WNF Jaarverslag 2012-2013

JAARVERSLAG

NL 2012 / 2013

Jaarverslag 2012-2013 Wereld Natuur Fonds

MYSTERIEUZE OLIFANTEN “Vanuit het kleine dorp waar ik ben opgegroeid herinner ik me het beeld van olifanten. ’s Nachts zag je ze lopen op de berghelling, hun imposante silhouetten verlicht door de maan. Ik had veel ontzag voor die mysterieuze grijze reuzen. Toen ik mijn baan bij WWF kreeg, mocht ik een paar maanden later mee het veld in. Na vier dagen lopen door de wildernis kwamen we bij een open plek diep in het park. En daar stonden ze: 28 olifanten met 4 kalfjes erbij, op 20 meter afstand. Ik was als aan de grond genageld. Ik zag de kleintjes dichtbij hun moeder staan, die ze liefdevol vertroetelde en knuffelde. Die avond voelde ik me volmaakt gelukkig.

Maar het gaat niet goed met de olifant. Stroperij is de afgelopen jaren dramatisch toegenomen, want de vraag naar ivoor is gigantisch. Ontmoetingen met olifanten op open plekken zijn zeldzaam, en in mijn geboortedorp ziet de berghelling er ’s nachts leeg uit. Maar gelukkig is er hoop. De VN neemt ivoorhandel serieus als internationale misdaad en de regering in Kameroen zet speciaal getrainde soldaten in om de rangers bij te staan.

Als dat effect heeft, dan kunnen mijn kleinkinderen straks weer olifanten zien, betoverend mooi in het maanlicht.”

Fidelis Pegue Manga, WWF-Kameroen

© ANDY ROUSE / WWF-CANON

VER WEG EN DICHTBIJ

Om resultaat met impact te kunnen boeken, moet je keuzes maken. Dat is niet gemakkelijk.

Het liefst zouden wij alles wat leeft omarmen en beschermen.

We moeten ons echter wel concentreren op de bescherming van een beperkt aantal gebieden, allemaal met een enorme verscheidenheid aan leven. Dat zijn de laatste aaneengesloten regenwouden, koraalriffen als kraamkamers van de zee, de stroomgebieden van grote rivieren, savannebossen, waterrijke natuurgebieden en de snel veranderende Noordpool.

Daarnaast pakken we in eigen land heel concreet de handels- en grondstoffenketens aan die in die gebieden leiden tot veel natuurverlies, waaronder de teelt van gewassen als palmolie en soja, de vangst of kweek van vis of de productie van hout en papier. Dat brengt de noodzaak van de bescherming van de natuur ver weg vaak confronterend dichtbij. Onze eigen ‘ecologische voetafdruk’ is nog steeds veel te groot.

Het afgelopen jaar ging ook meer aandacht uit naar de eigen natuur. Nederland staat met zijn vruchtbare en dichtbevolkte delta voor de opgave om een van de laagste biodiversiteitscores in Europa om te buigen naar herstel en winst.

Voortbouwend op de successen van het Levende Rivierenprogramma ziet het Wereld Natuur Fonds kansen voor grootschalig natuurherstel in de zuidweste­ lijke delta.

Johan van de Gronden, Algemeen Directeur Antony Burgmans, Voorzitter Raad van Toezicht

Voor het eerst in jaren hielden we weer een donateursdag, in de Efteling.

De drukbezochte dag was met bijdragen van ambassadeurs als André Kuipers, Frans Lanting en gastheer Harm Edens een doorslaand succes. En laten we de vele activiteiten van onze duizenden vrijwilligers niet vergeten, die WNF in ons land bij een groot publiek onder de aandacht brengen.

Dit jaarverslag laat een aantal resultaten en verhalen over ons werk van afgelopen jaar zien. Wij danken alle volwassen donateurs, Bamboekidz, Rangers, LifeGuards, de vele vrijwilligers en ons Wereldteam van bekende Nederlanders voor hun steun en inzet in het afgelopen jaar! Bijzondere dank gaat uit naar de Nationale Postcode Loterij, onze bedrijvenpartners, instellingen, stichtingen en vermogende particulieren die opnieuw genereus aan ons werk hebben bijgedragen.

Jaarverslag Wereld Natuur Fonds 2012-2013 • 4

Š PETER OXFORD / WWF-CANON

LEES MEER OVER WNF EN ONS WERK

De reuzenpanda, het icoon van het Wereld Natuur Fonds. De panda staat symbool voor natuurbescherming, zowel ver weg als dichtbij.

8

INHOUDSOPGAVE

NOORDPOOL

22

Onderzoek naar de ijsbeer in beschermde gebieden.

NEDERLAND Om de natuur op aarde te beschermen en een wereld van duurzame productie te bereiken, doet WNF juist in Nederland veel werk.

28 34

CONGOBEKKEN FSC-hout zorgt er voor dat het leefgebied van planten en dieren behouden blijft en de lokale bevolking een eerlijke boterham verdient aan de houtkap.

10

AMAZONE & CERRADO Wat de kipfilet op jouw bord te maken heeft met ontbossing van het oerwoud.

NEDERLAND Van vrijwilligersacties tot een donateursdag: in eigen land kom je WNF overal tegen.

12

ZUIDELIJK AFRIKA De stroperijcrisis duurt voort, maar we geven niet op.

Jaarverslag Wereld Natuur Fonds 2012-2013 • 6

AMOER-HEILONG

16 18

Het amoerluipaard in Rusland is iets in aantal toegenomen en lijkt langzaam terug te komen uit de gevarenzone.

YANGTZERIVIER Een van China’s belangrijkste rivieren staat onder druk.

26

BORNEO Dankzij jouw bijdrage voor de orang-oetan konden we actie ondernemen.

KORAALDRIEHOEK Over haai, tonijn en duurzame visvangst.

32

38 FINANCIËN Een samenvattig van de financiële resultaten van het afgelopen jaar.

40 DANKWOORD Zonder jou hadden we dit niet kunnen doen.

42 VOORUITBLIK We gaan er weer vol tegenaan komend jaar.

Jaarverslag Wereld Natuur Fonds 2012-2013 • 7

NOORDPOOL De laatste decennia neemt het zeeijs in het Noordpoolgebied steeds verder af. In 2012 was er zelfs een diepterecord - zo weinig zeeijs is nog niet eerder voorgekomen.

Dieren zoals de ijsbeer kunnen steeds moeilijker overleven in een snel veranderend Noordpoolgebied. Nieuwe economische activiteiten als olie- en gaswinning en scheepvaart rukken op. Daarom is het heel belangrijk dat de meest kwetsbare en cruciale gebieden voor pooldieren goede bescherming krijgen.

Goed nieuws is dat mede dankzij WNF enkele oliemaatschappijen hun activiteiten in het Noordpoolgebied dit seizoen opgeschort hebben. In Siberië is een gebied zo groot als de helft van Nederland als beschermd aangewezen, en ook hebben de eerste stukken zee in Russische Arctische wateren een beschermde status gekregen.

In het veld heeft WNF verschillende projecten om conflicten tussen ijsberen en mensen te voorkomen.

Op Spitsbergen zijn ijsberen gezenderd door onderzoekers, die de dieren volgen om inzicht te krijgen in hoe ze zich aan hun veranderende leefomgeving aanpassen - noodzakelijke informatie om de juiste beschermingsmaatregelen te nemen. Jon Aars, één van de onderzoekers, schreef in zijn blog: “In het noorden van Spitsbergen zagen we een volwassen vrouwtje. Normaal gesproken worden ijsberen niet veel ouder dan 20 jaar.

Deze dame zagen we echter al voor het eerst in 1994, toen als een 7 jaar oud vrouwtje met twee jongen. Met een leeftijd van waarschijnlijk 26 jaar is ze een van de oudste ijsberen op Spitsbergen.”

Deze en andere ijsberen kun je zelf volgen op de speciale polar bear tracker. Er is daar goed te zien wat voor immense afstanden de dieren soms moeten afleggen om aan voldoende voedsel te komen.

© STAFFAN WIDSTRAND / WWF

In nauwe samenwerking met WNF heeft Bolivia afge­ lopen jaar een waterrijk gebied in de Amazone, Llanos de Moxos, uitgeroepen tot internationaal beschermd gebied. Deze regenwouden en moerassen beslaan maar liefst 7 miljoen hectare, dat is Nederland en België bij elkaar. De Llanos de Moxos zijn van groot belang voor de rivieren in de Boliviaanse Amazone, als overwinteringsstek voor trekvogels en als leefgebied voor de zeldzame rivierdolfijn. Lees het persbericht.

Om de illegale houtkap in de Amazone tegen te gaan, bevordert WNF het duurzaam beheer van bossen volgens de principes van FSC. In Latijns-Amerika is het aantal hectares FSC-beheerd bos toegenomen met 200.000 hectare waardoor het totaal op 1,7 miljoen hectare is gekomen.

Naast de Amazone liggen de savannes van de Brazili­ aanse Cerrado, die ook ernstig te lijden hebben onder ontbossing. Door veeteelt en de verbouw van soja gaat veel waardevolle natuur verloren. Soja wordt op grote schaal gebruikt als veevoer, ook in Nederland, waarmee de karbonades, kaas en kipfilet bij ons op tafel een directe link hebben met de jaguars en reuzenmieren­ eters in de Cerrado.

Om ontbossing in de Amazone en Cerrado tegen te gaan, werken we samen met grote Nederlandse soja-afnemers en supermarkten aan de overgang naar het gebruik van verantwoorde soja, die voldoet aan de afspraken van de Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja (RTRS). In 2012 was dat aandeel al 16 procent. Ook is afgelopen jaar het Braziliaanse sojamoratorium uit 2006 met instemming van alle partijen verlengd tot 31 januari 2014. Natuur­ beschermers, sojaproducenten en sojahandelaren hebben toen met elkaar afgesproken om geen soja te produceren of te verhandelen die ten koste is gegaan van bos in de Amazone.

© GREG ARMFIELD / WWF-UK

AMAZONE & CERRADO

STROPERIJCRISIS Dieren als de neushoorn, olifant en tijger worden in hun voortbestaan bedreigd door wildlife-criminelen. Want de illegale handel in wildlife-producten is big business.

Dat komt onder andere door de groeiende vraag uit Azië naar producten van bedreigde dieren. In China neemt in rap tempo de welvaart toe en daarmee de vraag naar statusverhogende ‘luxe’ producten, zoals ivoren beeldjes en tijgerwijn. In Vietnam doet een hardnekkig gerucht de ronde dat de gemalen hoorn van neushoorn kanker geneest en katers verhelpt - wat de enorme slachting van neushoorns in Afrika tot gevolg heeft.

In 2012 werden 668 Afrikaanse neushoorns gestroopt.

Ondanks al onze anti-stroperij-inspanningen waren dat er tot november 2013 al bijna 800. Het aantal gestroopte Afrikaanse olifanten wordt geschat op 30.000.

Criminele bendes spelen sluw in op de toenemende vraag en de slechte handhaving van de wet in Azië en Afrika. Stropers wijken nu ook uit naar het gebruik van (geluidloos) vergif in plaats van geweren om olifanten te doden en hun slagtanden eraf te halen. Wildlife crime is volgens Interpol qua omvang vergelijkbaar met internationale illegale handel zoals drugs- en wapensmokkel.

© JAMES MORGAN / WWF-CANON

© WWF-NEDERLAND

Ellen Hendrix: “De strijd tegen wildlife crime zal veel tijd kosten - er zit een grote culturele component aan en bijgeloof, dat verander je niet zomaar. We zullen doorgaan onze stem te laten horen, ik ook. De strijd is nog lang niet gestreden.”

Zuidelijk Afrika

STROPERIJCRISIS © SILAS PELSMAEKER

“De grootte en urgentie van het probleem overweldigden me wel eens; terwijl ik me inlas werd er in Zuid-Afrika elke dag een neushoorn gestroopt! Maar het maakte me ook vastberaden: dit verhaal moet verteld worden.”

Ellen Hendrix, Sr. Communicatiemanager

In 2012-2013 voerde WNF wereldwijd campagne tegen wildlife crime. Ellen Hendrix was campagneleider in Nederland.

“We móeten in actie komen tegen stroperij en weerloze dieren een stem geven.”

Daar bleken velen het mee eens. “Veel mensen gaven letterlijk hun stem op onze website. Deze ‘audiopetitie’ van 16 uur gebrul overhandigden we aan staatssecretaris Dijksma voordat de Nederlandse delegatie naar Bangkok vertrok, naar de CITES-conferentie over de regulering van de handel in wilde dieren. Wereldwijd zijn door WWF en Avaaz 1,6 miljoen handtekeningen opgehaald tegen de verkoop van ivoor in Thailand. Bij haar openingsspeech op de CITES-conferentie liet de Thaise premier weten de ivoorhandel in eigen land te zullen verbieden. Een geweldig resultaat op ons doel de vraag naar ivoor te verminderen. Met de wereldwijde campagne hebben we het onderwerp hoog op de internationale agenda weten te krijgen.

Het werd besproken in de Algemene Vergadering en Veiligheidsraad van de VN. Daardoor krijgt de illegale handel in dierproducten en de daarmee samenhangende criminaliteit en onveiligheid de aandacht die nodig is. Het vergroot de druk op regeringen om harder op te treden en hun wetten tegen stropers en kopers beter te handhaven.”

“Op aandringen van WNF kreeg een aantal parken in Afrika betere bescherming door de inzet van militairen en meer rangers. Met een royale bijdrage van een aantal investeerders hebben we extra beveiliging van olifanten in de Centraal Afrikaanse Republiek kunnen realiseren.

En we hebben ecodrones getest, onbemande vliegtuigjes die in moeilijk toegankelijk gebied grote stukken land in korte tijd surveilleren en stropers op beeld vastleggen. Met het geld van een crowdfundingsactie kunnen we er komend jaar twee extra gaan inzetten. Strengere straffen was ook een campagnedoel, en betere rechtsgang. WNF maakte dat mogelijk door goed geïnformeerde aanklagers in te schakelen en rechters bij te spijkeren in internationale wetten tegen wildlife crime. In bijvoorbeeld Kenia en Rusland zijn de straffen op stroperij verhoogd en is de wetgeving verscherpt. Door de druk op te voeren en ons steeds weer te roeren in de landen waar we actief zijn, hebben de politie en douane vele stropers opgepakt en ladingen ivoor onderschept.”

Zie www.wnf.nl/wildlifecrime voor meer resultaten.

Jaarverslag Wereld Natuur Fonds 2012-2013 • 15

AMOER-HEILONG De grootste bedreiging voor de wouden van AmoerHeilong in het Russische verre oosten is de ongecontroleerde en vaak illegale houtkap. Uit onderzoek van WNF bleek dat Rusland de afgelopen jaren twee tot vier keer zo veel hardhout naar China heeft geëxporteerd als wettelijk is toegestaan. Ook ons land importeert aanzienlijke hoeveelheden aan bewerkt hout zoals kastjes uit China. WNF probeert in het Russische verre oosten al jaren grote houtkapbedrijven zover te krijgen dat zij hun bossen beheren volgens de normen van FSC voor duurzame houtproductie. Met één van die grote bedrijven die 2 miljoen hectare bos duurzaam beheert is afgesproken dat het 500.000 hectare bos volledig intact laat en beschermt, ten behoeve van de biodiversiteit.

Dat komt de Siberische tijger en amoerluipaard die hun leefgebied almaar kleiner zagen worden, ten goede. Deze territoriale katten hebben veel ruimte nodig om jongen te kunnen krijgen en grootbrengen. WNF zorgt er ook voor dat beschermde gebieden met elkaar verbonden worden door corridors.

Uit een telling van amoerluipaarden bleek dat er nu vijftig luipaarden leven in de Amoer-Heilong ecoregio.

Dit is bijna een verdubbeling vergeleken met de telling uit 2007. Stond de populatie met ongeveer dertig amoerluipaarden jarenlang op uitsterven, met vijftig dieren nu lijkt het erop dat de soort begint terug te komen uit de gevarenzone. Deze zomer heeft een cameraval zelfs voor het eerst een amoerluipaard vastgelegd die zich bevond aan de Chinese kant van de grens. Het dier had een nieuwe, door WNF aangewezen corridor gebruikt.

Lees meer over dit resultaat.

© VALERII MALEEV / WWF-RUSSIA

De rivier de Yangtze in China is een ruim 6300 kilometer lange vervoersslagader voor mensen en goederen. De ‘blauwe rivier’ is belangrijk voor industrie, landbouw en drinkwatervoorziening en speelt ook in de cultuur van de Chinezen een prominente rol. Net zoals China’s grootste icoon, de reuzenpanda, die leeft in de bergen halverwege de lange weg die de rivier aflegt naar zee. Door de explosief groeiende economie en de bevolkingsdruk heeft de Yangtze het zwaar te verduren: vervuiling, dammen, schadelijke vismethoden en kanalisering eisen hun tol in waterkwaliteit en biodiversiteit.

De rivier en aanliggende meren zijn het enige leefgebied van de Yangtzebruinvis, een kleine walvisachtige die sterk te lijden heeft onder de vervuilde staat waarin de rivier verkeert, en voedselschaarste.

© YIFE ZHANG / WWF-CANON

YANGTZERIVIER

Yangtzerivier

YANGTZERIVIER

WNF was de eerste internationale natuurbeschermings­organisatie die aan het werk mocht in China.

En we mogen zeggen dat we ondertussen echt invloed hebben!

© WNF-NL

Niet tegen, maar met de rivier werken In een vorig leven deed Esther Blom onderzoek naar de moerassen en meren op de Tibetaanse hoogvlakte. Ze woonde op 4300 m hoogte in Mount Everest NP en zag dagelijks de kraanvogels foerageren in de unieke wetlands. Nu is ze hoofd van het zoetwaterprogramma van WNF en heeft ze, naast haar werk voor bijvoorbeeld de Rijn, te maken met de beschermingsactiviteiten die we uitvoeren aan de rivier de Yangtze, die ontspringt op het Tibetaanse plateau dat ze zo goed kent.

“Er is veel tijd gestoken in een goede relatie met de bevolking en vooral met overheden, want in China kun je pas werken met hun toestemming.”

Esther Blom, Hoofd Zoetwaterprogramma

Esther: “Afgelopen jaar heeft de regering een advies overgenomen dat WNF op haar uitnodiging had opgesteld voor het beheer van zeven grote rivieren in China. Ze hebben zich achter het principe geschaard dat de natuur minder schade moet ondervinden van dammen. Dat kan door bij de dammen hoeveelheden water door te laten die de natuurlijke seizoensgebonden afwisseling nabootsen.”

“Ook hebben we bereikt dat het bestuur van de Chinese provincie Hubei een reservaat opricht speciaal voor de bedreigde yangtzebruinvis. Daar kan een gezonde nieuwe populatie zich ongestoord ontwikkelen, om te voorkomen dat de yangtzebruinvis zijn neef de vlagdolfijn achterna gaat en uitsterft. WNF heeft een beschermingsstrategie ontworpen en gaat er een aantal bruinvissen heen verhuizen, plus zorgen voor goed getrainde beheerders. En ondertussen wordt er in de meren waar de bruinvis nog in het wild voorkomt flink gewerkt om illegale visserij tegen te gaan. Dat heeft in het Dongting-meer al geleid tot een vermindering van schadelijke vismethoden, zoals met elektriciteit, van veertig procent.”

Jaarverslag Wereld Natuur Fonds 2012-2013 • 20

Š YAOYI / WWF-CHINA

Het integraal beheer van rivieren, van hun hooggelegen bron tot hun modderige monding, is overal ter wereld speerpunt van WNF. Levende rivieren zijn belangrijk voor (trek)vogels en voor onze veiligheid als klimaatbuffer bij een stijgende zeespiegel. In China zijn ze mede dankzij WNF niet tegen maar met de rivier gaan werken, net als wij in Nederland.

Š FRANK VAN BEEK

DUURZAME MARKTEN Wat we produceren en consumeren in Nederland heeft direct effect op de natuur elders in de wereld. WNF werkt daarom nauw samen met bedrijven in Nederland aan de verduurzaming van hout, papier, soja, palmolie en vis, en het aanpakken van klimaatverandering.

Daarmee verkleinen we de negatieve impact op de belangrijkste natuurgebieden op aarde, zoals het tropisch regenwoud en de kraamkamers van de zee. Door die samenwerking zijn steeds meer duurzame producten beschikbaar. In het afgelopen jaar werd bijvoorbeeld het ASC-keurmerk voor verantwoord gekweekte vis gelanceerd. Naast duurzaam wild gevangen vis (MSC) is nu ook verantwoorde kweekvis verkrijgbaar in de supermarkt.

Nederland

VOORBEELDEN VAN SAMENWERKING

Meer dan de helft van de producten in de Nederlandse supermarkten bevat palmolie.

In Indonesië en Maleisië is de productie van palmolie een van de belangrijkste oorzaken voor het verlies van leefgebieden van onder andere orang-oetans. WNF werkt aan het verduurzamen van palmolie volgens de standaarden van De Ronde Tafel voor Verantwoorde Palmolie (RSPO), bijvoorbeeld met Albert Heijn.

WNF en Albert Heijn Met Albert Heijn hebben we afgesproken dat eind 2015 in de eigenmerk­ producten alleen nog verantwoorde palmolie, soja, vis en hout en papier is verwerkt. Ook is het streven van Albert Heijn om het magazine Allerhande op FSC-papier te drukken. Het gaat daarbij om miljoenen exemplaren. Een mooi resultaat is dat vanaf eind 2015 alleen nog duurzaam gevangen vis in de schappen ligt met MSC-keurmerk of verantwoord gekweekte vis met ASCkeurmerk. Daarnaast zijn alle zuivel, vlees en eieren van het eigen merk vanaf eind 2015 afkomstig van dieren die veevoer hebben gekregen dat uit­ sluitend verantwoord geproduceerde soja (RTRS) bevat. Ook de producten waar palmolie in verwerkt wordt, zoals margarine, koek en cosmetica, bevatten dan alleen nog duurzaam geproduceerde palmolie (RSPO).

WNF en KPN WNF werkt niet alleen met bedrijven samen aan het verduurzamen van productieketens. Ook het tegengaan van klimaatverandering is een belangrijk aandachtspunt in ons bedrijvenwerk. KPN is sinds 2011 aangesloten bij het Climate Savers-programma van het Wereld Natuur Fonds. Een belangrijk resultaat is dat KPN sinds 2012 100% hernieuwbare energie gebruikt in Nederland en België. Het telecombedrijf adviseert klanten hoe ze met de inzet van ICT energie kunnen besparen, zoals met ‘Het Nieuwe Werken’. Samen hebben we een onderzoek uitgebracht dat de klimaatwinst van Het Nieuwe Werken laat zien. Daarnaast heeft KPN met een actie voor papierloos factureren ruim € 100.000,- gedoneerd aan WNF. Voor iedere klant die daarvoor kiest, geeft KPN € 1,- aan ons werk voor het Atlantische Woud. Dit Zuid-Amerikaanse oerbos is het leefgebied van bijzondere dieren zoals jaguars en luiaards.

Lees meer over onze samenwerking met bedrijven zoals KLM, Rabobank en Eneco in het rapport Groen, Groener, Groenst en in de resultatenbrochure van het afgelopen jaar.

Jaarverslag Wereld Natuur Fonds 2012-2013 • 24

© JAMES MORGAN / WWF-CANON

BEKIJK EEN FILMPJE OVER ‘BOSVRIENDELIJKE’ PALMOLIE

Oliepalmvruchten worden nog steeds met de hand geoogst.

Veel kleine palmolieboeren, zoals deze op Sumatra, werken aan het verkrijgen van het certificaat voor duurzame palmolieproductie.

Š ANUP SHAH / WWF-CANON

BORNEO Op Borneo werkt het Wereld Natuur Fonds aan het behoud van het overgebleven oerwoud. De bossen herbergen onder andere bedreigde diersoorten als de Aziatische olifant, Sumatraanse neushoorn en orang-oetan. Bossen worden voornamelijk gekapt voor de aanleg van plantages voor de productie van palmolie, een winstgevende grondstof die wereldwijd wordt afgezet. Ook worden veel bomen gekapt voor de houtproductie, wat bossen kwetsbaar maakt.

Het afgelopen jaar heeft WNF aandacht gevraagd voor behoud van het leefgebied van de orang-oetan. Voor de apen is het essentieel dat ze van gebied naar gebied kunnen.

Wij verbinden de verschillende leefgebieden (opnieuw) aan elkaar door het creĂŤren en herstellen van bufferzones en touwbruggen. Voor veel orang-oetans is dit de enige kans op overleving.

Een belangrijke mijlpaal werd behaald toen de Indonesische president vorig jaar toezegde om ten minste 45 procent van Kalimantan (het Indonesische deel van Borneo) te reserveren als beschermd natuurgebied.

Dat is een gebied ruim zes keer zo groot als Nederland.

Verder wordt nieuw bos aangeplant, zoals in het reservaat Bukit-Piton (in het Maleisische deel van het eiland). Het afgelopen jaar is daar ruim 1700 hectare bijgekomen. In de nieuwe stukken bos zijn al orang-oetans gesignaleerd.

Bekijk een filmpje over de orang-oetans in Bukit-Piton.

WNF IN NEDERLAND WNF is in Nederland op veel plekken te vinden. De vrijwilligers van de WNF-Regioteams zitten door het hele land verspreid en organiseren elk jaar weer allerlei bijzondere acties en evenementen voor de natuur. Het WNF-regioteam Gooi- & Vechtstreek organiseerde in mei de WNF-Walkathon in Lage Vuursche, waar ruim 450 mensen aan meededen. Ook hebben de regioteams veel activiteiten tijdens Earth Hour georganiseerd, van een glow-in-the-dark dans- en muziekfestijn tot een fakkeloptocht door de stad. Zelfs de hele KNVB E-competitie in Noord-Holland speelde gedurende een aantal maanden voor WNF! De WNF-Rangeractie was dit jaar wederom een succes. Vele WNF-Rangers hebben zich ingezet voor de neushoorn, en daarmee voor het zwarteneushoornproject van WNF. Dat zorgt voor meer leefgebied voor zwarte neushoorns in Kwazulu Natal en vergroting van het geboortecijfer.

Om onze donateurs bij ons werk te betrekken en vooral om ze te bedanken voor hun steun, organiseerden we in mei een WNF-dag in de Efteling. Het programma was verdeeld in een ochtend met sprekers die een toelichting gaven op ons werk, en een middaggedeelte vooral bedoeld voor ouders met kinderen. Ondanks het wat mindere weer was de dag een groot succes.

© PRINA DE NOOIJER’ / WWF-NL

>300

GASTLESSEN ZIJN DOOR ONZE VRIJWILLIGERS GEGEVEN.

3200

DONATEURS WAREN AANWEZIG OP DE WNF-DAG IN MEI IN DE EFTELING. Bekijk het filmpje van de dag.

138.000

JONGENS EN MEISJES ZIJN LID VAN ÉÉN VAN DE JONGERENCLUBS VAN WNF. DAT ZIJN ER 3000 MEER DAN VORIG JAAR.

€ 11.000

HAALDEN WE OP MET DE ARCTIC HOMECAMPAGNE, SAMEN MET COCA-COLA. WE HADDEN HOGERE DOELEN GESTELD, MAAR ONZE VERWACHTINGEN BLEKEN NIET REALISTISCH.

210.000

100

€ 300.000

HEBBEN DE LEERLINGEN VAN SCHOLENGEMEENSCHAP HOGE WOERD UIT NAALDWIJK VOOR WNF OPGEHAALD, MET EEN ESTAFETTELOOP VAN NAALDWIJK NAAR ZEIST EN WEER TERUG.

MENSEN HEBBEN GEZAMENLIJK HET INITIATIEF GENOMEN OM MET HUN EXPERTISE DE NATUUR ACTIEF TE STEUNEN, DOOR DE OPRICHTING VAN DE ‘CLUB VAN 100’.

VRIENDEN ZIJN VIA SOCIAL MEDIA BETROKKEN BIJ ONS WERK. TEN OPZICHTE VAN VORIG JAAR IS DAT EEN STIJGING VAN 45%.

HEBBEN ALLE ACTIE­ VOERENDE WNFRANGERS OPGEHAALD VOOR DE NEUSHOORN. Lees het verslag van de ‘neushoornverhuizing’ door WNF-Rangers.

© TWAN TEUNISSEN / ARK NATUURONTWIKKELING

€ 6.000

KORAALDRIEHOEK In de Koraaldriehoek hebben vissers het afgelopen jaar zo’n 200.000 nieuwe cirkelhaken in gebruik genomen, waardoor bijvangst van zeeschildpadden voorkomen wordt. Hierdoor zijn inmiddels honderden zeeschildpadden gered.

Bijvangst vormt niet alleen voor schildpadden maar ook voor haaien een bedreiging. Naar schatting 100 miljoen haaien worden wereldwijd jaarlijks gedood door bijvangst en daarnaast voor consumptie van hun vlees en vinnen. Gelukkig hebben haaien officieel een betere bescherming gekregen tijdens de CITES-top in maart 2013. Lees meer over dit resultaat.

Postcode Loterij Project Oceans Eerder genoemde cirkelhaken worden veel gebruikt in de tonijnvisserij. Helaas gaat het ook met de tonijn niet overal goed. Verschillende soorten tonijn zijn ernstig bedreigd, onder andere omdat de vis steeds jonger en kleiner gevangen wordt. Dankzij een gift van de Nationale Postcode Loterij heeft WNF het afgelopen jaar Atlantische blauwvintonijnen kunnen zenderen in de Middellandse Zee. We volgen de dieren met satellietzenders om zo hun leefgebied en zwemgedrag in kaart te brengen. Deze gegevens vormen de basis voor beschermende maatregelen voor de blauwvintonijn, zoals het instellen van vangstquota. De opgedane kennis en ervaring met het zenderen in de Middellandse Zee wordt nu ook in de Koraaldriehoek gebruikt voor betere bescherming van tonijn.

Lees en bekijk de verhalen van het oceanenwerk op de site van Project Oceans.

Wat heeft de vis op je bord te maken met de prachtige onderwaterwereld van de Koraaldriehoek? Bekijk het filmpje.

© JÜRGEN FREUND / WWF-CANON

© BRENT STIRTON / GETTY IMAGES / WWF-UK

CONGOBEKKEN Het stroomgebied van de rivier de Congo beslaat een aantal Afrikaanse landen rond de evenaar, die rijk zijn aan uitgestrekte regenwouden. We noemen het gebied daarom ook wel het Groene Hart van Afrika. Het is zo groot als India en Frankrijk bij elkaar opgeteld, ongeveer 3,7 miljoen km2. De Congo is de op-éénna-langste rivier van Afrika en het Congobekken de grootste leverancier van FSC-gecertificeerd tropisch hardhout ter wereld.

Congobekken

CONGOBEKKEN

Voor Jaap van der Waarde, die er jarenlang woonde en werkte, is het Congobekken de allermooiste plek op aarde. Het is na de Amazone het grootste oerwoud ter wereld, met bijzondere dieren als gorilla’s, chimpansees en bosolifanten.

© WNF-NL

Beste garantie op duurzaamheid Jaap: “Het afgelopen jaar is het aantal houtkapbedrijven dat volgens de standaard van FSC werkt weer gestegen. FSC-hout zorgt ervoor dat het leefgebied van planten en dieren behouden blijft en de lokale bevolking een eerlijke boterham verdient aan de houtkap. Het keurmerk biedt momenteel de beste garantie op duurzaamheid. In Kameroen passeerde het aantal hectares bos dat FSC-gecertificeerd is voor het eerst de miljoen. FSC kan blijven groeien als we hier de vraag naar FSC-producten hoog houden. Dat is niet alleen de verantwoordelijkheid van consumenten en winkeliers, maar ook die van de overheid, die het goede voorbeeld moet geven.”

“Als je in het Congobekken komt, is het alsof je een andere wereld in stapt. Een wereld die wij hier in Europa zijn kwijtgeraakt. In Afrika, maar ook op andere plekken op aarde, moeten we dat zien te voorkomen.”

Jaap van der Waarde, Programmamanager Bossen

In maart dit jaar is in Europa de wet tegen illegaal hout ingevoerd.

Voortaan moeten bedrijven kunnen bewijzen waar het hout oorspronkelijk vandaan komt en dat het legaal, dus in overeenstemming met de lokale wetgeving, is gekapt. Jaap: “WNF heeft er samen met andere organisaties bijna tien jaar hard voor gewerkt om ervoor te zorgen dat het een stevige wet is geworden, waarbij overtreders streng worden gestraft. Daar zijn we blij mee, maar we maken ons wel zorgen over handhaving van de regels door de overheden.”

Legaal hout is echter niet hetzelfde als verantwoord hout met het FSCkeurmerk. Er zit nog steeds groei in het aantal bedrijven dat overstapt op FSC-hout. “Maar door de crisis is de vraag wel teruggelopen. Zo is er in Kameroen 250.000 hectare grond onttrokken aan het keurmerk doordat een Nederlands bedrijf failliet ging. Daarom is het belangrijk dat wij in Nederland de norm hoog houden. Als wij hier allemaal duurzaam hout kopen, overheid en particulier, dan kunnen de bedrijven die in het Congobekken goed bezig zijn, doorgaan met duurzaam produceren. En blijft de natuurlijke rijkdom van het Groene Hart van Afrika behouden.”

Jaarverslag Wereld Natuur Fonds 2012-2013 • 36

Š BRENT STIRTON / GETTY IMAGES / WWF-UK

Lerares Adekon Sebastien met haar dochter Marie Segolene, op een school in het dorpje Malene in Kameroen. De school is gebouwd met geld van de nabijgelegen houtfabriek Pallisco. Volgens Adekon een enorme vooruitgang, omdat de kinderen eerder 3 kilometer moesten lopen naar de dichtstbijzijnde school. Pallisco is FSC-gecertificeerd en heeft daarmee een verantwoordelijkheid om de lokale gemeenschap te helpen zich te ontwikkelen.

Financiën

FINANCIËN Het Wereld Natuur Fonds heeft financieel geen gemakkelijk jaar achter de rug. Ook voor ons was de moeilijke economische situatie in Nederland merkbaar en voelbaar. Onze inkomsten liepen terug van ruim € 62 miljoen in 2011/2012 naar een krappe € 59 miljoen in 2012/2013. In totaal droegen donateurs, LifeGuards, Rangers en Bamboeclubleden samen een bedrag van € 24,3 miljoen bij aan het Wereld Natuur Fonds. We zijn zeer dankbaar dat we ook in financieel lastige tijden op de support van 823.000 donateurs en ruim 3.000 vrijwilligers kunnen rekenen.

WAT KREGEN WE BINNEN x € 1.000

€ 1.412

SUBSIDIES OVERHEDEN

€ 2.639

RENTEBATEN EN BATEN UIT BELEGGINGEN

€ 1.162 OVERIGE

€ 13.776

NATIONALE POSTCODE LOTERIJ

€ 24.292 CONTRIBUTIES

€ 2.661

SPONSORING & ROYALTIES

€ 7.923

€ 3.599

NALATENSCHAPPEN

TOTAAL BATEN € 58.834

Jaarverslag Wereld Natuur Fonds 2012-2013 • 38

GIFTEN

€ 1.370

DONATEURSACTIES

WAT GAVEN WE UIT x € 1.000

2,8 %

NATUURBESCHERMING NEDERLAND € 1.660

62,2 %

16,2 %

NATUURBESCHERMING BUITENLAND € 37.258

VOORLICHTING & EDUCATIE € 9.679

13,2 %

4,5 %

EIGEN FONDSENWERVING € 7.883

BEHEER EN ADMINISTRATIE € 2.718

BESTEED AAN DOELSTELLINGEN € 48.597 / 81,1 %

1,1 %

OVERIGE FONDSENWERVING € 646

Van elke euro die het Wereld Natuur Fonds ontving, is in 2012/2013 in totaal 81 cent aan onze doelstellingen besteed. Er ging 62 cent naar natuurbescherming in het buitenland, 3 cent naar natuurbescherming in Nederland en 16 cent naar voorlichting en educatie. Wij gaven 14 cent per euro uit aan werving van onze baten: 13 cent aan onze eigen fondsenwerving en 1 cent aan overige fondsenwerving zoals het verkrijgen van subsidies, gezamenlijke acties met de Nationale Postcode Loterij en vermogensbeheer. In totaal 5 cent per euro werd besteed aan beheer en administratie.

Onze jaarrekening geeft een uitgebreide financiële verantwoording van het afgelopen jaar.

Jaarverslag Wereld Natuur Fonds 2012-2013 • 39

Š WWF-NL

BEDANKT! Al ons werk, onze resultaten en successen zijn alleen maar mogelijk dankzij jouw hulp. Of het nu is als donateur, Bamboekid, vrijwilliger, Facebookfan, petitietekenaar, LifeGuard, ecodrone-investeerder, bedrijvenpartner, WNF-promotor, talent, Ranger, WNF-Openbezoeker of Twitteraar: dankjewel!

Kijk op wnf.nl hoe jij de aarde door kunt geven.

VOORUITBLIK Het Wereld Natuur Fonds blijft ook in 2014 bouwen aan verbinding: met onze donateurs, vrijwilligers, ambassadeurs, met pers, bedrijven, overheid en met iedereen die hart heeft voor onze prachtige natuur. Waarbij we ver weg dichtbij halen en on- en offline met elkaar combineren. Herkenbaar, vernieuwend en inspelend op wat jij interessant vindt: of een verhaal nu start bij energieverbruik of bij een visser in de Koraaldriehoek, we zullen het altijd vertellen vanuit de kern van ons werk: de biodiversiteit.

In 2014 ga je veel zien van het werk dat we doen voor oceanen. We willen zoveel mogelijk mensen betrekken bij het beschermen van de rijkdom in de oceanen, die ernstig bedreigd worden. Ook gaan we weer een beweging in gang zetten rond Earth Hour, waar steeds meer mensen een uurtje het licht uit doen om stil te staan bij de toekomst van de aarde. En we gaan aan de slag met onze website, om daar in combinatie met social media een nog beter platform van te maken waar iedereen de natuur en WNF kan bekijken en beleven. Daarnaast gaat WNF het komende jaar nieuwe samenwerkingsverbanden aan, bijvoorbeeld met de Universiteit van Wageningen over ontbossing. In onze Conservation Strategy lees je meer over onze plannen voor de komende drie jaar.

Blijf op de hoogte via wnf.nl, Twitter en Facebook.

© MARTIN HARVEY / WWF-CANON

Colofon Wereld Natuur Fonds Driebergseweg 10 3708 JB Zeist 030-69 37 333

www.wnf.nl Fotografie WWF Global Photo Network Redactie Marloes van Luijk, Willem Vermeulen en Ellen de Wolf Concept WWF United Kingdom Realisatie Graphic, Leusden Met dank aan Claar van den Bergh Esther Blom Sabine Bos Madelon Groenenberg Johan van de Gronden Monique Grooten Ellen Hendrix Brigit Hietbrink Guy Jowett Thijs Komen Frederique Koning Femke Koopmans Harko Koster Sandra Mulder Gert Polet Casper Schrijver Kirsten Schuyt Evita Stoop Jacomijn Timmermans Caroline Visser Jaap van der Waarde Bente van der Wilt Jos de Wit

WNF IN CIJFERS Jaarverslag Wereld Natuur Fonds 2012-2013

81 CENT Van elke euro gaat 81 cent naar onze natuurbeschermingsdoelstellingen.

+100 WWF is actief in meer dan 100 landen, op 5 continenten en heeft meer dan 5 miljoen sympathisanten.

WWW.WNF.NL

www.wnf.nl

NL

Onze missie Bouwen aan een toekomst waarin de mens leeft in harmonie met de natuur, dat is wat het Wereld Natuur Fonds doet. In het belang van de natuur en in het belang van de mens die de natuur nodig heeft.

Het Wereld Natuur Fonds wordt in Nederland gesteund door 823.000 donateurs, WNF-LifeGuards, WNF-Rangers en WNFBamboekidsz.

VOORPAGINA: © STAFFAN WIDSTRAND / WWF | ACHTERPAGINA: © YAOYI / WWF-CHINA

823.000