3 minute read
Column ecoloog Sterrin Smalbrugge: Hoe kon hij zulke mooie dieren zo haten?
Starend naar de honderden kunstobjecten, stenen en fossielen in vitrinekasten, luister ik naar weer een verhaal over Nederlands-Indië. Ook al heb ik veel verhalen al tientallen keren gehoord; ik kan er geen genoeg van krijgen. Opmerkelijk genoeg staan er talloze geschubde voorwerpen tentoongesteld: van cobra’s om de nek van Vishnu tot Chinese draken.
Ik hoor hoe mijn opa vertelt over het leven van toen. Over hoe boos hij was als zijn varken weer eens door een netpython was opgegeten. Of die keer dat er een slang onder het kussen van zijn zwangere zusje lag. ‘Dat is een teken dat het een meisje wordt’, hoor ik hem zeggen. En dat was ook zo. Met een gulle lach op zijn gezicht vertelt hij hoe ironisch hij het vindt dat zijn oudste kleinkind haar hele leven inzet voor de dieren die hij het meest verafschuwt – en altijd met een kapmes tegemoet ging.
Als kind raakte ik gefrustreerd door zijn verhalen. Hoe kon hij zulke mooie en belangrijke dieren zo haten? Waarom moest hij ze zo bruut vermoorden? Nu denk ik dat deze verhalen een geschenk zijn geweest. Het dwong me vanaf jonge leeftijd al om eerst te luisteren.
Het is even na het middaguur wanneer ik mijn presentatie voor leden van een Masai-gemeenschap heb afgerond. Ik ben in Kenia om samen met Health Action International het aantal slangenbeten terug te dringen. Tijdens de presentatie heb ik vooral veel gevraagd. Hoe is het om met potentieel gevaarlijke slangen samen te leven? Tegen welke problemen lopen jullie aan? Wat doe je als je een slang tegenkomt? Wie heeft er een familielid verloren aan een slangenbeet? Ik wil begrijpen waar het misgaat, voordat we samen kunnen sparren over een betere toekomst. Want ík hoef niet te leven van mijn koeien, geen brandhout te verzamelen om te koken, geen kilometers op blote voeten naar school te lopen. En ik ben gelukkig nog nooit iemand verloren aan een slangenbeet. Door eerst te luisteren, is er ruimte en vertrouwen ontstaan. Ik ben geen koeienherder, maar spreek wel de taal van slangen.
En nu krijg ik de kans om deze te vertalen voor de mensen die hun thuis delen met slangen. We hebben het erover dat maar een zeer klein deel van alle slangen giftig is. En dat veel slangen graag muizen en ratten eten, waar je er niet te veel van wil. Dat brengt ons op het bewaren van voedsel. Graan in open bakken trekt het lievelingseten van slangen aan, dus eigenlijk nodig je ze daarmee uit voor een all-you-can-eat-bufet. Een deksel kan al een enorm verschil maken.
Slangen zijn dieren die zich het liefst verschuilen. Door brandhout naast je voordeur te bewaren, bied je ze een heerlijk bed aan. Deze stapel verplaatsen, maakt de kans op een slang in je huis al vele malen kleiner. Slangen vallen mensen alleen aan als ze zich bedreigd voelen, dus dat kapmes kunnen we beter verruilen voor afstand houden. En zo praten we uren met elkaar.
We komen samen tot oplossingen die het leven van mens én slang verbeteren. Bescherming doe je samen en begint met luisteren naar de ander. Dank u wel, opa. Want uw verhalen hebben indirect meegeholpen aan de bescherming van slangen.
