Enkele lamp Dubbele lamp

van een afspraak!

Twijfel jij om je woning te koop te zetten? Heb je geen zin in vele bezichtigingen en wil je snel verkopen? Wij snappen dat en denken graag met je mee.

WE KOMEN GRAAG VRIJBLIJVEND LANGS VOOR EEN GRATIS WAARDE-INDICATIE.

incl. leggen/egalisatie

WESTERSINGEL 35 • 8601 EN SNEEK TELEFOON: 0515-412345

NÚ € 82,50

Ondanks dat de winkel gesloten is mogen we WIJ wel bezorgen. Wilt u een van deze of een ander BEZORGEN! nog model snel in huis hebben bel dan voor het maken

Wij zoeken jouw wonin g!

Voldoet jouw woning aan één van onderstaande zoekcriteria? Neem dan vrijblijvend contact met ons op, want wij hebben wellicht een koper voor jou!

• SNEEK: appartementen in en rondom het centrum van Sneek • SNEEK + 10 KM: landelijk gelegen vrijstaande woning met ruime garage/schuur • SNEEK: starterswoningen • HEEG: vrijstaande woning met ruime tuin en min. 3 slaapkamers • SCHARNEGOUTUM: halfvrijstaande of vrijstaande woning, vrije ligging • HOMMERTS: halfvrijstaande woning of hoekwoning met min. 3 slaapkamers

HERFSTACTIE!

NÚ € 59,00

Vraagprijs: € 400.000,- k.k.

Voor ons complete aanbod kijkt u op www.makelaardij-delange.nl Koop elders niet, wat De Boer Licht u biedt.

Juist nu!

Oosterdijk 89 Sneek • 0515-412874 • info@deboerlicht.nl • www.deboerlicht.nl

WESTERSINGEL 35 • 8601 EN SNEEK TELEFOON: 0515-412345

Voor onsons complete aanbodaanbod kijkt u opkijkt www.makelaardij-delange.nl Voor complete u op:

www.makelaardij-delange.nl

sneek // GEZOND&FIT

GROOTSNEEK.NL

47

TEKST EN BEELD WIM WALDA

HEEFT WILLEM STIENSTRA (87) DE ‘BRON VAN DE EEUWIGE JEUGD’ ONTDEKT? Willem Stienstra is 87 jaar, sinds maart 2020 weduwnaar, woont zelfstandig in een appartement aan het Boschplein in Sneek, fietst de wereld uit of pakt de auto als het slecht weer is, is geestelijk nog zo scherp als een mes en heeft een dito lichamelijke conditie.

Hij kan nu even niet terecht in de sportschool vanwege de lockdown, maar traint normaliter bij Sportschool Omnia van Alwin Velds, drie keer per week, met zijn 24 jaar jongere maat Jan Hoekstra.

“ALS IK WAT VERKEERD DEED, KREEG IK EEN OPDONDER. EN DIE HEB IK VEEL GEHAD, WANT IK WAS EEN WILDEBRAS, EEN BOEFJE.” en was ouderling. Als ik wat verkeerd deed, kreeg ik een opdonder.

En die heb ik veel gehad, want ik was een wildebras, een boefje. Na de lagere school deed ik de ambachtsschool, richting metaal, en kwam net als mijn vader bij Nooitgedagt in dienst. Ik wilde meer vrijheid en hoopte dat te vinden als matroos op een Rijnschip. Graan vervoeren naar Zwitserland. Veel heb ik niet gezien van de landen waar wij doorheen voeren, want ik was bij de schipper in de kost en het woord ‘vrij’ kwam niet in zijn woordenboek voor. Na anderhalf jaar had ik het daar wel bekeken.”

“Ik ben 37 jaar geleden, eigenlijk pas op mijn 50e, begonnen met krachttraining in het huisje van Piet de Vries, bij de kalkovens, naast het toenmalige Erven Feenstra. Daar had Piet een bedrijfje in tuinaarde. Zijn broer Sjoerd de Vries begon op de bovenverdieping een sportschool. Ik was toen een klein pezig kereltje van 1,68 meter, nog geen 65 kilo, één en al spieren”, begint Willem Stienstra zijn verhaal.

KAPITEIN WAS EEN DRONKENLAP “Vooral omdat die kapitein graag ‘un slukje’ lustte, maar niet wist wanneer hij moest stoppen. Dat heeft mij bijna de kop gekost. Bij het opvaren vergat hij ‘even’ dat er een sleep achter ons hing. De sleepkabel brak met een enorme knal en zwiepte over ons achterdek, rakelings langs mijn kop.

Ik had het toen gehad met de Rijnvaart. Ik heb vervolgens een hele serie werkgevers gehad. Te veel om op te noemen, om uiteindelijk bij Wouda’s Meel terecht te komen, waar ik er met mijn 58e, met een mooie regeling, uit kon.”

‘JONGLEREN’ MET GEWICHTEN “Ik werkte in de ploegendienst bij Wouda’s Meel. Als ik een late dienst had ging ik ’s morgens trainen en bij een vroege dienst stond ik ’s middags met gewichten te ‘jongleren’. Drie keer per week. Moderne apparaten, zoals je die nu in de sportschool tegenkomt, waren er niet. Het was een kwestie van op een drukbankje je series maken met de halters.

Er was een ‘pull machine’ waarmee je gewichten naar beneden trok en een ‘leg press’ waarmee je je benen trainde.

Allemaal oud spul.

Zo trainden we bijna alle spiergroepen, behalve de buikspieren. Die sloeg ik over, omdat ik die bankjes martelwerktuigen vond.”

“MODERNE APPARATEN, ZOALS JE DIE NU IN DE SPORTSCHOOL TEGENKOMT, WAREN ER NIET. ALLEMAAL OUD SPUL.” Grieks restaurant is gevestigd. Daar hebben we nog les gehad van Bea Wiarda, die daar instructeur was.

Toen Tony de sportschool verkocht aan Dries Poelstra, ben ik daar gaan trainen en later bij Sportschool Omnia van die jongen (red.: Alwin) van Velds.”

VIA VIA VIA NAAR OMNIA “’s Zomers was het er smoorheet en in de winter vroren je handen bijna vast aan de halters. De hele sportschool verloederde op het laatst.

Sjoerd was meestal in geen velden of wegen te bekennen. Ik ben toen overgestapt naar de sportschool van Tony Selva aan de Prins Hendrikkade, waar tegenwoordig een

DE TWEE-EENHEID WILLEM EN JAN Heeft Willem Stienstra de ‘Bron van de Eeuwige Jeugd’ ontdekt?, vragen wij ons af. Het kan nu even niet, maar normaal gesproken is Willem drie maal per week in de sportschool te vinden. “Dat doe ik al sinds 34 jaar samen met Jan

Hoekstra, die in mei 60 jaar wordt.

Jan had precies dezelfde diensten als ik. Toen wij met trainen begonnen klikte het tussen ons. Hij stond als veiligheid bij het bankdrukken achter het bankje als ik bezig ging met mijn laatste serie en andersom. Dat gebeurde gewoon zo, en was een kwestie van wederzijds vertrouwen. Wij zijn gewoon een eenheid met trainen en kunnen niet zonder elkaar. Wij treffen elkaar drie keer per week bij Omnia; Jan vanuit Scharnegoutum en ik op het ‘fietske’, of als het slecht weer is met de auto, vanaf het Boschplein.”

PITTIGE JEUGD Willem Stienstra kwam ter wereld in IJlst als oudste van vijf kinderen.

HUWELIJK Vader Eite Stienstra was aanvankelijk boerenarbeider, maar kwam later bij Nooitgedagt in de smederij. Moeder Liesbeth Canrinus was er voor de kinderen. Inmiddels zijn alleen Willem en een zus van hem nog over. Breed lachend: ”Mijn zuster woont op de galerij hieronder, maar ze is nog maar 79, dus die telt nog niet mee.”

Willem blikt terug: “Ik had best een pittige jeugd. We waren gereformeerd en mijn ouders waren streng in de leer. Vader zat in de vakbond

Graag had Willem het zestigjarig huwelijksjubileum met zijn vrouw Wiepke (Wiep) Wybrig gevierd, maar dat mocht niet zo zijn. Wiep overleed bijna een jaar geleden, in maart 2020. “De wereld wordt daardoor en door die vreselijke corona wel een stuk kleiner”, reageert hij.

“Maar gelukkig kan ik nog steeds bij mijn kinderen en kleinkinderen op bezoek. En ga ik straks, als het weer kan, weer drie keer per week met mijn maat Jan naar de sportschool.”

APK // ONDERHOUD // SCHADEHERSTEL // TANKSTATION bord Kroes, WVSnits, afmeting 300x75 cm.

Roodhemsterweg 14 - 8651 CV IJlst T 0515-531 436 - E info@garagekroes.nl

AUDI A3 SPORTBACK E-TRON PLUG-IN HYBRIDE

HONDA CIVIC 4DR 1.3 HYBRID

€ 16.450,-

€ 5.900,-

Bouwjaar 2015

SEAT ALTEA 2.0 FSI garagekroes.nl STYLANCE

Bouwjaar 2010

g n i l e and ren

h e cte e b f r n i des rieu

Bouwjaar 2007

€ 5.999,-

Inte

ALLE AUTO’S WORDEN AFGELEVERD INCL. NIEUWE APK, BEURT ÉN BOVAG GARANTIE!

lijk e d j i t

RIJDT OOK DUURZAAM!

m

s

ati et gr

MET GARAGEKROES.NL

KIJK VOOR ONS ACTUELE AANBOD OP WWW.GARAGEKROES.NL

Interieurbehandeling vanaf € 130,- tijdelijk met gratis desinfecteren (t.w.v. € 20,-), geldig tot 1 maart 2021

Roodhemsterweg 14 - 8651 CV IJlst - Tel. 0515 - 531 436

www.garagekroes.nl

Sneek: 0515-412825 Emmeloord: 0527-502405

www.autoverzorgingnederland.nl info@autoverzorgingnederland.nl

DE KNOL-KNALLERS

€ 7.950,= FORD FIESTA 1.0 STYLE 62.363 km I Bouwjaar 2015

€ 5.450,= 63.708 km I Bouwjaar 2012

€ 11.450,= TOYOTA YARIS 1.0 VVT-i 37.670 km I Bouwjaar 2017

Audi BMW Chevrolet Chevrolet Chrysler Citroën Fiat Fiat Fiat Fiat Ford Ford Ford Ford Ford Hyundai Hyundai Hyundai Kia Kia

A3 Sportback Z3 Roadster Kalos Spark Voyager C1 500 500 C Automaat Panda Punto Evo C-Max Fiesta Fiesta Focus Ka i20 i30 ix35 Picanto Venga

KM JAAR NAVI | BLUETOOTH | TREKHAAK | CRUISE ETC 72793 2015 Airco Stoelverwarming Keurige nette Z3 103989 2002 96713 2008 3 Drs | AC | Lichtmetaal 88354 2011 Airco- Metalic- CD 166839 2002 Rolstoelauto,Til lift ,handgas en rem, 86875 2012 Airco | Centrale deur vergrendeling 69198 2014 Airco | Lichtmetaal 42642 2013 Automaat-PDC-Bluetooth 75520 2014 Airco | Bluetooth | Lichtmetalen velgen Climatronic | Lichtmetaal | Bluetooth | D 103009 2012 Clima | Trekhaak | Navi | verwarmd voorruit 190539 2008 47854 2017 5Drs |NAVI | LED | CLIMA | BLUETOOTH 62363 2015 Navigatie | Airco | Bluetooth Navi ~ Bluetooth ~ Cruise ~ lichtmetaal 58010 2018 63708 2012 Airco -Car Kit 47308 2016 Airco 5Drs 39360 2018 Airco | Bluetooth | Cruise etc.

Open dak-Airco-Automaat-Camera-Trekhaak 141254 2011 31909 2015 Airco | 5Drs | Bluetooth Airco | Cruisectrl. | parkeersensor | Automaat 135174 2010

€ 16.950 € 9.750 € 3.750 € 4.950 € 4.950 € 5.250 € 7.950 € 9.950 € 6.950 € 5.950 € 5.950 € 13.750 € 7.950 € 14.750 € 5.450 € 10.950 € 14.950 € 12.950 € 8.250 € 8.950

SNEEK

FORD KA 1.2 COOL & SOUND

€ 13.750,= FORD FIESTA ST LINE 101PK 47.854 km I Bouwjaar 2017

Mazda Mercedes-Benz Nissan Nissan Opel SEAT ŠKODA Smart Suzuki Toyota Toyota Toyota Toyota Volkswagen Volkswagen Volkswagen Volkswagen Volvo

CX-5 C-klasse Estate Qashqai Qashqai Corsa Toledo Fabia Combi fortwo coupé SX4 Avensis Aygo Yaris Yaris Polo Golf Golf Tiguan V40

Leer | Navi | Trekhaak | Camera | Automaat (19750 ex btw) Vele opties 41euro wb Leer | Pano | 360 camera | Navi | Automaat Carkit | AC | CC | LMV Cruise | Airco | Bluetooth Navigatie | Climatronic | Parkeersensoren Navigatie | Airco | Lichtmetaal etc Geen wegenbelasting Airco Airco | Hoge zit | Carkit Navi | ECC | Camera | lichtmetaal 5Drs Airco Bluetooth carkit / Streamen Airco | Cruisecontrole | Trekhaak Airco | Centrale deurvergrendeling 5Drs | Airco | applecarplay | Cruisecontrole Clima | Navi | Bluetooth | Carplay Navigatie | Bluetooth | Climatronic | TDI Trekhaak-Clima-Navi-Metalic-LMV Navi | Climatronic | Cruise | Lichtmetaal etc

KM JAAR 124822 2013 117741 2015 112627 2015 77556 2012 50493 2015 87361 2014 169017 2017 53385 2015 161084 2009 126275 2010 73294 2013 51771 2012 37670 2017 96896 2017 27387 2019 159695 2015 133575 2012 97554 2015

€ 18.500 € 19.750 € 18.950 € 10.950 € 9.950 € 8.950 € 8.950 € 9.750 € 4.750 € 8.950 € 6.450 € 7.250 € 11.450 € 10.750 € 17.950 € 13.950 € 14.950 € 10.950

*typefouten voorbehouden

Kijk voor het actuele aanbod: www.vakgarageanneknol.nl

ANNE KNOL VAN DER LINDE PRIJS = PRIJS!

Van 10.00 uur tot 18.00 uur

Wij werken altijd met ‘All-In’ prijzen. Dit is inclusief: Afleveringskosten// 6 maanden Bovag garantie // 1 jaar pechhulp // APK

TREKDIJK 14 SCHARNEGOUTUM | T (0515) 41 22 12 | WWW.VAKGARAGEANNEKNOL.NL

CULTUUR ‘Un Kuierke deur Sneek’

&UITGAAN

GROOTSNEEK.NL

49

Deur Peter van Egmond

LOOXMAGRACHT Diskear brenge we un besoekje an de Looxmagracht, de straat dankt syn naam aan de eigenaar fan de groan dêr’t disse woanings boud binne. De groan was nameliek eigendom fan Age Binses Looxma dy’t oalyslager was.

Looxmagracht door de tijd heen.

Ut geslacht Looxma is un geskiedenis apart, su kanne we disse familynaam fine onder silversmeden en keurmeesters, mar ok siën we de naam Looxma foarbij kommen bij ut burgemeesterskap fan Sneek. Ik wil nyt te lang bij de family Looxma hangen bliëve mar wil nòch wel even fertelle dat ut beroep fan oalyslager disse familie bepaald gyn wyneiers brocht het, we komme de naam fan Age Looxma dan ok bij ferskillende oalymoalens teugen.

goed fan de Looxma’s alhoewel’t ut sear interessante informasy oplefert.

Werom kommend op de Looxmagracht is opfallend de kademuur dy’t nou un groate restaurasy ondergaat. Disse kademuur is un ryksmonument fanwege ’t feit dat disse opboud is út metselde trochmuurkes útfoerd in gele bakstiën met un strek an de bovenkant tussen izeren profielen

In 1822 fine we befoarbeld un advertênsy werin’t Age Looxma syn helft fan de oalymoalen staande an de trekwech onder Sneek ferkoopt an Albertus Feickens foar de kapitale som fan tiendúzend gulden, welke hierbij dan eigenaar wurdden is fan de hele moalen, ’t andere deel was al reeds in syn besit, nadat ie dat gedeelte al in 1815 kocht had fan Berend Wouters (17601816) en syn frou. Bovenstaande moalen betreft trouwes moalen ‘’De Hen’’ dy’t in 1734 boud was foar de seepsieder Berend Wouters (1709-1750). We salle oans ferder mar nyt te feul ferdiepe in’t onroerend

Eelke Lok is geboren en getogen in Drachten.

Als journalist van Omrop Fryslân draait hij al veertig jaar mee en is hij met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround.

Door zijn originele no-nonsense kijk op de wereld weet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden. En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten.

De vinger op de zere plek….

en un hoekprofyl op de walkant. Met un strek wurdt bedoëld de lange kant fan de bakstiën. De monumentale kademuur dy’t fan de Stúverse brugge tot de húdege Koaninginnebrugge loopt, is rond ut begin fan de negentiende eeuw anleid ter ferfanging fan de bestaande houten kademuur.

Ut plak dêr’t nou de Koaninginnebrugge te finen is, ston destiëds de Liwadder pyp dy’t onderdeel was fan de eardere festingswerken, later (sirka 1837) toen hier un houten brugge anleid wurdde, hete disse de Liwadderbrugge. De Koaninginnebrugge wurdde in 1885 boud en wurdde earst Wilhelminabrugge noemd, nadat in 1898 Wilhelmina inhuldegd was as koaningin, kwam de brugge Koaninginnebrugge te hiten.

Bysònder aan disse brugge is dat ut un draaiend wegdek het, mar nòch mar selden opend wurdt.

familie Looxma. Enkele jaren hierna wurdt begonnen met de anlech fan de Looxmastraten. At we siën naar ut boujaar fan de woaning Looxmagracht 1 is dit folges ut kadaster in 1880 boud, krek as de Loge fan de Frijmetselaars dy’t ok boud is in 1880 en op 16 april 1881 as tempel inwijden is. Fòlgens ut gemeente argyf was ut toen een fan de earste gebouwen an de bútenkant fan de stadsgracht. In 1938 wurdde dit gebou overigens fan un nieuw en únyk interieur foarsiën naar un ontwerp fan arsjitekt H.A.J. Baanders.

Nou’t we an ut end fan disse kuier komen binne, realisear ik my dat we mear ingaan binne op de historise achtergroan fan de Looxmagracht, dan dat we de bebouwing besproken hewwe, úteraard gaan we der un folgende kear met deur.

De groan dêr’t we de húdege bebouwing fan de Looxmagracht en omgeving op siën, wurdde rond 1863 ankocht fan de

Rammen De column van vorige maand over meer huizen was nog maar net verschenen of er werd bekend dat de gemeente Súdwest-Fryslân van de provincie de opdracht heeft gekregen om zo snel mogelijk 1500 nieuwe huizen te bouwen. Snel. Hopelijk doorbreekt de gemeente nu ook de traagheid waarmee een overheid dit soort woningprojecten normaal gesproken aanpakt.

Dat is overigens niet normaal; wel een gewoonte. Die maar moeilijk te doorbreken is. Overheden wilden bouwers best helpen om werk te houden, maar ze kregen een versnelling niet voor elkaar.

Dus de eerste opdracht is nu snelheid. Sla maar eens wat regels over.

We maken het nog wat eenvoudiger.

Ja, grote woningplannen voor Bolsward en Sneek, maar ook allemaal kleine plannetjes uitvoeren. In opdracht van de Groot-kranten in deze regio mag ik vaak op bezoek in dorpen om daar de leefbaarheid van te beschrijven.

En iedereen begint dan met hetzelfde verzoek: we willen heel graag een paar huizen per jaar erbij om minimaal de eigen jeugd de gelegenheid te geven in eigen dorp te kunnen blijven wonen.

Dat is niet alleen de overwinning van de dorpen om de dreigende krimp te voorkomen. Ook een streven om de leefbaarheid van de dorpen te waarborgen. Dan zou het mooi zijn dat er voldoende mensen wonen om alles te laten bestaan. Alle dorpshuizen zitten al in grote zorgen vanwege de corona,

daar moet sowieso al extra zorg voor zijn. Huizen voor eigen jeugd helpen daarbij dubbel.

Dorpen willen zelf ook initiatieven nemen. Zo zijn er in Heeg plannen voor woonschiphuizen (het is een mengsel) in de noordwestelijke hoek. Kleine huisjes, startwoningen op het water. Ja, het is daar een mooie hoek; ja, natuurlijk zouden de andere mensen die daar wonen dat uitzicht liever willen houden.

Maar prik daar eens doorheen en ga van start. Van een plaats als Woudsend bestaan al twee uitbreidingsplannen, die liggen onderin een raadhuislade. Scheur het daaruit. En al die andere plannen en plannetjes die er in liggen. Ga van start.

En niet ‘hij wel, dan hij ook en dus moet hij wachten’. Gemeente, verras ons eens.

Alles voor 1 januari 2022 klaar. Rammen!

50

NUMMER 01 • 2021

Theater van de toekomst

In 2022 is het tijd voor een feestje: dan is het alweer 10 jaar geleden dat Hare Majesteit de Koningin onze gebouwen feestelijk opende. Vooruitlopend op dit moment zijn we de archieven in gedoken, en zo komen er heel wat herinneringen bovendrijven. Heb jij ook nog foto’s, parels, memoires, verhalen of kronieken aan die goeie oude tijd? Deel ze met ons! Stuur een mail naar marketing@cultuurkwartier.nl en jouw moment of ervaring komt op onze social media kanalen of krijgt een plek op de tijdlijnen in onze gebouwen.

Bolwerk van beleving

sneek // CULTUUR&UITGAAN

GROOTSNEEK.NL

51

TEKST EN BEELD THEATER SNEEK

DEEL 1: THEATER SNEEK

THEATER SNEEK EN HET BOLWERK VIEREN FEEST IN 2022

In 2022 is het tien jaar geleden dat Hare Majesteit de Koningin Theater Sneek en Het Bolwerk, de gebouwen van Cultuur Kwartier Sneek (CKS) opende. Reden voor een feest in 2022. De medewerkers van CKS duiken alvast de archieven in. Daarbij krijgen ze hulp van Rudy Kroontje en Ankie Rusticus uit Sneek, twee vrijwilligers van het eerste uur die veel mooie herinneringen koesteren. In dit eerste deel van een tweeluik over CKS op weg naar het tweede lustrum blikken we terug op het ontstaan van Theater Sneek.

Met de 500.000e bezoeker die binnenkort wordt verwacht, heeft Súdwest-Fryslân Theater Sneek duidelijk in haar hart gesloten.

Dit blijkt ook uit de reacties van het publiek, de artiesten en recensenten. Zij loven de gastvrijheid en omschrijven het theater als ‘gracieus’, ‘feeëriek’ en ‘smûk’.

POSTKANTOOR ALS FUNDAMENT De plannen voor de opvolger van het voormalige stadstheater Amicitia krijgen na de millenniumwisseling vorm: rond de Kerkgracht komt een nieuw cultureel centrum. Het voormalige postkantoor op de Westersingel wordt omgetoverd tot een theater voor 600 man publiek. Aan de overkant van het water komen Poppodium Bolwerk en Kunstencentrum Atrium samen, inclusief de Noorderkerk als tweede zaal voor het theater.

Met het postkantoor als fundament begint in 2010 de bouw van het theater. De eerste voorstellingen vinden echter al plaats in september 2008. Dat kan omdat eerst de andere onderdelen van Cultuur Kwartier Sneek onder handen worden genomen. Het proloog-theater biedt plek voor 200 man. Decorontwerpster Marian Duijvestijn weet van het postkantoor een gezellige huiskamer te maken vol houten tafeltjes en schemerlampjes. De eerste voorstelling, het Tryater-stuk ‘Zelle’ met Freark Smink en Holte Pruiksma, is een doorslaand succes: 24 uitverkochte voorstellingen. In 2010 vormt de Noorderkerk een tweede tijdelijke plek voor Theater Sneek. Om in 2012 weer groots terug te keren in een fonkelnieuw onderkomen.

DE PLAKBOEKEN VAN RUDY KROONTJE “Is het een idee dat je een plakboek bij gaat houden, zei mijn vrouw Greetje na een voorstelling van Zelle in 2008 tegen mij.

We maakten als één van eerste vrijwilligers alle facetten mee. Elk artikel over Theater Sneek in de krant knipte ik uit en plakte ik thuis in een album, of het nu positief of negatief was. De Leeuwarder Courant, het Sneeker Nieuwsblad of GrootSneek; alles was voor mij.” Aan het woord is Rudy Kroontje (71), vrijwilliger van het eerste uur.

Rudy Kroontje draait de lampen vast in de kleedkamer.

BOVEN: Rudy Kroontje in de foyer van het theater met de plakboeken: “Mocht de koningin hoge nood hebben, dan moest het toilet te allen tijde vrij zijn. Beveiligers voor de wc-deur zorgden daar wel voor.”

RECHTS: Krantenknipsel over de eerste voorstelling in tijdelijk theater Noorderkerk in februari 2010

“Ik schreef er ook korte notities in over voorstellingen, zoals het aantal bezoekers, en maakte foto’s en hield bij wat ik meemaakte tijdens mijn werkzaamheden. Er staan ook allerlei wetenswaardigheden over het theater in, zoals het aantal bakstenen en kilo’s staal. Tijdens de bouw kreeg ik namelijk veel informatie van Friso, BAM en de architect. Het is allemaal wat uit de hand gelopen... Vorige week heb ik mijn 35e volle album naar het theater gebracht.”

GASTVRIJHEID “In het voorjaar van 2008 werden Greetje en ik vrijwilliger. We hadden gereageerd op

een oproep in de Wijd&Zijd. Als regelmatige bezoekers van Amicitia misten wij de theatervoorstellingen en wilden graag een bijdrage leveren aan de nieuwe plannen. Ik weet nog goed dat we op een zaterdagochtend in het postkantoor een leuk kennismakingsgesprek hadden met Ben van der Knaap en Frouk Oostra, die toen de kar trokken. De horeca leek mij erg leuk. Achter de bar staan en contact hebben met de gasten. Greetje ging meehelpen in de keuken en bezoekers in de zaal naar hun plek begeleiden. Het is voor ons vaak aanpoten. Bij een voorstelling begint de horeca al rond vijf uur. ‘s Avonds is het een race tegen de klok. Maar we doen het graag. Het moet ook gewoon goed zijn! Gastvrijheid staat hoog in het vaandel bij Theater Sneek, net als bij Greetje en mij. Iedereen moet zich welkom voelen. Dat vinden we erg belangrijk. Mensen een fijne avondje uit bezorgen geeft ons veel voldoening. De sfeer binnen het team is ook erg fijn.”

OPENING DOOR DE KONINGIN

Vrijwilligers Theater Sneek, Rudy Kroontje met paarse trui midden onderaan.

“Tijdens de bouw van het theater hebben we ook op allerlei manieren geholpen. Zo heb ik in de kleedkamers de lampen rond de spiegel erin gedraaid; dan zien de artiesten tenminste ook wat. De opening door koningin Beatrix in 2012 was zonder meer een hoogtepunt. Hier gingen weken van voorbereiding aan vooraf. Zo kwamen de hofdame van de koningin en de adjudant naar Sneek om alles door te nemen met het theater en

met bijvoorbeeld de politie. De looproute en beveiliging; alles werd aan een lange tafel in de Noorderkerkzaal nauwkeurig in kaart gebracht. Ik voorzag iedereen van een hapje en drankje.

Eén van de dingen die blijkbaar in het draaiboek stond, was het toilet. Daar mochten we tijdens de opening geen gebruik van maken.

Want mocht de koningin hoge nood hebben, dan moest het toilet te allen tijde vrij zijn.

Beveiligers voor de wc-deur zorgden daar wel voor.”

Deel 2

In het volgende nummer van GrootSneek het vervolgdeel van dit tweeluik over het komende tweede lustrum van CKS, Poppodium Het Bolwerk, met vrijwilligster Ankie Rusticus.

Heb jij ook foto’s van Theater Sneek, Het Bolwerk of Kunstencentrum Atrium? Of een onvergetelijke anekdote? CKS ontvangt ze graag via marketing@cultuurkwartier.nl. De persoonlijke ervaringen krijgen een plek op de social media-kanalen en/of de speciale tijdlijnen op de locaties.

sneek // CULTUUR&UITGAAN

52

TEKST EELKE LOK // FOTO'S LAURAKEIZERFOTOGRAFIE.NL

MEINDERT SEFFINGA VERLAAT FRIES SCHEEPVAART MUSEUM

“WY FERTELLE IN FERHAAL” “Miskien is it ek wol goed dat der in kear in oar oan it roer fan it museum komt.” De uitspraak kenschetst Meindert Seffinga als mens. Hij neemt in maart van dit jaar afscheid als directeur van het Fries Scheepvaart Museum en wordt in Leeuwarden directeur van het Historisch Centrum daar. Seffinga is een bescheiden man, die in de 32 jaar dat hij er nu werkt, zijn museum altijd het belangrijkste vond. Niet zichzelf.

M

eindert Seffinga was een ietwat verlegen jongetje toen hij 59 jaar geleden in Easterlittens werd geboren. “Heit wie arbeider.

En pake wie molkfarder.” Heit Sjoerd heeft overigens later van oude zoutzakken nog een zeil gemaakt op de melkerspraam van pake. “Mar dat wie doedestiids de iennichste ûnderfining mei farren fan ús famylje.“ Je ziet de directeur van het Scheepvaartmuseum niet met een Pampus op de Sneekweek.

“En at ik syl, dan ha’k de fok. Je freegje de direkteur fan it Van Gogh museum dochs ek net at hy wol skilderje kin…?”

ARCHIVARIS Meindert Seffinga studeerde geschiedenis.

Op school bleek namelijk dat de gewenste studie medicijnen te hoog gegrepen was voor iemand die geen ster was in schei- en natuurkunde. De belangstelling voor geschiedenis ontstond tijdens het maken van een scriptie over de mummies in Wieuwerd, waarvoor Meindert de provinciale bibliotheek bezocht.

Zijn leraar vond dat overdreven. Seffinga vond dat juist nodig.

Meindert Seffinga werd archivaris in het Rijksarchief in Leeuwarden. Hij leerde daar hoe je nieuwe digitale technieken kon gebruiken voor het maken en opslaan

van de - daar ruim aanwezige - archieven.

Dat was ook de functie waarvoor hij werd aangenomen bij het Fries Scheepvaart Museum in 1988. Daar was besloten om de talloze voorwerpen die er waren opgeslagen compleet te rubriceren. Seffinga werd de bewaarder van die geweldige collectie. In het depot liggen of staan nu 22.000 voorwerpen. En 43.000 foto’s. Die aantallen daarvan groeien nog steeds. Alles wordt op internet gepresenteerd.

Mooi was wel dat gelijk met dat werk in het Fries Scheepvaart Museum de digitale wereld ook tot enorme ontwikkeling kwam.

“Sytse ten Hoeve, dy’t doe direkteur fan it museum wie, betroude my dat hielendal ta”, zegt Meindert Seffinga nu. Lekker vrijuit werken aan een modern museum.

DUBBELFUNCTIE Hij kreeg zelfs een dubbelfunctie. Tentoonstellingen organiseren. Jaarlijks heeft het Fries Scheepvaart Museum namelijk een stuk of vier speciale tentoonstellingen met zeer verschillende onderwerpen. “Moai wurk om sa’n tentoanstelling op te setten.”

Onderzoek. Op zoek naar zaken uit andere musea of particuliere verzamelingen. En als het klaar is, heb je een mooi geheel. Dit museale werk, naast zijn archiefwerk, bleek Seffinga wel te liggen.

Dus toen Sytse ten Hoeve in 2005 met pensioen ging en de positie van directeur van het Fries Scheepvaartmuseum vrij kwam, besloot Meindert Seffinga een gooi naar die functie te doen. “It wie in gok.”

Voor hemzelf. “Ik wist ek dat ik leare moast om my wat mear te úterjen, as it om it museum gie”, zegt hij. Dat lukte prima.

Net in die periode kwam het museum in een hectische periode terecht.

De andere drie grote musea van Fryslân waren voorgegaan, nu was het de beurt aan Sneek om het museum aan te passen aan de nieuwe tijd. En het grondprincipe daarvan was dat het dus groter moest worden.

“WE BROCHTEN IT SPUL BY DE TIID”

VERBOUW “We ha der doe ek wol oer tocht om de beide musea út elkoar te heljen.” Het Fries Scheepvaart Museum bestaat namelijk uit twee afdelingen. Eentje over de scheepvaart in al zijn facetten in Zuidwest-Fryslân en van de mensen die daar woonden. En het behelst de hele historische geschiedenis van de stad Sneek. “En doe wienen der lûden om it skipfeartgedeelte by de Snitser Mar te setten en dan koene der ek noch echte boatsjes by yn it wetter, want wy ha inkeld modeltsjes.”

Scheepjes liggen wél bij de musea in Amsterdam en Enkhuizen in het water. Qua onderhoud blijkt dat heel lastig te zijn. Bovendien zetelt het Fries Scheepvaart Museum aan het Kleinzand in het centrum van Sneek.

Daar is weliswaar geen parkeergelegenheid, “mar de measte besikers bin kuierjende sintrumtoeristen.” Dus werd toen besloten nog een pand bij te schuiven. Een mager zinnetje voor een gigantische operatie. “Letter sei Sytse ten Hoeve: ‘Dat hie ik allegear net mear oandoard’.” Samen met het bestuur van het museum maakte Meindert Seffinga er iets speciaals van. “We brochten it spul by de tiid.” Het was toen 2010.

DRAAGVLAK Nu lopen er jaarlijks zo’n 30.000 mensen het museum binnen om te kijken naar de ge-

schiedenis van de scheepvaart, die historisch gezien onder de Waterpoort Sneek binnenschoof, en dus zie je dáár dan ook de historie van. Met een extra accent op de winterbeleving in waterrijk Fryslân.

Het Fries Scheepvaart Museum heeft twaalf vaste medewerkers. En ruim honderd, rijk gesorteerde, vrijwilligers. Veel van hen behoren tot de risicogroepen en kunnen daarom lange tijd niet aan het werk in deze coronatijd. Ze vinden dat heel vervelend.

“En dan merkst hoe wichtich dit wurk is. Net allinnich foar ús. Ek foar hun. Wy fertelle in ferhaal. We meitsje as it wie de einder, de hoarizon, sichtber foar de besikers.” En die bezoekers bepalen het belang van het museum.

Ja, provincie en gemeente betalen veel geld voor het bestaan. Naast die geweldige steun van zo’n jaarlijks drie ton van de Vereniging van Vrienden van het Scheepvaart Museum.

De Vrienden hebben bij Seffinga ook een zware stem in hoe het museum draait. “Se bin ús loyalisten, ús draachflak.” Doorpratend blijkt Seffinga altijd gewerkt te hebben

NUMMER 01 • 2021

GROOTSNEEK.NL

53

VAN DE NOTARIS

M

TWEEDE HUWELIJK? DE BOZE STIEFMOEDER? Een tweede huwelijk zorgt in veel gevallen voor complicaties en/of onenigheid bij de afwikkeling van de nalatenschap. Kinderen zijn vaak onaangenaam verrast als ze zien hoe de nalatenschap tussen hun en de nieuwe stiefouder wordt verdeeld. Verandert uw nieuwe partner plotseling toch in die boze stiefmoeder?

Door een gemeenschap van goederen, een legaat van de inboedel of een wettelijke verdeling/langstlevende testament kan het zijn dat er voor de kinderen uit uw eerste huwelijk aanzienlijk minder overblijft dan zij verwacht hadden. Ons advies aan u is om, voordat u opnieuw het huwelijksbootje instapt, langs te komen om een aantal zaken te bespreken. Dit zou problemen achteraf kunnen voorkomen.

Als u in het huwelijk treedt, bent u en uw nieuwe partner automatisch erfgenaam, samen met uw kinderen. Als u geen testament heeft opgesteld, betekent dit dat uw tweede echtgenoot/echtgenote in eerste instantie alles krijgt. De kinderen krijgen een niet opeisbare geldvordering. De kinderen moeten dus wachten op hun erfdeel, maar het zou zelfs kunnen dat de stiefouder al het geld opmaakt of wegschenkt aan zijn of haar eigen kinderen waardoor de vordering oninbaar kan worden.

Wij adviseren u rekening te houden met de gevolgen van een tweede huwelijk en in ieder geval hierover eerst advies in te winnen. Soms kunt u uw kinderen met eenvoudige huwelijkse voorwaarden en/ of een testament tegemoet komen. De huwelijkse voorwaarden bieden vanzelfsprekend ook uitkomst als het nieuwe huwelijk toch niet is wat u er van had verwacht of uw nieuwe partner tijdens uw relatie al ontaardt in die boze stiefmoeder en u gaat scheiden.

“DAN MERK JE DOCHS DAT GUON MINSKEN BY IN MUSEUM NOCH WAT AS IN DROMPEL FIELE” aan dat draagvlak. “Sawol mei de minsken mei djoere boeiers en aken as by de skippers yn de wenskiphaven fan Snits.”

Eén van hen maakte mooie koperen modellen van skûtsjes. Maar het lukte niet om die modellen in het museum te exposeren. “Dan merk je dochs dat guon minsken by in museum noch wat as in drompel fiele.”

Daarom werkte hij de laatste jaren steeds met de gedachte aan een participatief museum. Hij zette met de plaatselijke historici bijvoorbeeld in Woudsend een tentoonstelling op. Die had succes. Hij deed het ook op andere plaatsen. De drempel slopen.

OPVOLGER Meindert Seffinga geeft het graag door aan de opvolger. Niet dat hij er genoeg van had, maar: “At ik noch in kear wat oars woe, dan moast it no.” Hij noemt het Historisch Centrum Leeuwarden ‘per ongeluk’ een stapje omhoog. Maar dat is het zeker als je weet dat het Pier

Pandermuseum en de Oldehove ook in zijn pakket komen. Het is, zegt hij, wel een beetje een sprong in het duister. Hij komt te werken in een ambtelijke situatie. Aan de andere kant is elk museumwerk gelijk: “Je wolle útering jaan oan je eigen grutskens.”

Meindert Seffinga verhuist mettertijd ook naar Leeuwarden. Betrokken zijn met je werkomgeving. Net zoals hij nu in Heeg woont., Zo zit Meindert Seffinga in elkaar.

“Want it museum hat my net feroare; ik bin altyd mysels bleaun.

No ja, miskien in bytsje minder ferlegen, no.”

Indien u weduwnaar of weduwe bent en een tweede huwelijk aangaat, kunnen er nog meer bijzonderheden spelen. Het kan namelijk zijn dat er door het overlijden van uw eerste echtgenoot/echtgenote vorderingen van de kinderen zijn ontstaan op u, welke door het nieuwe huwelijk opeisbaar worden. Dit betekent dat u voor grote betalingsproblemen kunt komen te staan!

Let wel, dit kan in sommige gevallen ook spelen als u ongetrouwd gaat samenwonen. Als u vervolgens als eerste overlijdt in het tweede huwelijk, moet er sowieso worden afgerekend met uw kinderen. Uw tweede echtgenoot kan hierdoor wel eens op straat komen te staan!

Kortom: let op en win informatie in voordat u elkaar het ‘ja-woord’ geeft! U kunt gerust contact opnemen met ons kantoor voor een vrijblijvende afspraak.

Mr. Gerard Vellinga De Wit & Dijkstra Netwerk Notarissen

www.dewit-dijkstra.nl

De Wit Dijkstra Netwerk Notarissen is aangesloten bij Netwerk Notarissen, een landelijke organisatie van 150 notariskantoren. De Netwerknotaris adviseert u deskundig, wijst u op de voor u aanwezige risico’s en draagt concrete oplossingen aan. Voor meer informatie zie www.dewit-dijkstra.nl of bel 0515 - 41 78 85.

Aangepast tarief voor ‘snelle huizen’ Je woning is nog nooit zoveel waard geweest als nu en het verkopen van je huis kost vaak weinig moeite. Toch verrassen we mensen nog regelmatig met de daadwerkelijke opbrengst van hun woning. Het aantal reacties op een advertentie is vaak overweldigend. Door alle reacties in goede banen te leiden komen we vrijwel altijd snel tot de beste deal. Ben je ook eigenaar van zo’n hardloper? Nodig ons uit!

Je woning verkopen?

Vraag naar onze scherpe tarieven Of scan de QR code en doe direct een aanvraag

€ 480.000 k.k

€ 825.000 k.k

€ 249.000 k.k

Helling 69 Heeg

Flitsstraat 90 502 Sneek

Zonnedauw 16 Sneek

actief in Sneek e.o.

30 jaar ervaring

Nodig mij uit en ik doe altijd een concurrerend voorstel.

scherpe tarieven

0515 - 431543 info@makelaardijsneek.nl of whatsapp 06-50250082

Itens, Singel 5 € 398.500 KK

Makkum, Alde Syl 3 € 289.000 KK

Sneek, Worp Tjaardastraat 63 € 150.000 KK

Raerd, Smitshoeke 8 € 280.000 KK

Anne Stenekes Makelaar o.z.

persoonlijk & betrokken www.makelaardijsneek.nl

Sneek, Johan de Wittstraat 30 € 199.500 KK

Sneek, Groenedijk 5 € 349.500 KK

ZATERDAG 3 OKTOBER OPEN HUIZEN DAG Uw woning verkopen?

Sneek, Oppenhuizerweg 36 € 285.000 KK

Sneek, Wassenberghstraat 2 € 129.500 KK

Sneek, Thorbeckestraat 15 € 149.500 KK

Scharnegoutum, Legedyk 11 € 195.000 KK

Sneek, Scherhemstraat 23 € 108.000 KK

U bent welkom bij onderstaande woningen van 11:00 uur tot 15:00 uur

Sneek, Lytse Dyk 7 € 359.000 KK

Maak kennis met Bart Struiksma Sneek, Klam 4 € 249.000 KK Easterwierrum, Doarpsstrjitte 20 € 175.000 KK

Reahus, Bongapaed 9-A € 239.000 KK Wjelsryp, Nije Buorren 2 € 299.500 KK

Sneek, Het Vallaat 17 € 479.000 KK Sneek, Balthuskade 2-A € 195.000 KK

en zijn (Frank, Els, Iris Hommerts, Jelteweiteam 208 Sneek, Kapelstraat 12 Sneek,en J.W. Frisostraat 58 € 212.500 KK Sneek, Gudsekop 61 € 179.500 KK

€ 199.500 KK Sneek, Meeuwenlaan 74 € 325.000 KK

€ 99.500 KK Sneek, Offingawiersterleane 5 € 235.000 KK

Heleen) en plan gerust een

afspraak voor een vrijblijvende waarde indicatie van uw woning.

Sneek, Koopmansgracht 18 € 195.000 KK Sneek, 2e Woudstraat 30 € 118.500 KK

Sneek, De Schilkampen 33 € 199.500 KK Hidaard, Buorren 8 € 179.500 KK

Sneek, Van Hessen Kasselstraat 22 € 289.500 KK Sneek, Molenkrite 141 € 189.500 KK

Sneek, Zonnedauw 31 € 203.500 KK Sneek, Oppenhuizerweg 31 € 125.000 KK

0515 41 82 82 info@struiksmamakelaars.nl struiksmamakelaars.nl

Sneek, Parallelweg 39 € 217.500 KK Sneek, 3e Woudstraat 38 € 79.500 KK

Sint Nicolaasga, De Buffer 5 € 189.500 KK Sneek, Zilverschoon 174 € 175.000 KK

sneek // CULTUUR&UITGAAN

GROOTSNEEK.NL

55

FOTO'S JAN DOUWE GORTER

‘T PRAATSJE FAN

HEABELTSJE DE JONG Ik sach dat de Parkwachterswoaning leech ston; ik sei teugen Wietse, ik sei: “Is dat ok wat foar dij Wietse, as stadsadfiseur?” “En dan mach ik as plisy toesicht houwe op de Ouwe-Fan-Dagebank seker?! Moai nyt!”, was ut antwoard fan Wietse. Eh ja je, de ferkiëzings sitte der an te kommen en hij het um der tegare met menear Swerius us goëd in ferdypt. Se krije folmachten fan ’e hele Stienklip, om ut risiko op besmetting te beperken.

“As ut àl nyt goëd útpakt,” su sei menear, “dan is myn antwoard: ‘We binne betrokken, maar nietonfeilbaar.’

Foarech jaar ston der un groate rij minsen foar ut Teater fan Sneek: allemaal wachte om un kaartsje te bemachtegen for myn jaardach… ken je nagaan. Toen ut begon te regenen, begonnen se met mekaar te singen: ‘… En we gaan nog niet naar huis, nog lange niet, nog lange niet…’ Moai, nou?

In New York staan se nou ok in ’e rij… Un héle lange rij foar de foedselbank… en dat in ’e rykste stad fan ’e weareld. En in Londen staan se in ’e file foar de sikenhúzen: nyt bêst hur.

Wat dat betreft magge we hier nòch nyt klage in ut Faderlaan; en in Sneek helemaal nyt.

Mar we hè su’n ferlet fan kontakt met mekaar. As je’t mij frage, dan sú iedereen hier in Sneek nou dy ‘Gaarden of Dens’ foar lief nimme, às we mar wear un bitsje ‘nòrmaal’ Doën konnen . Dan wú ik der ok wel heen, met un Ekstisy-piltsje, want dêr kan je lekker op knuffele met mekaar. En sêch nou sellef: wat is nou moaier as mekaar us even lekker an te krúpen?

En Molly hur kleindòchter doët foar de hele straat boadskappen: we geve hur allemaal un saksentsje, dan kan se wear even onlain sjoppe! Eh ja je, su slaan we oans der wel deurheen, hur: wij hewwe de oarlòch ok overleefd nou, dus… ’k wú mar sêge. As ik my mòrrens anklede sal, dan strúp ik allerearst de mouwen omhooch, want ik wíl der klaar foar weze! Liëver fandaach as mòrren, dy prik, want dan krije we oans frijheid wear werom en dêr binne we wel an toe met syn allen.

Toen ik jong was, dan liepen je ’t Oasterdyk op-en-del om indruk te maken op mekaar.

Bij ut Rysterbos in Hotel Jans hadden je de ‘fammen-en-feintejûn’ en dan hadden je sumar ferkearing!

Foarege week las ik noch in ’e krante: ‘echtpaar 65 jaar troud’. Dan komt de burgemeester op anderhalfemeter-besoek met de arms fol bloemen… Ja wêr láát je suks in un anleunwoaninkje, nou? Fandaach de dach rêdde de measten nyt eens mear un Koperen Jubileum op! Ut huwelek is nyt duursem mear.

Maar tòch. Der is nou niks. Helemaal niks.

Gyn Nacht fan Boazum. Gyn Aaipop in Nijlaan. Dus hoe mutte je mekaar nou fersiere?

As je stiekem bij mekaar komme, dan krije je un dikke boëte, dat liëcht der nyt om. Der binne ok goëdens en dy skriëve naar Sergio fan ’e tillefisy. Su’n moaie man je, dy Sergio, fan First Dates... Siën jim’ dat ok wel us? Se hope dat der un ‘match’ is… Ut binne wanhopege tiden foar de jongelui hur.

Dit alles het fanself ok un goeie kant: we hewwe wat mear andacht naar mekaar toe.

Ut was un goëd pearejaar oulopen jaar, dus ik hew un ‘weckpot’ met stoofpearkes naar búfer Peereboom brocht. Dat kan se sònder kunstgebit naar binnen werke, want se doët mòrrens earst hur moannkapke foar in plak fan ut gebit… is’t nyt wat? En we mutte ok in beweging bliëve, dus búfer Molly en ik gaan om beurten naar ut Willeminapark. Dan belle we avens even met mekaar wat we beleefd hewwe.

De hartelukke Aan groeten fan alle g Jon Heabeltsje de Snekers en hur buren ip. nkl ne Stie De hartfan elukke groeten fan Aan Heabeltsje de Jong alle en hur buren Snekers fanne Stienklip.

Gelukkech is ut alwear wat langer licht: ut foarjaar sit der wear an te kommen…. en dan denk ik wear an dat lied fan dy Grunninger Ede Staal: ‘Ut het nòch noait su donker weest, òf ut wurdt altyd wear licht!’ Nyt dat ik wat met Grunningers hew hur, dat nyt.

Maar goëd op mekaar passe minsen: hou nòch even fol en bliëf gesond! Doe-oech!!

“Ik ben er voor ondernemers die samen alles eruit willen halen wat erin zit.”

Gerard Knorren, MKB Adviseur

erkend MKB advies | risico management | verzekeringen | verzuim | voordeel

0515 424 789 | info@octras.nl

Normaal staat hier de evenementenkalender van VVV Waterland van Friesland. Maar we leven nu tijdelijk in andere tijden. Om toch in verbinding te blijven met jou, zodat jij in verbinding kan blijven met het goede en mooie van Waterland in Friesland, geven we je hier tips om thuis of in de natuur te beleven.

Om alvast te dromen van betere tijden, die ongetwijfeld in 2021 gaan komen. Ga samen met ons in verbinding met de natuur, de cultuur, de geschiedenis en de mensen in Waterland van Friesland.

kijk voor inspiratie op:

Dreame Dromen

FOTO: JITSKE VAN DER GAAST

www.waterlandvanfriesland.nl

BANKJE BIJ LAAKSUM

Samenzijn

Strand van Waterland

Vrijheid

Droom jij ook over een terrasje of lekker uit eten?

Maak het zolang thuis gezellig en creëer tot die tijd je eigen restaurant of café. VVV Waterland van Friesland en Ying Media geven ‘omtinken’ (aandacht) aan alle horecaondernemers uit Zuidwest Friesland met initiatieven rondom bezorgen en afhalen. Steun ook in het nieuwe jaar alle smaakvolle initiatieven en bestel jouw ontbijt, lunch, diner of borrel voor thuis.

Ook in de winter is het heerlijk uitwaaien op de strandjes aan de Friese meren en aan de IJsselmeerkust. Overal is genoeg ruimte.

Er is altijd wel een rustig strandje te vinden.

Liever meer actie? Vergaap je aan de kunsten van de kitesurfers die bij weer en wind het water opzoeken. En droom tijdens een frisse winterwandeling alvast over warme lome zomerdagen.

Dromen dat we weer alle ruimte hebben om er op uit te kunnen. Je hoofd leegmaken, tot rust komen en genieten van het uitzicht.

Laat je inspireren door deze video en geniet van de zeeën van ruimte in Waterland van Friesland.

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ OMTINKEN

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ STRANDEN

SCAN DEZE QR-CODE VOOR DE VIDEO

Vermaak

FOTO: VINCENT VAN ZALINGE

Ferdive daasje

ROODBORSTJE IN DE TUIN

Tuinvogels spotten

11stegentocht

Wil je er toch op een leuke sportieve manier even op uit? Kom een potje golf spelen bij Pitch&Putt Koudum. Succes gegarandeerd.

Pitch&Putt is namelijk uniek, want het is voor iedereen. Je hebt geen golfervaring nodig om dit leuke spel te spelen. Loop lekker over de golfbaan welke uit 18 holes bestaat en maak er een gezellige middag van.

Reserveer vooraf. Bij de kiosk verkrijg je een lekkere warme chocolademelk ‘to go’.

De tuin staat er in deze tijd vaak kaal en somber bij, maar met wat tips maak je er een echte winterwonder vogeltuin van. Voer bijvoorbeeld gevarieerd op verschillende plekken, want elk vogeltje eet zoals ’t gebekt is. Extra leuk is het om zelf vogelvoer te maken. En het ziet er ook nog eens feestelijk uit. En wist je dat onder afgevallen bladeren insecten leven? Die zijn op hun beurt weer vogelvoedsel. Goede reden om bladeren te laten liggen.

Doe je wandelschoenen aan en ga met ons mee op de Elfstegentocht in het sfeervolle Woudsend.

Dit prachtige dorp is omringd door water en heeft een rijke historie. Zwerf door de pittoreske steegjes en gezellige straatjes, bewonder de mooie huizen en bekijk Woudsend eens door andere ogen.

De route staat op de website. Geen 11 steden, maar 11 stegen en geheel coronaproof.

Dwaal je mee?

WWW.PITCH-PUTT.NL/KOUDUM

WWW.VOGELBESCHERMING.NL/ VOGELS-VOEREN

WWW.ELFSTEGENTOCHTWOUDSEND.NL/APP

Ljocht puntsjes lichtpuntjes

FOTO: WINI WEIDENAAR

Golf voor iedereen

GROET JE MEE

Groet je mee?

’T is Wad

Laten we wat vaker “hallo” zeggen tegen elkaar!

Met een groet zeg je eigenlijk: “hé, ik zie jou!”

In deze onzekere tijd waarin we steeds minder echt contact hebben is de honger daarnaar des te groter. Een simpel “hallo”, “hoi”, “goeie” of “moi” kan iemands dag misschien nét iets beter maken.

Dat is het doel van het initiatief #GROETJEMEE. Groet jij ook mee?

Rustig op je gemak de nieuwe expositie over Het Friese Wad bezoeken kan tot en met 27 februari bij Galerie Bax Kunst in Sneek.

Een groepstentoonstelling van diverse Friese kunstenaars. Ze hebben het mooiste en meest bijzondere van het Friese Wad gemaakt. De expositie is online geopend en alle werken staan online gepubliceerd. Via YouTube doe je een virtuele tour en zodra de galerie weer open mag kun je de werken live bewonderen.

WWW.GROETJEMEE.FRL

WWW.BAXKUNST.NL

gedichten

wedstrijd Deel via uniek@waterlandvanfriesland.nl jouw gedicht of gedachte over de unieke plekken in Zuidwest Friesland en maak kans op een ballonvaart.

20 cm diameter

46 cm

llatie

Prijs incl. insta

0 2 , 8 € 99

Voorkomt kalkaanslag en filtert je drinkwater Zamarra Kok Kalkaanslag is een grote ergernis; het maakt de toiletpot bruin, douchetegels dof en is slecht voor apparaten. Daarom heb ik een Big Green kalkpreventie apparaat met koolstoffilter laten installeren. Zacht water (en dus koffie en thee) smaakt beter en de waterkoker blijft schoon. Ik kan met een kwart minder (vaat)wasmiddel toe en hoef geen speciale sanitairreiniger meer te gebruiken. Vooral het gebrek aan kalkaanslag in de badkamer scheelt erg veel poetswerk. Helaas moet ik de douche nog wel nadrogen, omdat anders opgedroogde waterdruppels met magnesiumresidu zichtbaar blijven.

Telegraaf, 4 juli 2020

ALLE VOORDELEN OP EEN RIJTJE BIG GREEN

WATER ONTHARDER

Voorkomt kalkaanslag Verwijdert bestaande kalk Verbetert geur, kleur en smaak Filtert op chemicaliën Ongefilterd kraanwater

Gefilterd met de Big Green

Behoudt calcium en magnesium Verspilt geen water Werkt zonder zout Gebruikt geen stroom Geen afvoer nodig

Nel Zeer tevreden met de Big green. We hadden een ontharder met zout maar vanwege het zout in je drinkwater waren we daar niet blij mee. Omdat we een natrium arm dieet volgen werd ons geadviseerd om de ontharder weg te doen. Na installatie van de big green merken we meteen verschil aan ons drinkwater, de smaak is veel lekkerder. De kalkaanslag komt niet meer terug. Het werkt geweldig.

Edam, 4 januari 2021

Jaap Jurjen en Froukje Veenstra Wij zijn nu vier weken in het bezit van de BigGreen. Wij zijn super tevreden. Alles is schoner (koffiezetapparaat, was-en afwasmachine, douchecabine etc.) en zachter. En het water smaakt inderdaad lekkerder. Inmiddels onze lieve buren ook hiervan in kennis gesteld, en ook zij zijn nu bezitters geworden van de BigGreen. Zegt het voort, zegt het voort.

Sumar, 26 januari 2020

Onderhoudsvrij Milieuvriendelijk Duurzaam

Filter geplaatst in kruipruimte

Filter geplaatst in meterkast

Verwijdert sediment, zware metalen en chemicaliën

De Big Green wordt geleverd en geïnstalleerd door een van onze ervaren installateurs. Zo bent u ervan verzekerd dat alles perfect werkt, heeft u voortaan geen last meer van kalkaanslag en

Actie:

kunt genieten van zuiver drinkwater.

1-ste vervangfilter volgend jaar

GRATIS!

www.big-green.nl • Informatie 0299-321188

SPORT

59

GROOTSNEEK.NL

TEKST EN BEELD WIM WALDA

SCOUTING CENTRUM SNEEK

WIL MET CROWDFUNDING EEN LOCATIE MET ALLURE REALISEREN Het meer dan honderd jaar oude clubhuis van de twee Sneker scoutinggroepen ‘Greate Pier’ en ‘Tibrag’ is te klein geworden voor de inmiddels 175 scouts.

Het gebouw voldoet niet meer aan de wensen van de gebruikers, maar is bovendien in een dermate abominabele bouwkundige staat, dat sommige gedeelten van het gebouw vanwege veiligheidsredenen al niet meer toegankelijk zijn. Een zeer ingrijpende renovatie van gebouw, terrein en faciliteiten is broodnodig. Een scoutinglocatie met allure en van deze tijd staat op het verlanglijstje van beide scoutinggroepen. We hebben een coronaproof gesprek met Gerhardus Schingenga, Wim van der Klauw en Jacob Boonstra in het scoutinggebouw aan Top 1 in Sneek.

Het interview is coronaproof, omdat de koe al bij de hoorns is gevat en er reeds onderdelen van het gebouw tegen de vlakte zijn, zodat laten we zeggen de ventilatie momenteel optimaal is. De delegatie van de twee scoutingverenigingen bestaat uit Gerhardus Schingenga (Greate Pier) en Jacob Boonstra (Tibrag), aangevuld met Wim van der Klauw, voorzitter van Stichting Scouting Centrum Sneek (SCS), die het tochtige gebouw exploiteert en onderhoudt.

GROOT HART VOOR DE SCOUTING Gedrieën hebben zij één heel belangrijk ding gemeen en dat is hun grote hart voor de scouting.

“Scouting heeft een belangrijke sociale functie,” legt Schingenga uit, “omdat kinderen in een groep leren functioneren en karaktereigenschappen meekrijgen waar ze hun hele leven profijt van hebben.

De scouting is bovendien voor de gemeenschap actief tijdens veel evenementen zoals de Sneekweek, Koningsdag, Sinterklaas en andere feestelijkheden. We houden bewust

NU TIJDELIJK

GRATIS!

de contributie laag omdat scouting voor iedereen is.”

Beide scoutingverenigingen hebben, voordat het huidige clubgebouw aan Top 1 van de gemeente kon worden gekocht, de nodige omzwervingen langs verschillende locaties gemaakt. In 1994 konden ze de voormalige boerderij van het Old Burger Weeshuis van de gemeente Sneek kopen op voorwaarde dat zij samen gebruik van het gebouw zouden maken. Er heeft toen eigenhandig een uitgebreide renovatie plaatsgevonden en er is een botenloods bijgebouwd.

GEZONDE RIVALITEIT Jacob Boonstra: “Er is vanaf het begin sprake geweest van een integratie van bestuurlijke activiteiten.

Ook is er wel gepraat over een fusie, maar die is vanwege het verschillende DNA van de clubs nooit van de grond gekomen. Er was en is nog steeds een gezonde collegiale rivaliteit. Zo was er niets mooier, in de periode dat de scouts van Tibrag in de Sneekweek de pontverbinding onderhielden tussen de ‘Greate

Van links naar rechts: Jacob Boonstra, Wim van der Klauw en Gerhardus Schingenga

Griene’ en het ‘Kolmeersland’ (Starteiland – red.), om een voorbijvarende Lelievlet van Greate Pier te enteren. We klommen dan in de mast en gingen met zijn allen aan de boorden hangen en schommelen, net zolang tot de vlet water begon te maken en omsloeg.“ Schaterlachend: “Dat was natuurlijk niet leuk, maar het geeft een beetje aan hoe de verhoudingen lagen en liggen.

Zit er niet over in, want andersom namen de scouts van Greate Pier echt wel ‘wraak’. Maar waar nodig en mogelijk helpen we elkaar.”

13-1-2021

Crowdfunding

Voor meer informatie of een prospectus: crowdfunding@scoutingcentrumsneek.nl. of bel (06) 1470 3111, Jacob Boonstra.

Via de QR-code krijgt men alle relevante achtergrondinformatie over de ambities van de Sneker scouting verenigingen en de crowdfundingsactie. worden vervangen, het bijgebouw is verzakt, het sanitair, de keuken en andere faciliteiten zijn aan vervanging toe. Kortom, zowel qua exterieur als interieur is een ingrijpende renovatie nodig om Scouting Sneek toekomstproof te maken.”

RENOVATIE CLUBGEBOUW “De laatste ingrijpende verandering aan het gebouw dateert van ruim twintig jaar geleden”, zegt Wim van der Klauw. “Inmiddels zijn we twee decennia verder en maken er circa 175 scouts intensief gebruik van het gebouw. Dat is te krap geworden en voldoet niet meer aan de wensen van de gebruikers. Daarnaast hebben we behoefte aan inpandige logiesmogelijkheden, moet de logistiek beter, hebben we vier in plaats van de huidige twee groepsruimten nodig en is het noodzakelijk om de materiaalopslag adequater en veiliger te huisvesten. Tot slot willen we het buitenterrein een upgrade geven en aanpassen aan het huidige gebruik. De bouwkundige staat van het pand is ronduit slecht. Het dak moet

about:blank

CROWDFUNDINGSACTIE Jacob Boonstra, in het dagelijks leven accountant: “Het gaat dus om een hele ingrijpende ‘grote beurt’ voor het clubgebouw, waarvoor een bedrag op tafel moet komen van ruim vijf ton euro. Dat moet bij elkaar worden gebracht met enerzijds een groots opgezette crowdfundingsactie, waarbij sympathisanten tot 1 april 2021 één of meerdere obligaties van € 500,kunnen kopen, waarvan er in de 25 daaropvolgende jaren elk jaar een aantal wordt uitgeloot en afgelost.

Anderzijds zijn er talloze relevante fondsen - gemeente, provincie, OBW, Oranjefonds, et cetera aangeschreven voor subsidie en/of donaties, brengen de twee scou-

LEES HIER MEER

tingverenigingen hun spaargeld in en steken ze met ouders en sympathisanten zelf ook de handen flink uit de mouwen. Daarnaast zijn donaties en sponsoring – al dan niet in natura - van particulieren en bedrijven van harte welkom; alle beetjes helpen. De komende periode gaan we onze plannen via alle mogelijke mediakanalen aan de grote klok hangen. Want Scouting Sneek verdient dit.” about:blank

RAAD VAN AANBEVELING De renovatie van het Scouting Centrum Sneek krijgt veel steun van de Raad van Aanbeveling, met veel bekende persoonlijkheden. Zoals voormalig skûtsjeschipper Douwe Visser, die laat weten: “Watersportstad Sneek heeft zijn scouting nodig.

Om jonge mensen te leren omgaan met alles wat het water te bieden heeft. Plezier, vaardigheden en de wereld om je heen vanaf het water te beleven. Hierbij steun ik van harte de plannen voor een vernieuwde representatieve huisvesting.”

WIL JE SPORTEN? HET KAN! DOE OOK THUIS MEE MET ONZE TOFFE ONLINE GROEPSLESSEN!

Als je je nu inschrijft, sport je gratis.

Je betaalt pas zodra de sportschool weer open gaat!

Check onze website voor meer informatie!

1/1

Optisport Health Club Sneek

Burgemeester de Hooppark 5, 8605 CR Sneek T: 0515-460891 | E: sneek@optisporthealthclub.nl

www.optisporthealthclub.nl/sneek

60

NUMMER 01 • 2021

TJITSE KLIJNSTRA (70) VOETBALT BIJ V.V

“VOETBAL IS Door de Covid-19 pandemie is er op amateurniveau voor volwassen sporters weinig meer te beleven. Trainingen in groepen van vier-, dan weer in tweetallen en op anderhalve meter. Het is voor velen een enorm gemis. Zo ook voor Tjitse Klijnstra uit Sneek. Zeventig jaar, kwiek, klaar om weer te starten met het voetbal want de liefde voor de bal zal nooit voorbij gaan.

Verandering begint bij jezelf!

Renny de Groot (48 jaar) is ZZP’er (zelfstandige) in de zorg. Ze werkt onder andere als ondersteuner bij Zorg met Karakter. De organisatie biedt in Friesland praktische ondersteuning aan mensen. Stap voor stap en altijd gericht op het individu, met als doel: meer zelfstandigheid. Een aantal van haar cliënten werkt bij Empatec. Ze ziet van dichtbij welke positieve invloed werk kan hebben op mensen: het geeft zekerheid, structuur én een doel in het leven.

Vraag

Renny straalt een bepaalde rust uit. Het is goed voor te stellen dat ze mensen op weg kan helpen. Renny: “Als iemand een hulpvraag heeft, kan diegene z’n vraag neerleggen bij een gebiedsteam medewerker. Of aankloppen bij het WMO-loket. Vervolgens komt de vraag bij Zorg met Karakter binnen.

Bijvoorbeeld: “Kan ik hulp krijgen met een gezondere leefstijl?” Of: “Kunnen jullie mij helpen met het vinden van werk?” Zo is ook de 25-jarige Jonathan op Renny haar pad gekomen. Hij vindt het soms lastig om contact te maken met mensen. Hij zat al een paar jaar werkloos thuis en wilde graag helderheid krijgen of hij weer zou gaan studeren of toch zou gaan werken.

Beschut werk

Renny: “Samen met Jonathan hebben we gekeken naar zijn situatie. Hij heeft een studie gevolgd, maar deze nooit afgemaakt. Ons eerste idee was dan ook: ga verder studeren. Maar al snel kwamen we tot de conclusie dat we Jonathan daar geen plezier mee doen.

Omdat hij moeite heeft met sociaal contact, zou het volgen van een studie best wel lastig kunnen worden. Daarom zijn we verder gaan zoeken. Al snel kwam de conclusie: Jonathan heeft een veilige en beschutte werkplek nodig.

Ik heb met Jonathan, zijn vader én een gebiedsteam medewerker overlegd om een Beschut Werken-indicatie voor hem aan te vragen bij de gemeente. En dat is gelukt. Dit betekent dat hij mag werken bij Empatec.”

“

Werk geeft zekerheid, structuur én een doel in het leven.

De juiste plek

Jonathan werkt intussen een paar maanden bij Empatec Kas in Wier. Daar zit hij helemaal op z’n plek en het geeft hem weer een doel. Renny: “Ik heb een hele positieve indruk van Empatec. Wat mij opvalt, is dat Empatec goed kijkt naar wat iemand nodig heeft. Werk moet goed voor elkaar zijn, anders word je heel erg ongelukkig. Daarnaast is het belangrijk om mensen om je heen te hebben, professioneel of niet, die jou de juiste kant op kunnen duwen en deuren voor je kunnen openen.

Maar dan geldt nog wel: verandering begint bij jezelf. Het is zonde om in een situatie te zitten waar je niet tevreden mee bent, of waarvan je denkt het kan anders. Daar is het leven te leuk en te belangrijk voor!”

Renny kijkt wat iemand nodig heeft en bespreekt alle opties met haar cliënten.

Altijd open en oprecht. Alleen dan kom je verder met elkaar. En in het geval van Jonathan hebben ze samen een passende werkplek bij Empatec voor hem gevonden. Mensen helpen met veranderen, dáár doet Renny het voor!

“

“Ik heb het allemaal geleerd op straat”, begint Tjitse Klijnstra. “Ik kom uit een gezin met dertien kinderen en we hadden niets.

Op de Veemarkt, tussen de ‘bargehokken’ speelden we voetbal. Pas toen ik wat ouder was, een jaar of zestien, zeventien, trainde ik voor het eerst. Toen had ik de basis allang gelegd, want dat was het grote verschil met nu. Elke dag voetballen op straat, daar werd je echt beter van. De basis van de techniek, met een lastige ondergrond, zorgde ervoor dat ik eigenlijk snel mee kon komen bij Black Boys, want dat was mijn eerste club. Dat ik daar speelde was toen ook eigenlijk normaal, want ik kwam uit de buurt, een arbeidersgezin. Ja, dat was voor iedereen in mijn omgeving heel normaal.”

HOGEROP

Na een paar seizoenen verruilde de frêle linkspoot ‘de Swartsjes’ voor voetbalvereniging Sneek. “Ik wilde op een zo hoog mogelijk niveau spelen en mijzelf daarin meten. Een kanttekening daarbij is dat in vergelijking met de huidige gang van zaken, ik mij snel in de basis kon spelen.

Je moet trouwens wel bedenken dat we ongeveer evenveel wedstrijden speelden, maar wel met minder mensen in de selectie. Wat altijd gebleven is: ik leef er nog steeds voor. Als ik op zondag een wedstrijd speelde, lag ik op zaterdagavond vroeg op bed. Maandags hadden we inloop in het ziekenhuis voor behandeling. Dinsdag, donderdag en vrijdag trainden we en op zondag een wedstrijd. Ja, intensief, maar ik vond het prachtig.

In die periode speelde ik met spelers die al jarenlang op dat niveau voetbalden of van een hoger niveau afkwamen. Dan is het wel even wennen, maar ik leerde dan ook veel.

Ik denk dat Loet Boot en Arend Bekhof wel de meeste invloed hebben gehad op mijn presteren, zowel toen, in die seizoenen, als eigenlijk op alles wat daarna gebeurde.

Door goed voor mijzelf te zorgen en de mazzel van een goed gestel ben ik eigenlijk nooit geblesseerd geraakt. Zelfs nu niet. Als Tjitse Klijnstra is begonnen bij Black Boys.

“IK HEB HET ALLEMAAL GELEERD OP STRAAT” ik dan zie hoeveel spierblessures er zijn bij anderen, dan ben ik echt gezegend.”

DUIZENDEN MENSEN Bij veel wedstrijden die Klijnstra speelde stond er veel publiek langs de zijlijn.

Onder de indruk raakte de watervlugge linksbuiten niet. “Nee, een wedstrijd is een

sneek // SPORT

GROOTSNEEK.NL

61

TEKST JOERI VAN LEEUWEN // FOTO'S ARCHIEF TJITSE KLIJNSTRA

V. SCHARNEGOUTUM ‘70

MIJN LEVEN” Walking football Voetbalmomenten van Tjitse Klijnstra: “Prachtig om lekker bezig te zijn en het is nog gezond ook.”

Wanneer de corona-maatregelen het weer toelaat is Tjitse Klijnstra ook weer te vinden bij SWZ Sneek. “Een keer in de week hebben we dan training van John Dekker en Jappie Booij bij het walking football. Prachtig om lekker bezig te zijn en het is nog gezond ook, hè. Vooraf een bakje koffie, even bijpraten met mensen. Daarna gaan we het veld op en gaan we even lekker voetballen. Dat laatste is nog wel eens lastig want ik ben niet zo van het wandelen zeg maar. Het is zeer leuk en gezellig in ieder geval. Nadien nog weer even praten. Als ik dan mensen zie die niet meer willen bewegen of het lekker vinden om thuis te zitten… Kom op, doe eens mee en ga eens lekker sociaal doen. Het is niet alleen het bewegen. Doe eens mee en als het dan niets is, dan kun je altijd weer afhaken. Een mooi middel tegen eenzaamheid ook.”

KLEINKINDEREN

“DIE KRIEBELS OM LEKKER TEGEN EEN BAL TE SCHOPPEN ZIJN IN DE LOOP DER JAREN NIET ANDERS GEWORDEN” Een klassieke afsluiting van het seizoen.

wedstrijd. Die kriebels om lekker tegen een bal te schoppen zijn in de loop der jaren niet anders geworden. Die zijn er nog steeds. Of het nu bij V.V. Scharnegoutum vier of bij vv Sneek met duizenden man langs de zijlijn is.

Het gevoel wat mensen bij een club hadden is wel enorm veranderd. Vroeger kwamen er mensen echt om naar jou te kijken. Speelde ik bij Black Boys, dan kwamen daar familie en vrienden kijken. Later bij Sneek was dat ook het geval. Dat was voor veel mensen zo, dus er kwamen echt duizenden mensen naar een wedstrijd kijken. Het sociale gebeuren en de verzuiling was toen nog zoals daarvoor. Iedereen had ‘zijn’ wereld.”

clubs als De Treffers of Rheden speelden we dan. Veel publiek, mooie ambiance. Ik speelde vaak als linksbuiten en daar lagen mijn kwaliteiten dan ook. Ik was snel, had een goede voorzet. Dat vonden mensen vaak mooi om te zien. Daarnaast speelden we ook mee bovenin en hadden we echt een leuk team. We reden met de bus naar uitwedstrijden toe. In de ochtend zaten we dan om een uur of tien al in de bus naar de bestemming. Onderweg stopten we steevast om wat te eten en na de wedstrijd moesten we dan weer in de bus terug. Dan gingen er regelmatig kratjes bier mee om vervolgens een gezellige terugweg te hebben.”

KRATJES BIER MEE IN DE BUS

ANDERS GEWORDEN

Bij vv Sneek, de voorloper van SWZ, werd meermaals ook op zaterdagavond gespeeld.

“Ja dat waren mooie wedstrijden”, blikt Tjitse Klijnstra terug. “Tegen gerenommeerde

“Er is wel veel ánders geworden in het voetbal” aldus de nog steeds actief voetballende pensioengerechtigde Klijnstra.

“Bijvoorbeeld de basis. Veel jeugd speelt niet

meer op straat. Daar leer je echt de basis en, ondanks dat je vroeger pas op latere leeftijd leerde spelen in teamverband, is dat wel het belangrijkste om te kunnen voetballen. Als je niet kunt dribbelen, kom je nooit iemand voorbij. Nu gaan kinderen al veel eerder voetballen en spelen ze ook op kunstgras.

Dan heb je nooit problemen met een ondergrond. Het aantal toeschouwers is ook veel minder geworden bij de verenigingen. Daar zijn natuurlijk veel redenen voor. Minder binding met een vereniging is de belangrijkste, maar er zijn daarnaast ook veel andere dingen die je nu kunt doen of de aandacht vragen. Dat was er toen ik speelde allemaal nog niet. Ook de staf van de teams is wel anders geworden. In mijn tijd had je een trainer en een leider. Nu heb je ook nog eens aanvullende begeleiders met assistent-trainers, een tweede leider, enzovoorts. Ook iedereen heeft zijn idee bij een opstelling.”

Anno 2021 staat Tjitse Klijnstra ook regelmatig langs de zijlijn bij SMHC, de Sneeker Mixed Hockey Club. “Ik heb twee kleindochters die aan hockey doen. Zij hebben wel echt een beetje dezelfde mentaliteit als ik vroeger.

Het leuke is dat je soms dingen terug ziet van jezelf, die misschien wel een generatie zijn overgeslagen. Ik kom ook nog wel eens bij SWZ kijken omdat mijn kleinzoon daar speelt. Doordeweeks ben ik ook veel bij hen, prachtig mooi. Leuk om te zien hoe ze opgroeien en als ik dan eens even bij ze kijk bij het sporten dan is het extra leuk. In de ochtend even bij de kleinkinderen, tussen de middag langs huis en dan de spullen inpakken en naar het voetbalveld om zelf nog even wat te doen. Heerlijke zaterdagen zijn dat.”

SCHARNEGOUTUM Waar veel voetballers hun actieve loopbaan afsluiten voor hun vijftigste is dat voor Tjitse Klijnstra niet het geval. “Zolang ik het kan blijven doen, blijf ik voetballen. Ik ben nog lang niet van plan om te stoppen in ieder geval. Ik ben bij Scharnegoutum terechtgekomen omdat er een vriend van mij speelde en die vroeg of ik hier wilde komen voetballen. Sindsdien ben ik niet meer weggegaan.

Het is een hele leuke en gezellige vereniging.

Ik ben trainer/leider van het vierde elftal en speel soms nog wel even mee met de jongens. Het vierde bestaat uit jonge jongens die graag wat willen leren.

Naar mijn idee is er geen generatiekloof, want op het veld is iedereen gelijk. Als ik vind dat iemand niet doordekt en dat wel moet doen, dan zeg ik dat, maar als ik zelf in het veld sta, dan zeggen ze dat ook gewoon tegen mij. Dan is het: ‘Klijnstra, doordekken!’

Iedereen die speelt wil graag een wedstrijd winnen, of je nu achttien of zeventig bent. En even een lekker borreltje nadien. Dat gevoel heb ik altijd gehad: lekker ontspannen, ook met trainingen trouwens. Natuurlijk word ik wel eens gevraagd om thuis te blijven, maar de zaterdag op het veld vind ik heerlijk.

Voorlopig gaan we nog even door!”

62

NUMMER 01 • 2021 1

2

3

4

5

6

14

7

15

8

16

9

17

10

11

18

12

19

13

20

21

22

23

24

25

26

6

De Bonte Sneeker Avond puzzel

17

5

17

18

14

14

7

22

4

17

8

17

10

2

15

26

2

14

24

17

15

17

22

15

22

5

15

10

6

17

11

10 12

15

14

17

7

4

20

14

17

18 14

10

2

7

19

22

14

22

8

17

14

6 6

6 6

7 18

17

4

18

7

17

22

14 17

19

Gelijke cijfers staan voor gel het gekleurde ijke letters.

Probeer woord te vin den.

Wat weet jij van de Bonte Sneeker Avond? Dit keer een speciale ‘Bonte Sneeker Avond-puzzel’.

Vul het ‘Sneeker woord’ in van de omschrijving. De meeste woorden hebben betrekking op de Bonte Sneeker Avond. Gelijke cijfers zijn gelijke letters. Bij een juiste invulling leest u in de grijze kolom van boven naar beneden een typische ‘Sneeker kreet’.

Puzzel mee en win! Ook nu zijn er weer leuke prijsjes te verdienen door uw oplossing via de e-mail of traditionele post op te sturen. U kunt dit sturen naar: info@grootsneek.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 01-2021 - tot uiterlijk 18 februari 2021. Wij wensen u weer veel puzzel plezier!

In te vullen woorden 1. bloedneus 2. liefdesverdriet 3. dacht het niet!

4. knuffelcommissaris 5. ontroerend 6. eenvoudig 7. groente van Wietse 8. vriend die je laat zitten 9. ex van Molly 10. voornaam frou de Jong 11. voormalige stort Geeuw 12. kippevel 13. traktatie bij de koffie 14. schandalige vernieling 15. achternaam Swerius 16. straat in Sneek 17. opschieten 18. verstelwerk 19. geboortedag 20. budget warenhuis 21. gracht/straat in Sneek

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

2

8 3

8

2 4

2

8

1

8

BLADMANAGEMENT

7

Nicky Bosma (nicky@yingmedia.nl)

8 1

8

8

8

8

EINDREDACTIE

2 5 2

8 7

1 4

3

8

4

8

7

REDACTIE 8

Wim Walda, Henk van der Veer, Eelke Lok, Riemie van Dijk, Albert Bouwman.

3

SPORTREDACTIE

8

8 6

Henk de Vries

1

8

8

8

Gerard van Leeuwen en Joeri van Leeuwen

8 8 8

1

8

8

1

UITGEVER

info@grootsneek.nl 1

9

Oplage: 28.000 exemplaren.

REDACTIETIPS?

7

8 7

GrootSneek is een maandelijkse uitgave van Ying Media.

GrootSneek wordt huis-aan-huis verspreid in Sneek en omliggende dorpen en steden in een straal van ca. 10 km van Sneek.

Ying Media BV Zwarteweg 4, 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@yingmedia.nl

8

8 1

COLOFON

17

17 12

6

10 10

22 14

5

6

17

17

7

8 15

4

2

19

9

1

8

22

W

15

17

11

17

14

17 22

11

9

18

9

22

6

8 22

15

14

14

7 11

H

8

8

7 17

8

18

19

11

9

D C

VORMGEVING

5

Frans van Dam (bliidd.nl)

1 6

5

8

7

9

1

3

FOTOGRAFIE

8

NÚ EXTRA VEEL PRIJZEN! 8 WAARDEBONNEN VAN € 25,= AANGEBODEN DOOR DE BONTE SNEEKER AVOND, TE BESTEDEN BIJ LOKALE ONDERNEMERS.

WAARDEBON T.W.V. € 30,-

PUZZEL EN WIN

1x WAARDEBON t.w.v. € 25,Grootzand 20

0515 41 26 76

8601 AW Sneek

devosneek.nl

Ying Mellema, Anniek van der Bijl.

Mieke Alferink, Neeltje Oostra en Marianne Bouwman

Hoekstra Krantendruk, Emmeloord

Keurslagerij Zijlstra Pleinweg 14-16 HEERENVEEN 0513-627444

VERKOOP

DRUK

Aangeboden en te besteden bij: KEURSLAGER ZIJLSTRA

te besteden bij

Laura Keizer Fotografie, Wim Walda en Henk van der Veer.

Scharnestraat 6 SNEEK 0515-414154

VERSPREIDING

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

www.keurslagerzijlstra.nl

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

STUUR UW ANTWOORDEN van PUZZEL 01 VÓÓR 18 februari 2021 PER E-MAIL NAAR: info@grootsneek.nl OF NAAR: GrootSneek krant, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK

Winnaars puzzel GrootSneek 11-2020 W.de Jong (Sneek) heeft de waardebon t.w.v. € 25.00 gewonnen. Deze waardebon is aangeboden door en te besteden bij Devo in Sneek.

G. Zeilstra (Scharnegoutum) heeft de dinerbon t.w.v. € 25.00 gewonnen. Deze dinerbon is aangeboden door en te besteden bij De Walrus in Sneek.

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTSNEEK VERSCHIJNT OP:

OPLOSSING EDITIE 12: Zweedse puzzel: SUCCESVERHAAL / Woordzoeker: STRUIKELBLOK

In Sneek e.o.

Verhuizen? ik help je graag met je hypotheek.

Hypotheek, verzekeringen en verduurzamen sowieso goed geregeld Jouw financieel coach Jitske Dijkstra-Yntema Hegedyk 1 Sneek 06 33 595 459

Maak een gratis afspraak op

finzie.nl​/sneek

DONDERDAG 25 FEBRUARI 2021

In Sneek e.o.

! r e 8 p oe

r g He

Maak kennis ze met on op: school Check websitde e v o o prograr het mma!

VMBO HAVO @RSGSNEEK

VWO @RSGMAGISTERALVINUS

RSG-SNEEK.NL/GROEP-8