Beelden van Jef Claerhout Wandelen en fietsen in Brugge en het Brugse Ommeland
Jef Claerhout werd in 1937 te Tielt geboren. Hij is vandaag een flinke zeventiger en schrikt er zelf van dat zijn omgeving ouder wordt. Hij heeft voor zichzelf 2 paradijzen: 1 in Oedelem - ‘Berendonk’ en 1 in de Drôme in Zuid-Frankrijk. Want hij heeft ruimte nodig! Zijn imperium is ruig en echt: 1 brok ongerepte natuur. Het geeft hem een heerlijk gevoel dat hij niet verplicht is mee te draaien in de samenleving. Jef doet alleen maar mee wanneer hij er zelf zin in heeft.
Nicole Verschoore schrijft in 1974 in Ons Erfdeel: ‘Het werk van Jef Claerhout is gekenmerkt door mensenkennis, goedhartige waarneming, vertedering en een lach. Zijn sculpturen zijn een ode aan het leven, zijn werk ontstaat uit grote bewogenheid en diepe hartstocht’.
Alexander Spierinck (Tielt, ca. 1360 - 29 maart 1403) is misschien wel de meest invloedrijke persoon die Tielt ooit gekend heeft. Als topambtenaar binnen het graafschap Vlaanderen werd baljuw Spierinck geconfronteerd met de moord op de pastoor van Kanegem, in het begin van de 15de eeuw. Al te snel, oordeelde de baljuw over het lot van Jan Vleminck, de hoofdverdachte in de zaak. Jan Vleminck zwoer niets met de moord te maken te hebben en zou de beruchte woorden “Ik kom van Kanegem en weet van niets” uitgesproken hebben. Toen het onschuldig slachtoffer opgeknoopt werd, zei hij dat de baljuw het met zijn leven zou vergelden. En zo gebeurde, slechts één week later stierf baljuw Spierinck tijdens het kaatsspel op de Markt van Tielt. Jef
Vredestraat 20, Tielt
Vredestraat 1, Tielt
De raaf Tiecelijn is de boodschapper in het epos. De Raaf van Jef Claerhout praat in de parabool, die de boodschap verder uitstraalt naar wie hem wil en kan horen.
e be el Eik
k
gbeek in Schoutewalle
2,2
R in
25
40
34
Hoogweg
Vorte Bossen
1,8
gb ee k
W an te be ek
41
N370
gt Vlaa
N327
ek be
k ee gb Rin
6 ,0
Jo
23 Veldhoek
44
pe
Zuidwijk
38
ek be lle
2 ,1 3,2 4,1
Egem
Huis Mulle de Terschueren Ieperstraat 42-46, 8700 Tielt tel. 051 42 82 55 www.tielt.be
37
Flandrienhuis
36
Haantje
N37
N50
PITTEM
Mulle de Terschueren
47
TIELT N35
Polenplein, Ruiselede
Aarsele
Briek Schotte
aan de St. Bavokerk in Kanegem
Uitbeelding van de grote Flandrien met het rugnummer 3, toen hij de Ronde van Vlaanderen won. Een renner met beide voeten op de pedalen uitbeelden, vraagt enige inventiviteit. Vandaar de bronzen pedalen en roestvrije stalen prikkeldraad waartegen de renner aan het leunen is. Het kasseistraatje is een knipoog naar het harde labeur van onze Vlaamse renners. De slakken op de grond verwijzen ironisch naar de ‘trage’ mederenners. Ook de kikker is vertegenwoordigd. Briek Schotte zelf wordt voorgesteld met forse kop en pezige benen. Sculpturaal is een fiets volledig uit brons niet haalbaar. Roestvrij staal bleek de oplossing voor de spaken, de velgen en voor de rugnummerplaat die met klinknagels zijn vastgemaakt.
Beelden van Jef Claerhout Wandelen en fietsen in Brugge en het Brugse Ommeland
Twee fietsroutes en twee wandelingen in Brugge en het Brugse Ommeland bieden je volop de kans om deze zomer kunst en recreatie te combineren. Via het knooppuntennetwerk van het Brugse Ommeland kan je de beelden van Jef Claerhout bewonderen en de visie van de kunstenaar erop nalezen. De noordelijke route start aan het Schepenhuys op de Markt in Oedelem en verbindt Beernem met Brugge, Lissewege, Damme, Sijsele en Oedelem. De zuidelijke route start aan Toerisme Tielt, Huis Mulle de Terschueren en verbindt Tielt met Egem, Zwevezele, Wingene, Ruiselede, Kanegem en Tielt. Colofon Beelden van Jef Claerhout - Wandelen en fietsen in Brugge en het Brugse Ommeland, is een initiatief van de toeristische diensten van Beernem, Brugge, Damme, Ruiselede, Tielt en Wingene, in samenwerking met de regiowerking “Het Brugse Ommeland” van Westtoer. Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Westtoer.
Samenstelling Initiatiefnemer Interviews Eindredactie Kaarten Fotografie Druk V.U. Wettelijk depot
Gemeentebestuur Beernem Mia Lingier, VVV Lissewege Annelies Derous, Toerisme Beernem Nele Vandepitte, Westtoer Roland Strobbe, Jan Masyn, Conny Lambert en Annelies Derous De Windroos nv, Beernem Westtoer apb, Koning Albert I – laan 120, 8200 Sint-Michiels (Brugge) WD/3029/2013/40
Roos ‘Kanegem’
Koolskamp N35
erbeek
Kanegem
3,2
Egemkapelle
4 0, 49
48
6
46
kaart_claerhout.indd 1
Mevrouwmolen
45
Nachtegaal
3, 4
Toerisme Wingene Oude Bruggestraat 13, 8750 Wingene tel. 051 65 00 89 www.wingene.be
e ek Po
ek be
4,
Toerisme Tielt
ig Re
3,5
Viggezele
Schuiferskapelle
Jacob van Maerlantstraat 3, 8340 Damme tel. 050 28 86 10 www.toerismedamme.be
Toerisme Ruiselede Markt 1, 8755 Ruiselede tel. 051 70 84 10 www.ruiselede.be
43
Ka
Toerisme Damme
RUISELEDE
Spletlinde
Veldekesbe ek
PB 744, 8000 Brugge tel. 050 44 46 46 www.brugge.be
Wachten op de Tram
Vlaagmolen
2,6
Toerisme Beernem Markt 1, 8730 Beernem (Oedelem) tel. 050 78 86 24 www.beernem.be
Hostensmolen
din gs be ek
k ee
5,4
eb Poelvoord
eek
Zwevezele
Bu n
B ote Gr
1,5
Klaphullebeek
5,4
Toerisme Brugge
Kruiskerke
1,0
St.-Jan
Gemeenteplein, Wingene
Dit beeldenrijke kunstwerk is een frivole terugblik op de bevrijdingsperiode door de Polen, maar tegelijk een verwijzing naar de tijd dat op deze plek een tramlijn liep. De tramrails en het dorpsleven van toen komen hier als het ware terug tot leven. Vooraan duidt de vlag op de overwinning door de Polen. De fontein en het water met een brugje verwijzen naar een vroeger kanaal. De vrederechter staat in zijn groentetuin met hark in de hand en wat verderop liggen kroppen sla. Ook de landmeter krijgt hier een plaats. Aan dezelfde zijde van het water staat de dorpsonderwijzeres. Aan de overzijde enkele andere dorpsnotabelen: de burgemeester met zijn eerste schepen en de secretaris. Dat er nabij de tramstatie ook een café was, merken we aan de ober die pintjes opdient. Het vrijend koppeltje heeft duidelijk geen haast om de tram te nemen, terwijl de man met de aktentas zich spoedt om de tram niet te missen. Paard en kar geven eveneens het tijdsbeeld weer. Ook de postbode, enkele oudere dames en een tramconducteur ‘wachten’. Hier zoekt de kunstenaar bewust naar een evenwicht tussen het sculpturaal aspect en het inhoudelijke luik: de lijn tussen de boom en de fontein, tussen het paard en de brug zorgen voor balans. Binnenkort vindt u ook op het plein tussen het gemeentehuis en de kerk (Markt) een nieuw beeld van de kunstenaar. Plaatsing is voorzien in het najaar van 2013.
De Visserij
WINGENE
De wereld achter het boek
E40 A10
Wildenburg
Doomkerke
20
Dit bronzen vrolijk paartje op hoge sokkel toont ons dat carnaval in deze gemeente een prominente plaats inneemt. Een feestvierende vrouw met masker en een al even genietende man met bolhoed en reuzenplastron staan symbool voor leute en plezier tijdens de jaarlijkse verkleedpartij. De Orde van de Bolhoed heeft hier een belangrijke rol in.
Hoogveld
Munkebossen
Marktplein, Zwevezele
Dat de kunstenaar een grote voorliefde heeft voor de natuur en vooral voor ‘vogels’ wordt duidelijk in deze voorstelling. De vogel opent het boek, terwijl zijn poten op de sokkel rusten. De vogel is de abstracte vertolking van de nieuwsgierige lezer die gretig de letters van het boek verslindt, maar tevens zoekt naar het dieperliggend verhaal.
Munken
0 6,
3,8
Lakebos
De Carnavalvierders
De Raaf
Vestibule Mulle de Terschueren, Ieperstraat 42-46, Tielt
Robert Tavernier (1901-1947) was de pionier van de kunststofnijverheid in onze streken. Hij begon als jonge kerel te experimenteren met toen quasi onbekende producten in kunststof. Hij lag rechtstreeks en onrechtstreeks aan de basis van meerdere kunststofbedrijven in de regio.
Egypteveld
21
Brugse Ommeland Koning Albert I-laan 120, 8200 Brugge tel. 050 30 55 00 www.brugseommeland.be
Op deze plek ontstond in 1947 de firma Injextro Plastics, geleid door de familie Verbeke. Het was de eerste firma in België die de hoelahoep produceerde en de rage mee gestalte gaf. Er werden hier miljoenen meters plastieken pijpen vervaardigd om jong en oud te bekoren tot deze nieuwe speeloefening. De bewegende houding van het meisje dat vrolijk met de hoelahoep danst, komt het best tot uiting door de afgeronde bronzen wand waartegen het kunstwerk gemaakt is. Op de plaats van de vroegere firma is nu een andere handelszaak gevestigd.
aan het Belfort, Tielt
R
St.-Elooi
Info
De wolf Ysengrim, in het epos een slachtoffer van de listen van Reynaert, heeft in de Kasteelstraat een onderkomen gevonden. Niet verwonderlijk, want deze omgeving heette vroeger ‘de wulf’ en de wijk Wolvenhoek.
Borstbeeld Robert Tavernier
Het meisje met de hoelahoep
22
Praktisch
De Jef Claerhoutroutes lopen grotendeels op het fietsnetwerk van het Brugse Ommeland, met een lus in het noorden met start in Oedelem aan het Schepenhuys via Brugge, en bij uitbreiding over Lissewege naar Damme en terug naar Oedelem. De lus in het zuiden gaat van Tielt naar Zwevezele, Wingene, Ruiselede, Kanegem en terug naar Tielt. Er is een wandeling in het historische centrum van Brugge en in het Domein Beisbroek in Sint-Andries waar beelden opgesteld staan langs het planetenpad van de Volkssterrenwacht van Beisbroek.
op het Polenplein in Tielt
Symbolisch biedt de generaal de sleutel aan de stad terug na de bevrijding door de Polen. Onder zijn voet bemerken we een granaat. Ook het wapen van de stad Tielt met de drie sleutels is aanwezig. Het embleem met de arendsvleugel is een verwijzing naar de eerste Poolse pantserdivisie. De opeenvolgende plaatsen waar de bevrijding plaatsvond staan eveneens vermeld op het kunstwerk.
Baljuw Spierinck
aan het Belfort in Tielt
Het beeld brengt ons terug naar de 15de eeuw, waarbij de Franse Koning Lodewijk XI allerlei listen bedenkt om zijn vader Karel VI en andere tegenstanders te strikken. Zijn web om de macht te bereiken, bezorgt hem de bijnaam de spinnenkoning. Wanneer hij in Vlaanderen rondtoert kruist Lodewijks pad dat van Olivier de Neckere, barbier in Tielt. Het klikt meteen tussen beide karakters. Gedurende 25 jaar behoort Olivier, de duivel (Necker is Oud-Vlaams voor duivel) of le diable, tot het gevolg van Lodewijk. Als kamerheer en vertrouwenspersoon leert hij naarstig meeweven aan het machtsweb van zijn heer. Wanneer Lodewijk uiteindelijk de macht binnenhaalt leidt hij een losbandig leventje. Lodewijk laat Olivier ook van de financiële honingpot proeven en zo leert de gewiekste barbier dat scheermessen aan twee kanten kunnen snijden.
Metaalbewerking behoorde tot de familietraditie, zodat het vanzelfsprekend was dat Jef metalen beelden ging maken. Met diverse las- en vervormingstechnieken vertelt hij in metaal de fantastische verhalen die zijn grootvader hem als kind vertelde: folkloristische verhalen, waarin humor, mythologie en ironie verwerkt zijn in fabuleuze figuren, gedrochten en dieren, vogels en paarden.
Het beeld werd op 7 december 1984 onthuld door de ‘Roede van Tielt’ naar aanleiding van de 500ste verjaardag van de opknoping van Olivier, de Neckere, bijgenaamd de Duivel.
Olivier in Tielt
Generaal Maczek
Kasteelstraat 28, Tielt
Brugge Beernem Damme Ruiselede Tielt Wingene
Het beeld gaat terug naar de heksentijd rond 1600, waarbij volksgeloof en valse beschuldiging schering en inslag waren. Tanneke uit Gothem, eveneens vals beschuldigd van toverij en hekserij, belandt uiteindelijk in de gevangenis onder het Belfort in Tielt. Ze wordt gemarteld en bekent onder dwang en foltering. Ratten komen haar gevangenschap kwellen. Tenslotte zal Tanneke een vernederende dood sterven. Jef Claehout beeldt haar uit bij haar dood: niet als heks, niet als mens, niet als engel. Met een nog onvolgroeide rechtervleugel ontstijgt ze het aardse en ontsnapt aan de pijn en de aardse beschuldigingen. Het touw dat haar tijdens de marteling knevelde hangt in het ijle. Het slingert zich rond de zuil waar enkele ratten, in de vorm van een duivel begerig naar haar opkijken.
Beelden van Jef Claerhout
op de Markt in Tielt
… en de Wulf
Wandelen en fietsen in Brugge en het Brugse Ommeland
Tanneke Sconyncx
Claerhout beeldde de baljuw af op dit fatale moment. Het middeleeuwse epos van den Vos Reynaerde heeft ook een Tieltse variant, een manuscript gevonden in het klooster van de Paters Minderbroeders van Tielt: Ridder Godfried, de Raaf en de Wulf.
Olivier, voortaan met adellijke titel ‘le Dain’ (het damhert) genaamd, rijft heel wat titels en bezittingen binnen. Zijn hoop zelf ooit koning te worden ziet hij in rook opgaan, na de dood van Lodewijk. Olivier moet in de gevangenis als zondebok boeten voor de jarenlange onderdrukking van zijn meester. Hij sterft uiteindelijk aan de galg. Maar het spoor van Olivier, le Dain is niet volledig uitgewist. De Tieltse barbier, onderkoning van Frankrijk, prijkt nu in een schalkse en fantasierijke uitvoering van beeldhouwer Jef Claerhout. Het beeld steekt dan ook vol symboliek. Het gewei verwijst naar Oliviers adellijke titel: le Dain. Het touw rond de hals voor zijn opknoping, slingert tussen zijn benen door als een duivelstaart en hangt met de driehoekige punt op de sokkel. Schaar en scheermes zijn de attributen van zijn beroep, maar hij houdt die vast als een poppenspeler, die zijn marionetten laat dansen. In de rug wordt hij beschermd door een kruisspin middenin haar web (een allusie op zijn meester Lodewijk XI, de spinnenkoning). De S-vormige gestalte rust op twee voeten die uitlopen op gespleten bokkepoten, een duivel waardig. De ironie is hier pertinent aanwezig.
www.brugseommeland.be
Brugse Ommeland Zuid
naast gemeentehuis, Kanegem
In 1997 won Kanegem de 5-jaarlijkse prijs ‘Arthur Olivier’ van de provincie West-Vlaanderen. Deze plaquette met een miniatuur van het dorp en haar roos ‘Kanegem’ herinneren hier aan.
14/06/13 10:13
4,7
Brugse Ommeland Noord
Wandelingen
Sint-Pietersop-de-Dijk
N376
Monnikenwerve
Hoeke
D
Schottenhof
Het Planetenpad, Volkssterrenwacht, Zeeweg, Sint-Andries
AR VA SE AM
Lapscheure
Kruispoort
N351
2,7
ard bee k
5,0
nsa Ro
N374
1,9
Gentpoort
23
Romboutswerve
11
le geu Riet
tj e
N32 LEO
DAMME Oude stadswallen
0,3
12
ar va
St.-Kristoffelhoeve
Schellemolen
Kruisabele
13 14
1. Uilenspiegelmuseum 2. Huyse de Grote Sterre
Blauwe Toren
PO LD
KA NA A
L
N309
1
N50 Legende Moerkerke
Broek
Rode Poort N371
Fort van Beieren
Koolkerke
Ten Berge
Hoge Watering
2,0
Ma
Fietstraject Kuntswerk
62
lele
ie
Pannemolen Groene Poort
Ten Poele
D
2 3
Rooigem
Sint-Kruis Kruispoort
N351
H
68
R30
St.-Trudo
Puidenbroek
2,7
R30
eek
eb eun
Male
Kasteel van Male
Veltem
N9
BRUGGE
Gentpoort
N31
5
Katelijnepoort N337
Assebroek
Loweiden
Ver Assebroek
N50
1,0
De Zeven Torentjes
b
ers
Me
Mast
Fietsinrijpunt
Toiletten
Provinciegrens
Parking
Gemeentegrens
Toeristisch informatiekantoor
Autosnelweg
Informatiepunt
Hoofdweg
Café/restaurant
Secundaire weg
Picknicktafel
Station
Fietsverhuur
Spoorweg
Fietsverhuur/-herstel
Rivier/beek
Bezienswaardigheid
Water
Museum
Bos/park
Uitzichtpunt
Boomgaard
Archeologische site
Bebouwing
Bezoekerscentrum
Industrie
Observatiehut
Natuurgebied
Hoeveproducten
Kerk
Kinderboerderij
Abdij
Natuurreservaat
Kapel
Waardevol landschap
Kasteel
Gevaarlijke oversteek
Hoeve
Provinciedomein
ek Bergbe
Praathoeve
t ofd slo o
Ho
81 Molentje
Hoofdsloot
ek NA A
Zuiddambee
k
90 3,0
LG EN T-
e
B or n
Bie
DE EN ST
Oostkamp
ek be
ze m
oe
Larehof
87
Erkegem
2,9
Gevaerts Noord
2,9
Nieuwenhovebos
Dansende ‘Marieke’ langs de Coupure
“Marieke” naar het gelijknamige chanson “Ai Marieke” is een lied waarin Jacques Brel hulde bracht aan alle Mariekes, aan alle vrouwen in zijn leven. Het beeld stelt Brels zwierig, dansende ‘Marieke’ voor. Vermits Brel een fervent zeiler en eeuwige zwerver was is het uitzicht op de jachthaven hier aardig meegenomen.
De Paardenkoppen
drukkerskamer, de kamer van de etser, telkens met een andere vloer- en plafondtekening. Let ook op het postsymbooltje aan het cijfer 7.
OO
N50g
op het Wijngaardplein
Een monumentale drinkbak is versierd met twee elegante, bronzen paardenkoppen. Tussen de tanden van de paarden werd een haak voorzien om een emmer aan te hangen bij het dagelijkse laven van de koetsierspaarden.
Opdrachtgever, architect Arthur Vandendorpe liet deze schitterende gouden appel als deurknop in brons ontwerpen. Bij de windwijzer bovenop het dak staat de bouwmeester met passer en winkelhaak en als bekroning een bladgouden vergulde appel.
Enkele kunstwerken van Jef Claerhout in de Brugse deelgemeenten: Sint-Andries: in de Sint-Baafskerk (Gistelsesteenweg) prijkt een bronzen kruisbeeld. Assebroek: in de hall van het A.Z. Sint-Lucas staat een groot Mariabeeld met kind.
Brugse Ommeland Noord Fietsroutes
Beeldengroep van Tijl Uilenspiegel (1979) i.o.v. VTB-VAB
Uilenspiegel houdt 2 spiegels in roestvrij staal voor: één naar het volk toe en één waarin je zelf moet kijken. De figuren die hij hekelt zijn: de politici, voorgesteld als (wijze) uilen, de clerus in de vorm van gieren en het voetvolk als kikkers. Voor de ezel met de bel haalde de kunstenaar zijn inspiratie bij een verhaal over een Belleman.
Het Verbroederingsmonument
94
rb
k
88
Langestraat 23
ee
91
Zeus, Leda, Prometheus en Pegasus bezoeken Brugge op het Walplein
Hier drukt de kunstenaar zijn voorliefde uit voor het mythische en voor de fantasie. Koetsiers uit het Brugse straatbeeld en de typische Brugse zwanen krijgen een verhaal uit de Griekse mythologie. De oppergod Zeus, in de gedaante van een zwaan, verleidt de wondermooie, naakte Leda, vrouw van de Spartaanse koning. De koetsier Prometheus, God van de hemel, bracht ooit het vuur onder de mensen, zonder toestemming van Zeus. Hij werd hiervoor gestraft en geketend aan een rots in de Kaukasus, vandaar de ketting aan de koets. Het gevleugelde paard Pegasus, voortgekomen uit bloed van Medusa (half mens, half dier) zou voor Zeus de bliksem aan de hemel veroverd hebben. Om de voorstelling goed tot zijn recht te laten komen werd het beeld getorst, zodat het paard naar de rechterkant helt en de koets naar de linkerkant.
Jan Breydel en zijn geliefde op het balkon van Residentie Jan Breydel
Architect Erik Van Biervliet gaf opdracht om deze bronzen beelden te maken. Jan Breydel, één van de helden tijdens de Vlaamse strijd tegen de Franse vorst Filips de Schone in 1302 heeft zijn zwaard bij en kijkt in de richting van het centrum. Zijn geliefde draagt middeleeuwse schoentjes.
De windwijzer aan het huis van architect Erik Van Biervliet St.Annarei 11
De architect met zijn attributen: passer en winkelhaak. Het ene been van de passer staat in het middelpunt, zodat bij wind een cirkel kan gemaakt worden. De architect draagt een sjerp waarin de namen van zijn echtgenote en drie kinderen geëtst zijn. De merkwaardige deurknop vertoont een gevangen mannetje achter traliewerk.
Huis van architect Filip Soutaer
Langerei 91
De deurklink is versierd met elementen van het beroep: bouwstenen, een man met een truweeltje in zijn hand en als windwijzer boven op het huis de architect die de laatste hoek meet.
Damme, Haringmarkt
Damme (Vivenkapelle), Bradericplein
Eén van de grootste werken van Jef Claerhout en een technisch hoogstandje om alle stukjes aan elkaar gelast te krijgen. Hier geen sokkel, maar met de poten in de grond, verwijzend naar het landelijke karakter van Vivenkapelle.
Het Verbroederingsmonument Seyssel
Damme (Sijsele), Stationsstraat/Veldstraat
In 1974 werd met de 5 beelden op hoge sokkels de verbroedering met Seyssel in Frankrijk uitgedrukt. Het Verenigd Europa dat toen slechts uit 5 leden bestond zien we hier op een stier. Uilenspiegel met één schoen en een gek gezicht staat voor Sijsele-Damme, terwijl een derde beeld toont hoe een Fransman leert frieten eten en de Vlaming wijn proeft. In het jaar 1974 werd tevens 30 jaar bevrijding gevierd, vandaar het teken van de overwinning, gemaakt van een echte obus. De figuur die een document toont is initiatiefnemer Daniël Coens.
De knotwilg
derdeel van het landschap. De knotwilg illustreert het landelijke natuurlijke karakter van Oedelem, ruig en robuust, maar ook door mensenhanden vorm gegeven. De symbiose tussen natuur en cultuur.
Het Tabernakel
Beernem (Oedelem), Markt/Oudezakstraat
In zijn verste herinneringen werd Jef op een zomeravond door zijn vader uit bed gelicht om naar een wonderlijk schouwspel te kijken. Op de nok van het dak tegenover hun huis zaten tientallen uilen samen. Deze ‘uilenreünie’ is hem altijd bijgebleven. Die herinnering is nu tastbaar gemaakt in dit kunstwerk. Ze zitten niet op het dak, maar op een knotwilg, vaak een schuilplaats voor uilen, maar vooral een typerend on-
in de Sint-Lambertuskerk, Beernem (Oedelem), Oudezakstraat
Op zeer originele manier wordt hier verwezen naar de drie vissen en de broden uit het bijbelse verhaal van de Broodvermenigvuldiging. ‘Ik ben het Brood des Levens’ van Johannes. Tilapas, tropische vissen, ondersteunen de bronzen broodtrommel waar de hosties in bewaard worden.
Maria met Kind
Beernem (Oedelem), Beernemstraat/Zuiddammestraat
Het Mariabeeld op sokkel, omzoomd met een gesloten haag vormt het kapelletje op deze groene plek.
Damme, Vaart Zuid
Het Paard van Viven
Zu i
3,2
N50
KA
Nieuwe Gentweg 2
Oedelem
Beverhoutsveld
dd am be
ek
ierbe
71
De hond verwijst naar het wapenschild van Damme, terwijl de figuur de H. Victor voorstelt, patroon van Damme/Oldenburg in Duitsland. De verbroedering tussen beide Damme-steden ligt aan de basis van dit beeld op hoge sokkel.
Oedelemberg
Vliegend N337 Driekoningen Paard Hellepoelbeek
Leiemeersen
OOSTKAMP
Boomgaardstraat 7
21m
Brugge
9
Brievenbus van Guy Van Hoorebeke, etser van beroep
Het kunstwerk is tegelijk brievenbus en deurtrekker. We lezen de diverse activiteiten van de etser af: de tekenkamer, de
Moerbrugge
Riv
8
op de Markt
Met het schaalmodel van het Belfort wil de kunstenaar de blinden en slechtzienden in detail laten voelen en via brailleschrift geeft hij wat beknopte uitleg over de Halletoren en omgeving. Elk detail van het imposante gebouw is aanwezig, van trappen tot galerijen en dakkapellen. Tijdens het werk stelde hij heel wat asymmetrie vast aan het gebouw. De toren staat niet in het midden, de achterzijde oogt schuin. Aan de zijde tegenover het brailleschrift is een bronzen stadsplan uitgewerkt waar golven het water van de reien voorstellen, verhoogde delen duiden dan weer groene stadspartijen aan en enkele nabijgelegen kerken en standbeelden zijn eveneens voelbaar. Zelfs de inplanting van het concertgebouw met de aanduiding van ‘In en Uit’ werd onlangs aangepast. In de bronzen tekst lezen we ‘met alle eer aan de bouwmeester’, getekend Jef Claerhout.
3,5
Warandeputten
N50
De maquette van het Belfort
80
Assebroekse Meersen Hoofdslo ot
k
N309 N31
Fietsknooppunt
Ten Torre
1,8
Chartreusen
H
g Molen aterin oge W
Ter Leiden
Corneillie
ee
lb ze
Ma
69Steenbrugge
Begraafplaats
Meibosvijver
eek
eke
Gemene Weiden
ek Dorpsbe
Sijsele
2,8
doled
St.-Tru
Sint-Michiels
N397
Abdijenroute
Europacentrum
Rijckevelde
Engelendale
N309
Westtoer
Domeinbos Wit Zand
76
0,8
75
Paalbos Gemene Weidebeek
3,0
kaart_claerhout.indd 2
0, 9
67
aartje uiderv Dampoort Z
2,7
Papageno, één van de hoofdfiguren uit de bekende en laatste opera ‘De Toverfluit’ van W.A. Mozart is uitgebeeld als een sculptuur van 2,75 m en staat op een sokkel, vlak voor de centrale ingang van de Stadsschouwburg. Het opschrift ‘Der Vogelfänger bin ich ja’, is een aria uit het operastuk. Jef Claerhout heeft vanuit zijn fantasie en zijn voorliefde voor Mozart, het beeld van de antiheld Papageno tot leven geroepen. De Vogelhandelaar, de naïeve, grappige natuurmens die zijn levensvreugde uitzingt in de opera, wordt hier afgebeeld in de gedaante van een gepersonifieerde vogel. Hij draagt in de ene hand een vogelkooi met enkele vogels en in de andere hand zijn lokfluiten. Let ook nog op de afsluiting rond het plantentuintje aan de Schouwburgzijde, waar een kleine kikker voor een leuk fantasietje zorgt.
ang
g ter wa Ede
Male leie
1
N32
Papageno aan de Stadsschouwburg in de Vlamingstraat en de Mozart-partituur aan de overzijde (1980)
T AR VA
61
Drie Masten
Sint-Pietersop-de-Dijk
Chartreuzenhof
1 ,6
62
N339
SE AM
N337
Katelijnepoort
2
15
Fort ten Damme
5 2 ,7
5,7
ar t e Va
Rood Huis
er id Zu
1,2
Langenhoek Eivoordebeek
gs wee
kanaal boudewijn
Lisse
Twee Poorten
aan de Zilversteeg (1979)
Geïnspireerd door een oud meiliedje ‘waar waarde gij schoon lieveken, op die eerste meien dag, dat gij mij genen mey en bracht’ staat hier het meisje met haar lief, bij de fontein en als sculpturaal element de geknotte linde met blaadjes en overgroeiende takken.
Platte Kreek
R30
N376
Wandeling 2: Beelden van Jef Claerhout binnen de Brugse Vesten
Dudzele Herdersbrug
N31
DE ZON, onze moederster, voorgesteld als vuurvogel Phoenix, die zijn staart in de vorm van een stralende zon aan ons toont. MERCURIUS, boodschapper van de goden en god van de reizigers, slingert het snelst rond de zon. Opvallend zijn de vleugels aan helm, schoeisel en herautstaf en de kleine planeet in zijn hand. VENUS, godin van de liefde, schoonheid en vruchtbaarheid en dochter van Zeus en Hera. De schelp verwijst naar de zee waaruit ze zou geboren zijn. Daarin ligt de planeet als ‘parel’. AARDE, voorgesteld als Gaia, de oermoeder, rustend tegen de levensboom. Ze houdt de aarde in haar schoot en ondersteunt met haar hand de maan. MARS, wordt door haar oranjerode kleur in verband gebracht met bloed en wordt dan ook vertegenwoordigd door de God van de oorlog. CERES, godin van de oogst, draagt in haar schoot een kom met aardappelen en in haar hand een minuscuul schaalmodel van deze planetoïde. JUPITER, oppergod van hemel en aarde, met zijn gezant en boodschapper de arend. De reuzenbol geeft zijn omvang weer tegenover de andere objecten in het zonnestelsel. SATURNUS, bekend als de planeet omgeven door ringen, maar hier voorgesteld als de langzaamste planeet, die het aura krijgt van de bejaarde God van de tijd. NEPTUNUS, God van de zee, normaal voorgesteld met drietand, hier een reuzevis. Let ook op de kikkervoeten. PLUTO, de kleinste ijsplaneet, voorgesteld als de God van de onderwereld, bewaakt door de hellehonden. De kleine bol ligt in de hand. IJSDWERGEN, voorgesteld door een kabouter, dwerg of trol. Ze bevinden zich in de buitenste regionen van het zonnestelsel. Ook hier vindt men de minibol in de hand.
3
T
Het Huis genaemt ‘De Gouden Appel’
De Meyboom
2
Kleiputten van Hoeke Dampoort
Canadabrug
N339
Oostkerke
24
Het Beisbroek planetenpad vormt een schaalmodel van ons zonnestelsel, waarbij op posities van de planeten telkens een kunstwerk van Jef Claerhout staat. Zijn inspiratie vond hij in de mythologie. De planeten tonen in verkleind model de grootteverhouding tot elkaar.
0,9
1
BRUGGE
Groot Ter Doest
Wandeling 1: Domein Beisbroek
Weidevogelreservaat Ter Doest
1,6
62
N374
Vogels aan WZC Mariawende
Beernem, Rollebaanstraat 10/A
Rond de waterpartij prijken 21 vogels van allerlei pluimage. Ze stellen het kwetterende volkje voor dat in het gebouw verzorgd wordt. De krokus is de bloem die voorkomt in het embleem van de Zusters van O.L.Vrouw van 7 Weeen. Onder de bloemenkrans kapte Jef Claerhout de mooie tekst van Matteüs: ‘Let op de vogels in de lucht, kijk naar de lelies in het veld. Maak u dus niet bezorgd over de dag van morgen, want de dag van morgen zorgt wel voor zichzelf’.
Zorg
Beernem, Rollebaanstraat, tuin dienstencentrum Mirte
De eendenfamilie verbeeldt de zorg die in de omliggende gebouwen geboden wordt. Moedereend zorgt voor haar kroost, maar er is er ook altijd eentje die graag op avontuur trekt. Met een kleine afwijking van de fietsroute kun je ook volgende kunstwerken bezoeken:
Willem van Saeftinghe
Brugge, Lissewege, Onder de Toren
Dit levensgrote beeld illustreert de stoere, strijdlustige lekenbroeder van de abdij Ter Doest in pij en sandalen, maar gewapend met zwaard en morgenster op het slagveld in 1302 te Kortrijk. De gleuf stelt de Groeningebeek voor waar de Gulden Sporenslag plaatsvond. Het voetvolk met Vlaamse leeuw en lans staan voor de Klauwaerts, terwijl de Franse Leliaerts te paard zijn. Met hun bezem zouden ze de Vlamingen van de kaart vegen en dat ze geen broek aan hebben, tekent opnieuw de ironische trek van onze kunstenaar. De sokkel is versierd met gotische motieven die het tijdsbeeld onderstrepen.
Vogels op een boomstam
Brugge, Lissewege, Ter Doestdreef
Tijdens één van de edities van de openluchttentoonstelling ‘Beelden in het Witte Dorp’ kon initiatiefnemer Gratiën Dendooven deze vogelgroep een zomer lang aan het publiek tonen. Intussen prijken ze al enkele jaren in het weidse polderlandschap. Soms wordt een vogel vervangen of een andere boomstam voorzien als sokkel.
Herdershove
Brugge, Oude Oostendsesteenweg 95 (parking zorgcentrum)
Het kunstwerk is een brug over het water, waarover de schapen terugkeren naar de ‘hof’ van hun herder. De leuning van de brug verbeeldt het riet, waarlangs de schapen veilig thuis worden geleid.
14/06/13 10:13