Winterswijk Buiten & Binnen - Kerstkrant 2021

Winterswijk buiten

binnen

r e b m e c e D 2021

R A A J W U E I N OUD & Lichtje op kerstavond

Oude jaar uitfluiten

Kerstsfeer carillon

Het leukste cadeau voor onder de boom koopt u bij Theater De Storm!

Mooi Wark 12 februari 2022

Christel de Laat 11 februari 2022

The Mousetrap 15 februari 2022

The Bootleg Sixties 19 maart 2022

Ellen te Damme 1 april 2022

Festen 31 maart 2022

Symphonic Rock Night 7 mei 2022

Peter Pannekoek 27 mei 2022

Bökkers 25 mei 2022

Koefnoen Live 19 februari 2022

Huisvrouwen bestaan niet 24 februari 2022

Pieter Derks 12 mei 2022

Zoekt u wat moois uit?

Bekijk het gehele programma op www.theaterdestorm.nl

Winterswijk

KERST 2021

3

Kerstwensen

DECEMBER 2021

colofon Winterswijk buiten & binnen is een uitgave van Te Loo Media B.V. Directeur/eigenaar: Franz te Loo

De donkere dagen breken aan, de kerstdagen en

Hopelijk kunnen we gedurende een paar dagen

Advertentie verkoop:

oud &nieuw staan voor de deur.

het haastige levensritme en de stress even aan

Franz te Loo Tel: 06 - 575 49 610

Normaal een feest van gezellig samenzijn en

ons voorbij laten gaan.

E-mail: advertenties@winterswijkbuiten-binnen.nl

vreugde met veel goede wensen.

Dorinda Abbink Tel: 06 - 225 32 020

Maar wat een jaar hebben we allemaal achter de

Een paar dagen in familieverband of samen met

E-mail: advertenties@winterswijkbuiten-binnen.nl

rug: corona, oorlogen, rampen, het hield niet op.

vrienden doorbrengen geeft mij en hopelijk ook

Grote tranen en veel verdriet bij diegenen die

u extra kracht om het nieuwe jaar positief aan te

hun naasten door corona of op andere manier

vatten.

Eindredacteur: Betty Wassink Tel: 06 - 382 90 976

zijn verloren

E-mail: eindredactie@winterswijkbuiten-binnen.nl Vormgeving: Vorm-Factor Manouk te Kulve, Martijn Jansen, Monique Wassink Tel: 0544 76 90 28 info@vorm-factor.nl

En dan horen we op de radio en TV over het zin-

Ik wens u sfeervolle kerstdagen en een

loze geweld in de wereld, geweld dat zich veelal

voorspoedig en gezond 2022.

schuilt achter religie.

Franz te Loo

We horen over vervuiling die ons klimaat beïnvloedt.

Bezorgklachten/geen krant ontvangen: Direct verspreidingen info@directverspreidingen.nl

We horen …………………. Zoveel…

of 055 - 534 18 25. Vermeld duidelijk uw klacht, post-

De magie van Kerstmis ligt in brokjes op de grond.

code en huisnummer.

De kerstwensen over vrede en geluk worden weer uitgesproken.

Auteursrecht Overname van artikelen(of delen ervan) uit deze uitgave is niet toegestaan zonder uitdrukkelijke, schriftelijke toestemming

En toch………

van de uitgever. Dat geldt ook voor vermenigvuldigen, kopiëren, publiceren op internet of opslaan in een databank.

Aansprakelijkheid Winterswijk buiten & binnen wordt met grote zorgvuldigheid

Deze periode geeft ons de gelegenheid om na te denken over de echte waarden van het leven.

en naar beste weten samengesteld. Uitgever Te Loo Media en auteurs streven naar juistheid en volledigheid van informatie en beeld. Fouten blijven mogelijk. Uitgever en auteurs aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van handelingen, gebaseerd op onze informatie.

Wenst u FIJNE feestdagen

g i d e o p s r o o v En een en gezond

2022

20%

korting

actie! op alle voorraadtegels en lijm

Openingstijden:

Uitgezonderd lopende acties. Geldig van t/m 08-01-22

Ma t/m vr: 13.00 - 17.30 uur. Za: 09.00 - 16.00 uur.

In verband met de feestdagen zijn wij op de volgende dagen Gesloten: 24 - 25 - 26 - 31 december en 1 - 2 - 3 januari 2022

www.wenterstegelsenvloeren.nl

Misterweg 202-1

7102 EP Winterswijk

T 0543 216180

info@wenterstegelsenvloeren.nl

WIJ WENSEN U

FIJNE FEESTDAGEN en een !

2 2 0 2 g i k geluk

Bestrating - Grondwerk - Kraanverhuur

Morskers Driehuisweg 16, Winterswijk-Meddo 06 - 515 63 046 info@prinsenbestratingen.nl www.prinsenbestratingen.nl

Boomkwekerij

BESKERS

Vosseveldseweg 12, Winterswijk Kotten 0543 - 56 34 49 ansbeskers@hotmail.com www.bkbeskers.nl

KERST 2021

5

Winterswijk straalt “Ondernemers in Winterswijk zijn strijdlustig.” Dat was een uitspraak van voorzitter Peter ten Hagen van de ABHCity vereniging precies een jaar geleden. Een jaar verder blijven wederom de Duitse bezoekers weg en kost het winkeliers en marktkooplui andermaal moeite de situatie in coronatijd het hoofd te bieden.

Tekst: Betty Wassink Foto: Frank Bosvelt

Peter ten Hagen is van nature positief ingesteld.

Tot eind januari blijft de verlichting hangen. Volgend

Koopzondag

“Zeker. Je moet kijken naar wat wel kan, hoe lastig dat

jaar wordt de bijna acht jaar oude kerstverlichting in de

Op 19 december is de laatste koopzondag van

ook is. Voor het winkelend publiek is Winterswijk zo-

winkelstraten vernieuwd.

dit jaar: Christmas shopping van 12 tot 17 uur.

als altijd heel aantrekkelijk nu. Geen overdreven drukte

De volgende koopzondag is op 30 januari 2022

zoals in grote steden. Er is voldoende ruimte overal en

Samen sterk

de ondernemers doen er alles aan om het winkelen vei-

Net als de uitbundig bloeiende bloembakken die in de

lig te laten verlopen. Publiek houdt zich over het alge-

zomer zorgen voor een fleurig straatbeeld, wordt ook

meen prima aan de maatregelen die moeten worden

de winterse sfeerverlichting mogelijk gemaakt door de

De 100%Winterswijk cadeaubon is verkrijgbaar

getroffen, waardoor ook de sfeer goed is.”

samenwerkende – en ook nu nog altijd strijdlustige –

in waardes van 5, 10, 12,50 of 25 euro en

centrumondernemers.

onbeperkt geldig. De bonnen zijn te koop bij

Sfeerverlichting De ondernemers hebben er bovendien met elkaar voor gezorgd dat Winterswijk straalt in deze donkere dagen. Door de extra sfeerverlichting op en rondom de Jacobstoren is er een geweldige ambiance gecreëerd op de markt aan beide zijden van de kerk en ook in de

Geef Winterswijk cadeau!

het VVV Inspiratiepunt, HEMA en Hoveniers & Groencentrum Wenninkhof in Meddo.

De 100%Winterswijk Cadeaubon kan worden besteed bij 140 winkels, horeca en op de warenmarkt in Winterswijk.

Willinkstraat is het sfeervol verlicht.

www.100procentwinterswijk.nl/zien-doen/ Stond er vroeger nog vaak een grote kerstboom op de markt, die is al een paar jaar uit de gratie. “Het kap-

winkelen/100-winterswijk-cadeaubon

pen van zo’n grote boom voor amper drie weken op de markt, staat ons toch een beetje tegen en bovendien zit er aan het plaatsen een fors kostenplaatje. Al met al hebben ondernemers samen besloten voor de

www.100procentwinterswijk.nl/centrum

sfeerverlichting te kiezen in plaats van een verlichte kerstboom. En we krijgen veel enthousiaste reacties”, zo vertelt Peter ten Hagen.

/100pWinterswijk

Kerstman helpt Sinterklaas

met van kleiput gebakken buste van wethouder December is de feestmaand, maar die viel in Winterswijk deels in het water door de aangescherpte coronamaatregelen? Want hoe verging het Sinterklaas? En waarom ging de Kerstman met zijn cadeautjes aan de haal? Die héél bijzonder van aard zijn dit jaar.

De bron van alle tegenslag was de persconferentie van Rutte en De Jonge op 26 november, waarbij nieuwe maatregelen werden aangekondigd. De Coronapiet stormde die vrijdagavond buiten adem de kamer binnen van Sinterklaas in Hotel Stad Munster. “Sinterklaas! Sinterklaas! Hoe moet dat nou? U mag na 17 uur niet meer het dak op!” “Rustig maar Coronapiet, ik bel wel even met mijn goede vriend Joris. Hij zal mij als hoogste baas van Winterswijk wel dispensatie geven, want volgens mij ben ik dezer dagen behoorlijk essentieel voor de kinderen in Sinterswijk”, reageerde Sinterklaas op kalme toon, en belde met de burgemeester van Winterswijk. Het amicaal begonnen telefoongesprek kreeg gaandeweg een somberder karakter. “Het spijt me, ik heb van een van mijn tobambtenaren te horen gekregen dat het volgens de regels niet mag. Met een paard het dak op wordt niet gezien als een essentieel beroep, hoezeer ik het ook betreur. Maar misschien kan ik een bemiddelende rol spelen en iets regelen met de Kerstman, dat hij een deel van uw cadeautjes bezorgt.”

De Sint zuchtte diep, toen hij ophing. Hij keek verdrietig naar de Coronapiet: “Het is verschrikkelijk, ik moet nu kiezen, ik mag na 17 uur niet meer het dak op. Ik kan de kinderen nog wel blij maken met een cadeautje, maar de presentjes voor veel volwassenen blijven liggen. Ik kan morgen, zaterdag, nog een ronde doen, tot 17 uur. Daarna delegeer ik de zaken aan de Hoofdpiet en vertrek ik naar Spanje. Maar ik heb nog wel een alternatief plan…” Na die zaterdag was Sinterklaas een dag later al in Spanje en belde met de Kerstman, ze kennen elkaar al jááren.

“Hallo collega”, zei de Sint vanaf zijn ruime balkon in de zon, met uitzicht op zee en een blikje cerveza in de hand. “Kun je mij uit de brand helpen? Met de gemeenteraadsverkiezingen in het vooruitzicht heb ik namelijk speciale presentjes, die moéten bezorgd worden. Desnoods met kerst.”

Het gaat om de verkiezingen van 16 maart 2022 en de gemeenteraadsleden mochten bij de Sint cadeaus voor elkaar inleveren. “Ik heb een heel lijstje”, verklaarde Sinterklaas, en hij vond gehoor bij zijn collega. “Laat maar eens horen wat je zoal hebt?”, vroeg de Kerstman.

“Van Tom kreeg ik een fotolijst met Boerenbontmotief, vervaardigd van houtsnippers van illegaal gekapte populieren op een houtwal in het buitengebied. Met een afbeelding van een zekere Caroline. De echte foto is ook te zien op de site van BBB. Echt een trekker!”, vertelde Sinterklaas. ”Ik kreeg van hem ook een VW-bon, naar wens te besteden en voor iedereen die hem belt. Verder heb ik van Peter een in de oven gebakken, van kleiput geboetseerde buste gekregen die wethouder Inge Klein Gunnewiek moet voorstellen. Bijzonder ding, afgelakt met het extract van de Japanse Duizendknoop, dus een cadeau voor de eeuwigheid!

Gasthuisstraat 35

Van Wim kreeg ik een in Spawater aangespoelde groene fles voor flessenpost, als

Winterswijk

een ludieke verwijzing naar het digitaal ‘influisteren’ per app tijdens een commis-

T +31 543 - 84 32 70

sie- of een raadsvergadering. Ook kwam er een cadeau binnen voor wethouder

www.wiggerskeukens.nl

Henk Jan Tannemaat, een voucher voor een weekend weg in een appartement aan de Merwedestraat, met prachtig uitzicht op de Amerstraat, afzender onbekend.”

De Kerstman begon te lachen: “Als dat maar geen coax is.” De Sint moest even nadenken, en begreep toen de woordspeling. “Hoax? Dat hoop ik niet”, antwoordde hij. “Ik vond hier op de deurmat ook nog een boek met de titel: ‘Scholtenboerenpolitiek richt het rechtse liberalisme te gronde’.” Hij liep naar de koelkast voor een nieuw blikje bier en keek weer in de zak met cadeautjes. “Aha, een gratis tegoedbon voor een kapper naar keuze, van Joris. ‘Kan een ander ook eens worden geknipt en geschoren’, staat erbij geschreven.”

“Wat sympathiek”, reageerde de Kerstman. Sinterklaas verslikte zich bijna in zijn San Miguel: “Sympathiek? Hij laat zich altijd gratis knippen volgens mij, als ik die foto’s op Facebook zie. Haar en fotootje knippen, en bedankt maar weer. Die heeft de la vol met tegoedbonnen voor de Winterswijkse kappers volgens mij.”

De Sint strijkt met de rechterhand door zijn witte haardos en kijkt opnieuw in de zak: “Hier een kampeerbon voor Tim Jonker van een campingeigenaar, hij mag komende zomer gratis een week logeren in ‘Villa Schalke ’04’, een stacaravan op een inbreidingsplek op Camping Reuselink. Deze zak is nu leeg, de volgende…”

“Ho-Ho-Ho!”, interrumpeerde de Kerstman. “Ik help je met bezorgen.

Maar als dat paard van jou mijn rendieren niet kan bijhouden, dan leen je maar die trekker van die Caroline.”

Koningsweg 30, 7102 DV Winterswijk

0543 - 51 80 25

KERST 2021

7

Oude jaar uitfluiten Stoom afblazen

De stoomfluit klinkt op oudejaarsdag 2021 nog één keer vanaf het dak van dé Philips, zoals het in de volksmond wordt genoemd.

Wellicht voor het laatst, nu Signify volgend jaar de deuren sluit. We spraken erover met Bart Hietkamp van de technische dienst.

“Ik ben hier begonnen in 1997, de “booming years” van Philips Lighting.”

Tekst: Betty Wassink

Foto’s: archief Bart Hietkamp

kers de traditie al jaren in ere volgens Hietkamp. “De installatie hebben we altijd goed onderhouden. Dit jaar hebben we nog een paar oude buizen die storing veroorzaakten, vervangen; de dubbele stoomfluit staat er perfect bij.”

In de oude archieven werd een schema gevonden hoe het uitfluiten moest verlopen. Vroeger was op oudejaarsdag de hele familie Meijerink paraat en moest elk familielid apart een keer aan die fluit trekken. “Dat schema hangen wij nu altijd op voor iedereen die op oudejaarsdag de hendel bedient: om de beurt, eigenlijk net als de familie Meijerink vroeger.”

Voorbereiding In de voorbereiding wordt bij de gemeente ontheffing gevraagd om op 31 december van 15:24 tot 16:05 uur het einde van het jaar symbolisch uit te mogen blazen met de stoomfluit, die in oktober of november even een paar keer wordt getest. “We stemmen alles ook zorgvuldig af met de plantmanager van Signify onder wiens verantwoordelijkheid het valt. Maar wij doen het als groep van de technische dienst,” zo vertelt Bart.

Stoomfluit behouden Corona regelgeving zit een gezamenlijk uitfluiten dit jaar – net als vorig jaar – mogelijk nog in de weg. “Vorig jaar hebben we het uitfluiten met drie man van de technische dienst gedaan, maar we hopen het toch deze vooralsnog laatste keer met de hele groep te kunnen doen.” Voor Bart Hietkamp zelf wordt het de 25e keer.

“Het is prachtig om er bij te zijn. We hopen als groep natuurlijk op continuering van het Uitfluiten en dat een Het jaarlijkse stoomfluit blazen, stammend uit de tijd

daarmee kletsen we altijd even bij tijdens onze koffie-

eventuele volgende eigenaar afspraken wil maken nu

van stoomweverij Meijerink &Co, is inmiddels verheven

pauze.”

Signify de bedrijfsgebouwen verkoopt. De groep wil

tot immaterieel erfgoed, gezien de lange traditie van

Op oudejaarsdag gaat eerst de kachel aan in het ketel-

zich maar al te graag inspannen voor behoud van deze

deze luidruchtige oudejaarsgroet die in heel Winters-

huis, waar het doorgaans steenkoud is. Een gezellige

unieke Winterswijkse traditie.”

wijk te horen is: de hoge en lage toon uit de dubbele

aankleding, hapjes en drankjes doen de rest. Iedereen

stoomfluit draagt afhankelijk van wind en windrichting

heeft een eigen rol. ”Tot zes uur praten we gezellig bij

Mocht er onverhoopt geen zicht zijn op voortzetting

heel ver.

met elkaar en de oud-medewerkers van de technische

met een nieuwe eigenaar, dan zal de groep in ieder

dienst. De fluit is daarbij de verbindende factor, want

geval de stoomfluit zeker stellen.

Druk van de ketel

als je de stoomfluit weghaalt valt de groep uit elkaar”,

Een geruststellende gedachte.

Bart Hietkamp kent de geschiedenis. “De oude familie

zo vertelt Bart Hietkamp.

Meijerink had de gewoonte om op oudejaarsdag het jaar uit te fluiten. Dan moest immers toch letterlijk de druk van de stoomketel, die dan werd schoongemaakt.

Die stoomfluit werd in die tijd dagelijks ingezet om het begin en einde van de werktijden in de textielfabriek te markeren.” Aan de dubbele stoomfluit die nu op het dak van Signify staat, zitten twee hendels. “Vroeger zaten daar lange kabels aan, waarmee men de hendels

“Als je de stoomfluit weghaalt, valt de groep uit elkaar”

van de stoomfluit open kon trekken. De bedieningskraan van die hendels zit nu in het ketelhuis.”

Schema Bij de verkoop van Meijerink & Co aan Philips in 1965

Het uitfluitschema staat naar verluidt symbool voor de twaalf maanden van het jaar 15:24 uur:

afwisselend 12 x 1 minuut blazen,

12 x 1 minuut stilte

15:48 uur:

12 minuten constant blazen

16:00 uur:

1 minuut stilte

16:01 uur:

4 minuten blazen,

Fluit verbindt

gingen de mensen van de technische dienst van Meije-

Dat ketelhuis in het bedrijfspand aan de Rondweg Zuid

rink mee en hebben de traditie van het uitfluiten voort-

ter nagedachtenis aan alle

is op oudejaarsdag de ‘place to be’. Zo’n vijftien mede-

gezet. Toen Philips later verhuisde naar de Rondweg

in het afgelopen jaar overleden

werkers en oud-medewerkers van de technische dienst

Zuid, verhuisde de dubbele stoomfluit mee. Bij gebrek

medewerkers en

plus aanhang schuiven dan aan voor ‘Het Uitfluiten’.

aan stoom is de stoomfluit op het dak via buizen ver-

De aanhang is in dit geval de groep mensen waarmee

bonden aan perslucht of compressors. “Daar komt de

op werkdagen om kwart over negen koffie wordt ge-

lucht vandaan die nodig is om zoveel kabaal te kunnen

dronken. Bart Hietkamp: “Dat noemen we de aanhang,

maken.” Zo houdt een groep enthousiaste medewer-

oud-medewerkers

van de veelzijdigheid van Bakkerij ter Weme

Bakkerij ter Weme

Buys Ballotstraat 7 Winterswijk T +31 543 - 56 97 77 www.terweme.nl

Vreehorstweg 1, Winterswijk; tel: 0543-530 550; www.auto-winkelhorst.nl

Vreehorstweg 1, 7102 EK Winterswijk 0543 - 53 05 50

info@auto-winkelhorst.nl

www.auto-winkelhorst.nl

raak

op alle vlakken

raak geïnspireerd op www.dekalu.nl

KERST 2021

9

Buitenvarken wroet in landschap Lokaal vlees Het Bonte Bentheimer landvarken werd in 2021 door de Stichting Zeldzame Huisdierrassen uitgeroepen tot ‘Ras van het Jaar’, mede omdat het ras kansrijk is voor duurzame landbouw. Het kleinschalig houden van varkens als liefhebberij is groeiende. Erik Hogendoorn in ’t Woold is ‘buitenvarkenshouder’ met Bonte Bentheimers.

Tekst: Betty Wassink Foto’s : Erik Hogendoorn en Judith Zemann-Mulder

Boomverzorger Hogendoorn houdt op zijn erf kleinschalig een koppel varkens, dat hoofdzakelijk wordt gevoerd met zogenoemde reststromen. Het vlees vindt de weg naar de klant onder de naam ‘Woolds Scharrelvarken’. Hoe een uit de hand gelopen hobby leidde tot een bijzonder streekproduct.

Al doende leren Elf varkens wroeten tot maart op boerenkool- en aardappelpercelen bij Gert Smits in de Heurne. “Na de oogst blijven de stronken staan; dat maken de varkens helemaal zwart. Ze krijgen wel wat brokken bijgevoerd, omdat ze dan bij je komen en je ze kan observeren. Dat

beer. Op dit moment heeft Erik totaal rond de vijftig

houder Erik. “Iedere week een kuub. Harm Beskers was

dieren. “Ze lopen bij mij bijna een jaar en dan gaan ze

er blij mee.” Erik vindt het boeiend om van zoveel

naar de slacht.”

mogelijk reststromen hoogwaardig voedsel te maken.

De reacties van de afnemers van het vlees zijn heel po-

doet Gert’s 78-jarige vader, die varkensboer was. Ik kan nog veel van hem leren”, vertelt Erik Hogendoorn.

Hij is opgegroeid in het buitengebied van Leersum en heeft zijn kennis over het houden van varkens vergaard op internet.

Aanvankelijk woonde hij in de bebouwde kom van Winterswijk, maar vond zes jaar geleden aan de Harkelsweg een woonplek met een paar hectare grond en

sitief. “Ze komen ook telkens weer terug.”

“Binnen de kortste keren was ik het vlees kwijt”

voldoende ruimte voor zijn boomverzorgingsbedrijf.

Van de varkenskotten in de schoppe bij de boerderij maakte hij een kippenverblijf. Maar toen hij daar na een jaar of drie op uitgekeken was, koos hij toch voor het houden van varkens. Hij begon zonder enige ervaring met vier varkens. “Ik dacht, ik zie het wel.”

Uitbreiding Aanleiding was niet het willen produceren van vlees, zo vertelt Erik. “Maar op een gegeven moment zijn ze groot en na een oproepje in mijn vriendengroep, was ik binnen de kortste keren het vlees kwijt.” Dat smaakte naar meer. Hij kocht een drachtige zeug, die twaalf biggen wierp. Er kwam nog een zeug bij en ook een dek-

Slacht Bij een gewicht van rond de 110 kilo worden de varkens geslacht bij Beerten in Zieuwent, waarna Tonny Reinders uit Eibergen zorgt voor de verwerking en verpakking van het vlees, dat ‘op z’n Duits’ wordt afgesneden: iets dikkere karbonade en speklap en iets grotere schnitzel. Vooral dat het scharrelvarkensvlees niet krimpt in de pan, zorgt voor veel positieve reacties

Circulair

volgens Hogendoorn. Belangstellenden worden via

Aan de Veenweg ‘bewerken’ twaalf varkens een stukje

facebook op de hoogte gehouden. Vanaf februari

grond van een particulier, dat overwoekerd was door

wordt gemiddeld een varken per week geslacht.

brandnetels en bramen. “Dat wil ik meer gaan doen. Ik ben op zoek naar perceeltjes met bereklauw en brandnetels, die ze al wroetend opvreten en dus bestrijden.

Dat is natuurlijk gedrag. Ze vreten de wortels af, de stronken werken ze er wel onder, dus de brandnetels

Buitenvarkenshouder zoekt stukjes grond

gaan wel dood. Al scharrelend zoeken ze hun kostje bij

Een paar honderd vierkante meter is

elkaar.” De varkens worden bijgevoerd met reguliere

genoeg voor een paar varkens. “Toezicht

brokken, maar Erik wil de overstap maken naar brok-

mag, maar als eigenaren dat niet willen, kan

ken die volledig circulair zijn: geproduceerd van reststromen van koekjes- en broodfabrieken. “Daar wil ik me in verdiepen. Van oudsher eten varkens de etens-

dat ook”, zo vertelt Hogendoorn. “Het kan op braakliggende bouwgrond waar onkruid

resten van de mens. Zo kan je afval kwijt worden, niet

hoog staat. Ook Japanse Duizendknoop is

alleen van de akkers, maar ook reststromen die voor

te bestrijden door varkens te laten wroeten.

menselijke consumptie ongeschikt zijn. Oud brood kan

Met een verklaring is het toegestaan mijn

ook heel goed. Dat heb ik nog niet, maar ik hoop dat ik daar binnenkort ook aan kan komen.”

varkens op stukjes grond van anderen te laten scharrelen.“

Duurzaam: pulp van sappers Afgelopen herfst zijn de varkens tien weken gevoerd met pulp van de Achterhoekse Sappers, die dankzij de goede appeloogst 53.000 liter sap heeft kunnen persen uit 70.000 kilo appels, zo liet eigenaar Beskers van



06-253 66 335

de sappers weten. Het restproduct, de pulp, ging niet verloren, maar werd opgehaald door buitenvarkens-

/wooldsscharrelvarken

KERST 2021

10

Wiggers Industrie Spuiterij Holland

Mercatorstraat 38, 7131 PX Lichtenvoorde 0544 - 84 37 39

info@wishlichtenvoorde.nl

www.wishlichtenvoorde.nl

WIJ WENSEN U

FIJNE FEESTDAGEN en een !

2 2 0 2 g i gelukk

Weurden 21, Winterswijk

0543 - 52 06 80 www.zadelmakerijwentink.nl

De kerstdagen staan voor de deur!

Afhaal 1e en 2e kerstdag tussen 12.00 en 13.30 uur 3 soorten gourmet pakketten

Gevulde kalkoen

5 6. vanaf

50

5 14.50 per kilo

per persoon (niet alleen kip)

Party schaal 800 gram

(vanaf 2 tot 8 kilo)

5 12.50

Magnetron bestendige schaal

Kipdij rollade

Maaltijdpan

5 11.-

per kilo

5 6,

25

Vanaf 3 tot 7 kilo.

(Keuze uit 7 maaltijden)

Party pannen vanaf 65 tot 160 hapjes

per 500 gram

Bestellen kan via: www.degegrildekip.nl, telefonisch (0612922537) of kom langs Wooldstraat 55

7101 NN Winterswijk

T 0543 785 952

Luxe salade schotels van 1,5 kilo voor

5 19.

50

(keuze uit 21 producten)

Bestellen kan tot woensdag 22 december 18.00 uur

kalkoen per kilo

5 12.50 vanaf

Hierbij een kleine greep uit ons heerlijke assortiment.

geopend

donderdag 23 dec.

9.00 - 17.00 uur vrijdag 24 dec.

7.00 - 17.00 uur www.degegrildekip.nl

KERST 2021

11

Mini Manna

Sociale hulpwinkel biedt helpende hand Sinds september kent ons dorp een Mini Manna.

Winterswijk Buiten&Binnen praatte even bij met directeur Steven Kroon in die sociale hulpwinkel aan de Ratumsestraat 16.

Tekst en foto’s: Bart Iking Zijn politieke kleur – hij is sociaal-democraat in hart en nieren – is bijna genetisch bepaald en het is niet verwonderlijk dat Steven Kroon in 2015 besloot de leiding van Mini Manna in Doetinchem over te nemen toen hij daarvoor werd gevraagd. Afkomstig uit een rood nest, met een opleiding als bestuurskundige en vier jaar wethouderschap in Doetinchem waar hij onder andere verantwoordelijk was voor de armoedebestrijding, was hij een logische keuze voor Mini Manna. Na Doetinchem opende in 2017 het filiaal in Ulft de deuren en in september dit jaar in Winterswijk.

Laagdrempelig De stichting Mini Manna werd in 2007 door de kerken van Doetinchem opgericht als aanvulling op de al bestaande voedselbank. Er was behoefte aan een laagdrempelige, echte winkel om ‘de situatie van de minderbedeelden te verzachten’. En waar de klant gewoon met een karretje de boodschappen kon doen en voor de aankopen moest betalen: een belangrijke boost aan het gevoel van eigenwaarde voor deze doelgroep.

Steven Kroon ziet de stichting beslist niet als concurrent van de voedselbank. “We sturen klanten naar elkaar door.” Aanvankelijk financieel ondersteund door de kerk in Doetinchem, werd na verloop van tijd besloten de winkel uit te breiden met een kringloopafdeling om zo het verlies te kunnen compenseren. Daarmee ontstond voldoende financiële ruimte en bleek de hulp van de kerk niet meer nodig. “De kringloop is bedoeld om de supermarkt op de benen te houden.” Eventuele samenwerking met de stichting Kringloop Aktief zou mooi zijn. Ook in dit geval ervaart hij geen concurrentie, volgens hem is er eerder sprake van aanvulling.

het dagverse brood krijgen ze gratis van een bakker uit

aangemeld. Steven Kroon verwacht, dat dit na een

Doetinchem. “Dat is geweldig natuurlijk”, vindt Kroon,

jaar zal zijn opgelopen tot 250 tot 300. Samen met zijn

“maar logistiek wel een dingetje.” Het is dan ook de

partner Charlotte, een paar professionals en een aantal

bedoeling om een lokale bakker te vinden die daarin

onmisbare vrijwilligers zet hij zich daar met Mini Manna

zou willen voorzien.

graag voor in.

Kringloopwinkel financiële motor Steven benadrukt dat de kringloopwinkel altijd voor iedereen toegankelijk is; er schijnen daarover misverstanden te bestaan die hij graag wil wegnemen. Gek-

In tegenstelling tot de kringloopafdeling is de supermarkt niet voor iedereen toegankelijk: het besteedbare inkomen van potentiële klanten mag niet boven een bepaald bedrag komen. Als aan de criteria wordt voldaan krijgen de klanten toegang met de Mini Manna Pas; klanten van de voedselbank zijn overigens altijd welkom. De producten worden bij een lokale supermarkt tegen inkoopprijs ingekocht en onder die prijs verkocht. Het fruit komt van een lokale groenteboer,

TEN DOLLE

Tuinmachines Morskers-Driehuisweg 20, Winterswijk-Meddo 06 - 533 18 869 www.tendolletuinmachines.nl

Stichting Mini Manna is een sociale hulpwinkel die – naar eigen zeggen – armoedebestrijding

scherend zegt hij: “Ik heb liever dat mensen met een

daadkrachtig aanpakt. Een plek waar op een

dikke portemonnee hier komen, want hoe meer we in

inclusieve manier werk wordt gemaakt van

de kringloopwinkel verdienen, hoe lager de prijzen in

dagbesteding, re-integratie en participatie

de supermarkt.” De supermarkt draait een ingecalcu-

vanuit het motto ‘voor en door de doelgroep’.

leerd verlies. “Dat moet worden gecompenseerd door de opbrengst uit de kringloop, de financiële motor”, zo-

Mini Manna Pas aanvragen

als hij het omschrijft.

Heeft u als alleenstaande minder dan 330

Dagbesteding Naast supermarkt en kringloop houdt de stichting zich

Mini Manna Pas

Voor en door de doelgroep

ook nadrukkelijk bezig met de begeleiding van mede-

euro vrij te besteden per maand? (voor gezinnen geldt een ruimere norm). Dan kunt u gebruik maken van de goedkope supermarkt.

burgers die door allerlei omstandigheden ernstig in de

Download het aanvraagformulier op de site en

verdrukking zijn gekomen. Zij worden via dagbesteding

verstuur deze bij voorkeur digitaal.

professioneel begeleid op weg naar een zo zelfstandig mogelijk bestaan. Met hoorbare trots vertelt Kroon het verhaal van een vrouw die van heel ver – ‘een vrije val’ – moest komen, maar met hun intensieve hulp alweer

Bron: website Mini Manna

www.minimanna.nl

hard op weg is naar nieuwe zelfstandigheid.

Ondanks dat deze Mini Manna pas drie maanden open is, hebben zich inmiddels al ruim honderd gezinnen

/minimannawinterswijk

Winterswijk Dinxperlo Varsseveld Silvolde

T +31 543 - 530979 info@podotherapieachterhoek.nl

www.podotherapieachterhoek.nl

MONDHYGIËNE

WIL VISSER

Haitsma Mulierweg 48 Winterswijk 0543 - 53 03 00 wil_visser@live.nl www.mondhygienistwinterswijk.nl

Lunch Restaurant Bon Appetit Misterstraat 50 Winterswijk T +31 543-520 957 www.bonappetitwinterswijk.nl

rging aan huis Ook voor uw bezo stdagen! fee de zelfs tijdens

Misterstraat 91a, 7101 ET Winterswijk 085 - 0441138 www.boumazeiger.nl

KERST 2021

13

Speciaalbier laat de engelen zingen

Hop, hop, hop met de feestdagen!’

Wist je dat je met water, gerst, gist en hop heel bijzondere dingen kunt maken?

Vraag dat maar eens aan de bierbrouwers in de Achterhoek. Met deze vier natuurlijke ingrediënten toveren zij een brede range aan bieren: van een soepele lichtvoetige blondine tot een zware donkere krachtpatser. Door als duivels tekeer te gaan in de brouwerij laten zij de engelen zingen tijdens de komende feestdagen, want een mooi glas speciaalbier bij het kerstdiner is een lichtpuntje om naar uit te kijken tijdens de donkere dagen.

Tekst: Alain Schepers

Doe eens gek met de feestdagen en laat de wijn eens een

het huwelijk waar het knettert en spettert, waar de vonken

keer staan. Doe hip en serveer hop, want bier is hot. Ons

van afvliegen.

land telt bijna duizend bierbrouwers. Op vrijwel elke straathoek vind je IPA’s, Saisons en houtgelagerde Quadrupels.

Stevige Tripel

En hoe leuk is het om bij je gerechten tijdens de kerstdagen

Dat soort effecten kun je bereiken tijdens het hoofdge-

een bijpassend bier te serveren?! En nee, dat is echt niet

recht. Staat er stevig varkensvlees, rund of wild op het

moeilijk. Met een paar simpele basisregels maak jij hele fijne

menu, dan is een donker bier vaak de beste keuze. Denk

combinaties.

hier bijvoorbeeld aan een Bockbier of een Porter. Een klassieke Tripel gaat beter bij lichte varkensvleesgerechten en

Goede opbouw

kip. Daar mag dan best een romig sausje bijzitten. Een Tri-

Een belangrijke regel is dat je een goede opbouw hebt. Be-

pel is trouwens ook een aanrader bij een mooie kaasplank.

gin altijd met bier met weinig alcohol en een lichte smaakintensiteit. Over het algemeen zijn de voorgerechten ook wat

Dan zijn we al bij het dessert. Een klassieke combinatie is

lichter en hebben minder intensiteit dan het hoofdgerecht.

een sorbet met een fruitbier zoals een Kriek Lambiek. Kies

Begin je gelijk met een zwaar bier met heel heftige smaken,

je voor een nagerecht met chocolade, karamel of noten,

dan proef je de smaaknuances in de lichtere bieren niet

schenk dan een donker zoet bier zoals een Quadrupel.

meer en dan wordt de smaak van het voorgerecht platgewalst door het bier. En dat is natuurlijk zonde.

En dan is het tijd voor de nazit. Het buikje is goed gevuld en je wordt een beetje loom. Neem dan niet nog een zwaar

Fris karakter

bier of een likeur of cognac. Neem gewoon een fris pilsje.

Bij het voorgerecht begin je met een licht bier. Denk bij-

Dat werkt verkwikkend, mede dankzij het koolzuur.

voorbeeld aan een Weizen, een Blond, maar ook een ‘gewoon’ pilsje kan een prima keuze zijn. Dit zijn bieren die tussen de 4,5 en 6 procent alcohol hebben en meest een fris karakter hebben. Heb je wat gekruide gerechten, kies dan een hoppiger bier met wat meer bitterheid. Zout en kruidigheid temperen de bitterheid in het bier, waardoor – als je de juiste match gevonden hebt – het bier en het gerecht elkaar optillen. Een plus een wordt dan drie. Een feest voor je zintuigen.

“En als de klok middernacht slaat, trek je een mooie fles champagnebier open”

Slecht huwelijk

Champagnebier

Bij het maken van dit soort pairings kun je helemaal mis

Ook op oudejaarsavond is bier een uitstekende metgezel.

zitten. Een klassieke mismatch is een moutig bier combi-

Vette oliebollen glijden naar binnen met bijvoorbeeld een

neren met zalm. Je krijgt dan een metaalsmaak in je mond.

verfrissende Weizen. En als de klok middernacht slaat, trek

Dit soort foute combi’s zul je maar zelden treffen. Wat wel

je een mooie fles champagnebier open. Steeds meer brou-

vaak gebeurt, is dat bij het combineren de smaak van het

wers brouwen dit feestelijke bier. Het heeft die feestelijke

gerecht overeind blijft, of juist de smaak van het bier. Bij

champagnesmaak mede dankzij het gebruik van champag-

de mismatch hebben we het over een slecht huwelijk. In

negist. Extra veel koolzuur zorgt voor een feestelijke bub-

het geval er weinig tot niets gebeurt spreken we van een

bel. Met zo’n bruisend champagnebier stap je hop, hop,

verstandshuwelijk. Maar ja, we zijn natuurlijk op zoek naar

hop zo 2022 binnen!

WIJ WENSEN U

FIJNE FEESTDAGEN en een gelukkig 2022!

Langediek 3, Winterswijk-Woold 06 - 103 12 507 info@gk-bouw.nl

Meddosestraat 25, 7101 CT Winterswijk info@evaondermode.nl

06 - 488 244 39

www.evaondermode.nl

Meddosestraat 23, Winterswijk

0543 - 53 95 72

info@pbeng.nl

On lin e be st el le n? www.gaafbloembinder.nl Meddosestraat 18, Winterswijk 06 - 110 17 436 info@gaafbloembinder.nl

be st el op tij d voo r de fe es td ag en

KERST 2021

15

Relatie met statige St.Nicolaas

Joviale Kerstman

Ouders kunnen in december kiezen wanneer en door wie ze hun kinderen cadeautjes willen laten geven: door Sinterklaas op 5 december of door de Kerstman tijdens de kerstperiode. Eerstgenoemde is nog steeds het populairst, maar de Kerstman wint steeds meer terrein.

Beschouwing van: Bart Kraan

Wie is eigenlijk de Kerstman, die velen kennen uit de tv-reclame van Coca Cola, waarin hij wordt afgebeeld als een oude, rondbuikige, joviale man die in zijn arreslee vanaf zijn woonplaats op de Noordpool cadeaus komt brengen? Eigenlijk is hij min of meer een broer van Sinterklaas.

Zowel de Kerstman als Sinterklaas vinden namelijk hun oorsprong in Nicolaas van Myra, die aan het begin van de vierde eeuw bisschop was in zijn woonplaats in wat nu Turkije is. Nicolaas verwierf onder meer bekendheid door zijn gulheid, zo legde hij geld in de schoenen van armen. Na zijn dood in 342 werd hij aanvankelijk alleen

Ook de kerstman was aanvankelijk lang en statig. Maar zijn uiterlijk veranderde nadat

in het oosten van Europa vereerd, maar nadat zijn botten in de elfde eeuw naar het

Thomas Nast, in het midden van de negentiende eeuw cartoonist van weekblad Har-

Italiaanse Bari waren gebracht uit angst voor vernietiging door moslims, kreeg hij ook

per’s Weekly, hem had afgebeeld als klein en dik, gekleed in een rood pak en met een

in West-Europa bekendheid. En ontstond het Nicolaasfeest, waarbij Sint Nicolaas ijve-

rode puntmuts op zijn hoofd. In tegenstelling tot Sinterklaas maakt Santa Claus geen

rige kinderen beloonde en luie vermaande.

gebruik van een paard, maar verplaatst hij zich in een door rendieren getrokken arreslee. En is hij met zijn ‘Ho Ho Ho’, brede glimlach en rode wangen een oude, joviale

Tijdens de reformatie in de zestiende eeuw verloor Sint Nicolaas in het westen van

man. Zoals ook te zien is in de reclame voor het frisdrankmerk Coca Cola dat als sinds

Europa aan aanzien, omdat de protestanten in vele landen grote bezwaren hadden

het begin van de jaren dertig ‘gebruik maakt’ van de Kerstman om haar product aan

tegen de verering van heiligen. Ook in Nederland gingen toen stemmen op om het

te prijzen.

Sinterklaasfeest af te schaffen. Maar velen bleven het ondanks bezwaren van predikanten toch vieren. En ze namen het feest bij emigratie mee naar het buitenland. Zo

Deze Kerstman is dus de Atlantische Oceaan overgestoken en wint steeds meer aan

introduceerden Nederlanders die in de zeventiende en achttiende eeuw naar Ame-

populariteit. Onder meer omdat steeds meer mensen het leuk vinden om tijdens de

rika verhuisden, Sinterklaas in hun nieuwe land. Die ontmoette daar Father Christmas,

kerstperiode, onder de kerstboom, cadeaus te geven en te krijgen. En veel mensen

die door de Britten vanuit hun vaderland

balen van de discussie rond Zwarte Piet,

was meegekomen. Aan de andere kant van

eeuwenlang de trouwe helper van de Goed-

de Atlantische Oceaan

heiligman, die elk jaar in de aanloop naar 5

versmolten Sinterklaas en Father Christmas

december weer oplaait. Al decennia pleiten

tot Santa Claus, oftewel de Kerstman.

mensen voor het afschaffen van Zwarte Piet omdat deze een uiting van racisme zou zijn.

Die vertoonde en vertoont nu nog een

De discussie daarover kwam tien jaar gele-

aantal kenmerken die we kennen van Sin-

den na rellen tijdens de intocht van Sinter-

terklaas. Santa Claus geeft ook met gulle

klaas in een stroomversnelling. Sindsdien

hand cadeaus die hij via de schoorsteen

zijn er elk jaar demonstraties met als uit-

aflevert. Maar er zijn ook grote verschillen.

gangspunt: Kick Out Zwarte Piet en is het

Zowel qua uiterlijk als qua karakter. Sinter-

aantal echte Zwarte Pieten behoorlijk ver-

klaas is een lange, statige man, keurig ge-

minderd ten faveure van alternatieven zoals

kleed, voorzien van een mijter en rijdend op

de roetveegpiet. Maar in hoeverre dit daad-

een paard. En hij staat bekend als serieus

werkelijk de populariteit van Sinterklaas in

en ernstig. Getuige onder meer de zin: ‘Wie

de toekomst zal beïnvloeden, is de vraag.

zoet is, krijgt lekkers, wie stout is de roe’

Sinterklaas zal niet zo snel helemaal verdwij-

(uit: Zie ginds komt de stoomboot) en het

nen omdat hij een wezenlijk deel uitmaakt

‘dreigement’ dat stoute kinderen in de zak

van het Nederlands erfgoed. Maar hij heeft

mee terug naar Spanje gaan.

er wel een geduchte concurrent bij.

KERST 2021

Afdeling Winterswijk 1

17

Verkeersquiz

2

Is het verstandig om achter deze buitenlandse bestuurder in deze situatie, extra afstand te houden?

4

3

Mag je zo fietsen?

Dit bord staat op de rijbaan. Mag u deze weg inrijden?

5

U wilt hier linksaf slaan, mag dat?

6

Na het blauwe bord gaat u 80 km/u rijden. Mag dat?

7

8

Moet u hier overstekende fietsers voor laten gaan?

10

9

Met uw linker wielen van de auto rijdt u links langs de batonrug om ruim een fietser in te halen. Mag dat?

11

Vanaf de rotonde fietst u met z’n tweeën naast elkaar richting Corle. Is dat verstandig?

Met de auto wilt u links van de rijbaan parkeren. Mag dat?

U rijdt deze zijstraat in en parkeert aan de rechterkant van de rijbaan. Mag dat?

12

Om even snel kleding terug te brengen naar de naast gelegen kledingzaak, heeft u de auto hier neergezet.

Moet u een parkeerschijf gebruiken?

U bent hier gestopt om een brief te posten. Mag dat?

Win één van de tien heerlijke slagroomtaarten beschikbaar gesteld door Inzendingen sturen per mail naar franzteloo@gmail.com of per post naar Te Loo Media - Surinamestraat 13 - 7101 AX Winterswijk.

Uiterlijk voor zaterdag 15 januari 2022. Prijswinnaars worden bekend gemaakt in de krant WBB - uitgave februari 2022.

Vraag 1

Vraag 4

JA NEE

Vraag 2

JA NEE

Vraag 5

JA NEE

Vraag 3

JA NEE

Vraag 6

JA NEE JA NEE

Antwoordformulier sturen naar bovenstaand adres per mail of post.

Naam: Adres: Woonplaats:

Vraag 7

Vraag 10

JA NEE JA NEE

Vraag 8

Vraag 11

JA NEE JA NEE

Vraag 9

Vraag 12

JA NEE JA NEE

Tel. of mobiel: Emailadres: Oplossing opsturen voor 15 januari!

DE GRAAFSHOP.NL ONZE OFFICIËLE ONLINESUPPORTERSWINKEL

DERBYSTAR DE GRAAFSCHAP BAL (MAAT 5, 400 GRAM)

NU € 19,95

EN NOG VEEL MEER DE GRAAFSCHAP ARTIKELEN VOOR DE ECHTE SUPERBOER!

Alle combinaties zijn mogelijk. Het goedkoopste artikel is gratis. Geldig t/m 19-12-2021.

KERST 2021

19

450 jaar Winterswijk in Nederland

Volgend jaar, in 2022, is het 450 jaar geleden dat Den Briel door de Watergeuzen werd ingenomen. Dat gebeurde op 1 april 1572 en was het startsein voor verschillende andere steden en dorpen in Nederland om onder leiding van Willem van Oranje in opstand te komen tegen de Spaanse landsheer, koning Filips II. De opstand breidt zich snel uit en enkele jaren later is de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden een feit.

Tekst Willem te Voortwis

Eamon te Voortwis: pianist en audio engineer

foto’s familie Te Voortwis

Manou te Voortwis: danser en choreograaf

Volgend jaar staan we uitgebreid stil bij deze ‘geboorte

kleine stukje aarde met lijnen eromheen met een naam:

waardoor we als oudere generaties op onze beurt een

van Nederland’. Als Nederlanders, als Achterhoekers

Nederland.

spiegel voorgezet krijgen.

en ook als Winterswijkers. Want Nederland is dan mis-

Je eigen kinderen zien ontwikkelen in hun kunstzinnige

schien een klein land maar bestaat net als elk land uit

Hoewel, daarvóór waren we dezelfde mensen op het-

talent is boeiend. Ze zijn eigen-wijs. Ik als hun vader

allemaal ‘buurten’ waar mensen wonen over wiens

zelfde stukje aarde. Maar meer eigenaren van losse

weet dat ik vroeger net zo was. Het zegt iets over het

hoofden heen de geschiedenis zich voltrekt. Wat ge-

lapjes grond, die met elkaar beseften dat het goed was

belang van de rol die ze in willen nemen. Als culturele

beurde hier? De Achterhoek was in de Tachtigjarige

om vanaf dat moment ergens samen voor te knokken.

ondernemers van Winterswijk met elkaar afwegen wat

Oorlog een tijdlang frontgebied en kreeg het flink voor

Dat kreeg Philips de Tweede dan wel voor elkaar. Hij

je aanreikt van de geschiedenis en hoe je dat doet is

de kiezen. Een zware tijd die veel economische achter-

verenigde ons. Probeer iemand zijn grond af te pakken

van cruciaal belang om de mening van de volgende ge-

stand veroorzaakte.

en je pakt meer af dan grond alleen.

neratie ook echt te hebben. Laat ze het in ieder geval nooit voor een cijfer doen…!

Kunnen we ons daar nu nog veel bij voorstellen? Nee,

Kracht van eigen cultuur

waarschijnlijk niet. Maar, is de vraag, is het belangrijk

Dat je met elkaar iets bent waarvan je samen én indi-

voor iets in onze ontwikkeling om ons daar wél iets

vidueel profiteert dat weten we natuurlijk allang, maar

bij voor te kunnen stellen? Geschiedenis zoals die ge-

we staan bij de waarde ervan niet echt vaak stil. Met

geven wordt op school is meestal niet meer dan een

elkaar Nederland willen zijn, heet met een groot woord

Hij zit in de werkgroep die in Winterswijk de

verslag van de meest in het oog springende gebeurte-

nationale identiteit. En je hebt ook een streek, dorp en

viering van 450 jaar Nederland inhoud gaat

nissen in de geschiedenis. Zoals heroïsche veldslagen

buurt identiteit. Wat je onder andere hoort aan taal en

geven volgend jaar. Hoe draag je bewustzijn

geleid door beroemde veldheren, verbonden met jaar-

ziet in gewoonten en gebruiken.

van geschiedenis over, zo vraagt hij zich af.

tallen en dat overhoren. Maar je wordt niet overhoord over hoe het met je buurman van destijds ging. Wat

In een wereld die 24/7 hebberig onze aandacht trekt,

een rooftocht van hongerige soldaten bij jou om de

ook een soort agressor, is 450 jaar Winterswijk herden-

hoek teweegbracht, of zelfs in jouw eigen huis…

ken een mooie aanleiding om eigenheid, eigen cultuur, weer eens aan te kaarten. Wat het belang ervan is, hoe

Menselijke maat

het verzwakt en hoe je het sterk maakt.

Hoe breng je roemruchte geschiedenis terug naar de maat waar je eigenlijk het meest aan hebt? Herden-

Spiegel

ken klinkt altijd zo groot. Stilstaan bij de narigheid en

Jonge mensen willen hun eigen tijd graag uitleggen en

de glorie van miljoenen. Van ‘jouw volk’ en ‘de vijand’,

doen dat in een enorme hoeveelheid uitdrukkingen, in

ook meestal gewoon mensen die op moeten voor ‘hun

taal, muziek, dans, film etc. Hen erkennen voor die, ook

nummer’ in dienst van de een of andere vorst of lands-

al eeuwenoude, rol is belangrijk. Ze hierbij op gang hel-

heer. En dat alles ook nog eens van honderden jaren

pen door hen de geschiedenis van hun eigen omge-

geleden. Destijds gingen we samen op weg naar dat

ving actief aan te reiken kan iets bijzonders opleveren,

Willem te Voortwis (64) is musicus, regisseur, cultuurmaker en vader van Eamon en Manou.

“Heb je als land - of in dit geval als Winterswijk een culturele handtekening?”

Drank is in Duitsland super goedkoop!

4,50

5,50

U vindt bij ons een gigantisch assortiment bier, wijn en sterkedrank: meer dan 500 artikelen!

REWE OEDING

Mühlenstr. 6 46354 Oeding (D)

Mühlenstr. 6 46354 Oeding (D)

Openingstijden: Ma. – za. van 7 tot 21 uur Al onze aanbiedingen vindt u op www.rewe-dortmund.de

Tuin- en parkmachines Stemerdink Morgenzonweg 31, Winterswijk

VoertuigWeurden 54 Winterswijk reconditionering +31 (0)543-533187 ¢ Lakverzegeling ¢ PTFE-Coating info@copyservicewinterswijk.nl ¢ Quartz Glass-Coating www.copyservicewinterswijk.nl ¢ Keramische-Coating ¢

Koningsweg 46

7102 DV Winterswijk

T +31 543-532220

www.kolste.nl

0543 - 51 28 31

KERST 2021

21

Dominee Freerk Hovinga (links) en diaken Cor Peters willen vanuit hun geloof bij de mensen staan.

Kerst is een feest voor iedereen een tweegesprek

Voor diaken Cor Peters van de parochie HH. Paulus en Ludger in Groenlo en dominee Freerk Hovinga van de Protestantse Gemeente Winterswijk is het in de eerste plaats het feest waarmee we vieren dat God mens werd met de mensen.

Tekst: Wim Aalderink foto: Franz te Loo

Vaak wordt gezegd dat Pasen het belangrijkste feest is

in voor diergeneeskunde, werd vier keer uitgeloot en

waarop God zich aan de mensen laat kennen en waarin

voor christenen, omdat de opstanding de essentie van

stopte al na acht maanden met die studie. Economie

een boodschap van hoop wordt gebracht.

het christendom is. Diaken Peters merkt daarbij fijntjes

bleek boven het welzijn van de landbouwhuisdieren -

op: “maar zonder kerst geen Pasen”. Dominee Hovinga

waar zijn hart lag - te gaan. Inmiddels had hij de stu-

Het is niet voor niets dat kerst gevierd wordt in de laat-

voegt daaraan toe: “Met kerst vieren we dat God let-

die theologie wel afgemaakt en plakte daar de studie

ste dagen van december, het moment dat de dagen

terlijk naar de mensen toe komt”. Hoewel beide heren

middeleeuwen aan vast. Uiteindelijk werd echter toch

weer gaan lengen en het licht weer terugkeert. Kerst

altijd een sterk geloof hebben gehad, kwam de ‘roe-

duidelijk dat zijn hart bij het uitdragen van zijn geloof

is een feest van licht dat in de wereld komt. Het licht

ping’ niet al op heel jonge leeftijd. Beiden voelden zich

ligt en werd hij in 2009 benoemd tot predikant in het

overwint de duisternis, dat gebeurt met kerst, maar

uiteindelijk wel geroepen, maar de weg ernaartoe was

Groningse Grijpskerk om in 2017 de stap te maken naar

ook met Pasen. Het duister van Goede Vrijdag wordt

echt een groeiproces.

Winterswijk.

gevolgd door de stilte van de zaterdag en het licht van de opstanding op paaszondag.

Keuzes Cor Peters, geboren in 1953 in Groessen, begon zijn werkzame leven met het verkopen van verzekeringen en was daarnaast organist in de kerk. Vanuit zijn werk zag hij de nodige ellende, maar in de kerk ging het daar tijdens de mis nooit over en vanuit dat besef begon

“Kerst brengt licht in de duisternis, voor iedereen.”

Beleving Het verschil in beleving tussen dominee en diaken zit zeker niet in de boodschap van kerst, wel in de manier waarop het gevierd wordt. Voor Cor Peters is kerstavond met de nachtmis en de gezamenlijke maaltijd het

hij in 1986 aan de diakenopleiding van het bisdom wat

Boodschap van hoop

hoogtepunt, voor Freerk Hovinga is dat de dienst op

resulteerde in de formele wijding tot diaken in 1990. Na

De begrippen kerst, kerstfeest en Kerstmis worden

eerste kerstdag. In beide gevallen houden de mannen

een parttime theologie studie van zes jaar kreeg hij zijn

door elkaar gebruikt, maar er is wel degelijk een verschil.

de preek kort en de boodschap helder, want de bood-

eigen parochie pastoraat en nam hij afscheid van het

Vooral Kerstmis is echt een woord uit de Rooms Katho-

schap moet overkomen om de kerk te laten voortbe-

assurantievak. “Geen carrièrestap, maar wel de beste

lieke kerk en duidt echt op de mis die in de kerk wordt

staan. Beide heren maken zich zorgen om de leegloop

keuze die ik in mijn leven heb gemaakt”.

opgedragen. Meer orthodoxe protestanten zullen dat

in de kerken, maar zien ook hoopvolle ontwikkelingen

woord dan ook niet snel gebruiken. In het gesprek met

zoals de samenwerking tussen Katholieke parochies en

De Fries Freerk Hovinga werd in 1970 geboren in een

de beide voorgangers wordt al heel snel duidelijk dat

Protestantse gemeentes. Een sterk geloof en vertrou-

gezin waar vader op latere leeftijd zijn roeping vond en

we hier niet te maken hebben met theologische fijnslij-

wen op het licht van kerst is wat deze mannen drijft

dominee werd. Na de middelbare school koos hij voor

pers, maar met twee mannen die vanuit hun geloof bij

en waarvan ze dagelijks getuigen in woord, maar zeker

de studie theologie, verloor zijn motivatie, schreef zich

de mensen willen staan. Kerst is voor hen het moment

ook in daad.

Lokale omroep RTV Slingeland aanpassing radioprogrammering tijdens de Kerstdagen en Oud en Nieuw Ook dit jaar past RTV Slingeland haar radioprogrammering tijdens de kerstdagen weer aan. De lokale omroep voor Winterswijk en omgeving zorgt ervoor dat haar luisteraars met een goed gevoel de kerstdagen ingaan. Diverse presentatoren verzorgen tijdens de 2 kerstdagen heerlijke muziek en natuurlijk het Kerstspel.

Op vrijdag 24 december, vanaf de avond start de Kerkgroep met een ingetogen Kerstprogramma en kerstdienst.

Op zaterdag 25 december en zondag 26 december wordt er weer 2 dagen lang het RTV Kerstspel gespeeld. Op beide dagen kan iedereen meespelen. Zowel ieder uur kun je een mooie prijs winnen en gedurende het kerstspel, als je het juiste antwoord geeft op een vraag, ding je automatisch mee naar fantastische prijzen in de finale waar dan op 2e kerstdag ’s avonds de winnaar bekend wordt gemaakt.

Tijdens beide dagen wordt er in de kerstspel uren ieder uur een tas met boodschappen door de Jumbo beschikbaar gesteld. Volg onze sociale media kanalen.

Een overzicht van de radioprogrammering staat vermeld op de website van RTV Slingeland, als op social media en wordt het weergegeven in de kranten.

Gedurende deze laatste week is er ook op TV Slingeland volop aandacht voor het reguliere nieuws. Iedere dag tot middennacht kun je de TV uitzendingen bekijken waarbij regelmatig items worden gewisseld.

Kerst Programmering RTV Slingeland Radio Radio uitzending Kerstavond 24 december 2021 Tijd 18:00-22:30 uur 22:30-00:00 uur

Presentatie: Team Cantico op Kerstavond Kerkdienst

Radio uitzending 1e Kerstdag 25 december 2021 Tijd 07:00-10:00 uur 10.00-12.00 uur 12.00-14.00 uur 14.00-15.00 uur 15.00-16.00 uur 16.00-18.00 uur 18.00-20.00 uur 20.00-22.00 uur 22.00-07.00 uur

Presentatie: Franz te Loo Geert Krosenbrink Herman ter Maat Willem Jan Putto, Hans Derksen Willem Jan Putto, Elco Daniëls Dennis te Loo en Gerrit Klanderman Tom Vaartjes Nico Timmer RTV Slingeland Non Stop music

Radio uitzending 2e Kerstdag 26 december 2021 Tijd 07.00-10.00 uur 10.00-12.00 uur 12.00-14.00 uur 14.00-16.00 uur 16.00-18.00 uur 18.00-20.00 uur 20.00-00.00 uur

Presentatie: Franz te Loo Dennis te Loo Richard Garvelink Willem Jan Putto, Ida Meerdink Erik Vreeman Finale kerstspel presentatie Erik Vreeman / Peter van der Wel Kerst muziekavond Friso Trip, Richard Garvelink, Rik Schepers

Maandag 27 december t/m woensdag 30 december reguliere radioprogrammering RTV Slingeland

Oudejaarsdag Programmering RTV Slingeland Radio 31 december Oudejaarsdag 2021 Tijd Presentatie: 07.00-10.00 uur Franz te Loo 10.00-12.00 uur Johan Houwers 12.00-14.00 uur Herman ter Maat 14.00-16.00 uur Geert Krosenbrink 16.00-18.00 uur Friso Trip 18.00-20.00 uur Tom Vaartjes 20.00-22.00 uur Nico Timmer 22.00-23.00 uur Peter van der Wel 23.00-00.00 uur Peter van der Wel (Radio Jaar mix 2021) Zaterdag 1 januari 2022 RTV Slingeland non stop Zondag 2 januari 2022 reguliere radioprogrammering RTV Slingeland

Misterweg 9 - 7102 BD Winterswijk Algemeen tel.nr: 0543 - 20 00 04 Tel.nr: radio uitzendingen: 0543 - 53 11 10 E-mail: info@rtvslingeland.nl

Onze radiozender is te ontvangen via: Analoog: 105.0 mhz in de ether in de gemeente Winterswijk Digitaal: Kanaal 1100 bij KPN, XS4all en Budget* Kanaal 915 bij Ziggo in de gemeente Winterswijk Kanaal 895 bij Caiway Kanaal 1806 bij Solcon Kanaal 2028 bij T-Mobile Kanaal 3038 bij Fiber

Onze tv zender (met overdag onze kabelkrant) is te ontvangen via: Digitaal: Kanaal 1400 bij KPN, XS4all en Budget* Kanaal 36 bij Ziggo in de gemeente Winterswijk Kanaal 12 bij Caiway Caiway Android APP Caiway iOS APP Kanaal 12 bij DELTA DELTA interactieve TV via webbrowser : https://webtv.delta.nl/#/live/tv/3143 DELTA Android APP DELTA iOS APP Kanaal 806 bij Solcon Kanaal 727 bij T-Mobile Kanaal 2027 bij Fiber

De prijzen van het RTV Slingeland kerst spel zijn beschikbaar gesteld door onderstaande bedrijven Hema Winterswijk Maxine Mode & Meer Bijzonder Gemaakt Hoveniers en Groencentrum Wenninkhof Gaaf Bloembinder Harm Kookt Da+Mooi ’t Centrum Leon Te Kempel Tweewielers Jasper Muziek Proef Beleef & Geniet Ebbers Mechanisatie

By Peter Jeans Brothers Eva Ondermode Oxener Schoenmode Wenters Bier Restaurant De Voortwisch Bakkerij Ter Weme

Programmering tv: Een overzicht van onze actuele tv-programmering is wekelijks te vinden op onze Facebookpagina.

Website RTV Slingeland / Facebook / Twitter / Instagram / YouTube

RTV Slingeland wenst u allemaal Prettige Kerstdagen en een goed Nieuwjaar

Carillon

klaar voor kerstrepertoire Eind september werden alle 48 klepels van het carillon in de Jacobstoren door monteurs van de firma Eijsbouts verwijderd voor groot onderhoud.

Het carillon bleef stil tot begin november, toen de speelklepels weer vakkundig werden teruggeplaatst in het imposante bouwwerk. “De komende jaren kunnen we vooruit”, zo verkondigt beiaardier Wim Ruessink.

Tekst: Betty Wassink

Foto’s: Douwe Haandrikman en Wim Ruessink

Het was de eerste grote onderhoudsbeurt, nadat zo’n

komen de weken van advent en kerst. Dat kerstreper-

Wim Ruessink merkt – net als bij de lockdown vorig

28 jaar geleden de beiaard in de Jacobstoren in ge-

toire kan heel zoet Amerikaans zijn, de Disney Christ-

jaar – dat juist het carillon troost en verpozing kan bie-

bruik werd genomen en het carillon voor het eerst in

mas nummers, maar natuurlijk ook mooie barokmuziek

den aan mensen. “Ik zal zeker nog een paar mooie mo-

Winterswijk te horen was. Wim Ruessink is content

van eeuwen oud.” Ruessink noemt het ‘feelgood’ mu-

menten kiezen in de advents- en kerstperiode om nog

met het resultaat. Ik vroeg hem wat er veranderd is.

ziek, die hij opdeelt in drieën. “De Nederlandse kerst-

wat extra te spelen. Dat kondig ik dan van tevoren aan

liedjes, het Duitse repertoire zoals bijvoorbeeld het

op facebook, zodat mensen het ook via de livestream

Draaibare klepels

klassieke ‘Es ist ein Ros entsprungen’ en ‘Stille Nacht’

kunnen volgen.”

“De klepels zijn gedraaid.” De beiaardier legt het uit:

en de Amerikaanse kerstkrakers, zoals ‘Have yourself

”Als een klepel heel lang op dezelfde plek tegen een

a merry little christmas’ bijvoorbeeld. En natuurlijk glip-

Top 2000

klok gaat, ontstaat er een plat, kaal stukje op de klepel

pen er ook popliedjes tussendoor.“

De programmering van de speelautomaat van het

en dat hoor je in de klank van de klok. Met dit groot

carillon, die elk kwartier van zich laat horen, hoort ook

onderhoud zijn de klepels draaibaar gemaakt, want

bij het takenpakket van de beiaardier. “Net als bij de

dat waren ze tot nu toe niet. We hebben nu weer een

live bespeling op de woensdagen probeer ik in de

‘vers stukje klepel’, waardoor de klokken weer mooier klinken, iets ronder in klank. En doordat de klepels nu draaibaar zijn, kunnen we in de toekomst iets dergelijks gemakkelijk weer verhelpen.”

Nieuwe bedrading Bij deze grote onderhoudsbeurt van de installatie is

“Is het een idee om ‘A whiter shade of pale’ op 1 te laten komen?”

periode tussen kerst en Oud&nieuw in die programmering zeker ook een beetje aansluiting te vinden met de Top 2000. Niet dat ik een Top2000 bespeling doe, maar: is het een idee om ‘A whiter shade of pale’ op 1 te laten komen?” /wim.ruessink

tevens de bedrading vernieuwd. De bedrading, dat is het contact tussen de toetsen – officieel ‘de stokken’ – en de klepels. “Daor zit ni’je dräö an”, zo zegt de beiaardier het in smeuïg Wenters dialect. Het zijn vele meters draad, als je bedenkt, dat de afstand van de

“Ik zit 37 meter onder de haan op de toren,

toets tot de klepel van de klok die het verst weg hangt,

maar eigenlijk ben ik een straatmuzikant,

zeker tien meter is. “We kunnen weer vooruit”, vertelt

een openbare muzak. Ik heb gehoor, maar

Ruessink, “maar er zal ook een moment komen, dat

als ik beneden kom is iedereen al weer weg.

een ander onderdeel van het instrument misschien aan vervanging toe is.”

Kerstrepertoire

Een ‘contradictio in terminis’: openbaar en toch volledig anoniem”, zo vertelde Wim Ruessink een aantal jaren geleden toen ik

De aankomende weken is het repertoire tijdens de

boven in de toren bij hem te gast mocht zijn.

wekelijkse live bespelingen uiteraard in kerstsfeer. Elke

Volg beiaardier Wim Ruessink op facebook

woensdagochtend wordt het carillon met de hand be-

en laat hem eens weten wat je vindt van de

speeld. “De decembermaand is voor ons als beiaar-

bespeling van zijn unieke instrument.

diers de gemakkelijkste maand, want je hoeft niet na te denken over het repertoire: na de Sinterklaasliedjes

KERST 2021

25

Ravenhorsterweg 38 Winterswijk Beltrumsestraat 19 Groenlo www.michelnales.echtebakker.nl

Hietkampweg 8, 7108 BR Woold 06 - 542 54 156 www.witgoedservicewenters.nl

Schoorsteenveegservice

Te Linde

Blekkinkhofweg 10, Winterswijk-Woold 0543 56 44 54

or ons Kerstmenu Kijk op onze website vo isch.nl www.restaurantdevoortw

Vredenseweg 150 Haitsma Mulierweg 22-24 Winterswijk T +31 543 - 513878 www.wentersfitness.nl

7113 AE Winterswijk 0543-562 525 www.restaurantdevoortwisch.nl

Laatste kerst v.v. Vosseveld

afscheid rookworstencomité Zijn er mensen die tijdens de kerstdagen een stamppotje eten met een rookworst erbij? Ja, die zijn er. Ongetwijfeld. Niet iedereen doet zich te goed aan een vijfgangendiner met een gemarineerd konijn of een gevulde kalkoen.

Maar wat heeft het kerstdiner te maken met voetbalvereniging Vosseveld?

‘De Vossen’ voetballen niet alleen nog enkele maanden, maar hebben ook een rookworstencomité, dat elk jaar in december, uiteraard tegen betaling, rookworsten bezorgt.

De teller stond begin deze maand op ruim duizend bestelde worsten. Of die worsten, en zo ja hoeveel, op tafel belanden tussen kerstkransjes en oliebollen, dat is niet bekend.

Wat wel zeker is: het is de laatste kerst voor vv Vos-

familie als uithangbord, want onlosmakelijk verbonden

voetballende leden uit naar andere clubs. Zij vinden hun

seveld en dus ook voor het rookworstencomité van de

met de club. Ze waren niet de beste voetballers van de

weg wel weer.

roodwitten. Dat maakt de rookworst deze maand niet

club, dat was misschien wel Hendri ten Pas. Een mooie

minder sappig en hij zal niet minder smaken, al zullen

linkspoot die gebrek aan pure snelheid compenseerde

Maar wat gebeurt er met het rookworstencomité? Zijn

sommigen wel met weemoed een stuk worst aan de

met overzicht, techniek en creativiteit. Zijn uitstapje

er andere rookworstencomités in Winterswijk waar ze

vork prikken. Zeker voor de leden van de buurtvereni-

naar WVC werd hem vergeven.

terecht kunnen? Dat lijkt er niet op. Maar met ruim duizend bestelde worsten is er sprake van een waardig

ging, die zich realiseren dat het na het eindfeest in juni komend jaar definitief gebeurd is met het voetballen in

Het sportieve hoogtepunt was wellicht de overwinning

de rode broek en het witte shirt. Sportpark ’t Joosthuis

van De Vossen in de vierde klasse in de uitwedstrijd bij

bestaat dan alleen nog in het archief van vv Vosseveld.

datzelfde WVC, dat was afgegleden van de tweede

afscheid van het rookworstencomité van vv Vosseveld.

naar de vierde klasse. Die zege sprak het meest tot de Het realisme heeft de romantiek definitief ingehaald op

verbeelding. Aangezien ze op de fiets naar de Morgen-

’t Joosthuis. De ouderen in de buurt wilden nog graag

zonweg konden, werd de zege in het hol van de leeuw

kaarten in het clubhuis, in de wetenschap dat het laatste

uitbundig gevierd.

potje eerdaags zou worden gespeeld. En het volksfeest van Vosseveld, in een feesttent op de accommodatie, bleek steeds minder in trek.

Maar er wordt toch nog wel gevoetbald? Jazeker, op natuurgras nog wel! Maar door steeds minder elftallen en met de hoofdmacht niet meer in prestatief competitieverband. De sportieve geest is uit de fles en daarmee is het fundament onder vv Vosseveld definitief afge-

“het realisme heeft de romantiek definitief ingehaald op ’t Joosthuis”

brokkeld. De club is niet langer in de benen te houden.

Misschien voorspelbaar gezien de vergrijzing in Win-

vv Vosseveld zal ook worden herinnerd als de club van

terswijk en de door de gemeente gestuurde concen-

Koos Prins, de voormalige spits van de club en spon-

tratie op een paar sportparken, maar daarom wel een

sor voor het leven. Zijn clubliefde vertaalde hij ook in

donkergrijze bladzijde in de lokale voetbalgeschiedenis.

sponsorgeld. En waar genoot hij een paar jaar geleden van? Na een oefenwedstrijd van De Graafschap bij FC

Vv Vosseveld heeft een eigen positie in Winterswijk. De

Winterswijk, op een zwoele zomeravond, was het bier

Vossen gingen niet mee in de hype van kunstgras en

bijna op bij FC Winterswijk. Geen probleem, Koos gaf de

dat geeft ze een eigenzinnig karakter. Vooral ook een

sleutels van het clubhuis van vv Vosseveld af, waar de

buurtclub waar net zoveel aandacht is voor de ‘klungels’

koelcel nog vol stond met kratten koud bier. Prachtige

als voor de talentvolle voetballers. Waar het biertje na

naoberhulp en Koos had nooit gedacht nog eens van

afloop minstens zo belangrijk is als de drie punten. Een

waarde te zijn voor FC Winterswijk…

buurtclub met een sociaal karakter, waar gezelligheid nog altijd hoog in het vaandel staat.

Dergelijke verhalen zullen tijdens de afscheidsavonden op ’t Joosthuis aan bod komen, als er voor de laatste

De club ook van de fanatieke familie Wiggers. De zoons

maal door de leden massaal het glas wordt geheven op

stonden binnen de lijnen, de vader hoorbaar langs de

hun prachtige cluppie. Na 18 en 19 juni wordt de deur

lijn. Ze hoorden bij het interieur van De Vossen. Een

van het clubhuis definitief gesloten en zwermen de nog

/vvvosseveld

EINDEJAARS OPRUIMING Ruim aanbod gebruikte

• Zitmaaiers • Motorzagen • Bladblazers • Aanhangwagens

Anssems

Azure L1

Aanhangwagens

Hapert aanhangwagens

Afmeting 2100x1250 750kg

Afmeting 2500x1300 1350kg

Nu voor

Nu voor

J 1095,-

J 1850,-

Azure H2

Cobalt HB2

Hapert aanhangwagens

Hapert aanhangwagens

Afmeting 2800x1600 2000kg

Afmeting 2800x1600 2000kg

Nu voor

Nu voor

J 2700,-

J 4250,-

Toro zero Turn maaier

Nu voor

Nu voor

J 2975,-

J 3636,-

Houtklover 8ton

Nu voor

J 1365,Set prijs

Diverse duwmaaiers op voorraad

J 399,-

Nu voor

J 559,-

Waliënseweg 44 Winterswijk-Huppel

T 0543-56 23 55

info@ebbersmechanisatie.nl

www.ebbersmechanisatie.nl

Prijzen zijn exclusief 21% BTW

KERST 2021

29

‘Mensen bij elkaar brengen’

Dorpsakker nieuw pareltje in 2022

Patrick Hallink voor de boerderij, waar na de verbouwing het restaurant in komt.

Ouderen die de hele dag achter de geraniums zitten, kinderen die de hele dag op de telefoon of tablet bezig zijn en mensen in een zorginstelling die de hele dag naar een aquarium zitten te kijken.

Dat moet anders”, vindt Patrick Hallink, de initiatiefnemer voor de Stadstuin, of – zoals de 54-jarige Winterswijker het zegt – de Dorpsakker.

“We zijn geen stad en de tuin is een akker.”

Tekst: Loek Heinne Foto: Evert Braakhekke

Vanaf voorjaar 2022 is Winterswijk een pareltje rijker:

wijk is geen vegetarisch restaurant te vinden. Dat ver-

net in Nederland is. Ook daar zitten mensen bij die goed

de Dorpsakker. 6700 Vierkante meter, als onderdeel

andert straks. Maar naast vegetarische gerechten zal

kunnen koken. We willen mensen bij elkaar brengen.”

van het nieuwe Park Achterhoek, dat momenteel wordt

er ook best wel een bescheiden stukje vis en vlees op

“Kijk, je kunt voor 1,99 euro twee dagen pizza eten,

aangelegd op het Arresveld. Patrick Hallink is eigenaar

de lunch- en kleine dinerkaart komen. Ik zie ze al zo

maar je kunt voor die 1,99 euro ook twee dagen ge-

van lunchcafé Bijzonder Gewoon, waar onder andere

zitten aan zo’n lange Italiaanse tafel waar iedereen kan

zond eten met groenten uit eigen tuin. We gaan een

mensen met afstand tot de arbeidsmarkt werken. Vol

aanschuiven en een lekker glaasje wijn kan drinken. Of

groentepakket-abonnement introduceren.

passie vertelt hij over zijn ideeën, die nu in werkelijkheid

de ziekenhuismedewerkers die daar hun broodje ko-

Lekker goedkoop, gezond en gevarieerd eten.”

worden omgezet. “Bij Bijzonder Gewoon wilde ik eigen-

men halen en in het park opeten. Het kan allemaal.”

lijk al een moestuin hebben. Je eigen fruit en groenten

Fase twee van het project zal de realisatie van het res-

verbouwen en daarmee gerechten bereiden. Gezon-

taurant zijn. Dat zal – afhankelijk van de ontwikkeling

der kan het niet.” Toen de gemeente Winterswijk met het plan kwam om een stadstuin te creëren, wilde Hallink graag meedenken en samen met de gemeente de ideeën uitwerken. “Het was een heel prettige samenwerking”, looft Hallink de houding van de gemeente. “Ik

“ik zie ze al zo zitten aan zo’n lange Italiaanse tafel”

ben zeer blij met de manier waarop de gemeente haar

van fase één – naar verwachting medio 2023 klaar zijn.

Hallink, die alle uitgaven het liefst lokaal wil investeren, realiseert de Dorpsakker niet in zijn eentje. “Nee, alles wordt geregeld door kwartiermaker Dion Temming. Hij doet alle voorbereidende werkzaamheden en zorgt ervoor dat de tuin er is.”

nek heeft uitgestoken voor de realisatie van dit project.

Smerig thuiskomen

Maar ook de samenwerking met de andere collega’s

“We gaan ook workshops organiseren”, vervolgt de

De voortgang van het project is straks te volgen via de

zoals WAM-Van Duren en zorgorganisaties als Zozijn

sociaal ondernemer. “Er komen bijenkassen voor de

site www.dorpsakker.nl, die nu gebouwd wordt. Men-

verlopen zoals je in de Achterhoek mag verwachten.”

biodiversiteit. En er komt een bakkerij. We gaan onze

sen die weer lekker naar buiten gaan en sociale contac-

eigen broden bakken. Kinderen kunnen daar hun ver-

ten opdoen. Heerlijk. Het lijkt bijna het tegenovergestel-

Vegetarisch

jaardagsfeestje vieren. Zelf hun eigen patat maken en

de van de realiteit, de gehaaste en stressvolle wereld

“De Dorpsakker moet een sociale speeltuin worden”,

bakken. En lekker in de tuin bezig zijn. Reken erop dat

om ons heen die zich steeds minder sociaal ontwikkelt.

vervolgt Hallink. “De mensen moeten weer naar buiten.

ze smerig thuiskomen”, zegt hij met een brede glimlach.

Zowel kinderen, ouderen, als mensen die in de dag-

“Maar ook een verjaardagsfeestje van oma, in de serre

Scan QR voor filmpje

besteding zitten, kunnen straks allemaal terecht in de

bij de kas. Oma mag dan zelf het gebak rondbrengen.

Park Achterhoek

Dorpsakker. Ik verwacht dat er eind 2022 iedere dag

Dan blijft ze lekker in beweging en dat is de bedoeling.”

zo’n twintig mensen rondlopen in de moestuin. De helft vrijwilligers en de helft mensen met afstand tot de

Gezond en samen

arbeidsmarkt.”

Gezelligheid, contacten leggen, gezondheid en laagdrempelig zijn sleutelwoorden van de Dorpsakker.

Naast de moestuin komt er ook een horecagelegen-

Sociale gastronomie, oftewel samen koken, samen

heid. “Die komt in de oude boerderij die straks wordt

eten. Iedereen is daar volgens Hallink welkom. “Maar

verbouwd”, vertelt Hallink. “In de omtrek van Winters-

dan ook echt iedereen. Ja, ook die Syrische familie die

www.parkachterhoek.nl

/parkachterhoek

Frielink Installatie 06-26959412 www.frielinkinstallatie.nl

Boesveld Assurantiën BV // Jeroen Boesveld Gasthuisstraat 23, 7101 DS Winterswijk +31 (0)543-532656 www.boesveldassurantien.nl

Gasthuisstraat 23, 7101 DS Winterswijk 0543 - 745 006 info@annetreessink.nl www.annetreessink.nl

Kobstederstraat 51-1, Winterswijk 0543 - 52 16 09

06 - 535 34 440

www.frankmassop.nl /VerkeersschoolFrankMassop

WIJ WENSEN U

FIJNE FEESTDAGEN en een !

2 2 0 2 g i k k gelu

Ambachtsstraat 30 +31 (0)624372301

Winterswijk info@maxximum.nu

KERST 2021

31

Schors en “Mooi en functioneel kan prima samen” Scheef Voorafgaand aan het interview toont hij zijn bezoek in de tuin van zijn boerderij aan de Haverkampstegge in Kotten eerst zijn zelfgemaakte kippenhok en bank. En praat daar vol passie over. Dezelfde bevlogenheid legt Wilco Kwerreveld even later aan de dag als hij in de werkplaats van zijn bedrijf Schors en Scheef praat over zijn werk, de bijzondere producten die hij maakt en vooral het materiaal waarvan hij die vervaardigt: hout. ‘’Ik houd van hout, het is een levendig materiaal dat je prima kunt bijschaven en schuren. En ik vind de geur van hout heerlijk.’’

Tekst: Bart Kraan

Foto’s: Franz te Loo

Hoe bijzonder de creaties van Kwerreveld zijn, wordt heel goed duidelijk uit de foto’s op de website van Schors en Scheef: grote objecten als klimtoestellen en waterelementen en kleinere dingen als speelgoed en meubilair. ‘’Ik houd van bijzondere houtproducten’’, vertelt Kwerreveld. ‘’Ik houd ook van vormgeving. Zoals bij dat kippenhok. Dat is mooi maar ook functioneel.

Heel veel mensen vinden dat die twee aspecten niet gecombineerd kunnen worden, maar mooi en functioneel kan prima samen. Ik zit graag op een mooie stoel, daar heb je ook functioneel en mooi samen. Het gaat mij om het ‘overall’-plaatje. Dat is ook een beetje mijn levensfilosofie. Ik houd van schoonheid, maar wil ook

kunstacademie in Enschede een studie volgde die was

sen met een beperking die uit zo’n object hun plezier

ken in onze moestuin ook zo leuk.’’

toegespitst op vormgeving. ‘’Omdat ik op de kunstaca-

moeten halen. Daarbij probeer ik me zoveel mogelijk in

demie heb gezeten, werk en denk ik als een kunste-

hen in te leven. Ik kan ook prima iets voor mensen in

Ontwerp

naar’’, aldus Kwerreveld. Diens ontwerpproces heeft

een rolstoel maken. Ik heb daarvoor wel eens twee uur

ook wel iets weg van dat van veel kunstenaars. ‘’Dat

in een rolstoel rondgereden, op die manier heb ik zelf

begint met een onrustig gevoel. Dan ga ik altijd even

ervaren wat het is om in zo’n ding te zitten en kon ik

wandelen. Het ontwerp ontstaat dan in mijn hoofd,

uitstekend bepaalde problemen tackelen.’’

graag leven met natuurelementen. Daarom vind ik wer-

Dat Kwerreveld producten van een zo diverse aard kan maken, heeft hij onder meer te danken aan zijn achtergrond. Hij volgde een technische opleiding meubelmaken/schilderen in Doetinchem, waarna hij aan de

waarna ik er een klein model of schets van maak’’, aldus Kwerreveld, die dan een op een oud stuk papier

Uniek

gemaakte tekening van een sculptuur voor Villa Zebra,

Als hij iets moet maken voor mensen met geestelijke

het kunstmuseum voor kinderen in Rotterdam, laat

en mentale problemen, gaat Kwerreveld het gesprek

zien. ‘’Een foto daarvan heb ik opgestuurd, op basis

aan met hun zorgverleners. ‘’Daarin heb ik me gespe-

daarvan heb ik de opdracht gekregen.’’

cialiseerd. Ik vind het ook leuk om mee te gaan met mensen die met geestelijk gehandicapten werken, om bij hen te kijken en hen te observeren. Ik wil ook van

‘’Dat begint met een onrustig gevoel. Dan ga ik even wandelen”

anderen leren.’’ Als hij voor een opdrachtgever aan de slag gaat, houdt Kwerreveld nauwlettend in de gaten dat het object aan alle veiligheidseisen voldoet. ‘’Alles moet gecertificeerd zijn, dat maakt het werk wel moeilijker, maar dat vind ik juist leuk. Als het niet lukt, doet dat wel pijn. Daarom is het van belang dat alle eisen van tevoren goed besproken worden.’’

Maar of hij nu voor een opdrachtgever iets maakt of

Toegepaste kunst

vanuit zijn eigen optiek een kunstobject vervaardigt,

Een aantal producten maakt hij uit eigen optiek, laat

Kwerreveld wil één ding: unieke producten maken. ‘’De

hij er dus zijn eigen fantasie op los, om die later te ver-

mensen moeten weten dat iets van Schors en Scheef

kopen op tentoonstellingen. Maar veruit de meeste

komt. Ik wil dat ze zeggen: ‘Dat is jouw handelsmerk,

werken maakt hij in opdracht van bijvoorbeeld parti-

dat is typisch Wilco.’’

culieren, scholen, kinderdagverblijven, zorginstellingen en gemeenten. ‘’Daarbij gaat het om toegepaste kunst, maak ik bijvoorbeeld een speeltoestel voor een

www.schorsenscheef.nl

school of ontwerp ik een beleef- en speelpark voor een zorginstelling. Het is heel divers. Iets maken voor een zorginstelling is heel leuk, dat is toegespitst op men-

www.wilcokwerreveld.com

Speciaalzaak Kleinvak Handwerken Kralen Pixel

HANNET LEUSSINK

Ratumsestraat 12, Winterswijk 0543 - 51 74 02 / hannetleussinkwinterswijk

Geldereschweg 108 Winterswijk-Meddo | Houthal Parallelweg 2 Winterswijk 0543 569 561 www.overkampmeddo.nl

Wooldstraat 43 7101 NN Winterswijk T +31 543 - 513206 www.goossens-wijnen.nl

Tinbergenstraat 46 info@autoschadewinterswijk.nl T +31 543 - 535322

www.autoschadewinterswijk.nl

Ravenhorsterweg 8 Winterswijk T +31 543 - 51 27 25 www.leontekempel.nl

Nieuw Beusinkweg 2, 7103 DJ Winterswijk

Generaal Berenschotweg 43 Winterswijk +31 (0)6-20309654 +31 (0)543-522888 www.junkerschilderwerken.nl

T +31 6108 82 326

Lichtje op kerstavond

Herdenkingskaarsen bij oorlogsgraven

Kerstavond 2018. Margot van den Berg zet kaarsjes op het graf van enkele familieleden en loopt nog even over de begraafplaats. ’t Wordt al donker, de sfeer is sereen. Ze ziet overal kaarsen branden en wordt daarbij getroffen door de duisternis bij de oorlogsgraven. “Deze jonge mannen, militairen van het Britse Gemenebest, hebben het grootste offer gebracht, zijn door oorlogshandelingen hier gesneuveld”, zo gaat het door haar gedachten. Vanaf dat moment is ze vastbesloten licht in deze duisternis te brengen.

Tekst: Betty Wassink

Foto: W. van den Berg

“Bij de duizenden graven op de Canadese Erebegraafplaats in Groesbeek worden elk jaar kaarsen geplaatst.

Dat wilde ik ook hier organiseren”, zo vertelt Margot.

Ze vraagt haar vriendinnen Joke Verwey en Jeanette van Beem, gelijkgestemden, en al pratende kwamen ze snel tot ideeën. Met als resultaat dat ze er sinds kerstavond 2019 voor zorgen dat ook bij de oorlogsgraven op de Algemene begraafplaats in Winterswijk kaarsen branden.

Traditie Wat bleek: naar het voorbeeld van Holten, waar op de Canadese Begraafplaats al jarenlang kaarsjes worden ontstoken op kerstavond, heeft de heer Dick Jansen

Margot is verheugd, dat hun initiatief nu onderdeel is

kaarsjes branden, vindt het drietal heel speciaal. “Dat

uit Burgum in 2015 via facebook een oproep gedaan

van een grote groep. “In die traditie mag Winterswijk

Winterswijk een stipje op die kaart is, moeten we in

om het landelijk uit te rollen. Jeanette van Beem: “Die

niet ontbreken. Het is daarom ook belangrijk, dat het

ere houden. Wij zijn allemaal een klein radertje in het

oproep – lichtjes op oorlogsgraven – had tot gevolg,

op enig moment weer wordt doorgegeven aan de vol-

proces van doorgeven van het verhaal”, zo omschrijft

dat op kerstavond 2015 op meer dan 140 plaatsen in

gende generatie.”

Joke haar gevoel. “En via Peter Rhebergen, die contact

Nederland lichtjes brandden op erevelden.”

heeft met families van overleden militairen in bijvoor-

Een nieuwe traditie was geboren en groeide snel uit

Commonwealth

beeld Engeland of Australië, bereiken ons berichten

tot 445 locaties in 2019, zoals te zien is op de licht-

Joke Verwey kent via familie van nabij de verhalen

dat nabestaanden het oprecht waarderen dat dit ge-

jeskaart op de website. Kerstavond 2019 was ook in

rondom de oorlog en heeft bovendien iets met rituelen

beurt.”

Winterswijk het ereveld verlicht met kaarsen. Vanuit de

en herdenken. “Wat ik belangrijk vind, is dat het niet

gemeente, beheerder van de begraafplaats, kregen de

iets formeels is, maar een spontane particuliere actie,

Hopelijk kan het vanaf volgend jaar weer met een grote

initiatiefnemers meteen positieve respons en ook toe-

die heel mooi vorm krijgt. Je hoeft geen organisatie op

kring van mensen.

stemming om een vuurkorf te plaatsen.

te tuigen om iets te doen. Het gaat om het licht, de sa-

Dit jaar moet het nog in soberheid. “Een samenkomst is

menkomst, zonder ceremonieel, zonder speech.”

niet mogelijk op kerstavond. Wij zorgen ervoor dat op

Het vrijwilligersgroepje voor deze ‘lichtjes op oorlogs-

kerstavond vanaf de schemer op alle 49 graven lichtjes

graven’ richt zich op oorlogsgraven, die onder be-

branden, maar het staat iedereen vrij om individueel in

scherming staan van de Commonwealth War Graves

de loop van de dag voor kerst ook een herdenkings-

Commission. Het herinnert de inwoners van Winters-

lichtje te plaatsen.”

‘we zijn allemaal een klein radertje in het proces van doorgeven van het verhaal’ Doorgeven

wijk aan 49 geallieerde militairen van het Britse Gemenebest – veertig vliegeniers en negen soldaten van de Britse Pantsertroepen – die tijdens de Tweede Wereldoorlog in de omgeving van Winterswijk zijn gesneuveld.

Saamhorigheid

Die eerste keer waren er tachtig mensen aanwezig.

In 2020 moest het door coronamaatregelen zonder

“Dat was geweldig. Ondanks het slechte weer die

publiek, maar de drie vrouwen vonden het toch be-

kerstavond was het een heel mooi samenzijn met

langrijk dat er kaarsen brandden. Bij de oorlogsgraven

kerstmuziek van zeven koperblazers van muziekver-

aangekomen die kerstavond, bleek dat er op zestien

eniging Eendracht. In de stromende regen, met lichtjes

graven al een lichtje brandde. “We waren verrast. Zo

die uitwaaiden, stonden we in een grote kring om de

mooi.” Het gevoel van saamhorigheid en de weten-

graven van die jonge mensen heen. Indrukwekkend.”

schap, dat op die dag voor kerst overal in Nederland

/lichtjesopoorlogsgraven

www.oorlogsgravenstichting.nl

Disgenoten KERST 2021

35

Bron foto: Pxhere.com

Eindelijk, na ruim anderhalf jaar was het begin oktober zover: onze vriendengroep ‘club Winterswijk’ zou weer bij een van ons thuis samenkomen. Vier keer per jaar treffen wij elkaar om onder het genot van drank en spijs bij te praten over van alles en nog wat.

De groep ontstond toen drie van ons gezamenlijk met de auto tussen Winterswijk en Doetinchem pendelden voor hun opleiding tot meester/juf. Dat was in de tijd dat het vak nog enig aanzien kende en leerkrachten behoorden tot de notabelen van een zichzelf respecterende gemeenschap. Heel lang geleden dus.

Door: Bart Iking

Na verloop van tijd breidde het gezelschap zich uit tot

loos naar zich toe, boog als een riet voorover om de

heid bij volgende verkiezingen niet zou gaan stemmen.

vier echtparen; door de jaren heen veranderde de sa-

nietszeggende, onsmakelijke welkomstzoen te claimen.

Dat deze bescheiden en alleszins redelijke man zo’n

menstelling een enkele keer, maar de hechtheid heeft

Oh jakkiebah!

besluit heeft genomen is wellicht symptomatisch voor

er nooit onder geleden. Nieuwe leden werden met lief-

Bij binnenkomst bleken de anderen er gelukkig net zo

het toegenomen wantrouwen tegen de overheid.

de en open armen ontvangen; de laatste jaren is ons

over te denken. Heeft het vermaledijde virus toch iets

cluppie gelukkig stabiel. Ondanks de gemeenschappe-

goeds opgeleverd.

Na een paar flessen wordt de stemming joliger, de sfeer uitbundiger, de onderwerpen lichter. Oftewel:

lijke (onderwijs)achtergrond van zes van de acht is het

‘stemming stijgt, niveau daalt’.

in vele opzichten een bont gezelschap: garantie voor

Deze keer werd er gedineerd; het niveau rechtvaardigt

uiteenlopende meningen en boeiende gesprekken.

deze culinaire term. Behalve voor de koks die immers

De ene keer worden de gasten verblijd met een zelf-

altijd paraat moeten staan, wordt er nooit aan tafel-

Dit keer begon de jubel toen een van de disgenoten

bereide maaltijd, de andere keer met goed verzorgde

schikking gedaan: bij binnenkomst gaat eenieder er-

vertelde dat zij thuis beschikten over een heuse massa-

warme en/of koude hapjes: de inwendige mens komt

gens aan de mooi gedekte tafel zitten, wordt naar de

getafel: het startsein voor grote hilariteit en bulderen-

niets tekort, op drank wordt nooit bezuinigd!

kleur van de wijn gevraagd (rood is favoriet) - alleen de

de lachsalvo’s. Zinnenprikkelende hinten, ondeugende

Bob in het gezelschap doet het de hele zitting zonder

zinspelingen, spitsvondige kwinkslagen vlogen in hoog

Lief en ik verheugden ons op het weerzien, we beslo-

klagen met een glas water of frisdrank - waarna het

tempo over tafel: schuddebuikend en met tranen in de

ten om praktische redenen – de wijn zou immers, zoals

feestje kan beginnen.

ogen begonnen we aan het heerlijke dessert. Heel even was er geen virus, Corona, mondkapje, anderhalve me-

altijd, rijkelijk vloeien - met de benenwagen te gaan. Onderweg vroeg ik mij af hoe de begroeting zou verlopen.

De onderwerpen van gesprek kennen een bijna vast

ter afstand of lockdown, heel even voelden we ons he-

Ik nam mij voor deze te beperken tot een eenvoudige,

stramien: uiteraard wordt langdurig uitgeweid over de

lemaal vrij.

maar welgemeende boks; tot de invoering ervan had

triestheid van het onderwijs, er wordt stevig geklaagd

ik er nog nooit van gehoord. De traditie van drie loze

over de ontwikkelingen binnen ons vak, de zwaarte er-

Na de lange, eenzame tijd met nare, beperkende maat-

zoenen – vaak verdwijnt de kus met aangedikte smak-

van, de salariëring, het tekort aan leerkrachten, het ge-

regelen waaronder het hele land gebukt ging en wij

geluiden in het volstrekt luchtledige – hoeven van mij

daalde niveau. Kinderen en kleinkinderen zijn, evenals

elkaar niet hadden gezien was dit een avond van weer-

niet meer terug te komen. Ik herinner mij het moment

pensioen, alweer enige tijd vaste gasten aan tafel; dit

zien, lekker eten, goede wijn, maar vooral gezelligheid

dat een tante erop stond door mij gezoend te worden:

keer werd natuurlijk ook gesproken over Corona, vac-

en samenzijn. Het leek wel kerst. Alleen de boom, stal

ik deinsde achteruit, probeerde mijn arm gestrekt te

cinaties en de uiterst dubieuze rol van enkele politieke

en kaarsen ontbraken.

houden om de kleffe hap onmogelijk te maken. Helaas

leiders bij de (in)formatie. En passant vertelde de gast-

tevergeefs, met een ferme ruk trok ze mij meedogen-

heer dat hij vanwege hun volstrekte ongeloofwaardig-

Fijne feestdagen!

WIJ WENSEN U

FIJNE FEESTDAGEN en een gelukkig 2022!

Hoeninkstegge 5 Winterswijk - Meddo 0543 - 569302

Onze merken Bogaerts Jeans Cars Jeans Cross Jeans Gabbiano In/Case Miracle of denim

New Star Only & Sons Petrol Industries Soyaconcept Typical Jill Y-conic

Kottenseweg 116 Winterswijk 06 - 53937884 raterink@wxs.nl

Misterstraat 15A Winterswijk Tuunterstraat 35

Winterswijk

T +31 543-512831

www.tandprotheticuskind.nl

|

Brink 21 Eibergen

www.jeansbrothers.com

KERST 2021

37

Bestuur en leden wensen u allen fijne feestdagen en vooral een gelukkig en gezond 2022!

Beste Lezer, Voetbalvereniging M.E.C. bestond op 15 mei 2020 75 jaar. Na enkele festiviteiten te hebben gehad gooide Corona ernstig roet in het eten. In plaats van vieren was het kijken hoe we deze periode door zouden komen. Hierbij waren verschillende factoren van belang. Blijven de leden lid in een periode waarin weinig tot niet gesport kan worden.

Kunnen ze het lidmaatschap blijven betalen, doordat het inkomen verminderd was door het wegvallen van werk enzovoorts. Daarnaast was het de vraag of de sponsoren ons trouw zouden blijven in deze onzekere tijd. De prioriteit bij hen die de crisis hard trof was ook eerst overleven en dan kijken wat er nog mogelijk was.

Op alle vragen hierboven is het antwoord volmondig: Het is goed gegaan gelukkig! De leden zijn ons op een enkele uitzondering allemaal trouw gebleven. We hebben zelfs een ledenstijging kunnen bereiken. Uniek in deze gekke tijd!

Zeer mooi om te zien is echter ook dat alle sponsoren ons trouw zijn gebleven en ook aan zijn of haar verplichtingen heeft voldaan! Dit tekent de band die de sponsoren met M.E.C. hebben! Hier zijn wij erg blij mee en erg trots op!

Om hen te bedanken staan hier alle sponsoren vermeld die M.E.C. op een manier ondersteunen en zo zorgen dat wij de dingen kunnen blijven doen die wij willen doen. Vanaf hier is het dan ook een oprechte kreet: SPONSOREN BEDANKT! V.V. M.E.C. wenst iedereen prettige Feestdagen en goed en gezond 2022 toe!

Arjan Ongena, voorzitter

Overzicht sponsoren M.E.C. 2021-2022 Achterhoeks Nieuws Alex Hiddink Grondwerken Alfred Sloetjes Montagebedrijf B.V. Auto Service Veldboom Autobedrijf Blekkink Bernie Oonk Bouw & Montage Betting Wonen Bliksems Bloemen uit Corle BPG Overkamp Meddo Breukers Bouwmaterialen City Wonen Eugelink Daals Traiteurs Te Loo Media De Heide Smid De Italiaanse Meren De Stegge Den Tappen Dusseldorp Beheer Ebbers Mechanisatie Eeftink Rensing Floran Tuinen Flynth adviseurs en accountants Fysio Gasthuus Gebbink Media Gebr. Te Bokkel v.o.f.

Grevers Installatiebedrijf Gunnewick Mengvoeders Han Kobes Installatie Techniek Heegt Installatie B.V. Hengeveld BV Henk Rensing

Hesselink Koffie Hobbelink & Buitink Notarissen Hochrath Wonen en Slapen Houthandel De Holtplas HSF Logistics Winterswijk BV Huls Duurzame Energie Idenova Industrial Design Janfleur Bloemenhandel K&D Dakbedekkingen K.H.K. Klomps Bouw Winterswijk Koos Prins Kronenhuis Kuiper BV Kwerreveld Dakbedekkingen B.V. Leemrijse Dak & Wandtechniek Lensink Tweewielers Leugemors Loonbedrijf Miste Marcel Egbers MAZARS Meerdink Mensink Berndes Navis Sport Obelink OVM onderlinge verzekeringen Porskamp Installatietechniek B.V. Profile Winterswijk Proge B.V. Rabobank Rekla Oost Restaurant De Woord

Reuselink Rooks Rouwmaat Groep Samberg Belastingadvies Sjoerd Frielink Multidiensten Slotboom Autoschade Te Koppele Te Kronnie Konstruktie Ten Damme Ter Horst Milieu BV Thoma Enning Makelaars Vakantiepark De Twee Bruggen Voegersbedrijf Dibbets Visgroothandel en Viskwekerij Deunk Vivaldi Steakhouse Wassink B.V. Wikkerink B. Willy Schreurs Wim van Eerden Assurantien Winkelhorst WIPRO WISH Witgoed Service Woordes Meenkmolen - Graanreiniging VB Cars Eggink Verpakkingen Kapsalon Ieona Kaasboerderij Harmienehoeve Installatietechniek Freriks Servicebedrijf Harrie Frielink Komejo Processing and Recycling Equipment

ZEEVISGROOTHANDEL DEUNK Gourmetschotel

w 5.75 p.p.

Schotel met gerookte vis

w 4.50 p.p.

5 soorten gemarineerde vis

Verse zalmfilet Per 500 gr.

w 8.95

Bestelling graag uiterlijk 2 dagen van tevoren doorgeven.

0543-513865 of mail: info@deunkvis.nl.

www.deunkvis.nl Openingstijden winkel : Narcisstraat 2 7102 CS Winterswijk T +31 543 - 516000 info@boschcarservicewinterswijk.nl www.autoserviceveldboom.nl

22-12: 9.00-15.00 uur 29-12: 9.00-15.00 uur 23-12: 9.00-15.00 uur 30-12: 9.00-15.00 uur 24-12: 9.00-13.00 uur 31-12: 9.00-13.00 uur Wooldseweg 62 7108 AB Winterswijk 0543 - 51 38 65 info@deunkvis.nl

WIJ WENSEN U

FIJNE FEESTDAGEN en een gelukkig 2022!

Goorweg 5, 7104 BB Winterswijk-Meddo 0543 - 21 60 01 www.spiekerman.nl

De geschiedenis van Kerst

Nog even en het is weer zover, Kerstmis. Een feest

dag van vandaag dan ook nog steeds jul. In de vierde

tie met de hiervoor beschreven tradities, hebben kerst

waar menigeen ieder jaar naar uitkijkt. De één denkt

eeuw van onze jaartelling besloot keizer Constantijn de

echter tot het voornaamste feest van het jaar gemaakt.

aan de geboorte van Jezus, de ander aan een ver-

Grote, die als eerste Romeinse keizer het christendom

De huidige tradities rond het kerstfeest zijn van land tot

sierde boom, eten met de familie of cadeautjes.

volledig accepteerde en zich op zijn sterfbed liet do-

land verschillend, zoals ze ook lang niet allemaal even

Maar wat vieren we nu eigenlijk en waar komt het

pen, dat 25 december de dag zou worden waarop de

oud zijn. De viering van de terugkeer van het licht op

feest vandaan? En waarom uitgerekend op die

geboorte van Jezus werd gevierd. Niet geheel toevallig

aarde is nu eenmaal veel ouder dan de commerciële,

datum, 25 december?

werd op die datum rond de Middellandse Zee tot dan

veelal uit Amerika overgewaaide, tradities van cadeaus

toe de zonnegod vereerd onder zijn vele verschillende

en kalkoen.

Tekst: Wim Aalderink

namen zoals Ra in Egypte en Helios in Griekenland. In

Foto’s : Betty Wassink

het late Romeinse Rijk was dit vooral de zonnegod Sol

Kerstboom

Invictus, ofwel de onoverwinnelijke zon.

Een van de oudste gebruiken rond kerst is natuurlijk de kerstboom, altijd een spar, nooit een dennen-

Kerstmis is een van de belangrijkste kerkelijke feestdagen. Christenen vieren op 25 december de ge-

Ook waren de dagen rond 25 december de vrije feest-

boom. Van oorsprong is dit een vruchtbaarheidssym-

boorte van Jezus en met hem de terugkeer van het

dagen van de zogenaamde saturnaliën. Tijdens de sa-

bool. Waarschijnlijk hadden de Germanen al, voor ze

licht op aarde. Tegelijkertijd is ons huidige kerstfeest

turnalia werd er uitgebreid gegeten en gedronken en

bekeerd werden tot het christendom, rond de tijd van

eigenlijk een combinatie van verschillende tradities: de

gaven de scholen een dag vrij. Een oorlog beginnen

winterzonnewende een altijd groene boom in huis of

Germaanse kerstboom, de Romeinse traditie van ca-

op deze feestdag van Saturnus was streng verboden,

op het erf. De Rooms-Katholieke Kerk heeft dan ook

deautjes geven en de Perzische wedergeboorte van

rechtbanken waren gesloten en veroordelingen wer-

heel lang geprobeerd deze heidense gewoonte te we-

de onoverwinnelijke zon. Dit maakt kerst tot één van

den uitgesteld. Het was het feest van overvloed en

ren bij het kerstfeest, zij het zonder succes. Het succes

de meest universele feesten ter wereld, je hoeft geen

vrede ter ere van de god en koning Saturnus. Hiermee

van de kerstboom is mede te danken aan de kerkher-

Christen te zijn om van het kerstfeest te genieten.

lijkt het feest wel wat op de viering van Jezus als koning

vormer Maarten Luther die de kerstboom tot symbool

in de hemel.

van de geboorte van Jezus maakte.

Op 21 december vierden de Germanen het feest van de winterzonnewende, de zogenaamde joelfeesten waarbij het boze werd verjaagd en het licht werd begroet.

In de Scandinavische talen heet Kerstmis tot op de

“kerst, feest van licht, feest voor iedereen”

Hoewel Kerstmis voor velen vooral een christelijk feest is, is het door haar multireligieuze herkomst een feest dat nog altijd veel breder gevierd wordt dan welk ander christelijk feest ook. De geest van het kerstfeest is veel ouder dan het christendom, maar de kern is eigenlijk voor iedereen gelijk.

Het gaat om licht in de duisternis, zowel letterlijk als figuurlijk.

Gevoelsmatig sloot 25 december ook aan bij de tekst uit het evangelie waar de geboorte van Jezus aan het eind van het Joodse jaar plaatsvindt. Vanaf dat moment is kerst een belangrijk christelijk feest, wat het tot die tijd niet was. Pasen was in de vroegchristelijke kerk veel belangrijker omdat dan met de opstanding van Jezus de overwinning op de dood wordt gevierd, de kern van het christendom. Het prachtige verhaal van de geboorte van Jezus in een armoedige stal, in combina-

De Achterhoekse Kledingspecialist

Buys Ballotstraat 7 Winterswijk 0543-530347 www.khkborduren.nl

Misterstraat 79, Winterswijk

24H shopping op www.s-ter.nl

Ambachtsstraat 61 Winterswijk T +31 543 - 516641 www.autoschadeslotboom.nl

Gasthuisstraat 19 7101 DR Winterswijk 0543 - 84 25 41

info@kptling.nl

www.kptling.nl

Weurden 11 Winterswijk T +31 543 - 466043 www.decomputerwinkel.eu

Cora Bosma en Volckmar Kroes: tijd voor andere dingen

De Woord gaat voort zonder restaurant Hij schiet al op richting de 70. Zij is nog een stuk jonger. Ruim 27 jaar geleden streken ze vanuit Wageningen neer op De Woord in Corle. Ze hadden best nog wel een jaartje of twee door willen gaan. Maar alle onzekerheid tijdens de pandemie maakt het ondernemen er niet leuker op. Reden voor Volckmar Kroes en Cora Bosma om eind dit jaar te stoppen met het restaurant.

Tekst en foto’s: Alain Schepers

Volckmar kan het niet genoeg benadrukken: “Met onze

Pareltjes

ren serieuze vormen aangenomen en de naam Stokerij

overige activiteiten, zoals de wijnwinkel, de proeverijen

Bij De Woord kun je nu - en ook straks - terecht voor

Het Laatste Woord heeft een uitstekende naam opge-

en de stokerij gaan we gewoon door. Ook kunnen men-

een goed glas wijn. Er wordt wijn geïmporteerd vanuit

bouwd in de Achterhoek en ver daarbuiten.

sen bij ons op afspraak terecht voor kleine bijeenkom-

voornamelijk Duitsland en Frankrijk. Vooral de Bour-

sten, zoals visites. Op vrijdag en zaterdag blijven we

gogne is erg geliefd bij het ondernemende stel. “We

vanaf twaalf uur geopend voor een kopje koffie met

komen regelmatig in Chablis. De wijnen daar zijn fan-

wat lekkers of een wijntje of biertje”.

tastisch. Ze zijn alleen wel een beetje prijzig geworden.

Verknocht aan plek in Corle

Gelukkig hebben we een aantal adresjes daar, waar uitstekende kwaliteit nog uiterst betaalbaar is. Die parel-

“Rustig van een wijntje genieten zonder jacht in ons lichaam”

“We gaan altijd onze eigen weg”, aldus Cora Bosma.

tjes nemen we mee voor in onze wijnwinkel.”

“Dat hebben we altijd gedaan. En dat doen we nu ook.

Eens per maand is er bij De Woord een wijnavond. Voor

Tijdens een kleine rondleiding door de stokerij spat het

Toen we tijdens de lockdown voor het eerst sinds ja-

een bescheiden bedrag kun je aanschuiven. Volckmar

plezier en passie van het gezicht van Volckmar. “Steeds

ren eens op de verjaardag van onze kinderen zijn ge-

heeft voor die avond een exclusieve selectie wijnen sa-

meer buren, vrienden en bekenden komen fruit bren-

weest, hebben we elkaar nog eens goed aangekeken.

mengesteld, die hij laat proeven en waarover hij boei-

gen uit hun eigen boomgaard. Dat fruit ligt op de grond

We dachten precies hetzelfde: We stoppen met het

end en passievol vertelt. Een bijpassend hapje hoort

en zij kunnen er niks mee. Ik ga het destilleren. Hier heb

restaurant en we gaan door met de andere activiteiten

daar natuurlijk bij.

je bijvoorbeeld het resultaat van tweehonderd kilo ap-

waar we ook veel plezier in hebben.”

pels dat hier achter het hek is neergezet.” In een afgesloten emmer zit een paar liter ‘appelsap’ met ruim

Cora en Volckmar zijn verknocht aan de prachtige plek

Het Laatste Woord

70 procent alcohol. Als de deksel van de emmer gaat,

in Corle. “Uiteraard hebben we even overwogen om al-

Net als wijn heeft het stoken van likeuren de buitenge-

wordt de ruimte gevuld met aroma’s van alcohol en

les te verkopen. Dat willen we niet. De prachtige natuur,

wone interesse van Volckmar. Het stoken van likeuren,

gedroogde appels. “Dit wordt verdund en gebotteld

de rust ... dit is echt wel onze plek.” Het is de bedoeling

absynth, limoncello en eau de vie heeft de laatste ja-

voor de verkoop.” Want hoewel Volckmar de sterk al-

om nog tot eind dit jaar de gasten te verwennen in het

coholische dranken met veel plezier destilleert, waagt

restaurant. “Als dat in verband met de coronamaatre-

hij zichzelf er niet aan. “Ik hou van de geur, ik kan wel

gelen onverhoopt niet kan, dan gaan we eerder dicht.

blijven ruiken. Ik drink het vrijwel nooit, want de smaak

Dan is het ook goed. Vanaf dan gaan we ons toeleg-

is mij te sterk.”

gen op zaken, die wat minder tijd en energie vergen dan het runnen van een restaurant. En hopelijk kunnen

De Woord zet de activiteiten dus voort. “Alleen het res-

we dan onze kinderen en kleinkinderen wat vaker zien.”

taurant gaat dicht. Kleine bijeenkomsten, die Cora en ik zelf kunnen doen, blijven we gewoon doen. Mensen

Wijngaard

kunnen dan even bellen. Datzelfde geldt voor de proe-

Wijn is meer dan een liefhebberij voor Cora en Volck-

verijen en voor onze winkel met wijn en likeuren. Elke

mar. Ze hebben zelfs een eigen wijngaard nabij Tra-

vrijdag en zaterdag blijven we geopend vanaf twaalf

ben-Trarbach in het hart van de Moezel. “De wijngaard

uur.”

wordt biologisch beheerd. Dat betekent extra werk.

Ook ligt de wijngaard op een steile helling, waardoor vrijwel al het werk met de hand gedaan wordt. Komend jaar kunnen we daar misschien ook eens rustig met een wijntje in de wijngaard genieten van de onder-

www.dewoord.nl

gaande zon, zonder de jacht in ons lichaam, omdat we snel weer naar huis moeten omdat het restaurant weer open moet.”

/DeWoord

Vredensestraat 1, 7101 MJ Winterswijk 0543 - 51 63 75 www.salonterra.nl

EINDEJAARS OPRUIMING Ruim aanbod gebruikte

Kruiwagen inhoud 80 liter

• Zitmaaiers • Motorzagen • Bladblazers • Aanhangwagens

Nu voor

447 delig

J 41,50

Airpres compressoren Dibo PW-C 150/9

Nu voor

J 145,-

Nu voor

Vanaf

J 925,-

J 450,-

J 165,-

Actie prijs Weber CF3

J 1999,NIEUW IN ONS ASSORTIMENT Weber Trilplaaten en Sleuvenstampers.

Husqvarna 125B bladblazer

Husqvarna 545 mark II motorzaag

Nu voor

J 535,-

Vanaf

J 228,-

Husqvarna automower Al 25 jaar de robotmaaier Vraag geheel vrijblijvend een offerte aan.

Waliënseweg 44 Winterswijk-Huppel

Ratumsestraat 3, 7101 MS Winterswijk 06 - 397 77 418

T 0543-56 23 55

info@ebbersmechanisatie.nl

www.ebbersmechanisatie.nl

Prijzen zijn exclusief 21% BTW

Wildbeheereenheid Winterswijk liefde en respect voor de natuur De echte wildliefhebber geniet het hele jaar door van wat de natuur ons biedt, maar kerst is natuurlijk traditioneel het moment om een mooi stuk wild op tafel te zetten. En dan het liefst wild uit eigen land of beter nog: uit eigen streek. Dat vraagt echter om een gezonde wildstand die qua omvang past in het landschap, de streek en de bebouwde omgeving.

Tekst: Wim Aalderink Foto’s : Archief WBE Winterswijk e.o

In een dichtbevolkt land als Nederland, waar vrijwel elk stukje land een functie toegewezen heeft gekregen, gaat dat niet vanzelf. Daarom is ons land verdeeld in 285 zogenaamde wildbeheereenheden (WBE) die verantwoordelijk zijn, in overleg met rijksoverheid en provincie, voor het beheer en onderhoud van het jachtgebied.

WBE Winterswijk en omstreken Wildbeheereenheid Winterswijk is een van de grotere

al heb je het geweer ‘aan de wilgen gehangen’, nog

omgeving en toen ook nog eens vrijwel alle sportver-

van ons land. Waar de gemiddelde WBE ongeveer vijf-

lang helpen bij de jaarlijkse faunatellingen. Toch is ook

enigingen hun deuren moesten sluiten, nam het aantal

duizend hectare beheert, gaat het in Winterswijk om

hier verjonging uiteindelijk van levensbelang, dat is in

wandelaars en fietsers in ons prachtige buitengebied

14.700 hectare, verdeeld over 57 jachtvelden. De WBE

een jachtvereniging niet anders dan welke willekeurige

dan ook enorm toe.

Winterswijk heeft rond de 170 leden waarvan tien pro-

vereniging dan ook. Geïnteresseerden kunnen altijd te-

De druk op de kwetsbare natuur werd veel te hoog,

cent vrouwen. Het bestuur bestaat uit elf personen,

recht op de site van de WBE of bellen met een van de

vooral ook omdat menigeen zich niet aan de openge-

waarvan drie vrouwen (25 procent dus!), zodat de indi-

bestuursleden. Ook als je alleen een keer mee wilt met

stelde routes hield en zijn of haar hond niet aan de lijn

viduele belasting nooit een reden is om een bestuurs-

een faunatelling.

hield. Mensen realiseren zich meestal niet hoezeer ze

functie te weigeren. In tegenstelling tot veel andere

hiermee de natuur verstoren en zelfs schade toebren-

verenigingen is het dan ook nooit een probleem om

gen. Hopelijk helpt dit artikel dan ook bij een bewuster

bestuursleden te vinden.

gebruik van de natuur: “geniet met respect van de na-

Uitnodiging jonge leden De jacht mag zich in een toenemende populariteit verheugen wat vooral blijkt uit de belangstelling voor de jachtopleiding. Vooral de aanwas van jonge leden is belangrijk, want de gemiddelde leeftijd ligt in WBE

“Geniet met respect van de natuur”

tuur”.

Meld aanrijding Voorzitter Maarten Stemerdink en secretaris Jurgen Hijink maken graag van de gelegenheid gebruik om iedereen op het hart te drukken om bij een aanrijding

Winterswijk net boven de 65 jaar. Gelukkig kun je de

De jacht

met een dier altijd de politie te bellen op nummer

jacht tot op hoge leeftijd beoefenen en kun je, ook

Gejaagd wordt er niet alleen op wild dat geschikt is

0900-8844. De politie schakelt dan een zogenaamde

voor menselijke consumptie, maar ook op schadelijk

valwildhouder in, meestal een jager of een BOA (bui-

wild zoals kraaien en vossen. Nederland is nu eenmaal

tengewoon opsporingsambtenaar) met speciaal ge-

een land waarbinnen het onmogelijk is om gebieden

trainde honden om het gewonde dier op te sporen en

zodanig in te richten dat er een natuurlijk evenwicht

uit zijn lijden te verlossen. Doe het niet voor uzelf, maar

ontstaat. Veel soorten hebben geen of te weinig na-

vooral voor het dier in nood!

tuurlijke vijanden om de populatie op een gezond peil te houden. Eigenlijk willen we alles, weidevogels, konijnen, hazen, reeën, maar ook vossen, dassen en tegenwoordig zelfs wolven. Helaas gaat dat vaak niet samen; weidevogels nestelen op de grond en zijn dan een dankbare prooi voor das en vos. Als de reeënpopulatie een kritische grens overschrijdt, neemt het aantal aanrijdingen snel toe. In 2021 zijn er alleen al in het gebied van WBE Winterswijk 70 aanrijdingen met een

Contact met WBE Winterswijk: WBE-secretariaat Jurgen Hijink,

ree geweest wat niet vreemd is bij een populatie van

telefoon 0543-518633 of email

zo’n duizend reeën. Op basis van het aantal aanrijdin-

info@wbe-winterswijk.nl

gen bepaalt de provincie het afschot.

Druk op kwetsbare natuur De corona pandemie brengt voor het beheer van flora en fauna in het buitengebied van Winterswijk extra problemen met zich mee. Door alle beperkende maatregelen zijn mensen veel meer aangewezen op hun eigen

www.wbe-winterswijk.nl

Markt Winterswijk KERST 2021

Wij wensen u een heel gezond en gelukkig nieuwjaar!

In 2022 staan wij weer voor u klaar met onze gezonde producten op de Winterswijkse Markt!

44

‘JA/JA systeem’ over een paar maanden minder papierverspilling in 2022

Dräö

Elk lichtje in donkere dagen is welkom, schreef ik vorig jaar op deze plek. Dat is nu niet anders.

Tekst van de redactie

In oktober heeft de gemeenteraad unaniem besloten tot invoering van de JA-JA sticker, waarmee wordt beoogd papierverspilling tegen te gaan. De raad heeft ingestemd met een daarvoor noodzakelijke aanpassing van de Afvalstoffenverordening. Invoering van het systeem stond gepland voor januari, maar laat nog even op zich wachten.

Tekst: Betty Wassink

Bij een van de interviews voor deze kersteditie viel het woord ‘dräö’.

Een prachtig dialectwoord voor ‘draden’.

Draden die ons ook als mensen verbinden en ons sterk maken.

Draden die het waard zijn om gekoesterd en als het nodig is,

Met dit besluit, dat werd genomen naar aanleiding van een motie daarover in de raad ruim twee jaar geleden, heeft de gemeente bepaald, dat huishoudens vanaf 2022 alleen nog reclamefolders in de bus krijgen, als ze er zelf met een JA-JA sticker uitdrukkelijk om vragen. Dit zogenoemde ‘JA/JA-systeem’ oftewel een ‘opt-in systeem’ zorgt voor vermindering van milieubelasting en papierafval.

Reclamedrukwerk Met de invoering van dit nieuwe opt-in systeem is het verboden om ongeadresseerd reclamedrukwerk te bezorgen of te laten bezorgen, tenzij de bewoner heeft aangegeven dit wel te willen ontvangen.

Dit geldt alleen voor reclamedrukwerk, dus niet voor huis-aan-huisbladen of andere informatie over werkzaamheden of activiteiten in de buurt die voor de bewoners van belang is. Ook drukwerk van vrijwilligers- of niet-cormmerciële organisaties valt niet onder de noemer reclamedrukwerk.

Wel Huis-aan-huisbladen Na invoering mag de bezorger dus geen ongeadresseerd reclamedrukwerk in de brievenbus stoppen als er geen JA-JA sticker op de bus zit. Wel huis-aan-huisbladen.

Het is een omkering van het bestaande systeem zoals we dat nu kennen. Waar geen sticker op de bus zit, wordt na invoering van het systeem geen reclamedrukwerk meer bezorgd.

Invoering over een paar maanden Desgevraagd laat een woordvoerder van de gemeente weten, dat invoering met ingang van 1 januari, wat in principe de bedoeling was, niet lukt. Invoering zal nog enkele maanden worden uitgesteld in verband met zorgvuldige voorbereiding met diverse betrokkenen.

‘Opt-in systeem’:  Geen sticker: geen ongeadresseerd reclamedrukwerk, wel huis-aan-huisbladen  Ja-Ja-sticker: wel ongeadresseerd reclamedrukwerk, wel huis-aan-huis-bladen  Nee-Ja-sticker: is hetzelfde als in de situatie dat er geen sticker is  Nee-Nee-sticker: geen ongeadresseerd reclamedrukwerk, geen huis-aan-huisbladen

gerepareerd te worden.

Draden die ook wel eens zodanig in de knoop lijken te zitten, dat je het overzicht kwijt bent.

Denk aan het jaarlijkse gevecht met het enigszins chaotische kluwen kerstlampjes. Iedereen kent die worsteling.

Dan ben je de draad even volledig kwijt.

Lichtpuntje in dit ritueel: Elk jaar branden de lampjes weer.

Dus: zoek weer een mooie kerstboom uit en doe de lichtjes aan.

Maak er mooie dagen van!

Goede gezondheid en veel voorspoed gewenst.

Tot volgend jaar!

Betty Wassink

KERST 2021

46

Wij wensen u prettige kerstdagen en een gelukkig en gezond nieuwjaar!

Dierenartsen: Drs. R. Jansen Drs. A. Oldehinkel Drs. M. Vree Drs. S. van Son Drs. M. Noorland Drs. V. Helmers

Paraveterinaire dierenartsassistentes: Brendy ten Pas Renske Ooijman Fabienne Meinen Christy Roerdink

Op de zaterdagen en vakanties: Janique Dielen Elleke te Winkel

Bezoektijden: Maandag t/m vrijdag: 8.00 - 19.00 uur doorlopend op afspraak Zaterdag: 9.00 - 12.00 uur doorlopend op afspraak Indien de praktijk gesloten is kunt u ons voor spoedgevallen bereiken op 0543-533615 of 06-22 498 536

Haitsma Mulierweg 21 • 7101 BZ Winterswijk • Tel. 0543 533615 • Email: info@dierenartsenpraktijkwenters.nl

winterswijk

� is de beste, leukste en gezelligste Kerstwinkel van Nederland

Heb je ons fantastische Kerst magazine al gelezen? Boordevol leuke cadeautips, spelletjes, verhalen en ideeën voor een geslaagde Kerst!

Gratis verkrijgbaar in de winkel of online.

KERST 2021

Zaterdag 18 december Zondag 19 december Vrijdag 24 december 1e kerstdag 2e kerstdag Vrijdag 31 december Nieuwjaarsdag

48

08.00 - 20.00 uur 08.00 - 20.00 uur 07.00 - 19.00 uur GESLOTEN 08.00 - 20.00 uur 07.00 - 18.00 uur GESLOTEN

Jumbo, Winterswijk, Europalaan 105