Ecobouwers Opendeur VL 2014

OASE IN DE STAD

‘ALLES TE VOET OF MET DE FIETS’

01-02 08-11 NOVEMBER

GUNTER PAULI

‘DUURZAAM HOEFT NIET DUUR TE ZIJN’ ECOBOUWERS BEURS

HOUT & GROEN WONEN

BEZOEK GRATIS MEER DAN 300 DUURZAME HUIZEN

win

CELLENBETONBLOKK VAN CELLUMAT EN TWV € 20.000

SCHRIJF JE IN VIA WWW.ECOBOUWERS.BE

SPONSORS

MEDIAPARTNERS

MET DE STEUN VAN De

beurs

Co-funded by the Intelligent Energy Europe Programme of the European Union

In dit magazine

OASE IN DE STAD

16

BIO-ECOLOGISCH BOUWEN

20

24

Martine verhuisde van

Bio-ecologische bouwma-

“Een passief huis op de buiten

Betaalbaar, ruim én duur-

een plattelandshoeve naar

terialen komen niet alleen

is niet het summum van

zaam wonen in de stad: het

een lage-energiehuisje in

het milieu ten goede, maar

duurzaam wonen. We moeten

kan! Op bezoek bij Brutopia,

Mechelen. Tijdens Ecobouwers

zorgen ook voor een gezond

ons leven en ons consumptie-

een inspirerend cohousing-

Opendeur heet ze je welkom.

binnenklimaat in je woning.

gedrag veranderen.”

project in Vorst.

08 win EEN WEEKEND IS IN EEN PASSIEFHU VAN BOSTOEN

43 COLOFON

31

GUNTER PAULI

ECOBOUWERS OPENDEUR

28

ANTWERPEN

25

HET VERSCHIL TUSSEN EEN NIEUWE BAKSTEEN EN EEN TWEEDEHANDSE?

WEST-VLAANDEREN

21

13

23

LIMBURG

VLAAMS-BRABANT

23

00

WAALS-BRABANT

01-02 08-11 NOVEMBER

00

LUIK

HENEGOUWEN

00

WIN P. 43

NAMEN

00

EEN WEEKEND IN EEN PASSIEFHUIS AAN ZEE

LUXEMBURG

BEZOEK GRATIS MEER DAN 300 DUURZAME HUIZEN

Werkten mee Benjamin Clarysse, Sarah Vandenbroucke, Stef D’Hauwers, Jurgen Naets, Marjan Van de Maele, Bart De Vliegher, Marlies Nachtergaele, Thijs Demeulemeester, Isabel Haentjens Fotografie Sven Everaert, Tim Van de Velde, de openstellers Illustratie Peter Willems Reclameregie Sarah Vandenbroucke, sarah.vandenbroucke@bblv.be, 02 282 17 27 Projectcoördinatie Benjamin Clarysse, benjamin.clarysse@bblv.be, 02 282 17 44 Concept & realisatie Stapel Magazinemakers www.stapel.be v.u. Danny Jacobs, Tweekerkenstraat 47, 1000 Brussel

61

OOST-VLAANDEREN

BRUSSEL

Het antwoord is simpel: er is er geen. Behalve dan voor je portefeuille en het milieu. Want tweedehands bouwmaterialen kopen is kiezen voor duurzaam zonder dat het duur is. Heb je toevallig bouwmateriaal in overschot?

Maak iemand anders gelukkig door het te verkopen op 2dehands.be. Ook goed voor het milieu en je portefeuille. Wacht niet langer, zoek nu op 2dehands.be

023_2DE_001_Ad Eco_285x210_NL.indd 1 Process CyanProcess MagentaProcess YellowProcess Black

SAMEN STERK

BEZOEK GRATIS MEER DAN 300 DUURZAME HUIZEN SCHRIJF JE IN VIA WWW.ECOBOUWERS.BE

10/09/14 13:22

BEZOEK MEER DAN 100 WONINGEN IN WALLONIË EN BRUSSEL TIJDENS PORTES OUVERTES ECOBÂTISSEURS. SCHRIJF JE IN OP WWW.ECOBATISSEURS.BE

05 06 18 26 29 44 46

WELKOM GOED OM WETEN HOUT EN GROEN WONEN DEBAT ENERGIEJACHT ECOBOUWERS TOURS PRAKTISCH

Bond Beter Leefmilieu is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties en de publireportages in dit magazine. De organisatie is tevens niet aansprakelijk voor ongevallen op weg naar/van de te bezoeken woningen of tijdens het bezoek aan de woningen in kwestie. De enige verantwoordelijkheid voor dit magazine ligt bij de auteurs. Het reflecteert niet de mening van de Europese Unie. EASME noch de Europese Commissie zijn verantwoordelijk voor het gebruik van informatie in deze publicatie.

3

> Kies het juiste werkblad > Inrichting van een leefruimte en keuken 4 plannen met budget

EXTRA

alle bouwen energiepremies

JUNI 2014 - € 4

TERRAS

Wonen Natuur met de

WmdN 70

* zomer 2014

De nummer 1 in België - 33ste jaargang - nr. 300

De nummer 1 in Belgïe - 33ste jaargang nr.302 - P207166 - Maandblad

SEPTEMBER 2014 - €4

Zomers

KEUKEN

Kwartaaltijdschrift van het Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch Bouwen en Wonen

GRATIS BIJLAGE 48 p.

> Verlengstuk van je keuken > Breng schaduw met planten

NIEUW De beste rentevoeten van het moment

Interessant, ook zonder premies

ISOLATIE

in de praktijk

Buitendeuren

Het visitekaartje van je woning

Salon en slaapkamer geswitcht

3 creatieve oplossingen

Hennep

Natuurlijk bouwmateriaal

met de

n het Vlaams Instituut voor Bio-Ecologisch Bouwen en Wonen Kwartaaltijdschrift van

WmdN 71 * herfst 2014

X BINNENKIJKEN

Gratis bijlage 48 p.

50 pagina’s

WOONREPORTAGES Laat je inspireren!

MEI 2014 - € 4

De nummer 1 in Belgïe - 33ste jaargang - nr. 301

JULI-AUGUSTUS 2014 - € 4

DOSSIER ECOLOGISCH BOUWEN 2.0 DE OKELAAR: BIO-ECOLOGISCH COHOUSEN

De nummer 1 in België - 33ste jaargang - nr. 299

Wonen Natuur

4

nr. 300

SPECIAAL VERJAARDAGSNUMMER

> Het belang van een goede geluidsisolatie > Renoveren & isoleren: hoe verhelp je koudebruggen?

DOSSIER NATUURLIJK ISOLEREN TERUGKOMDAG POSTGRADUAAT BIO-ECOLOGISCH BOUWEN

¨ FOTOVOLTAISCHE PANELEN

Je dak renoveren

De juiste analyse voor de juiste werken Extra

De richtprijzen voor de woningbouw

Win je warmte terug

Ventilatie zonder verlies van energie

Recht van opstal:

Koop een huis, niet de grond!

De beste RAMENvoor jouw woningSCHILDERENHet belang van eengoede-voorbereidingEEN TERRAS AANLEGGENDe top 5 van terrasvloeren-

Dossier

BADKAMERS Het bad in de hoofdrol

Alle trends en prijzen

Meer ruimte in een kleine badkamer

3 professionele ontwerpen met budget

WIN

EEN EN VERBLIJF in n de Ardennen, Knokke, nokke, Damme, Tongeren, de Condroz,…

7

VAKANTIEWONINGEN

boordevol ideeën

UW PARTNER 4

ECOBOUWERS

5 UNIEKE RIJWONINGEN Op zoek naar licht en ruimte

www.beterbouwenenverbouwen.be

welkom

Alleen door onze woningen grondig onder handen te nemen, kunnen we de klimaatverandering beheersbaar houden

E

nergie-efficiëntie is een topprioriteit. Dat

garant staat voor een warme en comfortabele

lezen we in het nieuwe Vlaamse regeer-

woning. Zo toverde Martine een oud en bouw-

akkoord. De Vlaamse regering wil inzet-

vallig stukje Mechelen om tot een eiland van

ten op een grondige renovatie van onze

groen en rust. Ze ruilde haar plattelandshoeve

gebouwen en kondigde aan extra stimuli in te voe-

voor een idyllisch plekje in de stad en heeft

ren voor totaalrenovaties. En dat is goed nieuws.

daar nog geen minuut spijt van gehad. Door

Alleen door onze woningen grondig onder handen

in het centrum van de stad te gaan wonen,

te nemen, kunnen we de klimaatverandering be-

spaart ze ook nog heel wat autokilometers.

heersbaar houden. Bovendien garandeert een ener-

Martine bouwde bovendien met bio-ecolo-

giezuinige woning een betaalbare energiefactuur.

gische materialen. Een mooi voorbeeld van

In het licht van de klimaatverandering zullen we tussen nu en 2050 al onze woningen moeten

hoe energiezuinigheid, wonen in de stad en verantwoord materiaalgebruik hand in hand

aanpakken. 2050 lijkt dan

kunnen gaan.

wel ver weg, in het leven van

Zin om je eigen woning

een huis is dat al morgen.

van een warmer jasje te

Tijd om de handen uit de

voorzien? Met de winter

mouwen te steken dus. Niet

voor de deur kan je een

alleen ons dak, onze ketel of

kijkje gaan nemen in meer

onze ramen moeten energie-

dan 300 warme en energie-

zuiniger, ook de muren en de

zuinige woningen in heel

vloer worden graag van een

België. De Ecobouwers

extra laagje isolatie voorzien.

openen hun deuren voor je

Daarbij is het belangrijk om

in het weekend van 1 en 2

de samenhang tussen de

en van 8 tot 11 november.

verschillende maatregelen

Spring binnen en laat je

goed te bewaken en te kie-

inspireren.

zen voor een totaalaanpak, al dan niet in fases.

De Ecobouwers tonen aan dat energiezuinig bouwen

SARA VAN DYCK BELEIDSMEDEWERKER ENERGIE BOND BETER LEEFMILIEU

BEDANKT! Bond Beter Leefmilieu dankt alle enthousiaste vrijwilligers die hun woning openstellen. Zonder jullie geen Ecobouwers Opendeur! Speciale dank gaat uit naar Martine om onze campagne een gezicht te geven. Dankjewel beste mediapartners Ik ga bouwen en renoveren, beter bouwen & verbouwen, Habitos en Radio 2. Hartelijk dank sponsors Bostoen, Wienerberger, VEA, Techcomlight, Knauf, Leefmilieu Brussel, Eurabo en Cellumat om Ecobouwers 2014 mogelijk te maken. Dank ook aan onze partners, VIBE, Passiefhuis-Platform, écoconso en Hout en Groen Wonen, 2dehands.be, ABBLO, Dialoog en de Steunpunten Duurzaam Bouwen.

Met dank aan iedereen die ons hielp woningen te vinden: Hota, Bouwunie, Bart Bogaert, BAST, Bea vzw, Bostoen, EA+, Eandis, e-architecten, Henk Van Aelst, Hoogstraten, IOK, Ken Dupont – Dam Architecten, lab15, Leefmilieu Brussel, Linea Trovata, Martijn De Coster, MVC-architecten, Merelbeke, Mortsel, Pittem, Herenthout, Kinrooi, Diest, Roeselare, Asse, Tessenderlo, Zonhoven, Gent, Antwerpen, Grobbendonk, Igean woonbeleid, Brecht, Houthalen-Helchteren, Avelgem, Begijnendijk, Leuven, Anzegem, Heusden-Zolder.

5

goed om weten

ECOBOUWERS

Natuur als buur

zonder grenzen Al 17 jaar zet Bond Beter Leefmi-

Bostoen staat al jaren bekend

lieu met Ecobouwers duurzame

als voorloper in energievriendelijk bouwen en verbouwen. Met de introductie van de Natuurbuurt zet de bouwpromotor een bijkomende stap in het streven naar meer energievriendelijke en duurzame woonvormen. De Natuurbuurt onderscheidt zich van een klassieke woonwijk door een aanzienlijk lagere milieu-impact. Alle woningen zijn zongericht en voorzien grotendeels

Duurzaam bouwen MET ADVIES OP MAAT

en energiezuinige bouwprojecten in de kijker. Vorig jaar werd de succesformule ook gelanceerd in negen andere landen onder de naam Nearly Zero Energy Buildings Open Doors Days. Doel is om tegen eind dit jaar zo’n 1.000 bijna-energieneutrale gebouwen in heel Europa aan het grote publiek te tonen. Een noodzakelijke stap, want vanaf 2021

in de eigen (lage) energiebehoefte.

Elke provincie heeft een steun-

moet alle nieuwbouw bijna-ener-

De slimme indeling van de buurt

punt waar je terecht kunt voor

gieneutraal zijn. Dat wil zeggen

zorgt ervoor dat je aangenaam en

duurzaam bouwadvies. Specialisten

dat een woning nog nauwelijks

rustig kan wonen te midden van het

bekijken er je (ver)bouwproject in

energie mag verbruiken. De weinige

groen. Kinderen kunnen zorgeloos

detail. Zij zeggen wat de aandachts-

energie die nodig is, wordt gehaald

spelen, doordat autoverkeer ver-

punten zijn en wat er beter kan.

uit hernieuwbare bronnen, zoals

meden wordt in de verkeersluwe

Ook zonder plannen ben je meer

warmtepompen, zonnepanelen en

dreven. Er is zelfs de mogelijkheid

dan welkom. Het is zelfs beter om

windenergie. Tijdens Ecobouwers

om een deel van je tuin of andere

zo vroeg mogelijk in het (ver)bouw-

Opendeur kan je in Vlaanderen,

ruimte te delen met je buren. Zoek

proces een afspraak te maken. Want

Brussel en Wallonië alleen al zo’n

je een aangename buurt om te

hoe vlugger je kiest voor duurzaam

300 woningen bezoeken.

wonen, dan is de Natuurbuurt zeker

bouwen, hoe beter het eindresultaat.

een interessante keuze.

Ook VIBE en het Passiefhuisplatform verlenen je graag gespecialiseerd

WWW.BOSTOEN.BE/NATUURBUURT

advies. Woon je in de stad Antwerpen? Dan fiets je best even langs het Ecohuis. En uiteraard kan je met je vraag ook altijd op het forum van Ecobouwers terecht…

WWW.ECOBOUWERS.BE/DUURZAAM-BOUWADVIES

GRATIS BOUWADVIES TIJDENS ECOBOUWERS OPENDEUR LEES MEER OP P. 44

— PUBLIREPORTAGE —

WWW.NZEBOPENDOORSDAYS.EU

WIN!

Cellumatblokken

INTERNATIONALE

passiefhuisdagen

T.W.V. € 20.000

De Internationale Passiefhuis-

Heb je bouw- of verbouwplannen?

dagen vinden doorheen Europa

LUC ROYMANS

plaats van 7 tot 9 november. Ze bieden kandidaat-bouwers de kans om binnen te kijken in passieve gebouwen. Bewoners van passieve woningen genieten van een goede luchtkwaliteit, aangename temperaturen en minimale verwarmings-

Word dan een energiebewuste bouwheer dankzij de Cellumatblokken van de merken PASSIFBLOC

Leve de loods!

kosten. De uitstekende isolatie en

of ENERGIEBLOC+ (winkelwaarde € 20.000) die wij mogen wegschenken! Door de hoge isolatiewaarde van deze cellenbetonblokken heeft je bouwproject geen bijkomende isolatiematerialen nodig om te vol-

kierdichting, aangevuld met een

De vzw Natuurpunt is de groot-

doen aan de lage-energie- en zelfs

ventilatiesysteem dat de warmte in

ste natuurvereniging van Vlaan-

de passiefstandaard.

huis houdt, zorgen voor aangename

deren en is verantwoordelijk voor

temperaturen in alle kamers van de

meer dan 18.000 hectare natuurge-

DOE MEE AAN DEZE WEDSTRIJD VIA

woning. De Internationale Passief-

bied. De organisatie heeft in Gent een

WWW.ECOBOUWERS.BE/VOORDELEN

huisdagen zijn een initiatief van de

nieuwe lage-energieloods geplaatst

International Passive House Associ-

als uitvalsbasis voor haar terrein-

ation (iPHA). In België zijn Passief-

ploegen en beheerteams. De loods

huis-Platform vzw en Plate-forme

in de Gentbrugse Meersen is een

Maison Passive de vertegenwoor-

schoolvoorbeeld van energiezuinige

digers. Ze werken samen met BBL

en milieubewuste industriebouw.

en écoconso om zo veel mogelijk

Ze is opgebouwd uit massiefhouten

passiefhuizen open te stellen tijdens

prefabelementen van bio-ecologische

Ecobouwers Opendeur / Portes

materialen, met een luchtdichte

Ouvertes Ecobâtisseurs.

poort als unicum. Er wordt gebruik gemaakt van zo veel mogelijk her-

WWW.PASSIVEHOUSE-INTERNATIONAL.ORG

nieuwbare energie en de verwarming

WWW.PASSIEFHUISPLATFORM.BE

gebeurt via een pelletkachel. Met de loods wil Natuurpunt bewijzen dat ook in de industriebouw nog vele mogelijkheden liggen.

BEZOEK DE LOODS VAN NATUURPUNT TIJDENS ECOBOUWERS OPENDEUR OP 8 & 9 NOVEMBER VAN 10U TOT 18U. SCHRIJF JE IN VIA WWW.ECOBOUWERS.BE

77

binnenkijken

‘Welkom in mijn oase’ BEZOEK HET HUIS VAN MARTINE TIJDENS ECOBOUWERS OPENDEUR

8

ECOBOUWERS

DUURZAME COCON IN HET HART VAN DE STAD

Interieurontwerper Martine Ceymeulen verhuisde van een plattelandshoeve naar een prachtig lage-energiehuisje in hartje Mechelen.

Tijdens Ecobouwers Opendeur heet ze je welkom in haar rustige stadsoase, verscholen achter de huizenrij.

9

E

en onopvallend poortje

lijkt het wel een vrijstaande

in een Mechels straatje.

woning. Ook al is het maar vier

Niets doet vermoeden

meter breed”, zegt ze. “Dat komt

dat achter het hek een

doordat de oorspronkelijke drie

idyllische rustplek schuilt. “Wel-

krotwoningen op het perceel

kom op mijn eiland in het hart

ook zo smal waren. Ik moest

van de stad”, lacht bewoonster

die breedte aanhouden van de

Martine Ceymeulen als ze de

Dienst Stedenbouw.”

poort opendoet. “Iedereen loopt

10

ECOBOUWERS

hier zomaar voorbij, maar dit is

TWEEDELIJNSPLEK

mijn paradijs. Ik woon hier onge-

Het mag een wonder heten dat

lofelijk graag.” We wandelen door

Martine überhaupt op deze onge-

een steegje naar haar prachtige

wone ‘tweedelijnsplek’ woont. En

binnentuin. Haar zonnige achter-

dat dankzij een vriend met een

huis ligt goed verscholen achter

neus voor oude panden. “Hij had

een doodgewone rij woningen.

dit perceel ontdekt in een lokale

“Ik hoor hier niets van de stads-

krant. Een van de drie krotten

geluiden. Behalve de beiaard

stond te koop voor zeer weinig

misschien. Het is hier rustig tus-

geld, dus kocht hij het puur voor

sen het groen. Soms is het hier

de locatie. Een jaar duurde het

zelfs stiller dan toen ik op het

om uit te zoeken wie de eigenaars

platteland woonde. Hoewel dit

van de andere krotten waren. Uit-

maar een rijhuisje van nog geen

eindelijk kon hij de panden ko-

50 m² grondoppervlak is, voelt

pen en de percelen samenvoegen.

het toch ruim aan. Door het licht

Omdat hij het minst bouwvallige

dat langs alle ramen binnenvalt,

huisje van de drie wou renoveren

binnenkijken

tot een studentenhuurwoning, was er een bouwaanvraag nodig.

Maar nog voor al het papierwerk in orde was, moest hij het pand om familiale redenen verkopen.

Mijn dochter en ik waren meteen wild van de plek, vooral door de unieke ligging. Dus besloten we het te kopen en te verbouwen voor haar. Tot zij haar man leerde kennen, een nogal struise kerel.

Hij zag het niet zitten om in dit

Het is hier rustig tussen het groen.

Soms is het hier zelfs stiller dan toen ik op het platteland woonde

kleine huisje te komen wonen, dus trokken zij naar een andere plek, buiten Mechelen. Ik vond

OVERTUIGINGSKRACHT

nu weer aan begonnen, dacht

het stekje te mooi om zomaar te

Martine Ceymeulen is zelf-

ik. Een brousse was het, meer

verkopen en besloot hier mijn

standig interieurontwerper.

niet. Overal lagen afvalresten.

intrek te nemen. Vroeger woonde

Enige architecturale verbeelding

Matrassen, potten en pannen,

ik samen met mijn moeder en

kwam bij de verbouwing van het

tandenborstels, oude schoenen:

dochter in een kangoeroewoning

verkrotte perceel goed van pas.

de binnenplek was jarenlang

in Overijse, midden in het groen.

“Ik wist wel dat ik iets kon doen

misbruikt als stort. Het was

Toen mijn mama stierf, was het

met dit lapje grond. Maar dat het

één grote woestenij met wilde

tijd voor een nieuw verhaal. Dit

zoiets leuks zou worden, durfde

planten en instortende krotten.”

plekje in het hart van de stad was

ik niet te dromen. De eerste

Het stadsbestuur weigerde

ideaal. Ik heb er nog geen seconde

keer op de werf zakte de moed

haar bouwaanvraag, omdat die

spijt van gehad.”

me in de schoenen. Waar ben ik

normaal geen tweedelijnswo-

11

— PUBLIREPORTAGE —

Een nieuwe onlinetool om op de hoogte te blijven van de evoluties binnen uw sector !

Houd uw ogen en oren open, er beweegt wat in uw sector! Om u van deze evoluties op de hoogte te houden hebben Leefmilieu Brussel en de SPW (Service Public de Wallonie) hun krachten gebundeld en samen een nieuwe portaalsite online gezet. Bedoeling? Ervoor zorgen dat informatie over duurzaam bouwen gemakkelijker toegankelijk wordt, voor alle professionelen.

Voor wie ?

De portaalsite Duurzaam Bouwen is een gecentraliseerde informatieve ruimte voor alle beroepslui uit de bouwsector, zoals : • ontwerpers • aannemers • studiebureaus • handelaars in bouwmaterialen, …

Wat ?

Een eenvoudige, snelle en intuïtieve tool, met daarin • praktische informatie • technische details • informatie over normen, beschikbare financiële ondersteuning en opleidingen • ontwerpondersteunende tools…

Hoe ?

Er wordt alles aan gedaan om de informatie gemakkelijker toegankelijk te maken. Naargelang uw noden zijn er verschillende opzoekingsmogelijkheden : • per activiteitensector • per bijzonder thema (water, …)

• per type van specifieke informatie zoals normen of technische fiches.

> LEEFMILIEU BRUSSEL – BIM Gulledelle 100 1200 Brussel Tel. +32 (0)2 775 75 75 www.leefmilieubrussel.be

12

ECOBOUWERS

In tegenstelling tot een opzoeking langs een klassieke motor gaart de portaalsite niet zomaar alles bijeen, maar is er evaluatie en sortering, zodat de informatie gericht en relevant is. De voorgestelde inhoud werd geselecteerd door een panel van vertegenwoordigers uit de sector die samenzitten binnen een redactioneel comité.

Het hoort ook een participatieve en groeiende tool te zijn, die met de inbreng van alle sectorvertegenwoordigers dynamisch wordt opgebouwd. Aarzel dus niet om u in te schrijven en op uw beurt artikels aan te reiken !

Deze portaalsite wordt u aangeboden door Leefmilieu Brussel en het departement Développement durable van de SPW, in het raam van hun respectieve Werkgelegenheid-Leefmilieu-allianties, in partnerschap met het WTCB en de Confederatie Bouw.

www.portaalduurzaambouwen.be

binnenkijken

ningen toelaten. Maar bij de Provincie haalde Martine haar slag thuis. “Willen jullie echt dat deze prachtige plek, in het hart van de stad, zo’n puinhoop blijft?

Dan moet je mijn bouwaanvraag afkeuren”, overtuigde ze de jury daar.

ROLLS-ROYCE Uiteraard tekende Martine zelf het plan voor haar vernieuwbouw uit. Ze koos voor een energiebewuste woning met

1

bio-ecologische bouwmaterialen.

In concreto: een houtskeletbouw,

2

volledig luchtdicht geïsoleerd met papiervlokken. “Oké, hout-

van kalk. Ideaal in combinatie

skeletbouw is duurder dan een

met vloerverwarming. En lekker

traditionele bouw in baksteen.

om op je sokken of blote voeten

Maar het bespaart je wel veel

over te wandelen. Bovendien

slijpwerk voor alle leidingen. En

moet ik het, dankzij de oneffen

het is makkelijk te isoleren. De

look, niet dagelijks schoonma-

muren, het dak en de tussenvloer

ken.” Het schrijnwerk is in hout

waren op één dag gevuld met pa-

en aluminium uitgevoerd. “De

piervlokken. De douchewanden

ramen waren prijzig, maar prach-

en de vloeren werkte ik zelf af

tig afgewerkt met driedubbel

met Mortex: een pleister op basis

isolerend glas. Ik noem ze mijn

De oriëntatie van het huis is perfect.

De hele dag door is er zon: ’s morgens in de leefruimte, ’s avonds in de keuken

13

binnenkijken

Hier in het centrum van Mechelen doe ik alles te voet of met de fiets.

Ik verbruik nu twee derde minder benzine dan vroeger

Rolls-Royce”, lacht Martine. “De

centrum van Mechelen kan ik

oriëntatie van het huis is perfect.

alles te voet of met de fiets doen.

De hele dag door is er zon: ’s mor-

Zalig is dat. Ik verbruik nu twee

gens in de leefruimte, ’s avonds

derde minder benzine dan vroe-

in de keuken. In de zomer warmt

ger. Ik begrijp dat gezinnen met

het huis daardoor nogal snel op.

kinderen graag op de buiten wo-

Voor ingebouwde zonwering was

nen, puur voor het ruimtegevoel.

er geen budget meer. Maar met

Maar een ecologische keuze is

een overschotje parket timmerde

dat niet. Kijk naar mijn woning:

ik aan de zuidkant een terras-

het is best mogelijk om comfor-

overkapping. Die houdt de zon

tabel én aangenaam te wonen

grotendeels tegen. En katoenen

middenin de stad. Vandaar mijn

gordijnen doen de rest.”

pleidooi: woon compacter en maak steden wat kindvriendelij-

MINDER BRANDSTOF

14

ker. Zorg voor meer woonstraten,

Martine koos bewust niet voor

vorige woning, een oude hoeve

meer speelpleinen en meer

een passiefhuis maar wel voor

middenin de velden. Hoewel een

openbaar groen. En investeer in

een lage-energiewoning. Qua

deel werd vernieuwd en extra

cohousingprojecten met gedeel-

verbruik presteert die ook erg

geïsoleerd, was die toch veel te

de tuinen. Het is de efficiëntste

goed. “Ik betaal jaarlijks 360 euro

groot. Bovendien had ik voor alle

manier van samenwonen in de

voor gas en 300 euro voor elek-

verplaatsingen de auto nodig.

stad van de toekomst.”

triciteit. Dat is verwaarloosbaar,

Dat is niet bepaald een duur-

zeker in vergelijking met mijn

zaam vervoermiddel. Hier in het

ECOBOUWERS

WWW.ARCHI-MADE.BE

BEZOEK HET HUIS VAN MARTINE TIJDENS ECOBOUWERS OPENDEUR OP 1 EN 2 NOVEMBER OM 10 U. SCHRIJF JE IN VOOR EEN BEZOEK VIA WWW.ECOBOUWERS.BE CODE: AN2800/02

BIO-ECOLOGISCHE BOUWMATERIALEN GENT - RONSE www.eurabo.be info@eurabo.be tel +32 (0)55 23 51 40 levering in gans Vlaanderen

Een totaaloplossing voor uw renovatie- of houtskeletbouwproject met plaatsingsadvies voor bouwprofessionals en zelfbouwers: •

natuurlijke isolatiematerialen

•

I-liggers en LVL-balken (FSC®, Steico)

(FSC®, Steico, Isofloc, Isovlas)

•

gipsvezelplaten (Fermacell)

•

lucht- en winddichting (Pro Clima)

•

plankenvloeren en parketten

•

isolerende onderdakplaten

•

(FSC®, Berg&Berg)

(FSC®, Steico, Celit)

•

houten gevelbekleding (FSC®, Plato)

constructiehout en platen

•

energiezuinige dakvlakramen

(FSC®, Smartply)

(FSC®, Fakro)

***

2012 bio-ecologische bouwpartner

MULTIFIT 032 - 035 DUUR ZAME GL ASWOL VOOR HELLENDE DAKEN

Alle voordelen op een rij: • Onbeklede, opgerolde en halfharde platen van duurzame kwaliteit • Laterale wrijving en verhoogde elasticiteit voor een vlotte plaatsing • Handige snijmarkering om de 10 cm voor isolatie op maat • Geen koudestroming dankzij optimale aansluiting met dakspant • Milieuvriendelijk product met gepatenteerde ECOSE® Technology

Luchtdicht afwerken met onze accessoires verlaagt het E-peil van de woning.

15

trends

Huisje van papier

BIO-ECOLOGISCHE BOUWMATERIALEN

4

2 16

ECOBOUWERS

3

Bio-ecologische bouwmaterialen komen niet alleen het milieu ten goede, ze zorgen ook voor een gezond binnenklimaat in je woning. De vijf populairste toepassingen op een rijtje.

2

Hout met FSC-label

Hout is een natuurlijk materiaal dat

1

Papiervlokkenisolatie

voor de isolatie van zoldervloeren, muren en daken. Het wordt gewonnen uit gerecycleerd krantenpapier en heeft goede thermische en akoestische eigenschappen. De vlokken worden ingeblazen tussen kepers en roosteringen.

Dat maakt een snelle plaatsing en een perfecte dichting mogelijk. Tijdens het productieproces worden papiervlokken bestand gemaakt tegen brand, schimmels en parasieten.

3

Houtvezelisolatieplaten

relatief weinig energie vergt om te

Om een houtvezelplaat te maken, worden

verwerken. Het FSC-label garandeert

de vezels van afvalhout uit zagerijen

dat het afkomstig is uit een bos dat

onder hoge druk samengeperst. De harsen

wordt beheerd met respect voor milieu,

in het hout vormen een natuurlijk bind-

sociale rechten en lokale economie.

middel. Bij de productie komen dus geen

Bij houtskeletbouw vormt een houten

synthetische lijmen te pas. Houtvezel-

frame, gevuld met isolatie, het skelet

platen worden gebruikt voor de thermi-

van het huis. Het optrekken van het

sche en akoestische isolatie van daken en

houtskelet, dat vooraf in een atelier

vloeren. Ze zijn winddicht, vochtbestendig

op maat wordt gemaakt, duurt slechts

en dampopen, en daardoor uitermate

enkele dagen.

geschikt als onderdak.

4

5

1

Papiervlokkenisolatie wordt gebruikt

Gipsvezelplaten

5

Kalkverf

Gipsvezelplaten bestaan uit gips en

Kalkverf wordt geproduceerd uit water

papiervezels, die via een ecologisch

en kalk, waardoor ze zeer milieuvrien-

verantwoord proces uit gerecycleerde

delijk en bovendien volledig recycleer-

afvalmaterialen worden gewonnen.

baar is. Het bindmiddel is gebluste kalk,

Een homogeen mengsel van die twee

die de muur vrij laat ademen. Vocht

natuurlijke grondstoffen wordt onder

in de muur kan dus verdampen en

hoge druk tot stabiele en geurneutrale

blijft niet gevangen zitten, zoals dat bij

platen geperst, die tegelijk brand- en

synthetische muren wel het geval is.

vochtwerend zijn. Gipsvezelplaten zijn

In een nieuwbouw kan je met kalkverf

robuuster dan klassieke gipskarton-

daardoor meteen aan de slag. Kalkverf

platen: ze kunnen een groter gewicht

is mos- en schimmelwerend en werkt

dragen en zijn sterker.

brandvertragend.

MEER INFO MEER WETEN OVER BIO-ECOLOGISCH BOUWEN?

BEZOEK HOUT EN GROEN WONEN 2014

WWW.VIBE.BE

MEER INFO OP P. 18

17

trends

Hout en Groen Wonen 2014 BEZOEK DE ECOBOUWERS BEURS

GRATIS TOEGANG VOOR BEZOEKERS VAN ECOBOUWERS OPENDEUR

Wil je meer weten over duurzaam bouwen? Dan is Hout en Groen Wonen de place to be! Meer dan 70 exposanten vertellen je alles over ecologisch bouwen, houtbouw, lageenergiewoningen, passiefbouw en gezond wonen. Tal van experts staan je met plezier te woord. Tussendoor kan je genieten van een ruim aanbod aan lezingen en workshops.

WANNEER? Zaterdag 8 en zondag 9 november 10u – 18u

WAAR? Beurshallen De Waagnatie Hangar 26, Rijnkaai 150 2000 Antwerpen

De 18

ECOBOUWERS

beurs

WWW.HOUTENGROENWONEN.BE

— PUBLIREPORTAGE —

Een opvallend pioniersproject zet de standaard voor duurzaam wonen.

Met ‘De Duurzame Wijk’ wordt een opvallend pioniersproject gelanceerd: een wijk die volledig vanuit een duurzame invalshoek wordt aangepakt, en dit zowel op ecologisch, economisch als sociaal vlak.

De Duurzame Wijk is gebaseerd op 8 pijlers:

Doordachte inplanting

Duurzame mobiliteit

Aandacht voor biodiversiteit

Verantwoord omgaan met water

Low-impact materialen

Duurzaam leefcomfort

Concreet: ecologische materialen en oplossingen, energiezuinig wonen, betaalbaarheid en een goed nabuurschap vormen een harmonieus geheel. En dit gesteund op een toekomstgerichte visie én met respect voor de Belgische bouwtraditie.

www.deduurzamewijk.be ENERGY ENER NERGY E GY G

Een project van Wienerberger in samenwerking met Eribo // Fris in het Landschap Wielfaert Architecten // 3E

Energiezuinig bouwen

Kosten optimaliseren

19

interview

Alles recyc Als er iemand visionaire ideeën heeft over ecologie, dan wel Gunter Pauli. De Belgische activist, econoom en auteur van Blauwe Economie inspireert ook ecobouwers wereldwijd. Een interview over bamboe, glasschuim en piëzo-elektriciteit.

Wonen is de voorbije decennia een individuele luxe geworden.

We moeten weer plaats maken voor meerdere generaties in één woning 20

ECOBOUWERS

G

unter Pauli (58) kent

2000 een lans voor bamboe als

u misschien niet.

bouwmateriaal van de toekomst.

Maar Ecover wellicht

Zijn bamboepaviljoen voor de we-

wel, het bedrijf voor

reldtentoonstelling van Hannover

bioafbreekbare wasmiddelen dat

in 2000 was een mijlpaal op het

hij overnam en herlanceerde. De

vlak van duurzame architectuur.

Antwerpse ondernemer bouwde

Sindsdien schreef de activist nog

Intussen zijn we bijna vijftien jaar verder.

Wat zijn anno 2014 de grote uitdagingen voor duurzaam bouwen?

meer eco-geschiedenis. Met zijn

“De bouwsector is nog steeds

bestseller Blauwe Economie bijvoor-

heel conservatief. Puur omdat

beeld, een inspirerend boek over

die enkel in functie van beton-

duurzaam produceren en consu-

en staalconstructies denkt. Die

meren. Of met de 200 projecten

verknochtheid houdt alle vernieu-

die hij wereldwijd opstartte rond

wing tegen. Innovatie sijpelt zeer

duurzame productiemethodes

traag binnen in de sector. Probeer

zonder afval. Pauli reist continu

maar eens een bouwvergunning

de wereld rond als een missiona-

te krijgen voor een huis in bam-

ris voor duurzame business-

boe. Te weinig bouwprofessionals

modellen met nulemissie. Een van

kennen de voordelen van dat

zijn stokpaardjes is de ecologische

materiaal. Terwijl bamboe in

bouwsector. Zo breekt hij al sinds

draagstructuren duurzamer is dan

er in 1992 zelfs de eerste ecologische fabriek ter wereld voor.

is leerbaar GUNTER PAULI SCHETST DE CONTOUREN VAN EEN NIEUWE WERELD

staan. We gebruiken daarvoor

na vijf jaar geoogst worden als bouw-

In uw boek Blauwe Economie haalt u inspiratie uit efficiënte ecosystemen in de natuur.

Wat kan de bouwsector daaruit leren?

materiaal, n.v.d.r.) Stilaan beginnen

“De Laggarberg School bij

gehouwen. Het hotelontwerp is

vooruitziende architecten ermee

Sundsvall heeft de gezondste

goedgekeurd, nu nog de bouw-

te werken. En stilaan worden er

leerlingen van Zweden, omdat

vergunning. Fiscaal duiken al

bouwvergunningen voor grote

het gebouw niet ‘zo goedkoop

meteen problemen op: hoe kan je

projecten goedgekeurd. In Bogota,

mogelijk’ maar ‘zo gezond mo-

een gebouw afschrijven op vijf-

de hoofdstad van Colombia, heb-

gelijk’ werd gebouwd. Inspiratie

honderd jaar? Een doorsnee hotel

ben we zopas een akkoord gete-

haalden de architecten zomaar

wordt nu afgeschreven op dertig

kend om 12.000 sociale woningen

uit de natuur. Meer bepaald bij de

à veertig jaar. De fiscaliteit zorgt

te bouwen met bamboe. Dankzij

termieten: zij graven complexe

er dus mee voor dat er niet duur-

cursussen in Zuid-Amerika

gangenstructuren, die voor een

zaam genoeg wordt gebouwd.”

hebben we al 7.000 specialisten in

constante temperatuur én verse

bamboebouw opgeleid.’

lucht in hun berg zorgen. Die

staal. (Bamboe absorbeert meer CO2 dan hout, het groeit sneller en het kan

volwaardige steen, die door lokale steenkappers uit de rotsen wordt

Zijn er, behalve bamboe, nog andere bouwmaterialen van de toekomst.

een ventilatiesysteem dat meer

Moeten we in de toekomst anders of elders huizen bouwen? Ligt de toekomst nog wel in de stad?

lucht ververst én goedkoper is

“Nog verder bestaande landbouw-

“Ik geloof enorm in glasschuim.

qua energieverbruik.”

grond verkavelen tot woningen, is

structuren stonden model voor

Dat is gesmolten gerecycleerd

bijna crimineel. We moeten onze akkers bewaren: ze zijn onze toe-

opschuimt. Het wordt gebruikt

Veel gebouwen zijn maar gemaakt om vijftig jaar mee te gaan. Is dat niet het grootste duurzaamheidsprobleem in de bouwsector?

als vochtdicht isolatiemateriaal.

“Kathedralen werden gebouwd

een tuin is niet langer houdbaar

Met andere woorden: het houdt

om eeuwig te blijven staan. De

als we binnenkort met acht miljard

zure regen, paddenstoelen en ter-

bouw alleen al nam soms meer

op aarde zijn. We moeten dichter

mieten tegen. Tegelijk is het een

dan honderd jaar in beslag! En

bij elkaar leven. En liefst in gecon-

structureel bouwmateriaal, dat

na vijfhonderd jaar staan ze nog

centreerde woonkernen. Laat het

perfect dienst kan doen in funde-

altijd recht. De industrialisatie

platteland en de vrije natuur met

ringen. Onder meer in het Gug-

zorgt ervoor dat veel producten

rust. Bouw er geen villa’s of nieuw-

genheim Museum in Bilbao en in

een korte levensduur hebben. Dat

bouw meer. Wonen is de voorbije

de Sint-Pietersbasiliek in Rome is

geldt zeker voor bouwmateria-

decennia een individuele luxe

al glasschuim gebruikt. Vandaar

len. Momenteel werk ik aan een

geworden, maar we moeten weer

mijn stelling: geen glasscherf zou

project voor hotelketen Meliá in

plaats maken voor meerdere gene-

nog op het stort mogen belanden.

Mallorca: ik wil een hotel bouwen

raties in één woning. Zo creëer je

Alles is recycleerbaar.”

dat vijfhonderd jaar kan blijven

meer interactie en openheid.”

glas waar CO2 wordt doorgepompt, zodat de glasmassa

komst. Steden moeten meer indikken. Een groot vrijstaand huis met

Wie is Gunter Pauli?

Gunter Pauli (58) is een Antwerpse econoom, auteur, activist en lid van de Club van Rome.

In 1992 nam hij Ecover over: ’s werelds eerste fabriek voor bioafbreekbare schoonmaakmiddelen. In 1994 startte hij ZERI (Zero Emissions Research and Initiatives): een netwerk van denkers die pleiten voor duurzame en afvalloze productiemethodes. Met Blauwe Economie schreef hij een inspirerend boek met 100 ecologisch verantwoorde innovaties, geïnspireerd op de natuur.

Pauli spreekt wereldwijd over duurzame economie, innovatie en nieuwe zakenmodellen. Hij publiceerde al 19 boeken en 190 fabels.

21

interview

Een passief huis op de buiten is niet het summum van duurzaam wonen.

We moeten ons leven en ons consumptiegedrag ingrijpend veranderen

die niet lang meegaat. Op lange

toekomst is voor mij piëzo-elek-

termijn kost dat ons meer geld.

triciteit: dat zijn stroompunten,

Trouwens: die goedkope spullen

ingebouwd in drukelementen in

worden meestal niet lokaal

funderingen. Zij zetten het ge-

gemaakt, dus de lokale economie

wicht en de fysische bewegingen

wordt er sowieso niet beter van.”

van een gebouw om in stroom.

Het voordeel: je bent onafhanke-

Hoe moeten we in de toekomst omgaan met water?

lijk van een energieleverancier.

“Steden doen hun uiterste best

lijk piëzo-elementen integreren

om drinkbaar water in alle huizen

in bestaande funderingen. Dus

te leveren. En vervolgens gebrui-

die energiebron geldt enkel voor

ken we dertig tot veertig procent

nieuwbouw. Een andere inte-

van dat drinkwater om toiletten

ressante innovatie is vloerver-

mee door te spoelen. Dat is toch

warming met koolstofvezels op

een ongelofelijke verspilling?

gelijkstroom. In Azië wordt dat

Wie heeft dat systeem ooit ge-

al vaak gebruikt. In Europa kiest

standaardiseerd? Droge toiletten

men nog steeds voor vloerver-

moeten de standaard worden,

warming met warmwaterbui-

zoals in mijn privéwoning. Ook

zen: een systeem dat totaal niet

luxedouches en ligbaden zijn wa-

energie-efficiënt is.”

Het grootste nadeel: je kan moei-

terverslinders, goed voor respectievelijk 200 tot 700 liter per beurt.

De essentie van een wasbeurt is: over je hele lichaam een nat

“Wij wonen in een bioklimatisch

gevoel hebben. Wel, er bestaan

bamboehuis – eigenlijk een

douchesystemen die een dikke

koffieboerderij – in een tropische

mist genereren. Je voelt je even

regio. We leven er zeer lowtech

nat als onder een douche, maar

en zijn volledig onafhankelijk

je verbruikt maar een fractie van

van water en elektriciteit. Ons

het water. Hetzelfde verhaal geldt

energieverbruik is zelfs met tach-

voor wasmachines. Wassen is niks

tig procent teruggeschroefd. We

anders dan textiel onderdompelen

moeten leren om zelfbedruipend

en laten circuleren in zeepwater.

te zijn. Dat vergt een mentali-

We moeten dringend evolueren

teitswijziging. Daarom schrijf

naar droge wassystemen met

ik ook kinderboeken. Als ik hen

Is bouwen niet gewoon te duur voor veel mensen, waardoor duurzame oplossingen budgettair niet haalbaar zijn?

biochemicaliën, zoals in de droog-

uitleg dat een zebra een perfect

kuis. We wassen onze kleren trou-

aircosysteem heeft met zijn wit-

wens veel te vaak en veel te snel.

te en zwarte streepjes, dan teke-

“Duurzaam bouwen hoeft niet

Hang ze even in de zon: UV-licht

nen kinderen alleen nog huisjes

per se duurder te zijn. Het pro-

werkt beter dan welke zeep ook.”

met witte en zwarte strepen. Als

bleem is: iedereen wil altijd alles

herdenken, dan moeten we bij

uitgangspunt is fundamenteel fout. Want hoe goedkoper we

“De onderliggende vraag is: hoe

BLAUWE ECONOMIE: 10 JAAR, 100 INNOVATIES,

goederen produceren, hoe meer

gaan we om met ons energie-

100 MILJOEN BANEN IS UITGEGEVEN

rommel we op de markt gooien

verbruik? De energiebron van de

BIJ NIEUW AMSTERDAM, WWW.ZERI.ORG

daardoor geobsedeerd. Maar dat

ECOBOUWERS

we onze manier van leven willen

Laat ons dan even inzoomen op de woning van de toekomst. Hoe zullen we ons huis duurzaam verwarmen?

zo goedkoop mogelijk. We zijn

22

Hebt u uw eigen privéwoning volgens al die ecologische principes kunnen bouwen?

onze kinderen beginnen.”

Radio 2

bouwt mee

aan de toekomst

23

BRUTOPIA

Samen

TACHTIG STADSBE SCHOUDERS ONDER DU

i

n de ondergrondse parking: een grote fietsenstalling en gedeelde auto’s. Op het gelijkvloers: een gemeen-

schappelijke tuin plus een gedeelde wasruimte met professionele wasmachine én droogkast. “Eén euro kost een wasbeurt. Na drie

Betaalbaar, ruim én duurzaam wonen in de stad: het kan! Op bezoek bij Brutopia, een inspirerend cohousingproject in Vorst.

“Ik moet hier maar twee keer per jaar het vuilnis buitenzetten.”

maanden hadden we de machine

Brussel. Ze vond niks en deed haar beklag bij haar oom. Waarop die spontaan voorstelde om een cohousingproject op te starten.

Hij stuurde een mail naar al zijn contacten, onder wie ook Serge Fraas, de architect van Marcs privéwoning. “Ook ik had geen zin om 25 jaar lang een eigen huis af

zo goed als terugverdiend. Een

En de tachtig andere inwoners

prijs drukken”, zegt Serge. “An-

te betalen”, vertelt hij. “Ik woonde

megasucces is het.” Naast de tuin:

ook, zo blijkt. “De mensen die

ders betaal je sowieso meer voor

toen in een huurappartement,

een polyvalente ruimte voor feest-

hier een appartement kochten,

een vergelijkbaar appartement in

maar droomde stilletjes van een

jes of vergaderingen. “Niemand

wilden per se in Brussel blijven

een nieuwbouwblok. Wij brach-

duurzaam en betaalbaar cohou-

van ons keek voetbal op zijn

wonen. Liefst in een mooi, duur-

ten een groep mensen samen en

singproject.” Op de startvergade-

appartement tijdens de Wereld-

zaam én betaalbaar gebouw met

zochten zelf naar een terrein om

ring kwamen vijftien Founding

beker. Iedereen kwam naar hier

hedendaags comfort. Dat leek

dit project te realiseren.”

Fathers opdagen. De eerste taak

om de matchen te volgen. En één

onmogelijk. Maar met Brutopia

keer per maand organiseren we

zijn we in dat opzet geslaagd.”

FOUNDING FATHERS

Uit een twintigtal beschikbare

een burenbrunch. Alle bewoners

Het cohousingproject haalde er

Om het project in goede banen

percelen selecteerden ze een han-

zijn welkom, niets is verplicht.

de Blue House Prize én de Prijs

te leiden, werd in 2008 een vzw

garcomplex in Vorst. “Vlakbij het

Het is hier geen commune, hé.”

Voorbeeldgebouw 2009 mee bin-

met verschillende werkgroepen

station Brussel-Zuid en schuin

nen, goed voor een premie van

opgericht. De initiatiefnemer was

tegenover kunstencentrum Wiels.

BETAALBAAR

500.000 euro. “Doordat we zonder

een zekere Marc. Zijn zwangere

Op het terrein stonden maga-

Serge Fraas, architect én bewoner

traditionele projectontwikke-

nichtje zocht al geruime tijd naar

zijnen die ooit dienst deden als

van Brutopia, is enthousiast.

laars werkten, konden we de

een betaalbare gezinswoning in

herstelcentrale voor bussen en

24

ECOBOUWERS

was een geschikt terrein vinden.

sterk

EWONERS ZETTEN UURZAME COHOUSING vrachtwagens. De gebouwen waren in slechte staat en de grond moest gesaneerd worden. Afbraak was de enige optie. Gelukkig was de eigenaar – een arts op rust – meteen enthousiast. We konden

BEZOEK BRUTOPIA TIJDENS ECOBOUWERS OPENDEUR

OP 2/11 OM 14 U EN 8/11 EN 9/11 OM 10U. SCHRIJF JE IN VOOR EEN BEZOEK VIA WWW.ECOBOUWERS.BE CODE: BX1190/01

aluminium. Een regenwaterput levert water voor alle toiletten, de tuin en de schoonmaak. En op de daken liggen zonnepanelen.

“Maar minstens even belangrijk is een duurzame samenhorig-

het terrein kopen aan zeer goeie

heid”, zegt Serge Fraas. “Hoe zor-

voorwaarden.”

gen we voor de juiste sfeer? Hoe betrekken we iedereen bij het

BABYSIT INCLUSIEF

Een epoxyvloer gieten is echt not

de polyvalente ruimte beneden.

project? Welke gemeenschappe-

Serge Fraas en zijn vennoot

done.” In Brutopia wonen mensen

Veel bewoners babysitten ook

lijke voorzieningen zijn daarvoor

François Stekke werden aan-

van alle rang en stand. Die socia-

regelmatig op elkaars kinderen.

nodig? Hoeveel privacy wil je in

gesteld als architecten. Ze

le mix was ook de bedoeling van

Zulke synergiën gebeuren nu

een cohousingproject? Daarover

tekenden twee woonblokken,

de initiatiefnemers. “Afkomst,

eenmaal gemakkelijker in een

maakten we vooraf duidelijke af-

met elkaar verbonden door

beroep, inkomen en leeftijd

cohousingproject.”

spraken. Zo mochten de balkons

een gemeenschappelijke tuin.

lopen sterk uiteen”, zegt Serge.

“Beneden zitten enkele kantoren

“We hebben late twintigers, maar

BEURTROL

de onderburen. Voor het onder-

en een dienstencentrum voor

ook gepensioneerde zakenlui.

Het gebouw moest energiezuinig

houd van de trappen, de poly-

de ouderen uit de wijk. De

En de groep verjongt spontaan.

én duurzaam zijn: 27 van de

valente zaal en de tuin spraken

doorzonappartementen op de

Toen we in 2008 met het project

29 units voldoen aan de pas-

we een beurtrol af. En aangezien

verdiepingen variëren tussen de

van start gingen, waren er nog

siefnorm. De penthouses zijn

we hier met 29 gezinnen wonen,

70 en 150 m². Ze werden casco

maar vier kinderen. Nu al 24. Bij

lage-energie-appartementen.

moet ik maar twee keer per jaar

opgeleverd, zodat iedereen zelf

goed weer spelen ze samen in

Het schrijnwerk werd uitgevoerd

de vuilniszakken buiten zetten.

de afwerking kon bepalen, zij het

de gemeenschappelijke tuin. En

met FSC-gekeurd hout en de ge-

Dat is vijftig keer minder dan in

wel met ecologische materialen.

als het regent, trekken ze naar

velbekleding met recycleerbaar

mijn vorige woning.”

geen schaduw werpen op die van

25

DeBAT

ALLEMAAL BIJNAENERGIENEUTRAAL Wie vandaag BijnaEnergieneutraal (ver) bouwt, doet een slimme zet. Tegen 2021 is de BEN-norm verplicht in alle Europese lidstaten.

Meer nog: in 2050 moet de CO2-uitstoot in de EU met negentig procent naar beneden.

Tegen dan moeten ook alle bestaande én nieuwe gebouwen BijnaEnergieneutraal zijn.

Niet alleen het klimaat, maar ook je portemonnee wordt er beter van.

26

ECOBOUWERS

WIE ENERGIEZUINIG BOUWT, KAN BIJ ONS MEER LENEN ISABELLE STEVENS, MANAGER WOONKREDIETEN TRIODOS BANK

bouwen promoten. Daarom

“Een passiefhuis of energieneutrale woning bouwen,

verlenen wij hypothecair

betekent voor veel mensen

krediet in functie van de

een stevige investering.

energieprestaties van een

Maar die win je snel terug.

gebouw. Hoe beter het

En op lange termijn is

energieniveau van een

het sowieso de slimste keuze. De winst is dubbel:

ECONOMIE

je bespaart dagelijks op je energiefactuur én de waarde van je vastgoed stijgt. Hoe ener-

project, hoe voordeliger de rentevoet die we aanbieden.

De redenering is logisch: als de energiefactuur daalt,

blijft er maandelijks meer geld

giezuiniger je nu bouwt, hoe meer

over. Die som kan je gebruiken

je huis later waard zal zijn. Meer

om je woning af te betalen. Wie

nog, in de toekomst gaan de ener-

energiekosten bespaart, kan meer

gieprijzen sowieso de lucht in. Dus

aflossen. Dus wie een energiezuinig

hoe minder energie je consumeert,

huis bouwt of verbouwt, kan bij

hoe meer je maandelijks bespaart.

ons meer lenen dan voor een klas-

Triodos Bank wil energiezuinig

sieke woning.”

EEN KWESTIE VAN KEUZES MAKEN

© JASPER JACOBS’

BENOIT QUEVRIN, ENERGIE-EXPERT PLATE-FORME MAISON PASSIVE

OUDE GEBOUWEN DRINGEND AANPAKKEN MATHIAS BIENSTMAN, KLIMAATEXPERT BOND BETER LEEFMILIEU

“Wie wil bouwen of verbouwen, moet prioriteiten stellen. Dat geldt ook voor energieneutraal bouwen. De manier waarop we vandaag bouwen, zal decennia lang gevolgen hebben voor het klimaat. Eigenlijk volstaat het om een eenvoudige logica te volgen: wat het langst meegaat, krijgt de meeste aandacht.

De buitenmuren van een gebouw blijven doorgaans het langst bestaan. Die verdienen voorrang, zowel wat isolatie als ventilatie betreft. Daarna volgt de keuze van de juiste systemen (ventilatie met warmterecuperatie, verwarming met

gieverbruik van gebouwen in

“Wetenschappers zijn het

hoog rendement, enzovoort),

erover eens dat de klimaat-

ons land moeten dalen en de

en ten slotte ook de pro-

verandering zich steeds meer

broeikasgasuitstoot naar 0

ductie van hernieuwbare

laat voelen. Om de opwar-

gaan tegen 2050. Maar er wor-

energie. De bouwsector be-

ming en zeespiegelstijging af

den te weinig gebouwen ener-

gint stilaan te beseffen dat

te remmen, moet de uitstoot

getisch gerenoveerd om die

duurzaam bouwen (passief

van broeikasgassen sneller dalen. Maar liefst één vierde

KLIMAAT

van de broeikasgasuitstoot in Europa wordt veroorzaakt door

klimaatdoelstellingen te halen. Het renovatietempo moet minstens verdubbelen. Dat is niet alleen goed voor het klimaat,

ENERGIE

of energieneutraal) de enige juiste toekomstpiste is. Bouwen volgens de regels van de kunst is slechts één aspect

het energieverbruik van woningen.

maar ook voor de werkgelegenheid.

Dat is erg veel. Terugdringen kan

Maar zoals iedere verbouwer weet,

het huis, de oriëntatie of de bereikbaarheid

alleen met ingrijpende maatregelen

kosten grote werken handenvol geld.

zijn minstens even belangrijk, net als de

die gedurende een lange periode

De overheid zal alle middelen die ze

keuze van de juiste materialen. Bij het bere-

volgehouden worden. Het bestaande

inzet in het woonbeleid – zoals de

kenen van de milieu-impact van materialen

gebouwenpark wordt zo de werf van

woonbonus – ook moeten koppelen

houden we daarom ook rekening met de

de eeuw. Door grondige renovaties,

aan de renovatiedoelstellingen. An-

ontginning, het transport, de productie, de

sloop en heropbouw zou het ener-

ders komen we er niet.”

levensduur en de afvalverwerking.”

van duurzaamheid. De grootte van

27

Op zoek naar inspirerende woningen?

Wil je de geheimen van een energiezuinige woning doorgronden?

Kijk dan eens op Habitos.be.

De website biedt een schat aan waardevolle inspiratie & informatie.

alles over wonen

DUURZAAM DAGLICHT MET SOLATUBE ®

Mensen floreren beter, kleuren zijn natuurlijker... het hele binnenklimaat fleurt op dankzij Solatube ®. Solatube ® is hét lichtbuizen-systeem dat daglicht geleidt naar vrijwel elke ruimte.

Nieuwbouw, renovatie, woning- en utiliteitsbouw: er is altijd een eenvoudig te installeren Solatube ® voor uw situatie. In platte en schuine daken, door een gevel of door de grond vindt het daglicht zijn weg. De ECO -variant is met isolatiewaardes tot wel 0,5 W/m2K zeer geschikt voor de passiefbouw.

Tijdens de Ecobouwers Opendeur zijn ingebouwde Solatubes te bezichtigen in het renovatiehuis De Verbouwing. Dit project gelegen in Zandhoven aan de Pater Damiaanlaan 3 is tot stand gekomen met Bouw & Wonen.

Kijk voor meer informatie op www.solatube.be

KIES CORRECT Bij de aankoop van nieuwe producten is het niet altijd eenvoudig om in te schatten wat de meest energiezuinige optie is. De website topten.be houdt voor jou de vinger aan de pols en vergelijkt de meest gangbare merken en modellen binnen tal van productcategorieën. Van huishoudtoestellen tot auto’s. De kortste weg naar een weloverwogen keuze…

WWW.

TOPTEN

.BE

energiejacht

REKEN AF MET

ENERGIEVRETERS Slechts een vijfde van de Vlaamse gezinnen weet hoe hoog hun verbruik is. De helft heeft zelfs geen enkel idee. Toch blijft inzicht krijgen in je energieverbruik de eerste stap om energie te besparen. De Energiejacht biedt een goed zicht op je verbruik én haalt je energiefactuur omlaag.

BESPAAR

€150 OP JE ENERGIEFACTUUR

D

e Energiejacht is een campagne van Bond Beter Leefmilieu die gezinnen helpt om minder te verbruiken. Tijdens de vorige

editie bespaarden de energiejagers gemiddeld 11,54%, goed voor zo’n € 150. Deelnemen is

gratis en kan via de website www.energiejacht.be.

Je kunt de energietest invullen om een beeld te

krijgen van je energieprofiel. Of jouw energievraag stellen aan een panel van experts. Vanaf december krijg je wekelijks energietips via de nieuwsbrief en kan je je verbruik van gas, elektriciteit en water opvolgen via een unieke online rekentool. Die berekent automatisch je besparing in kWh én in euro. Bovendien zie je in één oogopslag hoeveel je verbruikt in vergelijking met gezinnen met een gelijkaardig energieprofiel. Op de Energiejachtwebsite kan je binnenkort ook een Powershare-avond boeken bij je thuis. Een Powershare-avond is een energiesessie van ongeveer twee uur met tips, getuigenissen en praktijkvoorbeelden rond energie(besparing).

WAT KAN JE DOEN? WWW.ENERGIEJACHT.BE

1

Vul de energietest in op www.energiejacht.be

2

Stel jouw energievraag aan een panel van experts

3

Boek een Powershareenergieavond

4

Volg je meterstanden van gas, elektriciteit en water op via de online rekentool

29

HET VERSCHIL TUSSEN EEN NIEUWE BAKSTEEN EN EEN TWEEDEHANDSE? Het antwoord is simpel: er is er geen. Behalve dan voor je portefeuille en het milieu. Want tweedehands bouwmaterialen kopen is kiezen voor duurzaam zonder dat het duur is. Heb je toevallig bouwmateriaal in overschot?

Maak iemand anders gelukkig door het te verkopen op 2dehands.be. Ook goed voor het milieu en je portefeuille. Wacht niet langer, zoek nu op 2dehands.be

30

ECOBOUWERS

28

ANTWERPEN

25

WEST-VLAANDEREN

61

OOST-VLAANDEREN

40

13

23

LIMBURG

VLAAMS-BRABANT

BRUSSEL

16

24

WAALS-BRABANT

01-02 08-11 NOVEMBER

18

LUIK

HENEGOUWEN

28

WIN P. 43

NAMEN

4

EEN WEEKEND IN EEN PASSIEFHUIS AAN ZEE

LUXEMBURG

BEZOEK GRATIS MEER DAN 300 DUURZAME HUIZEN SCHRIJF JE IN VIA WWW.ECOBOUWERS.BE

BEZOEK MEER DAN 100 WONINGEN IN WALLONIË EN BRUSSEL TIJDENS PORTES OUVERTES ECOBÂTISSEURS SCHRIJF JE IN OP WWW.ECOBATISSEURS.BE

case

provincie

ANTWERPEN KALMTHOUT BRECHT TURNHOUT MOL

SCHILDE

ANTWERPEN ZWIJNDRECHT

Budgetv Dat een rijwoning niet

MORTSEL HOVE

OLEN LIER

GEEL

saai hoeft te zijn, bewijst

BALEN

de familie Herygers met deze opmerkelijke woonst in de

BERLAAR

WESTERLO

DUFFEL PUTTE

HEIST-OP-DEN-BERG

dorpskern van Hove. Bijzonder aan de woning is niet alleen de hedendaagse vormgeving, maar zeker ook het prijskaartje. Voor een bescheiden bedrag van € 1.000

MECHELEN

en nog…

HOVE KALMTHOUT LIER MECHELEN 4 MOL MORTSEL 3

OLEN PUTTE SCHILDE TURNHOUT WESTERLO ZWIJNDRECHT

BEKIJK MEER HUIZEN EN SCHRIJF JE IN VIA WWW.ECOBOUWERS.BE 32

ECOBOUWERS

EPROJECTEN

ANTWERPEN 2 BALEN 2 BERLAAR BRECHT 2 DUFFEL 2 GEEL HEIST-OP-DEN-BERG

Origineel passiefhuis BRECHT AN2960/01 BEZOEK OP 8/11 EN 9/11 OM 14 U

JESSIKA DE L ANNOY

PROFIEL Wonen in de rij

riendelijk en ambitieus per m² slaagden de bewoners erin

inrichting betreft: optimaal voor

en wind, waardoor ze relatief

om een nulenergiewoning neer te

een gezin van vier. Hoewel het

gezien minder energie verbruiken

zetten met heel wat troeven. Zo

om een rijwoning gaat, oogt het

en de verwarmingskosten binnen

hebben ze geen kosten voor ver-

interieur zeer open, licht en ruim.

de perken blijven: niets dan voor-

warming en koeling en heerst er

Bovendien zijn rijwoningen niet

delen dus voor bouwlustigen met

het hele jaar door een aangenaam

alleen goedkoper dan vrijstaande

een beperkt budget.

binnenklimaat. De woning heeft

woningen, maar ook energiezuini-

weinig binnenmuren. Dat maakt

ger. Ze hebben minder vrije gevels

het gebouw zeer flexibel wat de

die blootgesteld worden aan weer

LOWETTE & PARTNERS

ARCHI.GEN

ARCHITECT: BARCHI | ONT WERP: LIEN LIEKENS

HOVE AN2540/01 BEZOEK OP 2/11 EN 9/11 OM 10U EN 14U EN OP 11/11 OM 14U

HOVE NIEUWBOUW E-PEIL: -2 K-WAARDE: 13 ENERGIEREKENING: €0

Strobalenwoning

Bio-ecologische woning

Karaktervolle renovatie

OLEN AN2250/02 BEZOEK OP 1/11 EN 2/11 OM 10U EN 14U

LIER AN2500/02 BEZOEK OP 8/11 EN 9/11 OM 10U EN 14U

MECHELEN AN2800/07 BEZOEK OP 2/11 OM 10U EN 14U

33

case

provincie

LIMBURG HECHTEL-EKSEL

BERINGEN

LUMMEN

GENK

MAASMECHELEN

HASSELT ZUTENDAAL DIEPENBEEK

WELLEN

BILZEN

duurza Luc en Rina kozen bewust voor houtskeletbouw: “Die bouwtechniek is ideaal voor een passieve woning. Bovendien zie je snel resultaat. Een week na de levering van de muur- en dakelementen lagen de pannen al op het dak.” Het huis staat op palen om geen betondekking met niet-ecologisch isolatiemateriaal

en nog…

HECHTEL-EKSEL 2 LUMMEN 2 MAASMECHELEN 2 WELLEN ZUTENDAAL

BEKIJK MEER HUIZEN EN SCHRIJF JE IN VIA WWW.ECOBOUWERS.BE 34

ECOBOUWERS

LIESBETH CAYMAX

BERINGEN BILZEN DIEPENBEEK GENK HASSELT

Industrieel passiefhuis MAASMECHELEN LI3631/01 BEZOEK OP 10/11 OM 10U EN 14U

LIESBETH LIEFSOONS

PROFIEL Bioecologisch bouwen

am Doe-het-zelven optimaal. De muren en het plafond

nendeuren, gesprokkeld zeehout

de vloer werden geïsoleerd met

zijn afgewerkt met leem. Dat

tot deurklinken. Zelfs de brieven-

40 cm papiervlokken. Dankzij twee

beperkt temperatuurschommelin-

bus is van eigen makelij. “Als je

grote glaspartijen helpt de zon het

gen en houdt het vochtgehalte op

veel zelf doet, blijft bio-ecologisch

huis te verwarmen in de winter. ’s

peil, met een aangenaam binnen-

bouwen betaalbaar”, zegt Luc. “Met

Zomers wordt de zon geweerd met

klimaat tot gevolg. Het interieur

het geld dat we zo uitspaarden,

automatische rolluiken. Door een

ontwierpen Luc en Rina zelf. Met

kochten we PV-panelen. Wij zijn

grondbuis en een balansventilatie

gerecycleerde planken maakten ze

trots op onze plusenergiewoning.

met warmtewisselaar blijft de

keuken- en badkamerkasten. Oude

Met het overschot aan energie voe-

temperatuur heel het jaar door

planken toverden ze om tot bin-

den we onze elektrische auto.”

ZUTENDAAL LI3690/01 BEZOEK OP 2/11, OP 9/11 EN OP 11/11 OM 10U EN 14U

HECHTEL-EKSEL LI3940/01 BEZOEK OP 1/11, OP 8/11 EN OP 11/11 OM 10U EN 14U

Bio-ecologische passiefhuis

WELLEN LI3830/02 BEZOEK OP 2/11 EN 9/11 OM 14U

TEQUIERO.COOP

MAUD BOMBLED

Lage-energiewoning

HECHTEL-EKSEL NIEUWBOUW E-PEIL: -1 K-WAARDE: 16 ENERGIEREKENING: €0

MATHY ENGELEN

te moeten gebruiken. Het dak en

Lage-energiehoeve GENK LI3600/01 BEZOEK OP 2/11 EN 9/11 OM 10U EN 14U

35

case

provincie

OOSTVLAANDEREN BEVEREN-WAAS SINT-GILLIS-WAAS STEKENE

KAPRIJKE WACHTEBEKE

SINT-NIKLAAS

EVERGEM

TEMSE LOCHRISTI

LOVENDEGEM

AALTER

GENT

DEINZE

HAMME

DESTELBERGEN

DE PINTE MERELBEKE NAZARETH

DENDERMONDE WICHELEN

Eef en Gust woonden jarenlang in een van de ‘Rode cité’ en waren op zoek

ZINGEM

WORTEGEMPETEGEM

Samenhu arbeidershuisjes van de Gentse

OOSTERZELE

ZULTE

KRUIBEKE

naar een nieuwe stek. Al gauw

ZWALM

HAALTERT DENDERLEEUW ZOTTEGEM

raakten ze gecharmeerd door een cohousingproject in Vinderhoute, op een steenworp van Gent.

Vandaag bezitten ze samen met hun kleine spruit Ralf en zestien

KLUISBERGEN MAARKEDAL

GERAARDSBERGEN

en nog…

36

ECOBOUWERS

KRUIBEKE LOCHRISTI 2 LOVENDEGEM MAARKEDAL MERELBEKE 4 NAZARETH OOSTERZELE SINT-GILLIS-WAAS 2 SINT-NIKLAAS 4

STEKENE TEMSE WACHTEBEKE WICHELEN WORTEGEM-PETEGEM 2 ZINGEM ZOTTEGEM ZULTE ZWALM

BEKIJK MEER HUIZEN EN SCHRIJF JE IN VIA WWW.ECOBOUWERS.BE

DENC! STUDIO

AALTER BEVEREN-WAAS 2 DEINZE DENDERLEEUW DENDERMONDE DE PINTE 2 DESTELBERGEN EVERGEM GENT 17 GERAARDSBERGEN 2 HAALTERT HAMME KAPRIJKE KLUISBERGEN

Nul-energie kangoeroewoning WICHELEN OV9260/02 BEZOEK OP 1/11 OM 10U EN 15U

STRAMIEN

PROFIEL gemeenschappelijk wonen

izen in het groen andere gezinnen een uitgestrekt

af en toe op je buren te kunnen

ben ik telkens weer blij dat we die

domein van 11.000 vierkante

rekenen.” In Vinderhoute zijn

keuze gemaakt hebben. Het klinkt

meter in het groen. Hun passief-

de verschillende woningen elk

misschien verwend, maar ik zou

huis is eerder klein en compact,

met hun specifieke eigenheid

niet meer zonder de luxe van een

maar nooit hebben ze het gevoel

ecologisch en energievriendelijk

passiefwoning kunnen. Altijd

dat ze ruimte tekortkomen. “We

gebouwd. Dat was belangrijk voor

lekker warm, zelfs in de gang of

beschikken immers over een

Eef en Gust, ondanks de meer-

’s nachts in de badkamer. Heerlijk!”

gemeenschappelijk paviljoen in

prijs. “Ons huis heeft wat meer

het verlengde van ons huis”, zegt

gekost, maar als onze energiefac-

Eef. “Bovendien is het fijn om

tuur van nul euro in de bus valt,

BEZOEK OP 1/11 OM 10U EN 14U

LOVENDEGEM NIEUWBOUW ENERGIEREKENING: €0

PETER GELDOF

FABRY

Ecologisch zelfbouwproject GERAARDSBERGEN OV9506/01

WWW.ECOBOUWERS.BE/ COHOUSING

MARTENS VAN CAIMERE ARCHITECTEN

LOVENDEGEM OV9921/02 BEZOEK OP 8/11 OM 10U EN 14U

OOK INTERESSE IN COHOUSING? STAP IN EEN VAN DE VIJF VLAAMSE PILOOTPROJECTEN

Gerenoveerde rijwoning

Eigenzinnig passiefhuis

DESTELBERGEN OV9070/03 BEZOEK OP 11/11 OM 10U EN 14U

GENT OV9050/06 BEZOEK OP 8/11 OM 10U

37

case

provincie

VLAAMSBRABANT AARSCHOT MEISE

DIEST

Passieve

ZEMST VILVOORDE HERENT

ASSE

LUBBEEK

TERNAT

Jan en Toncica wilden een

LEUVEN

huis bouwen dat tegelijk

BOUTERSEM

LINTER

tijdloos was en toch een beetje mocht opvallen. Jans droom over een energievriendelijke woning begon al in de jaren zeventig. In

BEERSEL

zijn studentenjaren werd hij geconfronteerd met de oliecrisis en het rapport ‘Grenzen van de groei’ van de Club van Rome. Tijdens

HERENT 3 LEUVEN 4 LINTER 2 LUBBEEK

MEISE 3 TERNAT VILVOORDE ZEMST

BEKIJK MEER HUIZEN EN SCHRIJF JE IN VIA WWW.ECOBOUWERS.BE 38

ECOBOUWERS

en nog…

LUT VANDEN BROECK

ASSE 2 AARSCHOT BEERSEL BOUTERSEM DIEST

Energieneutrale driekantshoeve LENNIK VL1750/02 BEZOEK OP 8/11 OM 10U EN 14U EN 9/11 OM 14U

PROFIEL

JAN BLOMME

Nulenergiewoning

meegroeiwoning kwam alles samen. We wilden

voetafdruk was al behoorlijk

raakte hij helemaal overtuigd

een passieve nieuwbouw met

klein, maar nu is die zeker tot een

van passiefbouw. “Het begon te

oog voor comfort. Zijn huis werd

minimum beperkt. Iedereen met

kriebelen om zelf passief te bou-

ontworpen als een nulenergie-

een groen hart moet zeker pas-

wen. Ons vorige huis telde vier

woning die kon ‘meegroeien’.

siefbouw overwegen. De lagere

verdiepingen en vertoonde heel

De woning combineert een hoge

energierekening krijg je er gratis

wat mankementen. Het was niet

isolatiegraad met hernieuwbare

bij! Bovendien is een passiefhuis

aangepast aan de toekomstige

energiebronnen, zoals een

de beste garantie dat je eigendom

noden van een bejaard koppel.

PV-installatie, zonneboiler en

ook in de toekomst een interes-

Toen ik met pensioen ging,

warmtepomp. “Mijn ecologische

sante investering blijft.”

ZEMST VL1982/01 BEZOEK OP 8/11 EN 11/11 OM 14U

MEISE VL1860/03 BEZOEK OP 1/11 OM 10U EN 14U EN 10/11 OM 10U

Designpassiefhuis BEERSEL VL1650/01 BEZOEK OP 2/11 OM 14U

SEPT-A

YVES VAN NECK

Bio-ecologische verbouwing

MEISE NIEUWBOUW E-PEIL: -1 K-WAARDE: 20 ENERGIEREKENING: €0

GERARD BEDORET

een werkervaring in Duitsland

Ecologische art-decowoning VILVOORDE VL1800/01 BEZOEK OP 8/11 OM 14U EN 9/11 OM 10U EN 14U

39

case

provincie

WESTVLAANDEREN BLANKENBERGE DE HAAN BRUGGE OOSTENDE

ZEDELGEM

BEERNEM OOSTKAMP

KOKSIJDE

Energiev

TORHOUT KORTEMARK

Een stadswoning uit 1875 wordt grondig gerenoveerd tot lage-energiewoning met veel aandacht voor isolatie en lucht-

ROESELARE IZEGEM

dichting. Aan het werk is isolatiedeskundige en bouwheer Anthony Maréchal: “De woning is niet alleen een comfortabel on-

POPERINGE

derkomen voor mijn gezin, maar

KORTRIJK

ZWEVEGEM

AVELGEM

en nog…

KORTRIJK KORTEMARK KOKSIJDE OOSTENDE OOSTKAMP

POPERINGE 3 ROESELARE TORHOUT 2 ZEDELGEM ZWEVEGEM 2

BEKIJK MEER HUIZEN EN SCHRIJF JE IN VIA WWW.ECOBOUWERS.BE 40

ECOBOUWERS

EA+

AVELGEM 2 BEERNEM BLANKENBERGE BRUGGE 5 DE HAAN IZEGEM

Inspirerende vernieuwbouw BRUGGE WV8310/01 BEZOEK OP 11/11 OM 10U EN 14U

PROFIEL

BAST ARCHITECTS

Energiezuinige renovatie

vriendelijk proefstation ook mijn eigen proefstation. Alle

met ecologische materialen

zodat het waterverbruik beperkt

ervaring die ik tijdens mijn loop-

verwezenlijkt. Het dak is bedekt

blijft. De vaatwasmachine werd

baan heb opgedaan, probeer ik

met PV-panelen en op het

aangesloten op de zonneboiler,

toe te passen in het huis, samen

platte dak werd een groendak

waardoor het toestel ’s zomers

met de meest recente ontwik-

aangelegd. Regenwater wordt

draait op gratis warm water.

kelingen in mijn vakgebied.” Zo

gerecupereerd voor toilet en

voldoet de achterbouw aan de

wasmachine. Alle waterkranen

passiefhuisstandaard en wordt

hebben een begrensd debiet,

de renovatie bijna uitsluitend

maar ook een spaardouchekop,

BRUGGE RENOVATIE RIJWONING

DENC STUDIO

DENC! STUDIO

EVELINE PATT YN

BRUGGE WV8000/03 BEZOEK OP 1/11 OM 10U EN 14U

Nulenergiewoning

Verbouwing oude hoeve

Hedendaags passiefhuis

TORHOUT WV8820/03 BEZOEK OP 1/11 OM 10U

DE HAAN WV8420/01 BEZOEK OP 1/11 OM 14U

KORTEMARK WV8610/02 BEZOEK OP 11/11 OM 10U

41

BRUSSELS hoofdstedelijk

case

gewest

JETTE

KOEKELBERG SINTAGATHABERCHEM SINT-JANSMOLENBEEK

SCHAARBEEK

PROFIEL Voorbeeldrenovatie

EVERE

SINT-JOOSTTEN-NODE BRUSSEL STAD SINT-LAMBRECHTSWOLUWE

ANDERLECHT ELSENE

SINT-PIETERS-WOLUWE

SINT-GILLIS OUDERGEM VORST UKKEL

ANDERLECHT BRUSSEL STAD ELSENE ETTERBEEK EVERE JETTE KOEKELBERG OUDERGEM SCHAARBEEK 2 SINT-AGATHA-BERCHEM SINT-GILLIS

WATERMAAL-BOSVOORDE

SINT-JANS-MOLENBEEK SINT-JOOST-TEN-NODE SINT-LAMBRECHTS-WOLUWE SINT-PIETERS-WOLUWE UKKEL VORST WATERMAAL BOSVOORDE

Renovatie van een geklasseerde woning Sophie en Thierry renoveerden een eengezinswoning van de hand van Paul Hankar uit 1895. De prachtige art-nouveaugevel werd geklasseerd in 2001, zodat er geen enkele wijziging mocht gebeuren aan de bestaande raamkaders. Sophie vertelt: “De grootste uitdaging van onze verbouwing was dus: hoe kan je toch tot een lage-energiewoning

komen, zonder te raken aan de voorgevel?” De Brusselaars kozen ervoor om te isoleren langs de binnenzijde en extra ramen te plaatsen achter de bestaande kaders. De achtergevel werd wel gewoon langs de buitenzijde met houtwol geïsoleerd. Alle ramen, inclusief die van de veranda, kregen driedubbele beglazing. Het dak werd geïsoleerd

42

KAREN SAS

EWOUD SAEY

en nog…

Renovatie rijwoning

Kantoor wordt penthouse

lage-energiewoning

SCHAARBEEK BR1030/05 BEZOEK OP 9/11 OM 10U EN 14U

SCHAARBEEK BR1030/09 BEZOEK OP 9/11 OM 10U EN 14U EN 11/11 OM 14U

OUDERGEM BX1160/02 BEZOEK OP 1/11 OM 10U EN 14U (FR)

ECOBOUWERS

een weekend

MARCEL VAN DER STRICHT

WIN

IN EEN PASSIEFHUIS AAN ZEE

SINT-GILLIS RENOVATIE JAARLIJKSE WARMTEVRAAG: 44 KWH/M2 jaar met cellulose en thermische zonnepanelen zorgen voor gratis sanitair warm water.

Een balansventilatie filtert de binnenkomende lucht en verzekert een constante aangename temperatuur in huis. Sophie benadrukt dat de verbouwing niet enkel energiezuinig is, maar ook rekening houdt met alle aspecten van duurzaamheid: “We

hergebruiken regenwater voor de tuin, toiletten en onze wasmachine. En we kozen zoveel mogelijk voor hernieuwbare materialen.” Hun inspanningen werden in 2009 terecht beloond met de prijs van de Brusselse Voorbeeldgebouwen.

SINT-GILLIS BR1060/02 BEZOEK OP 8/11 OM 10U EN 14U (FR)

Overnacht in ons passiefhuis te Bredene en ontdek zelf alle voordelen van energievriendelijk en passief wonen. In dit passiefhuis maak je kennis met onder meer balansventilatie en drievoudige beglazing. Daarbovenop geniet je van een zeer hoog wooncomfort en een aangenaam binnenklimaat. Deze woning ligt slechts op anderhalve kilometer van de zee. Een strandwandeling is dus nooit veraf en je kan lekker gaan eten op de dijk.

BELEEF HET COMFORT VAN ENERGIEZUINIG WONEN Schrijf je in voor Ecobouwers Opendeur en laat ons weten wat je ervan vond. Vul na je bezoek het online evaluatieformulier in en beantwoord de schiftingsvraag.

PIERRE BLONDEL

INFO EN VOORWAARDEN: WWW.ECOBOUWERS.BE/VOORDELEN

BEKIJK MEER HUIZEN EN SCHRIJF JE IN VIA WWW.ECOBOUWERS.BE

Passieve duplex UKKEL BR1180/03 BEZOEK OP 1/11 EN 2/11 OM 10U (FR)

43

ecobouwers tours

7x

op stap

Tijdens Ecobouwers Opendeur nemen tal van organisaties je mee op tocht langs duurzame en energiezuinige bouw- en renovatieprojecten.

Dit jaar kan je zelfs genieten van gratis bouwadvies of deelnemen aan een rondetafelgesprek over cohousing.

1

2

3

IN DE STAD

IN SINT-NIKLAAS

IN WEST-VLAANDEREN

Fiets samen met Dialoog langs

Fiets mee met Abllo vzw

Een bungalow uit de jaren ’70

drie duurzame woningen in

doorheen Sint-Niklaas en leer

kreeg een energetische face-

Halle: één net afgewerkt pas-

de duurzame zijde kennen

lift. Het dak kreeg een extra

siefhuis en twee gerenoveerde

van deze inspirerende stad.

laag isolatie, de buitenmuur

driegevelwoningen. Eén

We bezoeken een duurzaam

werd gestript en ingepakt in

renovatieproject is volledig

gerenoveerde rijwoning en

een jasje cellulose, de ramen

klaar, bij het andere is de

krijgen een woordje uitleg van

vervangen en de rolluikkas-

eerste fase van een duurzame

cohousing Waasland rond hun

ten verwijderd. Het huis werd

verbouwing achter de rug. In

cohousingproject. In het kader

volledig bekleed in hout.

de projecten is er niet alleen

van het project ‘klimopjegevel’

aandacht besteed aan energie,

rijden we langs verschillende

maar ook aan water, ruimte en

mooie, gerealiseerde muur-

duurzaam materiaalgebruik.

gevelbegroeiingen. Ontdek zo

De architect en/of de bouw-

wat duurzame stedelijke ont-

heer geven uitleg. ‘s Middags

wikkeling vandaag betekent.

Duurzaam wonen

Duurzame plekjes

wordt voor een gratis broodjeslunch gezorgd.

ZATERDAG 8/11 VAN 9U15 TOT 15U AFSPRAAK: HOOFDINGANG STATION HALLE PRIJS: GRATIS | MAX. 20 DEELNEMERS VERPLAATSING: FIETS | WWW.DIALOOG.BE

44

ECOBOUWERS

ZATERDAG 1/11 EN 8/11 OM 13U30 AFSPRAAK: VERTREK MET DE FIETS AAN HET STATIONSPLEIN PRIJS: GRATIS | MAX. 10 DEELNEMERS CONTACT: JENNY.DELAET@UGENT.BE WWW.ABLLO.BE

Gratis bouwadvies

ZATERDAG 1/11 OM 10U EN 14U AFSPRAAK: BRUGGE, LOCATIE WORDT MEEGEDEELD BIJ INSCHRIJVING VRAGEN OVER ISOLATIE, VENTILATIE, VERWARMING, ZONNE-ENERGIE OF KEUZE VAN MATERIALEN? LEG JE PLANNEN OF IDEEËN VOOR AAN EEN DESKUNDIGE EN KRIJG ONAFHANKELIJK BOUWADVIES OP MAAT VAN JE PROJECT. SCHRIJF JE APART IN VIA INFO@BASBOUWEN.BE WWW.BASBOUWEN.BE

5

Bio-ecologisch bouwen

IN DE WESTHOEK

Bezoek samen met ZonneWinDT vzw rabarberhoeve ‘het Warandehof’.

Dit actief tuinbouwbedrijf werd recentelijk grondig gerenoveerd en uitgebreid. Het gebruik van natuurlijke en duurzame materialen en de hoge graad van afwerking waren de belangrijkste uitgangspunten. Zo werd de oude hoeve aan de binnenzijde geïsoleerd met kalkhennep en afgewerkt met leempleister. Het dak werd geïsoleerd met vlasdekens.

Aansluitend kan je op het woonerf de mobiele tentoonstelling bezoeken van Grow2Build, een Europees project waarbij verschillende partners samenwerken om het gebruik van vlas en hennep als bouwmaterialen te promoten. De Belgische partner, ZonneWindt vzw, leidt je rond op deze tentoonstelling. Hapje en drankje worden voorzien.

ZATERDAG 1/11 OM 13U | AFSPRAAK: DE RABARBERHOEVE, ELZENDAMMESTRAAT 11, GIJVERINKHOVE (ALVERINGEM) | PRIJS: GRATIS | MAX. 15 DEELNEMERS | INSCHRIJVEN: INFO@ZONNEWINDT.BE

4

6

MEER DAN SAMEN WONEN

IN BRUSSEL

Ontdek samen met Bostoen en de

Bond Beter Leefmilieu neemt je mee op sleeptouw langs verschillende

toekomstige bewoners van Cohousing

opmerkelijke gebouwen in Brussel. We bezoeken onder meer een

Oostakker wat cohousing precies

voorbeeldverbouwing van een stadswoning tot een zeer lage-energie-

inhoudt. Ervaringen worden gedeeld

woning met veel bio-ecologische materialen. Ontdek de rest van

via een tafelgesprek en een rondleiding

het parcours op www.ecobouwers.be.

Cohousing,

in een passiefwoning. Cohousing zet de traditionele projectontwikkeling op zijn kop. Er is nog geen bouwvergunning, alleen een conceptueel plan. Eerst worden de bewoners gezocht. Die krijgen de kans om hun eigen buurt te dromen, uit te denken, te plannen en te bouwen.

De bouwaanvraag zal samen met de

Inspirerende gebouwen

ZATERDAG 8/11 OM 14U | PRIJS: GRATIS | MAX. 20 DEELNEMERS VERPLAATSING: TE VOET EN OPENBAAR VERVOER | WWW.ECOBOUWERS.BE

7

Passief IN ANTWERPEN

potentiële cohousers en na inspraak van de buurt worden ingediend. In

Bezoek in en rond Antwerpen drie zeer energiezuinige woningen. We zetten

Oostakker is er plaats voor vijftien

een energiezuinige bio-ecologische renovatie, een passieve houtskeletbouw

laagenergie- en passiefwoningen.

in de stad en een vrijstaande passiefwoning in de kijker. Dit alles onder de

Benieuwd naar de ervaringen van de

deskundige begeleiding van Passiefhuis-Platform vzw. Ook de bouwheren

eerste cohousers? Schrijf je dan in.

zullen je graag te woord staan over de uitdagingen, pluspunten en energiebesparende resultaten van de eigen woning.

DINSDAG 11/11 OM 10U EN 14U | AFSPRAAK: BEELBROEKHOF 104, SINT-AMANDSBERG | PRIJS: GRATIS MAX. 10 DEELNEMERS | WWW.BOSTOEN.BE

ZATERDAG 8/11 VAN 10U TOT 16U | AFSPRAAK: HOEK MEETINGSTRAAT EN LANGE BEELDEKENSSTRAAT, ANTWERPENPRIJS: € 5 | VERPLAATSING: AUTODELEND | WWW.PASSIEFHUISPLATFORM.BE

45

praktisch

Tijdens Ecobouwers Opendeur kom je alles te weten over (ver)bouwen met aandacht voor energiezuinigheid en duurzame materialen. De focus ligt op de bouwheer: waarom kiezen voor energiezuinig of duurzaam bouwen? Hoe begin

Ecobouwers Opendeur is een initiatief van Bond Beter Leefmilieu, de onafhankelijke federatie die natuur- en milieuverenigingen in Vlaanderen verenigt, versterkt en vertegenwoordigt.

je eraan? En waarop moet je letten?

ECHTE ERVARINGEN Van 1 tot 2 en van 8 tot 11 november

BEZOEK GRATIS MEER DAN 300 DUURZAME HUIZEN

SCHRIJF JE IN VIA WWW.ECOBOUWERS.BE

kijk je gratis binnen in meer dan 300 lage-energiewoningen, passiefhuizen en bio-ecologische woningen. De eigenaars verzorgen – soms samen met hun architect of aannemer – de rondleiding. Ze tonen de bezoekers welke technieken tot energiebesparing leiden, hoe ze die zelf hebben toegepast en vanuit welke filosofie. Geen verkoopspraatjes, maar echte ervaringen over duurzaam en energiezuinig (ver)bouwen in de praktijk!

HOE NEEM JE DEEL? Er is altijd een interessant bouwproject in je buurt. Bekijk het aanbod op www.ecobouwers.be, maak je keuze en schrijf je in via het online formulier.

VOLG ECOBOUWERS VIA FACEBOOK WWW.FACEBOOK.COM/ ECOBOUWERSBBL

46

ECOBOUWERS

Ook in Wallonië kun je meer dan 100 woningen bezoeken tijdens Portes Ouvertes Ecobâtisseurs. Schrijf je in op www.ecobatisseurs.be.

Samen met hen en andere milieubewuste koplopers reiken wij burgers, bedrijven en overheden concrete, haalbare en innovatieve oplossingen aan voor milieubelastende activiteiten.

Zo initiëren, stimuleren en versnellen we de transitie naar een duurzame samenleving. Want we willen de dag realiseren waarop iedereen in Vlaanderen woont, werkt, consumeert en zich verplaatst zonder nog te wegen op het milieu, de natuur en onze gezondheid. We laten de stem van actieve burgers en groeperingen luider klinken.

Consumenten inspireren en activeren we met informatie en campagnes. Bedrijven onder-

steunen we in het vinden van milieuvriendelijke oplossingen en het creëren van een markt hiervoor.

Door overleg, onafhankelijk advies en opinievorming geven we richting aan het beleid van overheden.

STEUN ONS! Vind jij energiezuinig wonen ook een thema waarop moet worden ingezet? Wil je ons helpen om onafhankelijk te blijven werken voor natuur, landschap en een gezonde woonomgeving? Dat kan op een eenvoudige manier!

Stort vandaag nog een bijdrage op BE27-5230801218-73 op naam van Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen vzw. Voor giften vanaf 40 euro ontvang je een fiscaal attest.

VOLG ONS! WWW.BONDBETERLEEFMILIEU.BE WWW.FACEBOOK.COM/BONDBETERLEEFMILIEU WWW.TWITTER.COM/BONDBETERLEEFMILIEU

ruwbouwblokken ruw van Ce Cellumat t.w.v. 20.000 euro

OB605 72

WIN

Word ook een energiebewuste bouwheer dankzij de Cellumatblokken van de merken PASSIFBLOC of ENERGIEBLOC+ Overtuig ons van uw duurzaam bouw- of verbouwingsproject en win voor 20.000 euro* aan cellenbetonblokken van Cellumat van het merk PASSIFBLOC of ENERGIEBLOC+. Dit zijn ruwbouwblokken met de hoogste isolatiewaarde op de markt ( = 0,07 W/mK). Ze maken het mogelijk om een lage-energiewoning en zelfs een passiefhuis te bouwen zonder gebruik te maken van isolatiematerialen.

Voor meer informatie, surf vanaf 30 oktober naar beterbouwenenverbouwen.be en raadpleeg de voorwaarden in de rubriek wedstrijden.

Nog inspiratie nodig? Bezoek gratis meer dan 300 duurzame huizen tijdens Ecobouwers Opendeur tussen 1 en 11 november. Schrijf je in via www.ecobouwers.be

*max. 120 m続 ruwbouwblokken t.w.v. 18.000 euro + planstudie en technisch advies

47

Wie 500+ passiefhuizen bouwt, is ook 100% thuis in

U droomt van een energiezuinige woning? Een BEN-woning?

Of straffer nog: een passiefhuis? Met meer dan 40 jaar ervaring in energie-efficiĂŤnt ĂŠn betaalbaar wonen hebben wij alle expertise in huis om uw bouwplannen te realiseren. Neem gerust contact op en vertel ons over uw droom.

09 216 16 16 // projecten@bostoen.be // www.bostoen.be