6 minute read

Historia

W 101 rocznicę zwycięskiego zrywu Drożdżyński Jan

(1890-1941)

Advertisement

Organizator Powstania Wielkopolskiego 1918 r. w Krobi, uczestnik walk na wschodzie w 1919-1920 r. oraz kampanii wrześniowej 1939 r., przedsiębiorca: fryzjer, fotograf, księgarz, dyrektor fabryki cygar, właściciel wesołego miasteczka

Urodził się 10.12.1890 r. w miejscowości Drzewce, powiat Gostyń. Rodzice: Ignacy (ur. 1861 r. w Drzewcach, zm. 1912 r. w Krobi) i Bibianna z domu Tyczyńska (ur. 1861 r. w Szkaradowie, pow. Jutrosin, zm. 1945 r. w Rawiczu). Jan miał młodszego brata Franciszka (ur. 1896 r., zm. 1955 r. w Luboniu, mieszkał przy ul. Niezłomnych 29) i trzy siostry: Marię, po mężu Waszczyńska, Walerię,która wyszła za mąż za brata Waszczyńskiego oraz Pelagię, po mężu Adamczewska. Z zawodu był mistrzem fryzjerskim. W Krobi posiadał zakład fryzjerski, fotograficzny, księgarnię (z książkami polskimi) oraz fabrykę wyrobów tytoniowych a nawet wesołe miasteczko z karuzelą elektryczną. Należał do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Ze względu na kalectwo uniknął służby w armii pruskiej (był bowiem garbaty). W swoim życiorysie

pisze, że podawał Polakom powołanym do wojska niemieckiego zastrzyki, z jemu tylko znaną substancją, czyniąc ich tymczasowo niezdolnymi do służby wojskowej. Pisał: Śmiem śmiało stwierdzić, że setkom Polaków uratowałem w ten sposób życie. Podkreślał, że proceder ten prowadził bezinteresownie, wiedząc o grożącej za to karze śmierci. Działalność niepodległościową rozpoczął 3.09.1918 r. Był głównym organizatorem Powstania Wielkopolskiego w Krobi i należał tam do Powstańczego Komitetu Organizacyjnego. W listopadzie 1918 r. osobiście wywiesił flagę polską na tamtejszym ratuszu. Zebrał oddział ok. 50 powstańców i ruszył z nim pod Rawicz. Walczył także pod Kąkolewem, Robczyskiem i Pawłowicami. Miał stopień szeregowca. Jako sanitariusz brał udział w działaniach bitewnych na wschodzie w 1919 i 1920 r.

Q Jan Drożdżyński – portret z 1927 r., w marynarce m.in.: Krzyż za Waleczność Straży Ludowej, Krzyż Rady Ludowej Miasta Poznania, odznaka Wojsk Wielkopolskich Wiemy też, że w kampanii wrześniowej 1939 r. był w szeregach 15. Pułku Ułanów Poznańskich. Uczestniczył w walkach z Niemcami pod Kutnem oraz bitwie nad Bzurą. Zmarł 26.11.1941 r. w Żabikowie i tu też został pochowany, spoczywa wraz z żoną. Śmierć nastąpiła na skutek pobicia po tym, jak opowiadał „niestosowne” kawały w zakładach DMW (Cegielskiego), gdzie pracował podczas okupacji. Został aresztowany przez SS i torturowany w czasie przesłuchania w „Domu Żołnierza” w Poznaniu. Ożenił się 27.04.1915 r. w Krobi, z Kordulą z domu Andrzejewska (ur. 26.09.1893 r. w Krobi, zm. 16.09.1946 r.); ojciec Jan (ur. 1865 r., zm. 1918 r.), matka Stanisława z domu Gorwecka (ur. 1871 r, w Krobi, zm. 1939 r.). Kordula Drożdżyńska była podopieczną ZBoWiD-u, Koło Luboń 1 (nr 468269, leg. 6207). Jan i Kordula Drożdżyńscy mieli czwórkę dzieci: Szczęsławę Marię po mężu Dehmel (ur. 1916 r. w Krobi, zm. 1984 r. w Luboniu), Lubomirę Kazimierę, po mężu Drobnik (ur. 1918 r. w Krobi, zm. 1982 r. w Luboniu), Zbigniewa Stani-

sława (ur. 1920 r. w Krobi, zm. 1966 r. w Luboniu), Bolesławę Bibiannę, po mężu Łukuć (ur. 1926 r. w Rawiczu, zm. 2016 r. w Poznaniu). Wszystkie dzieci spoczywają na cmentarzu parafialnym w Żabikowie. Jego adres z 1933 r. to Żabikowo, ul. Polna 2a (dzisiejsza Poniatowskiego), później mieszkał przy ul. Niezłomnych 31. Obok mieszkał brat Franciszek. Innym znanym sąsiadem z ulicy był Jan Kustosz – sylwetka opisywana w „Roczniku Historycznym Lubonia” tom 2, str. 113 jako uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Odznaczenia: Odznaka Pamiątkowa Wojsk Wielkopolskich, Brązowy Krzyż Zasługi (nadany przed II Wojną Światową), Medal za Wojnę 1918-21, Krzyż za Waleczność Straży Ludowej (nr 184), Krzyż za Waleczność Rady Ludowej Miasta Poznania. Należał od 03.02.1933 r. do Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914-1919, Koło Żabikowo (nr ewid. 9054, nr dypl. 1062, nr arch. 8735),

Q Zdjęcie ślubne Jana Drożdżyńskiego z Kordulą Andrzejewską z 1915 r.

Q Jan Drożdżyński jako sanitariusz (z prawej) w Wojsku Polskim, prawdopodobnie rok 1919 Q Jan Drożdżyński był dyrektorem Towarzystwa Akcyjnego „Batory” – fabryki cygar w Rawiczu. Na zdjęciach asortyment wyrobów tytoniowych (Jan siedzi w środku)

Q Brat Jana – Franciszek Drożdżyński w mundurze kawalerzysty starszego wachmistrza (st. sierżanta) Wojska Polskiego – mieszkał w Luboniu, przy ul. Niezłomnych 29

później był członkiem przedwojennego Związku Powstańców Wielkopolskich 19181919, Koło Żabikowo. Q Q Na podsta- Dzieci Jana i Korduli wie akt ZWPN Drożdżyńskich: SzczęRP 1914-19, sława (z prawej), LuboKoło Żabikowo, przedwojennego ZPW mira i Zbigniew, nie ma jeszcze na świecie najmłodszej Bolesławy 1918-19 Koło Żabikowo (Archiwum Państwowe w Poznaniu, nr zespołu 884), akt ZBoWiD-u, Koło Luboń 1, akt Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie (syg. AP ODRZUC. 16.05.1933 r.); „Lubonianie w Powstaniu Wielkopolskim”, red. Piotr P. Ruszkowski i Janusz Karwat, Luboń 2009, str. 95 oraz wydania z 2018 r. str. 182; informacji wnuczki Teresy Mielcarek z domu Łukuć.

Działający przy Ośrodku Kultury zespół muzyczny „Ton” obchodzi w tym roku 90-lecie istnienia. Doprawdy trudno byłoby znaleźć lubonianina, który o nim nie słyszał Trochę historii

W 1929 r. Walenty i Edward Szymańscy z Tadeuszem Łaszykiem założyli w Lasku zespół mandolinistów, nazwany później „Ton”. Zapewne nie przypuszczali, że przetrwa do dziś. Od początku istnienia jego nadrzędnym celem jest dostarczanie rozrywki. Pierwszym dyrygentem został Marian Rożek. Do końca 1939 r. zespół funkcjonował przy Zakładach Ziemniaczanych. Okres okupacji hitlerowskiej przerwał jego działalność. Po wojnie, nadal funkcjonując przy Zakładach

Ziemniaczanych, wznowiono ją. W czasach stalinowskich działał bez nazwy pod kierownictwem Mariana Rożka, który jednocześnie dyrygował chórem „Bard”. Czasy się zmieniały, a wraz z nimi również skład zespołu, który uczestniczył w wielu imprezach zakładowych i środowiskowych Lubonia. W 1980 r. „Ton” zmienił siedzibę i przeniósł się do Klubu Seniora przy lubońskim Ośrodku Kultury. Nie sposób wyliczyć wszystkich koncertów na akademiach i uroczystościach, nie tylko lubońskich zakładów pracy. W lutym 1983 r. przygrywał na pierwszym założycielskim spotkaniu poznańskiego Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury (RSTK). Wówczas z Jubilatem muzykował oraz wzbogacał go humorem ówczesny przewodniczący poznańskiego RSTK – Benon Matecki (Benas z Kocich Dołów”). Zespół w różnych konfiguracjach instrumentalnych i zmieniającym się składzie osobowym działa prawie nieprzerwanie do dziś.

Dziś i jutro

Obecna siedziba „Tonu” znajduje się przy lubońskim Ośrodku Kultury w Luboniu. Aktualnie skład zespołu tworzą: Jerzy Zgrzeba (lider zespołu, instrumenty klawiszowe), Teodor Szafczyk (saksofon altowy), Mieczysław Chojnacki (saksofon tenorowy), Longin Śmigielski (saksofon barytonowy), Witold Jaśniaczyk (gitara akustyczna), Marek Nowak (wokalista) oraz od niedawna 19-letni Kacper Ciemny z Wierzonki (saksofon tenorowy).

Q Koncert „Tonu” w Sali Bankietowej „Lacerta” (14.02.2019 r.), podczas uroczystości uhonorowania przez Miasto par małżeńskich z 50-letnim i dłuższym stażem. Od lewej: Mieczysław Chojnacki, Teodor Szafczyk, Longin Śmigielski, Marek Nowak, Witold Jaśniaczyk i Jerzy Zgrzeba fot. Paweł Wolniewicz Gościnnie występuje w nim wokalistka z Komornik – Urszula Bartkowiak, tworząca z Markiem Nowakiem zgrany duet. Ten zespół z tradycjami koncertuje nie tylko w Wielkopolsce, ale również w innych regionach kraju. W Luboniu można go posłuchać podczas różnych uroczystości miejskich i kościelnych. Między innymi w czasie organizowanych przez Q Miasto „Dni Lubonia”, Urząd Stanu Cywilnego – okolicznościowych spotkań dla obchodzących jubileusze par małżeńskich, Ośrodek Kultury – „Biby w Lasku”. Z powodzeniem uświetnia również występami festyny, np. w parafii św. Jana Bosko. „Ton” ma w swoim repertuarze wiele przebojów i standardów światowych, które wykonuje we własnych, ciekawych aranżacjach, wzbudzając podziw publiczności. Ma swoich fanów wśród przedstawicieli kilku pokoleń. Gdy nie koncertują, członkowie zespołu spotykają się w soboty na próbach w Ośrodku Kultury. Są otwarci – chętnych chcących przystąpić do zespołu, zapraszają do wspólnego muzykowania. Obchodzący 90-te urodziny „Ton” systematycznie się rozwija. W przyszłości muzycy nadal będą poszukiwali nowych dźwięków, tworzyli nowe aranżacje oraz podejmowali nowe wyzwania. Wszystko po to, by przyciągnąć jak najliczniejszą publiczność i spełniać jej oczekiwania. Zespołowi Muzycznemu „Ton” gratulujemy imponującego jubileuszu i życzymy występów estradowych na różnych scenach przez wiele następnych lat.

zebrał PAW

Q Zdjęcie z 1953 r., w młodości Teodor Szafczyk służył w Marynarce Wojennej, cztery lata później przystąpił do zespołu „Ton” Przy okazji jubileuszu 90-lecia pracy artystycznej zespół „Ton” dziękuje Ośrodkowi Kultury za patronat i opiekę oraz pozdrawia wszystkich lubonian. Jednocześnie zaprasza na kolejne koncerty.

Q Jubileusz 75-lecia „Ton”, od lewej: nn, Bolesław Korzyński, Jan Majdzik, Ryszard Talaga, Seweryn Weiss, Jerzy Zgrzeba i, Ewa Talaga i Teodor Szafczyk

Zdarzało się, że muzycy z „Tonu” grali na weselach. Od lewej: Teodor Szafczyk, Longin Śmigielski, Zygmunt Cieroszyk i Górny

Z historią – do nas!

Apel! Ważne!

Q Masz stare zdjęcia, dokumenty, przedmioty, którymi chciałbyś się podzie-

lić z innymi poprzez publikację, lub których chciałbyś się pozbyć? Nie wyrzucaj! Mogą mieć wartość historyczną związaną z Luboniem. Przynieś do siedziby Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego „Forum Lubońskie”, ul. Wschodnia 23A/62 (redakcja „Wieści Lubońskich”) lub zadzwoń (609 616 277, 61 810 43 35), odbierzemy sami! Niezależnie od stanu zniszczenia, przyjmiemy, zdigitalizujemy, wykorzystamy w opracowaniach.

Q Jeśli nie chcesz pozbywać się pamiątek rodzinnych, a mogą one mieć war-

tość także dla szerszego grona odbiorców, bo przedstawiają np. historycznie ulicę, budynki, organizacje itd. – umów się, przynieś zeskanujemy na miejscu i oddamy. W zamian za udostępnienie bezpłatnie poprawimy jakość i możemy też ufundować odbitki dużego formatu!