GrootdeFryskeMarren 12-2023 by GrootMedia

groot 12-2023 deFryskeMarren MAANDBLAD

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

7e JAARGANG • NR. 70

IN DEZE UITGAVE

FULCO STALLMANN: EEN AVONTUURLIJKE ST NYKSTER

feest! SPECIAL

met de leukste en lekkerste tips&trends voor de feestdagen!

“Eigenlijk ben ik een moderne nomade” EN VERDER IN DIT NUMMER:

FACE TO FACE MET SUZANNA PLEITER

FOTO: JOHAN BROUWER

Tusken de Marren informatie van gemeente De Fryske Marren

‘ZUINIG’ SPELEN BRENGT DESY EN BRECHT WERELDTITEL

Uw huis verkopen?

Uw grootste bezit in vertrouwde handen

* Bekijk de actievoorwaarden op de website makelaardijhoekstra.nl/huisverkopen

Gratis energielabel t.w.v.

€ 325,-*

Alles voor wonen, slapen en design!

Vandermeerwonen 1973 - 2023

Kras je korting altijd prijs tot 50% korting! *Vraag naar voorwaarden

Smidsstraat 12, 8601 WB Sneek vandermeerwonen.nl

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Een magische kerst?

Inhoud

EDITORIAL

deFryskeMarren // nummer 12 • 2023

deFryskeMarren

Het is bijna kerst en dat betekent dat we de komende periode weer heerlijk mogen genieten van fijn gezelschap, boswandelingen met warme choco, kerstverhalen, prachtige gedekte tafels en heerlijke kerstdiners. Of toch niet?

Wij lezen overal over ‘de magie van kerst’ of ‘een magische kerst’. Wat is dat toch dat iedereen zo verlangt naar een magische kerst? Als kind maak je vaak mooie herinneringen zonder dat je enige stress ervaart. Volgens de psychologen associëren kinderen de feestdagen in december gewoon met een periode waarin er veel mooie dingen gebeuren zonder dat je er iets voor hoeft te doen. En dat is op zich al magisch. Als je ouder wordt, zeker als je een eigen gezin hebt, zijn er veel zaken die geregeld moeten worden om er een ‘magische kerst’ van te maken. Denk aan perfecte cadeaus, kaarten schrijven (als wij dat nog doen), feestkleding en niet te vergeten het feestmaal.

Dat wij blijven verlangen naar een ‘magische kerst’ komt misschien doordat wij graag de dingen willen onthouden waar wij fijne herinneringen aan hebben. Minder leuke dingen herinneren we ons liever niet. Die magie van kerst zien we ook terug in al die zoetsappige kerstfilms die elk jaar in overvloed te zien zijn.

Maar mensen die minder leuke dingen ervaren, hebben juist in deze periode meer last van kerst dan plezier. Veel mensen zitten daardoor in een (kerst)dip. Als wij jullie een goede tip mogen geven: focus je op mensen en niet op het perfecte plaatje van die magische kerst. Wanneer je naar de mensen om je heen kijkt en je toespitst op geven in plaats van ontvangen, brengt dat vaak onverwachte cadeautjes met zich mee die nog lang in je herinnering bewaard zal blijven. Zo ervaren wij vaak bij GrootMedia, als wij iemand zijn of haar - of hun - verhaal laten vertellen in ons maandblad, dat dit voor diegene veel positieve impact kan hebben. Dan zeggen wij tegen elkaar: ‘Dat is weer zo’n cadeautje; daar doen wij het voor.’ Niet alleen met kerst, maar het hele jaar door. En met kerst? Omdat er toch een soort magie heerst rond de kerstdagen, komen die persoonlijke verhalen dan vaak nóg meer binnen. Wij wensen jullie, mede namens het hele team GrootMedia, hele fijne feestdagen met jullie dierbaren en heel veel leesplezier met dit decembernummer.

22 LEKKER LEZEN

FEESTKATERN

FULCO STALLMANN: “EIGENLIJK 6. BEN IK EEN MODERNE NOMADE”

MET DE LEUKSTE EN LEKKERSTE TIPS & TRENDS VOOR DE FEESTDAGEN

20. FACE TO FACE MET SUZANNA PLEITER MAATSCHAPPIJ & SAMENLEVING VAN GEMEENTE DE 11. NIEUWS FRYSKE MARREN ACTUEEL

Lieve groet van team GrootMedia,

BESTAAN 22. TWEEHONDERDJARIG DOOPSGEZINDE KERK JOURE WORDT UITGEBREID GEVIERD

Ying en Marianne

GESPREK MET DE 28. INJEUGDBOA’S VAN GEMEENTE

DE FRYSKE MARREN

31 t/m 43 SPORT

44. GAASTERLÂN REGIOBANK RUN ZUINIG’ SPELEN BRENGT DESY 46. ‘EN BRECHT DE WERELDTITEL BEACHVOLLEYBAL

CULTUUR & UITGAAN LOTTE VAN DER MEIJ SCHRIJFT 49. OVER 43 TRIPTIPS IN FRIESLAND VAN 7 DECEMBER 52. UITAGENDA 2023 T/M 7 JANUARI 2024

KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP:

WWW.GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

VOLG OOK OP SOCIAL MEDIA

In de regio

Lemster Winterkuier Lemmer - Op zaterdag 16 december vindt de Lemster Winterkuier plaats. De Lemster Winterkuier is een mooie wandelroute van ongeveer vijf km door Lemmer.

Yok Yok Mode stopt

JOURE - YokYok stopt, na dertig jaar zet YokYok Mode er een punt achter. “Op een gegeven moment moet je een streep trekken”, vindt eigenaar Jan Wagenaar (74).

Onderweg word je verrast door leuke optredens, verrassende acts en natuurlijk wat lekkers. De tocht start en eindigt op een sfeervol ingericht Fedde Schurerplein, waar je kunt genieten van muziek, een hapje, drankje en van het bekende muzikale duo Weima & Van de Werf. Voor de Lemster Winterkuier kun je vooraf tickets kopen voor een tijdsblok waarin je wilt starten. Zo spreiden we de lopers en kan iedereen volop genieten. De starttijden voor de Lemster Winterkuier zijn tussen 16.00 uur en 18.30 uur.

Brecht Woudstra beste voorlezer van OBS de Schakel

“De lockdowns in de coronatijd, de hoge energiekosten en ziekte onder het personeel waren lastig de laatste tijd. Daarbij kreeg ik nu het gevoel: het is klaar. Het is tijd om afscheid te nemen. Dus vorig jaar is het pand verkocht. Eind dit jaar stoppen we definitief, zodat we anderhalf jaar aan het idee hebben kunnen wennen.”

Indonesisch restaurant Hier is ‘t

ROTSTERHAULE - Een spannende voorleeswedstrijd was het kortgeleden op OBS de Schakel in Rotsterhaule. Met alle leerlingen, het team en een aantal ouders als publiek werd er door vijf leerlingen fantastisch voorgelezen, zo laat de school weten.

“De vijf kanshebbers lazen allen heel goed voor, mooi op tempo en met intonatie en soms met verschillende stemmetjes”, aldus Jarina Caspers, directeur van de openbare basisschool in Rotsterhaule. De uiteindelijke winnaar werd Brecht Woudstra uit groep 8.

Workshop natuurjournalen/natuurschetsen

in Bos Elfbergen

De jury, bestaande uit wethouder van De Fryske Marren Barbara Gardeniers en Anna Molleman beleidsadviseur onderwijs en bestuurder van Ambion, vonden dat Brecht naast het prachtige voorlezen ook heel goed in staat was de luisteraars mee te nemen in het spannende verhaal.

OUDEMIRDUM - Op vrijdagochtend 5 januari organiseren Bezoekerscentrum Mar & Klif en Staatsbosbeheer een workshop natuurillustraties maken onder leiding van Mirja Nature Art in Bos Elfbergen.

LEMMER - Ein-de-lijk is het zover! Donderdag 7 december openen wij onze deuren aan de Langestreek 2 in Lemmer. Geniet hier van de Indonesische specialiteiten met zorg en liefde bereid door kokkin Nenny. Verwen uw smaakpapillen met de variatie aan smaken, van mild tot extra pittige gerechten. Verwen uw smaakpapillen met de variatie aan smaken, van mild tot extra pittige gerechten. Heerlijke satésoorten, hartige voorgerechten, authentieke Indonesische hoofdgerechten en zoete lekkernijen om uw smaakbelevenissen af te sluiten. Onze kaart biedt ook ruim keus voor de vegetariërs/veganisten. Kortom voor ieder wat wils. Ons doel is: de gasten het complete plaatje van uit eten bieden. Gezellig tafelen in een gemoedelijke sfeer. Huidige openingstijden zijn van donderdag t/m zondag vanaf 13.30 uur. Begin maart zijn we ook open voor de lunch. Uw gastheer John en ons enthousiaste team staan te popelen om u te verwelkomen. Beide kerstdagen geopend, reserveer tijdig want vol is vol. Graag heten wij u van harte welkom, John & Nenny

Bij natuurjournalen is tekenen een manier om tot diepgaande aandacht, observaties en ontdekkingen te komen. Het gaat niet om perfecte tekeningen maken (het mag natuurlijk wel). Tijdens deze workshop leer je hoe jij kan starten met je eigen natuurjournaal. Je leert op ontspannen manier hoe jij kan tekenen wat je ziet, je leert waarnemen met al je zintuigen en je gaat werken met materialen die gemakkelijk mee naar buiten kunnen: aquarelverf, watervaste pennen en waterkwasten.

Deze workshop is bedoeld voor jong en oud vanaf dertien jaar en is ook geschikt voor mensen zonder tekenen schilderervaring. We starten om 10.30 uur bij de Werkschuur van Staatsbosbeheer aan de Houtwal 2 in Oudemirdum. Opgave is noodzakelijk en kan via www.nationaallandschap.frl/evenementen.

vv Oudehaske bestaat 60 jaar OUDEHASKE - Op zaterdag 16 december aanstaande is het zestig jaar geleden dat de voetbalvereniging Oudehaske werd opgericht. Er werd vanaf het begin gespeeld op zaterdagmiddag en dat kon in die tijd al voor één gulden per maand voor een senior. Junioren konden voor 75 cent meedoen en welpen voor slechts 50 cent per maand. v.v. Oudehaske telt tegenwoordig twaalf jeugdelftallen, twee damesteams en vijf seniorenteams. Een bloeiende vereniging die op de been gehouden wordt door vele vrijwilligers. Zo is er bijvoorbeeld een vaste ploeg mensen die er elke maandag en zaterdag achter de schermen voor zorgt dat de boel vlekkeloos draait. In het kader van het 60-jarig jubileum was er al een heel feestweekend op en rond de velden, voor jong en oud. Voor de kleine jeugd was er een spelcircuit en een goochelaar, voor de oudere jeugd en de senioren een meerkamp en een feestavond. Op zaterdag 16 december volgt er nog een ietwat formelere viering van het zestigjarig bestaan van vv Oudehaske.

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

Brug Spannenburg gestremd SPANNENBURG - Brug Spannenburg is van maandag 11 december 07.00 uur tot en met vrijdag 15 december 16.00 uur afgesloten voor gemotoriseerd verkeer vanwege asfalteringswerkzaamheden. Fietsers en voetgangers kunnen wel gebruik blijven maken van het fietspad over de brug. Er wordt een nieuwe laag asfalt aangebracht op de aanbruggen – de niet beweegbare delen- aan beide kanten van de brug. Uit inspectie is gebleken dat de staat van het asfalt sneller achteruit gaat dan voorzien. Dit heeft te maken met het extra verkeer dat van de brug gebruik heeft gemaakt tijdens de stremming van de Prinses Margriettunnel eind vorig jaar en het begin van dit jaar.

Bouw 46 sociale huurwoningen in Joure JOURE - Jorritsma Bouw, gevestigd in Bolsward, is gestart met de bouw van 46 sociale huurwoningen aan De Scharcamp en De Finne in Joure. Dit gebeurt in opdracht van woningcorporatie Accolade. De veertig woningen die er stonden zijn afgelopen zomer gesloopt. Naar verwachting zijn de huizen in de zomer van 2024 klaar om bewoond te worden. Het zijn kleine eengezinswoningen in een rij.

Voormalige ‘rotte kies’ in Lemmer wordt gevuld LEMMER - Eindelijk was het zover, onlangs werd met de eerste steen de voormalige ‘rotte kies’ in Lemmer voorzien van vulling. De steen is de start van de bouw van 28 appartementen binnen het project ‘Lemsterkade’. De woningen verrijzen op de plek van wat jaren bekend stond als het verwaarloosde gebied Houtmolen aan De Pôlle. De steenlegging door wethouder Chris van Hes betreft de eerste fase van het bouwproject. Op het moment dat het bestemmingsplan voor de tweede fase, genaamd ‘Pôlle’, onherroepelijk is, kan begonnen worden met de bouw van nog eens 79 appartementen en 20 huizen. De appartementenblokken die worden gebouwd, komen eruit te zien als een soort pakhuizen: een knipoog naar het verleden. Aan de ene kant het water van de vluchthaven, aan de andere kant de zeedijk.

Nieuwe auto voor De Oase FOLLEGA - Vijftien regionale ondernemers hebben gezorgd dat zorginstelling ‘De Oase’ in Follega een nieuwe auto heeft. Met hun sponsorvermelding maakten zij de aankoop van de elektrische wagen mogelijk. Directeur van ‘De Oase’ Martin Zingel mocht kortgeleden de sleutels in ontvangst nemen. Naast dat hij ontzettend blij met de auto is, is Zingel ook heel trots dat er verschillende ondernemers uit de regio meegewerkt hebben om het vervoers-

Eelke’s vinger op de zere plek Skandalich Seis oere jûns, heal tsjuster. Fan de Jouwer binnentroch nei St. Nyk. Ynienen it swit yn kobben op it liif. Ik seach dy nije weifersmelling ûnder it boerd Skarsterbrêge hast te let. En der kaam, yn de wenstige streamende rein, ek noch in hiele rigele autolampen fan de oare kant. Lokkich, de remmen dogge it noch. Poe. No kom ik dêr net sa faak lâns, dus je ferjitte dat wer. Mar in lyts wike letter op de GFM-webside it ferhaal dat, wa’t dêr del moat, de hiele reis fierder flokt. Of mei skea nei de garaazje riidt. En dus by de wethâlder op de stoepe kaam te stean. Dy seach der efkes, hearde fan Pleatselik Belang dat it gefaar foar fytsers net lytser wurden wie sa’t de bedoeling ommers wie en sei doe tsjin de amtners: dat stikje dyk fan hast trije meter moat dêr wer wei. Sjoch, we fine it net slim dat der wat besocht wurdt en dat soms bliken docht dat it neat is. Krekt as deselde ûndingen yn de dyk LemmerEastersee. Dat kin allegear barre, wy bin ek net folmaakt. Mar it andert fan dy amtners rekke igge noch seame. Om it wurd allerskandaligst mar net te brûken. Dy amtnarij sei dat se dat inkeld dogge at der dêr in definitieve oplossing is. Dan kin we it yn ien kear goed ôfmeitsje. Dat sil dus wol maaie wurde; at se dat sizze moat we noch lokkich wêze at it foar de boufak klear is. Se hienen ek noch it lef derby te sizzen, dat se it ark net ha om de weifersmelling der wei te heljen. Watte? In lege kroade. In skeppe om de stiennen der út te heljen. Dan wat sân yn de kroade, lykmeitsje en dan de stiennen der wer yn. Mei sa’n dikke stratershammer. Gjin oere wurk, al sil it ferkear de hiele dei wol net troch Skarsterbrêge kinne, oars sjogge al dy autoriders dat je wer in sjekje opstekke. Lykwols is de wethâlder it mei harren iens: oant maaie ta ûngemakken. Wis, we bin noch mar desimber. En goede foarnimmens is jannewarisguod. Mar wat betrouen fan minsken soe no wol lekker wêze.

Eelke Lok. Als journalist van Omrop Fryslân draait hij al veertig jaar mee en is hij met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround. Door zijn originele nononsense kijk op de wereld weet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden. En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten.

middel mogelijk te maken. ‘De Oase’ openende in 2015 de deuren. Het is een therapeutische zorginstelling waar in huislijke sfeer opvang geboden voor jeugdigen van 8 tot 18 jaar.

De vinger op de zere plek….

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST EELKE LOK // FOTO’S JOHAN BROUWER

Fulco Stallmann (officieel drs. F.H. Stallmann) kan net even thuis zijn, tenminste als de verslaggever in het weekeinde langs kan komen in zijn woonplaats Sint Nicolaasga. En voor de fotograaf heeft hij dinsdag dan nog wel net een uurtje. Dat is het dan ook, meer tijd heeft hij niet. Hij leeft twee levens. Eentje als een zeg maar organisatiedeskundige voor het bedrijfs- en publieke leven. Hij is tegelijk bezig in de functie Plaatsvervangend Inspecteur Reservepersoneel van de Koninklijke Landmacht. En dan rijdt hij voor beide drukke banen de hele dag het hele land door.

“

“Ach jong, ik heb eigenlijk ADHD, mijn vrouw ook. En onze vier kinderen hebben dat dus ook.” Een gezin van wie de leden zeggen dat ze allemaal een té hyperactief en impulsief karakter hebben. En dan woon je toch in dat rustige St. Nicolaasga? En dan verhaalt Stallmann uitgebreid hoe ze uiteindelijk zijn gaan wonen in dat traditionele grote huis, schuin tegenover de rooms-katholieke parochiekerk in Sint Nicolaasga. Daar is de impulsiviteit verantwoordelijk voor. Want Stallmann ging kijken zonder zijn echtgenote, liep voor het huis langs en mompelde: “dit is hét.” Zijn echtgenote Rosette had eigenlijk helemaal geen zin in het platteland van Fryslân en liet het wat op zijn beloop. Dus bleek die oude dokterswoning van begin 1900 al verkocht. Die koop ging evenwel niet door en Stallmann liet zijn echtgenote toch even kijken. Die mompelde ook dat dit het was en zo kochten ze het huis. Zonder ook maar een stap binnen of in de achtertuin te hebben gezet. En al moest er heel veel aan gebeuren, dít was het.

TWAALF AUTO’S

Het is hét nog altijd. Ook al moeten ze allemaal een auto gebruiken om werk of studie te kunnen doen. Dat kan, want op het erf en straat staan twaalf auto’s. Twaalf? “Ja, als ik dan wat zie, wat ik wel mooi vindt, dan wil ik het ook hebben.” Het koste hem nog meer tijd in zijn zo drukke leven. Op zijn oprit staan namelijk een stuk of vijf Land Rovers. En binnen een half jaar na de (impulsieve) aankoop van zijn eerste werd hij voorzitter van Land Rover Club Holland.

BUSSUM

Fulco Stallmann (59) is geboren in Bussum. Hij brak zijn studie af, wilde eerst zijn dienstplicht maar achter de rug hebben. Ook al omdat hij het eigenlijk best leuk vond. Hij kwam op in Hollandse Rading. Werkte zich moeiteloos op tot pelotonscommandant in het Duitse Seedorf. Toen was nog maar negentien jaar oud. Hij had dus alle kans om beroepsmilitair te worden, maar koos toch voor de studie: hbo en universiteit. Slaagde daar en ging aan het werk bij EPI Brussel. Een bedrijf dat zich specialiseerde in het efficiënter maken van bedrijven. “Ik werkte bijvoorbeeld bij Philip en Grundig om de productie beter, sneller en goedkoper te kunnen leveren. Produceren!” Daarna kwam hij terecht bij Getronics, dat tegenwording KPN heet. Stallmann had zijn eerste ervaring met Fryslân toen hij het noordelijke rayonhoofd van Getronics werd in Assen. Dan ben je intussen directeur en dus lid van VNO/NCW. Kwam daardoor in het ondernemersplatform terecht, dat werkte aan de samenwerking van bedrijfsleven en defensie. En daar was dan de basis voor zijn tweede leven in de landmacht. Lees verder op pagina 9

FULCO STALLMANN: EEN AVONTUURLIJKE ST NYKSTER

“Eigenlijk ben ik een moderne nomade”

deFryskeMarren

WINTER EVENT JOURE

ALLE DAGEN UNIEKE VERLICHTE REUZEN KERSTBOMEN!

VRIJDAG 15 DEC.

19:0O FAKKELTOCHT

DOOR DE MIDSTRAAT

START BIJ DE MERK

WINKELS OPEN TOT 21.00 UUR & MUZIEK, GEZELLIGHEID & VERMAAK

VRIJDAG 22 DEC.

ZONDAG 17 DEC.

KOOPZONDAG

VAN 13.00 TOT 17.00 UUR

BELSLIDEN (SJEZEN) MET FRIESE PAARDEN EN KLEDERDRACHT & MUZIEK, KERSTMAN, VERLICHTE KERSTBOMEN

MET 55 VERLICHTE KERSTBOMEN

WINKELS OPEN TOT 21.00 UUR & MUZIEK, KERSTMAN & VERMAAK

ZATERDAG 30 DEC.

27, 28, 29 DEC.

BOXING DAYS

SFEERVOLLE KERSTMARKT

START BIJ DE MERK

KORTINGEN TOT 70% MET MUZIEK & VERMAAK

ALTIJD GRATIS PARKEREN IN JOURE

‘SLA JE SLAG DAG’ OPRUIMING RESTANTEN MET HOGE KORTINGEN

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

vervolg van pagina 6

“

Ik zit met m’n dikke neus tussen allemaal generaals in”

BOSNIË De wederopbouw van Bosnië was na 1992 noodzakelijk, na de grote burgeroorlog. En het blijkt dat juist oud-militairen die terugkeren in het gewone bedrijfsleven het goed doen in die wederopbouw. Ze begrijpen beide culturen. Stallmann werd gevraagd om daaraan ook eens aan mee te werken. “Dat was soms heel kleinschalig. Ik kwam in een garage, daar werkte alleen de eigenaar. Daar stond een ‘machine’ die kon je aan een auto aansluiten en dan vertelde die wat er mis was. Maar die man gebruikte dat ding niet, want er was alleen een Nederlandstalige beschrijving bij. Ik heb gezorgd dat die man een Duitse handleiding kreeg en toen kon hij goed werken.” Hij vertelt enthousiast, want ‘activeren is hartstikke gaaf’. De tweede keer dat hij werd gevraagd om zijn werk in de steek te laten voor werk bij defensie was in 2009. Ook Afghanistan had wederopbouw nodig. De Afghaanse Kamer van Koophandel moest weer worden opgezet. Daar bleken de culturele verschillen; één dag in de week werkten daar alleen vrouwen, die mogen niet met mannen werken. Wat de Nederlanders daar ook deden was zorgen voor ondergrondse opslag van tomaten: een soort koelkast. Anders moesten alle tomaten in twee dagen worden verkocht en genuttigd. “Zulk soort dingen. Maar toen gingen de Amerikanen weg en moesten wij ook gaan. Ja natuurlijk, doodzonde. En ik weet ook niet of die tomaten nog wel onder de grond liggen. Het is duidelijk dat een democratie daar heel anders werkt dan die bij ons.”

RESERVISTEN Een reservesoldaat is iemand die in dienst is geweest, en later kan worden opgeroepen voor een taak. “Soms één dag per jaar, soms een periode, het kan variëren. Maar net wat we nodig hebben.” ‘We’ is de landmacht, en Stallmann mag ‘we’ zeggen, want hij is de baas van vijfduizend reservisten. Hij doet dat nu zeven jaar. Hij is kolonel. “En ik zit dus met m’n dikke neus tussen allemaal generaals in.” In totaal heeft defensie achtduizend reservisten. Dat moeten er in 2035 twintigduizend zijn. Ze blijken steeds meer nodig. “Ook omdat je het professioneel wilt doen in een leger, dat ook steeds professioneler is geworden. Mensen kiezen bewust voor defensie. Een lagere rang wordt niet meer op neergekeken, die doet mee in de besluitvorming. Er wordt tegenwoordig ook heel anders tegen het leger aangekeken. En dat is vanzelfsprekend de laatste jaren met de situaties in Oekraïne en ook de rest van de wereld alleen maar versterkt.”

hij aan het werk is voor de landmacht laat hij zich rond rijden in een dienstwagen met chauffeur. Die gaat door het hele land. Het is wel mooi dat de leider van de reservisten ook een reservist is. Dan weet je precies hoe alles gaat. Hij doet het dus naast zijn gewone werk. Het is niet verrassend dat hij beide beroepen niet wil opgeven. Als het woord pensioen wordt uitgesproken trekt hij bijna een vies gezicht. Niets doen lijkt hem verschrikkelijk. Hij werkt tegenwoordig bij het bedrijf Accenture. Dat is een wereldwijd bedrijf dat diensten aanbiedt in management consulting, technologie, outsourcing, strategie en wat al niet. Er werken 700.000 mensen, die allemaal voor klanten aan de gang zijn. Fulco Stallmann werkt voor de GGD Ghor, de hoofdorganisatie van de 25 belangenorganisaties voor publieke gezondheid en veiligheid. “Ik heb je van de week nog een brief geschreven dat je een COVID prik kunt krijgen. Als je dat wilt…” Dat soort werk.

Hij is een avonturier. Zijn vrouw ook. En de kinderen zijn ook zo opgevoed. Het gezin ging, toen de eerste Land Rover op de oprit kwam te staan, met die auto de kale, hete, ondoorgrondelijke en niet ongevaarlijke woestijn in. Je leren te redden. Ze reisden de wereld af, waren overal, van Tanzania tot aan China. Hun dochter speelt nu rugby in Spanje. De anderen studeren in Amsterdam. “Ze mogen straks best in Fryslân terugkeren, maar ze moeten leren, weten en zien wat er mogelijk is.”

NOMADE

LINTJE

“Eigenlijk ben ik een moderne nomade.” Hij heeft reserve(burger)kleding en een toilettas in de auto waarmee hij op pad gaat. Hij weet niet of hij wel of niet thuis komt. En als hij thuiskomt, weet hij niet of zijn vrouw daar ook is. Het gezin is avontuurlijk. Toch heeft de woning in St Nicolaasga een soort ommekeer gebracht in het leven van de Gooise Stallmann. Hij heeft zijn vader, nadat zijn moeder was overleden ondergebracht in Wilhelminaoord, het verzorgingshuis in het dorp. Hij looft hoe dat er uitziet. En vertelt dan het verhaal, dat toen ze in hun achtertuin kwamen zagen dat daar een hekje stond naar het huis van de achterbuurlieden. Het bleek dat die buurlieden het recht hadden via dat hekje en buurmans achtertuin naar de kerk te gaan. De oude misdienaar Fulco Stallmann liet dat natuurlijk altijd in stand. Zoals hij ook later voorzitter werd van het parochiehuis van de kerk, aan de overkant. Dat doet dienst als dorpshuis van St Nyk.

Een paar jaar terug is Fulco Stallmann Koninklijk gedecoreerd voor zijn verdiensten als inspecteur voor Reservepersoneel. Zo’n onderscheiding met zwaarden, zoals de militairen die gegund is. Daar zonder had hij het overigens ook best gedaan. “Ik vond en vind het leuk om dit werk te kunnen doen. Mijn militaire leven is bijna een jongensboek.” En voor iemand met twaalf auto’s: als

Als het begin september de Merke is in St Nyk, blijft de dienstauto weg. En rijden die andere twaalf auto’s ook niet. Dan beleeft Stallmann de Merke. Hij verstaat ook best de Friese taal. Er is overigens één Hollands woordje dat in het Fries precies gelijk is. En dat woordje spreekt Stallmann nooit uit. “Nee. Ik weet niet hoe je ergens nee tegen moet zeggen.”

Scan & bestel

55” m 0c 14

SMART 4K UHD OLED

Scan & bestel

DAAR WORDEN

1499,-

GOURMETTERS WIJZER VAN

OLED 4K TV | OLED55C35LA

Ook verkrijgbaar: 42”

48”

65” 77” • 55” (140 cm) 4K OLED Smart-tv • Prachtige beelden door de α9 AI Processor 4K Gen6 • Zeer slank design • Ervaar meeslepend beeld met Dolby Vision IQ en Filmmaker Mode • Levendig geluid door Dolby Atmos • Wow Orchestra - LG-tv en LG-soundbar werken perfect samen

BOSCH WASMACHINE WAN28096NL EXCLUSIV

* Prijs na 100,- retour via LG

649,-

, 6 6 5

• 7 KG VULGEWICHT EN 1400 TOEREN • ACTIVEWATER PLUS: STEMT WATERGEBRUIK AUTOMATISCH AF OP DE HOEVEELHEID WASGOED • HYGIËNE PLUS: DOODT 99,99% VAN ALLE BACTERIËN, OOK OP 40°C • SPEEDPERFECT: PERFECT SCHOON, MAAR DAN TOT WEL 65% SNELLER • AQUASTOP: DE ALLERBESTE WATERBEVEILIGING VOOR JE WASMACHINE Energieklasse B

15,6”

Scan & bestel Scan & bestel

OP = OP

Scan & bestel

499,599,-

HTS NU SLEC

444,-

, 9 19

INBOUW VAATWASSER | WCIC 3C26 PE

LAPTOP | IDEAPAD 1 15AMN7 (82VG00AXMH)

NESPRESSO | NESPRESSO EN510.B

• 8 programma’s en ruimte voor 14 couverts • Geluidsniveau: 46 dB • Light-on-floor vloerprojectie • RVS kuip • Energieklasse E

• Windows 11 Home • 15,6’’ Full HD IPS-beeldscherm • AMD Ryzen™ 5 7520U processor • 8GB DDR5 RAM • 256GB SSD opslaggeheugen

• Zet eenvoudig de lekkerste koffie • Voor Espresso, Lungo en nog veel meer koffierecepten • Geïntegreerde melkopschuimer voor cappuccino, latte macchiato of espresso macchiato • Waterreservoir van 1 liter

Maak je dagelijkse leven eenvoudiger met Windows 11 Prijs- en modelwijzigingen en eventuele druk- en zetfouten voorbehouden. Prijzen en acties gelden t/m 10 december 2023. Voor alle actiemodellen geldt maximaal 3 per klant.

expert.nl/[Plaatsnaam] | [Plaatsnaam]@expert.nl ExpertLemmer ExpertEmmeloord ExpertJoure

* Na registratie via Nepresso

INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN | DECEMBER 2023

INHOUD

• Naar een samenleving zonder afval • Stevig Staan Fryslân: zo word je vitaal ouder! • Jaarwisseling 2023-2024

Wa wint de Fryske Taal- en Kultuerpriis fan De Fryske Marren 2023?

Gemeentelijke activiteiten kalender Vergaderingen gemeenteraad Woensdag 20 december Raadsvergadering, 19.30 uur Kijk voor actuele informatie op: defryskemarren.nl/ gemeenteraad

Informatiebijeenkomsten Tûk Wenjen over energiebesparende maatregelen en aardgasvrij wonen. Donderdag 7 december It Haske, Joure Dinsdag 16 januari Digitaal Woensdag 31 januari Oudemirdum, MFC It Klif We starten om 19.30 uur met het programma en u kunt vanaf 19.15 uur de zaal in. Kijk voor alle informatieavonden en meer informatie op: tukwenjen.nl.

De Omgevingswet De Omgevingswet is de wet die alles regelt voor de ruimte waarin we wonen, werken en ontspannen: de leefomgeving. Deze nieuwe wet voegt 26 oude wetten samen en gaat in op 1 januari 2024. Wanneer krijgt u met de Omgevingswet te maken? U krijgt met de Omgevingswet te maken als u iets wilt veranderen in uw leefomgeving. Bijvoorbeeld als u plannen heeft om uw huis te verbouwen of als u als ondernemer een loods wilt laten plaatsen naast uw bedrijfspand. U kunt ook met de Omgevingswet te maken krijgen als iemand anders iets wil veranderen in uw leefomgeving. Bijvoorbeeld als uw buren een garage willen neerzetten of als een bedrijf in de buurt

het kantoor wil vergroten. Deze nieuwe wet biedt mogelijkheden om uw mening daarover te geven. Sneller beslissen De Omgevingswet zorgt er onder andere voor dat wij sneller een beslissing kunnen nemen op uw vergunningaanvragen, maximaal 8 weken. Is uw aanvraag ingewikkeld? Dan mogen we langer over onze beslissing doen. Wilt u weten wat er nog meer verandert? Kijk op: defryskemarren.nl/ omgevingswet.

De gemeente werkt op afspraak Sinds maandag 4 december werkt de gemeente op afspraak. We willen tijd, aandacht en ruimte voor u reserveren, zodat u zo goed mogelijk wordt geholpen. Door te werken op afspraak spelen we in op de huidige ontwikkelingen. En kunnen we u de dienstverlening blijven bieden zoals u die van ons gewend bent. Zo kunt u een afspraak maken • U gaat naar onze website: defryskemarren.nl. Daar kunt u een afspraak maken. U ontvangt een bevestiging per e-mail. • U kunt ook een afspraak maken door te bellen naar 14 05 14. U ontvangt een afspraakherinnering per e-mail of sms. • U kunt zich aanmelden bij de informatiezuil in het gemeentehuis of de extra balie op servicepunt Balk en Lemmer. • Heeft u geen afspraak gemaakt? Op dat moment kijken wij voor u alsnog naar een geschikt moment. Het kan wel zo zijn dat u wat langer moet wachten wanneer u geen afspraak heeft gemaakt.

Dit jier set gemeente De Fryske Marren wer in Frysktalich kultureel inisjatyf of persoan yn ús gemeente yn it sintsje, mei de Fryske Taal- en Kultuerpriis. Eltsenien kin der nominaasjes foar yntsjinje. De priis wurdt útrikke op ‘de dei fan de memmetaal’, op woansdei 21 febrewaris 2024. De priis bestiet út in bedrach fan € 750. Ferline jier kear wûn it radioprogramma Gaastnijs fan Radio Spannenburg.

Wêrom jouwe wy de priis?

Yn De Fryske Marren wurdt in protte Frysk brûkt. De gemeente wol it brûken fan it Frysk stimulearje. De útrikking fan de Taal- en Kultuerpriis is dêr in middel ta. Oan de hân fan alle nominaasjes kiest de sjuery in winner. De sjuery bestiet út Douwkje Douma, Meindert Tjerkstra en wethâlder Chris van Hes.

Oanmelde úterlik 19 jannewaris 2023 Kinne jo in persoan,

organisaasje of groep dy ’t him it ôfrûne jier ynset hat foar de Fryske taal yn De Fryske Marren? En fine jo dat dy de Fryske Kultuerpriis 2023 fertsjinnet? Of wolle jo sels de Fryske Kultuerpriis yn ‘e wacht slepe? Mail dat dan úterlik freed 19 jannewaris 2024 nei communicatie@ defryskemarren.nl. Fansels is it fan belang dat jo derby sette werom’t dizze persoan, feriening of groep de priis ferstjinnet.

Informatieavonden Tûk Wenjen Hoe kunnen wij onze woning verduurzamen? Waar begin ik dan mee? Wat zijn de mogelijkheden en waar moeten we allemaal rekening mee houden? Zijn er financiële regelingen om het voor mij haalbaar te maken? En hoe vraag ik ze aan? Allerlei vragen die bij u op kunnen komen als u bezig gaat met het verduurzamen van uw woning. Wij geven u hierover graag informatie tijdens de informatieavonden van Tûk Wenjen. De komende periode organiseren we nog drie informatiebijeenkomsten (7 december, 31 januari en 15 februari) op locatie in de gemeente en één digitale informatieavond (16 januari). Meer informatie en/of aanmelden kan via tukwenjen.nl.

Tusken de Marren | Informatiebijlage van gemeente De Fryske Marren | december 2023 verschijnt maandelijks huis-aan-huis als bijlage van GrootdeFryskeMarren.

Redactie communicatie gemeente De Fryske Marren, postbus 101, 8500 AC Joure, telefoon 14 05 14 E-mail redactie@defryskemarren.nl. Tekst Letterhuis, Esther van Opzeeland | gemeente De Fryske Marren.

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren DECEMBER 2023

NAAR EEN SAMENLEVING Oud papier, etensresten, versleten kleding: in het dagelijks leven noemen we dit nog vaak afval. Maar het zijn allemaal waardevolle grondstoffen, die we kunnen hergebruiken voor nieuwe producten. Tenminste, als we het scheiden van het restafval. In De Fryske Marren doen we dat al best goed. Toch is er nog veel winst te behalen.

Waarom hergebruiken? Daar zijn meerdere redenen voor. Allereerst besparen we daarmee veel grondstoffen, zoals bomen voor papier, aardolie voor plastic en metaal voor apparaten en blik. Ook kost recyclen minder energie dan het winnen van nieuwe grondstoffen en het maken van nieuwe producten. En dat terwijl de kwaliteit van gerecyclede materialen meestal net zo hoog is. Verder gaat alles wat bij het restafval belandt bij Omrin de verbrandingsoven in. Of het is alleen op een dure manier te recyclen. Meer afval scheiden en hergebruiken zorgt zo voor lagere belastingen en minder uitstoot van CO2. Dat laatste is niet alleen beter voor het milieu, maar ook voor onze gezondheid.

Maximaal 60 in 2025

FOTO: EIGEN FOTO DFM

Landelijk is afgesproken dat Nederland in 2050 zelfs volkomen circulair is. Dit houdt in dat we dan het punt willen hebben bereikt dat we álle grondstoffen steeds opnieuw gebruiken en er helemaal geen afval meer is. Een tussendoel dat wij onszelf in De Fryske Marren hebben gesteld, is om in 2025 nog maximaal

60 kg restafval per inwoner per jaar te produceren. Ter vergelijking: in 2014 was in onze gemeente het aantal kilo’s restafval per persoon nog 169 kg en in 2021 was dat 133 kg. Deze cijfers laten zien dat we sinds 2015 veel vooruitgang hebben geboekt. Maatregelen die daarbij hebben geholpen, zijn onder andere een lagere afvalstoffenheffing voor kleinere containers, het verstrekken van biobakjes aan alle huishoudens en de invoering van minicontainers voor oud papier. Maar het is nog niet genoeg om het gestelde doel te kunnen behalen. In april van vorig jaar is daarom de campagne ‘Grondstof is geen afval’ van start gegaan. Hiermee wil de gemeente zorgen voor meer bewustwording van het belang van afval scheiden en het verminderen van restafval. Daarnaast is toen een aantal nieuwe maatregelen ingevoerd om inwoners nog meer te ondersteunen (zie kader).

Resultaat tot nu toe O.a. hout, puin en verfblikken horen niet in de grjize container.

Dit najaar, anderhalf jaar later, is onderzocht wat de campagne en de nieuwe maatregelen tot nu toe

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

Extra maatregelen ter ondersteuning

Naast de communicatiecampagne biedt gemeente De Fryske Marren sinds april 2022 inwoners extra ondersteuning bij het goed scheiden van afval en het verminderen van restafval. Dit gebeurt met de volgende acht maatregelen: 1. M eer gft-afvalcontainers bij hoogbouw/appartementencomplexen. 2. R uime(re) openingstijden van de milieuterreinen. 3. Wegbrengvoorzieningen op de milieuterreinen voor pmd-afval (plastic verpakkingen, metalen verpakkingen en drinkkartons) en luiers. 4. S timuleren van het gebruik van wasbare luiers. 5. A fvalcoaches op de milieuterreinen, op scholen en langs de inzamelroutes die informatie en advies geven over het scheiden van afval. 6. Helpen bij het beperken van ongeadresseerd drukwerk. 7. Opruimacties voor een schone en zwerfafvalvrije gemeente. 8. Inzetten op meer hergebruik van oude spullen.

hebben opgeleverd. Zijn ze de moeite waard geweest? Het antwoord is ja. Het aantal kilo’s restafval per inwoner van De Fryske Marren komt voor 2023 neer op ongeveer 110 kg. Het percentage afval dat onterecht in de grijze containers belandt, is inmiddels zo’n 43 procent. Een paar jaar geleden

was dat nog 52 procent. Bovendien is de hoeveelheid grof afval op de milieuterreinen fors verminderd. Tegelijk laat dit zien dat er voor ons nog een hoop werk aan de winkel is. In twee jaar tijd moet er immers nog minstens 50 kg van die 110 kg

www.defryskemarren.nl

FOTO: EIGEN FOTO DFM

ZONDER AFVAL

restafval af. Uit steekproeven blijkt dat het vuilnis dat niet in de grijze container hoort, maar daar wel in wordt gegooid, voor het grootste deel bestaat uit groente-, fruit- en tuinafval (gft-afval). Als iedereen in de keuken het biobakje zou gebruiken, zouden we dus veel winst behalen. Ook textiel, oud papier, glas en elektronisch afval doen inwoners nog dikwijls bij het restafval. De campagne van de gemeente richt zich de komende periode daarom vooral op deze vijf afvalsoorten.

FOTO: EIGEN FOTO DFM

FOTO: BEELD: OMRIN

Afval net zo vaak ophalen

Om een stapje extra te zetten, zouden we ervoor kunnen kiezen om restafval minder vaak op te halen: één keer per drie weken in plaats van om de week. Dit dwingt iedereen om de ruimte in de grijze container beter te benutten door meer afval te scheiden. Een gemeente die deze aanpak al gebruikt, is bijvoorbeeld Tytsjerksteradiel. De hoeveelheid restafval is daar zo in relatief korte tijd flink teruggedrongen. Zo’n twee jaar geleden is dit idee daarom via peilingen en op bijeenkomsten voorgelegd aan inwoners van De Fryske Marren. Er was hier toen duidelijk meer draagvlak voor dan voor een tegelijkertijd voorgelegd alternatief: een tarief betalen per kilo afval. Toch heeft de gemeenteraad besloten om het afval voorlopig net zo vaak te laten inzamelen. De reden hiervoor is dat ze eerst wil kijken hoeveel winst nog te behalen is met de campagne en de vorig jaar ingevoerde maatregelen. Daarnaast nodigt de gemeente alle inwoners uit om mee te denken en met andere ideeën en initiatieven te komen om het scheiden van afval te stimuleren. Hoe meer wij met z’n allen de schouders eronder zetten, hoe groter de kans is dat we onze ambitie – maximaal 60 kg restafval per persoon in 2025 – hier ook echt waar gaan maken.

Meer weten over afval scheiden? Kijk op samenhalenwealleseruit.nl/ scheidwijzer

Inwonerspeiling over afval scheiden Afgelopen zomer heeft de gemeente een inwonerspeiling laten uitvoeren over het scheiden van afval. Hierbij is onder andere aan inwoners van De Fryske Marren gevraagd in hoeverre zij hun afval scheiden, hoe belangrijk ze dit vinden, of ze vinden dat ze genoeg kennis hebben over afval scheiden en wat eventueel hun redenen zijn om dat niet altijd te doen. Samengevat zijn de uitkomsten van de inwonerspeiling: • 77% van de inwoners vindt het scheiden van afval belangrijk. • 57% van de inwoners heeft informatie gelezen over afvalscheiding. Bijvoorbeeld in dit gemeentelijk katern Tusken de Marren, via social media of via de afvalapp. • 63% van de inwoners heeft behoefte aan informatie rondom afvalscheiding. De meeste interesse (34%) is er in informatie over het milieuterrein en de spullen die daar thuishoren. • Het merendeel van de inwoners heeft naar eigen mening genoeg kennis over hoe afval moet worden afgevoerd. • De belangrijkste reden om afval niet altijd te scheiden, is dat het makkelijker is om het in de grijze container te stoppen. • 49% van de inwoners die in een hoogbouwwoning wonen, maakt gebruik van de collectieve container voor gft-afval. • Ruim een derde (35%) van de inwoners gebruikt regelmatig het biobakje voor gftafval. • De meeste inwoners met één of meer kinderen in de luiers geven aan nooit wasbare luiers te gebruiken en dit ook niet te willen proberen.

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren DECEMBER 2023

Stevig Staan Fryslân: zo word je vitaal ouder! Lekker meedoen, ook als je niet meer de jongste bent? Dat is vaak een kwestie van goed in balans zijn. Fit en sterk zijn kun je trainen. Vanaf 2024 gaat de gemeente inwoners daarbij ondersteunen. Vitaal ouder worden – wie wil dat niet? Als je fit bent, kun je ook op hogere leeftijd meedoen en genieten van het leven. Natuurlijk hebben we niet alles zelf in de hand. Naarmate we ouder worden, nemen onze spierkracht, conditie en evenwichtsgevoel vaak af. Soms leidt dat tot vallen. Na een val kost het meestal veel tijd en energie om lichamelijk te herstellen en weer zelfvertrouwen te krijgen.

Bewegen en oefeningen doen

Wist u dat u zelf veel kunt doen om het risico op vallen te verkleinen? Bijvoorbeeld door te bewegen en oefeningen te doen. Daarmee kunt u evenwichtsproblemen en de afname van spiersterkte vóór zijn. Maar hoe pak je dat aan? Vanaf 2024 gaat gemeente De Fryske Marren inwoners daarbij ondersteunen, samen met huisartsen, fysiotherapeuten, thuiszorg, Sociaal Werk de Kear en andere partners.

In Balans

deelnemers bewust van het risico op vallen. Daarnaast gaan zij met oefeningen aan de slag waarmee ze hun balans, mobiliteit, conditie en zelfvertrouwen verbeteren.”

HI L D

Hilde Bruggen is beleidsadviseur leefbaarheid en gezondheid bij gemeente De Fryske Marren en weet daar meer over. “Als gemeente willen we dat onze inwoners GG EN fijn ouder worden”, (EIG EN F OTO) vertelt ze. “Inwoners van 65 jaar en ouder die risico lopen om te vallen, kunnen vanaf volgend jaar onder begeleiding van een fysio- of oefentherapeut in de buurt gratis de groepstraining In Balans volgen. Deze cursus van enkele weken maakt de EB

Inwoners met valrisico bereiken

Op dit moment wordt er in onze gemeente achter de schermen hard gewerkt om vanaf volgend jaar een mooi aanbod te hebben staan voor de inwoners. Bilbo: “Fysiotherapeuten die nog niet met In Balans werken, krijgen bijvoorbeeld scholing aangeboden, zodat ze straks klaar zijn om deze cursus te geven. Eén fysiopraktijk is al met de cursus begonnen, een andere gaat er binnenkort mee starten. Natuurlijk is deelname van inwoners altijd vrijwillig. Het belangrijkste is dat we zoveel mogelijk inwoners met een valrisico bereiken.”

Niet alleen gemeente De Fryske Marren is bezig met dit aanbod, ook andere gemeenten in Fryslân. Deze gezamenlijke aanpak heet Stevig Staan Fryslân. Bilbo Schickenberg is adviseur Gezondheidsbevordering GGD Fryslân. Hij ondersteunt de gemeente bij het organiseren van Stevig Staan Fryslân. “Mensen zeggen Mensen leren kennen soms dat vallen De cursus In Balans er nou eenmaal bij wordt 100 procent door hoort als je ouder IC K de gemeente betaald. Dat wordt. Maar dat hoeft EN B ER G (EIG maakt de training voor iedereen helemaal niet zo te zijn! Je EN FOTO) toegankelijk en dat is ook de bedoeling. kunt zelf deels beïnvloeden hoe “Zo’n cursus met een groep heeft ook fit je in je ‘derde levensfase’ bent. een sociaal aspect”, zegt Bilbo. “Je bent Daar kun je trouwens al vroeg mee met elkaar actief en leert zo andere beginnen, vanaf je 55e.” “Tweeënhalf mensen kennen. Sociaal contact is uur matig bewegen per week verlaagt minstens zo belangrijk voor leuk ouder het valrisico”, weet Hilde. “En dat hoeft worden, net als gezonde voeding.” niet per se sporten te zijn. Bewegen is

- BILBO ‘Vallen hoeft er niet bij te horen als je ouder wordt’ Sommige mensen op leeftijd praten niet graag over ouder worden, merkt Bilbo. “Bij het woord ‘oud’ denken ze aan hun eigen ouders. Je hoeft het ook niet groter te maken dan het is, maar wees gewoon realistisch. Heb het er over met elkaar, ga samen in gesprek over de vraag hóe je graag ouder wilt worden. En wees vooral voorbereid. Een val kan vervelende gevolgen hebben. Als je dat vóór kunt zijn, is je leven veel leuker!”

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

B BIL

- HILDE ‘Bewegen is ook naar de winkel lopen of de post uit de brievenbus halen’

Fit in je derde levensfase

ook naar de winkel lopen, de post uit de brievenbus halen, even afstoffen of de planten water geven.”

Wilt u weten wat uw eigen valrisico is?

Vraag ernaar bij uw huisarts, de thuiszorg, uw fysiotherapeut of een andere zorgprofessional.

www.defryskemarren.nl

Jaarwisseling 2023-2024 Het is bijna weer zover: de jaarwisseling. Voor sommigen het hoogtepunt van het jaar! Hieronder vindt u praktische informatie rondom de aankomende jaarwisseling. VUURWERK AFSTEKEN TIJDENS JAARWISSELING

Het afsteken van bepaald vuurwerk tijdens oud en nieuw is toegestaan. Vuurwerk afsteken kan op 31 december 2023 vanaf 18.00 uur tot en met 1 januari 2024 tot 02.00 uur. Een aantal soorten vuurwerk is verboden. Dit geldt voor: knalvuurwerk (zoals rotjes) en -strengen (zoals Chinese matten), vuurwerk uit categorie F3, vuurpijlen en losse enkelschotsbuizen. Houd voor actuele informatie de website van de Rijksoverheid in de gaten via rijksoverheid.nl/ onderwerpen/vuurwerk.

CARBIDSCHIETEN

Een jaarlijkse traditie op oudejaarsdag: carbidschieten. De burgemeester wijst een aantal locaties aan waar het schieten van carbid op 31 december 2023, van 13.00 tot 18.00 uur, is toegestaan. Vóór kerst zijn de carbidlocaties bekend en plaatsen we hiervan een overzicht op onze website. Meer informatie over het carbidschieten vindt u op defryskemarren.nl/ carbidschieten.

AFSLUITEN CONTAINERS EN PARK HEREMASTATE

Vanaf maandag 18 december 2023 beginnen we met het afsluiten en verwijderen van afvalbakken en hondenpoepcontainers om vuurwerkschade te voorkomen. Daarnaast vragen we u om uw glaswerk tussen zaterdag 31 december 2023 en zondag 1 januari 2024 thuis te bewaren en/of naar één van onze milieuterreinen te brengen en niet naast de gesloten containers te plaatsen. U kunt op dinsdag 2 januari 2024 weer gebruikmaken van de ondergrondse containers. Daarmee voorkomen we gezamenlijk dat er kapot glaswerk naast de containers en op straat belandt. Daarnaast zijn de hekken van park Heremastate gesloten vanaf zaterdag 31 december 2023 om 16.00 uur tot en met 1 januari 2024 om 10.00 uur.

NIEUWJAARSBIJEENKOMST

Op dinsdag 9 januari 2024 organiseren we een nieuwjaarsbijeenkomst voor alle inwoners in de Mallemok in Sloten. De avond duurt van 19.30 tot 21.30 uur. Rond 20.00 uur houdt burgemeester Fred Veenstra zijn nieuwjaarstoespraak.

‘JIJ BENT GOUD WAARD’

De bijeenkomst is dit jaar extra feestelijk omdat De Fryske Marren 10 jaar bestaat. De campagne ‘Jij bent goud waard!’ is daarom in het leven geroepen. Dit betekent dat inwoners elkaar kunnen nomineren. Ze kunnen doorgeven wie ze ‘goud waard vinden’ en waarom. Uiteindelijk worden er vooraf 10 genomineerden uitgekozen. Tijdens de bijeenkomst worden de winnaars bekend gemaakt. Iedereen is welkom! Kijk voor meer informatie over de campagne op defryskemarren.nl/jijbentgoudwaard. Wilt u bij de bijeenkomst aanwezig zijn? Meld u dan aan via evenementen@defryskemarren.nl.

Tot slot wensen we u alvast een hele gezellige en veilige jaarwisseling toe!

Oosterdijk 1 . 8601 BP Sneek . 0515 744 026 . www.optisjen.nl . email@optisjen.nl

Actie geldig 11 december 2023 t/m 5 januari 2024. Vraag naar de voorwaarden.

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

EEN BIJDRAGE VAN ANTONIUS

“Geen ‘ongelukjes’ meer dankzij de poepen plaspoli van Antonius” Een ‘ongelukje’ op school, onderweg in de auto of bij een vriendje of vriendinnetje thuis. Het is voor zowel kinderen als hun ouders vervelend als het het zindelijk worden maar niet wil lukken. En ook wanneer ze last hebben van verstoppingen. Om gezinnen af te helpen van deze poepen plasproblemen, is er binnen Antonius de poepen plaspoli, ook wel de ‘POPLA’ genoemd. De POPLA is een team dat bestaat uit meerdere professionals, die kinderen tussen de vier en achttien jaar helpen om van hun poepen plasproblemen af te komen. Medisch pedagogisch zorgverlener Hendrikje van der Mark en kinderurotherapeut Geeske Mellema - van der Werf maken deel uit van de POPLA. “We zien dat zindelijkheid steeds later komt dan vroeger.”

Overzicht van factoren Er zijn meerdere oorzaken voor poepen plasproblemen, net zoals er meerdere manieren zijn om deze problemen te verhelpen. De POPLA biedt zorg op maat, want geen patiënt of behandeling is gelijk. Omdat de POPLA bestaat uit een kinderarts, kinderpsycholoog, kinderbekkenfysiotherapeut, urotherapeut en een medisch pedagogisch zorgverlener, worden de poepen plasproblemen vanuit meerdere medische en psychologische invalshoeken behandeld. “Als je er met zijn allen naar kijkt, krijg je sneller een overzicht van de factoren die een rol zouden kunnen spelen bij het probleem, zodat de juiste specialist er mee aan de slag kan gaan”, aldus Geeske Mellema - van der Werf. “Er is meestal niet één directe oorzaak, want het probleem ontstaat vaak door een combinatie van factoren.”

Twee per klas Bij de behandeling is het van belang dat de ouders er ook bij betrokken zijn, zodat zij ook in de thuissituatie weten wat ze kunnen doen. De verschillende zorgverleners binnen de POPLA geven advies en opdrachten voor thuis mee, maar zijn ook een luisterend oor voor de ouders. “Ouders denken vaak dat ze de enigen zijn wiens kind poep- of plasproblemen heeft, maar tot en met groep acht zitten er in elke klas wel één of twee leerlingen die hiermee te maken hebben”, weet Hendrikje van der Mark.

Van links naar rechts op de foto: Hendrikje van der Mark, Marieke Huizinga (zittend), Geeske Mellema - van der Werf, Merysa Tel En Corine Adamse.

Geen tijd Veel scholen eisen dat kinderen zindelijk zijn voordat ze naar de basisschool mogen. Leerkrachten hebben simpelweg geen tijd om naast de toch al hoge werkdruk ook nog bezig te zijn met de zindelijkheid van kinderen. Het tegelijkertijd op latere leeftijd zindelijk worden geeft daarom steeds meer problemen op school. En dat zorgt weer voor extra druk bij de ouders en bij het kind.

‘Het komt vanzelf wel’

Bespreekbaar maken

Jaren geleden was deze problematiek veel minder aanwezig en bestond de POPLA niet eens. De groei van poepen plasproblemen ligt aan meerdere factoren. Mensen beginnen steeds later met kinderen te interesseren voor zindelijkheid en laten het wat meer op zijn beloop. ‘Het komt vanzelf’, is dan de gedachte. Daarbij is men dus niet zo alert op de signalen die een kind geeft. Denk aan breder lopen, het aan- en uitkleden leuk vinden en het mee willen gaan naar de wc. En omdat kinderen daarom later zindelijk kunnen worden, zijn er ook steeds meer problemen op school.

Sociale media kunnen zorgen voor het doorbreken van taboes en zo ook voor het bespreekbaar maken van problemen bij het zindelijk worden van kinderen. De website en de sociale mediakanalen van het ‘Zomaar Zindelijk’-programma geven bekendheid aan het probleem, adviseren ouders en halen ook de schaamte en het taboe weg. Maar niet altijd.

Onzeker Sociale media kunnen juist ook de schaamte verergeren. Grootste angst bij de ouders van kinderen met zindelijkheidsproblemen, is dat hun kinderen

buitengesloten worden. “Soms zie ik op sociale media ouders die het verhaal van hun kind durven te delen, maar als ik de reacties lees, dan geven mensen vaker een mening of een verhaal hoe zij het beter gedaan hebben”, vertelt Hendrikje. “Ouders kunnen daar onzeker van worden en de mensen die de reacties plaatsen weten waarschijnlijk ook niet hoe complex de oorzaak van het probleem kan zijn. Ouders zijn er soms al moedeloos van geworden en zeggen ook vaak als ze hier op de poli langskomen: “Ach, wat fijn. Jullie luisteren ten minste.”

Samenspel Zindelijkheid is volgens de POPLA een samenspel tussen ouder en kind. En tussen problemen met het poepen of met het plassen kan veel verschil zitten in hoe lang een behandeling duurt. Ook de leeftijd speelt een rol in de lengte van de behandeling. Meestal zijn kinderen binnen een halfjaar tot negen maanden van hun poepproblemen af.

Heeft je kind moeite met de zindelijkheidsontwikkeling? Heb je een kind dat jonger is dan vier jaar en moeite heeft met de zindelijkheidsontwikkeling? Neem dan contact op met de Jeugdgezondheidszorg (JGZ). Antonius heeft korte lijnen met de JGZ en ook zij kunnen advies geven bij poepen plasproblemen. Schroom dus niet om hulp te zoeken, want elk advies helpt. Voorkom dat je kind te lang en onnodig met dit probleem rondloopt.

Vrouw Vrouw

Heerenveen

Bergman Clinics | Vrouw | Heerenveen

Vrouw Vrouw

cuskliniek in Heerenveen

Vrouw Vrouw Vrouw e zorgprogramma’s: Vrouw

eratie

In onze hooggespecialiseerde (uro)gynaecologische Focuskliniek in Heerenveen

Vrouw Vrouw

kunnen vrouwen onder andere terecht voor de volgende zorgprogramma’s: Bergman Clinics | Vrouw | Heerenveen Vrouw

Vrouw

BergmanClinics Clinics| Vrouw | Vrouw | Heerenveen Bergman | Heerenveen

In onze hooggespecialiseerde (uro)gynaecologische • Blaasklachten Focuskliniek in Heerenveen kunnen vrouwen onder andere terecht voor de volgende zorgprogramma’s: • Verzakking

Bergman Clinics | Vrouw | Heerenveen Bergman Clinics | Vrouw | Heerenveen

In onze onzehooggespecialiseerde hooggespecialiseerde (uro)gynaecologische Focuskliniek in Heerenveen •(uro)gynaecologische Anticonceptie In Focuskliniek in Heerenveen • Blaasklachten kunnenvrouwen vrouwenonder onder andere terecht voor de volgende zorgprogramma’s: • Menopauze en kunnen andere terecht voor deovergang volgende zorgprogramma’s: • Verzakking In onze hooggespecialiseerde (uro)gynaecologische Focuskliniek in Heerenveen • Bekkenpijn

In onze hooggespecialiseerde (uro)gynaecologische Focuskliniek in Heerenveen

• Anticonceptie kunnen vrouwen terecht •voor onder andere de volgende zorgprogramma’s: Blaasklachten Onderbuikpijn • Blaasklachten

• Menopauze envrouwen overgang onder andere terecht voor de volgende zorgprogramma’s: • Ontlastingsklachten •kunnen Verzakking

• Verzakking

• Blaasklachten • Bekkenpijn • Anticonceptie

• Bekkenpijn • Pijn bij het vrijen • Anticonceptie • Onderbuikpijn Prof Dr CH van der Vaart, • Verzakking overgang • Onderbuikpijn aandoeningen •• Menopauze Menopauzeen en overgang • Vulva hoogleraar urogynaecologie • Ontlastingsklachten Blaasklachten •• Bekkenpijn • Anticonceptie • Ontlastingsklachten UMC Utrecht / Bergman Clinics • Bekkenpijn

• Vulva aandoeningen

• Abnormaal bloedverlies

Prof D hoogl UMC

• Afwijkend uitstrijkje Prof Dr CH van der Vaart, • Pijn bij het vrijen •• Onderbuikpijn hoogleraar urogynaecologie • Menopauze en overgang • Pijn bij het vrijen Verzakking • Onderbuikpijn UMC Utrecht /dr. Bergman Clinics • Vulva aandoeningen dr. Marinus van der Ploeg dr. Robert Hakvoort Henk Oosterhof • Ontlastingsklachten • Korte toegangstijden voor zowel eerste afspraak als operatie Uro-gynaecoloog Uro-gynaecoloog Gynaecoloog

•• Ontlastingsklachten Anticonceptie

• Pijn bij het vrijen

• Pijn bij het vrijen • Korte toegangstijden

• 100% vergoed na verwijzing en bij medische indicatie

•• Vulva aandoeningenen overgang Menopauze

• aandoeningen 100% verzekerde Vulvatoegangstijden •• Korte voor zorg zowel eerste afspraak als operatie Oriënteer je op bergmanclinics.nl/vrouw

• Bekkenpijn

Prof Dr CH van der Vaart, Dr CH van der Vaart, hoogleraarProf urogynaecologie hoogleraar urogynaecologie UMC Utrecht / Bergman Clinics

UMC Utrecht / Bergman Clinic

• 100% vergoed na verwijzing en bij medische indicatie

Gynaecologische klachten? Blijf er niet mee lopen! Overleg met uw huisarts. • Korte voor zowel afspraakzorgaanbod als operatieop Kijktoegangstijden voor meer informatie en eerste het complete Oriënteer je op bergmanclinics.nl/vrouw • Korte toegangstijden voor zowel eerste afspraak als operatie www.bergmanclinics.nl/vrouw. • 100% vergoed na verwijzing en bij medische indicatie Na verwijzing kunt u een afspraak maken via 088 9000 500.

• Onderbuikpijn

• Ontlastingsklachten

• 100% vergoed na verwijzing en bij medische indicatie

Oriënteer op bergmanclinics.nl/vrouw • Pijn bijje het vrijen

DECEMBER

Oriënteer je op bergmanclinics.nl/vrouw

• Vulva aandoeningen

BMC Vrouw Adv Heerenveen_260x195_v1.indd 1

KERSTSHOW • Korte toegangstijden voor zowel eerste afspraak als operatie • 100% vergoed na verwijzing en bij medische indicatie

Oriënteer je op bergmanclinics.nl/vrouw

HE-AS EN BINNEMA BLOEMSIERKUNST

HE-as HEERENVEEN MARKTWEG 88 TEL: 0513 621 619 SNEEK LEMMERWEG 16 TEL: 0515 412 885

01-02-2022 10:33

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

TEKST EN BEELD: DE KEAR

SOCIAAL WERK DE KEAR

“Jongerenwerk heeft er mede voor gezorgd dat ik nu de deur uitkom” In alle uithoeken van de gemeente Fryske Marren zijn ze te vinden: de enthousiaste jongerenwerkers van Sociaal Werk De Kear! Gewapend met een missie om jongeren te ondersteunen in hun ontwikkeling naar volwassenheid. Ze doen dit door contact te maken, te signaleren, motiveren, opvoeden en activeren op plekken waar veel jongeren zijn.

Contact met de jongerenwerkers Heb je vragen, behoefte aan een praatje, advies of ondersteuning óf heb je suggesties of ideeën voor activiteiten, spreek dan de jongerenwerkers van Sociaal Werk De Kear op school, bij sportactiviteiten of op straat aan. Ze zijn er om jou te ondersteunen of de helpende hand te bieden, bijvoorbeeld bij het ontdekken van een nieuwe ontmoetingsplek, een activiteit op te zetten of het ontdekken van jouw nieuwe thuis.

Jongerenwerker in gesprek met jongeren bij de skatebaan.

Of je nu op het punt staat een lastige keuze te maken, een vraag hebt waar je niet uitkomt, of gewoon behoefte hebt aan een goed gesprek, de jongerenwerkers staan voor je klaar. Jongerenwerkers Erwin de Gast en Wytse Wierda zijn intussen alweer 2,5 jaar werkzaam voor Sociaal Werk De Kear en hebben dan ook de nodige ervaring. “We willen echt een luisterend oor bieden en jongeren laten weten dat ze er niet alleen voor staan,” zegt jongerenwerker Erwin. “Opgroeien in De Fryske Marren heeft me gevormd. Ik begrijp de dynamiek van deze gemeenschap en de uitdagingen waarmee jongeren worden geconfronteerd. Mijn doel is om een brug te slaan, een luisterend oor te bieden en jongeren te ondersteunen bij hun persoonlijke groei en uitdagingen. We moeten als maatschappij de meerwaarde van het jongerenwerk zien”.

waar jongeren zich bevinden. “We willen toegankelijk zijn. Of je nu op het punt staat een lastige keuze te maken, een vraag hebt waar je niet uitkomt, of gewoon behoefte hebt aan een goed gesprek, de jongerenwerkers zijn er voor je.

We zijn er om te helpen,” vertelt jongerenwerker Wytse. “Mijn focus ligt op jongeren. Ik ben er om naar ze te luisteren, als spiegel te dienen en vanuit een sterke relatie te corrigeren. Laten we samen werken aan een positieve en

THE HUNT JOURE Ze werken daarbij ook samen met diverse partners, zoals ouders, scholen, jeugdhulp, wijkteams en politie. Hierdoor is ook het interactief spel The Hunt Joure ontstaan. Dit spannende spel brengt op een leuke en laagdrempelige manier jongeren in contact met de politie en handhaving. Het doel is een sterke gemeenschapsband smeden en begrip creëren tussen alle betrokken partijen.

PLEZIER EN VERBINDING

POSITIEVE EN ONDERSTEUNENDE OMGEVING Van de schoolgangen tot de sportvelden, en zelfs midden op straat: de jongerenwerkers zijn overal

ondersteunende omgeving voor onze jeugd.”

Jongerenwerkers Erwin de Gast en Wytse Wierda van Sociaal Werk De Kear.

Jongerenwerk van Sociaal Werk De Kear is er ook voor jongeren die net nieuw zijn binnen de gemeente De Fryske Marren. Het zorgt ervoor dat ze nieuwe mensen ontmoeten, de gemeenschap kunnen leren kennen én leuke activiteiten kunnen doen. Erwin: “Wij geloven dat de beste manier om de gemeenschap te ervaren is door deel te nemen aan activiteiten die door jongeren, zijn opgezet. Neem bijvoorbeeld ons ‘Game Café’. Dit is een gezellige ontmoetingsplaats

Is een persoonlijk gesprek op het moment van ontmoeting niet mogelijk? Geen zorgen. Je kunt altijd contact met ze opnemen via telefoon of e-mail. Jongerenwerkers Wytse en Erwin zijn er voor je en staan open voor alle vragen en zorgen die je hebt. ERWIN DE GAST: tel. 06-82 39 34 75 of mail E.degast@ sociaalwerkdekear.nl WYTSE WIERDA: tel. 06-30 69 74 08 of mail W.wierda@ sociaalwerkdekear.nl

waar jongeren kunnen aansluiten, relaxen en nieuwe vrienden kunnen maken terwijl ze genieten van hun favoriete games.” “Maar het wordt nog beter”, vult Wytse aan. “De jongeren kunnen ook zélf activiteiten opzetten. Of het nu gaat om een filmavond, sportactiviteit, of iets totaal unieks dat nog niemand heeft bedacht, alle ideeën zijn welkom! Wij zijn er om je te ondersteunen op elke stap van de weg, waarbij plezier en verbinding centraal staan.” Sem is een van de jongeren die dit bevestigt: “Ik was eerst veel alleen maar thuis, maar het jongerenwerk heeft er mede voor gezorgd dat ik nu de deur uitkom.”

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

#FACETOFACE SUZANNA PLEITER fotografie JOHAN BROUWER tekst AMANDA DE VRIES

“TOEN IK DE ROL VAN ARIËL VERTOLKTE, WIST IK DAT IK DÍT WILDE VOOR DE REST VAN MIJN LEVEN” Suzanna Pleiter (24) maakt momenteel furore in de rol als Caprice in de ‘Komedie over een bankoverval’, naast onder anderen Buddy Vedder. Al jong wist ze dat ze op het toneel wilde staan, al begon het pas echt te kriebelen toen ze bij MUZT in Sneek de musicalopleiding deed. Wij vroegen Suzanna naar haar dromen en drijfveren. “Als ik in het theater sta heb ik geen zenuwen, dan is er alleen plezier.”

Suzanna Pleiter is weer even een weekend onder moeders en vaders vleugels in Balk, als wij haar spreken. “Zo lekker om de drukte van Amsterdam achter me te laten en te genieten van de rust hier in Gaasterland”, zegt ze. We drinken thee en cappuccino terwijl Suzanna honderduit vertelt over haar jeugd in Balk en haar eerste schreden op het musicalvlak. “Ik ben in Gorkum geboren en woonde tot mijn vijfde in Boven-Hardinxveld met mijn ouders en oudere broer. Daarna verhuisden we naar Balk, waar ik op de basisschool zat en waar ik later de middelbare school deed. Ondanks de mooie natuur om mij heen was ik meer een binnen meisje, zo speelde ik graag met barbies. Pas later ontdekte ik dat ik in en rondom Balk heerlijk kon wandelen en zwemmen.”

MAGISCH MOMENT Op haar ‘twaalfde kwam Suzanna in aanraking met MUZT. Ze weet nog goed hoe die eerste kennismaking verliep. “Mijn zangauditie ging heel goed, maar daarna deed ik een dansauditie, ik was heel erg zenuwachtig en niet zo soepel in mijn lichaam”, zegt ze lachend. “Dansdocent Raymond Guzman van Kunstencentrum Atrium in Sneek heeft mij beter leren dansen, hij is echt heel goed! Ook deed ik een spelauditie bij de artistiek leider van MUZT, Iréne Martin. Die auditie móest ik goed doen, anders kwam ik niet bij MUZT. En gelukkig ging die ook goed en begon ik aan mijn vierjarige opleiding musical. Ondertussen had ik al wel wat van het musical-vak geproefd vanwege mijn rol in het familietheaterstuk ‘Meneer Ratti’ van BO!NK Theaterschool in Bunnik. Maar de echte liefde voor theater voelde ik toen ik in de MUZT-musical ‘De kleine zeemeermin’ de rol van Ariël vertolkte. Daarvoor dacht ik altijd dat ik zangdocente of zo zou worden. Ik stond daar op het toneel, het doek ging open en dat was een magisch moment voor mij. Dat gevoel was zó mooi, toen wist ik dat ik dit wilde voor de rest van mijn leven.”

REGELMATIG IN TRANEN Er volgde nog een keer een hoofdrol in de MUZT-musical voor Suzanna, waar ze hard voor werkte. “Maar ik genoot er ook erg van”, licht ze toe. “Ik was ondertussen bezig om een vervolgopleiding te zoeken, ik wilde naar de Frank Sanders Akademie in Amsterdam, maar daar was ik met mijn zestien jaar nog te jong voor. Ik wist niet zo goed waar ik dan naartoe kon. Iréne Martin heeft me hierbij goed geholpen. Zij zei: ‘Kan je niet naar Antwerpen gaan, naar de ‘Kunsthumaniora’, daar hebben ze een afdeling Musical. Deze is voorbereidend op de Frank Sanders Akademie.’ Ik werd aangenomen in Antwerpen - dat was heel mooi natuurlijk - maar ik had enorm heimwee naar huis. Ik zat daar op een schippersinternaat waar ik een eigen kamertje had op de afdeling. Elke afdeling had ‘moeders’, vrouwen waarbij je altijd terecht kon. Regelmatig kwam ik in tranen bij hen, roepend: ‘Ik wil naar huis, ik mis mijn ouders.’ De weekenden was ik thuis in Balk, en die weekenden stonden elke keer weer in het teken van zondagmiddag afscheid nemen en naar België reizen. Vrijdagavond kwam ik zo rond 21.00 uur thuis, dan ging ik op stap met vriendinnen, net als de zaterdagavond. En dan was ik zondag moe en verdrietig vanwege mijn naderende vertrek. Ik heb dat jaar veel verdriet gehad, maar ik vond mezelf ook heel stoer dat ik dit toch mooi allemaal maar deed op mijn zestiende.”

VEEL GELEERD Een jaar later werd ze aangenomen op de Frank Sanders Akademie. “Ik voelde me daar veilig en op mijn gemak”, vertelt ze enthousiast. “Met een stel andere meiden woonde ik in een appartement in Amstelveen. De heimwee was toen gelukkig over. Later verhuisde ik samen met studiegenoten naar het Frank Sanders Huis, tegenover de school. Een geweldige ervaring, het klikte enorm met elkaar. In de vier jaar dat ik les kreeg op de Frank Sanders Akademie heb ik ongelooflijk veel geleerd. Zo had ik bijvoorbeeld al die jaren dezelfde zangdocent en die wist precies welke methode juist was voor

mijn stem. Spelles kreeg ik van diverse docenten en ook dansles stond weer op het programma. Nog steeds was ik niet de soepelste – een ‘mover+’ noemen ze dat – maar ik had er enorm veel plezier in. Je was daar vrij om fouten te maken.”

NOMINATIE De vier jaren in Amsterdam hielpen Suzanna bij het volwassen worden. Haar klasgenoten waren haar familie. “Ik ben daar veel zelfverzekerder geworden”, bekent ze. “En dat heb je nodig, want het is een harde wereld waarin je werkt. Ik vind het nog steeds lastig om te moeten auditeren, in een korte tijd moet je voor drie, vier mensen je ding doen en dan maar hopen dat ze jou aannemen. Ook de druk om werk te vinden is best groot. Maar tot nu toe gaat dat goed. Voor mijn afstuderen aan de Frank Sanders Akademie deed ik een stage bij ‘100% COCO, de Musical’. Hierin speelde ik de rol van Amanda, nogal een bitch. Eerst ging deze voorstelling niet door vanwege corona, maar later konden we hem toch nog twintig keer spelen in theaters door het hele land. De rol van Amanda leverde me een nominatie voor de Musical Awards op in de categorie ‘aanstormend talent’. Ik won de award niet, maar die rol heeft me echt een ‘lift’ gegeven.”

GEWELDIGE ERVARING Die lift kreeg Suzanna van acteur, schrijver, zanger en theaterproducent Jon van Eerd, wiens uitvoerend producent haar gezien had in een kort interview tijdens het Musical Awards Gala. “Ik viel hem op blijkbaar, hij vond mij een spontane, grappige meid”, legt ze uit. “Jon van Eerd van ‘Het Pretpakhuis’ nodigde mij uit voor een werksessie bij hem. Die ging heel goed en toen werd ik aangenomen voor de rol van Kiki de Jong in het theaterstuk ‘Zo vader, zo zoon’. Het was een geweldige ervaring, mijn eerste echte baan in het theatervak! Een half jaar lang speelden we de voorstelling vijf keer per week. Er was geen druk van zingen of dansen, dit was puur komedie.”

MENTOR Jon van Eerd zat niet stil en produceerde een nieuw theaterstuk: ‘Komedie over een bankoverval’. Hij vroeg opnieuw Suzanna, die de rol van Caprice speelt. “Caprice is een heel stoer wijffie”, aldus Suzanna. “Ik speel onder anderen samen met Buddy Vedder en Arie Cupé, die veertig jaar ouder is dan ik. We hebben ook buiten het theater veel lol en ik heb een mooie vriendschap met hem. Hij kan geweldig vertellen over het theatervak en is ook een soort mentor voor mij. Ook van Jon van Eerd leer ik veel, hij is als regisseur heel duidelijk in zijn aanwijzingen, dat is superfijn. En ook de samenwerking met bijvoorbeeld Buddy Vedder is heel goed, hij heeft al zóveel verschillende dingen gedaan, dat is ook leerzaam voor mij.”

HEB VERTROUWEN EN MAAK PLEZIER Ook al is Suzanna nog maar 24 jaar, ze staat al in haar derde landelijke theaterproductie en daarvoor is ze zeer dankbaar. “Ik durfde van tevoren niks te hopen, had geen verwachtingen. Ik heb geluk gehad dat ik er tussen gekomen ben en knijp mezelf hiervoor in mijn handen. Als ik mijn dromen en wensen hier hardop mag zeggen, dan ga ik voor alle rollen die Chantal Janzen heeft gespeeld in musicals. ‘Jane’ in Tarzan bijvoorbeeld, maar ook alle prinsessenrollen.” Lacht: “Al klinkt dat heel cliché. Ik ben nu de helft van mijn leven al bezig met musical en theater en geniet er volop van. Tegen de Suzanna van twaalf jaar, dat kleine meisje van toen, zou ik nu zeggen: ‘Ga vooral door met waar je mee bezig bent. Heb vertrouwen en maak plezier. Geniet van elke stap die je maakt, de reis naar je doel is heel belangrijk. Onderweg kom je zóveel moois tegen, dat is puur geluk.” Suzanna is op 22 februari 2024 in Stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden te zien in de ‘Komedie over een bankoverval’.

deFryskeMarren

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

DIT IS EEN EEN BIJDRAGE VAN PATYNA

THEA ZEGT JA TEGEN PATYNA

‘Bij Patyna staan we samen sterk, we doen het met elkaar´

TWEEHONDERDJARIG BESTAAN DOOPSGEZINDE KERK JOURE WORDT UITGEBREID GEVIERD

“Iedereen is gelijk en welkom” Het is feest binnen de Doopsgezinde gemeente in Joure. Ze vieren in 2024 het tweehonderd-jarig bestaan van hun kerkgebouw. Dit doen ze met een uitgebreid activiteitenprogramma. Aan het eind van elke maand is er, vaak op zondagmiddag, iets speciaals georganiseerd. Zoals een lezing van Henk Stenvers voorzitter van Mennonite World Conference, een film over oud-Joure, kooroptredens van onder andere Hesston Choir, dat in 2024 voor twintigste keer naar Joure komt en het hoogtepunt is op 22 september: de reunie!

Als juf stond Thea Stornebrink 27 jaar lang voor de klas: een prachtig beroep. Naarmate ze ouder werd, vroeg ze zich af hoe het zou zijn om voor een andere doelgroep te zorgen. “Ik hou van mensenwerk, jong of oud, dat maakt mij niet uit. Maar iets nieuws ontdekken, daar was ik helemaal klaar voor. Ik wilde mijn enthousiasme in mijn werk weer terugvinden.’ DEFINITIEVE STAP NAAR DE ZORG Thea stond al eerder in tweestrijd tussen het zorgberoep en het leerkrachtenbestaan. Toen ze ging studeren, koos ze voor de Pabo. Ze heeft er nooit spijt van gehad, maar de zorg bleef haar interesseren. Thea heeft daarom niet alleen gewerkt als juf, maar is ook een lange tijd coach geweest. Vierenhalf jaar geleden maakte zij de definitieve stap naar de zorg; ze schreef zich in voor de opleiding Verzorgende IG/ Maatschappelijke Zorg. Omdat deze opleiding ook een leerwerktraject aanbod, kon ze gelijk aan de slag in de zorg. Thea solliciteerde bij Patyna in Wommels en groeide in een aantal jaar uit tot een zelfstandige verzorger. Sinds 1 oktober 2022 is ze bij de Finke in Koudum aan de slag.

SAMEN STAAN WE STERK Waarom zegt zij ja tegen Patyna? ‘Bij Patyna staan we samen sterk, we doen het met elkaar. Bij Patyna krijg je de kans om door te groeien. Het mooiste is dat we mensen écht zien. We hebben aandacht voor de bewoners. En dat geeft mijn werk betekenis.’

EEN FIJNE WERKGEVER ´Patyna is echt een fijne werkgever. We bieden kwaliteit in alles wat we doen. Door samen te staan, ben je sterker en dat is wel echt ons motto. Wij zijn hard op zoek naar nieuwe collega´s. Ook als je geen ervaring hebt met de zorg, kun je door Patyna omscholen en kennismaken met een nieuw avontuur. Dus kies voor de zorg en zeg ja tegen Patyna!’

Zeg jij net als Thea ‘ja’ tegen Patyna? Bekijk de vacatures op onze website: www.patyna.nl/vacatures

Kijk voor meer informatie op

www.patyna.nl

Voor initiatiefnemer Harry Hummel en zijn vrouw is het geloof heel belangrijk. “Het is a way of life”, zegt hij. Bewust met het leven omgaan, met het geloof als houvast en baken in hun leven. Het is er altijd. “Het leek mij belangrijk om dit heuglijke feit op grootse wijze te vieren. Nu kunnen we er allemaal van genieten.” Zijn idee is enthousiast opgepikt door andere leden van de gemeenschap. Er is een prachtig programma samengesteld voor heel 2024. “Ik kijk erg uit naar het boek ‘Menniste tsjerke Joure’ geschreven door Freark Marten Ringnalda en het optreden van het Hesston Choir.”

IEDEREEN IS BETROKKEN We spreken met één van de predikanten van de kerk, Theo de Jong. “Doopgsgezind zijn staat voor vrijheid van het geloven. Er is geen hiërarchie. Iedereen is gelijk en welkom. Het is een laagdrempelig geloof. Een aantal kernwoorden van ons geloof zijn: warm, open, geweldloos, vrij en maatschappelijk betrokken. Ook al neemt het aantal leden af, de kwaliteit van de gemeenschap is groot. Iedereen is betrokken.” Voor Theo de Jong is het predikant-zijn een roeping. “Van huis uit werd ik doopsgezind opgevoed, maar eenmaal mijn eigen gedachten er over gelaten, kan ik mij er volledig in vinden.” Vooral de dynamiek van het geloof vindt hij belangrijk, wat hij daarmee bedoelt is dat het geloof en de gedachtengangen met de tijd mee gaan. Hij kijkt erg uit naar de lezing van Cor Trompetter. Hij zal vertellen over de geschiedenis en de doopsgezinden in Friesland met als centrale figuur geestelijke Menno Simons.

VERSTOPTE KERK De doopsgezinde kerken mochten niet aan de openbare weg worden gebouwd en daarom kwamen er zogenoemde ‘schuilkerken’. Zo ook de kerk in Joure. Heel lang stonden er hulstbomen op het pleintje, nu staan er leilinden. Tijdelijk ontstonden er in de 18e eeuw twee groepen binnen de gemeente: het Nieuwe Huis in de Boterstraat en het Oude Huis in de kerk aan de Midstraat. Uiteindelijk komen ze in 1817 weer samen in de Midstraat. In 1824 werd die kerk afgebroken en werd de huidige

deFryskeMarren

TEKST LOTTE VAN DER MEIJ // FOTO’S SJOUKE VISSER

PROGRAMMA EEN PAAR ACTIVITEITEN UITGELICHT

ZONDAG 7 JANUARI 2024 Als start van het jubileum jaar is er een receptie. Hier wordt de informatiefilm over de doopsgezinde gemeente en het kerkgebouw gepresenteerd. Ook wordt er een plaquette onthuld. Tijd: 14.30 uur

ZONDAG 19 EN MAANDAG 20 MEI 2024

OPTREDENS HESSTON CHOIR

Al veertig jaar lang, komt het Hesston Choir uit Kansas (USA) elke twee jaar, tijdens hun rondreis door Europa, langs in Joure. In 2024 zal dit voor de twintigste keer zijn. Bijzonder, want er komen ook oud-leden mee. Er is een concert in Broek vanaf het water, met zitplaatsen, maar je kunt er ook zelf heen varen om vanaf de boot te genieten van deze bijzondere belevenis. In de Oecumenische Parkdienst tijdens Pinksteren zingt het koor ook een paar nummers.

“

Verbinding met elkaar is belangrijk”

19 mei om 10.00 uur in de kerk en 17.00 uur in Broek vanaf het water. 20 mei om 19.30 uur in de doopsgezinde kerk van Joure. Toegang is gratis.

ZONDAG 25 AUGUSTUS

FILMVOORSTELLING OVER OUD JOURE.

Er wordt een film getoond over oud-Joure. Het is een nieuw gemonteerde film, waar verschillend oud-materiaal in verwerkt is. Deze filmvoorstelling wordt in samenwerking met museum Joure georganiseerd.

Vlnr.: Rinnie Hanje, Harry Hummel en Theo de Jong

Tijd: 17.00 uur. Toegang is gratis. Na de film is er een eenvoudige maaltijd.

Oproep reünie

ZONDAG 22 SEPTEMBER

REÜNIE

• B en jij de persoon die we al zo lang niet hebben gezien? Of ken jij iemand die ooit, al is het maar heel even, bij de kerk betrokken was? We zoeken je. • H et boek “Menniste tsjerke Joure” komt in oktober 2024 officieel uit. Bij voorinschrijving kost het boek € 20,00.

Samen onder het genot van een hapje en drankje genieten van een rockdienst van U2 Tribute Band. Tijd: 14.30 uur

Aanmelden voor de reünie of het boek bestellen: www.doopsgezindjoure.nl/jubileum

kerk gebouwd. Binnen vind je nog de houtgesneden preekstoel en psalmbordjes met kleplaadjes uit de eerste kerk.

ZONDAG 22 DECEMBER

KORENDAG

ken. Ze heeft voor de kerk veel jeugdwerk gedaan. Ze hoopt op de reünie veel van haar oud-leden tegen te komen, omdat ze reuzebenieuwd is hoe het met hen gaat.

BAKEN Ook voor Rinnie Hanje is het geloof een baken. Al vanaf kinds af aan komt ze in deze kerk. “Verbinding met elkaar is belangrijk. Het voelt voor mij als één grote familie”, vertelt ze. Ze is enorm betrokken bij het organiseren van de vieringen, de grote rituelen zoals afscheidsdiensten en bruiloften, maar ook bij de maaltijden, die ze één keer in de maand samen klaarma-

(HER)ONTMOETEN EN VERBINDEN Deze reünie wordt groots aangepakt met een optreden van de U2 Tribute band. Drie jaar geleden ontstond het idee voor een reünie omdat veel leden elkaar hebben leren kennen via de zondagsschool, jeugdwerk, gospelgroep, kamp of andere groepen. Helaas zijn ze ook mensen uit het oog verloren. Op deze manier hopen

ze elkaar weer te kunnen ontmoeten. Tijdens een gezellig samenzijn onder het genot van een hapje en een drankje van diverse foodtrucks. Met een rockdienst met Jan Andries de Boer en de U2 Tribute band met Sam Kramer, bekend van het programma, The Tribute – Battle of the Bands 2023. De kinderen kunnen samen in de Miks een voorstelling voorbereiden.

Onder het motto ‘Geluid uit de kerk’ zal er elk half uur een koor optreden. Elk koor zal in eigen stijl kerstliederen ten gehore brengen. Koren die onder anderen komen zijn: Shantykoor De Warringers, Doopsgezind kerkkoor van Joure, ’t Skarsterkoar, Brûzenije en Johan Cnossen met Samoosara. Laat je verrassen. Tijd: 13.00 uur – 16.30 uur

Het volledige programma kun je lezen op de website www.doopsgezindjoure.nl

De BIGGREEN voorkomt kalkaanslag en laat je genieten van geﬁlterd drinkwater! Wie jarig is trakteert Daarom tijdelijk geen €1035,maar € 899,- compleet geïnstalleerd bij u thuis! 20 cm diameter

De Big Green is een simpele, maar effectieve manier van kalkpreventie waarbij mineralen zoals calcium en magnesium in het water blijven. Iets wat bij een traditionele ontharder niet het geval is. Hierdoor blijft de smaak van het gefilterde water gelijk terwijl de effectiviteit gelijk is aan een ontharder. De Big Green gebruikt geen zout, stroom of chemicaliën.

r.frl

Meer info op visse

BINNENKORT VERBOUWEN?

Bij Visser huurt u eenvoudig en snel een afvalcontainer! 46 cm

ZOUTVRIJE KALKPREVENTIE

PLUS+

SCAN VOOR MEER INFO

www.big-green.nl Info 0299-321188

Uw verhuizing in vertrouwde handen! hoekstrasneek.nl/verhuizingen

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

TEKST EN BEELD LOTTE VAN DER MEIJ

WERELDWINKEL JOURE IS VERHUISD NAAR EEN WERELDS PLEKJE

“We verkopen cadeaus met een verhaal”

Het is een zonnige frisse vrijdagmorgen als ik in de Midstraat het nieuwe prachtige pand binnen stap van de Wereldwinkel in Joure. Net twee dagen open op de nieuwe locatie, Midstraat 88. De plek waar menig Jouster vroeger aan de bar of op de vloer stond te dansen, is omgetoverd tot een hoge lichte ruime winkelruimte. Het complete bestuur van de stichting is gekomen, het plezier spat eraf. We spreken elkaar over de verhuizing, het belang van fairtrade en de vele vrijwilligers. CADEAUS MÉT EEN VERHAAL

We nemen plaats aan tafel in de keuken, deze ruimte was er niet vertelt Dick Hoekstra, voorzitter van de stichting Wereldwinkel Joure. De wand tussen de winkelruimte en ook de toonbank is gemaakt door één van de vrijwilligers. Het bestuur kreeg van de eigenaar van het pand ontzettend veel zeggenschap in de aanbouw van de winkel. “Hij gunde het ons”, zegt Baukje Terwisscha van Scheltinga. Het is een duurzame winkel geworden, zo is er ledverlichting, geen gas en zijn bijvoorbeeld de stellingen overgenomen van een andere wereldwinkel die er mee stopte. Deze prachtige locatie ‘tussen de torens’ is een eyecatcher in de Midstraat.

De winkel staat nu al lekker vol met kerstspullen, van houten engelen, wollen kersthangers, prachtige kerststallen, wierook, maar ook chocolade van Tony Chocolonely en fairtrade thee. Cadeaus mét een verhaal. Vaak zoeken mensen iets uit met een symbolische betekenis, zoals de beelden van Serpentijn. Dit zijn poppetjes die samen hand in hand staan.

OPENING GROOT SUCCES Het verhuizen was nog best een uitdaging, tussen de buien door, alles moest ingepakt worden en weer uitgepakt en een nieuwe plek krijgen. “Inmiddels is alles al twee keer verplaatst”, lacht Baukje, “maar we hebben zoveel plezier gehad samen.” Martha Miedema vertelt hoeveel geluk ze hebben gehad met de opening. “Het was droog! Ik dacht nog straks moeten we een paraplu boven de burgemeester houden, als die de opening verricht, maar gelukkig het is de hele middag droog geweest.” De opening was een groot succes. Dick Hoekstra: “Het was zo druk, er waren veel vrijwilligers en ook oud-vrijwilligers.” Heel fijn, de winkel is nu gelijkvloers en geschikt voor mensen met rollators en scootmobiels.

KLEINE GEMEENSCHAP

Vlnr: Dick Hoekstra, Martha Miedema, Marjan Backx en Baukje Terwisscha van Scheltinga

WERELDWIJDE BEWEGING “De winkel bestaat voor 85% uit fairtrade producten”, zegt Marjan Backx. Zij is de penningmeester en houdt zich vooral bezig met de boekhouding van de stichting. Baukje heeft voorafgaand aan het gesprek op papier gezet waar fairtrade voor staat: “Fairtrade is een keurmerk, maar ook een wereldwijde beweging die bijdraagt aan armoede en duurzame ontwikkeling. Door Fairtrade producten te verkopen werken wij mee aan het belang van eerlijke handel en voor een rechtvaardige en duurzame wereld.” Marjan haakt hier op in: “Wij kopen in bij importeurs die de producten bij producenten halen. De producenten hebben werknemers in dienst. De werknemers hebben ook zeggenschap in wat er met een deel van de verdiensten

Relatieproblemen? Ik help jullie graag op weg.

Esther Bogaard relatietherapeut

gebeurt. Zo worden er bijvoorbeeld scholen van gebouwd en daar heeft de hele gemeenschap wat aan.”

EERLIJKE LONEN Producten komen uit Afrika, Azië, Midden- en Zuid-Amerika. Heel belangrijk, de werknemers mogen lid worden van een vakbond. Met het eerlijke loon wat zij hiermee verdienen kunnen ze goed leven, naar de maatstaven van elk land. Ze kunnen naar de dokter,

kinderen kunnen naar school, er is geen kinderarbeid. Daarnaast zijn er goede arbeidsomstandigheden. “Er zitten niet veel stappen tussen”, zegt Dick, “hierdoor gaat er weinig geld verloren voor de werknemers.” Inmiddels maken ze ook producten ‘in opdracht’ geeft Marjan aan. Ze pakt er een fietsje met twee poppetjes bij, deze is van Scrap & Stone. De fiets is gemaakt van metaalafval van een fiets dat is wel echt iets Nederlands.

De winkel draait enkel en alleen op vrijwilligers: maar liefst 32 zijn dat er. Er is zelfs een wachtlijst. Dat is uniek, volgens Martha. Zij maakt het werkrooster, wat een uitdagende klus is. “Er staan ’s morgens en s middags twee mensen in de winkel. Ze krijgen er niets voor, maar dat weten ze. En toch komen alle vrijwilligers met heel veel plezier. Het is een kleine gemeenschap. We zijn er voor elkaar en voor de klanten. We hebben en nemen de tijd om cadeautjes met de mensen uit te zoeken en ze heel mooi in te pakken.Twee keer per jaar hebben we een bijeenkomst voor de vrijwilligers: een educatieve avond en eentje waarbij iedereen wat lekkers maakt en we gezellig samen zijn.” Een verhuizing kost geld en dankzij een bijdrage van onder anderen een kerk, de Rabobank, het Iepen Mienskipsfûns, de vele winkeliers en de gemeente is dit gelukt. De kerken zijn de grootste afnemers van Fairtade koffie en zo steunen zij de winkel. Openingstijden dagelijks van 10.00 - 17.00 uur.

psychiatrie I psychotherapie I psychosociale therapie

Praktijk Bogaard Van Giffenstraat 6 8601 EX Sneek Tel. 0515 418515

www.praktijkbogaard.nl • www.relatietherapie.frl

Esther en Pieter-Jan Bogaard

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO’S LAURA KEIZER FOTOGRAFIE

HAROLD & MARIJKE VAN DER MEER

Ondernemers in de speeltuin van de Sneker Woonboulevard

Het is zaterdagavond 11 november, even na de klok van acht uur. Voor de trendy woonwinkel van Van der Meer aan de Woonboulevard in Sneek staat een grote groep familieleden, vrienden, zakenrelaties, medewerkers, oud-medewerkers en bekenden. Zojuist hebben ze een spectaculaire lichtshow van DTL uit Tynaarloo met daarin de hoogtepunten van vijftig jaar familieonderneming Van der Meer gezien. Werkelijk adembenemend. Niet alleen maar eigentijds, ook met veel historisch besef.

Dat er vervolgens royale bossen bloemen ‘voor speciale’ mensen worden uitgereikt, kenmerkt hoe oprichter Ab van der Meer (91) en zijn zoon Harold, samen met schoondochter Marijke Baerveldt, in het MKB-leven staan. Het is gewoon ontroerend mooi dat juist Wietske als eerste naar voren wordt geroepen om bloemen in ontvangst te nemen. Wietske zorgt ervoor dat het thuis bij Harold en Marijke van der Meer goed geregeld is. Ze vangt de drie kinderen, twee zoons en een dochter, op uit school en zorgt voor het eten.

“EN ZÓ IS HET BEGONNEN” Eerder op deze feestavond heeft Harold van der Meer binnen tien minuten (“Die opdracht heb ik meegekregen…”) de geschiedenis van het familiebedrijf geschetst.

“

at wij vanaf het begin W samen hebben gedaan, is om samen met mensen iets moois te bereiken”

“Op 9 november 1973, om vier uur ’s middags openden mijn ouders in het hartje van Sneek, in de Peperstraat 9, hun winkel. In het pand neemt later Zeeman zijn intrek en op dit moment zit de tattoo shop er, maar dat terzijde. Vóór 1973 was mijn vader werkzaam bij een meubelzaak en al snel ging hij houden van de branche in al zijn facetten. Uiteindelijk sprak de dynamiek van de detailhandel hem toch het meest aan. Hij wist toen ook dat hij ooit voor zichzelf wilde beginnen. Hij was trouwens wel slim, mijn vader. Wat had hij nu gedaan? In zijn diensttijd had mijn vader in de loze uurtjes het rijbewijs gehaald. Toen hij op zeker moment bij HBZ op het Oosterdijk in Sneek kwam te werken, had niemand daar een rijbewijs. Ze vroegen hem al heel snel om mee te gaan als chauffeur, iets wat hij prachtig vond. Zo leerde hij de leveranciers kennen, de markt en hij zat bij de onderhandelingen. Zodoende wist Van der Meer senior hoe het spel gespeeld werd.” Het is voor Ab van der Meer reden genoeg om zijn vakdiploma’s te halen. Nadat de geschikte locatie in de Peperstraat is gevonden, wordt het jaar 1973 een bijzonder scharniermoment in het leven van Ab van der Meer en Agaath de Lange. In maart 1973 ziet oudste zoon Harold het levenslicht en in november van dat jaar gaat de winkel open. Een jaar later volgt de geboorte van Harolds broertje Hugo. Hugo is overigens anno nu alweer twintig jaar werkzaam in de accountancy en heeft een eigen kantoor. Nadat de kogel door de kerk is om met een eigen woon-

deFryskeMarren

winkel te beginnen, moet er veel gebeuren. Een lening, een ondernemersplan en een startkapitaal zijn aanwezig. “En zó is het begonnen”, weet Harold van der Meer.

DE WINKEL ALS SPEELTUIN Drie dagen na het feest van het vijftigjarig familiebedrijf bezoeken we het hardwerkend, maar ook liefdevol ondernemersechtpaar Harold en Marijke van der Meer voor een interview. Je zou kunnen zeggen dat Harold bijna letterlijk het ondernemersvirus met de paplepel heeft binnengekregen. “Ik speelde als binnenstadjongetje niet in de tuin, maar op de daken. Als de winkel dicht ging, dan was het een grote speeltuin. Mijn vader kon de achterkant van het pand er al heel snel bij huren, van Lampe. Je kon bij de Peperstraat naar binnen en bij de Kruizebroederstraat kwam je er weer uit. We hebben wel eens meegemaakt dat er een klant aan de voorkant binnenstapte en dat mijn vader hem opving. Als mijn vader op voorhand al dacht: ‘Ut wurdt niks’, dan zei hij ijskoud: ‘Dat hewwe wij nyt’. Andersom gebeurde het dat mijn moeder ze in de Kruizebroederstraat opving en vervolgens wél wat verkocht. ‘Se hewwe seker nòch nyt betaald?’, vroeg pa dan enigszins sneu. ‘Ja, hoor. Alles’, antwoordde moeder.”

KENNISMAKING BIJ HET PINAPPARAAT Terwijl Harold, die meestal wat introverter is dan zijn vrouw Marijke, anekdotes uit de geschiedenis van het familiebedrijf vertelt, geniet de laatste met een grote glimlach op het gezicht van al die mooie verhalen. We merken wel dat er een mooie overeenkomst is tussen schoondochter Marijke en schoonmoeder, die helaas twee jaar geleden overleed. Daarvoor gaan we terug naar het moment dat Harold en Marijke elkaar ontmoetten, waarbij het volgende verhaal door Harold wordt opgedist: “Ik leerde Marijke kennen bij Casba Wonen in Zoeterwoude, waar ik stage liep voor mijn opleiding Hout en Meubileringscollege Rotterdam. Ik stond beneden bij de Trendhopper, een van de onderdelen van Casba. Het bedrijf zat in een pand, waarbij er boven nog afdelingen waren. Marijke werkte op de slaapafdeling. Nu was er maar één pinapparaat in het hele pand.

NORMANDIAPLEIN We gaan in het verhaal naar 1985. Aan de orde is de verhuizing van de winkel van de Peperstraat naar het Normandiaplein. De winkel in de Sneker binnenstad wordt verkocht aan Jan Zeeman. Ook hierover vertelt Harold een mooie anekdote. “Jan Zeeman komt, net als Marijke, ook uit Alphen aan den Rijn. Mijnheer Jan Zeeman kwam zélf om het pand te kopen. Toen hij binnenkwam, vroeg mijn moeder: ‘Wil je ook koffie?’ Zeeman antwoordde: ‘Nee, we gaan eerst zaken doen!’ Hij liep vervolgens naar wat wij ‘het platje’ noemden, de binnenplaats. Zeeman stond er op, sprong een paar keer op het platje en zei: ‘Het is wel goed, doe maar koffie!”

EEN ‘LYTSE KAST’ OP DE WOONBOULEVARD In 1995 is de voorbereiding om van het Normandiaplein te verhuizen naar de Woonboulevard aan de Smidsstraat in Sneek in

We zijn als personen en karakters echt zó anders, maar daardoor is het bij ons 1 + 1 = 3”

ren met mijn oren. Ik heb Harold maar even gevraagd of wij ook ‘lytse kasten’ verkochten’. Haha! Ik versta het Fries nu uitstekend.”

“HAPPY WIFE, HAPPY LIFE”

volle gang. Het pand wordt in oktober 1996 geopend. Harold zit dan al in het bedrijf en Marijke helpt dan ook al mee en treedt officieel in 1997 aan bij het familiebedrijf. Marijke: “Wat wij vanaf het begin samen hebben gedaan, is om samen met mensen iets moois te bereiken. Ik vind de sfeer daarvoor heel belangrijk. Er zijn mensen die 37 uur per week bij ons werken, die zien ons vaker dan hun partner. Een klant voelt meteen of het goed is. Als ergens heibel is, ga je daar ook niet kopen.” Marijke, die zegt sfeergevoelig te zijn, moest in het begin - nu zo’n kwarteeuw geleden - best even wennen om haar plek in Sneek te vinden. “Ik kwam er figuurlijk koud in. Ik kende uiteraard ook geen Fries. De eerste keer dat een klant mij om een ‘lytse kast’ vroeg, stond ik te klappe-

Marijke en Harold geven allebei aan dat ze elkaar ook zakelijk gezien ‘heel mooi’ aanvullen. Marijke: “We zijn als personen en karakters echt zó anders, maar daardoor is het bij ons 1 + 1 = 3. We hebben dan ook nooit ruzies over dingen waarbij wij conflicteren omdat de een iets wil doen wat de ander wel of niet wil doen. De grote kracht van Harold is dan ook te beseffen waar hij niet goed in is en daarvoor andere oplossingen te organiseren. Dat is niet negatief bedoeld.” Op zijn beurt weet Harold ook meteen wat de grote kracht van zijn wederhelft is. “Marijke is heel pragmatisch en ziet overal oplossingen voor. Ze heeft een sociale radar en maakt heel gemakkelijk contact met mensen. Ze is een spin in het web. Er werken 25 mensen bij Van der Meer, als het om de verkoop draait. Het mooie van ons is, dat we belangrijke beslissingen samen nemen en als een van ons er geen goed gevoel bij heeft. dan doen we het niet. Weet je dat er ook een mooi spreekwoord is? ‘Happy wife, happy life’!” Dat tijdens het grote jubileumfeest op 11 november er dan ook allereest bij de bloemen extra aandacht was voor Wietske, past helemaal bij Harold en Marijke en hun ‘happy life’ thuis. Zonder hulp van Wietske, die de drie kinderen uit school opvangt en voor lekker warm eten zorgt, zou het leven van dit MKB-gezin er heel anders uitzien. Die kinderen zijn Mikan (16), Quinty (13) en Kian (11). Zoon Mikan is van het drietal heel bijzonder, hij heeft een geestelijke beperking maar gaat opgewekt door het leven. Harold en Marijke nemen het werk ook nooit mee naar huis.

KANSEN IN CORONATIJD Als er dan een aanbetaling werd gedaan, dan kwam de betreffende adviseur of adviseuse bij de Trendhopper, waar de pinbetaling werd afgehandeld. Als ik daar dan op zo’n dag stond, kwam Marijke wel vijftig keer. Toen wist ik wel dat ze goed kon verkopen!” Een befaamde ‘Marijke’-schaterlach volgt als Harold dit vertelt. Het moge duidelijk zijn dat er meteen een klik was tussen Marijke uit Alphen aan den Rijn die dezelfde opleiding volgde, en Sneker Harold.

Al was de afgelopen coronaperiode wel een nare tijd; ze zagen juist ook weer kansen voor het bedrijf. Nog vóór de verplichte winkelsluiting werd er al voorgesorteerd op wat komen zou. Harold: “Marijke heeft meteen een aannemer vastgelegd want wij wilden onze winkel helemaal restylen en verbouwen. Dat stond al in de planning, maar dan gefaseerd. Door de corona werd dat dus even anders. We zijn in de coronatijd dus letterlijk door het stof gegaan.” Het resultaat mag dan ook zeker bekeken worden.

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL TEKST GEA OUD-DE JONG // FOTO’S AANGELEVERD

IN GESPREK MET DE JEUGDBOA’S VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN

“Er moet een vertrouwensband ontstaan tussen de jeugd en de handhavers” Wanneer de laatste uren van het jaar naderen en de oliebollen en appelflappen op tafel staan, begint de werkdag voor de Toezichthouders APV & Bijzondere wetten van gemeente De Fryske Marren. Voor hen geen oudejaarsfeest met familie of vrienden. Zij zetten zich op dat moment in voor de veiligheid van de burgers van onze gemeente. Er zijn zelfs twee boa’s, buitengewoon opsporingsambtenaren, speciaal opgeleid voor het contact met de jeugd. Zij worden geïnterviewd door Ali Breimer, Adviseur openbare orde & veiligheid en Officier van Dienst Bevolkingszorg bij gemeente De Fryske Marren en vertellen over hun werkzaamheden tijdens de jaarwisseling. Op oudejaarsdag gaan jullie op pad. Een bekende traditie op deze dag is het schieten met carbid. Wat is jullie rol voor wat betreft de veiligheid hiervan?

De jeugd heeft de toekomst. Gemeente De Fryske Marren heeft voor deze groep speciaal opgeleide jeugdboa’s in dienst. Hoe gaat dat in de praktijk?

“Wij gaan langs bij de carbidlocaties waarvoor een vergunning is verstrekt en kijken of daar goed wordt gelet op de veiligheid van mens en dier. Ook gaan wij naar carbidlocaties waarvoor geen vergunning is afgegeven. Daar kijken we eerst of de situatie veilig is. Veiligheid staat altijd voorop. Vervolgens maken we een praatje en leggen we uit dat carbidschieten op die locatie niet is toegestaan. Gaat het om een vreugdevuur dan laten we dat uitbranden en vertellen we de betrokkenen dat het zo niet had gemoeten.”

“Wij zijn zelf ook nog vrij jong. Dat maakt het makkelijker om de jeugd in onze gemeente te begrijpen. Jongeren die nog geen achttien jaar zijn mogen geen alcohol drinken. Het is aan ons om dit te handhaven. Connectie maken met de jeugd is het meest belangrijk. Er moet een vertrouwensband ontstaan tussen de jeugd en de handhavers. Eigenlijk moeten ze ons niet zien als handhaver, maar als iemand bij wie ze terecht kunnen als er problemen zijn. We werken met het motto: voor elkaar, met elkaar. Dat gaat heel goed.”

Ali Breimer: “Verbinden is het sleutelwoord voor een succesvolle samenwerking met korte lijnen.”

Voor jongeren die nog geen 18 jaar zijn wordt er niet veel georganiseerd tijdens de jaarwisseling. Wat komen jullie zoal tegen op straat? “Deze jongeren mogen de kroeg nog niet in. Op 1 januari komt de jeugd meestal meteen om twaalf uur ’s nachts naar buiten. Wij zien het vaak gebeuren dat jongeren flessen drank bij zich hebben, of dat de drank is overgegoten in een petfles. Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn en dan treden wij op. Ook hebben jongeren in die leeftijd lang niet altijd

een legitimatiebewijs bij zich. Dat vinden wij geen goede zaak. Want als er wat gebeurt omdat ze alcohol op hebben, weten wij niet met wie we te maken hebben.”

Wat zijn volgens de jeugdboa’s de grootste gevaren op straat? “Mensen die gaan experimenteren met vuurwerk, dat is iets wat ons altijd veel zorgen baart. Het is zo ontzettend gevaarlijk. Wij adviseren de inwoners dan ook om dat niet te doen.”

Wat ga jij doen met oud en nieuw? Jeugdwerkers van Sociaal Werk De Kear en vrijwilligers van volleybalvereniging SNVV in Sint Nicolaasga gingen de straat op met de vraag: wat ga jij doen met oud en nieuw?

“Carbidschieten op Ameland”, “Fikkie maken en vuurwerk afsteken” Rienk (16)

“Thuis met het gezin” Lianne (20) uit Oudehaske

“In de middag koffiedrinken, daarna oliebollen eten en dan in de avond een klein borreltje” Marrin (25) uit Lemmer

“Gezellig met vriendinnen eten en daarna op stap”, “Vuurwerk kijken, samenkomen, hapjes & drankjes” Anna (25) uit Sint Nyk

“Bij familie en daarna lekker naar huis verder vieren met anderen” Sonja uit Sint Nyk

“Zuipen” Evert (18)

“Bier drinken en oliebollen eten” Job (24) uit Lemmer

deFryskeMarren

Winstwaarschuwing Doe mee met The Hunt Op dit moment houden de gemeente de politie en de boa’s zich bezig met de organisatie van een bijzonder en spannend evenement voor de jeugd: The Hunt, de jeugd tegen de politie.

“

Veiligheid staat altijd voorop”

Ali Breimer is Adviseur openbare orde & veiligheid en Officier van Dienst Bevolkingszorg bij gemeente De Fryske Marren. Zij heeft veel contact met handhavers op straat. Tot slot verduidelijkt zij aan de boa’s wat precies haar taken zijn in deze tijd van het jaar. “Tot aan kerst houd ik mij bezig met het ophalen van informatie. De boa’s zijn de ogen en oren van de openbare orde en veiligheid. Via hen horen wij wat er speelt. Daarbij heb ik contact met organisaties zoals de politie,

“Werken en daarna op stap”, “Bier/champagne drinken, (illegaal) vuurwerk afsteken en sigaren roken” Doede (16) uit Sint Nyk

“Gezellig met familie op pad” Erwin (25) uit Lemmer

“Vuurwerk knallen” Douwe (13) uit Balk

de brandweer, toezichthouders, buitendienst, de mensen van De Kear, de evenementenpolitie en de dorpencoördinatoren, die contact hebben met het plaatselijk belang. De belangrijkste taak van AOV-er is om de mensen met elkaar te verbinden. Verbinden is het sleutelwoord voor een succesvolle samenwerking met korte lijnen. Mocht er echt iets misgaan tijdens de jaarwisseling, dan adviseer ik de burgemeester. De burgemeester is het hoofd van de openbare orde en veiligheid en kan op die momenten de belangrijke beslissingen nemen.”

De meeste jeugd kent vast wel Jachtseizoen van Stuk TV. Op 15 december 2023 gaan wij dit in onze gemeente doen. Ben je tussen twaalf en achttien jaar en heb je altijd al eens de politie op een legale manier te snel af willen zijn, dan is dit je kans! De politie en de handhavers gaan achter je aan. Word je gepakt, dan ben je af. De jeugd die uit onze handen weet te blijven en de laatste stempelpost bereikt, heeft gewonnen. Het doel is om elkaar beter te leren kennen. De handhavers en de politie krijgen zo een mooie klik met de jeugd van onze gemeente.

Zetels winnen en toch met een slecht gevoel achterblijven. GroenLinks-PvdA won acht zetels. Maar het zal niemand verbazen dat de winst van de PVV mij zwaar op de maag lag. PVV staat voor een politiek gericht op het uitsluiten van mensen en het ondermijnen van journalistiek, rechtspraak en andere hoekstenen van de democratie. Daar zal ik nooit in meegaan. Wat me opviel in de dagen na de verkiezingen, was de neiging om te doen alsof de PVV een absolute meerderheid gehaald had. En dat partijen die kritiek hebben op de standpunten van de PVV ondemocratisch zijn. Zo werkt het niet. Wat mij betreft gaan de partijen die samen een meerderheid kunnen vormen, lekker met elkaar onderhandelen. Maar ondertussen mag elke politieke partij staan voor haar idealen. En de grote vraag zal zijn of de rechtse partijen samen tot oplossingen voor onze acute problemen gaan komen. Want je kan in campagnes wel doen alsof het klimaatprobleem niet bestaat, maar hoe langer je wacht met oplossingen, des te groter de ingrepen die nodig zijn. En je kan wel doen alsof de asielzoekers alle huizen inpikken, maar de realiteit is dat er veel te weinig huizen gebouwd worden. En dan hebben we het nog niet over de vraag hoe we aan voldoende personeel komen voor al die sectoren die om mensen zitten te springen. Het werk begint dus pas bij het winnen van de verkiezingen. Want dan moet je bewijzen dat je waar kunt maken, wat je in de campagne geroepen hebt. Dat is in elk geval wat ik zal blijven doen: knokken voor een socialer en groener Nederland.

Sippy van der Meer, fractievoorzitter PvdA De Fryske Marren

“Gezellig met vrienden het jaar uitzitten. Hapje, drankje, vuurwerk” “De verjaardag van pake vieren”

Teatske (29) uit Sloten

“Mei myn freonen ôftelle”, “Gewoan “Feest vieren met gesellich sitte mei vrienden”, “Goede minsken dy’t ik leaf fyn”, voornemens “Vuurwerkje afsteken, bedenken waar je yes, yes, yes!” je toch niet aan Bernice (22) uit Lemmer houdt”

Charrisa (12) uit Lemmer

“Mei famylje en freonen gesellich thús it nije jier yn en dernei lam wurde yn’e kroech” Pieter-Jan (25) uit Lemmer

Peter (21) uit Lemmer *Sommige namen zijn gefingeerd in verband met de privacy

Sippy van der Meer (Akmarijp 1983) is fractievoorzitter van de PvdA in de gemeenteraad van De Fryske Marren. Sippy woont met man, kinderen en schoonouders in Oosterzee.

OOK VOOR VERHUUR EN ONDERHOUD VAN SKI’S EN SNOWBOARDS

23 DECEMBER 2023 START OM 11:30 UUR EXACTE TIJD OP DE WEBSITE

AFSTANDEN: 7,5 KM 12 KM

11e EDITI E

HALVE MARATHON VOOR MEER INFORMATIE:

WWW.GAASTERLAN-RUN.NL STARTPLAATS: SPORTCOMPLEX DE WILGEN IN BALK

Online tickets €3,i.p.v. €10,-

N I N E G A D N O Z E ALL D N E P O E G R E B DECEM UR .00 UUR TOT 17.00 U OPENINGSTIJDEN VA

N 13

M.u.v. 31 december

wintersportspecialist SPORTHUIS A.P. VAN DER FEER thuis in de wintersport

GRATIS PARKEREN AAN DE ACHTERZIJDE

DIJKSTRAAT 7-11 | 8701 KB BOLSWARD T. 0515 - 57 23 97 | APVDFEER.NL

VAN DE WINKEL

Kaart verkoop start binnenkort Daikin Marathon Cup 11 • 13 januari 2024, Thialf

Beleef het marathonschaatsen van dichtbij!

 Ervaar de spanning en sensatie van het marathonschaatsen in Thialf  Ontmoet de elfstedenwinnaars van de toekomst  Geniet van de fantastische sfeer  Jouw ticket nummer is je lotnummer. Maak kans op prachtige prijzen! * Kinderen t/m 15 jaar gratis toegang, zolang de voorraad strekt * Max. 2 volwassenen per mailadres

Eventsponsor

230009.034_SPR_Thialf 13 januari_Krant advertentie_liggend.indd 1

Partners

05-12-2023 14:36

SPECIAAL KATERN VAN

defryskemarren

december 2023

FOTO: Jelly Mellema fotografie, met dank aan Groencentrum Witmarsum

De mooiste tijd van het jaar, is tijd met elkaar! MET DE LEUKSTE EN LEKKERST TIPS&TREND E S VOOR DE FEESTDAGEN !

feestmaand special 2023

December feest maand Er was een tijd dat ik kerst het hoogtepunt van het jaar vond, maar tegenwoordig bestempel ik de hele maand december als feestmaand. Als in de donkere dagen mijn winterdip toeslaat, is de vrolijkheid in deze maand iets om naar uit te kijken. Shoppen in het verlichte winkelcentrum, een kerstlichtjestocht, een feestelijke kerstborrel, familiebezoek, een concert… Ik trek een leuk jurkje aan en ben van de partij. Een feestje vieren met geliefden, kennissen of collega’s is immers altijd een goed idee, of het nu 25 of 15 december is. Ook thuis maak ik het graag gezellig met een adventskalender, een kerstfilm (of drie) en een lekker hapje. En een kerstboom natuurlijk - van zo’n flonkerend geval in huis kan ik wekenlang blij worden. Die boom gaat daarna wel weer terug de grond in; heeft hij ook nog wat aan de rest van z’n jaar. In dit feestmaandkatern vind je genoeg tips en ideeën om van de hele maand december een feestje te maken. Geniet ervan, samen met de mensen om je heen!

Fijne feestmaand!

TEKST HANNAH ZANDBERGEN // FOTO’S JENNIFER DEACON EN LUNE BRANDSEMA

Positief verrassen met plantaardig eten JENNIFER DEACON VAN FLOREER KITCHEN Lekker én plantaardig eten, dat is waar Jennifer Deacon van Floreer Kitchen voor staat. Speciaal voor de decembereditie van onze krant bedacht ze een feestelijk kerstrecept: een notenbraadstuk met champignonjus. Ze wil mensen laten zien dat je gezonder kunt eten zonder dat je iets mist. “Je voegt juist veel dingen toe: groenten, noten en zaden. Dat zorgt ervoor dat je beter in je vel zit, een gezonder gewicht hebt en je je gelukkiger voelt.”

Zo’n 25 jaar geleden kwam Jennifer Deacon vanuit ZuidAfrika naar Nederland en voor de liefde bleef ze hier wonen. Hoewel Zuid-Afrika het vlees- en barbecueland bij uitstek is, was een bezoek aan haar thuisland voor Jennifer juist de aanleiding om vlees te laten staan. “Met mijn gezin ging ik naar Zuid-Afrika voor een bruiloft. Daar aten we zoveel vlees, dat we ons er beroerd door voelden. Thuisgekomen besloten we om een maand lang plantaardig te eten. Dat beviel zo goed, dat ik niet meer terug wilde.”

LAGER CHOLESTEROL Jennifer volgde een opleiding tot vegan chef in Londen. Inmiddels is ze vegan cateraar en geeft ze kookworkshops. “Mijn insteek is wel veranderd: ik ben niet meer honderd procent vegan. Ik eet vooral plantaardig, met veel groente en fruit.” Jennifer ondervond ook zelf hoeveel gezondheidsvoordelen dat biedt. “Toen ik net begon met vegan eten, viel ik behoorlijk af. In vlees en zuivel zitten veel slechte vetten die je cholesterol verhogen. Op termijn kunnen deze je aderen doen dichtslibben, wat zelfs kan leiden tot een beroerte of hartinfarct. Door veel groente en fruit te eten, krijg je minder vet binnen en meer vezels. Dan is het niet eens nodig om helemaal met vlees te stoppen.”

VEGAN ZALM EN BIETJESBROWNIE In haar workshops laat Jennifer zien hoe je bijvoorbeeld gemarineerde ‘vegan zalm’ maakt of in plaats van pulled pork jackfruit (een exotische fruitsoort) kunt gebruiken. “Mensen gaan enthousiast naar huis, omdat ze nieuwe producten leren kennen en veel informatie over gezond eten krijgen. Hoe meer je je erin gaat verdiepen, hoe meer je ontdekt. Calcium kun je bijvoorbeeld veel beter uit groene groente halen dan uit melk. In Aziatische landen drinken ze helemaal geen melk en daar hebben ze gezondere botten dan hier.”

Probeer het eens, wil Jennifer maar zeggen. Tijdens de feestdagen kun je bijvoorbeeld een vleesgerecht vervangen door een extra groentegerecht. Of bak eens iets met groente erin, bijvoorbeeld een brownie met bietjes of cake met courgette. “Dan moet je vooraf niets zeggen, dan is het verrassingseffect het grootst. Vraag achteraf: ‘Vond je het lekker? Wist je dat er groente in zit?’ Het doel is om mensen niet af te schrikken, maar om ze positief te verrassen.”

Jennifers kerstrecept!

Kerst notenbraadstuk met champignonjus

Hannah Zandbergen

Positief verrassen gaat zeker lukken met Jennifers kerstrecept: een vegan notenbraadstuk met champignonjus. “Dit is een volwaardige vervanger van een vleesgerecht, vol van smaak. Iedereen vindt dit heerlijk en je gasten zullen het vlees echt niet missen!” Scan de QR-code voor het recept !

Meer leuke recepten en kookinspiratie:www.floreerkitchen.nl

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

KEUKENRENOVATIE OF OVERSPUITEN VAN UW KEUKEN

Oude keuken als nieuw? Overweegt u een nieuwe keuken? Denk eens aan overspuiten, een minder dure optie, maar net zo effectief! Wanneer u uw keuken vakkundig wenst te laten renoveren, dan bent u bij KEUKENSPUITERIJ FRIESLAND aan het juiste adres. De bestaande keuken krijgt een nieuw harde laklaag. Uw keuken ziet er weer uit als nieuw en kan weer jaren mee. Door te hergebruiken werken we met z’n allen aan een schoner milieu én minder uitstoot van CO2. Hierbij wat voorbeelden om een impressie te krijgen van de mogelijkheden en het eindresultaat.

Totale metamorfose

“Overspuiten is veel minder milieu belastend”

Bij dit project kunnen we echt spreken van een totale metamorfose. De keuken had frontjes, allemaal in een zware houtkleur. De fronten hebben we vakkundig verwijderd en overgespoten in een hele frisse lichte kleur en teruggeplaatst. Een totale nieuwe keuken!

Van donker hout naar modern wit

Bij deze keuken kunnen we weer spreken van een prachtige makeover. Doordat de donkere houtkleurige frontjes van de keuken zijn gespoten in een witte kleur ziet de keuken er direct heel anders uit. De keuken is in zijn geheel gespoten: onderkastjes, bovenkastjes en ook de losse vrijstaande hoge kast zijn meegenomen. Een totaalplaatje waar ze nog jaren van kunnen genieten.

“Volledig naar uw wens”

“Overspuiten is veel goedkoper dan nieuw”

Van gedateerd beuken naar fris wit

Deze beuken keuken was ook toe aan vernieuwing. De beuken frontjes zijn keurig overgespoten in een lichte kleur. De keuken ziet er fris uit en oogt groter en ruimer door het gebruik van lichte kleuren in een relatief volle ruimte met veel kastjes. Op deze manier kan een wat oudere keuken toch nog weer jaren mee. Spuiten van frontjes is daarvoor een perfecte oplossing.

Keukenrenovatie? Keukenspuiterij Friesland Van Osingaweg 72, 8744 EX Schettens | 06-40371223 | www.keukenspuiterij-friesland.nl

feestmaand special 2023

Een nieuwe frisse uitstraling SPECIALIST IN KEUKENRENOVATIE

KEUKENANDERS is specialist in het renoveren van bestaande keukens waarvan de basis nog goed is, maar toe is aan een nieuwe frisse uitstraling. Ook kun je bij KeukenAnders terecht voor een compleet op maat gemaakte nieuwe keuken! Wanneer je de indeling van de keuken wilt vervangen of de keuken is in een hele slechte staat, dan is het wellicht beter om een geheel nieuwe keuken te plaatsen. Ook dan ben je bij deze specialist aan het juiste adres.

RENOVATIE PROJECTEN PROJECT 1

Een renovatie waarbij het aanrechtblad, in een uitgesproken kleur, het uitgangspunt was. Een mooie uitdaging om de keuken zo te renoveren tot een keuken met een frisse en moderne uitstraling die goed past bij de rest van de inrichting.

PROJECT 2

Van een standaard keuken naar een grote luxe keuken waarbij rekening is gehouden met de bestaande apparatuur.

Met behulp van demomaterialen krijg je een realistisch beeld van de mogelijkheden en materialen die beschikbaar zijn.

HET GEZICHT ACHTER KEUKENANDERS

Roland Abma

De 53-jarige Roland Abma, woonachtig in Bolsward, is het gezicht achter KeukenAnders. Naast het keukens renoveren kan hij ook andere werkzaamheden uit handen nemen zoals timmer- en tegelwerk en het verrichten van installatiewerkzaamheden. Dit alles maakt het plaatje van jouw keuken compleet.

PROJECT 3

Na ruim veertig jaar trouwe dienst was het tijd voor een compleet nieuwe keuken. Niet alleen de keuken is aangepakt, ook de wanden en de vloer hebben een make-over gehad. KeukenAnders heeft tevens het installatie- en tegelwerk gedaan.

KEUKENANDERS • De Tjirk 1 • 8702 CW BOLSWARD • tel. 06 128 927 14 • www.keukenanders.nl

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Stralend Skipperland “In het betoverende Lemmer, langs een romantisch verlichte haven, straalde Skipperland als een kerstwonder. De magische winkel onthulde geschenken die de warmte van de feestdagen omarmden. Klanten werden verrast door onverwachte vondsten, en het attente personeel liet hen zich thuis voelen. Een bezoek was een reis door tijdloze kleding en geschenken die hun weg vonden naar harten, blijvend geliefd door de jaren heen. Met Odin, de vrolijke winkelhond, als metgezel, verlieten bezoekers Skipperland lachend. Lemmer werd vaarwel gezegd met de zekerheid dat dit niet het einde was, maar het begin van een betoverende reis die zeker weer herhaald zou worden. Dus, wanneer zal jouw schip de magische wateren van Lemmer weer bevaren, om de betovering van Skipperland opnieuw te ervaren?”

Alle artikelen op deze pagina zijn verkrijgbaar bij Skipperland Lemmer. Kortestreek 8, 8531 JE Lemmer, 0514 726 011 - www.skipperland.nl

Alle onderstaande bedrijven wensen u een hele fijne kerst en een gezond en gelukkig 2024! De onderstaande bedrijven steunen het goede doel. Een deel van deze opbrengst gaat naar Present DFM (De Fryske Marren).

Fijne feestdagen en een gelukkig 2024! Breedpad Breedpad 21 21, 8442 AA Heerenveen T (0513) -61 0513 44 44 614 444 www.kuiperverzekeringen.nl 8442 AA Heerenveen F (0513) 62 37 42 Postbus 116

E info@kuiperverzekeringen.nl

8440 AC Heerenveen

I www.kuiperverzekeringen.nl

Fijne kerstdagen en een goed gekleed 2024!

Fijne feestdagen!

GEWOON VOOR MANNEN

Douwe Egbertsplein 8 | 8501 AB Joure | T. 0513 41 41 04

Midstraat 91-93 - 8501 AH Joure • 0513 412 436 www.terra-mannenmode.nl

Per 1 februari 2024 is ons nieuwe adres: Midstraat 167, Joure

Sjoerd Arjan. en Arjan. Sjoerd enen Arjan. Sjoerd Typisch ondernemers Typisch ondernemers Typisch ondernemers DE MOGELIJKHEDEN ZIJN EINDELOOS. Wij wensen u fijne met een nine-to-fi ve EN DAT ALLEMAAL BINNENmet EEN CULTURELE EN CREATIEVE OMGEVING. een nine-to-fi met eenvenine-to-fi ve kerstdagen en een mentaliteit. mentaliteit.mentaliteit.

100 jaar

liefdevol 2024!

Sjoerd Arjan. en Arjan. Sjoerd enen Arjan. Sjoerd www.cks.nl Typisch ondernemers Typisch ondernemers Typisch ondernemers nine-to-fi ve metmet eeneen nine-to-fi met eenve nine-to-five mentaliteit. Fijne Feestdagen, mentaliteit.mentaliteit.

Gelukkig Nieuwjaar

Nieuw! Slim boekhouden met een betrouwbare online totaaloplossing

Het gemak van een grotendeels geautomatiseerde administratie

VOOR ALLERLEUKSTE Het gemak van een grotenHet gemak van een grotenm boekhouden Nieuw! Slimmet boekhouden een met een en een FILMS! deels geautomatiseerdedeels geautomatiseerde are online betrouwbare totaaloplossing online totaaloplossing administratie Nieuw! Slim boekhouden met een administratie gelukkig 2024! KIJK VOOR HET ACTUELE PROGRAMMA OP: betrouwbare online totaaloplossingOveral en altijd inzicht Overal en altijd inzicht Overal en altijd inzicht

Da’s lekker... tijd overhouden voor een potje tennis met je in actuele cijfers vrienden. Hoe doe je dat? Met Boekhout van Kromhout. Deze BetrouwbareHet sturingsgemak van een grotenslimme online oplossing van Van der Veen & Kromhout geeft informatie indeels ééngeautomatiseerde muisklik 24/7 inzicht in de prestaties van uw bedrijf. U bent altijd in administratie Altijd het advies van uw control en de tijdrovende administratie behoort tot het verleden. overhouden Da’s lekker... voor een tijdpotje overhouden tennis met voor jeeen potje tennis metinjeactuele cijfers in actuele cijfers Overal en altijd Het gemak van eeninzicht grotenHet gemak van een grotenaccountant bij de hand uvrienden. deMet kostbare uren navan vijven zoals u zelf wilt: Da’sdoe lekker... tijdbesteden overhouden voor eenvan potje tennis met Deze je in actuele cijfers eZojekunt dat? Boekhout Hoe je dat? Kromhout. Met Boekhout Deze Kromhout. deels geautomatiseerde deels geautomatiseerde sturingsBetrouwbare sturingsvrienden. doe je MetofBoekhout van Kromhout. DezeBetrouwbare aan uw relatie, uw kinderen, uwHoe uwdat? sport nieuwe voor zaken administratie administratie lossingslimme van Vanonline der Veen oplossing &hobby, Kromhout van Vangeeft deromVeen & Kromhout geeft Tijd overhouden Betrouwbare sturingsin één muisklik informatie in één muisklik online oplossing van Van der Veen & Kromhout geeftinformatie die er écht toe doen ondernemingsplannenslimme uit te werken. informatie in één muisklik

Nieuw! Slim boekhouden Nieuw! Slimmet boekhouden een met een betrouwbare online betrouwbare totaaloplossing online totaaloplossing

www.bios-heerenveen.com

Wij wensen u

AB Vakwerk regisseur van werk coöperatieve regisseur van werk

e prestaties 24/7 inzicht van uw inbedrijf. de prestaties U de bent altijd van van uw in uw bedrijf. bentaltijd altijd 24/7 inzicht in prestaties bedrijf. UU bent in in Overal en altijd inzicht Overal en altijd inzicht Altijd advies hetmet advies vanhet uw Altijdvan hetuw uw en de tijdrovende administratie behoort tot het verleden. Da’scontrol lekker...entijd overhouden Da’s lekker... voor een tijdpotje overhouden tennis met voor jeeen potjeAltijd tennis injeactuele cijfers inadvies actuelevan cijfers ovende administratie decontrol tijdrovende behoort tot administratie het verleden. behoort tot het verleden. accountant bij de hand bij de hand accountant bij de hand accountant Zo kunt u de kostbare uren na vijven besteden zoals u zelf wilt: Hoe je dat? vrienden. Met Boekhout Hoe doevan jebesteden dat? Kromhout. Met Boekhout Deze u zelf vanwilt: Kromhout. Deze barevrienden. uren Zo na kunt vijven u doe debesteden kostbare zoals uren na u zelf vijven wilt: zoals Duimstraat 36 • Echtenerbrug • 0514 541 006 Betrouwbare sturings- Betrouwbare sturingsaan uw relatie, uw kinderen, uw hobby, uw sport of om nieuwe slimme online oplossing slimme van Van online der Veen oplossing & Kromhout van Van geeft der Veen & Kromhout geeft Tijd overhouden voor zaken MEUBELS • VLOEREN & RAMEN • ZONWERING • SLAAPKAME w kinderen, aan uw hobby, relatie, uw sport kinderen, of om uw nieuwe hobby, uw sport of om nieuwe Ontdek hoeveel tijd u kunt besparen! informatie in één muisklik informatie in één muisklik Tijddag overhouden voor zaken Tijd overhouden die er écht toede doen ondernemingsplannen te werken. kunnen elke Ruim 6.000 leden enuitklanten rekenen op beste voor zaken 24/7 inzicht in de prestaties 24/7 inzicht van uwinbedrijf. de prestaties U bent altijd van uw in bedrijf. U bent altijd in Duimstraat 36 • Echtenerbrug • 0514 541 006 • melchers-dejong.nl Ga naar www.boekhoutvankromhout.com die er écht toe doen dieen er écht toe doen nnen uit ondernemingsplannen te werken. uit te werken. vakmensen via bedrijfsverzorging, uitzenden, detachering payroll. Altijd het advies van uw Altijd het advies van uw

unnen elke dag rekenen op de beste ng, uitzenden, detachering en payroll. control en de tijdrovende control administratie en de tijdrovende behoort totadministratie het verleden. behoort tot het verleden.

n gezond en gelukkig 2024!

66e AGRARISCHE SCHOUW MEUBELS • VLOEREN & RAMEN • ZONWERING • SLAAPKAMERS • BOOT- & HERSTOFFERING

accountant bij de hand accountant bij de hand Zo kunt u de kostbare uren Zo na kunt vijven u debesteden kostbare zoals uren na u zelf vijven wilt:besteden zoals u zelf wilt:

stand 4211

424

23-06-14 11:42 aan uw relatie, uw kinderen, aan uw hobby, relatie, uw sport kinderen, of om uwnieuwe hobby, uw sport of om nieuwe Ontdek hoeveel tijd u kunt besparen! Tijd overhouden voor zaken Tijd overhouden voor zaken Ga naar www.boekhoutvankromhout.com die er écht toe doen die er écht toe doen ondernemingsplannen uitondernemingsplannen te werken. uit te werken.

_VdVK_Adv_Boekhout_210x260.indd 1

el tijd u kunt Ontdek besparen! hoeveel tijd u kunt besparen! boekhoutvankromhout.com Ga naar www.boekhoutvankromhout.com 185401167_VdVK_Adv_Boekhout_210x260.indd 1

23-06-14 11:42

n! oete ontm te mers afne én sche Schouw

Ontdek hoeveel tijd u kunt Ontdek besparen! hoeveel tijd u kunt besparen! Ga naar www.boekhoutvankromhout.com Ga naar www.boekhoutvankromhout.com 60.indd 185401167_VdVK_Adv_Boekhout_210x260.indd 1 1

23-06-14 11:42

Hasker Utgongen 2 • 8465 SJ Oudehaske • T(0513) 67 74 00

mber 2018

401167_VdVK_Adv_Boekhout_210x260.indd 185401167_VdVK_Adv_Boekhout_210x260.indd 1 1

We wensen u een fantastisch

deren Evenemententerrein en Haventerrein

2024! Vrije uitrit

23-06-14 11:42

Ingang Tolhuisweg makelaardijhoekstra.nl

23-06-14 11:42

De IJzeren Man DAK- & GEVELBEPLATING

Brandemeer 8, 8502 TV Joure Tel: 0513 417 900 • Email: info@deijzerenman.nl

Sjoerd Arjan. en Arjan. Sjoerd enen Arjan. Sjoerd www.deijzerenman.nl Typisch ondernemers Typisch ondernemers Typisch ondernemer nine-to-fi ve abvakwerk.nl met31met eeneen nine-to-fi met eenve nine-to-five mentaliteit.

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL TEKST RICHARD DE JONGE BEELD AANGELEVERD

STICHTING PRESENT DFM VERBINDT AANBOD EN HULPVRAAG

“Wij willen mensen stimuleren om iets voor een ander te doen”

Present DFM (De Fryske Marren) slaat een brug tussen mensen die iets te bieden hebben en mensen die daarmee geholpen kunnen worden. Dat doet de stichting door mensen te inspireren vrijwillig de handen uit de mouwen te steken, samen met collega’s, vrienden, familie of individueel. Een dag of een dagdeel. Present DFM zoekt uit wat bij hen past en wat plezier geeft.

LANDELIJKE ORGANISATIE De stichting heeft rond de twintig vrijwilligers die zich regelmatig inzetten. “Het doel van Present is dat wij mensen in beweging willen krijgen, stimuleren, iets voor een ander te doen”, zegt coördinator Gelbrig Hoekstra. “Vaak weten mensen niet hoe ze dit aan moeten pakken en bij wie ze moeten zijn. Ons doel is mensen vinden die in groepsverband bijvoorbeeld, een activiteit willen doen. Daarbij moet je denken aan collega’s van een bedrijf die in plaats van een middagje bowlen een vrijwilligersactiviteit doen. Of een bedrijf waarbij de directie vindt dat het maatschappelijk verantwoord wil ondernemen en van daaruit dit een mooie vorm vindt. Maar het kunnen ook families, vriendengroepen, sportteams zijn.”

Praktisch en sociaal

onkruid moet worden gewied, kun je ook een schilder of een hovenier inschakelen. Hoekstra: “Mensen kunnen ons niet rechtstreeks bellen met de vraag ‘kunnen jullie mijn huis schilderen’. Contact wordt gelegd door een hulpverlener die in dat gezin bekend is. Daarbij hanteren we drie criteria: mensen kunnen het zelf niet betalen, kunnen het fysiek of mentaal niet aan of ze hebben geen netwerk van mensen die dat voor ze kunnen doen. Als dat er allemaal niet is, komt Present in beeld. Het is voor de mensen die het écht nodig hebben en het op niet een andere manier geregeld kunnen krijgen. Als we de twee partijen hebben gematched, willen we graag dat dat een mooie ontmoeting wordt. Dat het voor iedereen een mooie dag wordt. We doen het natuurlijk om de klus te klaren, maar

Aan de andere kant komen ondertussen hulpvragen binnen van mensen die het volgens Hoekstra heel hard nodig hebben. “En die twee proberen we bij elkaar te krijgen. In de vraag om hulp maken we onderscheid tussen praktisch en sociaal. Sociaal is dan vaak uit eenzaamheid met de vraag van mensen om eens iets gezelligs te doen. Dat kan een spelletje zijn, met elkaar eten of koken, wandelen, fietsen. We laten het altijd erg afhangen van de mogelijkheid die de vrijwilligers hebben. En praktische projecten zoals de tuin doen, schilderen, een meubel in elkaar zetten. In en om huis dingen doen waardoor het voor de hulpvrager weer wat leefbaarder wordt. Dingen oplossen die ze zelf niet meer kunnen.”

belangrijk is dat de vrijwilligers veel voldoening hebben, het gevoel hebben dat ze iemand écht hebben geholpen. En de hulpvrager het weer mensen om zich heen als fijn heeft ervaren, een mooi gesprek heeft gehad en zich gesteund voelt. Het gaat ons vooral om de ontmoeting.”

Lichtpuntje

‘Voor mensen die het écht nodig hebben’

Het klinkt niet zo sympathiek maar als er een wand moet worden geschilderd of het

Vrijwilligersactiviteit in plaats van een middagje bowlen

Gelbrig Hoekstra op een brug die symbool staat voor het verbinden

Met 20 tot 25 hulpvragen die open staan, kun je zeggen dat het bij elkaar brengen van partijen erg noodzakelijk is. “Je staat er versteld van in welke situaties sommige mensen terecht zijn gekomen. Hoeveel eenzaamheid er is en sommige dingen verdwenen zijn die vroeger vanzelfsprekend waren. Mensen zijn op zichzelf aangewezen en hebben het niet gemakkelijk. En dan is het wel fijn dat andere mensen kunnen zorgen voor een lichtpuntje. We zijn dringend op zoek naar vrijwilligers. Op dit moment zijn we druk met het benaderen van bedrijven en organisaties die vinden dat ze ook een rol hebben in de samenleving en op dit gebied iets kunnen doen.”

Present DFM maakt onderdeel uit van een landelijke organisatie waarbij ruim zeventig lokale organen zijn aangesloten. De landelijke organisatie ondersteunt met zaken als huisstijl, het gemeenschappelijk gebruik van een CRM waar vraag en aanbod gecoördineerd worden, ICT en bestuurlijke ondersteuning. Het bestuur van Present DFM bestaat uit zes mensen afkomstig uit de hele gemeente en van een verschillend pluimage. Het bestuur bepaalt het beleid en maakt voor de uitvoering er van gebruik van een coördinator in de persoon van Gelbrig Hoekstra. Het werkgebied van een Presentstichting is vaak gekoppeld aan gemeentegrenzen. Zo is er bij buur Heerenveen ook een Present-stichting en ook eentje in Súdwest-Fryslân actief. Present DFM krijgt subsidie van de gemeente, maar dat is niet voldoende. De stichting maakt gebruik van sponsoren, donateurs en fondsen om de spreekwoordelijk broek op te houden. “We zijn ontzettend blij dat we zijn gekozen tot goed doel van de maand en daardoor met de bijdrage van GrootdeFryskeMarren. Het aantal activiteiten neemt toe en dat betekent dat de kosten voor Present ook toenemen. www.stichtingpresent.nl/ defryskemarren

feestmaand special 2023 TEKST EN FOTO’S LOTTE VAN DER MEIJ

Kerst

e i t a r i p ins

Duurzame & creatieve oplossingen Het lijkt misschien vroeg, maar voor je het weet zijn we allemaal onze huizen weer aan het versieren. En dán is het nooit vroeg genoeg om inspiratie op te doen om jouw huis te versieren en alvast te weten waar je naartoe kunt gaan om in winterse kerstsferen te komen. Voor mij is een kerstboom ook verjaardagsversiering, omdat ik op 17 december jarig ben, staat er op mijn verjaardag altijd een kerstboom in huis. Ik weet niet beter. Als kind herinner ik mij nog, dat wij vroeger na Sinterklaas een kerstboom uitzochten die afgezaagd was en niet altijd even recht bleef staan. Mijn moeder prutste dan wat met touwtjes om de boom enigszins recht te trekken door hem ergens aan vast te maken. Na een tijdje begonnen de naalden uit te vallen en die vond je dan nog het hele jaar terug in

Verschillende materialen

Zelf hebben wij inmiddels een kunstboom. Toendertijd vond ik het best een investering, maar hij zal dit jaar voor de dertiende keer uit de doos komen. Omgerekend is hij sinds de negende keer interessant als je kijkt naar de duurzaamheid. Tegenwoordig zie je steeds vaker abstractere bomen van verschillende materialen. Denk aan hout, metaal, boeken, takken, papier en tape. De reden om een voor andere kerstversiering te kiezen is divers.

de vloerbedekking, want dat hadden we toen bijna allemaal. Inmiddels is er veel veranderd. Er verschillende soorten bomen en ook zijn er meer alternatieven voor bomen doordat er meer wordt nagedacht over de duurzaamheid. Daarom hebben we wat tips op dit gebied verzameld.

Echte duurzame bomen

Allereerst, misschien wil je toch graag een échte boom, dan kun je ook kiezen voor duurzame opties. Je kunt bijvoorbeeld een boom huren of

adopteren of de ‘minder perfecte’ bomen die overblijven - leftovers - uitzoeken, die je dan weer met liefde in je huis zet. Bij adoptie kun je de boom na de feestdagen weer terugbrengen. Helaas heb ik nog geen adres in de buurt (Friesland) kunnen vinden die dit aanbiedt. Misschien iets makkelijker en dus haalbaarder, koop een boom met kluit in een pot en zet deze na de kerst in je tuin zodat je die het jaar erna weer kunt gebruiken.

Zo kiest Gerda uit Joure (foto links) voor een rek met versiering omdat ze niet de ruimte heeft voor een grote boom en dit wel een leuk alternatief vindt. Christien uit Joure (foto onder) heeft niet zo veel met een grote boom en kiest voor versiering op verschillende plekken, zoals de vensterbank vol met kleine nep boompjes.

Vogelvlucht, Silent night,Wonka, Royal opera house, Masha en de Beer, Teddys Kerstfeest, Tatta’s 2

NU TE ZIEN IN DE BIOS! Het complete filmprogramma zie je op:

www.biosheerenveen.nl Reserveer & bestel je tickets online!

Burg. Kuperusplein 52 HEERENVEEN Telefoon: 0513 654 051 WWW.BIOSHEERENVEEN.NL

TEKST HENK VAN DER VEER // FOTO’S JELLY MELLEMA FOTOGRAFIE

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Tips & tricks Wil je jouw huis in kerstsfeer brengen zonder boom, dan hebben we wat inspiratie verzameld voor je:

Zet verschillende tafereeltjes neer met winterse objecten zoals herten, slee, engeltjes, sneeuwbollen, kaarsjes en zet deze in nepsneeuw, van ouderwetse watjes kun je sneeuwballen maken.

Maak een slinger van laurier, dat je om touw bindt en hang die op met ledlichtjes, kerstballen van natuurlijke materialen, zoals riet, hout, papier en touw die je ook zelf kunt maken.

3 4

Zoek een tak in het bos en hang deze vol met ballen en andere versiering.

Je kunt een poster op de muur hangen van een boom en deze met lichtjes versieren.

Eigenlijk kan alles in combinatie met (kerst)versiering, gebruik je fantasie, of kijk lekker af van anderen.

Homemade versiering Op Pinterest vind je de leukse tips om zelf kerstversiering te maken. Op de foto’s heb ik al verschillende ideëen voor jullie verzameld. Met touw, wol en karton kom je een heel eind.

1. Maak pom poms in allerlei verschillende formaten en kleuren. 2. Knoop kerstboompjes van touw. 3. Gebruik karton als mal om mooie vormen te bekleden met touw. 4. Met kralen kun je de leukste kersthangers maken. 5. Van papier kun je de prachtigste versiering vouwen, zoals engeltjes.

t … leef je helemaal ui Rest nu nog één ding winter wonder lijk en maak er een heer veel plezier! n, land-kerstfeestje va

It’s beginning to look a lot like Christmas….

Leuke winter-evenementen in Friesland om in kerststemming te komen. 7,8 en 9 december 2023

16 december

In samenwerking met het Stedelijk Muziekkorps Sneek kruipt acteur Bruun Kuijt in de rol van verteller, Scrooge, Marley en nog meer heerlijke figuren uit het beroemde ‘A Christmas Carol’. Samen met het orkest gaat hij terug naar de bron en bindt de strijd aan met het idee dat dit verhaal een karikatuur van zichzelf is geworden.

Samen een leuke wandeling van ongeveer vijf km - rond de twee uren maken door het dorp Lemmer. Onderweg word je verrast door acts, optredens en wat lekkers. De tocht eindigt op een sfeervol Fedde Schurerplein. Met een hapje en een drankje.

SCROOGE IN IJLST

Mauritiuskerk, Eegracht 47 IJlst, donderdag 7 en vrijdag 8 dec. 19.30 uur / zaterdag 9 dec 15.00 uur

8 december

WINTERFAIR LANGS DE LUTS IN BALK Kom in winterse sferen door de kraampjes die gezellig langs de Luts staan tijdens de winterfair. Smullen van lokale lekkernijen, slenteren langs de handgemaakte decoraties en leuke hebbedingen! van Swinderenstraat Balk, vrijdag 8 december 10.00-17.00 uur

8 december

DICKENS IN DOKKUM Kerstfair in Dickens style, waan je in de negentiende eeuw met sfeervolle kraampjes, kerststal, acts, de ijskoningin en tv programma; Joris’ Kerstboom in het centrum van Dokkum. vrijdag 8 december van 13.30 – 21.30 uur centrum van Dokkum

14 december

KERSTCONCERT IN JOURE Op een sfeervol en warm ingerichte locatie zal onder leiding van de Jouster dirigent Jan Vermaning, vijftig musici van het Nationaal Symfonisch Kamerorkest, Noord Nederlands Kamerkoor en diverse solisten samen diverse wereldberoemde kerstgerelateerde stukken spelen. Én er is warme chocolademelk! Hobbe van Baerdt kerk, Midstraat 67, Joure, donderdag 14 december 20.00 -22.00 uur. Kaarten te bestellen bij VVV Waterland van Friesland

LEMSTER WINTERKUIER IN LEMMER

zaterdag 16 december, de routes starten tussen 16.00 – 18.30 uur

16 en 17 december

KERST IN SNEEK! Op zaterdag een feestelijke kerstparade, kerstkorenfestival en gezellige horeca is het kerst wat de klok slaat in Sneek. Kom inkopen doen op koopzondag. Er is een sfeervolle kerstmarkt met allerlei lekkernijen vanuit winterse houten blokhutjes. De etalages zullen je tegemoet blinken. zaterdag 16 december: 14.00 kerstkorenfestival, 16.30 verlichtte Kerstparade, 17.00 uur ontsteken kerstboom zondag 17 december 13.00 - 18.00 uur kerstmarkt, XMAS straattheateracts en live muziek, centrum Sneek

16 en 17 december

KERST IN DE GEVANGENIS Binnen de muren van de oude gevangenis in Leeuwarden beleef je met vijftig standhouders, live muziek en een foodplein een heerlijk winters kerstfeest. Bijzondere producten shoppen (de selectie is streng!) onder het genot van winterse hapjes, warme choco en glühwein. Blokhuispoort 40, Leeuwarden, zaterdag 16 dec: 11.00-21.00 uur / zondag 17 dec: 11.0018.00 uur, entree €2,-

18 t/m 29 december

LEVENDE KERSTSTAL IN BOLSWARD Onder het glazen dak van de Broerekerk kun je de levende kerststal bekijken en het prachtige 60 jaar oude mariabeeld bewonderen. Broereplein 9 Bolsward, 10.00 – 21.00 uur

15 december

26 december

Met alle molens en kerken geopend, prachtige feestverlichting, muziek van het Mienskip-orkest kom je in winterse sferen in Woudsend.

Je loopt samen, in de buitenlucht, langs een mooie route van ongeveer 6 km. Al wandelend word je verrast door leuke acts.

KRYST IN WÂLDSEIN

Midstrjitte en dorpshuis de Driuwpôlle Woudsend, vrijdag 15 december 19.30-21.00 uur

KERSTKUIER SINT NICOLAASGA

start Zalencentrum Sint Nyk, tussen 12.30 uur – 14.30 uur €3,- voor volwassenen

VERKOOP VAN UW (T)HUIS AANKOOPBEGELEIDING VERHUURBEMIDDELING NIEUWBOUW M 06 23 73 11 38 • E neeltje@vastgoedboutique-unyk.nl • I www.vastgoedboutique-unyk.nl

feestmaand special 2023 TEKST ANNEMARIE OVERBEEK // FOTO’S MARIJE DE BOER FOTOGRAFIE

PRIVÉ-CHEF ROLF HOEKSTRA GEEFT EEN KIJKJE IN ZIJN KEUKEN ÉN GEEFT KOOKTIPS VOOR DE FEESTDAGEN

“Een eerlijk en puur product is het halve werk voor het maken van een super gerecht” Rolf Hoekstra is het gezicht van Rolf Cooking. Rolf Hoekstra is de privéchef die kiest voor lokaal, een grote liefde heeft voor koken op de Big Green Egg en bij het samenstellen van zijn fine dining diners uitgaat van de garnituren in plaats van het stuk vlees of de vis. Aan de hand van de vier ‘hoofdingrediënten’ privé-chef, lokaal, Big Green Egg én groente-ambassadeur geeft Rolf een kijkje in zijn keuken en geeft hij tips voor jouw eigen unieke (kerst)diner.

PRIVÉ-CHEF

Rolf Hoekstra: “Als je mij inhuurt, dan kook ik de hele avond voor je. Afhankelijk van het aantal gasten sta ik alleen, of samen met iemand achter mijn Big Green Eggs en kan ervoor gekozen worden of daar wel of geen bediening bij is. In de winter kook ik alleen en voor kleinere gezelschappen. Dan neem ik mijn kookplaat mee in plaats van mijn Big Green Eggs, ik dek de tafel mooi, kook vier tot zes gangen en maak er een feestje van. Voorafgaand is er altijd een gezonde spanning, alles moet kloppen. Tot nu toe deed het dat. Dan hoor ik achteraf dat het een avond was die ze niet snel weer meemaken. Mijn verhaal aan tafel met de pure smaken maken het privédiner uniek.”

Tip van Rolf

"Maak het voor een uniek diner niet te moeilijk. Vier handelingen is vaak meer dan genoeg; laat het hoofdproduct spreken op je bord.”

LIEFDE VOOR DE BARBECUE

“Houtskool geeft veel meer smaak aan je gerecht dan koken in een pan. Dat is niet te evenaren. De Big Green Egg, een kamado-barbecue, moet je zien als een oven waar je alles mee kan. Van slow cooken, roken, grillen en bakken tot een dessert maken. Om een heel diner neer te zetten neem ik meerdere barbecues mee voor verschillende bereidingen. Low en slow op tachtig graden. Een andere barbecue staat op 250 graden om flammkuchen te bakken en weer een ander staat klaar om een beefhammer af te roken. Die presenteer ik in zijn geheel op tafel. Het vlees is dan al twee dagen gepekeld, 24 uur gegaard op 68 graden, vervolgens gerubt en hoef ik dan op locatie alleen nog af te roken.”

Tip van Rolf

“Bereid je kerstdiner - deels - op de kamado. Erg gezellig om hier ook je gasten bij te betrekken. En probeer er ook eens groenten op te bereiden. Sla grillen of een spitskool garen op houtskool bijvoorbeeld.”

LOKAAL

“Wat ik kook is huisgemaakt, ambachtelijk en zoveel mogelijk lokaal. Wat groeit er op dit moment in de tuin, is mijn uitgangspunt. De tuin is meestal die van Willem Teun van natuurtuin ’t Hummelhûs in Oudehorne. Daar loop ik dan met mijn kratje door de tuin. Staat de palmkool mooi in bloei? Dan neem ik die mee. Zijn de aardperen mooi? Dan kies ik voor aardperen. Het gaat me niet alleen om de producten, maar ook om het contact met de mensen die passievol met hun product bezig zijn. Dat matcht met hoe ik met eten bezig

ben. Eerlijke producten, enthousiasme en kennis delen. Ga eens naar een boer in de regio die vlees verkoopt en ga in gesprek. De boer heeft een manier van denken over zijn product. Het gesprek aangaan is een voorwaartse manier om met elkaar naar de toekomst te kijken en te praten over hoe we met eten omgaan en hoe we dit bewuster kunnen doen. Voor mijn vlees ga ik vaak naar Pieter Lenstra van Lenstra Lokaal in Ter Idzard. Lokaal ontdek ik nog altijd nieuwe producten. Onderweg naar ’t Hummelhûs reed ik eens langs een bord ‘asperges te koop.’ Die had ik hier in het noorden niet verwacht, dus ik rij het erf op en ga met de boer in gesprek. Er blijkt een aspergekwekerij in de buurt te zitten en deze boer is het verkooppunt. Sindsdien haal ik daar altijd mijn asperges. Beter en verser kan ik ze niet krijgen.”

Tip van Rolf

"Ga naar de boer voor de inkopen van je kerstdiner. Je zult proeven dat er meer smaak aan het product zit dan aan het product uit de supermarkt. Én je hebt een mooi verhaal aan tafel!”

HOOFDROL VOOR GROENTE

“Ik kook het liefste groente en vis. Groente is een teer product, dat daagt me uit om creatief te zijn. Net als de bereiding ervan. Die creativiteit, daar hou ik van. Het is zelfs zo dat ik andersom denk. Ik denk eerst in garnituren en dan bepaal ik welke vis of welk vlees daarbij past. En, wat ik heel belangrijk vind, altijd passend in het seizoen. Wat groeit er nu en wat kan ik gebruiken, dat triggert me.”

Tip van Rolf

“Maak deze kerst een tussengerecht met spitskool."

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

Recept Gegrilde spitskool met huisgemaakte pindasaus, zoet zure ananas en gebrande noten SPITSKOOL VAN DE BARBECUE

Benodigdheden voor 8 personen 1 spitskool // Lak van miso // Zoet zuur ananas // Pindasaus // Geroosterde pinda’s en amandelen // Eetbare bloemen en koriander cress. BEREIDING SPITSKOOL Steek de kamado aan op 200 graden, met alleen houtskool. Pak het grill rooster en laat dit goed op temperatuur komen. Nu mag de hele spitskool op de kamado. Rooster de spitskool helemaal zwart en draai hem om de tien minuten. Controleer met een mes of de spitskool goed gaar is en laat hem afkoelen. Blader nu het zwarte eraf, snij hem in gelijke stukken en strijk hem in met de miso lak. Leg de stukken op een oud bord of op een bakplaatje en zet de spitskool terug in de kamado om op te warmen.

“Wat er mooi bij staat, daar kook ik mee”

MISO LAK

250 gram miso // 250 gram suiker // 250 gram sake // 125 gram kikoman soja // 60 gram sushi azijn // Scheut gembersiroop BEREIDING MISO LAK Doe alle ingrediënten in een steelpan en kook het tot het de juiste dikte heeft.

Wijntip

Kook je eigen, lokale, vier gangen fine dining diner Speciaal voor de feestdagen kookt Rolf, samen met van A naar Peter, een vier gangen fine dining diner. Online, op zijn social media kanalen (@rolfcooking) deelt Rolf de bereiding op video. Met een beetje hulp van Rolf serveer jij je gasten met kerst je eigen, lokale, vier gangen fine dining diner.

Weingut Fries Vom Schiefer Riesling Trocken

ZOET ZUUR ANANAS

Halve ananas zonder kern // 1 Spaanse peper // 200 gram suiker // 200 ml water // 200 gram dragonazijn BEREIDING ZOET ZUUR ANANAS Snij de ananas in gelijke blokjes. Kook de suiker, het water en de azijn in één pan tot 90 graden en laat het vijf minuten koken. Snij ondertussen de peper in kleine reepjes. Zorg dat je het binnenste er goed uitgehaald hebt. Doe alle ingrediënten voor de zoet zuur ananas 24 uur in een vacuüm zak of bak.

PINDASAUS

6 sereh stengels // 1 eetlepel sambal // 250 ml kippenbouillon // 1 eetlepel sojasaus // 400 ml kokosmelk // 1 eetlepel ketjap // 250 gram pindakaas // 2 eetlepels gembersiroop // 5 koriander korrels // Limoensap // Limoenrasp BEREIDING PINDASAUS Meng alle vloeibare ingrediënten door elkaar. Zet de sereh aan en blus het af met de vloeibare ingrediënten. Voeg nu ook de andere ingrediënten toe en breng het al roerend aan de kook. Dek het af en laat het een uur trekken. Mix het vervolgens met de staafmixer en doe alles door een zeef. Breng de saus op smaak met limoensap en zout.

NU IS HET TIJD OM HET BORD OP TE MAKEN:

Haal de afgelakte spitskool uit de kamado, verwarm de pindasaus en doe twee eetlepels in het midden van het bord. Leg een mooi stukje spitskool op de saus en doe er een klein beetje zeezout overheen. Besprenkel de spitskool met de geroosterde noten en de ananas zoet zuur. Maak het gerecht af met de eetbare bloemen en koriander cress. Eet smakelijk!

Tip van Rolf

"Als er wat overblijft kan je dit een volgende dag heel lekker in een nasi gerecht verwerken.

Eigen Haard 3 8561 EX Balk (0514) 60 80 80 Dynhus.nl Mail@dynhus.nl

Wij wensen iedereen fijne feestdagen en een gelukkig en gezond 2024!

Fijne feestdagen en een gezond !

wenst u gezellige feestdagen en een fantastisch 2024

De Brink 4 8567 JD Oudemirdum 0514 – 57 17 77 info@marenklif.nl nationaallandschap.frl

Sixmastraat 15, 8932 PA Leeuwarden

Wij winskje jimme noflike feestdagen en folle lok en seine in 2024

4 Tijd

16:00 – 20:00 uur

Adres

De Heerenveen De Werf Werf1,1, Heerenveen

Telefoon

0513 0513 –- 611 611300 300

Website

cvketelacties.nl energieservice.nl

0515 - 853 853 www.patyna.nl

^ŝŶƚ DĂƌƚŝŶƵƐŬĞƌŬ ^ŶĞĞŬ < Z^dD Z<d ǀĂŶ ϭϭ͗ϬϬ – ϭϲ͗ϬϬ ƵƵƌ E

HEEL SNEEK e.o. ZINGT… < Z^d>/ Z E ǀĂŶ ϮϬ͗ϬϬ – Ϯϭ͗ϯϬ ƵƵƌ

•

• • • • • • • •

<ĞƌƐƚǀĞƌŚĂĂů ĚŽŽƌ WĂƐƚŽŽƌ WĞƚĞƌ ǀĂŶ ĚĞƌ tĞŝĚĞ ĞŶ ƐƚĂĚƐĚŝĐŚƚĞƌ ,ĞŶŬ ǀĂŶ ĚĞƌ sĞĞƌ KƌŐĞů ,ĞŶŬ ĚĞ ,ĂĂŶ dƌŽŵƉĞƚ ,ƵŝƚĞ ŽŶĚĞƌůĂŶĚ ,Ğƚ DĂƌƚŝŶŝ:ŽŶŐĞŶƐ<ŽŽƌ ^ŶĞĞŬ Ž͘ů͘ǀ͘ 'ĞƌĂƌĚ ǀĂŶ ĞŝũĞƌĞŶ dŚĞ ŚƌŝƐƚŵĂƐ sŽŝĐĞƐ Ž͘ů͘ǀ͘ :ĂŶ ůĂŶŬƐŵĂ ƵĞƚ WĂƐƚŽŽƌ WĞƚĞƌ ǀĂŶ ĚĞƌ tĞŝĚĞ ĞŶ :ĂŶ <ƵŝƉĞƌƐ WŝĞƚǇ ĞŶ ŶŶĞ :ĞƵŐĚŽƌŬĞƐƚ KŶ dŚĞ DŽǀĞ Ž͘ů͘ǀ͘ dƐĞĂƌĚ sĞƌďĞĞŬ WŽƉ– ĞŶ DƵƐŝĐĂůŬŽŽƌ ƌǇůƚƐ Ž͘ů͘ǀ͘ :ĂŶ ůĂŶŬƐŵĂ

GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

WICHER WIND

BEACHCLUB LEMMER

SFEERVOL ‘STRANDEN’ NA EEN WANDELING Na een lekkere frisse wandeling is het heerlijk om te stranden op deze unieke locatie aan het IJsselmeer. We ontvangen jou met een glimlach en nodigen jou uit om voor de brandende openhaard te genieten van een vers kopje koffie of warme chocolademelk met ons huisgemaakte gebak. Ook kun je bij ons terecht voor een heerlijke lunch, borrel of diner. (H)eerlijke gerechten zonder poespas bereid met het belangrijkste ingrediënt: ‘liefde’. Een heerlijke plek om te koesteren en om herinneringen te maken. Samen, alleen of met je familie ben je bij Beachclub Lemmer aan het juiste adres. Daar waar de jeugd de toekomst heeft met Janiek Engwerda als bedrijfsleidster en Dennis Kronemeijer als chefkok in opleiding. Zij nemen langzaam het stokje over van René en Alexandra Engwerda en Paul Nijdam in de keuken.

Op eerste kerstdag zijn wij gesloten om deze dag te vieren met familie en vrienden. Tweede kerstdag staan wij weer met z’n allen klaar om jullie te verwelkomen. Wij serveren deze dag geen speciale kerstgerechten maar wel onze mooie gerechten van de menukaart. Beachclub Lemmer is op tweede kerstdag geopend vanaf 11.00 uur.

Reserveer hier!

Wij zijn te vinden via de socials Facebook, Instagram en TikTok. Uiteraard kan je ons bellen op 0514 - 593590 of bezoek onze nieuwe website www.beachclublemmer.nl

BEACHCLUB LEMMER Industrieweg 2, 8531 PA Lemmer • Tel. 0514-593590

www.beachclublemmer.nl

NOFLIK BY ZWIGT & BOSMA

Wolkom!

Noflik

Watergenieters en Bourgondiërs in hart en nieren, die hun droom hebben verwezenlijkt in Langweer. Waar Anne de lekkerste dingen bereid vanuit de regio, staat Homme voor heerlijke versnaperingen, een goede espresso en een mooi glas wijn. Samen met het gepassioneerde team zorgen zij voor een Noflike en verrassende culinaire avond.

is ook de plek voor een bedrijfsborrel, diner rond de feestdagen, happen en grappen en natuurlijk de welbekende pubquiz.

STREEKPREI EN PALING Dit gerecht is één van onze toppers! Terrine van gepofte prei uit de regio met gerookte paling van onze huis visserman: Freerk Visserman uit Heeg. Een strelende combinatie van het frisse van de prei met het vettige en aardse van de paling gecombineerd met een romige koffiemayonaise en ingelegde biet en pompoen.

LAAT JE VERRASSEN TIJDENS DE NOFLIKE KERSTDAGEN! Wij bereiden een heerlijk vijf gangen verrassingsmenu voor u van de lekkerste streekproducten en de toppers van de afgelopen periode. Natuurlijk met een extra feestelijk tintje. Wij gaan jullie Noflik in de watten leggen met fijne bijpassende dranken

en niet te vergeten een warm welkom in ons mooie Noflik Vier kerst in Noflik! 25 en 26 december zijn wij vanaf 17.00 uur geopend om u een onvergetelijke kerst te bezorgen. Reserveer hier!

NOFLIK BY ZWIGT & BOSMA // Buorren 31, 8525 EC Langweer • Tel. 0513 499 169 // www.nofliklangwar.com

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

TEKST RICHARD DE JONGE // FOTO’S JANKE EN DJURRE VAN DER SCHAAF

Renske de Vries hier in het midden: “Ik heb weleens gedacht ‘ik moet aan het infuus, want ik heb vocht nodig’.”

RENSKE DE VRIES, DEELNEEMSTER AAN DE GAASTERLÂN REGIOBANK RUN:

“ Als er podiumkansen zijn, vind ik het leuk om er voor te g

De Gaasterlân Regiobank Run traditiegetrouw vlak voor de kerstdagen - is niet meer weg te denken van de kalender van aansprekende Friese evenementen. Het parcours voert de deelnemers door het Gaasterlandse landschap met afwisselend bos, open terrein, vlak afgewisseld met een lichte glooiing. Er worden tussen de zeven- en achthonderd deelnemers verwacht.

Onder de deelnemers Renske de Vries, vorig jaar de snelste vrouw op de 4 mijl. Deze keer start de inwoonster van Sneek op de halve marathon. “Dat vergt veel trainingstijd want ik moet meer kilometers maken. Dat betekent dat ik in het weekend de duurlopen moet verlengen van tien naar achttien kilometer. En op dinsdag en donderdag doe ik intervaltraining op de baan.” Ze loopt voornamelijk wedstrijden in de omgeving, waaronder de Gaasterland Run. “Die is erg leuk om te doen, goed georganiseerd ook. Ze hebben er een evenemententerrein van gemaakt bij de voetbalvereniging. Met een boog en er is een speaker. Na de wedstrijd kun je in de kantine nog even nazitten. Een prettige sfeer.”

STEEDS FANATIEKER

Sport loopt als een rode draad door haar leven, de laatste acht jaar wat fanatieker en traint ze bijvoorbeeld bij de wedstrijdgroep van de plaatselijke Av Horror. “Ik wilde mijn tijden weleens verbeteren. Op de halve marathon wil ik graag onder de 1.30 uur komen. En dan moet je ook wat meer

deFryskeMarren

aan” trainen anders lukt dat niet. Ook de 4 mijl wilde ik verbeteren en zo word je steeds wat fanatieker. De 4 mijl en de halve marathon is qua prestatie niet met elkaar te vergelijken. Het kortere werk ligt me over het algemeen iets beter. Je bent sneller klaar, bij de halve marathon heb je een langere adem nodig. Maar je hebt ook meer een voldaan gevoel. Ik heb ook de halve marathon van Sneek gedaan. Toen was het super heet. Vooraf train je dan ook met warm weer. Maar toen heb ik weleens gedacht ‘ik moet aan het infuus, want ik heb vocht nodig’. Maar dat probeer ik te voorkomen door onderweg voldoende te drinken en natuurlijk dat ik goed getraind ben. Dan herstel ook redelijk snel. Over het algemeen kan ik na zo’n wedstrijd ’s middags wel weer met de kinderen de hort op”, lacht de moeder van twee kinderen van drie en zes.

“

Gaasterland Run is erg leuk om te doen”

TWAALF PER JAAR Ze loopt ongeveer twaalf wedstrijden per jaar. December is een drukke maand, want naast de Gaasterland Run is er ook nog de winterloop en de Cees Clement Cross in haar woonplaats.

Voor iedere loper een prachtige route

“Ik steek er veel tijd in, maar ik vind het vooral heel leuk. Ik heb niet het gevoel dat ik er iets voor moet laten. Het zijn gewoon trainingsuren. Mijn motivatie is meestal om mijn tijd te verbeteren, maar ik vind het leuk dat als er podiumkansen zijn er dan voor te gaan. Ik zou graag de marathon willen doen. Komende zomer is de Slachtemarathon er weer. Mocht ik daar voor gaan dan is dat wel een uitdaging voor me. Dat is wel een mooi doel. Maar dat is niet zo maar wat. Dat vergt wel een serieuze voorbereiding. Ik denk dat je tien weken van tevoren moet beginnen met meer omvang trainen en wil je het echt goed doen, dan zul je ook qua voeding iets moeten doen. Zorgen dat je voldoende eiwitten en vitamines binnenkrijgt.”

De Gaasterlân Regiobank Run - een initiatief van Voetbalvereniging Balk – heeft dit jaar een nieuwe afstand: 7,5 km die in de plaats komt van de 4 mijl. Met de afstanden 7,5, 12 kilometer en de halve marathon heeft de organisatie voor iedere loper een prachtige route uit gestippeld. De mooie vlakke paden in Gaasterland maken de loop toegankelijk voor een brede groep deelnemers. Er is een verzorgingspost ingericht voor de deelnemers aan de 12 km loop en twee voor de deelnemers aan de halve marathon. De routes zijn ongewijzigd gebleven. Ook dit jaar wordt gebruik gemaakt van startnummers met een chip die de doorkomst bij start en finish registreert. Tijden en klasseringen worden zo spoedig mogelijk na afloop van de loop op de site gezet. De drie snelste deelnemers ontvangen tevens een blijvende herinnering en een envelop met inhoud. De Gaasterlân Regiobank Run van dit jaar is op zaterdag 23 december. De start van de 12 km en de halve marathon is om 11.30 uur, tien minuten later gevolgd door die van de 7 km.

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

‘ZUINIG’ SPELEN BRENGT DESY EN BRECHT DE WERELDTITEL BEACHVOLLEYBAL, ONDANKS VOEDSELVERGIFTIGING

Marco Oost

‘Ik word blij van de fijne werksfeer hier’ Marco (47, geboren en getogen in het dorp Easterlittens) is een fleurige en gedreven man met een schat aan ervaring in de groensector. Marco’s werkreis begon jaren geleden bij sociaal werkleerbedrijf Empatec. Met zijn groene vingers is hij al jarenlang gedetacheerd via Empatec bij diverse bedrijven in de groensector. Praktijkcertificaat MBO-2 Omdat Marco het tuinen plantenonderhoud al vele jaren doet, heeft zijn jobcoach Minke Hettinga hem onlangs aangemeld voor het praktijkcertificaat MBO-2. Hierdoor kunnen ervaren medewerkers die niet een MBO opleiding hebben gevolgd, toch een MBO-certificaat krijgen. Na een traject van een half jaar wordt zijn harde werken en positieve inzet beloond en krijgt hij op basis van zijn ervaring en vaardigheden het MBO-2 certificaat. Marco is hier ontzettend trots op. Zijn jobcoach Minke vult aan: ‘Marco doet alle werkzaamheden, van onkruid wieden in de regen tot maaien met mooi weer, met evenveel plezier. Hij heeft een groot verantwoordelijkheidsgevoel en wil altijd goed werk afleveren. Marco is een kei in zijn vak. hij heeft het MBOcertificaat absoluut verdiend!’ Groencentrum Witmarsum Sinds half oktober 2023 is Marco via een proefplaatsing via Pastiel aan de slag bij Groencentrum Witmarsum. Dit voldoet zo goed dat de proefplaatsing per half november 2023 overgaat in een detachering. Groencentrum Witmarsum is een (familie)bedrijf dat maatschappelijk zeer betrokken is. Meer dan 25 jaar geleden kwamen ze in contact met Empatec en zolang hebben ze ook al collega’s van Empatec in het team. Het team bestaat inmiddels uit zo’n 60 personeelsleden. Sander Terpstra, eigenaar van Groencentrum Witmarsum: ‘Iedereen is blij met Marco. Hij is altijd fleurig en staat voor iedereen klaar met een glimlach.’ Daarnaast is Marco ontzettend sociaal en zorgzaam. Dit beperkt zich niet alleen tot de werkvloer. Thuis fungeert hij, samen met zijn vriendin en dochter, dagelijks als mantelzorger voor zijn vader. De klik tussen Marco en het tuincentrum blijkt dan ook goud waard. Marco voelt zich hier sinds zijn eerste dag niet alleen gewaardeerd, maar ook thuis. Sander: ‘Marco voelt als een lot uit de loterij.’ En Marco, hij heeft zijn plek gevonden en hoopt nog heel lang bij het tuincentrum te werken.

www.pastiel.nl

“In de finale hebben we onze energie anders gebruikt” Zakelijk spelen en een enorme dosis doorzettingsvermogen hebben Desy Poiesz en Brecht Piersma de wereldtitel beachvolleybal tot 21 jaar opgeleverd. Het ging daar in het Thaise Roi Et beslist niet zonder slag of stoot. Beiden kregen achter elkaar een voedselvergiftiging en belandden zelfs in het ziekenhuis. Niemand gaf een cent voor hun kansen. Behalve de twee dames zelf. Gevochten hebben ze, als leeuwen met een prachtig resultaat. Op naar de Olympische Spelen van 2028.

Wereldkampioen worden met zoveel tegenslag is al een hele prestatie, maar het wordt nog gekker want de twee zijn eigenlijk een gelegenheidsteam. Vorig jaar werden de twee derde op het EK Beach U20 en behaalden dit seizoen mooie resultaten met hun vaste partners aan wie ze door de bond zijn gekoppeld. Desy won met Wies Bekhuis goud op het Future-toernooi in het Griekse Ios en samen werden ze eerste tijdens de Eredivisie Beach in Venlo en Almelo. Piersma werd dit seizoen Nederlands Kampioen met Emi van Driel. Daarnaast behaalde het duo een mooie vijfde plek op het Europees Kampioenschap in Wenen. Dat ze niet met hun vaster partners naar het wereldkampioenschap gingen is omdat die in beide gevallen te oud waren.

VRIENDINNEN Al snel ging het zoals eerder. “In het begin was het wel een beetje zoeken, maar na een kleine week hadden we wel de routines te pakken en hebben dat uitgebreid naar waar we naartoe wilden”, zegt Brecht. “Veel trainen, en afstemmen is heel belangrijk. Het scheelt natuurlijk dat we elkaar al heel lang kennen dus op dat vlak, hoe iemand persoonlijk in elkaar zit, weten we erg goed. Daarmee hadden we wel een streepje voor. Ik denk ook dat het belangrijk is dat we vriendinnen zijn, want dan is de communicatie beter, de afstemming en daardoor ontstaat er een fijne sfeer waardoor je ook beter kan pres-

teren. In Thailand was het erg heet. Wel 30 tot 35 graden in de volle zon. In Nederland gingen we ter voorbereiding op die hitte twee keer in de week naar de sauna. Dat is natuurlijk anders dan in het echt, maar ik denk wel dat heeft geholpen.”

ZES KEER IN DE WEEK TRAINEN Desy en Brecht komen respectievelijk uit Vegelinsoord en Arum maar wonen

deFryskeMarren

TEKST RICHARD DE JONGE // FOTO’S AANGELEVERD

Brecht en Desy trainen zes dagen in de week twee keer per dag op de zaterdag na. Dan hoeven ze maar één keer.

in Den Haag, de bakermat van het beachvolleybal. Zes keer in de week wordt er getraind, vijf dagen zelfs twee keer op een dag. Op zaterdag één keer en zondag is een vrije dag. Brecht heeft een studie afgerond en Desy heeft een tussenjaar waardoor alles in het teken staat van beachvolleybal. Echt alles, want de twee worden weliswaar financieel ondersteund door NOC NSF, maar geven beachvolleybaltraining om de eindjes aan elkaar te knopen.

VOEDSELVERGIFTIGING Van een gedegen voorbereiding ter plaatse was nauwelijks sprake. Een voedselvergiftiging gooide roet in het eten. Desy: “De nacht voor de voorfases werd ik erg ziek. Ik moest heel de tijd overgeven. Dus amper geslapen. De eerste wedstrijd ging op zich goed, ik heb wel overgegeven maar als het er eenmaal uit is, gaat het wel weer. We hebben die wedstrijd uiteindelijk dik gewonnen, maar daarna kwam het twee keer zo hard terug. Ik was erg beroerd en moest onderweg naar de wc overgeven. Ik ben opgehaald met een brancard en heb anderhalf uur aan het infuus gelegen. Tintelingen en ik verkrampte ook helemaal. Maar we moesten nog wel een wedstrijd spelen. Die verloren we, met twee punten verschil. Ik had nog steeds geen energie, honger, maar je krijgt niets naar binnen. Superwarm ook. Maar langzaam knapte ik op

en gelukkig hadden we een vrije dag. En toen was Brecht aan de beurt”, lacht ze terugkijkend in Nederland.

AMBULANCE “Gelukkig was ik niet heel de nacht ziek zoals Desy, maar begon het pas ’s morgens”, neemt Brecht over. “Ik was vooral heel erg moe. Heb heel de dag op bed gelegen. En alles wat ik innam kwam er weer uit. Een druppeltje water was al te veel. De organisatie regelde een ambulance en ik ben ‘avonds tien uur naar het ziekenhuis vervoerd. Daar heb ik ruim een uur aan het infuus gelegen met daarin ook een medicijn tegen overgeven want ik hield er nog steeds niets in. Rond twaalf uur was ik weer terug in het hotel. Toen kon ik wel weer een beetje staan en heb ik iets van een mueslireep gegeten. Gelukkig bleef die er in. Maar je hoopt natuurlijk dat je goed slaapt en het de volgende dag beter gaat. Dat was wel even spannend.” Wie denkt aan een lange nachtrust komt bedrogen uit, want om zes uur ging de wekker al weer voor de wedstrijd die om negen uur begon. “Beetje ontbeten en toch die wedstrijd gespeeld. We voelden ons beter en toen ging het steeds meer de goede kant op.”

ZONDER SETVERLIES En wel zo dat niet alleen de wedstrijden tegen Oostenrijk, Letland, Polen en gastland Thailand werden gewonnen,

M eedoen aan de Olympische Spelen is ons doel” zonder setverlies, maar ook de finale tegen de Zwitserse dames Leone Kernen/Anna Niederhauser waar ze eerder dit toernooi nog nipt van verloren. “In de poule ging het moeizaam, niet zo gek want Desy was verre van oké. Lange rally’s ook en het viel net niet onze kant op.” Hoe anders was dat in de finale, waar door ‘onze’ beide dames met het spreekwoordelijke mes tussen de tanden werd gestreden. Desy: “In die eerste wedstrijd toen ik ziek was, waren Brecht en onze coach Erik Nijland vocaal erg nadrukkelijk aanwezig en lag de focus niet zozeer op netjes

spelen. Toen Brecht ziek was, waren de rollen natuurlijk omgedraaid. In de finale hebben we onze energie anders gebruikt. Zuinig gespeeld, zakelijk, weinig juichen en praten.” Het bracht de twee de felbegeerde titel. Het vervolg is de Olympische Spelen, zou je zeggen. Die van volgend jaar komen te vroeg, maar meedoen aan die van 2028 moet tot de mogelijkheden behoren. “Dat is nog wel heel ver weg”, houdt Brecht een slag om de arm. “Maar het is wel ons doel.”

Wij wensen iedereen hele fijne feestdagen en een gezond en gelukkig 2024! deFryskeMarren

Uniek dineren of borrelen in een oude Doopsgezinde Kerk

1E EN 2E KERSTDAG GEOPEND Reserveer op tijd. Vol= vol! Reserveer via info@ponkje.nl!

Fermaningsteech 1 - 8551 SP Woudsend - T 0514 - 59 12 50

en Verzekering Hypotheken Bankzaken

Wij heten je vanaf nu ook welkom bij Van Campen & Dijkstra in Balk! Overname Vanaf 1 december heeft Geertsma Assurantiën het stokje overgedragen aan Ysbrand Hempenius en Tjalling Postma van Van Campen & Dijkstra Gaasterlân! Een nieuwe fase voor het assurantiekantoor aan de Eigen Haard in Balk. Financieel adviseur Van Campen & Dijkstra is als sinds 1982 actief in het noorden van Nederland. In totaal hebben wij 12 vestigingen waarvan het merendeel in Friesland. De vestiging in Balk is de 13e vestiging.

Lokaal en persoonlijk De medewerkers van Geertsma - Imca, Eric, Marieke, Berber en Bouke - blijven als bekende lokale gezichten werkzaam in Balk. Een vertrouwd gevoel! Wij staan voor je klaar met persoonlijk advies voor het gehele pakket aan verzekeringen, hypotheken en bankzaken. Zowel voor de particulier als de ondernemers. Gemakkelijk alles onder één dak.

Nieuwsgierig? Benieuwd wat wij voor je kunnen betekenen? Of wil je kennis maken het vernieuwde team? Scan de QR-code hieronder, loop eens binnen of maak telefonisch of per mail een afspraak. De koffie staat altijd klaar!

Ysbrand Hempenius Eigen Haard 33 | Balk T: 0514 603 360 | gaasterlan@vancampendijkstra.nl www.vancampendijkstra.nl/regiobank-gaasterlan (voormalig Geertsma Assurantiën)

Tjalling Postma

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

TEKST LOTTE VAN DER MEIJ // FOTO’S LYDIA ANNEMA EN YNTE DRAGT

TIME TO MOMO FRIESLAND + VLIELAND, TERSCHELLING, AMELAND EN SCHIERMONNIKOOG

“Friesland is een feestje” Het is een boek geworden vol inspiratie over Friesland inclusief de vier Friese Waddeneilanden. Met 43 trips is het ook voor inwoners uit de eigen provincie een feestje om met dit boek op pad te gaan. Een prima cadeau voor jezelf of iemand anders. Maar ssst, niet te veel doorvertellen hè, want dat decor van rust en vrijheid is wat het juist zo mooi maakt! Het is projectleider Sanne van der Kolk die mij vorig jaar namens uitgeverij mo’media benadert. Ik kan op dat moment nog niet helemaal plaatsen waar het om gaat. Dus zijn mijn man en ik een boekenwinkel ingedoken en ontdekten een scala aan steden en regiogidsen van Time to Momo. Van Parijs tot Kopenhagen, New York tot Krakau, maar ook Zeeland en Limburg. Het begint direct te kriebelen in mijn buik. Op deze manier kan ik mijn jarenlange verzamelde ervaring van mijn toenmalige website Leven in Friesland vastleggen en als kers op de taart in een boek presenteren. Ik besluit er voor te gaan.

“

Het boek is voor mij de kers op de taart”

LIEFDE VOOR FRIESLAND Met geboorteplaats Harlingen ben ik een geboren en getogen Friezin. Ik woonde onder andere achttien jaar in Leeuwarden en verhuisde in 1997 voor de liefde naar Joure, waar ik nog steeds woon. Mijn liefde voor Friesland is extra aangewakkerd doordat mijn man uit een botenfamilie komt en ook wij in 2011 een motorboot kochten kopen. Vanaf dat moment ontdek ik samen met mijn gezin

Friesland vanaf een andere kant, de waterkant. Wow. Zo inspirerend. Toen we voor het eerst in de Prinsentuin in Leeuwarden lagen met de boot, besefte ik dat ik hier vroeger als klein kind schaatste en nu op datzelfde water ging slapen. Dat vond ik zo bijzonder. Diezelfde vakantie ontdekte ik het geweldige pittoreske Dokkum vol leuke win-

kels en geschiedenis, waar we tussen bolwerken en de molens lagen. Vervolgens over het Lauwersmeer, door de sluis bij Lauwersoog het magische Wad op en belandden we op Schiermonnikoog. Mijn hart maakte een mega sprong. Hier ervaar je eb en vloed van zo dichtbij. Je kunt oneindig staren over het strand en hier is het zo donker dat je de sterren ziet stralen.

VAN NIETS NAAR EEN BOEK

Lotte van der Meij ontvangt het eerste exemplaar van Sanne van der Kolk.

Nu, ruim een jaar later, ligt het boek in de winkel! Eindelijk. Super leuk om zo’n proces van dichtbij mee te maken. Onder een hele prettige begeleiding van Sanne. Het begint met het indelen van de provincie, hoe groot zijn de gebieden, worden het grote en kleine hoofdstukken et cetera. Daarna ga je op zoek naar de leukste trips bestaande uit drie uitjes per trip. Voor sommige hoofdstukken is het lastig kiezen, er is zoveel leuks. We hebben de leukste hotspots in het prachtige groen-blauwe decor van weiland en water. Ook mag ik vijf mensen interviewen uit ver-

schillende delen van de provincie. Hoe leuk is het dat ook Anke de Jong, hoofdredacteur van Elle én WIDM deelneemster van 2023 mee wil werken om haar favoriete adressen met ons te delen. Ik vond het een grote uitdaging om na het schrijven alle trips terug te brengen naar honderdvijftig woorden. Dat is echt lastig Als je alles geschreven hebt, kijkt zowel de projectleider als de eindredacteur er nog naar. We hebben tot op het laatste moment wijzigingen doorgevoerd. Want het Planetarium werd in september toegevoegd tot de lijst van Werelderfgoed Unesco. Dat het er aankwam wisten we, maar niet wanneer. Gelukkig kwam de benoeming net op tijd.

BOMVOL INSPIRATIE Het was leuk om me nog meer te verdiepen in de cultuur van onze provincie. Het ontstaan, de taal, onze sporten en lekkernijen. Wist je bijvoorbeeld waarom onze bekende roze plaattaart oranjekoek heet? Nou, omdat er in de koek gekonfijte sinaasappelschil-

letjes zijn verwerkt. Het is maar dat je het weet. Naast alle uitjes, slaapadressen, interviews en algemene informatie vind je ook bij elk hoofdstuk een kort lijstje met de leukste stranden, havens, bekende Friezen en meer. Als klap op de vuurtoren, uh pijl, zit er ook een hoofdstuk in over de vier Friese Waddeneilanden.

GRUTSK Wist je dat de mensen hier het gelukkigst zijn. Niet omdat ze rijk zijn, nee ze voelen zich hier rijk. Die rijkdom zit hem onder andere in de rust en ruimte. Ik hoop dat veel mensen aan de hand van dit boek hun eigen provincie nog beter leren kennen. Ook hoop ik de mensen van buiten de provincie te inspireren. Het boek wordt geïllustreerd met prachtige foto’s van Friezin Lydia Annema en omdat projectleider Sanne een Frieze moeder heeft is voor ons het cirkeltje rond. Ik ben enorm grutsk op het resultaat. Friesland is een feestje! Het boek Time to Momo Friesland + Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog kost €23,99 en ligt in de plaatselijke boekhandel en is online verkrijgbaar.

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

TEKST EN BEELD HENK VAN DER VEER

Kunstenares Kitty Warnawa

domweg gelukkig in Sloten Anderhalf jaar wonen kunstenares Kitty Warnawa ( ‘met de nadruk op de tweede a in mijn Oost-Europese achternaam’ ) en haar man ex-KLM piloot Dick Algra, nu in Sloten. Het stel voelt zich helemaal thuis in het pittoreske stadje, door Kitty bestempeld als ‘een Anton Pieck-achtig plaatsje’. Ondertussen is de integratie in volle gang, sterker nog: Kitty komt superlatieven te kort voor haar nieuwe woonplaats. “Op 1 januari zijn we meteen naar de Nieuwjaarsbijeenkomst in één van de horecagelegenheden geweest. En daar met veel mensen kennis gemaakt. Ik heb mij aangemeld bij het Nij Talent Orkest van Annewiep Bloem en Guus Pieksma. Vroeger speelde ik als kind op de accordeon, ik was zo’n lange bonenstaak meisje met een brilletje dat de toetsen beroerde. Nu heb ik een klarinet dat is een instrument dat veel beter bij mij past, maar wel moeilijk hoor”, zegt Kitty, waarna een schaterlach volgt. Dick is inmiddels bemanningslid van het plaatselijke IFKS-skûtsje. Om haar integratie helemaal een stoot in de goede richting te geven zit Kitty een dag in de week achter de balie van Museum Sloten, dat gehuisvest is in het voormalige stadhuis aan de Herenwal. “De mensen mogen ook gewoon Fries tegen mij praten, des te sneller leer ik de taal te verstaan. Ik weet inmiddels al dat één koe een ‘ko’ is, maar waarom dat ze twee van die beesten nu weer ‘kij’ noemen? Weet jij het?” Christiane Antonia (‘Kitty’), zoals haar doopnamen luiden is in haar leven wel zestien keer verhuisd. Wat bleef is haar Rotterdamse tongval.

Vertel eerst eens over jouw jeugd? “Ik ben het derde kind uit het katholieke gezin van Joop en Gerda Warnawa, geboren in februari 1960. Ik heb nog een broer en zus. Mijn vader werkte bij de onderzeedienst van de Koninklijke Marine. Ik heb een fantastische jeugd gehad. Min vader was militair en dús streng, maar met een piepklein hartje. Onze ouders hebben ont-

zettend hun best gedaan om ons een duw naar boven te geven. We moesten op muziek, we moesten op sport en we moesten presteren op school. Daar ben ik ze wel heel dankbaar voor, want door die opvoeding ben ik wel gedisciplineerd geworden. Toen ik jong was heb ik wel eens gedacht ‘als ik later kinderen krijg dan hoeven ze helemaal niks.’ Daar ben ik overigens heel snel op teruggekomen.”

Je begint meteen over de muziek, waren ze muzikaal bij jullie thuis? “Het was muziek, muziek en nog eens muziek. Altijd muziek maken, altijd vrolijk. Ik heb met mijn broer op ballroom dansen gezeten. Echt heel vrolijk allemaal.”

Je schoolcarrière, hoe zag die eruit? “Na de lagere school ben ik naar de havo gegaan en daarna een laborantenopleiding, waar ik eerst journalist wilde worden. Maar mijn vader vond ‘een opleiding waar je later iets mee kunt’ een beter idee.”

Je eerste baan? “Ik kwam na de laborantenopleiding bij de Rotterdamse GGD, op de afdeling infectieziekten. Dat heb ik zeven jaar gedaan. Toen was ik het ook helemaal ‘zat’. Wij zagen de tumoren altijd als eerst, iets wat je trouwens niet tegen de patiënt zegt, dat doet de dokter. Maar ik vond het allemaal zo treurig.”

Wat was de volgende stap? “Ik ben gaan vliegen, op mijn 25ste werd ik stewardess. Ze vonden

mensen met een paramedische opleiding wel interessant . Bij de KLM leerde ik Dick kennen, hij was toen nog copiloot. Ondertussen ging ik ook studeren aan de Kunstacademie van Leiden. Ik deed beiden parttime.”

Over jouw creatieve kant, het zat er dus blijkbaar in? “Blijkbaar! Op de academie leer je wel alle disciplines. Eentje ervan was boetseren en daar was ik goed in. Toen kreeg ik in 2000 van Dick een reis naar New York aangeboden. Daar heb ik galeries en museums bezocht. Daar zag ik in een galerie op Madison Avenue een prachtige, ja zeg maar gerust ontroerende tentoonstelling van beeldhouwer Rembrandt Bugatti. Om een lang verhaal kort te maken, dat wilde ik dus ook. Sculpturen met bezieling creëren.”

Dat is je aardig gelukt! “Dank je! Ik heb inderdaad honderden sculpturen gemaakt. In mijn boek ‘Tastbare Fantasie’, zijn er vele van afgebeeld. Ik zet bijvoorbeeld geen dieren neer, maar ga voor het karakter van het dier. Ik ben in de loop van de tijd steeds

meer gaan abstraheren, dat is wel duidelijk.”

Je hebt wel spraakmakende beelden gemaakt, welke zoal? “Bij de Koninklijke Luchtmacht staat een levensgrote valk en in Haarlem heb ik een borstbeeld van Anthony Fokker gemaakt. Ook een hele mooie klus en enorm veel werk had ik in Zandvoort. Daar mocht ik in opdracht voor een particulier een schelpenkar maken, omdat zijn vader vroeger schelpenvisser was geweest. Het moest een kar met een paard ervoor worden, compleet met een klein jongetje erop. Figuratief. Er moest ook een hondje bij. Al had hij gevraagd om het kereltje een vogeltje op z’n kop te plaatsen had ik het ook gedaan. Het maakte niet uit wat het moest kosten, als het maar mooi werd. Ik heb er anderhalf jaar aan gewerkt.”

Toekomstplannen? “Ik wil nog heel graag een Trevi-fontein maken. Hahaha! Serieus hoor! En natuurlijk heel goed klarinet leren spelen. We zijn gelukkig in Sloten!”

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

deFryskeMarren

EEN ODE AAN DE NEDERPOP IN POPPODIUM BOLWERK Op 22 december brengt Poppodium Bolwerk een avond vol Nederlandse muzikale hoogtepunten tijdens de ‘Nacht van de Nederpop’. Een avond waarbij de allergrootste namen uit de Nederlandse muziekgeschiedenis samen op één podium schitteren.

Henk Westbroek, Alides Hidding, Hans de Booij en andere iconen van de Nederpop All Stars bundelen hun krachten voor een onvergetelijke muzikale reis door de Nederlandse popgeschiedenis. Op deze avond wordt het podium gedeeld door de boegbeelden van Het Goede Doel, The Time Bandits, Toontje Lager, VOF de Kunst en Loïs Lane. Deze muzikale legendes, met talloze Top 2000-noteringen op hun naam, beloven je een avond vol onvergetelijke Nederlandse klassiekers. Bereid je voor op meezingen en ongegeneerd dansen, want stil blijven staan is geen optie.

Posthuis Theater heeft weer een eigen kerstmusical Na zes jaar is er eindelijk weer een eigen kerstmusical in het Posthuis Theater. Riens Gatema is deze traditie jaren geleden begonnen, verschillende acteurs hebben meegespeeld in zijn musicals waaronder Syb van der Ploeg, Elkse DeWall en Aart Staartjes. Dit jaar zullen Inez Timmer en Theun Plantinga in de voorstelling schitteren.

FOTO’S: NYNKE VAN DER MEER

DECEMBER IN HET BOLWERK:

Inez Timmer speelt de rol van Åle Wapper, grensrechter van SC Herreturv FC. Je kunt haar kennen van haar eigen voorstelling in het Posthuis Theater ‘Baas Giele Taksy’. “Dit is de eerste keer dat ik samen met Theun Plantinga werk, wat een leuke verrassing!” aldus Inez. Theun speelt de rol van Aboe Bakker Al Bada,

de Friese voetbalbons. Theun: “Ik vind het fascinerend om met jongere mensen te werken, ze kijken anders tegen de dingen aan.”

avontuur wordt, is het Posthuis Theater het meest intieme, warme theater van Friesland.”

Op de vraag waarom iedereen naar deze kerstmusical moet, heeft Theun een duidelijk antwoord: “Naast dat de voorstelling een grappig en absurd

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.POSTHUISTHEATER.NL/ HERRETURV.

INFORMATIE EN KAARTVERKOOP: WWW.POSTHUISTHEATER.NL // TEL. (0513) 61 94 94

FOKKER BLANKERS TOL

Drie top-actrices op één podium in Sneek

Een avond met deze All Stars staat garant voor een fenomenale Nederpop Nacht die je niet wilt missen! Deze gasten zijn zeker Specialized, dus Live it up met je Best Friend, vier je Vriendschap met Suzanne, hou het bij Eén kopje koffie, vergeet België en kom Stiekem dansen bij De Nacht van de Nederpop! Kaarten vliegen de deur uit. Dus koop ze snel en mis niets van deze ode aan de meest legendarische hits uit de vaderlandse popgeschiedenis. VR 22 DECEMBER // BOLWERK // 21.00 UUR // € 28,- (€ 25,- VVK) KAARTEN ZIJN VERKRIJGBAAR VIA WWW.HETBOLWERK.NL

FOKKER BLANKERS TOL Fokker Blankers Tol is een toneelstuk geïnspireerd door drie formidabele actrices. Drie zussen treffen elkaar op wat voor iedereen een kruispunt blijkt te zijn. Gedrieën verstoppen ze zich even voor de wereld, om op adem te komen, en zich te verliezen in herinneringen. Maar dan blijken er best wat oude koeien in de sloot te liggen en lijken in de kast. Fokker Blankers Tol is een toneelstuk over drie sterke vrouwen die beginnen te wankelen.

VOL VERRASSINGEN Anne Wil Blankers (onder andere Driving Miss Daisy, Moeders en Zonen), Henriëtte Tol (bekend van Soldaat van Oranje, Bloedverwanten) en Renée Fokker (onder andere Judas, Wie is de Mol) spelen deze tragikomedie over echte vrouwen met een leven vol verhalen. Een voorstelling vol

FOTO: MARK ENGELEN

Renée Fokker, Anne Wil Blankers én Henriette Tol. Drie gevierde actrices, bekend van een keur aan voorstellingen, films en televisieseries, komen op zondag 17 december naar Sneek én daar wil je bij zijn. Want laten we eerlijk zijn, wat is er nu fijner dan de feestdagen samen te vieren én even helemaal te worden meegezogen in een andere wereld. acteursgeweld waar je na diepe ontroering verrast wordt met fysieke, hilarische, beeldende scènes!

FEESTDAGEN VIEREN WE SAMEN December, de feestmaand, staat bol van de grappige, ontroerende en swingende voorstellingen. Kom bijvoorbeeld naar het Noord Nederlands Orkest met Sven Figee op het Hammondorgel, geniet van topballet van United Ukrainian Ballet Company, duik samen met cabaretier Ruud Smulders in zijn Rudiversum, vier het leven van legende Edith Piaf, zing mee met de klassiekers van De Kast tijdens een prachtig jubileumoptreden of ga met de hele familie naar Peppa Pig Live. FOKKER BLANKERS TOL // THEATER SNEEK // ZO. 17 DECEMBER // 15.00 UUR // € 35,00

Kaarten voor het nieuwe seizoen zijn te bestellen via

theatersneek.nl / hetbolwerk.nl

uit agenda 7 DEC T/M 7 JAN

do. 7 t/m za. 9 december

zondag 10 december

za. 16 en zo. 17 december

dinsdag 26 december

IJLST THEATER

LEMMER MUZIEK

SNEEK WINKELEN

SINT NICOLAASGA WANDELTOCHT

SCROOGE

MUZIEK IN WOUDAGEMAAL

XMAS SNEEK

KRYSTKUIER

Kerstlied van een vrek verteld

Een dag vol muzikale magie in dit

Met o.a. een Kerstkorenfestival,

Wandeltocht met allerlei

en gespeeld door Bruun Kuijt.

historisch UNESCO Werelderfgoed.

Kerstparade, Kerstmarkt,

belevenissen onderweg.

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/

WWW.WOUDAGEMAAL.NL

straattheater en muziek.

WWW.FACEBOOK.NL/KRYSTKUIER

SCROOGE

WWW.SNEEK.NL

donderdag 14 december

vrijdag 8 december

LEUKSTE KERSTMARKT OOIT

KERSTCONCERT JOURE MUZIEK

zondag 17 december

KERSTCONCERT VIVACE

donderdag 28 december

OUDEMIRDUMERKLIF OUDEMIRDUM LEZING

BOLSWARD MARKT

Door Nationaal Symfonisch

JOURE MUZIEK

Presentatie over de geschiedenis

10 editie met verkoop vanuit schuren,

Kamerorkest, Noord Nederlands

Sfeervol kerstconcert van

van het Oudemirdumerklif door

garages, tuinen, woonkamers, enz.

Kamerkoor met diverse solisten.

koor Vivace in de

Arnoud van de Ridder.

WWW.BOLSWARD.NL

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/

Hobbe van Baerdtkerk.

WWW.NATIONAALLANDSCHAP.FRL

KERSTCONCERT

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/

WINTERWANDELTOCHT

vr. 8 en za. 9 december

TRAGE TOCHTEN

KERSTCONCERTVIVACE

vrijdag 15 december

STAVOREN WANDELTOCHT

LEMMER WANDELTOCHT

ONTSTEKEN LED KERSTBOMEN donderdag 21 december JOURE G-ROOTS

Sfeervol verlichte winterwandeltocht

Inspirerende wandeling o.l.v. gids

VARIA

WWW.IJSCLUBSTAVOREN.NL

in de omgeving van het Woudagemaal.

Met muziek, straattheater

BALK MUZIEK

WWW.WOUDAGEMAAL.NL

en fakkeloptocht.

Met moderne blackgospel tot

WWW.JOURE.NL

Nederlandstalige opwekking.

maandag 1 januari

KERSTCONCERT

WWW.PODIUMGORTER.NL

vr. 8 t/m zo. 31 december

WINTERDROOM

LEMMER MUZIEK

vrijdag 22 december

door de Noardermar.

NIEUWJAARSDUIK FRIESLAND DOEN

LUTTELGEEST EVENEMENT

Groot gezamenlijk kerstconcert

Magische droomwereld met heel veel lichtjes,

van het Lemster Mannenkoor en het Frysk Senioren Orkest.

JOURE MARKT

nieuwjaarsduiken.

een wintermarkt en kaarsjesavonden. WWW.ORCHIDEEËNHOEVE.NL

WWW.LEMSTERMANNENKOOR.NL

Gezellige wintermarkt in de Midstraat.

UITAGENDA

KRYST YN WÂLDSEIN

WWW.JOURE.NL

zaterdag 9 december

SIPELSNEON WINTEREDITIE

WOUDSEND EVENEMENT

WINTERMARKT

zaterdag 23 december

GAASTERLÂN RUN

Start je jaar goed met een verfrissende duik tijdens één van de WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/

di. 2 t/m zo. 7 januari

SALT NIEUWJAARS RALLY

SLOTEN MARKT

Gezellige kerstavond met orkest,

Wintermarkt met diverse activiteiten.

en kerken.

BALK SPORTEVENEMENT

Autospeurtocht vol vragen en

WWW.FRYSLANMARKTEN.NL

WWW.WELKOMINWOUDSEND.NL

Met de afstanden 4 mijl, 12 kilometer

opdrachten voor kids of volwassenen.

en de halve marathon door

WWW.PAVILJOENSALT.NL

koren, opengestelde molens

KERSTCONCERT

zaterdag 16 december

BALK MUZIEK

HISTORISCHE WINTERMARKT

New Creation Gospel Choir.

HINDELOOPEN MARKT

WWW.CONCORDIABALK.NL

Historisch aangeklede

Door Streekharmonia Concordia Balk en

DE WEG

WWW.GAASTERLAN-RUN.NL

za. 23 t/m vr. 29 december

SALTO’S WINTERCIRCUS

woensdag 3 januari

KUIER OUDE BALKSTERWEG OUDEMIRDUM EXCURSIE

SNEEK CIRCUS

Geschiedeniskuier o.l.v.

WWW.FRYSLANMARKTEN.NL

Nieuwe circushow met veel

Arnoud van de Ridder.

spektakel, luchtacrobatiek,

WWW.NATIONAALLANDSCHAP.FRL

LEMSTER WINTERKUIER

BALK THEATER

Gaasterland.

en straattheater.

wintermarkt, met o.a. troubadour

zondag 10 december

TERHERNE VARIA

publiekshistoricus

clown Sander en meer. WWW.CIRCUSSALTO.NL

Over de vlucht van Ekaterina Leventhal

LEMMER WANDELTOCHT

uit de voormalige Sovjet-Unie.

Gezellige winterkuier met onderweg

WWW.PODIUMGORTER.NL

leuke acts en wat lekkers.

zondag 24 december

WEIHNACHTS-ORATORIUM

WWW.WINTERKUIER.NL

LEVEND KERSTSPEL

zondag 7 januari

NUT NIEUWJAARSCONCERT BALK MUZIEK

LANGWEER THEATER

Nani Noam Vazana zingt

BOLSWARD MUZIEK

Levend kerstspel door de straten

‘the first ladies of jazz’.

Najaarsconcert Oratorium Vereniging

van Langweer.

WWW.NUTGAASTERLAN-SLEAT.NL

Bolsward o.l.v. Pauli Yap.

WWW.VISITLANGWEER.NL

een eerbetoon aan

WWW.OVB-BOLSWARD.NL

BEKIJK DE COMPLETE UITAGENDA OP: WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/UITAGENDA

muziek

FOTO: THOMASVAER FOTOGRAFIE

Muzyk

KRYST YN WÂLDSEIN

Kerstconcert Vivace

Beleef op vrijdagavond 15 december Woudsend in kerstsfeer met allerlei gezellige activiteiten. Vanaf 16.00 uur is iedereen welkom op de gezellige kerstmarkt in de sfeervol verlichte Midstrjitte en op de Iewâl. Vanaf 19.00 uur wordt er muziek ten gehore gebracht, verzorgd door het Mienskipsorkest Wâldsein, Koor De Reinbôge, Koor Om ‘e Nocht en Shantykoor De Pôllesjongers. Om 21.00 uur vindt er een gezamenlijke muzikale afsluiting plaats bij het dorpshuis, waarbij iedereen van harte welkom is.

Het traditionele klassieke Kerstconcert in Joure zal plaatsvinden op donderdag 14 december in de Hobbe van Baerdtkerk met kerstmuziek door de eeuwen heen. De 50 musici van het Nationaal Symfonisch Kamerorkest, het Noord Nederlands Kamerkoor en diverse solisten gaan diverse wereldberoemde werken ten gehore brengen, waaronder composities van Händel, Mozart, Barber, Rutter en Finzi. Het geheel staat onder leiding van de Jouster dirigent Jan Vermaning.

Op zondagmiddag 17 december vult het koor Vivace uit Joure met hun gezang de Hobbe van Baerdtkerk in Joure. Tijdens dit kerstconcert zal Vivace verschillende liederen ten gehore brengen, waaronder Christmas Night van John Rutter, een Bell Carol uit Oekraïne van Heathrow Sörensen, Gloria van Antonio Vivaldi en Here on a Silent Night van Don Besig. Ook zal het klarinet ensemble van leerlingen van It Toanhûs o.l.v. Monique Gruppen deze middag haar medewerking verlenen.

WWW.WELKOMINWOUDSEND.NL

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ KERSTCONCERT

WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ KERSTCONCERTVIVACE

Belibje Beleven

FOTO: JAN TIJSMA

klassiek kerstconcert

FOTO: JURJEN ROZEBOOM

Kryst yn wâldsein

WANDEL MEE IN DE BIJZONDERE OMGEVING VAN HET WOUDAGEMAAL

25 jaar UNESCO werelderfgoed Salto’s wintercircus Het 25-jarig jubileum van het Ir. D.F. Woudagemaal wordt in de week van 5 tot en met 10 december gevierd met allerlei extra activiteiten. Doe bijvoorbeeld op vrijdag 8 en zaterdag 9 december mee met ‘Trage Tochten’. Maak met gids een inspirerende wandeling van 10 kilometer in de bijzondere omgeving van het gemaal en luister onderweg naar boeiende verhalen over dit historische UNESCO Werelderfgoed. En op zondag 10 december beleef je een dag vol muziek in en om het gemaal.

Van zaterdag 23 december tot en met vrijdag 29 december kan jong en oud in Sneek genieten van Salto’s Wintercircus. De grotere en fonkelnieuwe circustent is deze week het decor van magisch spektakel, sprankelende humor, halsbrekende luchtacrobatiek en verterende hondjes. Een geweldige belevenis met nieuwe circusacts uit heel Europa. Natuurlijk is ook Clown Sander als gastheer van de partij en staat Buikspreekvogel Charlie met zijn grappen garant voor bulderende lachsalvo’s.

WWW.WOUDAGEMAAL.NL

WWW.CIRCUSSALTO.NL

Ook jouw evenement hier? Plaats jouw evenement gratis in onze Uitagenda. Je kunt je evenement aanmelden op onze website. WWW.WATERLANDVANFRIESLAND.NL/ UITAGENDA

NUMMER 12 • 2023 GROOTDEFRYSKEMARREN.NL

17 14

19 8

Puzzel en win! In elke editie van deze uitgave staat een puzzel waarmee je leuke prijsjes kunt winnen. Stuur je oplossing via de e-mail of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: info@grootdefryskemarren.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 12-2023 – tot uiterlijk 3 januari 2024. Wij wensen je veel puzzelplezier!

18 4

10 12

Probee ijke letters. staan voor gel . Gelijke cijfers den woord te vin het gekleurde

vulkaan op Sicilië aantekening

wolkam leenman

soort spin

deFryskeMarren

Puzzelpagina nr. 12

8 11

14 14

7 17

D C

ommezien

usus externus

herrie

arbitrair

toegang

kunsttaal

lijst van drukfouten

omsingeling

aardgordel

beschut

ad acta

plechtige aanspreektitel

ik Spaanse schilder erfelijk materiaal

menens pl. in Engeland

koraaleiland Afrikaanse respec- hoofdstad teren bruinbeige

hersenbloeding

verwonding

R A

2 12

5 8

18 6

22 8

15 1

23 25

2 1

25 2

noodzakelijk

te koop onbepaald vnw.

opnieuw (in samenst.)

doen blijken

land in Afrika

beroep

naam deel v.h. oog ontkenning

pers. vnw.

zeehond

hersenfilmpje

vliegveld

beroep

barbaar

verdieping

eikenschors

zwijgplicht

gelijktijdig

treiteraar

pronkkastje

voor de vuist

onheilsgodin

veehoeve

eiergerecht

14 11

5 26

13 17

23 11

loopvogel kleinste deel

aanleg

Gelijke cijfers staan voor gelijke letters. Probeer het gekleurde woord te vinden.

griezelig

voorzetsel

onthutst

luizenei

snavel

positieve elektrode

kookgerei in orde

achter

aansteekkoord

gestold vleesnat

2 BIOSCOOPKAARTJES!

roem

haarsmeer

redenatie

PUZZEL EN WIN

glans

losse draad

buitenlijn

molentrechter

muziektempel

Burgemeester Kuperusplein 52 Heerenveen • T 0513-654051

Ierland

Kijk voor het actuele filmaanbod op: www.bios-heerenveen.com

deel v.e. breuk

DE BIOS HEERENVEEN

Winnaar puzzel Grootdefryskemarren NR. 11-2023 T.J. Hilarius uit Joure heeft de waardebon van 2 bioscoopkaartjes gewonnen. Deze is aangeboden en is te besteden bij DE BIOS in Heerenveen OPLOSSING EDITIE 11-2023: Zweedse puzzel: BERMTOERISME // Kruiswoordpuzzel: ZWAARDVIS

COLOFON GrootdeFryskeMarren is een maandelijkse uitgave van GrootMediaa. De krant wordt huisaan-huis verspreid in gemeente De Fryske Marren en ligt bij verschillende 'pick-up' points in gemeente De Fryske Marren. Oplage: 28.000 exemplaren.

deFryskeMarren STUUR je ANTWOORDEN van PUZZEL 12 VÓÓR 3 januari 2024 PER E-MAIL NAAR: info@grootDEFRYSKEMARREN.nl OF PER POST NAAR: GROOTDEFRYSKEMARREn, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK en vermeld hierbij uw adres!

UITGEVER

EINDREDACTIE

FOTOGRAFIE

GrootMedia BV Zwarteweg 4 8603 AA Sneek Telefoon 0515 745005 E-mail info@grootmedia.nl www.grootmedia.nl

Richard de Jonge

Johan Brouwer en Jelly Mellema

REDACTIE

VERKOOP Harmen Zwerver, Geart Jorritsma, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok

redactie@grootdefryskemarren.nl

Eelke Lok, Dennis Stoelwinder, Amanda de Vries, Lotte van der Meij, Gea de Jong-Oud, Hannah Zandbergen, Annemarie Overbeek, Richard de Jonge en Henk van der Veer

REDACTIECOÖRDINATOR

VORMGEVING

VERSPREIDING

Gianna Posteraro

Frans van Dam (bliidd.nl)

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

REDACTIETIPS?

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

DRUK Mediahuis Noord, Leeuwarden

DE EERSTVOLGENDE UITGAVE VAN MAANDBLAD GROOTDEFRYSKEMARREN VERSCHIJNT OP: DONDERDAG 11 JANUARI 2024

Winterstation Utrecht 29 december 2023 opstapplaats: Leeuwarden, Heerenveen, Joure & Lemmer

LEZERS PRIJS € 99,-

Tijdens deze dagtocht brengen we een bezoek aan Utrecht. Na de ophaalroute kom we aan in Utrecht, waar we eerst een bezoek brengen aan het Spoorwegmuseum. Het museum is rond deze tijd van het jaar volledig gehuld in winterse sferen met kerstbomen, guirlandes, honderden lampjes en overal klinkt muziek. ’s Middags bewonderen we de historische binnenstad vanaf het water tijdens een boottocht door de oude grachten van Utrecht. Geniet aan boord van een knusse kerstsfeer met glühwein, warme chocolademelk en winterse hapjes. INBEGREPEN Reis per luxe touringcar Koffie/thee met cake Bezoek spoorwegmuseum 1 uur durende rondvaart met glühwein, chocolademelk en hapjes Afscheidsdiner

EXCLUSIEF €3,50 Reserveringskosten per boeking

Veluwe warme wintertocht - 17 januari 2024 opstapplaats: Leeuwarden, Heerenveen, Joure & Lemmer

’s Ochtends rijden we naar Arnhem, waar we verwacht worden met koffie en gebak. Na de koffie stappen we weer in de touringcar voor een winterse tocht langs de heide van Oud Reemst door Otterlo en door Kootwijk onder leiding van een gids. Deze mooie tour heeft de nadruk op het leven van dieren, bomen en planten in de winter. We stoppen via schitterende natuur, in een klein dorpje in Kroondomein het Loo, voor een heerlijk kop erwtensoep met verse zelfgebakken crostini. Daarna rijden we naar Bennekom. In Bennekom aangekomen worden we rondgeleid door het kijken luistermuseum. U ontdekt hoe we vroeger van muziek genoten toen er nog geen elektriciteit was en streaming, cd-spelers en radio nog niet bestonden. De gids vertelt u er alles over maar laat ze ook spelen; o.a. luistert u naar speeldozen, draaiorgels, zingende vogels en speelkasten. Klinkt dit niet als muziek in de oren? Na de rondleiding rijden we weer richting Arnhem, waar we genieten van een heerlijk stamppotbuffet. Na de stamppot brengt de chauffeur u weer terug naar uw opstapplaats. INBEGREPEN Reis per luxe touringcar Koffie met gebak Rondrit met gids Erwtensoep met crostini Stampottenbuffet Entree kijken luistermuseum

EXCLUSIEF €3,50 Reserveringskosten per boeking

LEZERS PRIJS € 85,-

Alle reizen zijn in samenwerking met Veenstra Reizen. Kijk voor meer informatie en boeken op www.veenstrareizen.nl of bel 0511-541809